Asyaar Ibn Ar-Rumi fii diuiwaanihi wa maa fiiha minal muhassinaat al-badi'iyyah

‫أﺷﻌﺎر ا‬

‫ا ﺮو‬

‫ﻰ د ﻮا ﻪ و ﺎ ﻬﺎ‬

‫ا ﺤﺴ ﺎت ا ﺪ ﻌ ﺔ‬

‫ﺤﺚ‬
‫ﺪم إ ﻰ آ ﺔ ا داب وا ﻮم اﻹ ﺎ ﺔ ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔ اﷲ‬
‫اﻹ ﻼ ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ ﺼﻮل ﻰ ا ﺪر ﺔ ا ﺎ ﺔ‬
‫اﻷو ﻰ )‪(S.S‬‬

‫إ ﺪاد‬
‫ر ا‬

‫ﻮ ﺪار‬
‫دﺪ‬
‫‪105021000794 :‬‬

‫ﻗﺴ ا ﻐﺔ ا ﻌﺮ ﺔ وﺁدا ﻬﺎ‬

‫ﻜ ﺔ ا داب وا ﻌ ﻮم اﻹ ﺴﺎ ﺔ‬
‫ﺟﺎ ﻌﺔ ﺷﺮ هﺪا ﺔ اﷲ اﻹ ﻼ ﺔ ا ﺤﻜﻮ ﺔ‬
‫ﺟﺎآﺮﺗﺎ‬
‫‪ 2010‬م ‪1431/‬هـ‬

‫أﺷﻌﺎر ا‬

‫ﻰ د ﻮا ﻪ و ﺎ ﻬﺎ‬

‫ا ﺮو‬

‫ا ﺤﺴ ﺎت ا ﺪ ﻌ ﺔ‬

‫ﺤﺚ‬
‫ﺪم إ ﻰ آ ﺔ ا داب وا ﻮم اﻹ ﺎ ﺔ ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔ اﷲ‬
‫اﻹ ﻼ ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ ﺼﻮل ﻰ ا ﺪر ﺔ ا ﺎ ﺔ‬
‫اﻷو ﻰ )‪(S.S‬‬
‫إ ﺪاد‬
‫ر ا‬


‫ﻮ ﺪار‬
‫دﺪ‬
‫‪105021000794 :‬‬
‫ﺗﺤ إﺷﺮاف‬

‫)ا ﺮو ﺴﻮر ا ﺪآﺘﻮر ا ﺤﺎج ﺘ ا ﺮ‬

‫رؤوف(‬

‫ﻗﺴ ا ﻐﺔ ا ﻌﺮ ﺔ وﺁدا ﻬﺎ‬
‫ﻜ ﺔ ا داب وا ﻌ ﻮم اﻹ ﺴﺎ ﺔ‬
‫ﺟﺎ ﻌﺔ ﺷﺮ هﺪا ﺔ اﷲ اﻹ ﻼ ﺔ ا ﺤﻜﻮ ﺔ‬
‫ﺟﺎآﺮﺗﺎ‬
‫‪ 2010‬م ‪1431/‬هـ‬
‫ﺗﺼﺮ‬
‫ﻰ هﺬ ا ﺎ ﺔ‬

‫ﺮ‬

‫ا ﺎ ﺚ‬


‫ﺄن‪:‬‬

‫‪i‬‬

‫آ‬

‫‪ .1‬هﺬ ا‬

‫ا ﺪر ﺔ ا ﺎ‬

‫ﻜ ﺔ ا ﺮوط‬
‫ﺔ اﻷو ﻰ‬

‫ﺼﻮل‬

‫ﻰ‬

‫ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔ اﷲ‬


‫اﻹ ﻼ ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ‪ -‬ﺎآﺮ ﺎ‪.‬‬
‫‪ .2‬آ‬
‫و‬

‫ا ﻰ ا‬

‫ا ﺮا‬
‫ﻬﺎ‬

‫ﻬﺎ ﻰ آ ﺎ ﺔ هﺬا ا‬

‫ا ﺮارات ا ﻮ ﻮدة‬

‫ﺪ‬

‫ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔ‬

‫اﷲ اﻹ ﻼ ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ‪ -‬ﺎآﺮ ﺎ‪.‬‬
‫‪ .3‬اذا آﺎن ا‬


‫ﻰ‬

‫ا ﺮ دون ذآﺮ‬
‫ﺮر ﻬﺎ‬

‫ﺮ إ ﺪادي و ﻮ ﺪ‬
‫ﺄ‬

‫ﺪ ان أ‬

‫آ‬

‫ا‬

‫ﺎل راء‬

‫ا ﻮ ﺎت ا‬

‫ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔ اﷲ اﻹ ﻼ ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ‪-‬‬


‫ﺎآﺮ ﺎ‪.‬‬
‫ﺎآﺮ ﺎ‪ 23،‬ﺮا ﺮ‬
‫‪2010‬م‬

‫ﻗﺮار‬

‫ﺔ ا ﺎﻗﺸﺔ وا ﺤﻜ‬

‫ﻮ‬
‫دﺪ‬
‫ﻰ ا ﺤﺚ‬

‫ﺪار‬

‫ﻰ‬
‫و ﻮان‪" :‬أﺷﻌﺎر ا ا ﺮو‬
‫ﺎ ﺔ هﺬا ا‬
‫ا ﺤﺴ ﺎت ا ﺪ ﻌ ﺔ" ا ﺎم ﺔ ا ﺎ ﺔ‬
‫د ﻮا ﻪ و ﺎ ﻬﺎ‬
‫وا ﻜ ﻜ ﺔ ا داب وا ﻮم اﻹ ﺎ ﺔ ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔ اﷲ‬

‫اﻹ ﻼ ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‪ 23 ،‬ﺮا ﺮ ‪2010‬م ا ﻮا ‪9‬‬

‫‪ii‬‬

‫ﺎآﺮ ﺎ‪ 23،‬ﺮا ﺮ ‪2010‬م‬
‫ﺔ ا ﺎﻗﺸﺔ‬
‫ا‬

‫رﺋ‬

‫ﻜﺮ ﺘ ﺮ ا‬

‫ﺔ و ﻀﻮ‬
‫ا ﺪاري‬

‫ا ﺪآ ﻮر ا ﺪوس أدا‬
‫ﺮ‬
‫ا ﺎ‬
‫‪195905101991031001‬‬


‫ﺔ و ﻀﻮ‬

‫ﺮ‬
‫ا ﺪآ ﻮرة ﺷﻬ ﺎ ﻮا ﺎ ا ﺎ‬
‫‪197506302003122001‬‬

‫اﻷ ﻀﺎء‬

‫ا ﺸﺮف‬

‫ا ﺎﻗ‬
‫اﺮ‬

‫ا ﺮو ﻮر ا ﺪآ ﻮر ا ﺎج‬
‫رؤوف‬
‫‪194605051971071001‬‬
‫دﺪ‬

‫ﻮ‬


‫ﺪار‪ :‬أﺷﻌﺎر ا‬

‫ﺗ ﺮﺪ‬
‫ا ﺮو‬

‫ا ﺮو ﻮر ا ﺪآ ﻮر أ ﺪ ﺎ ﺪ‬
‫ا ﺎ‬
‫‪194810051985031001‬‬
‫ﻰ د ﻮا ﻪ و ﺎ ﻬﺎ‬

‫ا ﺤﺴ ﺎت ا ﺪ ﻌ ﺔ‬
‫ا ا ﺮو هﻮ‬
‫وا ﻮ‬
‫ا ﻈ ا‬
‫ﻜﺎ‬
‫ﺮ ﻬﺎ‬
‫ا ﻰ ﻰ ﻮ‬
‫ر أﻮ‬
‫ا‬


‫ﻜﺎن هﻮ ﺎ‬
‫ا ﺎ ﺮ ا ﻬﻮر ﺎل ا‬
‫ﻮص ﻰ ا ﺎ ا ﺎدرة‬
‫ﺪ ا ﺮ‬
‫ﺮك‬
‫ﻮرة و‬
‫أ‬
‫ﻬﺎ و ﺮزهﺎ‬
‫ﺔ‪ .‬روى ﺷ ﺮ‬
‫إﻰ ﺁ ﺮ و‬
‫وراق‬
‫أﻮ ا‬
‫ﻜﺮ ا ﺼﻮ و‬

‫‪iii‬‬

‫ﺪ آ ﺮت ﻬﺎ ا ﺎ ﺮ ا ﺪ ﺔ‬
‫وان أﺷ ﺎر ا ا ﺮو‬
‫ﻰ أ ﺪ ﻮا اﻷدب وهﻮ‬
‫ان‬

‫ا ﺮاﺋ ﺔ‪ .‬و ﻬﺬا اراد ا ﺎ‬
‫ﻰ د ﻮا ﻰ ﺎب "ا ا ﻜﺮام"‬
‫ا ﺪ ﻰ أﺷ ﺎر ا ا ﺮو‬
‫ﺎت ا ﻈ ﺔ وا ﻮ ﺔ ﻬﺎ‪.‬‬
‫ﺼﻮ ﺎ و ا‬
‫أﺷ ﺎر‬
‫ا ﺎ‬
‫أن‬
‫ﺎول ا ﺎ‬
‫ﻼل ا‬
‫و‬
‫ﺎت ا ﻈ ﺔ وا ﻮ ﺔ ﻰ هﺬا‬
‫ا ا ﺮو و ﺎ ﻬﺎ أ ﻮاع ا‬
‫ﺎت‬
‫ﺎ ﺮا‬
‫ﻬﻮ ا ﻜ ﻒ‬
‫ا ﺮ؟ وا ﺎ ا ﺮض ا‬
‫ﻰ هﺬا‬
‫ا ﻈ ﺔ وا ﻮ ﺔ ﻰ هﺬا ا ﺪ ﻮان و ﻬﺎرة ا ا ﺮو‬
‫ﺪم ا ﺎ‬
‫ا ﺎل؟‪ .‬و ﻮ ﻮل إ ﻰ هﺬا ا ﺮض ا ﺼﻮد‬
‫ا ﺪرا ﺔ‬
‫و ﻬﺎ‬
‫ﻮاد ا‬
‫ا ﺮ ﺔ ا ﻜ ﺔ ﻰ‬
‫ا ﺔ‬
‫ا ﺬى أ ﺪر‬
‫ﺪا ﻰ آ ﺎب "د ا‬
‫ا ﺪ ﺔ‬
‫ا ﺮ ﺔ وﺁدا ﻬﺎ"‪.‬‬

‫ﺷﻜﺮ وﺗﻘﺪ ﺮ‬
‫ﺪا ﷲ‪،‬‬
‫أ‬

‫ﺎو‬
‫ﻼ هﺎدي‬

‫و‬

‫ﺪ و‬

‫ّﺄت أ ﺎ ﺎ‬
‫‪ .‬أﺷﻬﺪ ان‬

‫ﺮ و ﻮذ ﺎﷲ‬

‫ﻬﺪ اﷲ ﻼ‬
‫ا‬

‫ّ‬

‫إ اﷲ وأﺷﻬﺪ أن‬

‫ور ﻮ‬

‫‪iv‬‬

‫ﺷﺮور‬

‫و‬
‫ﺪا‬

‫ﺪ‬

‫ﺪ‪،‬‬

‫أﺎ‬

‫ﺔ اﷲ و ﻮ‬

‫ا ﻮرى وأذل‬
‫و‬

‫ﺮة ا‬

‫و ﻮ ‪ ،‬أآ‬

‫أ ﺮ‬

‫ا ﺎ‬

‫ﻰ ا ﺮى ا ﺮ ﻰ ا ﻰ ر ﺔ ر‬
‫ﺎﻰ‬

‫ا ﺮوط‬

‫ﺎ ﻜﻮن ﺷﺮ ﺎ‬

‫ا‬

‫ﺼﻮل‬

‫ﻰ‬

‫ﺮ ﺔ ا ﺎ ﺔ اﻷو ﻰ)‪ (S1‬ﻰ آ ﺔ ا داب‬

‫در ﺔ ا ﺮ ﺎ ﺎ‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ وادا ﻬﺎ ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔ‬

‫وا ﻮم اﻹ ﺎ ﺔ‬
‫اﷲ ﺎآﺮ ﺎ‪.‬‬

‫ﻰ هﺬ ا ﺎ ﺔ ا ﺪ ﺔ‪ ،‬ﺪم ا ﺎ‬
‫ﺷﻜﺮ و ﺪ ﺮ‬
‫وا‬

‫إﻰ‬

‫ﺎت‬

‫ا ﺮ ﺎ ﺔ‪،‬‬

‫أرﺷﺪ‬
‫ﺎع ا ﺎ‬

‫ﻰ ا‬

‫ﺎ ﻮ ﻬﺎت واﻹرﺷﺎدات‬
‫ﻰ ا ﻜ‬

‫وا ﻮم اﻹ ﺎ ﺔ‬

‫ﺪ ا ﺮ‬

‫وا‬

‫رﺋ‬

‫ﺪ آ ﺔ ا داب‬

‫ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔ اﷲ ﺎآﺮ ﺎ‪.‬‬

‫ﺔ اﻷ ﺎذ ا ﺪوآ ﻮر ا ﺪاس ادا‬

‫‪.2‬‬

‫ﻬﺬ‬

‫هﺆ ء‪:‬‬
‫ﺔ اﻷ ﺎذ ا ﺪوآ ﻮر‬

‫‪.1‬‬

‫ﺪر ﺎ ﺔ‬

‫ا ﺪارى ا ﺎ‬

‫ﺮ‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ وادا ﻬﺎ ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔ اﷲ‬

‫ﺎآﺮ ﺎ‪.‬‬
‫ﺔ ا‬

‫‪.3‬‬

‫ﺮم ا ﺮو ﻮر ا ﺪآ ﻮر ا ﺎج‬

‫رؤوف ا ﺬي ﺬل ﻬﻮد وارﺷﺎدا‬
‫هﺬا ا‬

‫ا‬

‫‪.‬‬

‫‪v‬‬

‫وإﺷﺮا ﺎ‬

‫اﺮ‬
‫ﻰ آﺎﺔ‬

‫ﺔ اﻷ ﺎ ﺬ‬

‫‪.4‬‬

‫ﺄد ﺎ‬

‫ور ﻮ‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ واد ﻬﺎ ا ﺬ‬
‫ﺔ‬

‫ﺪا و ﺮ ﺔ‬

‫ﺪ أد ﻮ‬

‫ﻰ أ ﺮف وأ ﻬ‬
‫ﻰا‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ و ﺼﺎﺋﺼﻬﺎ وأ ﺪر‬

‫ﻮاد‬

‫ﻬﺎ وا‬

‫إ ﻬﺎ و ﺮاءة ا ﺼﻮص ا ﺮ ﺔ‪.‬‬
‫‪ .5‬رﺋ‬

‫ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔ اﷲ اﻹ ﻼ ﺔ‬

‫ا ﻜ ﺔا ﺎﺔ‬

‫ا ﻜﻮ ﺔ‪ -‬ﺎآﺮ ﺎ و ﺎﺋﺮ ﻮ‬

‫ﻬﺎ ورﺋ‬

‫اﻷداب وا ﻮم اﻹ ﺎ ﺔ و ﺎﺋﺮ ﻮا‬
‫ﺮ ﺔ‬

‫ﺔ‬

‫هﺬا ا‬
‫‪ .6‬أ‬

‫ﺼﻮل‬

‫ﻰ اﻜ‬

‫ﻮا ﺪي ا‬

‫ﻮ‬

‫أ‬

‫ﻮع‬

‫وﺷ ّ ﺎ‬
‫وﺬ‬

‫ﺎ‬

‫ﻮر ﺎدي‬

‫)‪(Rumi‬ا ﺬان ر ﺎ‬

‫ﺮا‬

‫ﻹآ ﺎل هﺬا ا‬

‫ﺎرت ﺮا‬

‫ﺷﻜﺮي و ﺪ ﺮي‬
‫)‪(Suryadi‬‬

‫ﺄ‬
‫و ﺎ ﺪا‬

‫وأ ّ‬

‫رو‬

‫ﺮ ﺔ إ ﻼ ﺔ‬
‫ﺎ ﺪ ﺎء ا ﺎ‬

‫ﻬﻮده ﺎ ﺼﺮف ا ﺮ ﻮم ا ﺪرا ﺔ ﻷ ﻜ‬
‫ﺔ درا ّ وا ﻮ ﻮل إ ﻰ هﺬ ا ﺮ ﺔ‬

‫ا‬

‫ا‬

‫‪.‬‬

‫‪ .7‬أ‬

‫وأ‬

‫‪:‬إ‬

‫ﺮا‬

‫هـ‬
‫ﻮﺮ‬

‫‪Ceu Icih‬‬

‫‪ ،‘Ngkus‬ود ﺪي د ﺎ آﺎر‬
‫‪Nanto‬‬

‫ﻬﺎ ا ﺬ‬
‫ا ﻰ‬

‫أ ﺎ ﻮا‬

‫‪.‬‬
‫ّ ﻜ ّ إآﺮام و‬

‫ﻮا‬

‫ا ﻜ ﺔ ﻜ ﺔ‬

‫‪Ceu Dede‬‬

‫زو ﻬﺎ آﻮ ﺎدي‬
‫زو ﻬﺎ ﻮ ﺎ ﻮ‬

‫‪ ،‬و ﺎ ﺎت ر ﺎ ﺎ ‪ ، ‘A Yayat‬أ ﻮن ﻮ ﺎ ﺪي‬
‫‪vi‬‬

‫‪Agun‬‬

‫‪‘A‬‬
‫‪‘A‬‬

‫ه‬

‫د ﻼن‬

‫‪ .8‬و ّ‬

‫و ّ‬

‫‪Mang Elon‬‬

‫ﺎ ﺪا‬

‫أ ﺎﺋﻬ ﺎ ا ﺬان ﺪ‬

‫‪Bi Nining‬‬

‫ﺎل ‪ Komputer‬ﻹ ﺎم هﺬ‬

‫ان ا‬

‫ر ﺎ ﺔ‪.‬‬
‫‪ .9‬وأ ﺎذي ا ﺮي‬
‫وﺪ ﻮ‬

‫ﻰ إ ﺎم هﺬا ا‬

‫و‬

‫ا‬

‫ﺼﺪار د ﺎوان‪ ،‬داد‬

‫‪:‬‬
‫اﺮ‬

‫ا ﺬي ﺮ ّ‬

‫‪Ust. Eri‬‬

‫‪ ،‬ر ﺎ‬

‫ودوي‬
‫‪ .10‬و‬

‫ﺪ‬

‫ﺎ ﺪرا و‬

‫أ ﺪ ﺎﺋ‬

‫ﻰ‬

‫ﻮا ﺪا‪ ،‬دا ﺎت‪،‬‬

‫ﺪ‬

‫ﺎ‬

‫و ﺮﺔ‬

‫ﺎدي وأ ﻮ و ﺮهﺎ‪.‬‬
‫اﻹ ﻮان واﻷ ﻮات‬

‫ا ﺎر ﺔ "إ ﺎد ﺮآﺔ ا‬
‫‪KAMMI Komisariat UIN Jakarta‬‬
‫)‪Selatan (Tangsel‬‬

‫اﺬ‬

‫ﻰ‬

‫و‬

‫ﻰ‬

‫‪vii‬‬

‫ّﺔ"‬

‫اﻹ ﺪو‬

‫‪,KAMMI Daerah Tangerang‬‬

‫ﺪ د ﻮا‬

‫ّ ﻚ وو ّ را‬

‫ﻈﺔ ا ﺎ ﺔ‬
‫ّ‬

‫ﺔا‬
‫و ﺪ‬

‫ﻬ ﻰ ﺮآﺎ ﻬ ‪ ،‬ا ﻬ ّ ﻮ ّﺪ ﻬ‬
‫ﻮﻬ‬

‫ﺮ ّﺔ إ ﻼ ﺔ‬

‫ﻬ‪.‬‬

‫أﺎ‬

‫ﻰ د ﻮ ﻚ وا‬

‫أ ﺪ ﺎﺋ و ﺪ ﺎ‬

‫‪ .11‬و‬

‫وا ﺪا‪ ،‬ﺪ‬

‫اﺬ‬

‫أﺎ‬

‫ﻜ ذآﺮا وا ﺪا‬

‫ﻬ ﻰ ا ﺼ و ﺎر‬

‫اﻷ ﺮاح واﻷ ﺮاح‪.‬‬
‫ﻰ اﷲ‬
‫ﺔا‬
‫هﺬا ا‬

‫ﺎز ﻬ‬

‫ﺮا آ ﺮا و ﻬ اﷲ أ ﻮره واد ﻬ‬

‫‪ ،‬وﺪ ا ﺎ‬
‫ﺎ ﺎ‬
‫ا ﺮﺷﺎد‪ .‬وهﻮ أ‬

‫ا ﺼﺎ‬

‫وا ﺎس أ‬

‫ا‬

‫ﺼ ‪ .‬وان‬

‫‪ ،‬واﷲ ا ﻮا‬

‫ﺎ ﺼﻮاب وا‬

‫ﺪ ﷲ رب ا‬

‫وا ﻬﺎدى إ ﻰ‬
‫‪.‬‬

‫ﺎآﺮ ﺎ‪ 23،‬ﺮا ﺮ ‪2010‬م‬
‫ﺎآﺮ ﺎ‪ 9 ،‬ر اﻷول ‪1431‬هـ‬
‫ﺤﺘﻮ ﺎت ا ﺤﺚ‬
‫أ‬
‫ب‬
‫ج‬
‫د‬

‫ﻮا ﻒ ا ﺮف ‪....................................................‬‬
‫‪.....................................................‬‬
‫ﺼﺮ ا ﺎ‬
‫‪........................‬‬
‫ﺮار ﺔ ا ﺎ ﺔ وا ﻜ ﻰ ا‬
‫ﺮ ﺪ ‪.................................................................‬‬
‫ﺷﻜﺮ و ﺪ ﺮ ‪.........................................................‬‬
‫‪ .....................................................‬ط‬
‫ﻮ ﺎت ا‬

‫ا ﺎب اﻷول ‪ :‬ﻘﺪ ﺔ ‪1 ...............................................‬‬
‫ﺔ ا ﻜﻼت ‪1 ..............................‬‬
‫أ‪.‬‬
‫ب‪ .‬ﺪ ﺪ ا ﻜﻼت‪5 ..............................‬‬
‫‪viii‬‬

‫ج‪ .‬اﻷ ﺮاض ا ﻜﻼت ‪6 ...................‬‬
‫د‪ .‬ﺮ ا ﻜﻼت ‪7 .............................‬‬
‫هـ‪ .‬ﺔ ا ﻜﻼت ‪7 ..............................‬‬
‫ا ﺎب ا ﺜﺎ ﻰ ‪ :‬ﺗﺮﺟ ﺔ ﺎة ا ا ﺮو ‪.........................‬‬
‫أ‪ .‬ﻮ ﺪ و ﺄ ‪.................................‬‬
‫و ﺎ ا ﺔ ‪......................‬‬
‫ب‪.‬‬
‫ج‪ .‬ﺆ ﺎ ‪........................................‬‬
‫أﺷ ﺎر ‪................................‬‬
‫د‪.‬‬
‫ا ﺪ ‪.............................‬‬
‫ا ﺎب ا ﺜﺎ ﺚ ‪ :‬ﺤﺔ‬
‫ا ﺪ ‪............................‬‬
‫ﺮﻒ‬
‫أ‪.‬‬
‫ب‪ .‬و ﺄ و ﻮر ‪..............................‬‬
‫ج‪ .‬ﺎ ‪..........................................‬‬
‫ا ﺎب ا ﺮا ‪:‬‬
‫ا ﺮو‬

‫ا ﺎب ا ﺨﺎ‬

‫ﺮا‬

‫ا‬

‫‪9‬‬
‫‪9‬‬
‫‪15‬‬
‫‪18‬‬
‫‪24‬‬
‫‪33‬‬
‫‪33‬‬
‫‪37‬‬
‫‪40‬‬

‫وﺟﻮ ا ﺤﺴ ﺎت ا ﺪ ﻌ ﺔ ﻰ ﻌﺾ أﺷﻌﺎر ا‬
‫‪55 .......................................................‬‬
‫ﺎت ا ﻈ ﺔ ‪56 ............................‬‬
‫أ‪ .‬ا‬
‫ﺎت ا ﻮ ﺔ ‪71 ..........................‬‬
‫ب‪ .‬ا‬
‫‪ :‬ا ﺨﺎﺗ ﺔ ‪84 ..........................................‬‬
‫أ‪ .‬ا ﻼ ﺔ‪84 .......................................‬‬
‫ب‪ .‬ا ﺮا ﺎت ‪85 ....................................‬‬
‫‪87 ........................................................‬‬

‫‪ix‬‬

‫ا ﺎب اﻷول‬
‫ا ﻘ ّﺪ ﺔ‬
‫أ‪.‬‬

‫ﺧ ﺔ ا ﺸﻜ ﺔ‬
‫اﻹ ﺎن‬

‫اﻷدب هﻮ ﺎ‬

‫ﻮد‬

‫ﺎت وأ ﻼق‬

‫ﺎﻹ ﺮام وا ﺪ ﺮ‪ .‬واﻷدب ذو ﻮن وﺷ ﺎب‬
‫ﻬﺎ ﻰ‬

‫ﺎ ه ﺎك‬

‫وإذا ارد ﺎ ان‬

‫ﺎن وأ ﺎ‬

‫ﺮف اﻷدب‬

‫‪.‬‬

‫‪1‬‬

‫ﻼل ا ﻈﺮة اﻹ ﻼ ﺔ‬

‫ﺈ ﺎ ﻮل اﻷدب آ ّ ﺷ ﺮ و ﺮ ﺆ ﺮ ﻰ ا‬
‫وﺪ ﻮإﻰا‬
‫وا‬

‫ﺔو ﺪ‬

‫ﺮ‬

‫ا ﻮس‪.‬‬

‫ا ﺮذ ﺔ ﺄ ﻮب‬

‫ﺪ ا ﺮب ﻰ ا ﺎه ﺔ‬

‫ﺮه ﺎ‬

‫ﻰ ا ﺼﺪور‬

‫وأ ﺎ ا‬
‫ا ﺼﻮر‬

‫وا ﺎ ﺔ ا ﺬ ﺎ‬

‫و‬

‫ﻮا ﻒ‪ ،‬آﺎ ﺰل‬

‫ص ‪2-1‬‬
‫‪ 2‬ﺪا ﺰﺰ‬
‫اﻹ ﻼ ﺔ( ص ‪08‬‬
‫ﻰا‬
‫‪ 3‬ﻮ‬

‫أﺷﻬﺮ ا‬

‫ﺮة ا‬

‫‪.‬‬

‫ﺮاء‬

‫ﺮ و‬

‫آﺎن إزدهﺮ ا‬

‫ﺪه‬

‫‪3‬‬

‫ﺮ ﻰ ا ﺼﺮ ا ﺎ ﻰ ﺈ‬

‫ا ﺼﺮ اﻷول ﻹ ﻼط ا ﺮب ﺎﻷ‬
‫‪ 1‬أ ﺪ اآﺮم‬

‫‪2‬‬

‫ﻮرة ا ﺎة و ﺮﺁة‬

‫وا ﺮ ﺎء وا ﻬ ﺎء وا ﺪح و ﺮ ذ ﻚ‪ .‬و‬
‫ه أ ﺮؤ ا‬

‫و ﺬه‬
‫‪.‬‬

‫ا‬

‫إﻰ‬

‫اوج‬

‫ﻈ‬

‫ﺪة‬

‫ﻰ هﺬا‬
‫اﻰ‬

‫اﻷ ﺮى و ﺎ‬

‫ﺎر‪ ,‬ﺪﺧ إ ﻰ درا ﺔ اﻷدب ا ﻌﺮ ‪ ) ,‬ﺎآﺮ ﺎ ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ هﺪا ﺔاﷲ اﻹ ﻼ ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ‪ 1988 ,‬م(‬

‫‪ ,‬اﻷدب ا ﻌﺮ‬

‫وﺗﺎر ﺤﻪ‪) ,‬ا‬

‫ﺮ و ﺎر ‪ ,‬ﺗﺎر‬

‫ﻜﺔ ا‬

‫ﻮد ﺔ‪ :‬وزارة ا‬

‫ا دب ا ﻌﺮب‪ ) ,‬ﻮرا ﺎ ﺎ‪ :‬ﺎ‬

‫‪1‬‬

‫ا ﺎ ﻰ ﺎ ﺔ اﻹ ﺎم‬
‫ﻮ‪ 1982 ,‬م( ط ‪ \1‬ص‪043‬‬

‫ﺪ‬

‫ﻮد‬

‫‪2‬‬

‫ا ّﺎ اﻷد ﺎء ﻜ ﺮ ﻬ ا ﺬ‬
‫ا ﺮة ا ﻮ ﺔ‬
‫ا ﺎن ود ﺔ ا‬

‫ﺪ‬

‫ﺎ ﻮا ﺄ ﻒ ا ﺼ‬
‫و‬

‫ﻰ اﷲ‬

‫اﻷد ﺔ‬

‫ﻰ ا ﺎز ﺮو ﺔ‬

‫ﺮ و ﻼ ﺔ اﻷ ﺎظ و ﻮدة ا ﺎرة ﻷن‬

‫ﺰات اﻷدب أ ﺎ‬

‫ا‬

‫ﺔ وأ ﺎ‬

‫ﺎرة و ﺮآ ﺔ ا‬

‫ا ﻮ ﻮدة و ﺎ ا ﺆ ﺮة‪.‬‬
‫و‬

‫ا‬

‫هﻮ‬
‫ا‬

‫ﺮاء‬

‫ا ﺎس ا ﺮوف ﺈ‬

‫أﺷﻬﺮ ﺷ ﺮاء ا ﺼﺮ ا ﺎ ﻰ وأ ﺮ ﻬ ﻰ ﻮ ﺪ‬

‫ﻰ وأ ﻮ ﻬ‬
‫وآﺎن ا‬

‫ﺎ ﻰ ا ﺼﺎﺋﺪ‪.‬‬

‫ا‬

‫‪5‬‬

‫ا ﺮو‬

‫و ﻬﺬ ﺎ و ﺮا ﺔ‪ ,‬ﻷ آﺎن‬
‫ا ﻈﺮ‬

‫ا ﺮو‬

‫ﻮن‬
‫‪ ،‬ﻼ ﺪرة‬

‫ﺎ ﻈ ‪ ،‬ﺬ ﻚ ﺮى ان د ﻮا‬
‫ﺎن‪ ،‬وا‬

‫ﺮ ا ﺮدئ‪ ،‬و ﻜ‬

‫ﺎ ﺎء‬

‫ﺮه‬

‫ﺪ‪،‬و‬

‫ﻼ‬

‫ﺪ ﻹ ﺎدة‬

‫ﻮ‬
‫إ ﻜﺎر ﺪ ﺪة‬

‫‪4‬‬
‫ا ﺮ ‪ ,‬اﻷدب ا ﻌﺮ وﺗﺎر ﺨﻪ‪) ,‬ا ﻜﺔ ا ﺮ ﺔ ا ﻮد ﺔ‪ 1402 ,‬هـ(‪ ,‬ط‪ ,1‬ص‪18‬‬
‫ﺪ ﺪاﺮ‬
‫‪5‬‬
‫إ ﺮاه‬
‫‪ ,‬ﺗﺎر اﻹ ﻼم ا ﺎ ﻰ وا ﺪ ﻰ وا ﺜﻘ ﻰ واﻹﺟﺘ ﺎ ﻰ ﻰ ا ﻌﺼﺮ ا ﻌ ﺎس ا ﺜﺎ ﻰ‪) ,‬ا ﺎهﺮة‪:‬‬
‫ﻜ ﺔ ا ﻬ ﺔ ا ﺼﺮ ﺔ‪ 1965 ,‬م(‪ ,‬ج‪ ,3‬ص‪361‬‬

‫‪3‬‬

‫وآ ﺮ‬
‫ا ﺮو‬

‫ﺮ و ا ﺮ آ ﻬ ﺎ اﻷد ﺎء ﺎ ﺔ ﻰ ﺷ ﺮ ا‬

‫ا‬

‫ﺪ‬

‫ا ﻮب‬

‫ﺎﺔ اﻜ ﺔ ا‬
‫ا‬

‫ﺎت ا ﻈ ﺔ و ا‬

‫ا ﻈ ﺔ وا‬
‫ا‬

‫ا ﺪ‬

‫ا ﺬي ﻜّ‬

‫ﻮ ﺔ‪.‬‬
‫ا ﻰ‬

‫د ﻮا‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺎت‬

‫ا‬

‫ﻮ ﺔ‪ ،‬ا ﺎل‪:‬‬

‫ﺪو ا‬

‫وإ‬

‫ورا‬

‫–إن ﺷ‬

‫ﺄ ‪ ,‬و ﺆا ُد‬

‫ﺪال‬

‫ا‬

‫ﻮا‬
‫ُ‬

‫ﻰا‬

‫اﻷوّل‬

‫وا‬

‫وا‬

‫ا‬

‫ﺎت ا‬

‫أﺷ ﺎر‬

‫ر ﺎن ا‬
‫ﻮ‬

‫و ﺮق ا ﻮس‬

‫أ ﺎهﺎ اﻷد ﺎء‪ ،‬ﻷن ﻬﺎ‬

‫و ﺪ آﺎ‬

‫ا‬

‫ﺎ‬

‫ﺄ ﺮا‬

‫ﻰ‬

‫وا‬

‫أ ﺰا أ ﺮح‬
‫‪ ،‬وا‬

‫‪7‬‬

‫ا ﺎ ‪:‬‬

‫ا ﺎ ‪ :‬ﺪال و ﺪال ه ّ ﺪ‬
‫ﻰ ا‬

‫ﺎت ا ﻈ ﺔ‬

‫ﻮا ‪-‬‬

‫ﺪ ُو وروا ُ ُ‬

‫ف ﺪال‬
‫ا‬

‫ﺎ‬

‫ﺎس‬

‫ﺮ ا ﺘﺎم‪ .‬وا‬

‫اﻰ‬
‫ﺆا ُد و‬

‫وروا ُ ُ ه ا ﺴ ‪.‬‬
‫وآ ﺮ‬
‫ﺮﺪ ا ﺎ‬
‫و‬

‫ﻬﺎ اﻷ ﺔ ا‬
‫أن‬

‫ﺎ‪ .‬وهﺬا ا‬
‫‪6‬ا ﺪ‬

‫‪7‬‬

‫ﺷﺮ‬
‫ﺮع‬

‫‪ ,‬د ﻮان ا‬

‫ا ﺮﺟ ‪ ,‬ص ‪.328‬‬

‫ﺮة‬

‫د ﻮان ا‬
‫ا‬

‫ا ﺮو ‪ ،‬و ﺬا‬
‫ﺎت ا ﺪ ﺔ ﻈﺎ‬

‫ﻮم ا ﻼ ﺔ‪.‬‬

‫ا ﺮو ‪ ) ,‬ﺮوت‪ -‬ﺎن‪ :‬دار ا ﻜ‬

‫ا‬

‫ﺔ‪ 1994- 1415 ,‬م( ط ‪ \1‬ص ‪.23‬‬

‫‪4‬‬
‫ا ﺎ ﻮن‬

‫وﺪ ا‬

‫ﻮم ا ﻼ ﺔ إ ﻰ ﻼ ﺔ‪:‬‬

‫ﻰ‬

‫ا ﺎ ﻰ وا ﺎن وا ﺪ ‪ .‬أ ﺪهﺎ‬
‫وا ﻈ ﺔ‪ .‬و ﺎ ﺮ ﺪ ﻰ‬
‫ا ﺎ ﻰ‪.‬‬
‫ا‬

‫ﻮﺷﻰ ا ﻜﻼم ﺄو‬
‫ﻬﺔ ا‬

‫هﺬا ا‬

‫ﻮ ﺔ‪ :‬ﺎ ﺮ‬

‫ﻈﺮ إ ﻰ هﺬ ا‬

‫ﺎت‬

‫ا ﺎ ﻰ وا ﺎن‪ ،‬ﺎ‬

‫ﻮ ﻮ ﺔ ﺷﺎ ﺔ‪ ،‬وأن ﻜﻮن‬
‫ا ﺎن‪.‬‬

‫‪ ,‬و ﺪ ﻜﻮن ذ ﻚ‬

‫ا‬

‫هﺎ ﺪ‬

‫ﻰ‪ ،‬و‬

‫‪:‬‬
‫ﺎت ا‬

‫ﺮرت ﻰ‬

‫ﺎل ﻬﺎ إ ﻰ ا‬

‫ا‬

‫‪.‬‬

‫ا‬

‫ﺎل ﻬﺎ إ ﻰ ا‬

‫ﻰ‬

‫ﺪة‬

‫اﻷ ﺎ‬

‫ا ﻰ‬

‫أن ﻈﺮ إ ﻰ ا‬
‫ﺎ ﺎ‬

‫ﻈﺮة‬

‫ﻰ ا ﺎل‪ .‬آ ﺎ ﺮر‬

‫‪9‬‬

‫و ﺪ ﺬّب ا ﺎ‬
‫ﺎت ا ﻈ ﺔ وا‬
‫وأ‬

‫و ﻮة ﺄ ﺮ وو ﻮح‬

‫ﻬﺔ ا‬

‫ﺎت ا ﻈ ﺔ‪ :‬ﺎ ﺮ‬

‫ﺎ ﺎ‪ :‬ا‬
‫إن‬

‫و ﺪ ﻜﻮن‬

‫إﻰ‬

‫أو ‪ :‬ا‬

‫ا‬

‫ﺎت ا‬

‫‪8‬‬

‫ﻬﺬا ا‬

‫ﻰ‬

‫ا ﺪ‬

‫ﺎل ا‬

‫ا‬

‫ﻮﺔ‬

‫ا‬
‫ﻮ ﺔ‪.‬‬

‫ﻰ آ ﺎ ﺔ هﺬاا‬

‫ﺼﻮص أﺷ ﺎر ا‬

‫ﻰ د ﻮان ا‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺎ‬

‫ا ﺮو‬

‫ا‬

‫ا ﺪ آ أ‬

‫ﺎ ﺔ "ا‬

‫ا ﻜﺮام"‪ ،‬و‬

‫ﺮج‬

‫‪ 8‬أ ﺪ ا ﻬﺎﺷ ‪ ,‬ﺟﻮاهﺮ ا ﻼ ﺔ‪ ,‬ص ‪19-18‬‬
‫‪9‬‬
‫ا ﺎن وا ﺪ ‪ ,‬ط ‪ ) 1‬ﺎن‪ ,‬دار ا ﺮ ﺎن‪ 1987 - 1404 ,‬م(‪ ,‬ص ‪.272‬‬
‫ﺎس‪ ,‬ﻼ ﺔ ﻮ ﻬﺎ‬

‫‪5‬‬

‫ب‪ .‬ﺗﺤﺪ ﺪ ا ﺸﻜ ﺔ‬
‫ﺪدت هﺬا ا‬
‫ا‬

‫ا ﺮو‬
‫ا‬

‫ﻰ اﻷﺷ ﺎر ا ﻮ ﻮدة ﻰ د ﻮان ا‬

‫ﺪ اﻷول‬

‫ﺎ ﺔ ا‬

‫ﺎت ا ﻈ ﺔ‪ :‬ا ﺎس وا‬

‫ا ﺼﺪر‪ .‬و‬

‫ا‬

‫واﻹ ﺎس وا ﺮد ا‬

‫ﺎت ا‬

‫وا ﺎ ﺔ وا ﻮر ﺔ وا‬

‫ﺎت ا ﺪ ﺔ وه‬
‫ﻬ ‪ :‬ا‬

‫ﻮﺔ‬

‫ﻰ‬

‫ﺰ‬

‫ﺎق وا ﺎ ﺔ‬

‫وا ﺮا ﺎة ا ﻈ ﺮ‪ .‬ﻰ ﺎب "ا‬

‫ا ﻜﺮام"‪.‬‬
‫ج‪ .‬ا ﻐﺮض‬

‫ا ﺸﻜ ﺔ‬

‫وأ ﺎ ا ﺮض‬
‫وه‬
‫ا‬

‫ا‬
‫ﺰ‬

‫هﺬا ا‬

‫ﻬﻮ‬

‫ﺎت ا ﻈ ﺔ‪ :‬ا ﺎس وا‬

‫واﻹ ﺎس وا ﺮد‬

‫ﺎت ا‬

‫ﻮﺔ ﻬ ‪ :‬ا‬

‫ﺎق‬

‫وا ﺮا ﺎة ا ﻈ ﺮ‪،‬‬

‫ﻰ‬

‫ﻰ ا ﺼﺪر‪ .‬و‬

‫ا‬

‫وا ﺎ ﺔ وا ﺎ ﺔ وا ﻮر ﺔ وا‬
‫د ﻮان ا‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺮﺔا‬

‫ﺎت ا ﺪ ﺔ‬

‫ﻰ ﺎب "ا‬

‫ا ﻜﺮام"‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫د‪ .‬ا ﺪرا ﺔ ا ﺴﺎ ﻘﺔ‬
‫و ﺪا ﺎ‬
‫ﺎ آ‬

‫أ ﺎﺎ ﺎ‬

‫ا ﺎ‬

‫ا ﺮو " ا ﺎ‬

‫ﻬﺬا ا ﻮ ﻮع‪ ،‬و ﻜ ﻬﺎ‬

‫ا ﻮ ﻮع " ا‬
‫ﺪ‬

‫ﺎ‬

‫ﻒ‬

‫ﻰ د ﻮان ا‬

‫ﺪ‪.‬‬

‫هـ‪.‬ﻃﺮ ﻘﺔ ا ﺸﻜ ﺔ‬
‫ﺪ ﺔ ﻰ هﺬا ا‬

‫أﺎا ﺮ ﺔا‬
‫ا ﻜ ﺔ‪ .‬وا ﻬ ا ﺬى ا‬
‫ا ﺎ‬

‫ﻰ آﺎ‬

‫ﺪ‬

‫ا‬

‫ا ﺎ‬

‫ه ا ﺮ ﺔ‬

‫درا ﺔ ﻼ ﺔ‪.‬‬

‫ﻰ آ ﺎب "ا ﺪ " ا ﺬى أ ﺪر‬

‫ا ﺮ ﺔ وأدا ﻬﺎ آﺎ ﺔ ا داب وا ﻮم اﻹ ﺎ ﺔ‬
‫هﺪا ﺔ اﷲ اﻹ ﻼ ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‪،‬‬

‫ﺪ‬

‫ا‬

‫ا ﺔ‬

‫ﺎ ﺔ ﺷﺮ ﻒ‬

‫ﻮان‪:‬‬

‫‪“ PEDOMAN PENULI SAN SKRI PSI BAHASA DAN SASTRA ARAB‬‬
‫‪FAKULTAS ADAB DAN HUMANI ORA UI N SYARI F HI DAYATULLAH‬‬
‫”‪JAKARTA 2007‬‬

‫و‪ .‬ﺧﻄﺔ ا ﺸﻜ ﺔ‬
‫ﻬ ﻼ ﻰ آ ﺎ ﺔ هﺬا ا‬
‫و ﻜ ﺎب ﺎ‬

‫ﺎ ﺔ ﺮا ﺔ‬

‫ا ﺎب اﻷول هﻮ ا ﺪ ﺔ‬
‫ا‬

‫وا ﺮض‬

‫ا‬

‫و ﺮ ﺔا‬

‫ا ﺎ‬

‫إﻰ‬

‫ﻬﺎ‬

‫‪.‬‬

‫ﻰ‬

‫ﺔا‬

‫ﺔ أ ﻮاب‪،‬‬
‫ﻜﺔو ﺪﺪ‬

‫وا ﺪرا ﺎت ا ﻜ ﺔ‬

‫‪7‬‬

‫ا ﺎب ا ﺎ ﻰ‬
‫ﻰ‬

‫ﺪ ﻬﺎ ا ﺎ‬

‫ﻰ ا ﻈﺮ ﺔ ا‬

‫‪ ،‬ﻷ ﻬﺎ و ﺔ ﻮ ﻮل ا ﻰ ا ﺮض ا ﺮ ﻮ‪ ،‬وهﻮ‬
‫ﺎت ا ﺪ ﺔ و ﺎ‬

‫ﻰا‬

‫ﺔ ﺮ ﺔ‬

‫ﻰ هﺬا ا ﺎب‬
‫ا ﺎب ا ﺎ‬
‫ا ﺮو‬

‫ﺪم ا ﺎ‬

‫وﺎ‬

‫اﻷد ﺔ‬

‫ﻬﺎ‪ ،‬و ﺪم ا ﺎ‬

‫ﺎة ا‬

‫ا ﺮو ‪.‬‬

‫اﻰ‬

‫ﺮة ا ﺎة ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺄ ﺎ اﻷد ﺔ‪ ،‬ﻷن ﻜ‬

‫ﺪ ﻬﺎ‬

‫أ‬

‫ﺎ‬

‫ا ﺆ ﻒ‪ ،‬و ﻬﺬا‬

‫اﻷ ﺎل‬
‫هﺬا ا ﺎب‬

‫ﻰ‬

‫ﺔ‬

‫ا ﺪ ‪.‬‬
‫ا ﺎب ا ﺮا‬
‫ا‬

‫و‬

‫وهﻮ‬

‫هﺬا ا ﺎب ﻷ‬

‫أه ﺷ‬

‫ﻰ‬

‫و ﻮ ا‬

‫ﺎت ا ﺪ ﺔ ﻹ‬

‫ا ﺮو‬

‫ﻰ‬

‫ا ﺎ‬

‫ا ﺎهﺎت ا‬

‫ﺷ ﺮ‪،‬‬
‫وا‬

‫ا ﺎ‬

‫ﺎت ا ﻈ ﺔ‬

‫ﻮ ﺔ‪.‬‬
‫ا ﺎب ا ﺎ‬
‫ا‬
‫ا‬

‫ﻰ هﺬا ا ﺎب ﺪم ا ﺎ‬

‫ﺔ وا‬
‫ﺔا‬

‫ﺮاح‪ ،‬وو‬

‫ﻮ ﺔ‪.‬‬

‫ا ﺎ‬

‫اﻹ‬

‫هﺬا ا ﺎب ﻷ‬

‫ﺎم ا ﺬي‬
‫ﻮاب‬

‫ا ﺎب ا ﺜﺎ‬
‫ﺗﺮﺟ ﺔ‬
‫أ‪.‬‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺎة ا‬

‫ﻮ ﺪ و ﺸﺄﺗﻪ‬
‫ُو ﺪ " ﻰ‬
‫ﺪاد‬

‫‪،‬‬

‫ا ﺎس‬

‫ﺮ "‪ ،‬ا ﺮوف ﺎ‬

‫ﺎدى اﻷو ﻰ ‪ 221‬هـ = ‪19‬‬

‫)‪27‬‬

‫‪ 836‬م(‪ ،‬وآﺎن ﺪ " ﺮ "‬
‫ﺪ اﷲ‬

‫ﺮ‬

‫ﻰ‬
‫وهﻮ أ ﻮ ا‬

‫ﻮر‬

‫أ‬

‫ا ﺮو ‪ ،‬ﻮ ﻰ‬

‫وآﺎ‬

‫و د‬

‫إ ﺪى و‬
‫ا ﺎ‬

‫ﻮم اﻷر ﺎء‬
‫و ﺎﺋ‬

‫ﺮ‬

‫ودرب ا‬

‫‪1‬ا‬
‫‪2‬‬

‫‪3‬إ‬

‫ﺪ‬

‫)‪ 221‬هـ(‬

‫ﺔ‬

‫دار ﺈزاء ﺼﺮ‬

‫ﻼ ﺎ ﻜﺎرل ﺮوآ ﺎن‪.‬‬
‫و‬

‫ﻬﻮر‬

‫‪1‬‬

‫ﺮ ‪ ،‬و‬
‫ﺪ اﷲ‬

‫ﺎ‬

‫ﻮع ا‬

‫ﻰ‬

‫ا ﻈ ا‬
‫ﺮ‬

‫ﺪاد ﻰ ا ﺎ‬

‫ﺪ ﺔ ا ﻼم‪ 2.‬ﻰ ا ﻮ‬

‫ا ﺮ‬

‫‪.‬‬

‫ا ﺎس‬

‫ا ﺼﻮر‪ ،‬ا ﺎ ﺮ ا‬

‫ﺎﻮ‬

‫رو ‪ ،‬وآﺎن ﻮ ﻰ‬

‫ا ﺼﻮر ا ﺎ‬
‫ﻰ‬

‫‪ ،‬ا ﺮوف ﺎ‬

‫ﺮ‬

‫ا ﺮو‬

‫ر‬

‫ﻼل ﺷ ﺮ ﻼ‬

‫اﻷ‬

‫إذ ﻮل ‪:‬‬

‫ﺔ ﺄ ﻮذة ‪ 4‬ﻮ ﺮ ‪،2009‬‬
‫ا ﺮو ‪ " .‬ﻘﺮ ﺔ ﺷﻌﺮ ﺔ ﺘ ﺪدة"‪ ،‬ﺎدة‬
‫‪.htm1http://arabiczid.googlepages.com/group‬‬
‫ﺮان ا ﺮز ﺎ ﻰ‪ ,‬ﻌ ا ﺸﻌﺮاء‪ ) ,‬ﺮوت‪ :‬دار ا ﻜ ا ﺔ‪ 1982 ,‬م(‪ ,‬ط‪ ,2‬ص ‪.289‬‬
‫ﺪ‬
‫ا ﻜﺎن‪ ,‬و ﺎت اﻷ ﺎن وأ ﺎء أ ﺎء ا ﺰ ‪ ) ,‬ﺮوت‪ :‬دار ا ﺼﺎ ﺮ‪ ,‬دت(‪ ,‬ج‪ ,2‬ص‪.360‬‬

‫‪9‬‬

‫ﺔ‬

‫ﺮ ا ﺼﻮ‪،‬‬

‫‪3‬‬

‫أ آﺎن ﻮ ﺎ‬

‫ﺔ‬

‫ا ﺮ‬

‫ا ﺮوف ﺎ‬

‫ﻰ‬

‫‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫ﻮ ا ﻮ ﺎن ﻮم ﺎ‬

‫و‬

‫با ﺎ‬
‫ﻼ ُ‬

‫‪ #‬و ﺪ و ﺪان‬

‫‪4‬‬

‫ﻰ‬
‫أ ﺎ ﺎ إ ﻰ ا ﺮوم‪ .‬ﻮل ‪:‬‬

‫وﺪ‬
‫ﻮ ه ‪ ,‬و ﺬي‬
‫أﺎ أ‬
‫إ‬

‫ﻬ‬

‫‪ #‬وا ﺮوم‪-‬‬

‫ﺎر ﺔ وه‬

‫ﺎ ﺎن‪ .‬وه‬

‫ﺔ‬

‫ﺪ آﺎ‬

‫ّﺪ‬

‫إﻰ‬

‫و ﺆو‬

‫ا ﺮس‪ ،‬آ ﺎ آﺎن‬
‫ﺮف‬

‫آﻒأ ﺼ‬

‫ﺪ اﷲ ا‬

‫ﺎر ﺔ‪ ،‬وهﻮ ﺎ‬
‫ﺎ‬

‫ﺮ ﺄ ﻮ‬

‫ﺮ‬

‫ﺷ ﺮ‪.‬‬

‫ا ﺮو‬

‫‪،‬و‬

‫‪6‬‬

‫ﺮا ﺔ ﺄ ﻮال‬

‫ﻰاﺪ ﺔ‬

‫ﺮى‬
‫ﺮ‬

‫ﻮآﻬ وا ﺎ ﺎ‬

‫إ ﻰ ا ﻮ ﺎن آ ﺮا‬
‫وه‬

‫ﺼ ‪-‬أ‬

‫‪5‬‬

‫ا ﺮس‬

‫ﺆو‬

‫‪#‬‬

‫ﻮل‪:‬‬

‫وا ﺮوم ه أ ﺎ‬

‫‪7‬‬

‫وا ﺮس‬

‫وﺪ ﻮ‬
‫ﻰ‬

‫ﺎ‬

‫وه‬

‫ﺎ‬

‫ور ﺎهﺎ ر ﺎء ﺪل‬

‫ا ﺎرب وهﺪأت‬

‫‪.‬‬

‫‪ ,‬د ﻮان ا‬

‫ا‪ 4‬أ ﺪ‬
‫‪5‬‬
‫ا ﺮ ‪ ,‬ص ‪.7‬‬
‫‪6‬ا‬

‫ا ﺮو ‪" .‬‬

‫ﻰ أواﺋ ا ﺪ ا ﺎدس‬
‫ﻰ أ‬

‫ﺮ‪,‬وﺪ‬

‫آﺎن ﺎ ﺎ‬

‫‪8‬‬

‫ا ﺮو ‪ ) ,‬ﺮوت‪ -‬ﺎن‪ :‬دار ا ﻜ‬

‫ﻘﺮ ﺔ ﺷﻌﺮ ﺔ ﺘ ﺪدة"‪ ،‬ﺎدة‬

‫ﺔ ﺄ ﻮذة‬

‫ﺔ‪ 1415 ,‬هـ‪ 1994-‬م( ط ‪ ،1‬ص ‪.7‬‬

‫ا‬
‫‪ 4‬ﻮ‬

‫ﺮ ‪،2009‬‬

‫‪.htm1http://arabiczid.googlepages.com/group‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬

‫ﻒ ﺪ ا ﺮ ‪ ,‬ﻇﺎهﺮ ا ﺘﺸﺎؤم ﻰ ا ﺸﻌﺮ ا ﻌﺮ ‪ ) ,‬دار ا‬
‫ا ﺮﺟ ‪ ,‬ص ‪.186‬‬

‫ﺎ ﺔ وا ﺮ ‪ 1403‬هـ\ ‪ 1983‬م(‪ ,‬ص ‪.185‬‬

‫‪11‬‬
‫وآﺎن و د‬

‫ﻬﺎ ا ﻜ ﺮ‬

‫أ ﺎ ﻬﺎ اﻷزهﺎق وا‬
‫ﻰو د‬
‫ا ﺎ ﺔ وا‬

‫ﺮ وا‬

‫ا ﺪ ﺪان‪ ,‬و ﺬآﺮ ا ﺪار ﻮن أن ا‬
‫ﺔ ﺎ‬

‫‪.‬‬

‫ا‬

‫ﺔﻰ‬

‫ﺮ‬

‫ﺪ‬

‫وآﺎن أ ﻮ‬

‫ﻰﺷ ء‬

‫إﻰ ا‬

‫وهﻮ‬

‫ﺮة‪ ،‬ﺎ‬

‫اﻜﺎ‬
‫واﻷدب وا‬

‫ﺎب‪ ،‬وأ ﺪى " ا‬

‫ﺎ ﺮ ﺔ ﺬ ﺪا ﺔ‬
‫ا‬

‫ﺎ ﺪ ﻬ ا‬

‫وا ﺔ‪،‬‬

‫‪" :‬‬
‫ﺪ‬

‫و ﻮم ا‬
‫ﺎب‪.‬‬

‫‪،‬‬

‫" ﺷ ﺎ ﺎ‬

‫ا ﺮو‬

‫واﻷدب‬

‫ﺎت ا‬

‫ﺎء ا ﺮ ﺔ ورواة ا‬

‫ﺮ‬

‫"‪ ،‬و "‬
‫ﻬ‬

‫وا ﺮ ﺔ آ‬
‫ﺎ‬

‫ﻬﺎ‪ ،‬وآﺎن‬

‫ﺔ‬

‫ا‬

‫ﺎدرا‬

‫‪10‬‬

‫ﺎ ‪ ,‬و ﺪو أن أ ﺎ آﺎن‬
‫ﺮة ﺎ‬
‫ا‬

‫ﺼﺪ "دار‬

‫"‪..‬‬

‫وهﻮ ﺪ ﻮ ﻰ و ﺎ زال ﻰ‬

‫‪9‬‬

‫وﻬ ﺎ‬
‫ﺎء‬

‫ﺎ ﺮة ﻜ ﻮز ا‬
‫‪،‬‬

‫ﻮم ا ﻮ وا ﺔ‬

‫ﻒ ﺪ ذﻚ إﻰ‬

‫ﺪ‬

‫ا ﻜ ﺔ" ا ﻰ آﺎ‬

‫‪10‬‬

‫أ ﺪا‬

‫‪9‬‬

‫ا ﺮﺁن ا ﻜﺮ و ﻰ ﺷ ﺎ‬

‫ﺮك‬

‫ﺮ‬

‫ا ﻰ وا ﺎر‪ ،‬وهﻮ ﺎ ه ﺄ‬

‫أن‬

‫وا‬

‫ﻮ د ا ﻰ‬

‫ﻒ ﺪاﺮ‬
‫ا ﺮو ‪" .‬‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﻰﺷ‬
‫ﻰ اﻷ‬

‫ﻰ ﻰ‬

‫ﺮا‬

‫ا ﺮ وﻜ‬
‫آ ﺎف ا‬

‫ﺎ‬

‫ﻈﻬﺮ أ‬

‫‪ .‬و ﺎر أ ﺮ‬

‫ا ﺮﺟ ‪ ,‬ص ‪.223‬‬
‫‪,‬‬
‫ﺔ ﺄ ﻮذة ‪ 4‬ﻮ ﺮ ‪،2009‬‬
‫ﺮ ﺔ ﺷ ﺮ ﺔ ﺪدة"‪ ،‬ﺎدة‬
‫‪.htm1http://arabiczid.googlepages.com/group‬‬

‫‪12‬‬

‫ﺄإ‬
‫ﻰ أ‬
‫وا‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺮآﻬﺎ‬

‫ﻰ و ﻮاه ﺎ‬

‫ﻰ ﺪاد‪ ،‬و‬

‫ﺎ ﺪل‬

‫ﺎ ﻰﺷﺮ‬

‫ﻮ ﻼ أو‬

‫ﺎب اﻷ ﺎر آ ﺎ‬

‫أﻮ‬

‫ا‬

‫ﺪل‬

‫أ ﺎرهﺎ أ‬

‫ﻬﺎ‪ ،‬ﻜﺎن‬

‫ﻮق إ ﻰ أ ﺎم‬

‫ﺮاء و‬

‫ﺎ ﺮ ﺮة إ ﻰ ﺎ ﺮ و ﺎل‬

‫ﺎ‬

‫ﺎم‬

‫ﺪاد آ ﻮ ‪:‬‬
‫ا‬

‫ﺪ‬

‫‪#‬‬

‫ﻮب ا‬

‫و‬

‫وا ﺼ ﺎ‬
‫ﺈذا‬

‫ﻰا‬

‫ﺪﺪ‬
‫ﺮ رأ‬

‫ا ﺮ ‪ ,‬ص ‪.7‬‬

‫‪ 11‬أ ﺪ‬
‫‪ 12‬أ ا ﺪ ﻰ‪ ,‬أ ﺮاء ا ﺸﻌﺮاء ا ﻌﺮ‬
‫‪,‬‬

‫وهﻮ‬

‫‪ #‬و‬

‫ﻰ ا ﻌﺼﺮ ا ﻌ ﺎس‪) ,‬دار ا‬

‫أ ﺼﺎن ا ﺎب‬

‫ﻼ‬

‫‪ :‬ﺮوت(‪ ,‬ص ‪.283‬‬

‫ﺪ‬

‫‪12‬‬

‫‪13‬‬
‫آﺎن إ‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺷ ﺮ ا ﺮأس‪،‬‬
‫اﻮ‬

‫د‬

‫ﺎرق‬

‫ﺎ‬

‫أو ا‬

‫ﻰ‬

‫ﻮ هﺰ‬
‫ﺔ‬

‫دﺔ‬

‫ﻈ رأ‬

‫و‬

‫و ﺎا‬

‫ﻰ ا‬

‫ﺼﻮر ﻬﺎ‬

‫‪،‬و‬

‫ا ﻮن‪ .‬و‬
‫و‬

‫ﺼﺮح ﻬﺎ ﺪ ﺎ‬

‫ا‬
‫ﺎ‬

‫‪،‬د‬

‫‪،‬و‬

‫و‬

‫ا‬

‫ﻮا‬

‫ﻼ‬

‫ﻼ‬

‫ﻮال‬

‫ﺎ‬

‫ﻰ‬

‫ﻰ ذ ﻚ أﺷ ﺎر آ ﺮة‬

‫إﻰذﻚ‬

‫ﺮ أ‬

‫ا ﺬى آﺎن ﺄ ﺬ‬

‫ا ﺎ ﺔ أ ﺪا‪ ،‬و‬

‫ﺷ‬

‫ﺎ ﺮد ا‬

‫ﺎن و ﺎ‬

‫‪#‬‬

‫آ‬

‫ﺪ اﷲ ﻰ ا‬

‫ﻼل و‬

‫‪#‬‬

‫ﻬﺪ ﻬﺎ‬

‫اﻹ‬

‫ﻮ ﺔ أ‬

‫ﺎر )‬

‫ﺎ ﺼﻮر‬

‫ا ﺎ ﺔ(‬

‫ﺮا‬

‫أ ﻬﺎ ا ﺎﺋ ﻷ ﺮ‬
‫وهﺬا ا ﺼ‬
‫ا‬

‫ﺎ‬

‫واﻷدب ﺈ آﺎن‬
‫ا‬

‫ا‬
‫‪ 13‬ﺷﻮ ﻰ‬

‫ﻒ‪ ,‬ﺗﺎر‬

‫ﺄ‬

‫ﻮ ﺎء‬

‫ا ﺎس‬

‫و ﺮ‬

‫‪.‬‬

‫ا‬
‫ﺎ ﺎ‪ ،‬ﻼ‬

‫ﺮ‬

‫‪:‬‬

‫ﻰ‬

‫ﺔ ا ﺮه ﺔ ا‬
‫ﺰ‬

‫ﺎ ﺪا‬

‫أرال‬

‫ﺎ‬

‫"ا‬

‫ﺬي ورع‬

‫ا ﺬي أ ﺄ إ ﻰ‬

‫و‬

‫‪#‬‬

‫و‬
‫وﺎﺮ‬

‫ﻬﺎ‬

‫ا ﺬى‬

‫ا ﺮو ﻰ ذا ا‬

‫ﻮ ﺔ‬

‫و ﻬ‪:‬‬
‫ﺼ و ﻬﻰ إ‬

‫و‬

‫ﺔ‪،‬‬

‫ا ﺮو‬
‫‪،‬د‬

‫ﺮا‬

‫ﺎ‪ .‬أ ﺎب‬

‫ﺔ ﻮع‬
‫"‬

‫اﻮ ‪،‬‬

‫ﻈﻬﺮ‬

‫اﻷدب ا ﻌﺮ ﻰ‪) ,‬ا ﺎهﺮة‪ :‬دار ا ﺎرف‪ ,‬دت(‪ ،‬ص ‪.297‬‬

‫‪13‬‬

‫اﻹ ﺎط‬

‫ا ﺬآﺎء وا‬

‫ﺔ‬

‫ا ﻼ‬

‫ﻜﺎد‬

‫ﺔ ﻮهﺮ ا‬

‫ﺪ‬

‫‪14‬‬

‫وﺪ‬
‫وا‬

‫ﺬ‬

‫ﻈﻬﺮ ود ﺎ ﺔ ﻼ‬

‫ﺮﺔ‬

‫ﻮل‬

‫‪،‬‬

‫ﺪرا‬

‫ﺎدة ﺪ ﺎ ﺔ‬
‫ﺮﺔ‬

‫ﺔ روح و‬

‫ذ ﺔ‪:‬‬
‫ﺷ‬

‫ﺎ ﺮد ا‬

‫آ‬

‫ﺪ اﷲ‬

‫ﺎن و ﺎ‬
‫ا ــﻼة‬

‫و ﺮف ا‬

‫و‬

‫ا ﺮو‬

‫ا ﺮوج‬

‫ﺼ و ﻬ إ‬
‫ﺮ‪ ،‬و‬

‫ﺰ و‬

‫ﻮرهﺎ‪ ،‬و ﺪ اﺷ ﻬﺮ ذ ﻚ‬
‫ﺼﺮ ‪ ،‬و ُﺮوى‬
‫آﺎن ﺰم دار و‬

‫ﻬﺪ ﻬﺎ‬
‫ا‬

‫ﺬي ورع‬
‫ﺎ ﺪا‬

‫آﺎن ﺎ‬
‫ﺎ‬

‫ذﻚ‬
‫ﺮ‬

‫ا‬

‫ﺮ‬

‫ﻰ ﺪ أآ ﺮ ﺷﺎ ﺮ‬

‫ذ ﻚ أ ﺎر آ ﺮة وروا ﺎت ﺪ ﺪة‬

‫ﻰإ‬

‫ﺎدرهﺎ أ ﺎ ﺎ آ ﺮة‪.‬‬

‫ب‪ .‬ﺗﻌّ ﻪ و ﺸﺎﻃﺎﺗﻪ ا ﻌ ﺔ‬
‫هﻮ ا ﺎ ﺮ ا‬
‫ا‬

‫ﻬﻮر ﺎل ا‬

‫ﻜﺎن هﻮ‬

‫وا ﻮ ﺪ ا ﺮ‬

‫ﻮص ﻰ ا ﺎ‬

‫ا ﺎدرة‬

‫ﻜﺎ ﻬﺎ و ﺮزهﺎ‬

‫ﻮرة و‬

‫ﺮك ا‬

‫أ‬

‫ا ﻈ‬

‫ﺎ‬

‫ﺮ ﻬﺎ‬
‫ﻰ‬

‫ﻰ‬

‫‪15‬‬

‫إن إ‬

‫ا ﺮو‬

‫ﻈﺎهﺮهﺎ ا ﺎﺋ ﺔ‪ ،‬ا‬
‫وﺷ ﻮع ﻮ‬
‫ﺼ‬

‫أﺎإ‬
‫ا‬

‫ﺮة داﺋ ﺎ‬

‫ا ﺰن ا ﺬى‬

‫ﻰ أذن ا ﺎ‬
‫ﺎر‬

‫ﺰع ا ﺪ ﻮع‬

‫ﻮازع ا ﺎء ﻰ‬

‫ﻰا ﺮ‬

‫ﺪ ﻒ ﻮﻒا‬

‫أن ﺮّب ا ﺼﺮة وه ا ﻰ ﻮل ﻰ‬
‫ذاد‬

‫أ ﻰ ﺎم‬

‫وهﻮ‬

‫ﺄ أن‬

‫وﻜﺎ‬

‫ﺎر‬

‫ﺪرآ ا ﻮر‪ ،‬و أ ﻰ ﺎم‬
‫ﺎ‬

‫‪14‬‬

‫ص‪. 78‬‬

‫اﺰ‬
‫ﺎم‬

‫ﺎ ﺪ ﻮع ا‬

‫ﻬﺎت واﻷ ﺔ وا‬

‫‪15‬‬

‫ﻰ‪،‬‬

‫ا ﺮ ﺰ ا ﺬى ا ﺮ ﺎ ﻷ ﻰ ﺎم ﻷ‬
‫ﺪرآ ا ﻮر‪ :‬و ﺪ‬

‫ﺼﻮ ﺎ ﻰ ا ﺪح‪ ،‬وأ ﻮ ﺎم‬

‫‪15‬‬

‫ﺎ‬

‫ﺪ‬

‫ﻬﺎ‪:‬‬

‫‪ #‬ﺷ ﻬﺎ‬

‫ﺮى ﺎ ﺪاع ا‬

‫ﺮة ﻰ‬

‫ا ﺆﺮآ ﺎ‬

‫ﻰ ﺎل ا ﻮى‬

‫ﻰ ﺬ ﺬ ا ﺎم‬

‫ﺪر‬

‫‪14‬‬

‫ﺈ ﺎ ﺪ أدرآ ﺎ ﻰ أول اﻷ ﺮ‬

‫ﺔ وا ﺪة ‪ ,‬إذ أ‬

‫ﻰ ﺼﺪ‬

‫ﻰ ا‬

‫ﻰ ﺷ ﺮ ﻰ ﺬق و ﺪون‬

‫و ﺎ ﺮ‪.‬‬

‫ا ﺮو‬

‫ﻰ‬

‫ﻰ‬
‫‪.‬‬

‫ﺼﺮ ‪ :‬ﺎة ﻪ ﺧﻼل ﺷﻌﺮ ‪ ) ,‬ﺮوت‪ :‬دار ا ﺎرف‪ ,‬دت(‪ ,‬ط‪ ,6‬ص‪. 62‬‬
‫ﺪ ا ﺪ ا ﺮ‪ ,‬إ ا ﺮو‬
‫ﺪاﺮ‬
‫ﺷﻜﺮى‪ ,‬درا ﺎت ﻰ ا ﺸﻌﺮ ا ﻌﺮ ‪) ,‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬ا ﺪار ا ﺼﺮ ﺔ ا ﺎ ﺔ‪ 1415 :‬هـ\‪ 1994‬م(‪ ,‬ط‪,1‬‬

‫ﺪ‬

‫‪16‬‬

‫اﻹ‬

‫ﺷﺎ ﺮ ﺬ‬

‫ﺷ ﺮاء ا ﺼﺮ ا ﺎ‬

‫ﺎب وا ﺪ ﺮ‬

‫ﻰ ا ﺼﺮ ا ﺪ‬

‫ﻮد ا ﺎد ﻜ‬

‫ﺎس‬
‫ﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ﺎد ﻰ ا‬

‫اﺬ‬

‫ا‬

‫ﺪ أن اﻹ‬

‫وإذا آﺎن ا‬

‫ﺮ‬

‫أ ﺎ ﺎ إذا‬

‫ﺮ‬

‫ﺎ‬
‫ﺪ ﺁذ‬

‫ا‬

‫ﺮ‬

‫ﺮ‬

‫ﻬ وه‬
‫ﺼﻮ‬

‫إه ﺎل ﺎد ا‬
‫ﺮﺔا‬
‫أ ﺎ‬

‫ﻮء ا ﺎل‬

‫ﻮا أو‬
‫ﺆ ﺎﺗﻪ‬

‫ﺮ‬
‫ﺼ ﺼﺔ‬

‫ا ﺎس إ ﻰ ا ﺪ ا ﺬي آﺎن ﻼزم‬

‫ﺮ ﺔ ا ﺎن‬

‫و ﺰف ا ﺮح‬

‫وﺁ ﺎت ا ﺮد‬

‫اﻷ ﻮار وأ‬

‫‪ ،‬آ ﺎ ﺮف‬

‫ا‬

‫أدق د ﺎﺋ‬

‫ﺎ ﻬ ‪.‬‬

‫ا ﺮ‪ ،‬و‬
‫و ﺪم ا‬

‫ﺮ‬

‫هﺬ ا ﺎ ﺔ ا ﺎآﺮة‬

‫ﻮاه و‬

‫ج‪.‬‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺪ ﺎﻰ‬

‫ﻬﻮر "ا‬

‫ﺎ ‪ ،‬ﺎﺋﺼﺎ‬

‫ا ﺮو‬

‫دا ﺔ ﺪ أن أ ﺼ آ ﺎ أ ﺼﻒ‬

‫ﺎف وا ﻜﺮان‬

‫ﺎؤ‬

‫ا‬

‫ﺮ ‪ ،‬آﺎﺷ ﺎ ﻜ‬

‫ا ﺮو‬

‫و‬

‫و‬

‫آﺎ‬

‫ﺷ ﺮ " وا ﺎ ﻰ أ ﺮار‬

‫ﺮﺮ‬
‫و‬

‫اﻷ ﺪار‬

‫ﺎء ا ﻼط‬

‫وهﻮ ا ﺬي آﺎن ﺪر‬
‫ﺬت ا ﺮب‬

‫أ‬

‫ﺮم أ ﺷ ﺮ ﺎ‬
‫ﺮ ﺪ‬
‫ﺎ ﻬ و‬

‫هﻮ ا ﺎﺋ ‪:‬‬

‫آﺎن‬

‫ﺎ‬

‫ﺼ ﺼﺔ‬
‫وا ﺮ ا ﺮارة‬

‫ﺎ‬
‫اﺰ‬

‫ا ﺬي‬

‫ﻮ ﺎ‬

‫ﻮم‬

‫‪17‬‬
‫ﻬﺮت ﻮه ﺔ ا‬
‫ﺎ وهﻮ‬

‫ا ﺮو‬
‫ﺎ‬

‫ﺰال‬

‫ه ﺎء ﻼم هﺎﺷ‬
‫ﺮ ﺰت‬

‫ا ﻮب‬

‫ﺎ‬

‫ﺎﻚ‬

‫ﺷﺮ‬

‫ﻰ هﺬا ا‬

‫ﺮﺔ ﺬو‬

‫ا ﻜ ﺎب‪ ،‬و ُﺮوى‬

‫ُ ّﻰ "‬

‫أ‬

‫ا‬

‫ﺎ ﻚ‬

‫ـﺮح‬

‫ﺔ ﺪح‬

‫و‬

‫ﺎ ﻚ ﻰ ﺮح‬

‫ا ﻮي ا‬
‫ﻮال‬
‫ﺎت‬

‫‪300‬‬

‫‪،‬و‬

‫ﺎوز ا‬

‫ﺎ ‪.‬‬

‫د ﻮا‬

‫د ﻮان‬
‫ﺔ‪ ،‬و‬

‫‪2570‬‬

‫ا ﻬ ﺎء‬

‫ا‬
‫‪1562‬‬
‫ا‬

‫ﺮ‬

‫ﻰ اﺮ‬
‫وُ‬

‫ﺔ ا ﻬﻼل‬

‫)‪1337‬هـ= ‪1919‬م(‪.‬‬

‫ﺔ‬

‫ﺔ‪ ،‬ﺼ‬

‫ﺪات‬
‫ﻬﺎ إ ﻰ‬

‫ﺮ ﺎ وا ﺪا‪.‬‬

‫و ﺪ ﻈ هﺬا ا ﺪ ﻮان ﺎه ﺎم ﺪد‬
‫ﺎ‬

‫آﺎن أول‬

‫ا ﻬ ﺎء‪ ،‬وآﺄن ذ ﻚ آﺎن‬

‫إرهﺎ ﺎ ﺄن ا ﻬ ﺎء‬

‫و‬

‫أ ﺎت‬

‫ﺎر" آﺎن ز ﻼ ‪ ،‬ﻮل ﻬﺎ‪:‬‬

‫ا ﺼﺎد ﺔ أن ﺮع‬

‫ا ﺮو‬

‫ﻜﺮ‬

‫‪ ،‬ﺪ ﺷﺮ‬

‫ا ﺮاح وا‬
‫"‬

‫ﺪ ﺷﺮ ﻒ‬

‫ﺔ )‪1335‬هـ = ‪1917‬م( إ ﻰ‬

‫"‪،‬‬
‫ﺔ‬

‫‪18‬‬
‫آﺎ‬

‫"آﺎ‬

‫" ﺎس‬

‫آﻼ "‬

‫ﻮد ا ﺎد"‬
‫وأ‬

‫ﻼ ﺔ أ ﺰاء‬

‫ﺔ )‪1344‬هـ = ‪1925‬م(‪.‬‬

‫أآ‬

‫ﺎ‬

‫وُ‬

‫ﺎ ﻬ ﺔ ا ﺼﺮ ﺔ ا ﺎ ﺔ ﻜ ﺎب‬

‫‪1973‬م( إ ﻰ‬

‫ﺪﺔ ـ‬

‫ﻬﺎ د‪" .‬‬

‫ﻬﺎ ﻚ ا‬

‫ﺮ أن‬
‫ﺼﺎر"‪،‬‬

‫ﺔ )‪1393‬هـ =‬
‫ﺔ‬

‫ﺔ )‪ 1401‬هـ = ‪1981‬م(‪ ،‬وا‬

‫ﺪات آ ﺮة‪.‬‬
‫ا ﻬ ﺎء‬
‫ا ﻬ ﺎء‬
‫ه ﺎﺋ‬
‫ا ﺮو‬
‫وا‬

‫ا ﺼ‬
‫ﻮب‬

‫ور‬

‫ا‬

‫أن‬

‫ﺷ ﺎ‪،‬‬

‫أﺷﻬﺮ أو‬

‫ﻮات‬

‫أرزاق ا ﺮ ﺔ ا‬
‫ذ ﻚ ﺈن ا‬

‫‪ ،‬وأ‬

‫ه ﺎه ا‬
‫ﺎ ﻬﻮب‬

‫ﺮ‬

‫ﺎف‪.‬‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺮ ﺎن ﺎ ﺪم‬

‫ﻰ‬

‫ﻰ‬

‫ﺮر أن ا ﻬ ﺎء‬
‫ﻰ ه ﺎﺋ ا ﺬي‬

‫ﻮل‪:‬‬
‫أه ﻮ آﺮ ﺎ‬

‫و ﻮل أ‬
‫و‬

‫ﺮاض‪ ،‬و‬

‫ا ﺮو‬

‫‪ -‬آ ﺎ ﻮل ا ﺎد‪ -‬أآ ﺮه ﺼﻮص‬

‫أ ﺪه‬

‫ﺁ‬

‫ﻮ‬

‫ﺮض‬

‫د ﻮان " ا‬

‫"‪ ،‬وآﺎن ﺎ ﺎ‬

‫ﺪ ﻮ‬

‫و‬

‫ﺎ وإن أآﺪى وإن ﺷ ﺎ‬

‫ﺎ‪:‬‬

‫ﻬ ّﺎء و ﻜ ﺷﻬﺎدة‬

‫ﺪي أؤدي‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺮﺁﻚ‬

‫‪19‬‬
‫ا ﺮ ﺎء‬
‫ا ﺮ ﺎء أ ﺪق ا ﻮن ا‬
‫‪ ،‬وأآ ﺮهﺎ ﺮارة و‬

‫ا ﺮو‬

‫أآ ﺮ ﺼﺎﺋﺪ‬

‫ا ﺮو‬

‫و ﺰ ﺎ‪ ،‬ﺮ ﺎء ا‬
‫ﺎ ﺔا‬
‫و ﺪ‬

‫ﺷ‬

‫ﻰ‬

‫ﺮا‬
‫ﻬ‬

‫ﺎ ﺮ وأﺷﺪهﺎ‬
‫ﺪ‬

‫ﺮ‬

‫ﻈ‬
‫ّ‬

‫‪ ،‬وآﺎن ر ﺎء ا‬

‫ﺎ‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺎ ﺮ وا‬
‫ﻮن ا‬

‫ﺮﺔ ا‬

‫ﻬﺎ ا‬
‫ﺎ ﺔ‬

‫ﻬﺪ ﺪر ا ﺎﺋ ﺔ‬

‫ا ﻮا ﻒ واﻷ ﺎ‬

‫ﻰ‬

‫ا ﺼﺎد ﺔ‪،‬‬

‫ﺮ ا ﺮ ‪ ،‬ﻬﻮ‬

‫ﺮ ﻮ ﺔ وأ ﻰ‪ ،‬ﻮل‪:‬‬

‫وﺁ‬

‫أ ﺎ ﺁ ﺔ ا ﺮﺷﺪ‬

‫ا ﺮ‬

‫ﺎ‬
‫ﺎ‬

‫آﺄ‬

‫ﻚ و‬

‫ا ـ‬

‫ا ﻬﺪ‬

‫ﺔ أ ﻰ ﺬا ﺎ‬

‫ﻈـﺮة‬
‫ﺎ‬

‫آﺄ‬

‫ا ـ‬

‫ﻚ أو ﻬﺪ‬

‫ﻚ و ﺷﺔ‬

‫ـﺔ‬
‫ا‬
‫آﺮ‬
‫آ ﻮن و‬
‫أ ﺪع‬

‫ﺷﺮا‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺎم‬
‫و ﻒ اﻷ‬

‫ﻒ‪ ،‬آ ﺎ ﺼﻒ ا ﻬﺎة وا ﺎز‬

‫ﻮر ا ﻮ ﻒ‬

‫ا‬

‫ﺮا ﺮ‬

‫ﺔ واﻷﺷﺮ ﺔ‬
‫و‬

‫ﻚ ا ﺼﻮرة ا‬

‫ﻬ‪.‬و‬
‫ّﺪ ﻬﺎ‬

‫‪20‬‬

‫ﺎ أ ﻰ‬

‫ﺎزا ﺪ ﻮ ا ﺮ ﺎ ﺔ وﺷﻚ ا‬

‫أ ﻰ‬

‫ﺮرت‬
‫ﺎ‬

‫ﺎ ﺼﺮ‬
‫رؤ ﻬـﺎ‬

‫إ‬

‫و ـ رؤ ﻬـﺎ ـﻮراء آﺎ ـﺮ‬

‫آ ـ آـﺮة‬

‫ﺔ ا ﺎء ُﺮ ﻰ‬

‫ـﺪار ـﺎ ـﺪاح داﺋـﺮة‬
‫ﺎ‬
‫و ﺼﻒ‬

‫آﺄ ـﺎ ز‬
‫ُ‬

‫ﺔ ﺈ‬

‫اﺰ‬

‫ا‬

‫ا‬
‫ﺷﺮا‬

‫اﻮ‬
‫و‬

‫‪،‬و‬

‫آﺎ ﻜ ﺎء ا‬

‫أﺎ‬
‫ا‬

‫اﻷو ﺎن وا‬

‫ﺎب و ﻬ ﺷﺪ ﺪ ‪،‬‬

‫ﺪا‬
‫ﺎ‬

‫ﺮ‬
‫ﺎ ﻮا و‬

‫ﺷ ﺎ ﻜﺎ‬
‫ﺎء و‬

‫ا ﺮو‬

‫ﻮل‪:‬‬
‫ﺼ‬

‫ا ﺬهـ‬

‫اﻷو ﺎن‬
‫ﺎذج ر ﺔ وراﺋ ﺔ‬

‫إ ﻬﺎ‪ ،‬وا‬

‫أروع ﺎ‬

‫ﺪ‬

‫ذﻚ ﻮ ‪:‬‬
‫وأ‬

‫و ـ ﺁ ـ أ أ ـ‬

‫أرى‬

‫ا ﺪهﺮ‬

‫ﺮي‬

‫ﺎ ﻜﺎ‬
‫ﺮت‬

‫ﺷﺮخ ا ﺎب‬

‫ﺎ‬

‫ﺼ ﺔ‬
‫ﻼ ﻜﺎ‬

‫ﻮم أ‬

‫ﻮا‬

‫‪21‬‬
‫أو ﺎن ا ﺮ ـﺎل إ ﻬ‬

‫و‬

‫ا‬

‫وﻮ‬

‫رب‬

‫ا ﺮو‬

‫"ا ﺎ‬

‫ﺮ‬

‫س‬
‫ﺪ اﷲ" د ّ‬
‫ﺎ‬

‫أ‬
‫ﺄ ﺎ‬

‫أر‬

‫وا ﺮا‬

‫ﺮ ﺎ‪ ،‬ﺎل‬

‫ذﻚ ﺈﻚ‬

‫ا‬
‫ﺎ‬

‫ا‬

‫ﻰ ا ﻜ ﺔ ا ﺪﻮﺔ ﻰ‬
‫آ ﺮة‬

‫ﺪ‬

‫‪16‬‬

‫ﻰ‬

‫ا ﺮ ‪،‬ا‬

‫ﺷ ﻮ‬
‫ﻰا‬

‫و‬

‫‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪،‬‬

‫آﺎ‬

‫ه ﺔا‬

‫ا‬

‫دوا‬

‫ﻰ ا ﺮوف‪ .‬و‬

‫آ‬

‫ﻰ وا ﺪي‬

‫و‬

‫ﻬﻮ ﺔ و ﺎ ﺔ‪.‬‬

‫ﺮ ﺮ‬

‫ﺪوس وزاد ﻰ‬

‫ا ﺎ ‪ :‬إﻰ أ ؟‬

‫ﺔ أو ﺮض أ ﺎ‬

‫ﺪ ﻰ ﻈ‬

‫ور‬

‫ﺎ‬

‫ﻰ ا ﺎر!‬

‫ﻰو‬

‫وآﺎن ﺷ ﺮ‬

‫‪ :‬إن‬

‫إ ‪،‬‬

‫ﻬﻜ ﺎ‪ّ :‬‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺔا‬

‫ﺎم ّﺪ‬

‫‪ .‬ﺎل‬

‫أ ُﻮ‬

‫و ﺎز ا‬

‫ﺎ ﺎ‪ ،‬و‬

‫ا ُّ‬

‫ﺪ اﷲ‪ .‬ﺄ ﺎ ‪ :‬ﺎ ﺮ‬

‫ا ﺼﻮ‬

‫ﻮ‬

‫ﻬ‬

‫إﻰ‬

‫ﺎدى اﻷو ﻰ ‪ 283‬هـ =‬

‫)‪28‬‬

‫ﻮ ﻮ ‪896‬م(‬

‫‪13‬‬

‫ـﺎهﺎ ا ـ ﺎب ه ﺎ ﻜﺎ‬

‫ا ﻮ ﻜﺮ‬

‫ﻰ‬
‫اﻮ ا‬

‫ﻮ اﻒ‬

‫وراق ا‬

‫‪،‬‬

‫ﻮ ‪ 400‬ور ﺔ‪،‬‬
‫ﻬﺎ اﻷ ﺎت ﻰ ﻬﺮ‬

‫ﺔ ﺄ ﻮذة ‪ 4‬ﻮ‬
‫ا ﺮو ‪ " .‬ﻘﺮ ﺔ ﺷﻌﺮ ﺔ ﺘ ﺪدة"‪ ،‬ﺎدة‬
‫‪http://arabiczid.googlepages.com/group‬‬

‫ﺔ‬

‫ﺔ‬

‫ﺎ ﻬﺎ ﺰدو ﺔ‬
‫آ‬

‫ﻬﺮ ﻰ‬

‫ﺮ ‪،2009‬‬

‫‪22‬‬

‫و‬

‫ﺔ‪ ،‬و ﺪ أ ﺪع ﻰ و ﻒ‬

‫أهﺎج ﺷﺪ ﺪة و ﺪاﺋ‬

‫اﻷ ﻼق وا ﻮا ﻒ و ﻰ ا ﺎب‪ ،‬و‬
‫ا‬

‫ﺼﺎﺋﺪ‬

‫وا ‪ .‬و‬

‫ﻮ ﺔ‬

‫ﺮاث ﺆ ﺮة‬
‫ﻬﺎ ﺰ ﺪ‬

‫ﻬﺎ ﻰ‬
‫‪،‬‬

‫ﻰ ‪300‬‬

‫اآ ﺮهﺎ ﻰ ا ﺪح‪.‬‬
‫هﺬا ا ﺪ ﻮان‬

‫و‬

‫ﻜ ﺔ ﻮب ﻮ و‬
‫هﺬا ا ﺪ ﻮان ا‬

‫ﺔ ﻰ ﻜ ﺔ اﻷ ﻜﺮو ﺎل‪ ،‬وا ﺮى ﻰ‬
‫ﻮر‬

‫ﺎ ﺔ ﺎ‬
‫ﺮ‬

‫ﺪ‪ .‬وا ﺎر ا‬

‫ﻜﺎن ‪ 350‬ج‪ ،‬وا ﻬﺮ ﻰ ‪.165‬‬

‫د‪.‬‬

‫ﺎ ﺔ‪ .‬و‬

‫ا ﺮ‬

‫ا ﺮو‬

‫ان‬
‫ﻰا‬

‫‪17‬‬

‫ﻌﺾ أﺷﻌﺎر‬
‫و ﺎل‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ا ﻜﺮام‬

‫إ ﺎ‬

‫إ‬

‫ﺎق ا ﺎ‬

‫ن ا ُﺤ ورا ﻪ‬
‫ﺤ ر ﺤﺎ ُ‬
‫ا ُ‬
‫)ا‬

‫‪17‬‬

‫ا ﺮو‬

‫ﺮ ﻰ ز ﺪان‪ ،‬أدب ﺗﺎر ﺨﺎ ﻐﺔ ا ﻌﺮ ﺔ‪) ،‬دار ا ﻜﺮ‬

‫(‬

‫ﺔ وا ﺮ وا ﻮز (‪،‬ج‪1‬‬

‫‪) :‬ا ﻜﺎ (‬

‫‪23‬‬
‫ورا‬

‫نا ُ‬
‫ا ُ ر ﺎُ‬

‫وإ‬

‫”‬

‫ﻮا ُ‬

‫إن ﺷ‬

‫ﺎُ‬
‫ﺄ و ﺆا ُد ُ‬

‫ﺪو ا‬

‫ﻮ‬

‫”‬

‫ُﺪو ُ‬

‫ا‬

‫وروا ُ ُ‬
‫ﺪي ﺪ ُ أ‬

‫ﺎ‬

‫اﺼﺎﺔ‬

‫ﺰال آ ﺮة‬

‫”‬

‫أ ﺮا ُ ُ‬
‫و‬

‫ﺪ ُ ﺎ ﻬﺎ‬

‫يا‬
‫أر ُ‬

‫و‬

‫”‬

‫ت ا ﻬﻮى‬
‫ﺬا ُ‬

‫أ ﺮا ُ ُ‬
‫ُ‬

‫أ‬

‫ﻮآﺎ ﻷ‬

‫أر‬

‫و‬

‫آﻼ و د‬

‫ُُ‬

‫و‬
‫ﻮﺔ‬

‫ل‬
‫ﻮ ُﺪا ُ‬
‫ﺎ‬

‫ﺎ ﻚ ” ﻮ آﺎن آ‬

‫ا‬

‫ﺷ ﺮي ه‬

‫”‬
‫ُ ”‬

‫ر‬

‫”‬
‫ُ ُ”‬
‫ُ ُﺎ‬

‫ُ ُإ‬

‫ﻰأ ﺮ‬

‫ﺎ ُُ‬

‫إ ﺎ ُُ‬
‫ﺎُ‬

‫ﻰأ ﺮ ﻮ‬
‫إ ﻼُ ُ‬

‫و إ ﺮا ُ‬

‫ُﺪال‬

‫أ ﺰا أ ﺮا ُ‬

‫”‬

‫و ﺪاي‬

‫دون‬

‫ا ﻮﺷﺎح وﺷﺎ‬
‫ُ ﺎ ُ أو ورد ُ‬

‫وُ‬
‫ُأ‬
‫و‬

‫ﺎُ‬

‫وُأ ﺮ‬

‫”‬

‫ا‬

‫أ ﺎ ُ ” وا‬

‫وور ُد‬

‫ﺎ ُ‬
‫ﺮا‬

‫‪24‬‬
‫ﺪو ﻜ ﺮ ﺎ ﺎظ ﺮا ُ ﺎ ”‬
‫ا‬

‫ﺎﺋ‬
‫ه أ‬
‫و‬

‫و‬

‫ُُ ”‬
‫ُﻈ‬

‫ﻒ ﺎﺷ‬
‫ُﺼ ُ‬

‫ا ﻮب ﺮا ُ‬

‫و‬

‫ح ا ﺬي أ ﺎ ُ‬
‫ُ ُا ﻮ ُ‬
‫”‬

‫ﺷﻜﺎ ُ‬

‫ا‬

‫ﺎُ‬
‫ﺎ ﺪ‬

‫ُ ﻚ‬

‫ﺎ ﺎل ﺮك‬

‫ﺮﺎ‬

‫ُ ﺬﺔ‬

‫ﺰُ ُ و‬

‫ﺰل ”‬
‫ُﻜ ُﺮ ُ ”‬

‫دو‬

‫ُ ﺎ ُ ُ دو‬

‫”‬

‫دون ﺎ ﺪ ُ‬

‫ﻮاي‬

‫ﻮاي ﺪ ﻚ‬

‫ﺎ ُُ‬

‫را ُ ُ‬
‫ُأ ﺎ ُ‬

‫و‬

‫ﻚ ا ﻬﻮى ” و ﺪا ا ﺼ ﺎ و ُﻮ‬

‫أ ﺎُ‬
‫وﻜ أ ُا ﺼ‬

‫ﻜ‬

‫ﻚو‬

‫ﺎف ا ﺬب‬

‫”‬

‫ُﺎُ‬
‫أ‬

‫و ﺪ أ ﻮل‬

‫ﻮ‬

‫و ﺪ أ ﻮل ﺎذ‬
‫ﺎ‬

‫ُ ُ‬

‫” وإ ﺎ‬

‫ُ ﺮا‬

‫ﺪ‬

‫” آﺎ‬
‫ﻬﺎ‬

‫ﺎ‬
‫و‬

‫” أر‬

‫إ ﺎُ‬
‫ﺼﺎ ُ‬

‫ا‬

‫ﺎك ا‬

‫أ‬

‫ُﺎ ُ‬
‫أ ﺪود أم د ُ أم ُ ُ‬
‫ﻮ ا ﺰ ُز‬
‫ا‬

‫ﻼُ‬

‫ا‬

‫” أ‬
‫و‬

‫”‬

‫ﺄت ﻚ ﻼ‬
‫ﺎ‬

‫و‬

‫ﺎُ‬

‫‪25‬‬
‫ﻈﻮ ُر ُ‬

‫و ﺪا اﻷ ﺔ‬

‫ﺪا‬

‫”‬

‫و‬

‫ﺎُ‬
‫ت ﻮ ﻚآ و‬
‫أآ ﺄ ُ‬

‫ُُ‬

‫”‬

‫ﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ﺋ‬

‫ﺎُ‬
‫و‬

‫ﺎك ﺼ‬

‫ﺎﺷ‬

‫و‬

‫ﺮ‬

‫”‬

‫ﺮى‬

‫ﺎ‬

‫ُﺼﺎ ُ ُ‬
‫ﺎ آﺎن أ ﺬ‬
‫ﻜ آﺎ‬

‫ﺬ‬

‫ﺼُﺮم‬

‫”‬

‫ﺎﺋ ُ ﺷُﻬﺪ‬

‫ﻒ‬
‫ﻮ ُﻬ ﻬ ُ‬

‫وردا ُ‬

‫” ُﺼ ﻰ إ‬

‫وإن أ‬

‫ُذ ﺎ ُ ُ‬
‫ﺎ‬

‫و ﺎ ﻚ ه أ ﻮ ُز ﺬ‬

‫” و ﻚ وزر‬

‫ﺮا ﻬﺎ‬

‫و ُ ﺎ ُُ‬
‫آﻼ ﻼ ُﻜ ﺮ ﻼ ﻚ وا ّﺮح ”‬
‫وأ ﺎ ﺪ ُ ا ﺬل‬

‫ا ﻬﻮى‬

‫ﻚ ا ﻬُﺬاء ﺈ‬
‫” أإ‬

‫ﺮا ُ ُ‬

‫ف ا ﻬﻮى‬
‫ﺼﺮو ُ‬

‫وُ ﺎ ُُ‬
‫أ ﻰ ﻜﻮن آ ﺎ‬
‫و‬

‫ﺎء ُﺪ ُﺮ‬

‫”‬

‫ﺪي‬

‫ﻮا‬

‫ﺎُُ‬

‫ﺎ ُُ‬
‫ا ﺎ ﺔ‬

‫و ﺎ ُُ‬

‫ا ﻬﻮى و‬

‫” و‬

‫ا ﺬول هﺮ ﺮ‬

‫‪26‬‬
‫وإ ﻰ ا‬

‫ُﻬﺎ ﺮى‬

‫إ ﺎ‬

‫ا ﺰ ﺎن إذا ُأ‬

‫” و‬

‫ﻼ ُُ‬
‫أ‬

‫ﺎن وا ُ‬

‫اﻹ‬

‫ا ﺬي ”‬

‫ﺪُ‬

‫ا ﻜﺎرم‬

‫و ُﺰا ُ ُ‬
‫ﺪاؤ‬

‫و ُ ﺎﺋ‬

‫ﺼﺮ