engembangan Perangkat Pembelajaran Matematika Berbasis Karakter Pokok Bahasan Sistem Persamaan Linear Dua Variabel Kelas VIII Semester Ganjil Tahun Ajaran 2011/2012

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/


giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i

l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.

.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id

.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.

j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d

aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt


d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t

t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/

/
p

PENGEMBANGAN PERANGKAT PEMBELAJARAN
MATEMATIKA BERBASIS
KARAKTER POKOK
ca.cid.id
ca.cid.idBAHASAN
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
SISTEM
PERSAMAAN
LINEAR
DUA
VARIABEL
e
e
e
j.
n
neKELAS
nej.
nej.
.bu.n
.bu.GANJIL
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
VIII
SEMESTER
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
/:d
/:AJARAN
/:d
/
/
/
TAHUN
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
ht2011/2012
hthttp
http

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhSKRIPSI
tt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
Oleh :
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne Nindya Arinta Prameswari
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
070210191138
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
id.id PENDIDIKAN MATEMATIKA
PROGRAM
aj.ca.cSTUDI
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
MIPA
ne
ne
ne JURUSAN PENDIDIKAN
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l
idgFAKULTAS
idgigiILMU
KEGURUAN//DAN
PENDIDIKAN //digigil
d
igil
:p//:d
: /d
:
/
/
/
/
p
p
:
t
t
t
t
UNIVERSITAS
hhtt
hthtp
hhttp JEMBER
ttp:/
2011

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

PENGEMBANGAN PERANGKAT PEMBELAJARAN
MATEMATIKA BERBASIS
KARAKTER POKOK
BAHASAN
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
SISTEM
PERSAMAAN
LINEAR
DUA
VARIABEL
e
e
e
j.
n
neKELAS
nej.
nej.
.bu.n
.bu.GANJIL
.bu.n
u
u
u
b
b
b
VIII
SEMESTER
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
/:d
/:AJARAN
/:d
/
/
/
TAHUN
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthttp
h2011/2012
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
SKRIPSI
/
/
p
t
t
hhtt

Diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk
menyelesaikan.iProgram
Studi Pendidikan Matematika
ca.cid.id (S1)
cacd.id
a
a
.
.
j
j
neej.
nedan
ej. mencapai gelar Sarjana Pendidikan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
Oleh :
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne Nindya Arinta Prameswari
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
070210191138
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
id.id PENDIDIKAN MATEMATIKA
PROGRAM
aj.ca.cSTUDI
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
MIPA
ne
ne
neJURUSAN PENDIDIKAN
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l
idgFAKULTAS
idgigiILMU
KEGURUAN//DAN
PENDIDIKAN //digigil
igil
:p//:d
: /d
:p:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
UNIVERSITAS
JEMBER
hhtt
hthtp
hhtt
ttp:/
2012

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgiMaha
idgigilmenyebut nama Allah://SWT
idgigilyang Maha Pengasih :lagi
Dengan
gil
d
//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
t
t
t
hhttpsenantiasa
hhtt
hhttp sholawat serta salam semoga
Penyayang,
atas rahmat dan hidayahnya,

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

PERSEMBAHAN

SAW. Syukur alhamdulilah,
dengan segala
id.id tercurah kepada Nabi aMuhammad
id.id
id.id
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
e
ketulusan dan kerendahan
j. kepada:
u.n
nej.
nej.hati saya persembahkan
neini
nej.
.bu.n
.bu.n
.bkarya
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
li
ili
idgigili
idgigili (Kamsini) dan Ayahanda
idgigtercinta
idgigiatas
1. Ibunda
tercinta
(Mujiono) terima:/kasih
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
limpahan
kasih sayang, perhatian
dan doa yang selalu mengiringi
setiap

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
2.
//:d
/
/
p

langkahku, pengorbanan dan
d kesabaran dalam mendidik sejak
d kecil, semoga Allah

id.id 3.
.
c
a
je. j.ac
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
4.
//:d
p //

Guru-guruku dari TK, SD,idSMP, SMA sampai Perguruan id
Tinggi yang terhormat,

ca.cid.id
ca.c.id
ca.c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
terima kasih telah
memberikan
bekal ilmu yang .bermanfaat
u.n
nej.
nej. bagi masa depanku;
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgikuliah
idgkasih
idgigili Ayu Nur Kartika, terima
gili
igili telah menemaniku selama
/:d
/:d
/:d
Sahabat
baikku
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
5.
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

diberikan;

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Sahabat-sahabatku
Dewi, Yetty, Maretta,
Renda, Tina, Retno,
e
e
ne
nYunita,
nWeny,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l
il
idgigtelah
idgigil dan semangat moril:/yang
idgigiDedek;
d
/:d
Sistya,
Mei,
terima kasih atas
:p//:dukungan
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttp
hhtt
hhtt
diberikan;

6.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
7.
/
/
p

Teman-teman Pendidikan
.idMatematika angkatan 2007, terima
.id kasih atas semangat

ca.cid.id
ca.ci .id
ca.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
selalu memberikan
dan pertolongan serta
membalas
dengan surga-Nya;.unnej
ej
nampunan
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
lib.u
l
giigliibdan
gigil (Rani Sifyana Indraswari),
gigiterima
i
i
i
d
d
d
Adikku
tersayang
kasih
atas
dukungan,
doa
/
/
/
/
/
/
: d
: d
: d
tp://
tp://
tp://
hthtp
hthtp
hthtp
t
t
t
kasih sayangnya;

dan di kosan, terima kasih atas segala semangat dan nasihat yang senantiasa

cac.id
ca.cid.id
cac.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j.
n
yang kalian berikan,
Allah mewujudkan.u
harapan
nej.
nej. dan cita-cita kita; ilib.bu.n
nesemoga
.bu.n
u
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
b
ili
idgbesar
idgigserta
idg
igili selalu menemaniku p
igili Green Kost Jawa 4C/25
/:d
/:d
/:d
/
/
/
Keluarga
yang
dikosan
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
memberiku doa dan semangat menyelesaikan skripsi ini;

.cid.id 8.
c
a
.
jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
//:d
/
/
p

Almamater Program Studi
Matematika Fakultas
.idPendidikan
.iddKeguruan dan Ilmu
d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

je.aj.cac.i
je.aj.cac.i
e
e
n
n
Pendidikan Universitas
Jember yang kubanggakan;
liibli.bu.un
liibli.bu.un
i
i
g
g
i
i
://d/dig
://d/dig
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
ii
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

h

h

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
h t
hhtt
hhtmenjadi
“Berusahalah untuk tidak
manusia yang berhasil,ht

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

MOTTO

tapi berusahalah
d menjadi manusia yang berguna”.
d

ca.ci .id
ca.ci .id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
(Albert Einstein) uneej.
nej.
nej.
.bu.n
.b.un
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
“Be thankful for what you
have, you'll end up having more.

h

If you concentrate on whatd you don't have, you will never, d
ever have enough”.

d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id (Oprah Winfrey) ej.aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h tt
“Pribadi yang bersemangathdan bergembira dalam pekerjaannya,

h

sekarang”.
id.id
id.idyang baik, melalui apapunapekerjaannya
id.id akan mencapai kualitasahidup
.
.
.
ca.cid.id
c
c
c
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
(Mario Teguh) .une
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
neej.
iii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

.cid.id ”Pengembangan .ac.cid.id
bahwa skripsi yang
ca.cid.id Menyatakan dengan sesungguhnya
ca.cid.id
caberjudul
a
a
a
.
.
.
j
j
j
jej.a
e
e
e
e
j.
j.
j.
n
n
n
n
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
Perangkat Pembelajaran
Matematika Berbasis
Pokok Bahasan gSistem
b.
idgiigliilib.
idgiigliilib.
idgiigliiliKarakter
idiigliilib.
d
d
d
/
/
/
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
tp
tp
Persamaan
Kelas
p //
hthtp
ttp:/ Linear Dua Variabel hth
ttp:/ VIII Semester Ganjil hthTahun
ttp:/ Ajaran

h

d
d
d
d.id institusi manapun,
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id substansi disebutkan sumbernya,
aj.ca.ci .id dan belum pernah diajukan
aj.ca.cipada
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e
ne
ne
ne Saya bertanggung iljawab
n
.bu.n
.bu.n
.bujiplakan.
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
serta
bukan
karya
atas
keabsahan
dan
kebenaran
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
isinya
p
tp dengan sikap ilmiah yang
tp dijunjung tinggi.
hhttp
hhtsesuai
hhtharus

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

PERNYATAAN

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
u.n
ne tangan di bawah ini:ilib.bu.n
ne
.bbertanda
u
u
Saya yang
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
Nama
:
Nindya
Arinta
Prameswari
t
t
hhtt
hhtt
NIM : 070210191138

2011/2012” adalah benar-benar hasil karya sendiri, kecuali jika dalam pengutipan

Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya tanpa adanya tekanan

d
d
ca.cid.isanksi
ca.cid.id serta bersedia mendapat
ca.cid.id dan paksaan dari pihak
manapun
akademik jika j.ac.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.pernyataan ini tidak benar.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
ternyata
di
kemudian
hari
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id 05 Januari 2012
a
aJember,
.
.
j
j
.
.
e
e
j
nej
neYang
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
menyatakan,
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
j.
nej.
neNindya
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Arinta
Prameswari
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
NIM. 070210191138

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
neej.
iv ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
PENGEMBANGAN PERANGKAT
PEMBELAJARAN

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

MATEMATIKA BERBASIS KARAKTER POKOK BAHASAN
SISTEM PERSAMAAN
LINEAR DUA VARIABEL
ca.cid.id VIII SEMESTER GANJIL
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
KELAS
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
TAHUN
AJARAN
i
i
i
l
l
l
i
i
i
digigili
digigili
digigili
2011/2012
tp://://d
tp://://d
tp://://d

hthttp

hthttp

hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Oleh:
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Nindya Arinta
Prameswari
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
070210191138
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
Pembimbing
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

SKRIPSI

Pembimbing I : Drs. Dafik, M.Sc, Ph.D
.id
.id
Pembimbing
j.acac.id II : Dr. Hobri, S.Pd, M.Pd
j.acac.id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

e
n
ej.
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

e
n
ej.
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
v
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.buPEMBELAJARAN
u
u
u
b
b
b
PENGEMBANGAN
PERANGKAT
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
BERBASIStpKARAKTER
POKOK BAHASAN
:p//:d
:pMATEMATIKA
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt LINEAR DUA VARIABEL
SISTEM PERSAMAAN

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

PENGAJUAN

KELAS VIII SEMESTER GANJIL
TAHUN AJARAN
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
2011/2012
ne j.
ne j.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne pendidikan Programilib.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Diajukan
guna
memenuhi
syarat
untuk
menyelesaikan
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigilSatu Jurusan Pendidikan:/Matematika
idgigil dan Ilmu Pengetahuan
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
Sarjana
Strata
Alam
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
p
hhttdan
hhttpProgram Studi Pendidikan Matematika
hhttp
pada Fakultas Keguruan

h

e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
SKRIPSI

Ilmu Pendidikan Universitas Jember

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
:
Nindya
Arinta
Prameswari
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

h

d
d
: Pendidikan Matematika
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ac.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Angkatan
: 2007
ne
ne
ne Tahun
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
igigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
Daerah Asal
:/d
Banyuwangi
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Disetujui oleh
: .u.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:IId
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
Dosen
Pembimbing
I
Dosen
Pembimbing
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
Nama
/
/
p
t
hthttp
NIM

Program cStudi
.idid

Tempat, Tanggal Lahir

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
/
/
/
/
p
Drs.
Dafik,
M.Sc,
Ph.D
t
t
p
hhttp
NIP. 196808021993031004

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

: 070210191138

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

: Banyuwangi, 03 Maret 1990

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
Dr.
Hobri,
S.Pd,
M.Pd
t
t
t
t
hhtt
hhtt
NIP. 197305061997021001
ca.cid.id
a
.
j
neej.
vi ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne “Pengembangan Perangkat
nePembelajaran Matematika
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Skripsiilibberjudul
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/:d
/:d
/Kelas
//:d
/Karakter
/Persamaan
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Berbasis
Pokok
Bahasan
Sistem
Linear
Dua
Variabel
VIII
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

PENGESAHAN

Semester Ganjil Tahun Ajaran 2011/2012” telah diuji dan disahkan pada:

Januari
ca.cid.id Hari, tanggal : Rabu, 04
ca.cid.id 2012
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
nej.
nejKeguruan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
Tempat
:
Fakultas
dan
Ilmu
Pendidikan
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
Universitas Jember ht ttp
p
hthttp
h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
Ketua
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
Sekretaris
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
ca.cid.id Prof. Dr. Sunardi, M.Pd
a
a
.
.
j
j
e
e
NIP. 195405011983031005
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/
//:d
:
/
/
/
/
p
t
p
hthttpAnggota I

id S.Pd, M.Pd
ca.cid.id
ca.cid.Hobri,
Dr.
a
a
.
.
j
j
e
j. 197305061997021001.une
nej.
neNIP.
.bu.n
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
b
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttpII
hthttp
Anggota

h

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
il Ph.D
idgigil
idgig
Drs. Dafik,
M.Sc,
//:d
//:d
:
/
/
/
/
p
t
t
p
NIP.
hh196808021993031004
ttp

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
gigil
idM.Pd
idgigil
Arika Indah K, S.Si,
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
NIP. 197605022006042001
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id Mengetahui,
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ej.
nej.
nPendidikan
nej.Fakultas Keguruan dan
Ilmu
.buDekan
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
gigili
idgigili
idgigili
idJember
Universitas
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
neDrs. H. Imam Muchtar,iliS.H,
.bu.n
.bu.n
M.Hum
u
u
b
b
i
l
i
i
i
idgigil
idgigil
NIP. 195407121980031005
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
neej.
vii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

Tim Penguji

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

RINGKASAN

Pengembangan Perangkat Pembelajaran Matematika Berbasis Karakter Pokok
Bahasan Sistem Persamaan Linear Dua Variabel Kelas VIII Semester Ganjil
Tahun Ajaran 2011/2012. Nindya Arinta Prameswari; 070210191138; 2012; 96
halaman; Program Studi Pendidikan Matematika, Jurusan Pendidikan MIPA;
Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan, Universitas Jember.
Untuk meningkatkan kualitas pendidikan, tentu saja tidak terlepas dari proses
belajar mengajar sebagai kegiatan utama di sekolah. Dua faktor yang cukup
berpengaruh dalam kegiatan belajar mengajar yaitu pemilihan metode/strategi
pembelajaran yang sesuai untuk dapat mencapai tujuan pembelajaran dan perangkat
pembelajaran. Dalam penelitian ini, peneliti mencoba menggunakan pembelajaran
berbasis karakter agar dapat difungsikan sebagai model pembelajaran untuk
mengaktifkan siswa dan juga melatih siswa untuk menonjolkan perilaku berkarakter
dan

keterampilan

sosialnya

selama

pembelajaran

berlangsung.

Perangkat

pembelajaran adalah sekumpulan sumber belajar yang memungkinkan siswa dan guru
dalam melakukan kegiatan pembelajaran (Hobri, 2010: 31). Penelitian ini merupakan
penelitian pengembangan yang bertujuan untuk menghasilkan produk perangkat
pembelajaran berbasis karakter pada materi sistem persamaan linear dua variabel
berupa RPP, LKS, Buku Guru, Buku Siswa dan Tes Hasil Belajar serta mengetahui
kelayakan dan hasil uji coba perangkat pembelajaran tersebut.
Model pengembangan perangkat yang digunakan beracuan pada model
Thiagarajan dimulai dengan menetapkan kebutuhan pembelajaran, yaitu telaah
karakteristik siswa, konsep yang akan diajarkan, tugas belajar yang akan diberikan,
dan tujuan pembelajaran. Proses pengembangan dilanjutkan dengan merancang
prototipe (Draft 1) perangkat pembelajaran yang dimulai dengan merancang alat
evaluasi dan memilih media serta format pembelajaran. Proses pengembangan
selanjutnya adalah validasi serta uji coba perangkat pembelajaran. Berdasarkan hasil

viii

h

penilaian dan validasi, perangkat pembelajaran direvisi dan hasilnya disebut Draft 2
yang layak untuk diujicobakan. Hasil uji coba digunakan sebagai masukan untuk
memperbaiki kualitas perangkat pembelajaran dan hasilnya disebut draft 3 (produk).
Dari hasil validasi perangkat pembelajaran diperoleh koefisien validitas RPP,
LKS, Buku Guru, Buku Siswa dan THB berturut-turut adalah 0,89; 0,86; 0,86; 0,87
dan 0,78. Perangkat tersebut dikatakan valid atau layak karena skor atau koefisien
validitasnya lebih dari 0,60 yang berarti koefisien validitas tinggi atau sangat tinggi.
Persentase aktivitas guru dalam mengelola pembelajaran pada pertemuan pertama
sampai pertemuan kelima, berturut-turut adalah 92,31%; 84,61%; 81,18%, 82,08%
dan 92,31%. Hal ini menunjukkan perangkat pembelajaran tersebut telah memenuhi
kriteria kepraktisan.
Persentase aktivitas siswa pada pertemuan pertama sampai pertemuan kelima,
berturut-turut adalah 84,52%; 86,11%; 86,51%; 80,95% dan 82,54%. Dari analisis
angket yang telah diisi oleh 32 siswa diperoleh bahwa ≥ 80% siswa memberikan
respon positif terhadap seluruh aspek yang ditanyakan dalam angket. Hal ini
menunjukkan bahwa sebagian besar siswa memberikan respon baik terhadap
perangkat pembelajaran yang dikembangkan. Dari analisis validitas butir soal pretes
terdapat 2 butir soal yang nilai validitasnya sedang dan 3 butir soal yang nilai
validitasnya tinggi. Sedangkan dari analisis validitas butir soal THB terdapat 7 butir
soal yang nilai validitasnya tinggi dan 1 butir soal yang nilai validitasnya sangat
tinggi. Berarti secara keseluruhan alat evaluasi ini dikatakan valid. Dari hasil analisis
reliabilitas THB diperoleh nilai 0,61 yang berarti bahwa reliabilitas alat evaluasi
berkategori tinggi.
Sedangkan dari analisis THB juga diperoleh bahwa hanya 37,5% (12 siswa
dari 32 siswa) siswa mencapai skor minimal 60. Hal ini menunjukkan bahwa masih
cukup banyak siswa yang belum mampu mencapai tingkat penguasaan materi.
Sehingga dapat disimpulkan bahwa pembelajaran ini dikatakan masih belum
memenuhi kriteria keefektifan perangkat pembelajaran karena belum memenuhi
standar rata-rata ketuntasan hasil belajar. Berdasarkan kriteria-kriteria kualitas
ix

perangkat pembelajaran yang cukup terpenuhi, dihasilkan perangkat pembelajaran
matematika berbasis karakter materi sistem persamaan linear dua variabel kelas VIII
yang layak dan dapat digunakan oleh guru tingkat SMP untuk melaksanakan kegiatan
pembelajaran matematika.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
x
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
ne
ne
nmemberikan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Puji syukur
kehadirat
Allah SWT yang
telah
rahmat danilib
dan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hidayah-Nya
sehingga
diselesaikannya
skripsi
yang
berjudul
”Pengembangan
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

PRAKATA

Perangkat Pembelajaran Matematika Berbasis Karakter Pokok Bahasan Sistem

.cid.id
Kelas VIII Semester
Tahun Ajaran
id
ca.cid.id Persamaan Linear Dua
caVariabel
ca.cid.Ganjil
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
nej.
neinij. disusun untuk memenuhi
nejsalah
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
2011/2012”.
Skripsi
satu
syarat
dalam
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp (S1) pada Program Studi
menyelesaikan
pendidikan Strata hSatu
p
hthttp
hthttpPendidikan

h

Matematika, Jurusan Pendidikan Matematika dan IPA, Fakultas Keguruan dan Ilmu

d
d
d
d
Jember.
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Pendidikan, Universitas
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e
ne
ne
ne ini tidak lepas dari bantuan
nberbagai
.bu.n
.bu.n
.bu.skripsi
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Penyusunan
pihak,
oleh
karena
itu
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
penulis
p
p menyampaikan terima hkasih
hhttp
hhttingin
httpkepada:
1.

ca.cid.id 2.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
3.
i
idgigili
//:d
p //
4.

h

Dekan Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Jember;

d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
e
e
e
n
ej.
nej.
nUniversitas
nejPendidikan
.bu.n
.bu.n
.buStudi
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
Ketua Pogram
Matematika
FKIP
Jember;
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Pembimbing I dan Dr. Hobri,
thttpDafik, M.Sc, Ph.D selaku hDosen
hthttpS.Pd, M.Pd
hDrs.
.i
.i MIPA FKIP Universitas Jember;
Ketua Jurusan Pendidikan
j.ac c.id
j.ac c.id

h

selaku Dosen Pembimbing II yang telah membimbing dan mengarahkan dalam

d
d
d
d
penulisan skripsi ini;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
nselaku
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
5.
Drs.
Antonius
Cahya
Prihandoko.
M.App.Sc
Dosen
Pembimbing
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p seminar proposal skripsi
p
dan Dosen Pembahas
hhttpyang telah
hhttpada
hAkademik
http

ca.cid.id 6.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
7.

h

memberikan saran dan arahan selama penulis menjadi mahasiswa;

id

ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
j.
j.
n
u.n
nej.
neterselesaikannya
netelah
.buyang
.bu.n
.bdemi
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ujian skripsi
memberikan
saran
skripsi
ini
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp baik;
hdengan
hthttp
hthttp
id

id Arika Indah K, M.Pdj.aselaku
ca.c.idDosen Penguji pada
Prof. Dr. Sunardi, jM.Pd
.aca.c.dan

h

Seluruh dosen Program Studi Pendidikan Matematika Universitas Jember;

id

d
aj.ca.ci .id 8.
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
membantu
serta
memberikan
pengarahan,
saran
dan
kritik
demi
terselesaikannya
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hskripsi
hhtt
hhtt
htt ini;

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
neej.
xi ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

id

c. id
Kepala Sekolah dan
.a.ca.c.id1 Kalibaru yang telah
.ac.matematika kelas di SMPejNegeri
ej.aguru

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

9.

Mahasiswa Pendidikan Matematika angkatan 2007, terima kasih atas kerjasama

d
dan kebersamaannya;ac.cid
ca.cid.id
ca.cid.id
.id
a
aj.ca.ci .id
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
.
.
.
e
e
e
e
ej membantu sehingga bterselesaikan
u.n
nej
ne
ntelah
nej penulisan skripsi iini.
.bu.n
.bu.n
.byang
.bu.n
u
u
u
u
10. Semua pihak
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
/yang
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Semoga
bimbingan,
dan
dorongan
telah
diberikan
mendapat
balasan
dari
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

Allah SWT. Selain itu, penulis menerima segala kritik dan saran demi kesempurnaan

d.id
d
semoga skripsi ini.dapat
ca.cid.id skripsi ini. Akhirnya penulis
ca.ciberharap,
ca.cid.ibermanfaat.
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
Jember, 05 Januari 2012

h

Penulis

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
neej.
xii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Halaman
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
JUDUL
........................................................................................
t
t
t
p
hhttp i
hhttp
hhttp

h

DAFTAR ISI

HALAMAN PERSEMBAHAN ...................................................................... ii

iii
ca.cid.id HALAMAN MOTTOj......................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERNYATAAN
..........................................................................
iv
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
p
hthttp PEMBIMBINGAN .....................................................................
hthttp
hthttp v
HALAMAN PENGAJUAN ............................................................................. vi

d
d
d
d
vii
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id HALAMAN PENGESAHAN
aj.ca.ci .id..........................................................................
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
RINGKASAN
...................................................................................................
viii
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
PRAKATA....
....................................................................................................
p
hhttp xi
hhttp
hhttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

BAB 1. PENDAHULUAN

d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej ............................................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
1.2 Rumusan
Masalah
4
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
4
hhtt
hhtt
hh1.3
tt Batasan Masalah ...............................................................................
.i
.ci .id
1.1 Latar Belakang
1
j.acac.id
j.aca................................................................................

h

1.4 Tujuan Penelitian ............................................................................. 5

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
1.5 Manfaat Penelitian............................................................................
6
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
u.n
u.n
nej.
nej.
nej.
nej.
.
.bu.n
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
b
b
BAB 2. TINJAUAN
idgigili PUSTAKA
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hth2.1
hthttp 7
hthdi
ttpSMP.................................................
ttpPembelajaran Matematika

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

h

DAFTAR ISI ..................................................................................................... xiii

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR TABEL ...........................................................................................
xv
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.
n........................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
DAFTAR
GAMBAR
xvi
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
DAFTAR
hthttp xvii
hthttp
hthttp LAMPIRAN ....................................................................................

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

h

h

2.2 Pendidikan Berkarakter .................................................................. 9

id

ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.2.2
Pembelajaran
Berbasis
Karakter
................................................
11
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hh2.3
hhtt
hhtt
tt Perangkat Pembelajaran..................................................................
14
id

.
c. id
2.2.1. KonsepePendidikan
9
j.a.cac.id Karakter .....................................................
ej.a.ac.

h

2.4 Hasil Belajar dan Faktor-Faktor yang Mempengaruhinya.......... 19

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
neej.
xiii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

2.4.1. Aktivitas Siswa .......................................................................... 19

ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej Minat Siswa TerhadapbPembelajaran
nej
ndan
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
2.4.3.ilRespon
..................... 21
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p/2.4.4
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Perangkat
Pembelajaran
.............................................................
22
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
d
2.4.2 Aktivitas a
Guru
20
id
c.cid.............................................................................
ac.ci .id

2.5 Model Pengembangan Perangkat Pembelajaran Berkarakter .... 22

2.6 Materi Sistem.aPersamaan
Linear Dua Variabel............................
26
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.PENELITIAN
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
BAB
3.
METODE
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hth3.1
hthttp
hthttp 27
ttpJenis Penelitian..................................................................................

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

3.2 Daerah dan Subjek Uji Coba ........................................................... 27

ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.Penelitian
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
3.4 Prosedur
..........................................................................
29
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
:
:p/3.4.1
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Tahap Pendefinisian (define)
hhttp 29
hhtt
hhttp ......................................................
.id
.id
3.3 Definisi Operasional
28
j.ac c.id.........................................................................
j.ac c.id

h

3.4.2 Tahap Perancangan (design) ....................................................... 31

d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
ej.
nej.
n....................................
nej.Teknik Pengumpulan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.5 Instrumen
dan
Data
35
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 37
hthttp
hth3.6
ttpTeknik Analisis Data ........................................................................
.i
.i
3.4.2 Tahap Pengembangan
32
j.ac c.id
j.ac c.id (develop) .................................................

h

3.7 Kriteria Pengembangan Perangkat Pembelajaran ....................... 43

d
d
d
d
aj.ca.ci .id BAB 4. HASIL DANePEMBAHASAN
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne ............................ 45
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
4.1
Hasil
Pengembangan
Perangkat
Pembelajaran
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp 45
hhttp ......................................................
hhttp4.1.1 Tahap Pendefinisian (define)

h

4.1.2 Tahap Perancangan (design) ....................................................... 51

ca.cid.id (develop) .................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
4.1.3 Tahap Pengembangan
55
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
nej.
nej.
ne......................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
4.2
Pembahasan
86
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hth5.ttpKESIMPULAN DAN SARAN
hthttp
hthttp
BAB

h