ENINGKATAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR IPA POKOK BAHASAN CAHAYA DAN SIFAT-SIFATNYA MELALUI PENERAPAN METODE PENEMUAN TERBIMBING PADA SISWA KELAS V DI SDN MANGLI 01 T AHUN AJARAN 2010/2011

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i

l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.

.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id

.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.

j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d

aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t

t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/

/
p

PENINGKATAN AKTIVITAS DAN HASIL BELAJAR IPA
POKOK BAHASAN CAHAYA DAN SIFAT-SIFATNYA MELALUI
PENERAPAN METODE PENEMUAN TERBIMBING
PADA SISWA KELAS V DI SDN MANGLI 01 T
AHUN AJARAN 2010/2011

SKRIPSI
Diajukan Sebagai Salah Satu Syarat Menyelesaikan Program Sarjana (SI)

id

id

. .id
Pada jProgram
.aca.c.idStudi Pendidikan Guru Sekolah
j.acacDasar

e
e
j.
u.n
neFakultas
nej.
.bu.n
.bPendidikan
u
u
b
b
i
i
Keguruan
dan
Ilmu
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
Universitas
hthttp
hthttp Jember

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

Oleh:
Muh. Sahrifin
NIM 070210204040

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.cac.id
aj.cac.id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
FAKULTAS
e
ne KEGURUAN DANilILMU
nPENDIDIKAN
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgJEMBER
idgigil
UNIVERSITAS
igil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt2011
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

PROGRAM STUDI
.idS-I PENDIDIKAN GURU SEKOLAH
.id DASAR

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
i ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne
ne
neAllah SWT Yang Mahailib
ne lagi Maha Penyayangilserta
.bu.n
.bu.n
.bunama
.bu.n
u
u
u
u
Dengan menyebut
Pengasih
b
b
b
.
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
d
//:d
//:d
//:dan
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
sholawat
salam
kepada
Nabi
Muhammad
SAW,
dengan
segala
kerendahan
hati
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

PERSEMBAHAN

kupersembahkan karyaku sebagai rasa cinta kasih dan perwujudan tanggung jawabku

ca.cid.id kepada:
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ej. ayahanda Andi, dan
u.n
nej.
ntercinta,
nej.Naeka, kuhaturkan terima
nej.
.bu.n
.btua
.buibunda
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
1.
Kedua
orang
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp kasih sayang, untaian hdoa,
thttpdukungan,
p
htkasih
http yang tak terhingga atas hcurahan

h

nasehat dan semangat yang tak pernah henti, semoga Allah SWT selalu memberi

d
d
d
d
barokahnya kepadaj.kita.
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
e
u.n
ne
ne
ndan
ne Semoga ilmu yang iltelah
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bilmuku.
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
2.
Bapak
ibu
dosen
bapak
ibu
guru
pelita
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
diberikan
barokah
dan
bermanfaat.
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

3. Almamaterku yang aku banggakan Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
ii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d

.i
Universitas Jember..
j.ac c.id

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne anda satu sen uang
neanda akan kaya satuilisen
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
Jika
saya
memberikan
maka
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp saya memberika andahhsebuah
hdan
hhtjika
ttp ide
httpsaya akan miskin satu sen,

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

MOTO

maka anda akan memiliki ide baru dan saya tidak akan kekurangan ide.

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
(Albert Einstein)
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
dd
.cid.id buta. Ilmu tanpa agama
Agama tanpa ilmu
lumpuh.
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.caadalah
aj.ca.ci .iadalah
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
Religion
science is blind. Science
gigil
idgigil
idgigil
idwithout
idgigil without religion is paralyzed.
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttpEinstein )
(Albert

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
iii ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

Program Studi
Dasar
ca.cid.id
ca.cid.id: Pendidikan Guru Sekolah
ca.cid.id( SI )
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. sesungguhnya bahwa
nej. ilmiah yang berjudul:
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Menyatakan
dengan
karya
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
“Peningkatan
Aktivitas dan Hasil
IPA Pokok Bahasan
dan
p
tp
tp
hthttp
hthtBelajar
hthtCahaya

h

PERNYATAAN

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne di bawah ini, menyatakan
ne :
.bu.n
.bu.tangan
.bu.n
u
u
u
Saya yang bertanda
bahwa
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
Nama
:
Muh.
Sahrifin
t
t
p
hhttp
hhttp
NIM

: 070210204040

Sifat-sifatnya Melalui penerapan Metode Penemuan Terbimbing Pada Siswa

d
d
d
id.idTahun ajaran 2010/2011.”adalah
aj.ca.ci .id Kelas V Di SDN Mangli
aj.ca.c01
aj.ca.ci .id benar-benar hasil ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne jiplakan dari karyailitulis
ne lain, baik sebagianiliatau
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
karya
saya
sendiri,
bukan
orang
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
seluruhnya.
Pendapat
atau
temuan
orang
lain
yang
terdapat
dalam
skripsi
ini
p
hhttp dikutip
hhttp
hhttp

h

atau dirujuk berdasarkan kode etik ilmiah.

d ada tekanan dan j.ac.cid.id
id saya buat dengan sebenarnya,
ca.cid.itanpa
ca.cid.ini
ca.cid.id
Demikian pernyataan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.a
j.
j.
j.
n
n
n
n
e
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
paksaan dari
ternyata
liilib. manapun serta bersedia imendapat
giigliilib. sanksi akademik jika
idgiigliilib.
idgiigpihak
idgiigliilib.
d
d
d
/
/
/
/
/
/
//:d
d
:
:
:
/
/
/
tp
p //
dikemudian
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/ hari pernyataan ini tidakhthbenar.

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
iv
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Jember, 10
hhJuni
hhtt
tt 2011
Yang menyatakan

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
Muh. Sahrifin

h

NIM. 070210204040

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne BELAJAR IPA
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
PENINGKATAN
AKTIVITAS DAN
HASIL
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
POKOK
BAHASAN
CAHAYA
DAN
SIFAT-SIFATNYA
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

HALAMAN PENGAJUAN

MELALUI PENERAPAN METODE PENEMUAN TERBIMBING

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

id
PADA.aSISWA
c.cid.id KELAS V DI SDN MANGLI
.ac.c.id01

jej.a
jej.a
e
e
n
n
u
u
n
n
.
.
u
u
b
b
TAHUN AJARAN
liilib.
idgiigliilib.
idgiig2010/2011
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
tp
hthtp
hthSKRIPSI
ttp:/
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej Program Studi Pendidikan
nejSekolah Dasar (S1) ilib.bu.n
.bu.n
.bu.n
untuk imenyelesaikan
Guru
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:d
:p//:d
:p//:Sarjana
/
/
/
/
/
/
dan mencapai tgelar
Pendidikan
p
p
p
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
NamaibMahasiswa
nej.
.bu.n
u
l
i
idgigili
d
/:NIM
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
d
: wakatobi
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
n
Tempat,
1988
ne
ne
ne lahir : Balasunailib23.buNovmber
.bu.n
.bu.tanggal
u
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
/:d
:p/S1
:p//:d
:p//:Jurusan/
/
/
/
program
:ttPendidikan
Guru Sekolah Dasar/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
hhtt PGSD
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id Disetujui oleh
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Dosen Pembimbing
Dosen
idgigili Pembimbing I
idgigiIIli
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.caDrs.
.
.
j
j
Nuriman,
Ph.D
e
e
ne
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigi1l 001
idgigil
NIP. 19650601 199302
NIP.
19610729
198802 2 001
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
ne j.
v ilibi.bu.une
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
.cid.idsatu syarat
diajukan guna .melengkapi
ac.ci .id tugas akhir dan memenuhi
.acsalah

Angkatan tahun

ca.cid.id
a
.
j
e
: Muh. Sahrifin
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
:p//:d
:tt070210204040
/
/
p
hhtt
Oleh:

: 2007

Daerah Asal

c.idid

.
Dr. NaniknYuliati,
eje.aj.acM.Pd

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
dd
ca.cid.id
aj.ca.ci .id Skripsi berjudul “ Peningkatan
aj.ca.ci .id Aktivitas dan Hasil eBelajar
aj.ca.ci .iIPA
.
.
.
Pokok Bahasan ej.a
j
j
j
.
e
e
nej
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
Cahaya dan
Melalui Penerapan
Penemuan Terbimbing
il
il
il
idgigpada
idgigil
idgigSifat-sifatnya
idgigMetode
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp disahkan
tp V di SDN Mangli 01 Tahun
hhtdan
hhtKelas
hhttpAjaran 2010/2011” telah diuji
Siswa

h

HALAMAN PENGESAHAN

oleh Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Jember pada :

ca.cid.id Hari
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
:
Jumat
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
Tanggal //digigi:li10 Juni 2011
/:d
//:d
/
d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
:
t
t
thttpIlmu Pendidikan
p
hthttp
Tempat
: Fakultas Keguruanhdan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
Sekretaris
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

h

id.id Nuriman, Ph.D
.cid.id M.Pd
ca.cid.id
ca.cDrs.
caMasyhud,
ca.cid.id Prof. Dr. H. M. Sulthon
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
NIP. 19590904 198103
ej. 19650601 199302 1 001
nej.
nNIP.
nej.1 005
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
/
/
Dr.
Nanik
/
/
p
t
t
p Yuliati, M. Pd
p
t
h
t
h
NIP. 19610729 198802 2 001

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
Drs.Singgih Bektiarso,
M.Pd
/
/
p
p
t
t
t
t
t
h
hhtt
t
h
NIP.19610824 198601 1 001

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Mengesahkan,
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthttp
Dekan FakultashKeguruan
dan Ilmu Pendidikan hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhttMuchtar, S.H, M.Hum
Drs. H. Imam

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
vi
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
Ketua
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Tim Penguji

Anggota 1

Anggota 2

Universitas Jember

NIP. 19540712 198003 1 005

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e
ne
ne
nAlhamdulillah
nekehadirat Allah SWTiliatas
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Puji syukur
penulis panjatkan
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/karya
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
segala
rahmat
dan
karunia-Nya,
sehingga
penulis
dapat
menyelesaikan
tulis
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

PRAKATA

ilmiah yang berjudul “Peningkatan Aktivitas dan Hasil Belajar IPA pokok Bahasan

id.id Penerapan Metode Penemuan
ca.cid.id Cahaya dan Sifat-sifatnya
ca.cmelalui
ca.cid.id Terbimbing pada j.aca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
n
n
nej.
neMangli
nej.2010/2011”. Karya Ilmiah
nej.
.bu.n
.buSDN
.buAjaran
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Siswa
Kelas
V
di
01
Jember
Tahun
.
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
inihtdisusun
p
hthttpPendidikan
ttp syarat dalam menyelesaikan
http untuk memenuhi salahhthsatu
Strata Satu (SI) pada Jurusan Ilmu Pendidikan Program Studi Pendidikan Guru

d
ca.cid.id
ca.cid.id dan Ilmu Pendidikan,j.aUniversitas
ca.cid.id Jember.
a
aj.ca.ci .id Sekolah Dasar, Fakultas
ajKeguruan
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
e
n
nej
ne
ninie tidak lepas dari bantuan
nej pihak. Oleh karena
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.buberbagai
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
Penyusunan
skripsi
itu
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
penulis
ingin
menyampaikan
ucapan
terima
kasih
yang
tiada
terhingga
kepada.
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

1. Dr. Ir. T. Sutikto, M.Sc selaku Rektor Universitas Jember yang telah memberikan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
2.
l
i
idgigili
//:d
p //

d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
ne
nej.
nej.
nej. S.H, M.Hum Dekan
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
Drs. H.igImam
Fakultas
Keguruan
Dan
Ilmu
l
l
liibli.bu.uMuchtar,
i
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
yang telah memberikan
demi kelancaran selama
tp
hthttp studi.
hthtfasilitasnya
hPendidikan
.i
.i d kelancaran selama studi.
fasilitasnya yang berharga
j.ac c.id
j.ac c.idemi

h

3. Dr. Nanik Yuliati, M.Pd. selaku Ketua Jurusan Ilmu Pendidikan Fakultas

d
d
d
.cid.id
I;
aj.ca.ci .id Keguruan dan IlmuejPendidikan
aj.ca.ci .id
aj.cpembimbing
aj.ca.ci .id Universitas Jember edan
.
.
.
.
j
j
j
a
e
e
n
u.n
ne
ne
ne selaku Ketua Program
ne
.bu.n
.bu.n
.bPendidikan
.bu.Ph.D
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
4.
Drs.
Nuriman,
Guru
Sekolah
Dasar
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
II;
hhttp
hhttp Universitas Jember dan pembimbing
hFakultas
http keguruan dan Ilmu Pendidikan

h

5. Dosen Program Studi Pendidikan Guru Sekolah Dasar yang telah memberikan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
6.
idgigili
//:d
p //

id

ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
n
nej.
nej. khususnya program
nej. Keguruan dan IlmuilibPendidikan
.buFakultas
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
.
i
i
l
l
i
i
Teman-teman
SI
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Asrama, terima kasih atashkerja
thttpsamanya;
hPGSD
hthttp
id

.
ca.c.id
ilmu pengetahuan dan
dengan penuh sabar;
j.amembimbing
j.acac.id

h

Semoga segala bantuan dan bimbingan yang telah mereka berikan, mendapat

d
ca.cid.id
ajAmin
aj.ca.ci .id balasan dari Allah SWT.
.
.
j
j
.
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
/
/
/
/
p
t
t
p
hhttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Jember,
2011
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hPenulis
hhtt
htt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
vii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

RINGKASAN
Peningkatan Aktivitas Dan Hasil Belajar IPA Pokok Bahasan Cahaya Dan Sifat-Sifatnya
Melalui Penerapan Metode Penemuan Terbimbing pada Siswa Kelas V di SDN Mangli 01 Tahun
Ajaran 2010/2011. Muh. Sahrifin ; NIM 070210204040; 2011;

Halaman; Jurusan Ilmu

Pendidikan Program Studi S1 Pendidikan Sekolah Dasar Fakultas Keguruan Dan Ilmu
Pendidikan Univeritas Jember.
Menurunya aktivitas dan nilai hasil belajar IPA di sekolah disebabkan oleh
beberapa faktor antara lain; metode pembelajaran dan Media pembelajaran yang diterapkan di
sekolah masih bersifat konvensional. Sehingga pemahaman terhadap konsep IPA sulit dicerna
dan juga berakibat pada kemampuan siswa dalam memecahkan masalah IPA yang merupakan
salah satu kegiatan utama dalam pembelajaran IPA. Salah satu cara untuk meningkatkan
kemampuan pemecahan masalah IPA, guru harus berperan aktif untuk menciptakan beberapa
metode pembelajaran. Metode dan media tersebut dapat mendekatkan IPA kepada siswa dan
dapat memberikan kesempatan lebih banyak kepada siswa untuk berpartisipasi aktif dalam
kegiatan pembelajaran serta siswa dapat menemukan dan membangun pengetahuan dari realitas
yang ada di sekitarnya secara mandiri.
Rumusan masalah dari penelitian ini adalah Bagaimanakah peningkatan aktivitas belajar
siswa dalam pembelajaran IPA pokok bahasan cahaya dan sifat-sifatnya dengan diterapkannya
metode pembelajaran penemuan terbimbing pada siswa Kelas V SDN Mangli 01 tahun ajaran
2010/2011? Bagaimanakah peningkatan hasil IPA pokok bahasan cahaya dan sifat-sifatnya
melalui Penerapan metode penemuan terbimbing pada siswa Kelas V SDN Mangli 01 tahun
ajaran 2010/2011?
Penelitian ini dilakukan untuk meningkatkan hasil belajar siswa kelas V SDN Mangli 01
dalam mata pelajaran IPA pokok cahaya dan sifat-sifatnya melalui penerapan metode penemuan
terbimbing tahun pelajaran 2010/2011. Pengambilan data dalam penelitian ini, dilaksanakan di
SDN Mangli 01 Kecamatan Kaliwates, dimulai pada tanggal 23 Mei 2011 sampai tanggal 30
Mei 2011, subyek penelitian adalah siswa kelas V dengan jumlah siswa 44 siswa. Jenis
penelitian ini adalah Penelitian Tindakan Kelas (PTK). Desain yang dipakai dalam penelitian ini
adalah model skema kemis dan taggar dengan tahap penelitian tindakan yang meliputi
viii

h

perencanaan (planning), tindakan (action), pengamatan (observation), dan refleksi (reflection).
Pengumpulan data menggunakan metode observasi, tes, wawancara dan Dokumentasi. Data yang
dikumpulkan berupa analisis jawaban siswa terhadap tes akhir siklus I, dan tes akhir sklus II,
analisis aktifitas siswa selama proses pembelajaran IPA, serta jawaban siswa terhadap
wawancara yang dilakukan peneliti. Penggunaan metode bermain peran pada pembelajaran IPA
materi cahaya dan sifat-sifatnya ini efektif karena dapat meningkatkan aktivitas belajar siswa,
kemampuan akademik dan aktifitas siswa dalam proses belajar mengajar. Persentase hasil tes
formatif mengalami peningkatan pada siklus I sampai dengan siklus II dari. Aktivitas belajar
siswa meningkat pada siklus I 68,18% menjadi 82,573%.
Kesimpulan dari penelitian ini adalah pengunaan metode penemuan terbimbing pada
mata pelajaran IPA pokok bahasan cahaya dan sifat-sifatnya dikatakan dapat meningkatkan
aktivitas dan hasil belajar siswa baik secara individu maupun secara klasikal. Hal ini terbukti
dengan adanya peningkatan persentase hasil belajar siswa kelas V SDN Mangli 01 Kecamatan
Kaliwates, Kabupaten Jember pada siklus I sampai siklus II. Pada siklus I, ketuntasan hasil
belajar secara klasikal mencapai 54,54% atau sebanyak 24 siswa yang mengalami ketuntasan
hasil belajar. Sedangkan pada siklus II, ketuntasan hasil belajar secara klasikal mencapai 88,63%
atau sebanyak 39 siswa yang mengalami ketuntasan hasil belajar.
Kesimpulan dari hasil penelitian ini adalah penggunaan metode penemuan terbibmbing
dapat meningkatkan aktivitas dan hasil belajar siswa mata pelajaran IPA pokok bahasan cahaya
dan sifat-sifatnya pada siswa kelas V SDN Mangli 01 Kecamatan Kaliwates Kabupaten Jember
tahun ajaran 2010/2011.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
ix
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
Halaman
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:pHALAMAN
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
JUDUL
......................................................................
i
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

DAFTAR ISI

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ii
d
d
i
i
.
.
d
d
cac.i
cac.i
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ej.
nMOTTO
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
HALAMAN
....................................................................
iii
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp
hthttpHALAMAN PERNYATAAN
htht........................................................
hthttp
iv

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

v
ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigviil
idgigil
idgigil
PENGESAHAN ........................................................
//:d
:p//:d
:pHALAMAN
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

HALAMAN PERSEMBAHAN .....................................................

d
d
HALAMAN PENGAJUAN
...........................................................
ac.i .id
ac.i .id

PRAKATA .....................................................................................

vii

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
RINGKASAN
.................................................................................
viii
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
DAFTAR
ISI
..................................................................................
x
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
DAFTAR TABEL ..........................................................................

h

xiii

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.buGAMBAR
DAFTAR
......................................................................
xiv
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt DAFTAR LAMPIRAN ..................................................................
xv

h

d
d
BAB 1 PENDAHULUAN
ac.i .id .............................................................
ac.i .id

1
ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigiliBelakang Masalah .............................................................
idgig1ili
idgigili
1.1.
Latar
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Rumusan Masalah .....................................................................
hthtt1.2.
hthttp
hthttp
3

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

1.3. Tujuan Penelitian .......................................................................

4
d.id
d
d.id
i
i
.
.
c
c
aj.ca.ci .id
aj.ac
.
.
je.aj.ac .....................................................................
j
j
1.4. ManfaatnPenelitian
4
e
e
e
ne
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
x
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

BAB 2 TINJAUAN PUSTAKA ...................................................

7

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
.bu.un
.bu.un
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
gigil IPA ..............................................................................
idgi7gil
idHakikat
idgigil
2.2.
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt2.3. Metode Pembelajaran Penemuan
hhtt
Terbimbing ............................
8
c.id.id

c.id.id

a c
2.1. HakekatnBelajar
eje.aj.acMengajar .........................................................
neje. j.a

7

h

2.4. Pembelajaran IPA pada Pokok Bahasan Cahaya dan sifat-sifatnya

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
denganun
Metode Penemuan
Terbimbing
............... 12 uneej.
nej.
nej.
.b.Menggunakan
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
igliibli.b.un
i
i
l
l
g
g
g
i
i
i
i
i
g
g
d
d
d
i
i
i
:p//://dAktivitas Belajar Siswa ..............................................................
:// /d
:// /d
hthtp
hthtp
hthtp
tt2.5.
ttp:/
ttp:/ 13
2.6. Hasil Belajar IPA.......................................................................

h

14

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

17
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
3.2. Subyek
Penelitian
.....................................................................
17
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p Definisi Operasional ..................................................................
hthttp 18
hthttp
hthtt3.3.

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

id
id
2.7. Hipotesis ...................................................................................
.ac.c.id
.ac.c.id

16

BAB 3 METODE PENELITIAN.................................................

17

jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:

id
3.1. Tempat dan.a
Waktu
c.cid.idPenelitian ....................................................
.ac.c.id

3.4. Metode Pengumpulan Data ........................................................

19

ca.cid.id
22
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej
nej
nej
nPenelitian
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
3.6. Prosedur
....................................................................
23
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
3.7.
Analisis
Data
.............................................................................
27
hhtt
hhtt
hhtt

h

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
j.
BAB 4 HASIL .DAN
31 .une
u.n
nej.
nej.
nePEMBAHASAN.....................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
b
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
p
p
Umum ProseshPembelajaran
di Kelas V ......................
hthtt4.1.Gambaran
hthttp 31

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

d
.id
3.5. Rancanganj.Penelitian
ac.ci .id ...............................................................
j.ac c.id

4.2. Hasil Penelitian .........................................................................

32

d
d
ca.cid.id
42
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
gigil Penelitian .....................................................................
idTemuan
idgi45
idgigil
gil
4.4
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
.i
c.ci .id
4.3 Analisis Data
j.a.............................................................................
j.ac c.id

4.5

Pembahasan ..............................................................................

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
xi
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

46

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
did
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id BAB 5 KESIMPULAN
aj.ca.ci .SARAN
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
DAN
................................................................
50
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
5.1.
Kesimpulan
..........................................................................................
50
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
5.2. Saran ....................................................................................................
50

h

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
DAFTAR
PUSTAKA
............................................................................................
51
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp -LAMPIRAN
hthttp
hthttp
LAMPIRAN

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
neej.
xii ilib.bu.un
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n e
n
n
ne
ne dari Kemmis dan Taggart
ne
.bu.n
.bu.Spiral
.bu.....................................
u
u
u
Gambar 3.1 Model
22 ilibi.bu.un
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Gambar
4.2
Diagram
Ketuntasan
Hasil
Belajar
Siswa
Tiap
Siklus
................
42
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

Daftar Gambar

Gambar 4.3 Aktivitas Siswa Pada Siklus I dan Siklus II ................................ 43

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
xiii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
u.n
ne
ne
ne
ne dan sifat-sifatnya ilib.bu.n
.bu.n
.bpembelajaran
.bucahaya
u
u
u
u
Table 2.1 Proses
IPA pokok bahasan
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
/dengan
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
menggunakan
metode
pembelajaran
penemuan
terbimbing
11
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

DAFTAR TABEL

Tabel 3.8.1 Kriteria Aktivitas Siswa ........................................................... 28

.cid.id ............... 30
ca.cid.id Tabel 3.8.1 Kategori Persentase
ca.cid.id Peningkatan Hasil Belajar
caSiswa
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ej. Belajar Siswa Sebelum
nej.
nHasil
nej. ....................... 33 ilib.bu.n
nej.
.bu.n
.bu.n
.buTindakan
u
u
u
u
b
b
b
Tabel
4.2
Persentase
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Tabel
p
p Jadwal Penelitian .........................................................................
hthtt4.3
hthttp
hthttp 34

h

Tabel 4.4. Persentase Ketuntasan Hasil Belajar Siswa Siklus I ..................... 36

d
d
d
did
39
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Tabel 4.5 Persentase eKetuntasan
aj.ca.ci .id Hasil Belajar Siswa Siklus
aj.ca.IIci .....................
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
neKetuntasan Hasil BelajarilibSiswa
n................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Tabel
4.6
Peningkatan
41
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Tabel
4.3
Analisis
Aktivitas
Siswa
..............................................................
42
p
hhttp
hhttp
hhttp

h

Tabel 4.3 Hasil Evaluasi Siswa Pada Siklus I .............................................. 44

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.idPada Siklus II .............................................
ca.cid.id Tabel 4.4 Hasil Evaluasi
Siswa
44
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
xii
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

idgiigliilib.
//:d
p //

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/

h

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

h

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
A.Matrik
53
hhtt
hhtt Penelitian .......................................................................................
hhtt

h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p

DAFTAR LAMPIRAN

B. Pedoman Pengumpulan Data ..................................................................... 55

d
ca.cid.id C. Observasi Aktivitasj.Siswa
ca.cid.i.........................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
57
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
nej.
neGuru
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
D.
Observasi
Aktivitas
..........................................................................
59
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Wawancara Guru (pendahuluan)
p
hthttp ...................................................
hthttp 61
E.hLembar

h

F. Lembar Wawancara siswa ......................................................................... 62

d
d
d
ca.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id G. Rencana Pelaksanaan
aj.Pembelajaran
aj.ca.ci .id
Siklus 1 .............................................
63
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
H.
Lampiran
Tes
Siklus
1
..............................................................................
67
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp Pembelajaran Siklus 2 h.............
I. hLampiran
http 68
http Rencana Pelaksanaan Perbaikan

h

J. Lampiran Tes Siklus 2 ............................................................................... 72

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.idHasil Belajar IPA .............................................
ca.cid.id K. Lampiran Tabel Observasi
a
a
a
a
74
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
L. Lampiran
Observasi
Aktivitas Siswa Siklus
ili
idg76
idgig1ili...........................................
idgig
idgigili
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
p
hthttp 79
hthttpSiklus II ..........................................
M.hLampiran
Observasi Aktivitas Siswa

h

N. Lampiran Nilai Siklus 1 ............................................................................. 82

d
d
d
ca.cid.id2 ...................................................................
aj.ca.ci .id O. Lampiran Nilai siswa
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
ajSiklus
.
.
.
.
84
j
j
j
j
.
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
P. Lampiran
idgigil
id