K A JI A N Y U R I D I S B E R P I N D A H N Y A WA L I N A SA B K E P A D A WA L I H A K I M D A L A M P E R K A WI N A N
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
gilib
i
d
/
/
:
http
ac.
nej.
.u
u
ilib.
dig
tp://
id/
id/
id/
ac.
nej.
igilib
d
SKRIPSI
/
/
:
http
ht
ac
nej.
.u
.u
http
id/
ac.
nej.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
KAJIAN YURIDIS BERPINDAHNYA WALI NASAB
KEPADA WALI HAKIM DALAM PERKAWINAN
(Studi Penetapan Pengadilan Agama Jember Nomor : 80/PDT.P/2009/Pa.Jr)
JURIDICAL REVIEW THE CHANGE OF WALI NASAB
TO WALI HAKIM IN MARRIAGE
(STUDY OF DECISION RELIGION COURT JEMBER NUMBEr : 80/PDT.P/2009/PA.JR)
SITI DWI NUR QADARWATI
NIM : 070710191043
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
DAN KEBUDAYAAN
PENDIDIKAN
KEMENTERIAN
tp
JEMBER .id/
UNIVERSITAS
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ht
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
http
id/
id/
id/
u
ilib.
gilib
i
d
/
/
:
/d
ttp:/
h2013
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
FAKULTAS HUKUM
igilib
http
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
ac.
nej.
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
id/
.ac.
.u
/
.id
j.ac
une
.
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
http
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
h
h
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.u
i
/dig
/
:
p
t
t
NIM : 070710191043
.id/
ac
nej.
ac
nej.
lib.u
u
ilib.
g
i
d
://
SITI DWI NUR
http QADARWATI
lib.u
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
u
ht
.id/
lib.u
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
ac
nej.
id/
id/
id/
ac.
nej.
ht
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
JURIDICAL REVIEW
/
d/ NASAB
d/ THE CHANGE OF WALI
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e WALI HAKIM IN MARRIAGE
.une
.une
.unTO
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/diDECISION
://di
://di NUMBER : 80/PDT.P/2009/PA.JR)
:/OF
(STUDY
RELIGION COURT
JEMBER
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
u
digi
tp://
.id/
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
ilib.
ht
.id/
ac
nej.
id/
dig
tp://
u
ilib.
dig
tp://
(Studi Penetapan Pengadilan Agama Jember Nomor : 80/PDT.P/2009/Pa.Jr)
http
tp
ac.
nej.
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
.une WALI NASAB ilib.une
.YURIDIS
KAJIAN
BERPINDAHNYA
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
/dig
/di
/di
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
ht
ht DALAM PERKAWINAN
ht KEPADA WALI HAKIM
nej
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
g
i
d
/
ttp:/
hSKRIPSI
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
http
id/
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
KEMENTERIAN
PENDIDIKAN
DAN KEBUDAYAAN
http
http
http
tp
UNIVERSITAS
JEMBER id/
d/
i
.
.
c
j.ac
j.a
e
e
n
n
u
u
.
.
FAKULTAS HUKUM
igilib
igilib
/
.id
j.ac
une
.
gilib
i
d
/
/
:
/d
ttp:/
h2013
://d
http
tp
ac.
nej.
i
.u
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
igilib
d
/
/
:
tp
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
id/
id/
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
g
://di
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
d/
c.i
ej.a
tp:
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
lib.u
ht
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
ac
nej.
.id/
gilib
i
d
/
/
:
FAKULTAS
HUKUM c.id/
.id/
a
nej.
u
.
b
ili
2013
//dig
:
http
http
tp
ac.
nej.
ii
.u
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
id/
id/
id/
ac.
nej.
http
ac
nej.
.u
.u
://d
/d
ttp:/
h
UNIVERSITAS JEMBER
://d
ac
nej.
igilib
d
/
/
:
tp
u
ilib.
dig
tp://
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une SITI DWI NUR QADARWATI
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
NIM : 070710191043
://di
://di
http
http
http
tp
gilib
i
d
/
/
:
u
ac.
nej.
.u
.u
.u
KEMENTERIAN
PENDIDIKAN
DAN
KEBUDAYAAN
igilib
igilib
igilib
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
ht
.id/
ac
nej.
http
ilib.
dig
tp://
ht
digi
tp://
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
u
.id/
ac
nej.
http
id/
ac.
nej.
.id/
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
http
ilib.
lib.u
/
/
/
JURIDICAL REVIEW
c.id
c.id NASAB
c.id THE CHANGE OFj.aWALI
a
a
.
.
j
j
e
.une
.une
.unTO
b
b
b
WALI
HAKIM
IN
MARRIAGE
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
(STUDY
http
httpJEMBER NUMBER : 80/PDT.P/2009/PA.JR)
http OF DECISION RELIGION COURT
.u
dig
tp://
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
tp
ac
nej.
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.id
.id
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
(Studi Penetapan Pengadilan/ Agama Jember Nomor : 80/PDT.P/2009/Pa.Jr)
/
h
ac
nej.
.u
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
.une WALI NASAB ilib.une
.YURIDIS
b
b
i
i
l
l
KAJIAN
BERPINDAHNYA
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h DALAM PERKAWINAN
h KEPADA WALI HAKIM
.un
ilib
//dig
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
SKRIPSIilib.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
MOTTO ib.u
l
digi
/
/
:
p
htt
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
“Dalam hidup, ada hal yang datang dengan sendirinya, dan ada hal yang harus
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
u
.u
.u
"Tidak ada satupun
ilib. dengan mudah. Kerja keras
igilib
igilib di dunia ini, yang bisa diigdapat
p://d
://d
tt
dan doa adalah carahuntuk
mempermudahnya”
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
.u
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
lib.u
h
.id/
.u
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
ht
.id/
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ht
.id/
digi
tp://
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
http
id/
id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
ac.
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
ac
nej.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
://d
http
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
nej.
nej.
http
digi
tp://
id/
d/
d/
diperjuangkan
ac.i ...”
ac.i dahulu untuk mendapatkannya
gilib
i
d
/
/
:
Dikutip
httpYogyakarta : Kanisius, 1990, hlm.h2ttp
http dari buku : Menuju Puncak Prestasi,
tp
ac.
nej.
iii
.u
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
ac.
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
http
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
PERSEMBAHAN
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/ Skripsi ini saya persembahkan
.id/
.id/
.id/untuk :
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1. Orang tuakulibayahanda
.une
.une tercinta Siti Dewi Istatik
.une Drs. Machmud danilIbunda
b
b
i
i
l
i
i
//dig
//dig
//dig membesarkan, mendidik,
:sayang,
:mendoakan,
:telah
p
p
p
yang
memberikan
kasih
t
t
t
t
t
t
h
h
h
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
serta pengorbanan yang tidak ternilai oleh apapun yang telah diberikan
.id/
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
://d
://d
://d
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
Ayahanda dan Ibunda tercinta selalu mendapatkan rahmat, nikmat, hidayah,
id/
.ac.
nej
.u
gilib
i
d
/
/
:
inayah, dan taufiq dari Allah SWT, sehingga hidup mulia di dunia dan di
.id/
ac
nej.
.u
mengajarkan ilmu-ilmunya
dan
/
/ berguna serta
/ yang sangat bermanfaat .id
c.id
c
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
ne
ne penuh kesabaran ;
membimbing dengan
ib.u
ib.u
ib.u
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
h
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
ac.
nej.
iv
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
.u
http
id/
.u
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
ac.
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
http
.id/
.u
.id/
ac
nej.
http
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.u
.u
http
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.id/
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
u
ilib.
dig
tp://
lib.u
lib.u
h
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
tp
u
ilib.
dig
tp://
.id/
lib.u
tp
ac.
nej.
ht
.id/
ac
nej.
id/
id/
id/
ac.
nej.
ht
gilib
i
d
/
/
:
h
h
u
gilib
i
d
/
/
:
igil
igil
igil
id/
digi
tp://
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
h
ilib.
ac
nej.
/d
/d
/d Fakultas Hukum Universitas
3. Almamater
ttp; :/
ttp:/ Jember yang kubanggakan
ttp:/
tp
dig
tp://
.id/
.id/
.id/
c
akhirat, amin ya n
rabbal
ej.a alamin;
igi dan Dosenku sejak Sekolah
2. Seluruh
Tinggi
digi
digi Dasar sampai Perguruan
dGuru
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
yang tidak dapat disebutkan satu persatu, yang telah memberikan dan
tp
gilib
i
d
/
/
:
/
/
/
.id sayang, segala
.id untaian do’a, curahan.ackasih
kepada anakmu dan
c.id
catas
a
a
.
.
j
j
j
ne
une
.une
.udengan
b
b
i
i
l
l
perhatianigserta
tulus
ikhlas.
Semoga
i
i
ilib. dukungan yang telah diberikan
g
g
i
i
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une PRASYARAT GELAR
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
jWALI NASAB
j
KAJIAN YURIDIS
BERPINDAHNYA
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
//dig
://di
:DALAM
://di
KEPADA
WALI HAKIM
PERKAWINAN
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
(Studi Penetapan Pengadilan Agama Jember Nomor : 80/PDT.P/2009/Pa.Jr)
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
i
/dig
/
:
p
t
t
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac.
nej.
u
ilib.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
lib.u
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
h
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN
/
/
UNIVERSITAS
JEMBERac.id/
c.id
c.id
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une FAKULTAS HUKUM
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h2013
h
ac.
nej.
ac.
nej.
v
.u
.u
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
igilib
d
/
/
:
tp
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.u
.u
tp
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
u
ht
.id/
.u
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
gilib
i
d
/
/
:
u
/
/
SITI
c.id
c.idDWI NUR QADARWATI
a
a
.
.
j
j
NIM : 070710191043
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
http
http
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
digi
tp://
ac
nej.
id/
id/
id/
dig
tp://
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
Diajukan Sebagai
lib.u
lib.uGelar Sarjana Hukum Pada
lib.uSalah Satu Syarat Memperoleh
i
i
i
g
g
g
i
i
i
/d
//d Hukum
Program Studi
://d
ttp:/
ttp:Ilmu
h
h
http
Fakultas Hukum Universitas Jember
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
lib.u
h
.id/ SKRIPSI
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
digi
tp://
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
nej
u
id/
.ac.
nej
u
u
ac
nej.
http
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
id/
ac.
nej.
vi
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
.u
.id/
id/
.u
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
igilib
d
/
/
:
tp
h
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
i
/dig
/
:
p
t
t
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.id/
ac
nej.
.id/
.id/
.u YUSUF ADIWIBOWO, iS.H.,
lib.u LL.M.
g
i
NIP : 197810242005011002
://d
http
http
tp
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
ht
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
u
h
.id/
http
ac.
nej.
ilib.
lib.u
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
dig
tp://
h
ac
nej.
.u
.u
ht
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
ac
nej.
Pembantu
Pembimbing,
.id/
lib.u
digi
tp://
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
http
gilib
i
d
/
/
:
ht
ac
nej.
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.id/
id/
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
HJ. LILIEK ISTIQOMAH,
S.H, M.H.
http
NIP : 194905021983032001
http
ilib.
Pembimbing,
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
dig
tp://
Oleh :
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
h
.id/
.id/
ac
nej.
u
ilib.
dig
tp://
lib.u
http
http
tp
id/
ac.
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
lib.
i
g
i
://d
http
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
id/
.ac.
.u
gilib
i
d
/
/
:
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
ac
nej.
.id/
.id/
lib.u
lib.
i
g
i
://d
http
.id/
.id/
c
c
a
a
.
.
j
j
SKRIPSI
INI TELAH DISETUJUI
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
TANGGAL 9ttpJANUARI
2013
p
t
t
h
h
.id/
digi
tp://
.u
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
PERSETUJUAN
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
PENGESAHAN
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.id/ NASAB
.id/BERPINDAHNYA WALI
KAJIAN YURIDIS
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
KEPADA
WALI HAKIM DALAM
PERKAWINAN //dig
:
://di
://di
p
p
t
t
t
t
http
h
h
(Studi Penetapan Pengadilan Agama Jember Nomor : 80/PDT.P/2009/Pa.Jr)
ac
nej.
lib.u
lib.u
digi
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
:
gilib
i
d
/
/
:
NIP. 194905021983032001
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
ac
nej.
ac
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
vii
.u
.u
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
igilib
d
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ib.uWIDODO EKATJAHJANA,
lib.u
lib.uS.H., M.Hum
lDr.
i
i
i
g
g
g
i
i
i
://d
://d
://d
NIP. 1971005011993031001
http
http
http
.u
gilib
i
d
/
/
:
h
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
http
http
http
tp
ac
nej.
lib.u
Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan
Universitas Jember
/
/
c.id
c.id Fakultas Hukum
a
a
.
.
j
j
Dekan,
.une
.une
.id/
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
u
ilib.
g
i
d
Mengesahkan,
://
http
lib.u
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
NIP. 197810242005011002
.id/
.id/
ac
nej.
digi
tp://
ac.
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
u
u
u
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
/
:/
:/ ISTIQOMAH, S.H, M.H
HJ. LILIEK
ttp:/LL.M
http YUSUF ADIWIBOWO, hS.H.,
http
u
ilib.
dig
tp://
id/
id/
id/
id/
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
i
i
g
g
i
i
Pembantu Pembimbing,
://d
://d
http
http
http
ac.
nej.
http
ac
nej.
lib.u
i
g
i
://dPembimbing,
tp
.u
.id/
.id/
ac
nej.
.u
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
SITI DWI NUR
QADARWATI
http
NIM : 070710191043
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.u
ac
nej.
lib.u
ib.u
http
.id/
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
Oleh//:digil
h
ac
nej.
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
d/
ac.i
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u : Rabu
ilib.
dig
tp://
d/
.un
tp
h
PANITIA PENGUJI
d/
ac.i
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
u
ilib.
.id/
ac
nej.
.u
Sekretaris,h
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
ac
nej.
.id/
.u
u
ilib.
dig
tp://
EMI ZULAIKA, S.H, M.H.
NIP. 197703022000122001
.id/
.id/
ac.
nej.
ht
ht
ac
nej.
ac
nej.
id/
ac.
nej.
u
u
ilib.
ilib.
g
g
i
i
d
d
:// PANITIA PENGUJI ttp:// :
ANGGOTA
h
http
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
ht
.id/
ac
nej.
ttp
http
MARDI HANDONO, S.H., M.H.
NIP. 196312011989021001
http
.u
u
ilib.
dig
tp://
.u
.id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
Ketua,
id/
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
h
d/
ac.i
.u
gilib
i
d
/
/
:
digi
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
ac
nej.
lib.u
lib.u
Tahungilib.u : 2013
nej.
dig
tp://
.id/
.id/
ac
nej.
Fakultas Hukum
/
/ Diterima oleh Panitia Penguji
d/
i
.
c.id
c
a
a
.
.
j
j
Universitas Jember,
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
http
http
une
u
ilib.
.id
j.ac
lib.
i
g
i
://d
ac.
nej.
ht
.
ac
nej.
h
id/
dig
tp://
ht
/di
ttp:/
http
u
: Januari
id/
Bulan
c.i
ej.a
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
: 9
.id/
ac
nej.
id/
id/
Hari
tp:
http
Dipertahankan dihadapan Panitia Penguji pada :
ht Tanggal
ilib
//dig
.u
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
PANITIAibPENGUJI
une
.une
.PENETAPAN
b
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
p
1. HJ.
: (………………………............)
http
httM.H.
httpLILIEK ISTIQOMAH, S.H,
NIP. 194905021983032001
tp
ac
nej.
ib.u
ib.u
l
gil
2. YUSUF
S.H., LL.M.//digi:l (………………………............)
digi
diADIWIBOWO,
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
NIP.
htt
htt
htt 197810242005011002
tp
ac.
nej.
ac.
nej.
viii
.u
.u
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
igilib
d
/
/
:
tp
ac
nej.
ac
nej.
ib.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
http
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
PERNYATAAN
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
ini :
id/ Yang bertanda tangan di abawah
.id/
.id/
c
c
a
.
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
Nama
: Siti
ig Nur Qadarwati
://dDwi
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
u
NIM
: 070710191043
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
/
/
/
.id/ Menyatakan dengan sebenarnya,
c.id
c.id judul : Kajian
c.id
bahwa
karya
tulis
dengan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
Yuridis /digilib
g
g
/di
/di
ttp:/
ttp:/
ttp:/
h
h
h
Berpindahnya Wali Nasab Kepada Wali Hakim Dalam Perkawinan (Studi
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
Jember Nomor 80/Pdt.P/ 2009/Pa.Jr)
; adalah
/
/ Penetapan Pengadilan Agama
d/
d/
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
hasil karya sendiri,
dan belum pernah une
.une
.unekecuali jika disebutkanilibsumbernya
b
i
lib.
l
i
i
g
g
g
i
i
i
d
diajukan
institusi manapun, pserta
//d
:Penulis
://d bukan karya jiplakan.
://pada
http
htt
http
.id
j.ac
une
lib.
i
g
i
://d
tp
bertanggung jawab atas keabsahan dan kebenaran isinya sesuai dengan sikap
/
/
/
tinggi.
.id/ ilmiah yang harus dijunjung
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
Demikian
ini dibuat dengan
sebenarnya
tanpa ada tekanan
.une
.une
.pernyataan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ig
dig
/digdari pihak manapun serta
://sanksi
://dsaya
p
p
dan hpaksaan
bersedia
mendapatkan
t
t
t
t
ttp:/
h
h
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
akademik apabila ternyata dikemudian hari pernyataan ini tidak benar.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
ac.
nej.
ix
.u
.u
.u
http
id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
igilib
d
/
/
:
tp
ac
nej.
.u
.u
tp
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.u
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
h
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
lib.u
/
SITI DWI NUR
QADARWATI
c.id
a
.
j
NIM
.une : 070710191043
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
t
Jember, 7 Januarih2013
Yang menyatakan,
.id/
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ht
.id/
ac
nej.
digi
tp://
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
id/
id/
id/
d/
ac.i
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
KASIH
.une
.uneUCAPAN TERIMAilib
b
i
l
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
Assalamualaikum Wr. Wb.
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
ej syukur penulis ucapkan .uKehadirat
Segala puji.un
dan
Allah SWT Yang .unej
nej
b
b
i
i
l
l
i
i
igilib
ig segala Rahmat, Petunjuk,
ig Lagi Maha Penyayang://atas
d
d
d
/
/
/
/
MahattPengasih
serta
:
:
http
http
h p
Hidayah-Nya, sehingga penulis dapat menyelesaikan skripsi dengan judul :
/
/
.id/ Hakim Dalam
.id/ Kajian Yuridis Berpindahnya
c.id
cWali
c.id Wali Nasab Kepada
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
.une
.uneJember Nomor 80/Pdt.P/
.unPenetapan
Perkawinan (Studi
Pengadilan Agama
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di tugas akhir sebagai syarat
://di Penulisan skripsi ini merupakan
2009/Pa.Jr).
http untuk
http
http
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
menyelesaikan Program Studi Ilmu Hukum pada Fakultas Hukum Universitas
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
/
/
/
id
.id
.id
Jember serta mencapai jgelar
.ac. Sarjana Hukum pada Fakultas
j.ac Hukum Universitas nej.ac
e
e
n
n
.u
lib.u
lib.u
i
i
Jember. digilib
g
g
i
i
d
d
://
://
tp://
http pihakhttpPenulis pada kesempatan inihtmengucapkan
terima kasih kepada
tp
d/
ac.i
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
pihak yang telah banyak membantu dalam penulisan ini, antara lain :
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1. Ibu Hj. Liliek n
Istiqomah, S.H., M.H, selaku npembimbing
skripsi yang ne
.u e
.u e
b
b
i
i
lib.u
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
dengan
/d dan ikhlas memberikan
//d
:arahan,
:/tulus
://dpenuh perhatian, kesabaran,
http
http
http
nasehat, serta bimbingan selama penulisan skripsi ini di tengah-tengah
id/
ac.
nej.
id/
id/
id/
ac.
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
2. Bapak Yusufb.uAdiwibowo, S.H., LL.M, sebagai
pembantu pembimbingb.u
lib.u
li
i
i
g
g
igili
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
skripsi
yang
telah
banyak
memberikan
masukan
dan
arahan
kepada
penulis
ttp
ttp
ttp
.u
igilib
d
/
/
:
tp
kesibukan beliau ;
h
h
h
sehingga skripsi ini dapat terselesaikan ;
/
/
.id/ M.H., Ketua Panitia Penguji
.id/ 3. Bapak Mardi Handono,
c.id
c.idskripsi ;
cS.H.,
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ne
.une
.uPenguji
.unS.H,
b
b
b
4. Ibu Emi Zulaika,
M.H., Sekretaris Panitia
skripsi
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
5. Bapak
httpFakultas
httpS.H., M.Hum., selaku Dekan
http Dr. Widodo Ekatjahjana,
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
.id/
ac
nej.
u
lib.
i
g
i
://d
tp
Hukum Universitas Jember ;
.id/
ac
nej.
.un
.un
b
b
i
i
lib.u
l
l
i
i
i
g
g
g
Bapak//Edy
Mulyono,
S.H.,
M.Hum.,
selaku
Pembantu
Dekan
I,
II
dan
III
i
i
i
d
/d
/d
ttp:/
ttp:/
ttp:
h
h
h
Fakultas Hukum Universitas Jember
akademika, serta seluruh karyawan
Fakultas
/
/ 7. Bapak dan Ibu dosen, civitas
d/
d/
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Hukum Universitas
unepengetahuan untuk bekallib.une
.dan
.une Jember atas segala ilmu
b
b
i
i
l
l
i
i
digi
dig
d;ig
/
/
/
/
/
/
hidupku
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
.id
j.ac
une
.
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac.
nej.
ac.
nej.
x
.u
.u
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
c.
c.
6. Bapak Echwan Irianto,
ej.aHandono, S.H., M.H.,
ej.a S.H., M.H., Bapak Mardi
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
8. Orang tua, saudara-saudaraku,
semua keluarga
.une
.une dan kerabat atas do’a,
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
kesabaran,
yang tiada henti-hentinya
://di
://ddukungan
://di cinta dan kasih sayang,ttserta
p
p
p
t
t
t
t
h
h
h
kepada penulis dan segala loyalitas yang diberikan selama penulis menuntut
id/
ac.
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
u
u
u
9. Teman-teman
ilib.
ilib. angkatan tahun 2007, yang
ilib.seperjuangan di Fakultas Hukum
u
ilib.
dig
tp://
a
nej.
id/
id/
ilmu di Fakultas Hukum
Jember ;
d/
c.iUniversitas
//dig
//dig
//dig
:
:
:
tak
http dan
httpyang telah memberikan dukungan
httpbisa aku sebutkan satu persatu
bantuan baik moril dan spirituil ;
/
/
/
/
c.id
c.id satu-persatu yang
c.id yang tidak dapat disebutkan
c.id 10. Semua pihak dan rekan-rekan
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
.une
.unskripsi
.unebantuannya dalam penyusunan
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
telah
memberikan
ini.
g
g
g
g
di
://di
://di
://di
tp://
http
http
http
Tak ada gading yang tak retak, demikianlah adanya skripsi ini. Sangat
id/
.ac.
nej
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
disadari bahwa pada skripsi ini, masih banyak kekurangan dan kelemahan. Oleh
.id/
/
/
c.id
c.id
ac
nej.
a
j.a para pembaca demi
karena itu, perlu kritik
nedari
nej. dan saran yang membangun
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
i
i
i
kesempurnaan
://d
://d mengharapkan, mudah-mudahan
://d skripsi ini. Akhirnya ttpenulis
http
h p
http
skripsi ini minimal dapat menambah khasanah referensi serta bermanfaat bagi
/
.id/ pembaca sekalian.
c.id
a
.
j
.une
b
i
l
i
g
://di
p
t
t
h
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
ht
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
ac.
nej.
xi
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ac
nej.
http
id/
.u
.id/
ac
nej.
http
id/
igilib
d
/
/
:
tp
http
gilib
i
d
/
/
:
http
ac.
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
.u
tp
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
h
http
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.u
.u
http
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.id/
.u
tp
ht
Siti Dwi Nur Qadarwati
h
.id/
ac
nej.
u
ilib.
dig
tp://
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
h
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
dig
tp://
.id/
lib.u
id/
id/
ac.
nej.
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http 2013
Jember, 7 Januari
Penulis,
http
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
ht
digi
tp://
ac
nej.
id/
id/
ac.
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
tp
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
gilib
i
d
/
/
:
http
RINGKASAN
Perkawinan merupakan salah satu hal penting dalam kehidupan manusia,
dalam masyarakat. Melalui perkawinan yang dilakukan menurut aturan hukum
yang mengatur mengenai perkawinan ataupun menurut hukum agama masingmasing sehingga suatu perkawinan dapat dikatakan sah, maka pergaulan lakilaki dan perempuan terjadi secara terhormat sesuai kedudukan manusia sebagai
mahluk yang bermartabat. Diantara rukun dan syarat yang harus dipenuhi dalam
perkawinan terdapat wali nikah. Wali nikah dalam suatu perkawinan merupakan
rukun yang harus dipenuhi bagi calon mempelai wanita yang bertindak untuk
mengawinkannya. Wali di dalam perkawinan adalah hal yang sangat penting
dan menentukan. Tidak sah perkawinan tanpa adanya wali dari pihak
perempuan, sedangkan bagi calon pengantin laki–laki tidak di perlukan wali
nikah untuk sahnya perkawinan tersebut. Apabila tidak ada sama sekali wali
yang disebutkan di atas ataupun wali nasabnya tidak mau mengawinkan maka
mempelai tersebut bisa menggunakan wali hakim untuk melangsungkan
perkawinan. Bagi pihak perempuan tersebut bisa mendapatkan wali hakim
dengan cara mengajukan permohonan wali adhol yang ditujukan kepada
Pengadilan Agama tempat calon mempelai wanita bertempat tinggal.
Permasalahan dalam skripsi ini meliputi 3 (tiga) hal yaitu ; (1) apakah alasan
wali nasab yang menolak menjadi wali dalam perkawinan bagi anaknya ? (2)
apakah dasar pertimbangan hukum berpindahnya wali nasab kepada wali hakim
dalam pelaksanaan perkawinan ? dan (3) apakah akibat hukum ditetapkannya
wali hakim dalam perkawinan ?
Tujuan umum dilaksanakannya penulisan hukum ini antara lain : untuk
memenuhi syarat-syarat dan tugas guna mencapai gelar Sarjana Hukum pada
Fakultas Hukum Universitas Jember, menambah wawasan ilmu pengetahuan
dalam bidang hukum khususnya Hukum Perkawinan. Sedangkan tujuan khusus
dalam penulisan hukum ini adalah : untuk mengetahui dan memahami alasan
wali nasab yang menolak menjadi wali dalam perkawinan bagi anaknya, dasar
pertimbangan hukum berpindahnya wali nasab kepada wali hakim dalam
pelaksanaan perkawinan dan akibat hukum ditetapkannya wali hakim dalam
perkawinan. Guna mendukung tulisan tersebut menjadi sebuah karya tulis
xii
ac
nej.
.u
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ilmiah yang dapat dipertanggung-jawabkan, maka metode penelitian dalam
penulisan skripsi ini menggunakan pendekatan masalah pendekatan undangundang (statute approach), pendekatan konseptual (conseptual approach) dan
pendekatan kasus (case approach).
Hasil penelitian yang diperoleh antara lain bahwa ; Bahwa perkara wali
adhal adalah merupakan kompetensi Pengadilan Agama sesuai dengan
ketentuan Pasal 2 ayat (2) Peraturan Pemerintah Nomor 2 Tahun 1987 tentang
Wali Hakim. Bahwa berdasarkan keterangan pemohon, bukti-bukti yang
disampaikan di persidangan majelis menemukan fakta-fakta bahwa wali nikah
pemohon menyatakan di depan persidangan tidak mau atau menolak
menikahkan pemohon dengan calon suaminya adalah tidak beralasan hukum dan
bertentangan dengan syarat-syarat sahnya perkawinan yang terdapat dalam Bab
II Pasal 6 sampai dengan Pasal 11 Undang Undang No.1 Tahun 1974 tentang
perkawinan dan Bab VI Pasal 39 sampai dengan Pasal 44 Kompilasi Hukum
Islam dimana ketentuan-ketentuan dari aturan-aturan yang termuat dalam pasal
tersebut di atas dijadikan pertimbangan hukum oleh Majelis Hakim untuk
menetapkan berpindahnya wali nasab kepada wali hakim dalam perkawinan,
disamping itu sesuai dengan ketentuan pasal 6 ayat (1) dan ayat (2) Peraturan
Menteri Agama No.2 Tahun 1987 tentang Wali Hakim bahwa wali nasab
diperbolehkan menikahkan anaknya bila merubah fikirannya sekalipun sudah
ada penetapan Pengadilan Agama tentang adhalnya wali.
Saran yang diberikan bahwa, hendaknya orang tua sebagai wali nikah
dapat bertindak bijaksana sehingga dapat merestui dan menikahkan putrinya
sebagai wali yang sah. Pernikahan harus dilangsungkan dengan wali. Apabila
dilangsungkan tidak dengan wali atau yang menjadi wali bukan yang berhak
maka pernikahan tersebut tidaklah sah dan dianggap perkawinannya tidak
pernah ada. Wali hakim merupakan jalan terakhir bagi dilangsungkannya
perkawinan. Hendaknya hakim dapat bertindak adil dalam memutus perkara
penetapan wali hakim, karena nikah merupakan upaya positif dalam membentuk
ikatan keluarga yang kekal dan abadi. Jangan sampai halangan pernikahan
karena tidak adanya restu dari wali yang adhal, menjadikan pergaulan manusia
menjadi sesuatu yang dosa dalam perzinahan.
ac.
nej.
xiii
.u
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
ac.
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
id/
Hal.
ac.
nej.
igi
igi
igi
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
HalamanhSampul
ttp Dalam ……………………………………………………….........
http
http
ii
Halaman Motto …..…………….……..…………………………………..................
iii
/
/
Halaman
Persembahan ………………………………………………………….......
.id/
c.id
c.id
iv
Halaman Pengesahan …..……………………..…………………………………….
vii
Halaman Ringkasan ………………………………………………………………...
xii
Latar Belakang …..……………………..…………..…........…....
1
Metode Penelitian …..………………….………………..….…....
5
1.4.1 Tipe Penelitian
…………………………………………....
d/
d/
6
1.4.4 Analisa Bahan Hukum …………………............................
8
/
/
KAJIAN PUSTAKA
c.id
c.id…………….........................................................
9
ac
nej.
.id/
ac
nej.
a
nej.
a
nej.
u
u
.u ………………………………………………………...
Halaman Persyaratan
ilib. v
ilib.
ilibGelar
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
://
://
ttp:/
HalamanhPersetujuan
.......................................................…………………………..
vi
http
http
lib.u
digi
tp://
http
Halaman Sampul Depan………………………………………………………….......
lib.ui
lib.u
lib.u
u
ilib.
dig
tp://
.u
ac.
nej.
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
id/
ac.
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
DAFTAR ISIib.u
l
digi
/
/
:
p
htt
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
/
.id/
Penetapan Panitia Penguji
viii .ac.id
c.id
c.id ………………………………………………..
cHalaman
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
ne
.u
.une
.une
.une Halaman Pernyataanilib
b
b
b
i
i
i
………………………………………………………………..
ix
l
l
l
i
i
i
g
g
dig
/dig
://di
://di
tp://
ttp:/ Terima Kasih …………………………………………………….
HalamanhUcapan
x
http
http
/
/
/
.id/
c.id
c.id
cHalaman
Daftar Isi …..……………………..……………………..………………...
xiv j.ac.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une………………………………………………………......
.une Halaman Daftar Lampiran
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
xvi
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
1
BAB I h PENDAHULUAN …..……………………..………………..…….…....
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
1.1
d/
.un
ilib
//dig
tp:
.u
http
ej.
n
lib.u
i
g
i
d
a
nej.
tp://
.id/
ac
nej.
g
g
://di
://di
2.1.1 Pengertian Perkawinan
http
http .........................................................
9
2.1.2 Tujuan Perkawinan ...............................................................
11
2.2.1 Pengertian Perwalian Dalam Perkawinan ............................
16
/
/
/
c.id
c.id
c.idSyarat Perkawinan .............................................
2.1.3 Rukun
dan
13
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.2 /dig
Perwalian Dalam Perkawinan/d........................................................
g 16
g
://di
:/ i
:/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
ac.
nej.
ac.
nej.
xiv
.u
.u
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
igilib
d
/
/
:
tp
a
nej.
.u
.u Tujuan, dan Syarat Sahnya
Makna,
........................... ilib.u9
ilibPerkawinan
gilib
i
d
/
/
:
2.1
d/
ac.i
.id/
.ac
n
n
1.4.2.uPendekatan
Masalah ...…..……………….…………….....
6nej
u
u
.
.
igilib
igilib
igilib
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
1.4.3
Sumber
Bahan
Hukum
……………………………….......
7
http
http
http
BAB
.id/ II
tp
c.i
ej.a
c.i
ej.a
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
.
.
j.
jMasalah
1.2 Rumusan
…..……………………………………….…...
4nej.ac
e
e
n
n
u
u
u
ilib. 4
ilib.
ilib. Penelitian ………………………………………...............
g
g
i
i
1.3://dig
Tujuan
d
d
/
/
:/
:/
http
http
http
1.4
c.i
ej.a
d/
ac.i
d/
ac.i
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
2.3
ac.
nej.
BAB III
/
c.id
j.a
dig
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
18
/
Kewenangancdan
.id/Kompetensi Pengadilan Agama
c.id ........................
19
a
nej.
//dig
20
PEMBAHASAN…………………….......................................................
22
Wali Hakim Dalam Pelaksanaan Perkawinan ...............................
27
3.3
Akibat nHukum
Ditetapkannya Wali Hakim
ej
nej Dalam Perkawinan ..
32nej.a
4.1
Kesimpulan …..……………………..……………........................
49
4.2
Saran-saran ..………………..……………………….....................
id/
id/
50
.
.
ac
nej.
gil
://di
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
ht
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
ac.
nej.
xv
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ac
nej.
http
id/
.u
.id/
ac
nej.
http
id/
igilib
d
/
/
:
tp
http
gilib
i
d
/
/
:
http
ac.
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
.u
tp
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
h
http
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.u
.u
http
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.id/
.u
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
u
ilib.
dig
tp://
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
h
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
.id/
lib.u
id/
ac.
nej.
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
dig
tp://
ht
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
/
c.id
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
u
digi
tp://
ac
nej.
http
id/
ilib.
id/
.ac.
id/
.ac.
LAMPIRAN
http
dig
tp://
//dig
:
: Agama .........................................
Kompetensi Pengadilan
http
http
DAFTAR BACAANib.u
tp
id/
ac.
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
i
i
i
…………………………………….......................................
49
BAB IV PENUTUP
://d
://d
://d
http
http
http
.id/
.u
a
nej.
/
/
d/
c.id
c.id Wali Dalam
c.iNasab
3.1 Alasan Wali
Yang Menolak Menjadi
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
.22
.une
.une Bagi Anaknya ...........................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Perkawinan
g
g
g
i
di
di
p://d
tp://
tp://
t
t
h
h
htt3.2
Dasar Pertimbangan Hukum Berpindahnya Wali Nasab Kepada
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
2.2.4 Macam-Macam Wali ..........................................................
2.3.2
id/
.ac.
nej
gilib
i
d
/
/
:
http
dig
tp://
ht
une
ilib.
.u
.u
u
u
u
2.3.1
ilib. ....................................... ilib.19
ilib. Kewenangan Pengadilan Agama
u
ilib.
ac
nej.
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.2.2..uKedudukan
Wali Dalam Perkawinan
ne
une
.une ..................................ilib.16
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
ig
17
://di
://dWali.................................................
://di 2.2.3 Syarat-Syarat Menjadi
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
id/
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
tp://
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une DAFTAR LAMPIRAN
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
Penetapan
d/Nomor 80/Pdt.P/
d/ Pengadilan Agama Jember
d/ Lampiran 1 :
i
i
i
.id/
.
.
.
c
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
2009/Pa.Jr
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
ac.
nej.
xvi
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
http
id/
igilib
d
/
/
:
tp
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
lib.u
h
.id/
.u
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
ht
.id/
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ht
.id/
digi
tp://
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
http
id/
id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
ac.
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
digi
tp://
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
gilib
i
d
/
/
:
http
ac.
nej.
.u
u
ilib.
dig
tp://
id/
id/
id/
ac.
nej.
igilib
d
SKRIPSI
/
/
:
http
ht
ac
nej.
.u
.u
http
id/
ac.
nej.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
KAJIAN YURIDIS BERPINDAHNYA WALI NASAB
KEPADA WALI HAKIM DALAM PERKAWINAN
(Studi Penetapan Pengadilan Agama Jember Nomor : 80/PDT.P/2009/Pa.Jr)
JURIDICAL REVIEW THE CHANGE OF WALI NASAB
TO WALI HAKIM IN MARRIAGE
(STUDY OF DECISION RELIGION COURT JEMBER NUMBEr : 80/PDT.P/2009/PA.JR)
SITI DWI NUR QADARWATI
NIM : 070710191043
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
DAN KEBUDAYAAN
PENDIDIKAN
KEMENTERIAN
tp
JEMBER .id/
UNIVERSITAS
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ht
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
http
id/
id/
id/
u
ilib.
gilib
i
d
/
/
:
/d
ttp:/
h2013
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
FAKULTAS HUKUM
igilib
http
tp
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
ac.
nej.
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
id/
.ac.
.u
/
.id
j.ac
une
.
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
http
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
h
h
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.u
i
/dig
/
:
p
t
t
NIM : 070710191043
.id/
ac
nej.
ac
nej.
lib.u
u
ilib.
g
i
d
://
SITI DWI NUR
http QADARWATI
lib.u
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
u
ht
.id/
lib.u
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
ac
nej.
id/
id/
id/
ac.
nej.
ht
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
JURIDICAL REVIEW
/
d/ NASAB
d/ THE CHANGE OF WALI
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e WALI HAKIM IN MARRIAGE
.une
.une
.unTO
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/diDECISION
://di
://di NUMBER : 80/PDT.P/2009/PA.JR)
:/OF
(STUDY
RELIGION COURT
JEMBER
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
u
digi
tp://
.id/
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
ilib.
ht
.id/
ac
nej.
id/
dig
tp://
u
ilib.
dig
tp://
(Studi Penetapan Pengadilan Agama Jember Nomor : 80/PDT.P/2009/Pa.Jr)
http
tp
ac.
nej.
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
.une WALI NASAB ilib.une
.YURIDIS
KAJIAN
BERPINDAHNYA
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
/dig
/di
/di
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
ht
ht DALAM PERKAWINAN
ht KEPADA WALI HAKIM
nej
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
g
i
d
/
ttp:/
hSKRIPSI
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
http
id/
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
KEMENTERIAN
PENDIDIKAN
DAN KEBUDAYAAN
http
http
http
tp
UNIVERSITAS
JEMBER id/
d/
i
.
.
c
j.ac
j.a
e
e
n
n
u
u
.
.
FAKULTAS HUKUM
igilib
igilib
/
.id
j.ac
une
.
gilib
i
d
/
/
:
/d
ttp:/
h2013
://d
http
tp
ac.
nej.
i
.u
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
igilib
d
/
/
:
tp
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
id/
id/
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
g
://di
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
d/
c.i
ej.a
tp:
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
lib.u
ht
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
ac
nej.
.id/
gilib
i
d
/
/
:
FAKULTAS
HUKUM c.id/
.id/
a
nej.
u
.
b
ili
2013
//dig
:
http
http
tp
ac.
nej.
ii
.u
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
id/
id/
id/
ac.
nej.
http
ac
nej.
.u
.u
://d
/d
ttp:/
h
UNIVERSITAS JEMBER
://d
ac
nej.
igilib
d
/
/
:
tp
u
ilib.
dig
tp://
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une SITI DWI NUR QADARWATI
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
NIM : 070710191043
://di
://di
http
http
http
tp
gilib
i
d
/
/
:
u
ac.
nej.
.u
.u
.u
KEMENTERIAN
PENDIDIKAN
DAN
KEBUDAYAAN
igilib
igilib
igilib
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
ht
.id/
ac
nej.
http
ilib.
dig
tp://
ht
digi
tp://
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
u
.id/
ac
nej.
http
id/
ac.
nej.
.id/
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
h
.id/
ac
nej.
http
ilib.
lib.u
/
/
/
JURIDICAL REVIEW
c.id
c.id NASAB
c.id THE CHANGE OFj.aWALI
a
a
.
.
j
j
e
.une
.une
.unTO
b
b
b
WALI
HAKIM
IN
MARRIAGE
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
(STUDY
http
httpJEMBER NUMBER : 80/PDT.P/2009/PA.JR)
http OF DECISION RELIGION COURT
.u
dig
tp://
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
tp
ac
nej.
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.id
.id
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
(Studi Penetapan Pengadilan/ Agama Jember Nomor : 80/PDT.P/2009/Pa.Jr)
/
h
ac
nej.
.u
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
.une WALI NASAB ilib.une
.YURIDIS
b
b
i
i
l
l
KAJIAN
BERPINDAHNYA
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h DALAM PERKAWINAN
h KEPADA WALI HAKIM
.un
ilib
//dig
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
SKRIPSIilib.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
MOTTO ib.u
l
digi
/
/
:
p
htt
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
“Dalam hidup, ada hal yang datang dengan sendirinya, dan ada hal yang harus
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
u
.u
.u
"Tidak ada satupun
ilib. dengan mudah. Kerja keras
igilib
igilib di dunia ini, yang bisa diigdapat
p://d
://d
tt
dan doa adalah carahuntuk
mempermudahnya”
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
.u
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
lib.u
h
.id/
.u
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
ht
.id/
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ht
.id/
digi
tp://
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
http
id/
id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
ac.
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
ac
nej.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
://d
http
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
nej.
nej.
http
digi
tp://
id/
d/
d/
diperjuangkan
ac.i ...”
ac.i dahulu untuk mendapatkannya
gilib
i
d
/
/
:
Dikutip
httpYogyakarta : Kanisius, 1990, hlm.h2ttp
http dari buku : Menuju Puncak Prestasi,
tp
ac.
nej.
iii
.u
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
ac.
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
http
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
PERSEMBAHAN
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/ Skripsi ini saya persembahkan
.id/
.id/
.id/untuk :
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1. Orang tuakulibayahanda
.une
.une tercinta Siti Dewi Istatik
.une Drs. Machmud danilIbunda
b
b
i
i
l
i
i
//dig
//dig
//dig membesarkan, mendidik,
:sayang,
:mendoakan,
:telah
p
p
p
yang
memberikan
kasih
t
t
t
t
t
t
h
h
h
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
serta pengorbanan yang tidak ternilai oleh apapun yang telah diberikan
.id/
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
://d
://d
://d
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
Ayahanda dan Ibunda tercinta selalu mendapatkan rahmat, nikmat, hidayah,
id/
.ac.
nej
.u
gilib
i
d
/
/
:
inayah, dan taufiq dari Allah SWT, sehingga hidup mulia di dunia dan di
.id/
ac
nej.
.u
mengajarkan ilmu-ilmunya
dan
/
/ berguna serta
/ yang sangat bermanfaat .id
c.id
c
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
ne
ne penuh kesabaran ;
membimbing dengan
ib.u
ib.u
ib.u
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
h
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
ac.
nej.
iv
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
.u
http
id/
.u
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
ac.
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
http
.id/
.u
.id/
ac
nej.
http
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.u
.u
http
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.id/
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
u
ilib.
dig
tp://
lib.u
lib.u
h
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
tp
u
ilib.
dig
tp://
.id/
lib.u
tp
ac.
nej.
ht
.id/
ac
nej.
id/
id/
id/
ac.
nej.
ht
gilib
i
d
/
/
:
h
h
u
gilib
i
d
/
/
:
igil
igil
igil
id/
digi
tp://
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
h
ilib.
ac
nej.
/d
/d
/d Fakultas Hukum Universitas
3. Almamater
ttp; :/
ttp:/ Jember yang kubanggakan
ttp:/
tp
dig
tp://
.id/
.id/
.id/
c
akhirat, amin ya n
rabbal
ej.a alamin;
igi dan Dosenku sejak Sekolah
2. Seluruh
Tinggi
digi
digi Dasar sampai Perguruan
dGuru
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
yang tidak dapat disebutkan satu persatu, yang telah memberikan dan
tp
gilib
i
d
/
/
:
/
/
/
.id sayang, segala
.id untaian do’a, curahan.ackasih
kepada anakmu dan
c.id
catas
a
a
.
.
j
j
j
ne
une
.une
.udengan
b
b
i
i
l
l
perhatianigserta
tulus
ikhlas.
Semoga
i
i
ilib. dukungan yang telah diberikan
g
g
i
i
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une PRASYARAT GELAR
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
jWALI NASAB
j
KAJIAN YURIDIS
BERPINDAHNYA
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
//dig
://di
:DALAM
://di
KEPADA
WALI HAKIM
PERKAWINAN
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
(Studi Penetapan Pengadilan Agama Jember Nomor : 80/PDT.P/2009/Pa.Jr)
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
i
/dig
/
:
p
t
t
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac.
nej.
u
ilib.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
lib.u
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
h
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN
/
/
UNIVERSITAS
JEMBERac.id/
c.id
c.id
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une FAKULTAS HUKUM
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h2013
h
ac.
nej.
ac.
nej.
v
.u
.u
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
igilib
d
/
/
:
tp
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.u
.u
tp
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
u
ht
.id/
.u
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
gilib
i
d
/
/
:
u
/
/
SITI
c.id
c.idDWI NUR QADARWATI
a
a
.
.
j
j
NIM : 070710191043
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
http
http
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
digi
tp://
ac
nej.
id/
id/
id/
dig
tp://
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
Diajukan Sebagai
lib.u
lib.uGelar Sarjana Hukum Pada
lib.uSalah Satu Syarat Memperoleh
i
i
i
g
g
g
i
i
i
/d
//d Hukum
Program Studi
://d
ttp:/
ttp:Ilmu
h
h
http
Fakultas Hukum Universitas Jember
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
lib.u
h
.id/ SKRIPSI
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
digi
tp://
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
nej
u
id/
.ac.
nej
u
u
ac
nej.
http
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
id/
ac.
nej.
vi
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
.u
.id/
id/
.u
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
igilib
d
/
/
:
tp
h
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
i
/dig
/
:
p
t
t
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.id/
ac
nej.
.id/
.id/
.u YUSUF ADIWIBOWO, iS.H.,
lib.u LL.M.
g
i
NIP : 197810242005011002
://d
http
http
tp
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
ht
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
u
h
.id/
http
ac.
nej.
ilib.
lib.u
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
dig
tp://
h
ac
nej.
.u
.u
ht
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
ac
nej.
Pembantu
Pembimbing,
.id/
lib.u
digi
tp://
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
http
gilib
i
d
/
/
:
ht
ac
nej.
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.id/
id/
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
HJ. LILIEK ISTIQOMAH,
S.H, M.H.
http
NIP : 194905021983032001
http
ilib.
Pembimbing,
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
dig
tp://
Oleh :
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
h
.id/
.id/
ac
nej.
u
ilib.
dig
tp://
lib.u
http
http
tp
id/
ac.
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
lib.
i
g
i
://d
http
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
id/
.ac.
.u
gilib
i
d
/
/
:
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
ac
nej.
.id/
.id/
lib.u
lib.
i
g
i
://d
http
.id/
.id/
c
c
a
a
.
.
j
j
SKRIPSI
INI TELAH DISETUJUI
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
TANGGAL 9ttpJANUARI
2013
p
t
t
h
h
.id/
digi
tp://
.u
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
PERSETUJUAN
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
PENGESAHAN
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.id/ NASAB
.id/BERPINDAHNYA WALI
KAJIAN YURIDIS
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
KEPADA
WALI HAKIM DALAM
PERKAWINAN //dig
:
://di
://di
p
p
t
t
t
t
http
h
h
(Studi Penetapan Pengadilan Agama Jember Nomor : 80/PDT.P/2009/Pa.Jr)
ac
nej.
lib.u
lib.u
digi
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
:
gilib
i
d
/
/
:
NIP. 194905021983032001
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
ac
nej.
ac
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
vii
.u
.u
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
igilib
d
/
/
:
tp
.id/
ac
nej.
ib.uWIDODO EKATJAHJANA,
lib.u
lib.uS.H., M.Hum
lDr.
i
i
i
g
g
g
i
i
i
://d
://d
://d
NIP. 1971005011993031001
http
http
http
.u
gilib
i
d
/
/
:
h
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
http
http
http
tp
ac
nej.
lib.u
Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan
Universitas Jember
/
/
c.id
c.id Fakultas Hukum
a
a
.
.
j
j
Dekan,
.une
.une
.id/
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
u
ilib.
g
i
d
Mengesahkan,
://
http
lib.u
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
NIP. 197810242005011002
.id/
.id/
ac
nej.
digi
tp://
ac.
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
u
u
u
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
/
:/
:/ ISTIQOMAH, S.H, M.H
HJ. LILIEK
ttp:/LL.M
http YUSUF ADIWIBOWO, hS.H.,
http
u
ilib.
dig
tp://
id/
id/
id/
id/
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
i
i
g
g
i
i
Pembantu Pembimbing,
://d
://d
http
http
http
ac.
nej.
http
ac
nej.
lib.u
i
g
i
://dPembimbing,
tp
.u
.id/
.id/
ac
nej.
.u
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
SITI DWI NUR
QADARWATI
http
NIM : 070710191043
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.u
ac
nej.
lib.u
ib.u
http
.id/
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
Oleh//:digil
h
ac
nej.
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
d/
ac.i
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u : Rabu
ilib.
dig
tp://
d/
.un
tp
h
PANITIA PENGUJI
d/
ac.i
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
u
ilib.
.id/
ac
nej.
.u
Sekretaris,h
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
ac
nej.
.id/
.u
u
ilib.
dig
tp://
EMI ZULAIKA, S.H, M.H.
NIP. 197703022000122001
.id/
.id/
ac.
nej.
ht
ht
ac
nej.
ac
nej.
id/
ac.
nej.
u
u
ilib.
ilib.
g
g
i
i
d
d
:// PANITIA PENGUJI ttp:// :
ANGGOTA
h
http
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
ht
.id/
ac
nej.
ttp
http
MARDI HANDONO, S.H., M.H.
NIP. 196312011989021001
http
.u
u
ilib.
dig
tp://
.u
.id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
Ketua,
id/
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
h
d/
ac.i
.u
gilib
i
d
/
/
:
digi
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
ac
nej.
lib.u
lib.u
Tahungilib.u : 2013
nej.
dig
tp://
.id/
.id/
ac
nej.
Fakultas Hukum
/
/ Diterima oleh Panitia Penguji
d/
i
.
c.id
c
a
a
.
.
j
j
Universitas Jember,
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
http
http
une
u
ilib.
.id
j.ac
lib.
i
g
i
://d
ac.
nej.
ht
.
ac
nej.
h
id/
dig
tp://
ht
/di
ttp:/
http
u
: Januari
id/
Bulan
c.i
ej.a
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
: 9
.id/
ac
nej.
id/
id/
Hari
tp:
http
Dipertahankan dihadapan Panitia Penguji pada :
ht Tanggal
ilib
//dig
.u
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
PANITIAibPENGUJI
une
.une
.PENETAPAN
b
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
p
1. HJ.
: (………………………............)
http
httM.H.
httpLILIEK ISTIQOMAH, S.H,
NIP. 194905021983032001
tp
ac
nej.
ib.u
ib.u
l
gil
2. YUSUF
S.H., LL.M.//digi:l (………………………............)
digi
diADIWIBOWO,
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
NIP.
htt
htt
htt 197810242005011002
tp
ac.
nej.
ac.
nej.
viii
.u
.u
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
igilib
d
/
/
:
tp
ac
nej.
ac
nej.
ib.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
.u
http
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
PERNYATAAN
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
ini :
id/ Yang bertanda tangan di abawah
.id/
.id/
c
c
a
.
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
Nama
: Siti
ig Nur Qadarwati
://dDwi
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
u
NIM
: 070710191043
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
/
/
/
.id/ Menyatakan dengan sebenarnya,
c.id
c.id judul : Kajian
c.id
bahwa
karya
tulis
dengan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
Yuridis /digilib
g
g
/di
/di
ttp:/
ttp:/
ttp:/
h
h
h
Berpindahnya Wali Nasab Kepada Wali Hakim Dalam Perkawinan (Studi
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
Jember Nomor 80/Pdt.P/ 2009/Pa.Jr)
; adalah
/
/ Penetapan Pengadilan Agama
d/
d/
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
hasil karya sendiri,
dan belum pernah une
.une
.unekecuali jika disebutkanilibsumbernya
b
i
lib.
l
i
i
g
g
g
i
i
i
d
diajukan
institusi manapun, pserta
//d
:Penulis
://d bukan karya jiplakan.
://pada
http
htt
http
.id
j.ac
une
lib.
i
g
i
://d
tp
bertanggung jawab atas keabsahan dan kebenaran isinya sesuai dengan sikap
/
/
/
tinggi.
.id/ ilmiah yang harus dijunjung
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
Demikian
ini dibuat dengan
sebenarnya
tanpa ada tekanan
.une
.une
.pernyataan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ig
dig
/digdari pihak manapun serta
://sanksi
://dsaya
p
p
dan hpaksaan
bersedia
mendapatkan
t
t
t
t
ttp:/
h
h
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
akademik apabila ternyata dikemudian hari pernyataan ini tidak benar.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
ac.
nej.
ix
.u
.u
.u
http
id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
igilib
d
/
/
:
tp
ac
nej.
.u
.u
tp
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.u
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
h
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
lib.u
/
SITI DWI NUR
QADARWATI
c.id
a
.
j
NIM
.une : 070710191043
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
t
Jember, 7 Januarih2013
Yang menyatakan,
.id/
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ht
.id/
ac
nej.
digi
tp://
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
id/
id/
id/
d/
ac.i
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
KASIH
.une
.uneUCAPAN TERIMAilib
b
i
l
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
Assalamualaikum Wr. Wb.
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
ej syukur penulis ucapkan .uKehadirat
Segala puji.un
dan
Allah SWT Yang .unej
nej
b
b
i
i
l
l
i
i
igilib
ig segala Rahmat, Petunjuk,
ig Lagi Maha Penyayang://atas
d
d
d
/
/
/
/
MahattPengasih
serta
:
:
http
http
h p
Hidayah-Nya, sehingga penulis dapat menyelesaikan skripsi dengan judul :
/
/
.id/ Hakim Dalam
.id/ Kajian Yuridis Berpindahnya
c.id
cWali
c.id Wali Nasab Kepada
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
.une
.uneJember Nomor 80/Pdt.P/
.unPenetapan
Perkawinan (Studi
Pengadilan Agama
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di tugas akhir sebagai syarat
://di Penulisan skripsi ini merupakan
2009/Pa.Jr).
http untuk
http
http
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
menyelesaikan Program Studi Ilmu Hukum pada Fakultas Hukum Universitas
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
/
/
/
id
.id
.id
Jember serta mencapai jgelar
.ac. Sarjana Hukum pada Fakultas
j.ac Hukum Universitas nej.ac
e
e
n
n
.u
lib.u
lib.u
i
i
Jember. digilib
g
g
i
i
d
d
://
://
tp://
http pihakhttpPenulis pada kesempatan inihtmengucapkan
terima kasih kepada
tp
d/
ac.i
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
pihak yang telah banyak membantu dalam penulisan ini, antara lain :
.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1. Ibu Hj. Liliek n
Istiqomah, S.H., M.H, selaku npembimbing
skripsi yang ne
.u e
.u e
b
b
i
i
lib.u
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
dengan
/d dan ikhlas memberikan
//d
:arahan,
:/tulus
://dpenuh perhatian, kesabaran,
http
http
http
nasehat, serta bimbingan selama penulisan skripsi ini di tengah-tengah
id/
ac.
nej.
id/
id/
id/
ac.
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
2. Bapak Yusufb.uAdiwibowo, S.H., LL.M, sebagai
pembantu pembimbingb.u
lib.u
li
i
i
g
g
igili
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
skripsi
yang
telah
banyak
memberikan
masukan
dan
arahan
kepada
penulis
ttp
ttp
ttp
.u
igilib
d
/
/
:
tp
kesibukan beliau ;
h
h
h
sehingga skripsi ini dapat terselesaikan ;
/
/
.id/ M.H., Ketua Panitia Penguji
.id/ 3. Bapak Mardi Handono,
c.id
c.idskripsi ;
cS.H.,
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ne
.une
.uPenguji
.unS.H,
b
b
b
4. Ibu Emi Zulaika,
M.H., Sekretaris Panitia
skripsi
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
5. Bapak
httpFakultas
httpS.H., M.Hum., selaku Dekan
http Dr. Widodo Ekatjahjana,
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
.id/
ac
nej.
u
lib.
i
g
i
://d
tp
Hukum Universitas Jember ;
.id/
ac
nej.
.un
.un
b
b
i
i
lib.u
l
l
i
i
i
g
g
g
Bapak//Edy
Mulyono,
S.H.,
M.Hum.,
selaku
Pembantu
Dekan
I,
II
dan
III
i
i
i
d
/d
/d
ttp:/
ttp:/
ttp:
h
h
h
Fakultas Hukum Universitas Jember
akademika, serta seluruh karyawan
Fakultas
/
/ 7. Bapak dan Ibu dosen, civitas
d/
d/
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Hukum Universitas
unepengetahuan untuk bekallib.une
.dan
.une Jember atas segala ilmu
b
b
i
i
l
l
i
i
digi
dig
d;ig
/
/
/
/
/
/
hidupku
:
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
.id
j.ac
une
.
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac.
nej.
ac.
nej.
x
.u
.u
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
c.
c.
6. Bapak Echwan Irianto,
ej.aHandono, S.H., M.H.,
ej.a S.H., M.H., Bapak Mardi
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
8. Orang tua, saudara-saudaraku,
semua keluarga
.une
.une dan kerabat atas do’a,
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
kesabaran,
yang tiada henti-hentinya
://di
://ddukungan
://di cinta dan kasih sayang,ttserta
p
p
p
t
t
t
t
h
h
h
kepada penulis dan segala loyalitas yang diberikan selama penulis menuntut
id/
ac.
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
u
u
u
9. Teman-teman
ilib.
ilib. angkatan tahun 2007, yang
ilib.seperjuangan di Fakultas Hukum
u
ilib.
dig
tp://
a
nej.
id/
id/
ilmu di Fakultas Hukum
Jember ;
d/
c.iUniversitas
//dig
//dig
//dig
:
:
:
tak
http dan
httpyang telah memberikan dukungan
httpbisa aku sebutkan satu persatu
bantuan baik moril dan spirituil ;
/
/
/
/
c.id
c.id satu-persatu yang
c.id yang tidak dapat disebutkan
c.id 10. Semua pihak dan rekan-rekan
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
.une
.unskripsi
.unebantuannya dalam penyusunan
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
telah
memberikan
ini.
g
g
g
g
di
://di
://di
://di
tp://
http
http
http
Tak ada gading yang tak retak, demikianlah adanya skripsi ini. Sangat
id/
.ac.
nej
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
disadari bahwa pada skripsi ini, masih banyak kekurangan dan kelemahan. Oleh
.id/
/
/
c.id
c.id
ac
nej.
a
j.a para pembaca demi
karena itu, perlu kritik
nedari
nej. dan saran yang membangun
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
i
i
i
kesempurnaan
://d
://d mengharapkan, mudah-mudahan
://d skripsi ini. Akhirnya ttpenulis
http
h p
http
skripsi ini minimal dapat menambah khasanah referensi serta bermanfaat bagi
/
.id/ pembaca sekalian.
c.id
a
.
j
.une
b
i
l
i
g
://di
p
t
t
h
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
ht
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
ac.
nej.
xi
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ac
nej.
http
id/
.u
.id/
ac
nej.
http
id/
igilib
d
/
/
:
tp
http
gilib
i
d
/
/
:
http
ac.
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
.u
tp
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
h
http
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.u
.u
http
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.id/
.u
tp
ht
Siti Dwi Nur Qadarwati
h
.id/
ac
nej.
u
ilib.
dig
tp://
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
h
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
dig
tp://
.id/
lib.u
id/
id/
ac.
nej.
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http 2013
Jember, 7 Januari
Penulis,
http
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac.
nej.
ht
digi
tp://
ac
nej.
id/
id/
ac.
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
tp
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
gilib
i
d
/
/
:
http
RINGKASAN
Perkawinan merupakan salah satu hal penting dalam kehidupan manusia,
dalam masyarakat. Melalui perkawinan yang dilakukan menurut aturan hukum
yang mengatur mengenai perkawinan ataupun menurut hukum agama masingmasing sehingga suatu perkawinan dapat dikatakan sah, maka pergaulan lakilaki dan perempuan terjadi secara terhormat sesuai kedudukan manusia sebagai
mahluk yang bermartabat. Diantara rukun dan syarat yang harus dipenuhi dalam
perkawinan terdapat wali nikah. Wali nikah dalam suatu perkawinan merupakan
rukun yang harus dipenuhi bagi calon mempelai wanita yang bertindak untuk
mengawinkannya. Wali di dalam perkawinan adalah hal yang sangat penting
dan menentukan. Tidak sah perkawinan tanpa adanya wali dari pihak
perempuan, sedangkan bagi calon pengantin laki–laki tidak di perlukan wali
nikah untuk sahnya perkawinan tersebut. Apabila tidak ada sama sekali wali
yang disebutkan di atas ataupun wali nasabnya tidak mau mengawinkan maka
mempelai tersebut bisa menggunakan wali hakim untuk melangsungkan
perkawinan. Bagi pihak perempuan tersebut bisa mendapatkan wali hakim
dengan cara mengajukan permohonan wali adhol yang ditujukan kepada
Pengadilan Agama tempat calon mempelai wanita bertempat tinggal.
Permasalahan dalam skripsi ini meliputi 3 (tiga) hal yaitu ; (1) apakah alasan
wali nasab yang menolak menjadi wali dalam perkawinan bagi anaknya ? (2)
apakah dasar pertimbangan hukum berpindahnya wali nasab kepada wali hakim
dalam pelaksanaan perkawinan ? dan (3) apakah akibat hukum ditetapkannya
wali hakim dalam perkawinan ?
Tujuan umum dilaksanakannya penulisan hukum ini antara lain : untuk
memenuhi syarat-syarat dan tugas guna mencapai gelar Sarjana Hukum pada
Fakultas Hukum Universitas Jember, menambah wawasan ilmu pengetahuan
dalam bidang hukum khususnya Hukum Perkawinan. Sedangkan tujuan khusus
dalam penulisan hukum ini adalah : untuk mengetahui dan memahami alasan
wali nasab yang menolak menjadi wali dalam perkawinan bagi anaknya, dasar
pertimbangan hukum berpindahnya wali nasab kepada wali hakim dalam
pelaksanaan perkawinan dan akibat hukum ditetapkannya wali hakim dalam
perkawinan. Guna mendukung tulisan tersebut menjadi sebuah karya tulis
xii
ac
nej.
.u
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ilmiah yang dapat dipertanggung-jawabkan, maka metode penelitian dalam
penulisan skripsi ini menggunakan pendekatan masalah pendekatan undangundang (statute approach), pendekatan konseptual (conseptual approach) dan
pendekatan kasus (case approach).
Hasil penelitian yang diperoleh antara lain bahwa ; Bahwa perkara wali
adhal adalah merupakan kompetensi Pengadilan Agama sesuai dengan
ketentuan Pasal 2 ayat (2) Peraturan Pemerintah Nomor 2 Tahun 1987 tentang
Wali Hakim. Bahwa berdasarkan keterangan pemohon, bukti-bukti yang
disampaikan di persidangan majelis menemukan fakta-fakta bahwa wali nikah
pemohon menyatakan di depan persidangan tidak mau atau menolak
menikahkan pemohon dengan calon suaminya adalah tidak beralasan hukum dan
bertentangan dengan syarat-syarat sahnya perkawinan yang terdapat dalam Bab
II Pasal 6 sampai dengan Pasal 11 Undang Undang No.1 Tahun 1974 tentang
perkawinan dan Bab VI Pasal 39 sampai dengan Pasal 44 Kompilasi Hukum
Islam dimana ketentuan-ketentuan dari aturan-aturan yang termuat dalam pasal
tersebut di atas dijadikan pertimbangan hukum oleh Majelis Hakim untuk
menetapkan berpindahnya wali nasab kepada wali hakim dalam perkawinan,
disamping itu sesuai dengan ketentuan pasal 6 ayat (1) dan ayat (2) Peraturan
Menteri Agama No.2 Tahun 1987 tentang Wali Hakim bahwa wali nasab
diperbolehkan menikahkan anaknya bila merubah fikirannya sekalipun sudah
ada penetapan Pengadilan Agama tentang adhalnya wali.
Saran yang diberikan bahwa, hendaknya orang tua sebagai wali nikah
dapat bertindak bijaksana sehingga dapat merestui dan menikahkan putrinya
sebagai wali yang sah. Pernikahan harus dilangsungkan dengan wali. Apabila
dilangsungkan tidak dengan wali atau yang menjadi wali bukan yang berhak
maka pernikahan tersebut tidaklah sah dan dianggap perkawinannya tidak
pernah ada. Wali hakim merupakan jalan terakhir bagi dilangsungkannya
perkawinan. Hendaknya hakim dapat bertindak adil dalam memutus perkara
penetapan wali hakim, karena nikah merupakan upaya positif dalam membentuk
ikatan keluarga yang kekal dan abadi. Jangan sampai halangan pernikahan
karena tidak adanya restu dari wali yang adhal, menjadikan pergaulan manusia
menjadi sesuatu yang dosa dalam perzinahan.
ac.
nej.
xiii
.u
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
ac.
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
id/
Hal.
ac.
nej.
igi
igi
igi
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
HalamanhSampul
ttp Dalam ……………………………………………………….........
http
http
ii
Halaman Motto …..…………….……..…………………………………..................
iii
/
/
Halaman
Persembahan ………………………………………………………….......
.id/
c.id
c.id
iv
Halaman Pengesahan …..……………………..…………………………………….
vii
Halaman Ringkasan ………………………………………………………………...
xii
Latar Belakang …..……………………..…………..…........…....
1
Metode Penelitian …..………………….………………..….…....
5
1.4.1 Tipe Penelitian
…………………………………………....
d/
d/
6
1.4.4 Analisa Bahan Hukum …………………............................
8
/
/
KAJIAN PUSTAKA
c.id
c.id…………….........................................................
9
ac
nej.
.id/
ac
nej.
a
nej.
a
nej.
u
u
.u ………………………………………………………...
Halaman Persyaratan
ilib. v
ilib.
ilibGelar
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
://
://
ttp:/
HalamanhPersetujuan
.......................................................…………………………..
vi
http
http
lib.u
digi
tp://
http
Halaman Sampul Depan………………………………………………………….......
lib.ui
lib.u
lib.u
u
ilib.
dig
tp://
.u
ac.
nej.
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
id/
ac.
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
DAFTAR ISIib.u
l
digi
/
/
:
p
htt
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
/
.id/
Penetapan Panitia Penguji
viii .ac.id
c.id
c.id ………………………………………………..
cHalaman
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
ne
.u
.une
.une
.une Halaman Pernyataanilib
b
b
b
i
i
i
………………………………………………………………..
ix
l
l
l
i
i
i
g
g
dig
/dig
://di
://di
tp://
ttp:/ Terima Kasih …………………………………………………….
HalamanhUcapan
x
http
http
/
/
/
.id/
c.id
c.id
cHalaman
Daftar Isi …..……………………..……………………..………………...
xiv j.ac.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une………………………………………………………......
.une Halaman Daftar Lampiran
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
xvi
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
1
BAB I h PENDAHULUAN …..……………………..………………..…….…....
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
1.1
d/
.un
ilib
//dig
tp:
.u
http
ej.
n
lib.u
i
g
i
d
a
nej.
tp://
.id/
ac
nej.
g
g
://di
://di
2.1.1 Pengertian Perkawinan
http
http .........................................................
9
2.1.2 Tujuan Perkawinan ...............................................................
11
2.2.1 Pengertian Perwalian Dalam Perkawinan ............................
16
/
/
/
c.id
c.id
c.idSyarat Perkawinan .............................................
2.1.3 Rukun
dan
13
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.2 /dig
Perwalian Dalam Perkawinan/d........................................................
g 16
g
://di
:/ i
:/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
ac.
nej.
ac.
nej.
xiv
.u
.u
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
id/
id/
igilib
d
/
/
:
tp
a
nej.
.u
.u Tujuan, dan Syarat Sahnya
Makna,
........................... ilib.u9
ilibPerkawinan
gilib
i
d
/
/
:
2.1
d/
ac.i
.id/
.ac
n
n
1.4.2.uPendekatan
Masalah ...…..……………….…………….....
6nej
u
u
.
.
igilib
igilib
igilib
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
1.4.3
Sumber
Bahan
Hukum
……………………………….......
7
http
http
http
BAB
.id/ II
tp
c.i
ej.a
c.i
ej.a
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
.
.
j.
jMasalah
1.2 Rumusan
…..……………………………………….…...
4nej.ac
e
e
n
n
u
u
u
ilib. 4
ilib.
ilib. Penelitian ………………………………………...............
g
g
i
i
1.3://dig
Tujuan
d
d
/
/
:/
:/
http
http
http
1.4
c.i
ej.a
d/
ac.i
d/
ac.i
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
2.3
ac.
nej.
BAB III
/
c.id
j.a
dig
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
18
/
Kewenangancdan
.id/Kompetensi Pengadilan Agama
c.id ........................
19
a
nej.
//dig
20
PEMBAHASAN…………………….......................................................
22
Wali Hakim Dalam Pelaksanaan Perkawinan ...............................
27
3.3
Akibat nHukum
Ditetapkannya Wali Hakim
ej
nej Dalam Perkawinan ..
32nej.a
4.1
Kesimpulan …..……………………..……………........................
49
4.2
Saran-saran ..………………..……………………….....................
id/
id/
50
.
.
ac
nej.
gil
://di
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
ht
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
ac.
nej.
xv
.u
igilib
d
/
/
:
tp
ac
nej.
http
id/
.u
.id/
ac
nej.
http
id/
igilib
d
/
/
:
tp
http
gilib
i
d
/
/
:
http
ac.
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
.u
tp
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
h
http
.id/
ac
nej.
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
.u
.u
http
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.id/
.u
tp
ht
h
.id/
ac
nej.
u
ilib.
dig
tp://
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
h
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
.id/
lib.u
id/
ac.
nej.
ht
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
dig
tp://
ht
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
/
c.id
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
u
digi
tp://
ac
nej.
http
id/
ilib.
id/
.ac.
id/
.ac.
LAMPIRAN
http
dig
tp://
//dig
:
: Agama .........................................
Kompetensi Pengadilan
http
http
DAFTAR BACAANib.u
tp
id/
ac.
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g
g
g
i
i
i
…………………………………….......................................
49
BAB IV PENUTUP
://d
://d
://d
http
http
http
.id/
.u
a
nej.
/
/
d/
c.id
c.id Wali Dalam
c.iNasab
3.1 Alasan Wali
Yang Menolak Menjadi
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
.22
.une
.une Bagi Anaknya ...........................................................
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Perkawinan
g
g
g
i
di
di
p://d
tp://
tp://
t
t
h
h
htt3.2
Dasar Pertimbangan Hukum Berpindahnya Wali Nasab Kepada
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
2.2.4 Macam-Macam Wali ..........................................................
2.3.2
id/
.ac.
nej
gilib
i
d
/
/
:
http
dig
tp://
ht
une
ilib.
.u
.u
u
u
u
2.3.1
ilib. ....................................... ilib.19
ilib. Kewenangan Pengadilan Agama
u
ilib.
ac
nej.
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
2.2.2..uKedudukan
Wali Dalam Perkawinan
ne
une
.une ..................................ilib.16
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
ig
17
://di
://dWali.................................................
://di 2.2.3 Syarat-Syarat Menjadi
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
id/
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
tp://
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une DAFTAR LAMPIRAN
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
Penetapan
d/Nomor 80/Pdt.P/
d/ Pengadilan Agama Jember
d/ Lampiran 1 :
i
i
i
.id/
.
.
.
c
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
2009/Pa.Jr
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ht
igilib
d
/
/
:
tp
id/
id/
ac.
nej.
xvi
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
http
id/
igilib
d
/
/
:
tp
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
lib.u
h
.id/
.u
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
h
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ac.
nej.
ht
.id/
lib.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ht
.id/
digi
tp://
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ht
id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
http
id/
id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
ac.
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
.u
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
lib.u
digi
tp://
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
ht
dig
tp://
ac.
nej.