GAMBARAN EFEK SAMPING TERAPI DOTS (DIRECTLY OBSERVED TREATMENT SHORT-COURSE) FASE INTENSIF PADA PASIEN TUBERKULOSIS RAWAT JALAN DI RUMAH SAKIT PARU JEMBER (COHORT STUDY)
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
GAMBARAN EFEK SAMPING TERAPI DOTS (DIRECTLY OBSERVED
TREATMENT SHORT–COURSE)
FASE INTENSIF
.id
.idPADA PASIEN
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
cac.id
cac.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ej.
TUBERKULOSIS
RAWAT JALAN
SAKIT
nej.
nRUMAH
nej.
.bu.n
.buDI
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
PARU
JEMBER
(COHORT
STUDY)
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
n
SKRIPSIilibi.bu.une
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
Oleh:
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
tp
hthttp
hthtGUMIYANTINA
RHIYANA
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
j.
FARMASI KOMUNITAS
neBAGIAN
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
FAKULTAS
FARMASI
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
UNIVERSITAS
hthttp
hthttp JEMBER
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
NIM 062210101004
2010
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
GAMBARAN EFEK SAMPING TERAPI DOTS (DIRECTLY OBSERVED
TREATMENT SHORT–COURSE)
FASE INTENSIF .PADA
d PASIEN
ca.cid.idRAWAT JALAN DI RUMAH
cacid.iSAKIT
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
TUBERKULOSIS
j
j
j
e j.
uneej.
u.n
uneej.
une
ilibi.b.unPARU JEMBER (COHORT
ilibi.bSTUDY)
ilibi.b.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id SKRIPSI
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttuntuk
hh
tt
diajukan
guna melengkapi tugas h
akhir
htt dan memenuhi salah satu syarat
menyelesaikan Pendidikan Strata Satu Fakultas Farmasi dan mencapai gelar
Sarjana Farmasi
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
Oleh:
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne RHIYANA GUMIYANTINA
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
NIM 062210101004
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
BAGIAN
FARMASI
hthttp
hthttp KOMUNITAS
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
FAKULTAS FARMASI
UNIVERSITAS JEMBER
d
2010
ac.i .id
je. j.ac
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
RINGKASAN
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthttp Efek Samping Terapi hDOTS
hthttp Short –
Gambaran
(Directly Observed Treatment
Course) Fase Intensif pada Pasien Tuberkulosis Rawat Jalan di Rumah Sakit
d
d
d
d
2010: 90
aj.ca.ci .id Rhiyana Gumiyantina,ej.062210101004;
aj.ca.ci .id Paru jember (Cohortej.Study);
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
halaman; Fakultas.Farmasi
u.n
ne Universitas Jember. ilib.bu.n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttPenyakit tuberkulosis (TB)hhadalah
hhtt
tt
penyakit menular langsung
yang
disebabkan oleh kuman TB (Mycobacterium tuberculosis), yakni kuman aerob yang
d
ca.cid.id dapat hidup terutama di
ca.cid.idatau di berbagai organ jtubuh
ca.cid.ihidup
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
paru
lainnya
yang
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
gigili parsial oksigen yang tinggi.
ili tahun 1994 WHO menetapkan
mempunyai
ig ili
idtekanan
idgigSejak
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp(Directly Observation Treatment
hthttp
hthttp strategi
DOTS
Short–Course) sebagai
penyembuhan TB jangka pendek dengan pengawasan secara langsung. Salah satu
d
d
dd
ca.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id elemen dalam strategieDOTS
aj.ca.ci .iadalah
ajpenggunaan
.
.
.
.
pengobatan dengan
obat tunggal
j
j
j
j
.
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
FDC (Fixed
gigil Combination) yaitu kombinasi
idgisatu
ig il
idDoses
idgigi2l sampai 4 obat anti TB dalam
gil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
tablet.
Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui gambaran efek samping yang
id.id
.cid.idjelamin, dan berat
ca.fase
ca.cid.id
ca
ca.cid.id muncul pada terapi DOTS
a
a
a
a
intensif
berdasarkan
usia,
jenis
c
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
badan, mengetahui
gigili obat pada pasien /TB,
idgigili onset munculnya efek
idgidan
idsamping
ig ili
gili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
hthttp munculnya efek samping
hthobat
menganalisis
ttp Sakit
ttp pada pasien yang berobat dihthRumah
Paru Jember dan pada pasien yang berobat di Puskesmas. Dalam pemakaian obat-
d
d
ca.cid.id kejadian efek sampingj.ayang
ca.cid.id
ca.cid.imempersulit
sasaran
aditemukan
aj.ca.ci .id obat anti TB tidak jarang
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
e
j
j
neefek
ne
nej
nesetiap
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
pengobatan.
Pengertian
samping
obat
(ESO)
adalah
pengaruh
obat
yang
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
tidak
yang merugikan
membahayakan pasien hh
dalam
t
t
hhtdikehendaki,
hhtatau
tt dosis
terapeutik untuk pencegahan, atau pengobatan penyakit. Sehingga diperlukan
d.id
ca.cid.id obat pada penggunaan terapi
ca.cid.id pengamatan tentang efekj.a
ca.cid.id
ca.ciDOTS.
samping
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
n
nejkali
nej.
nej.
nej. secara cohort dengan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.budilakukan
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
Pada
Pengamatan
ini,
pengambilan
data
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
quota
ini
p April 2010. Sampel dalamhpenelitian
hthwaktu
hthtt19
ttp selama 19 Januari sampai
berjumlah 92 pasien, yang terdiri dari 54 pasien yang berobat di RS Paru Jember dan
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
.
e
vii
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
38 pasien yang berobat
di Puskesmas dan kontrol kembali
ke RS Paru Jember setelah neej.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
iibli.bu.un
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
2 bulan pengobatan
di Puskesmas. Pengambilan
metode
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig sampel dilakukan dengan
/dig
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
hht
hht
hht
wawancara.
Hasil penelitian menunjukkan bahwa efek samping obat anti TB yang timbul
d
d
.cid.id
ca.cid.id yaitu yaitu badan lemah,
ajsamping
aj.ca.ci .id terdapat 12 macam efek
aj.canafsu
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
makan
menurun,
.
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
mual, kembung,
gatal-gatal, kesemutan,
idgigilnyeri ulu hati, sulit tidur,:/sakit
ig il
idgigkepala,
idglinuigil
/:d
/:d
//:d
:p//:d
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhsesak
tt dan demam. Berdasarkanhhusia,
ttp pasien yang paling seringhterpapar
linu,
http efek
samping adalah usia rentang 46-60 tahun yaitu sebesar 32,3% . Berdasarkan jenis
id
ca.cid.id kelamin, pasien laki-lakij.alebih
ca.cid.idbanyak terkena efek samping
ca.cid.dibandingkan
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
pasien
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
perempuandidengan
berdasarkan
berat badan, pasien
ig ili
idgigili
idgyang
igili
/:d
/://dgigili prosentase 64,5%,tpdan
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
tp terpapar efek samping adalah
hthtsering
hthttp pasien pada rentang berat badan
hthttp41-50 kg
paling
yaitu sebesar 61,3%.
d
d
dd
ca.cid.id efek samping yang muncul
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.pertama
aj.ca.ci .ipaling
Pada sepuluh hari
tinggi adalah
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
efek
samping
berupa
mual
dengan
prosentase
18,9%.
Pada
sepuluh
hari
kedua
efek
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt yang muncul paling tinggihadalah
samping
Pada
tt
htt sesak dengan prosentasehh15,1%.
sepuluh hari ketiga efek samping yang muncul paling tinggi adalah nyeri ulu hati dan
id.id
ca.cid.id masing-masing 8,5%. Pada
ca.cid.id
ca.csepuluh
ca.cid.id sakit kepala dengan prosentase
hari keempat
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
nemenjadi
nej.
nej. paling tinggi dengan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
nyeri
ulu
hati
masih
efek
samping
yang
muncul
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
prosentase
hthttp 6,1%. Pada sepuluh hari kelima
hthttp efek samping yang munculhthpaling
ttp tinggi
adalah nyeri ulu hati dan linu- linu dengan prosentase masing-masing 7,1%. Pada
d
d
did sesak sebesar
.cid.id yang muncul paling tinggi
aj.casamping
aj.ca.ci .id sepuluh hari keenam efek
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .adalah
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
8,7%.
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:Chi-square
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Dengan
menggunakan
uji
statistik
dengan
tingkat
kepercayaan
hhtt
hhtt
hhtt
95%, dapat diketahui usia diatas 45 tahun memiliki nilai yang signifikan (P = 0,01).
.cid.id
timbulnya efek sampanig,
camempengaruhi
ca.cid.id Artinya usia diatas 45 tahun
ca.cid.id
ca.cid.iddan dapat diketahui
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej. pasien RS Paru Jemberb.u.n
u.n
nej. efek samping obat anti
nej.
nej.
npada
.bu.n
.bu.n
.bTB
pula perbedaanilimunculnya
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
danhpasien
Puskesmas
juga
memiliki
nilai
yang
signifikan
(P
=
0,0004).
t
t
t
thttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
.
e
viii
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
idgiigliilib.
/:d
//
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
DAFTAR ISI
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Halaman
i
ca.cid.id
ca.cid.id HALAMAN JUDUL j.....................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERSEMBAHAN
....................................................................
ii
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
MOTO .......................................................................................
iii
hthttp
hthttp
hthttp
HALAMAN PERNYATAAN........................................................................
iv
d
d.id
d
d
v
aj.ca.ci .id HALAMAN BIMBINGAN
aj.ca.ci............................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
HALAMAN
PENGESAHAN
........................................................................
vi
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
ig il
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
RINGKASAN
.................................................................................................
vii
hhttp
hhttp
hhttp
PRAKATA ......................................................................................................
ix
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR ISI ..................................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
xii
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.
n......................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
DAFTAR
GAMBAR
xv
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
DAFTAR
hthttp xvi
hthttp TABEL ..........................................................................................
hthttp
DAFTAR LAMPIRAN .................................................................................. xvii
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id BAB 1. PENDAHULUAN
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne Masalah .............................................................
ne
ne
ne
.bBelakang
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
1.1
Latar
1
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ig il
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
t
t
t
5
hhtt 1.2 Rumusan Masalah .......................................................................
hhtt
hhtt
1.3 Tujuan Penelitian .........................................................................
5
2.1.1 Definisi Tuberkulosis........................................ ..................
7
2.1.5 Gejala-Gejala TB Paru………………………………….. ..
10
ca.cid.id.......................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
1.4
Manfaat
Penelitian
6
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
BAB
2.
TINJAUAN
PUSTAKA
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp2.1 Tuberkulosis ...............................................................................
hthttp
hthttp
7
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
d
ca.cid.id Penyakit TB Paru...................................
aj.Terjadinya
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
2.1.2 Proses
8
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.1.3
Cara
Penularan
TB
Paru........................
..............................
8
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
2.1.4 Risiko Penularan h
dan
9
httKekebalan ........................................
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
xii
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
/:d
//
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
2.1.6 Klasifikasi Penyakit TB paru ...............................................
12
d
d
2.1.7 Tipe Penderita
ac.ci .id TB ................................................................
ac.ci .id
12
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
u.n
nej Tuberkulosis Paru................................................
nej
nej
.bDiagnosis
.bu.n
.bu.n
u
u
u
2.1.8
13
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:ppenyakit
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.1.9
Pencegahan
Penularan
TB
.....................................
14
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
2.2 Pengobatan TB Paru.......................................................... ..........
16
id.id
2.2.1 Prinsip.aPengobatan......................................
c.cid.id
.ac.c.........................
16
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
u.n
nej. TB Dengan Menggunakan
neFDC
nej.
.bPengobatan
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2.2.2
(Fixed
Doses
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Combination)……………………………………………….
16
hthttp
hthttp
hthttp
2.2.3 Perubahan-perubahan dalam Masa Pengobatan ..................
21
.idid
2.2.4 Pemantuan
Hasil Pengobatan
c.cidParu………..
.id
j.ac c.Kemajuan
j.aTB
22
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
j
u.n
nePengobatan
neLanjut……………..
nej
.bHasil
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
2.2.5
TB
Paru
dan
Tindak
23
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.2.6
Faktor
–
Faktor
yang
Mempengaruhi
Keberhasilan
Pengobatan
hhtt
hhtt
hhtt
TB Paru……………………………………………………... 24
d
d
ca.cid.id
31
a
.
j
a
a
e
e
e
n
nej.
nej. Efek Samping Obat i...............................................
nej.
.bu.n
.buDefinisi
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
2.3.1
31
l
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Obat ......................................
32
hthttp
hthttp 2.3.2 Epidemiologi EfekhthSamping
ttp
.i .id ....................................................................
.i
2.3 Efek Samping
j.ac cObat
j.ac c.id
2.3.3 Pembagian Efek Samping Obat ..........................................
32
d
d
ca.cid.id
35
a
.
j
.
.
.
e
e
e
n ej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
liibli.bu.unDOTS ...........................................................................
l
l
2.4igStrategi
38
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.4.1 Definisi DOTS ....................................................................
38
hhtt
hhtt
hhtt
.i
ca.ci .id
2.3.4 Faktor
......................................................
j.aPenyebab/Risiko
j.acac.id
2.4.2 Latar Belakang Terbentuknya Strategi DOTS ....................
39
2.5.1 Definisi PMO ......................................................................
46
3.2 Tempat dan Waktu Pelaksanaan Penelitian ...........................
48
.cid.id
id
ca.cid.Penting
ca.cid.id
ca..........................
2.4.3 Komponen
dalam Strategi DOTS
40
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j.
n
nej. DOTS di Indonesia.................
nej.
ne...............................
.buStrategi
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.4.4
44
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hth2.5
hthttp
hthObat)
46
ttp PMO (Pengawas Menelan
ttp ...................................................
dd
d
d
d
aj.ca.ci .idan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
2.5.2 Persyaratan
tugas PMO………………………………
46
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
BAB
3.
METODE
PENELITIAN
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 3.1 Rancangan Penelitianh...............................................................
hhtt
48
htt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
xiii
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
/:d
//
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
3.3 Populasi, sampel, dan cara pengambilan sampel
d
.cid.id
3.3.1 Populasi
ac...............................................................................
ac.ci .id
48
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej dan cara pengambilanilibsampel....................................
nej
nej
.buSampel
.bu.n
.bu.n
u
u
u
3.3.2
48
b
b
.
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p/3.4
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Instrumen
Penelitian
..................................................................
49
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
3.5 Kriteria Inklusi ...........................................................................
49
id
id
3.6 Kriteria Eksklusi
.ac.c.id........................................................................
.ac.c.id
49
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
eej.
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
unOperasional
u
u
bli.bu.n
b
b
3.7 gDefinisi
...................................................................
49
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idigi
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
51
hthttp3.8 Desain Penelitian ........................................................................
hthttp
hthttp
3.9 Prosedur Pengumpul data .........................................................
52
id.id
.id
3.10 Analisis jData
.ac.c.............................................................................
j.ac c.id
ca.cid.id
52
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nejKerja………………………………………………
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
3.11
Kerangka
53
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
BAB
hht4.tpHASIL DAN PEMBAHASAN……………………………………..
hhttp
hhttp 54
BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
5.1 Kesimpulan
.................................................................................
72
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu............................................................................................
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
5.2
Saran
73
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
DAFTAR
hthttp 74
hthttp PUSTAKA .....................................................................................
hthttp
LAMPIRAN-LAMPIRAN…………………………………………………
78
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
xiv
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
GAMBARAN EFEK SAMPING TERAPI DOTS (DIRECTLY OBSERVED
TREATMENT SHORT–COURSE)
FASE INTENSIF
.id
.idPADA PASIEN
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
cac.id
cac.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ej.
TUBERKULOSIS
RAWAT JALAN
SAKIT
nej.
nRUMAH
nej.
.bu.n
.buDI
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
PARU
JEMBER
(COHORT
STUDY)
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
n
SKRIPSIilibi.bu.une
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
Oleh:
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
tp
hthttp
hthtGUMIYANTINA
RHIYANA
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
j.
FARMASI KOMUNITAS
neBAGIAN
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
FAKULTAS
FARMASI
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
UNIVERSITAS
hthttp
hthttp JEMBER
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
NIM 062210101004
2010
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
GAMBARAN EFEK SAMPING TERAPI DOTS (DIRECTLY OBSERVED
TREATMENT SHORT–COURSE)
FASE INTENSIF .PADA
d PASIEN
ca.cid.idRAWAT JALAN DI RUMAH
cacid.iSAKIT
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
TUBERKULOSIS
j
j
j
e j.
uneej.
u.n
uneej.
une
ilibi.b.unPARU JEMBER (COHORT
ilibi.bSTUDY)
ilibi.b.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id SKRIPSI
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttuntuk
hh
tt
diajukan
guna melengkapi tugas h
akhir
htt dan memenuhi salah satu syarat
menyelesaikan Pendidikan Strata Satu Fakultas Farmasi dan mencapai gelar
Sarjana Farmasi
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
Oleh:
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne RHIYANA GUMIYANTINA
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
NIM 062210101004
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
BAGIAN
FARMASI
hthttp
hthttp KOMUNITAS
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
FAKULTAS FARMASI
UNIVERSITAS JEMBER
d
2010
ac.i .id
je. j.ac
e
n
u
n
.
giigliiblib.u
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
RINGKASAN
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
hthttp Efek Samping Terapi hDOTS
hthttp Short –
Gambaran
(Directly Observed Treatment
Course) Fase Intensif pada Pasien Tuberkulosis Rawat Jalan di Rumah Sakit
d
d
d
d
2010: 90
aj.ca.ci .id Rhiyana Gumiyantina,ej.062210101004;
aj.ca.ci .id Paru jember (Cohortej.Study);
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
halaman; Fakultas.Farmasi
u.n
ne Universitas Jember. ilib.bu.n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttPenyakit tuberkulosis (TB)hhadalah
hhtt
tt
penyakit menular langsung
yang
disebabkan oleh kuman TB (Mycobacterium tuberculosis), yakni kuman aerob yang
d
ca.cid.id dapat hidup terutama di
ca.cid.idatau di berbagai organ jtubuh
ca.cid.ihidup
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
paru
lainnya
yang
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
gigili parsial oksigen yang tinggi.
ili tahun 1994 WHO menetapkan
mempunyai
ig ili
idtekanan
idgigSejak
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp(Directly Observation Treatment
hthttp
hthttp strategi
DOTS
Short–Course) sebagai
penyembuhan TB jangka pendek dengan pengawasan secara langsung. Salah satu
d
d
dd
ca.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id elemen dalam strategieDOTS
aj.ca.ci .iadalah
ajpenggunaan
.
.
.
.
pengobatan dengan
obat tunggal
j
j
j
j
.
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
FDC (Fixed
gigil Combination) yaitu kombinasi
idgisatu
ig il
idDoses
idgigi2l sampai 4 obat anti TB dalam
gil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
tablet.
Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui gambaran efek samping yang
id.id
.cid.idjelamin, dan berat
ca.fase
ca.cid.id
ca
ca.cid.id muncul pada terapi DOTS
a
a
a
a
intensif
berdasarkan
usia,
jenis
c
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
badan, mengetahui
gigili obat pada pasien /TB,
idgigili onset munculnya efek
idgidan
idsamping
ig ili
gili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
hthttp munculnya efek samping
hthobat
menganalisis
ttp Sakit
ttp pada pasien yang berobat dihthRumah
Paru Jember dan pada pasien yang berobat di Puskesmas. Dalam pemakaian obat-
d
d
ca.cid.id kejadian efek sampingj.ayang
ca.cid.id
ca.cid.imempersulit
sasaran
aditemukan
aj.ca.ci .id obat anti TB tidak jarang
a
.
.
.
j
j
j
.
.
.
e
e
e
e
j
j
neefek
ne
nej
nesetiap
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
pengobatan.
Pengertian
samping
obat
(ESO)
adalah
pengaruh
obat
yang
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
tidak
yang merugikan
membahayakan pasien hh
dalam
t
t
hhtdikehendaki,
hhtatau
tt dosis
terapeutik untuk pencegahan, atau pengobatan penyakit. Sehingga diperlukan
d.id
ca.cid.id obat pada penggunaan terapi
ca.cid.id pengamatan tentang efekj.a
ca.cid.id
ca.ciDOTS.
samping
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
n
nejkali
nej.
nej.
nej. secara cohort dengan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.budilakukan
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
Pada
Pengamatan
ini,
pengambilan
data
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
quota
ini
p April 2010. Sampel dalamhpenelitian
hthwaktu
hthtt19
ttp selama 19 Januari sampai
berjumlah 92 pasien, yang terdiri dari 54 pasien yang berobat di RS Paru Jember dan
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
.
e
vii
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
igliiblib.u
g
i
d
i
/://d
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
38 pasien yang berobat
di Puskesmas dan kontrol kembali
ke RS Paru Jember setelah neej.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
iibli.bu.un
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
2 bulan pengobatan
di Puskesmas. Pengambilan
metode
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig sampel dilakukan dengan
/dig
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
hht
hht
hht
wawancara.
Hasil penelitian menunjukkan bahwa efek samping obat anti TB yang timbul
d
d
.cid.id
ca.cid.id yaitu yaitu badan lemah,
ajsamping
aj.ca.ci .id terdapat 12 macam efek
aj.canafsu
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
makan
menurun,
.
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
mual, kembung,
gatal-gatal, kesemutan,
idgigilnyeri ulu hati, sulit tidur,:/sakit
ig il
idgigkepala,
idglinuigil
/:d
/:d
//:d
:p//:d
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhsesak
tt dan demam. Berdasarkanhhusia,
ttp pasien yang paling seringhterpapar
linu,
http efek
samping adalah usia rentang 46-60 tahun yaitu sebesar 32,3% . Berdasarkan jenis
id
ca.cid.id kelamin, pasien laki-lakij.alebih
ca.cid.idbanyak terkena efek samping
ca.cid.dibandingkan
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
pasien
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
perempuandidengan
berdasarkan
berat badan, pasien
ig ili
idgigili
idgyang
igili
/:d
/://dgigili prosentase 64,5%,tpdan
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
tp terpapar efek samping adalah
hthtsering
hthttp pasien pada rentang berat badan
hthttp41-50 kg
paling
yaitu sebesar 61,3%.
d
d
dd
ca.cid.id efek samping yang muncul
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.pertama
aj.ca.ci .ipaling
Pada sepuluh hari
tinggi adalah
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
efek
samping
berupa
mual
dengan
prosentase
18,9%.
Pada
sepuluh
hari
kedua
efek
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt yang muncul paling tinggihadalah
samping
Pada
tt
htt sesak dengan prosentasehh15,1%.
sepuluh hari ketiga efek samping yang muncul paling tinggi adalah nyeri ulu hati dan
id.id
ca.cid.id masing-masing 8,5%. Pada
ca.cid.id
ca.csepuluh
ca.cid.id sakit kepala dengan prosentase
hari keempat
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
nemenjadi
nej.
nej. paling tinggi dengan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
nyeri
ulu
hati
masih
efek
samping
yang
muncul
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
ig ili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
prosentase
hthttp 6,1%. Pada sepuluh hari kelima
hthttp efek samping yang munculhthpaling
ttp tinggi
adalah nyeri ulu hati dan linu- linu dengan prosentase masing-masing 7,1%. Pada
d
d
did sesak sebesar
.cid.id yang muncul paling tinggi
aj.casamping
aj.ca.ci .id sepuluh hari keenam efek
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .adalah
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
8,7%.
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:Chi-square
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Dengan
menggunakan
uji
statistik
dengan
tingkat
kepercayaan
hhtt
hhtt
hhtt
95%, dapat diketahui usia diatas 45 tahun memiliki nilai yang signifikan (P = 0,01).
.cid.id
timbulnya efek sampanig,
camempengaruhi
ca.cid.id Artinya usia diatas 45 tahun
ca.cid.id
ca.cid.iddan dapat diketahui
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej. pasien RS Paru Jemberb.u.n
u.n
nej. efek samping obat anti
nej.
nej.
npada
.bu.n
.bu.n
.bTB
pula perbedaanilimunculnya
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
danhpasien
Puskesmas
juga
memiliki
nilai
yang
signifikan
(P
=
0,0004).
t
t
t
thttp
hthttp
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
.
e
viii
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig
idgiigliilib.
/:d
//
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
DAFTAR ISI
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Halaman
i
ca.cid.id
ca.cid.id HALAMAN JUDUL j.....................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERSEMBAHAN
....................................................................
ii
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
MOTO .......................................................................................
iii
hthttp
hthttp
hthttp
HALAMAN PERNYATAAN........................................................................
iv
d
d.id
d
d
v
aj.ca.ci .id HALAMAN BIMBINGAN
aj.ca.ci............................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
HALAMAN
PENGESAHAN
........................................................................
vi
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
ig il
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
RINGKASAN
.................................................................................................
vii
hhttp
hhttp
hhttp
PRAKATA ......................................................................................................
ix
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR ISI ..................................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
xii
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.
n......................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
DAFTAR
GAMBAR
xv
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
DAFTAR
hthttp xvi
hthttp TABEL ..........................................................................................
hthttp
DAFTAR LAMPIRAN .................................................................................. xvii
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id BAB 1. PENDAHULUAN
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne Masalah .............................................................
ne
ne
ne
.bBelakang
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
1.1
Latar
1
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
ig il
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
t
t
t
5
hhtt 1.2 Rumusan Masalah .......................................................................
hhtt
hhtt
1.3 Tujuan Penelitian .........................................................................
5
2.1.1 Definisi Tuberkulosis........................................ ..................
7
2.1.5 Gejala-Gejala TB Paru………………………………….. ..
10
ca.cid.id.......................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
1.4
Manfaat
Penelitian
6
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
BAB
2.
TINJAUAN
PUSTAKA
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp2.1 Tuberkulosis ...............................................................................
hthttp
hthttp
7
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
d
ca.cid.id Penyakit TB Paru...................................
aj.Terjadinya
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
2.1.2 Proses
8
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.1.3
Cara
Penularan
TB
Paru........................
..............................
8
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
2.1.4 Risiko Penularan h
dan
9
httKekebalan ........................................
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
xii
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
/:d
//
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
2.1.6 Klasifikasi Penyakit TB paru ...............................................
12
d
d
2.1.7 Tipe Penderita
ac.ci .id TB ................................................................
ac.ci .id
12
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
u.n
nej Tuberkulosis Paru................................................
nej
nej
.bDiagnosis
.bu.n
.bu.n
u
u
u
2.1.8
13
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:ppenyakit
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.1.9
Pencegahan
Penularan
TB
.....................................
14
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
2.2 Pengobatan TB Paru.......................................................... ..........
16
id.id
2.2.1 Prinsip.aPengobatan......................................
c.cid.id
.ac.c.........................
16
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
u.n
nej. TB Dengan Menggunakan
neFDC
nej.
.bPengobatan
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2.2.2
(Fixed
Doses
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Combination)……………………………………………….
16
hthttp
hthttp
hthttp
2.2.3 Perubahan-perubahan dalam Masa Pengobatan ..................
21
.idid
2.2.4 Pemantuan
Hasil Pengobatan
c.cidParu………..
.id
j.ac c.Kemajuan
j.aTB
22
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
j
u.n
nePengobatan
neLanjut……………..
nej
.bHasil
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
2.2.5
TB
Paru
dan
Tindak
23
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.2.6
Faktor
–
Faktor
yang
Mempengaruhi
Keberhasilan
Pengobatan
hhtt
hhtt
hhtt
TB Paru……………………………………………………... 24
d
d
ca.cid.id
31
a
.
j
a
a
e
e
e
n
nej.
nej. Efek Samping Obat i...............................................
nej.
.bu.n
.buDefinisi
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
2.3.1
31
l
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Obat ......................................
32
hthttp
hthttp 2.3.2 Epidemiologi EfekhthSamping
ttp
.i .id ....................................................................
.i
2.3 Efek Samping
j.ac cObat
j.ac c.id
2.3.3 Pembagian Efek Samping Obat ..........................................
32
d
d
ca.cid.id
35
a
.
j
.
.
.
e
e
e
n ej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
liibli.bu.unDOTS ...........................................................................
l
l
2.4igStrategi
38
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.4.1 Definisi DOTS ....................................................................
38
hhtt
hhtt
hhtt
.i
ca.ci .id
2.3.4 Faktor
......................................................
j.aPenyebab/Risiko
j.acac.id
2.4.2 Latar Belakang Terbentuknya Strategi DOTS ....................
39
2.5.1 Definisi PMO ......................................................................
46
3.2 Tempat dan Waktu Pelaksanaan Penelitian ...........................
48
.cid.id
id
ca.cid.Penting
ca.cid.id
ca..........................
2.4.3 Komponen
dalam Strategi DOTS
40
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j.
n
nej. DOTS di Indonesia.................
nej.
ne...............................
.buStrategi
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.4.4
44
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hth2.5
hthttp
hthObat)
46
ttp PMO (Pengawas Menelan
ttp ...................................................
dd
d
d
d
aj.ca.ci .idan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
2.5.2 Persyaratan
tugas PMO………………………………
46
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
BAB
3.
METODE
PENELITIAN
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 3.1 Rancangan Penelitianh...............................................................
hhtt
48
htt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
xiii
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
/:d
//
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
3.3 Populasi, sampel, dan cara pengambilan sampel
d
.cid.id
3.3.1 Populasi
ac...............................................................................
ac.ci .id
48
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej dan cara pengambilanilibsampel....................................
nej
nej
.buSampel
.bu.n
.bu.n
u
u
u
3.3.2
48
b
b
.
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p/3.4
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Instrumen
Penelitian
..................................................................
49
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
3.5 Kriteria Inklusi ...........................................................................
49
id
id
3.6 Kriteria Eksklusi
.ac.c.id........................................................................
.ac.c.id
49
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
eej.
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
unOperasional
u
u
bli.bu.n
b
b
3.7 gDefinisi
...................................................................
49
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idigi
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
51
hthttp3.8 Desain Penelitian ........................................................................
hthttp
hthttp
3.9 Prosedur Pengumpul data .........................................................
52
id.id
.id
3.10 Analisis jData
.ac.c.............................................................................
j.ac c.id
ca.cid.id
52
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nejKerja………………………………………………
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
3.11
Kerangka
53
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
BAB
hht4.tpHASIL DAN PEMBAHASAN……………………………………..
hhttp
hhttp 54
BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
5.1 Kesimpulan
.................................................................................
72
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu............................................................................................
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
5.2
Saran
73
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
DAFTAR
hthttp 74
hthttp PUSTAKA .....................................................................................
hthttp
LAMPIRAN-LAMPIRAN…………………………………………………
78
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
xiv
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp