AKTIVITAS PROTEINASE NETROFIL TERHADAP EKSOTOKSIN Porphyromonas gingivalis DIUJI DENGAN METODE SDS-PAGE
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
d
hhttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
AKTIVITAS
aj.ca.ci .id PROTEINASE NETROFIL
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n e
n e
TERHADAP
gingivalis ilibi.bu.n
une
liibli.bu.un EKSOTOKSINigPorphyromonas
liibli.bu.un
i
i
l
g
g
i
i
i
/d ig DIUJI DENGANtpMETODE
/d ig
SDS-PAGE ttp://:d
//dig
ttp:/://d
t :/://d
hhttp
hhttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
Oleh
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigilDinata
idgigil
Ardiansyah:/Norma
/:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
NIM
hh071610101043
hhtt
ttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
FAKULTAS
KEDOKTERAN
GIGI
i
i
idgigil
idgigil
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
/
/
UNIVERSITAS
p: JEMBER
hthtp
hthtp
tt2012
ttp:
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
SKRIPSI
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
AKTIVITAS PROTEINASE NETROFIL
TERHADAP EKSOTOKSIN Porphyromonas gingivalis
DIUJI DENGAN METODE SDS-PAGE
SKRIPSI
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat
untuk menyelesaikan program studi pendidikan dokter gigi (S1) dan
meraih gelar sarjana kedokteran gigi
Oleh :
Ardiansyah Norma Dinata
NIM. 071610101043
FAKULTAS KEDOKTERAN GIGI
UNIVERSTAS JEMBER
2012
i
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
PERSEMBAHAN
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Skripsi ini saya persembahkan untuk :
idid tiada habisnya,
.cid.id memberi begitu besar nikmat
1. ALLAH SWT yang
.actelah
.ac.c.yang
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2. Agamaku
panutan dalam hidup/dini,
ili
idgigilitercinta dan Rasulullah:SAW
idgigsebagai
idgigili
/:d
/:d
/
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
d
aj.ca.ci .id
aj.cac.i
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne untuk do’a dan kebersamaan
nedalam menuju kedewasaan,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
4. Adikku
Reta
Tinata
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt yang telah
h5.httPara pengajar dari Taman Kanak-kanak
hhtt
sampai Perguruan Tinggi
h
3. Kedua orang tuaku Nurmadji dan Barokah dimana tiada hentinya memberi
do’a, semangat dan nasehat
.idd yang sangat berarti,
membagi ilmu dan pengalaman
berharga dalam hidup ini.
d
d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
aj.ca.ci .id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
aj.ca.ci .id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
ii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
MOTTO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
“We neverhknow,
hhtt
http if we never try”
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Sesungguhnya apabilahth
Dia
hthttp
hthttp
ttp(Allah) menghendaki sesuatu
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
(Anonim)
hanyalah berkata: “jadi !” maka jadilah.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
(QS. Yaasiin 82)
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
Karena sesungguhnya sesudah kesulitan itu ada kemudahan.
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
n
nej.
nej. yang lain,
nej. dengan sungguh-sungguh
.bu.n
.bu.(urusan)
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
kerjakanlah
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp hendaknya kamu berharap.
hthttp Dan hanya kepada Tuhanmulah
id
id
. .id
. id telah selesai (dari sesuatu
Maka apabila
j.acacurusan),
j.acac.kamu
(terjemahan Surat. Alam Nasyrah ayat 5 - 8)
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
iii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
d.id
ca.cid.id Menyatakan dengan sesungguhnya,
ca.cid.id bahwa karya ilmiah jyang
ca.ciberjudul:
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
n
ej.
nej.
nNetrofil
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.Porphyromonas
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
“Aktivitas
Proteinase
terhadap
Eksotoksin
gingivalis
Diuji
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
dengan
hasil karya sendiri,
jika
p
p
hthttpMetode SDS-PAGE” adalah
hthbenar-benar
hthttkecuali
ttp
h
PERNYATAAN
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne dibawah ini:
ne
.bu.n
.bu.tangan
.bu.n
u
u
u
b
b
b
Saya
yang
bertanda
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/:d
/Ardiansyah
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
Nama
:
Norma
Dinata
t
t
p
hhttp
hhttp
NIM
: 071610101043
dalam pengutipan substansi disebutkan sumbernya, dan belum pernah diajukan pada
d
.cid.id karya jiplakan. Saya.acbertanggung
.cid.id
d
jawab atas j.ac.cid
aj.ca.ci .id institusi manapun, serta
aj.cabukan
.
.
j
j
j
a .i
a
.
.
e
e
e
e
j
j
n
n
n
n
e
e
e
e
.bu.un isinya sesuai dengan
.bu.unilmiah yang harus dijunjung
keabsahan dan
liibli.bu.un
liibli.bu.un
liibkebenaran
liiblsikap
i
i
i
i
i
i
l
g
g
g
g
i
i
i
i
/d ig
://d/dig
://d/dig
://d/dig
p://d
tinggi.
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
h
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan dan
.cid.id
id
id bersedia mendapat sanksi
ca.cid.akademik
ca.cid.serta
ca.cid.id paksaan dari pihak manapun
jika ternyata j.ac
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
e
nej.
nej.
nej. ini terbukti tidak benar.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
dikemudian
hari
pernyataan
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
e
e
nej
nej menyatakan,
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
Yang
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
e
j.
nej.
neNIM.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
071610101043
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
iv ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
.i id Januari 2012
Jember,
j.acac.11
id
.
Ardiansyah
j.acac.id Norma Dinata
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
AKTIVITAS
PROTEINASEunNETROFIL
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.b.ue
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgPorphyromonas
idgigili
igili
/:d
/:d
/:d
TERHADAP
EKSOTOKSIN
gingivais
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
SKRIPSI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
DIUJI DENGAN METODE SDS-PAGE
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Oleh:
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
li
idgigiDinata
idgigili
Ardiansyah:/Norma
/:d
/:d
/
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
071610101043
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
thttp
hPembimbing:
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Dosen Pembimbing Utama
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Dosen Pembimbing Anggota
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:
/
/
/
/
p
t
t
p
hhttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
: Dr. drg. I Dewa Ayu Susilawati, M.Kes.
id
: Tri Handoyo, S.P.,j.Ph.D.
aca.c.id
e
n
ej.
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
ca.cid.id
a
.
j
neej.
v ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Eksotoksin
hhttSkripsi berjudul “Aktivitas
hhttProteinase Netrofil terhadap
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
PENGESAHAN
Porphyromonas gingivalis Diuji dengan Metode SDS-PAGE” telah diuji dan
ca.cid.id disahkan pada:
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
li
idgigili
idgig: iJum’at,
hari, tanggal
27 Januari 2012 //digigili
/:d
/:d
/
:
:p://d
/
/
/
/
p
t
thttp
thtp
p
t
h
h
t
tempat
: Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
Ketua,
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
Dr. drg. I Dewa Ayu
Susilawati,
M.Kes.
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
p
p
NIP
196109031986022001
t
t
hht
hht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Anggota I,
Tim Penguji
Anggota II,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
Tri Handoyo, S.P., Ph.D
.id
NIP 197112021998021001
j.ac c.id
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhHerniyati,
tt
drg. Hj.
M.Kes.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
drg. Depi Praharani, M.Kes.
id
NIP j196801221997022001
.ac.c.id
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
Mengesahkan
d
/
/
:
tp://
hthtp
tDekan,
NIP 19590906198503200
ca.cid.id
a
.
j
neej.
vi ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
RINGKASAN
Aktivitas Proteinase Netrofil terhadap Eksotoksin Porphyromonas gingivalis
Diuji dengan Metode SDS-PAGE; Ardiansyah Norma Dinata, 071610101043;
2012; 41 halaman; Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember.
Penyakit infeksi bakterial banyak terjadi di rongga mulut dan yang paling
prevalen adalah infeksi jaringan periodontal. Infeksi ini meliputi gingivitis dan
periodontitis. Gingivitis adalah peradangan pada gingiva dengan tanda-tanda klinis
adanya perubahan warna lebih merah dari normal, gusi bengkak, perdarahan pada
tekanan ringan, sedangkan periodontitis menunjukkan peradangan sudah sampai ke
jaringan pendukung gigi yang lebih dalam dan cenderung bersifat progresif dan
irreversible. Bakteri utama penyebab terjadinya penyakit periodontal adalah
Porphyromonas gingivalis.
Porphyromonas gingivalis termasuk dalam golongan bakteri black-pigmented
Gram-negative anaerobes. Bakteri ini memiliki sejumlah faktor virulensi yang dapat
menyebabkan penyakit secara langsung atau tidak langsung oleh karena aktivasi dari
sel host untuk melepaskan mediator-mediator inflamasi. P. gingivalis merupakan
bakteri proteolitik, dimana hasil metabolit ekstraseluler utamanya berupa eksotoksin
(protease) dan diduga eksotoksin inilah yang akan dilawan oleh netrofil melalui
enzimnya yaitu proteinase.
Netrofil merupakan sel inflamasi yang berfungsi sebagai pertahanan pertama
terhadap infeksi bakteri. Dalam fungsi bakterisidal, netrofil mengeluarkan suatu
enzim untuk melawan bakteri yang menyerang tubuh, salah satu enzim yang
dikeluarkan adalah proteinase. Diduga salah satu cara perlawanan proteinase netrofil
terhadap bakteri adalah dengan memfragmentasi eksotoksin yang disekresi bakteri
patogen menjadi berat molekul yang lebih kecil, sehingga eksotoksin menjadi tidak
vii
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
aktif dan tidak patogenik. Tujuan penelitian ini adalah menganalisis aktivitas
d
d
did
id
bakteri periodontitis
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id proteinase netrofil terhadap
aj.ca.eksotoksin
aj.caP..ci .gingivalis.
c.id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e
ne
ne
nmerupakan
ne in vitro dengan obyek
.bu.n
.bu.n
.buini
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Penelitian
penelitian
eksperimental
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
penelitian
eksotoksin
P.
gingivalis
ATCC
3327
dan
isolat
netrofil.
Penelitian
ini
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
untuk menganalisa aktivitas proteinase netrofil terhadap eksotoksin P. gingivalis
.cid.id
d sesudah dipapar j.ac.cid.id
P. gingivalis sebelum
ca.cid.id dengan membandingkan
caeksotoksin
ca.cid.idan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
j.
j.
j.a
n
n
n
n
e
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
dengan proteinase
idgiigliilib.
idgiigliilib.neutrofil dengan uji :SDS-PAGE.
idgiigliilib. Parameter aktivitas://proteinase
idgiigliilib.
d
d
d
/:d
/
/
/
/
:
/
//
tp :// berat
ditunjukkan
P. gingivalishtmenjadi
p //
hthtp
hthtp
ttp:/ dengan terfragmentasinya
ttp:eksotoksin
http
h
molekul yang lebih kecil. Data dianalisis secara deskriptif yaitu dengan pembacaan
d
d
did
d
pada gel elektroforesis
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id berat molekul (kDa) pita-pita
aj.ca.ci .protein
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
nemenunjukkan terjadinya
ne proteolitik dari proteinase
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Hasil
penelitian
aktivitas
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
neutrofil
atau
hhttp terhadap eksotoksin P. gingivalis
hhttp yaitu ditandai denganhhilangnya
http
h
terfragmentasinya beberapa band eksotoksin P. gingivalis berat molekul 152 kDa, 67
ca.cid.id akan menghasilkan j.aca.cid.id
ca.cid.idyang terstimulasi P. gingivalis
ca.cid.id kDa, dan 36 kDa. Netrofil
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nsehingga
nej.melalui mekanisme oksidatif
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
metabolit-metabolit
aktif
dihasilkan
metabolit
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
oksigen
hthenzim
hthttpyang bersifat toksik, selainhthituttpnetrofil juga mensekresi pro
ttp MMPs
h
(Matrix Metalloproteinases). Pro enzim ini masih dalam keadaan tidak aktif dan
d
did
d.id
.cid.id
pro enzim tersebut,
ini bisa berasal j.ac
aj.ca.ci .id membutuhkan stimulieuntuk
aj.ca.ci .stimuli
aj.ca.cimengaktifkan
.
.
.
j
j
j
a
.
e
e
e
n
n
nej
ne aktivitas proteolitik bakteri
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.juga
.bu.(Reactive
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
dari
aktivitas
ROS
Oxygen
Species)
dan
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp bersifat
tp dirubah menjadi MMPs
melalui
hhtyang
hhtMMPs
hhttpenzim toksiknya. Setelah pro
h
aktif, enzim ini mampu menderadasi antigen, termasuk mendegradasi eksotoksin P.
ca.cid.id
ca.cid.id gingivalis.
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej. proteinase yang idapat
nej. ini bahwa netrofililibmenghasilkan
nej.
.bu.penelitian
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
Kesimpulan
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
hthttp eksotoksin P. gingivalis.
hthttp memecah
hthttKemampuan
memecah
proteinase netrofil
h
eksotoksin P. gingivalis menjelaskan salah satu mekanisme peran netrofil dalam
d
d
.cid.id
.cid.id
aj.ca.ci .id infeksi bakteri. Dan perlu
aj.ca.ci .id fungsi pertahanan tubuh
aj.cadilakukan
terhadap
penelitian lebih ej.a.c
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
nej
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
lanjut
untuk
mempelajari
produk
aktivitas
proteinase
netrofil
dan
diharapkan
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp dapat digunakan sebagaihmarker
hhttp
kedepannya
http keparahan penyakit periodontal.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
viii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
PRAKATA
Puji syukur ke hadirat Allah SWT atas limpahan rahmat dan anugerah-Nya
.cid.id
d
“Aktivitas Proteinase
Eksotoksin
ca.cid.id sehingga skripsi yang
caberjudul
ca.cid.iterhadap
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.Diuji dengan MetodeilSDS-PAGE”
nej. dapat terselesaikanilguna
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Porhyromonas
gingivalis
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp di Fakultas Kedokteran Gigi
menyelesaikan
pendidikan strata 1h(S1)
p
hthttp
hthttpUniversitas
Jember.
d
id.idtidak lepas dari bantuan adari
d
d
ca.cid.iberbagai
Penyusunan skripsi
pihak. Oleh j.ac.cid
aj.ca.ci .id
aj.ca.cini
.
.
.
j
j
j
a .i
.
.
e
e
e
e
j
j
n
n
n
n
e
e
e
e
.un
karena itu, penulis
terima kasih
kepada:
liibli.bu.un
liibli.bu.un
liibli.bumenyampaikan
liibli.bu.un
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
/d ig
://:d
://ddig
://d/dig
//dighenti,
p://d
(1) hthtp
tp:// orang tua tercinta, Nurmadji
hthtp
hthtp
ttptiada
tkedua
ttp:/ dan Barokah atas doa yang
h
dan drg. Depi Praharani, M.Kes. selaku dosen sekretaris penguji, yang telah
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
skripsi
ini;
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t Hj. Herniyati, M.Kes. selaku
(3) hhtdrg.
hhttDekan Fakultas Kedokteran hGigi
htt Universitas
i
.ci .id
meluangkan waktu,
pengarahan, dan jbimbingan
.aca.c.id dalam pembuatan
j.acamemberikan
h
Jember;
d.id
.cid.id
ca.cid.id selaku Dosen Pembimbing
ca.cid.id (4) drg. Pudji Astuti,j.aM.Kes.
ca.ciAkademik
yang selama j.ac
a
a
.
.
j
j
a
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej. bimbingan, arahanilidan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.nasehat;
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ini
selalu
memberikan
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
tp
hthttmenjadi
(5) hthtadikku,
Reta Tinata yang selalu
partner setia dalamhthproses
ttp menuju
h
kedewasaan;
d
.cid.id yang tiada henti memberi
.cid.id
.cid.id
caKG.
casemangat,
aS.
aj.ca.ci .id (6) Ni Made Listiari,
a
menemani, dan ej.a.c
.
.
.
j
j
j
a
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ada
di
setiap
jatuh
bangunku;
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp
hhttp Suher, Arif, Heva, Ona,hNahdiya,
(7) hhtteman-teman
seperjuangan penelitian
Tiwi,
http
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
h
dukungan, motivasi, bimbingan, nasihat dan kasih sayang yang selalu
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
tercurahkan.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
j.
u.n
nej.
neDosen
neAyu
nej.
.bu.n
.bu.n
.bDewa
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
(2)
Dr.
drg.
I
Susilawati,
M.Kes.
selaku
Pembimbing
Utama
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp (DPA),
p
Tri Handoyo, S.P., Ph.D.
tp
hthttpselaku Dosen Pembimbing hAnggota
htht(DPU),
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
h
Tya, Ulfa, Kembar, sungguh besar hikmah yang kita dapat;
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
ix ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
(8)
para gerombolan si berat Yopi, Krisna, Ranggi, Bang Tegar, Yudha, Reza,
d
d
d
id.id tugas kita;
Arif, Suher, memang
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.cberat
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e Blackbil Kurdi, S. KG.
ne
ne
ne drg. Khoiron Khulud,
nKG.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.S.
u
u
u
u
b
b
b
b
(9)
kakak-kakak
tingkat,
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/:d
//:d
//:d
/pengalaman
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Yoga
Mbah,
S.
KG.
untuk
sharing
yang
sangat
berharga;
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
(10) teknisi Laboratorium Mikrobiologi Fakultas Kedokteran Gigi, Bapak Setyo
id.id FKG UNEJ Mas
.cid.id Laboratorium Biosciense
Pinardi, A. Md. dan
ca.cid.id
cateknisi
ca.cRSGM
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
u.n
nej.
neAzizah;
nej.
nej.
.bu.n
.bMbak
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Erwan
dan
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
(11)ht tteman-teman
zero seven angkatan
p
p di sini
hthttp 2007 tidak terasa kita sudah
hthttlama
h tp
h
lanjutkan perjuangan kawan.
d
d
d
d.id pembuatan dan
Penulis telah berupaya
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idsekuat tenaga dan pikiran
aj.ca.cidalam
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
neini. Tak ada gading yang
ne maka dengan kerendahan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
penyempurnaan
skripsi
tak
retak,
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hati,
hhttpskripsi ini
hhpenulis
ttp menerima kritik dan hsaran
http dari berbagai pihak. Semoga
h
bermanfaat bagi para pembaca.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
p
Jember, 11 Januari
hthtt2012
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
Penulis
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
x ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
........................................................................................................
i
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigiiil
idgigil
idgigil
idgigil
HALAMAN PERSEMBAHAN......................................................................................
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
h ttp
hhttp
HALAMAN hMOTTO.......................................................................................................
iii
h
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
HALAMAN PERNYATAAN.........................................................................................
iv
id.id
id.id
id.id
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
PEMBIMBINGAN....................................................................................
v uneej.
j.
neHALAMAN
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
iibli.b.un
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
g
g
g
g
HAMALAM
PENGESAHAN.........................................................................................
vi
d
d
d
d
i
i
i
i
/
:// d
:// d
:// d
thtp
thtp
thtp
p://d
tp://
tp://
tp://
h
h
h
t
t
t
RINGKASAN................................................................................................................... vii
ix
i
i
i
.
.
.
d
d
d
i
i
i
ca.cid.id
c
c
c
.
.
.
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
j
ISI.....................................................................................................................
xi unnej
neDAFTAR
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
iibli.b.u
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
DAFTAR GAMBAR.......................................................................................................
/d ig
://ddigxiv
://ddig
://ddig
p://d
tp://
tp://
tp://
hthtp
hthtp
hthtp
t
t
t
BAB 1 PENDAHULUAN
h
PRAKATA........................................................................................................................
d
d
d
1
id.id
id.id
id.id1.1 Latar Belakang...............................................................................................
.
.
.
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
1.2 Rumusan Maslah............................................................................................
3 .une
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
idgig3ili
idgigili
idgigili
idgigili
1.3 Tujuan
Penelitian...........................................................................................
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
1.4 Manfaat Penelitian.........................................................................................
3
BABid2 TINJAUAN PUSTAKA
d
d
d
aj.ca.c.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
2.1 y.u
...............................................................................
4 .unne
n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
gig2iiblib.u
gigil
gigil ! $%&'()&%*%+,- ./+./0,1/-
idgigil
i
i
i
d
d
d
/:d
/
/
/
!"!#
/
/
/
: /d
: /d
: /d
p //
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
345"4 46! $%&'()&%*%+,- ./+./0,1/- 2
A
id.id $%&'()&%*%+,- ./+./0,1/-
id.id 7 89:; #!< ; :6 =!?@ # :
id.id
.
.
.
c
c
ca.cid.id
c
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
n
2 8
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
d
hhttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
AKTIVITAS
aj.ca.ci .id PROTEINASE NETROFIL
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n e
n e
TERHADAP
gingivalis ilibi.bu.n
une
liibli.bu.un EKSOTOKSINigPorphyromonas
liibli.bu.un
i
i
l
g
g
i
i
i
/d ig DIUJI DENGANtpMETODE
/d ig
SDS-PAGE ttp://:d
//dig
ttp:/://d
t :/://d
hhttp
hhttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
Oleh
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigilDinata
idgigil
Ardiansyah:/Norma
/:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
NIM
hh071610101043
hhtt
ttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
FAKULTAS
KEDOKTERAN
GIGI
i
i
idgigil
idgigil
d
d
/
/
/
/
:
:
/
/
/
/
UNIVERSITAS
p: JEMBER
hthtp
hthtp
tt2012
ttp:
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
SKRIPSI
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
AKTIVITAS PROTEINASE NETROFIL
TERHADAP EKSOTOKSIN Porphyromonas gingivalis
DIUJI DENGAN METODE SDS-PAGE
SKRIPSI
diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat
untuk menyelesaikan program studi pendidikan dokter gigi (S1) dan
meraih gelar sarjana kedokteran gigi
Oleh :
Ardiansyah Norma Dinata
NIM. 071610101043
FAKULTAS KEDOKTERAN GIGI
UNIVERSTAS JEMBER
2012
i
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
PERSEMBAHAN
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Skripsi ini saya persembahkan untuk :
idid tiada habisnya,
.cid.id memberi begitu besar nikmat
1. ALLAH SWT yang
.actelah
.ac.c.yang
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2. Agamaku
panutan dalam hidup/dini,
ili
idgigilitercinta dan Rasulullah:SAW
idgigsebagai
idgigili
/:d
/:d
/
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
d
aj.ca.ci .id
aj.cac.i
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne untuk do’a dan kebersamaan
nedalam menuju kedewasaan,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
4. Adikku
Reta
Tinata
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt yang telah
h5.httPara pengajar dari Taman Kanak-kanak
hhtt
sampai Perguruan Tinggi
h
3. Kedua orang tuaku Nurmadji dan Barokah dimana tiada hentinya memberi
do’a, semangat dan nasehat
.idd yang sangat berarti,
membagi ilmu dan pengalaman
berharga dalam hidup ini.
d
d
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
aj.ca.ci .id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
aj.ca.ci .id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
ii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
MOTTO
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
“We neverhknow,
hhtt
http if we never try”
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Sesungguhnya apabilahth
Dia
hthttp
hthttp
ttp(Allah) menghendaki sesuatu
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
(Anonim)
hanyalah berkata: “jadi !” maka jadilah.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
(QS. Yaasiin 82)
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
Karena sesungguhnya sesudah kesulitan itu ada kemudahan.
ca.cid.id
a
.
j
e
e
e
n
nej.
nej. yang lain,
nej. dengan sungguh-sungguh
.bu.n
.bu.(urusan)
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
kerjakanlah
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp hendaknya kamu berharap.
hthttp Dan hanya kepada Tuhanmulah
id
id
. .id
. id telah selesai (dari sesuatu
Maka apabila
j.acacurusan),
j.acac.kamu
(terjemahan Surat. Alam Nasyrah ayat 5 - 8)
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
iii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
d.id
ca.cid.id Menyatakan dengan sesungguhnya,
ca.cid.id bahwa karya ilmiah jyang
ca.ciberjudul:
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
n
ej.
nej.
nNetrofil
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.Porphyromonas
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
“Aktivitas
Proteinase
terhadap
Eksotoksin
gingivalis
Diuji
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
dengan
hasil karya sendiri,
jika
p
p
hthttpMetode SDS-PAGE” adalah
hthbenar-benar
hthttkecuali
ttp
h
PERNYATAAN
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne dibawah ini:
ne
.bu.n
.bu.tangan
.bu.n
u
u
u
b
b
b
Saya
yang
bertanda
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/:d
/Ardiansyah
//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
Nama
:
Norma
Dinata
t
t
p
hhttp
hhttp
NIM
: 071610101043
dalam pengutipan substansi disebutkan sumbernya, dan belum pernah diajukan pada
d
.cid.id karya jiplakan. Saya.acbertanggung
.cid.id
d
jawab atas j.ac.cid
aj.ca.ci .id institusi manapun, serta
aj.cabukan
.
.
j
j
j
a .i
a
.
.
e
e
e
e
j
j
n
n
n
n
e
e
e
e
.bu.un isinya sesuai dengan
.bu.unilmiah yang harus dijunjung
keabsahan dan
liibli.bu.un
liibli.bu.un
liibkebenaran
liiblsikap
i
i
i
i
i
i
l
g
g
g
g
i
i
i
i
/d ig
://d/dig
://d/dig
://d/dig
p://d
tinggi.
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
h
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan dan
.cid.id
id
id bersedia mendapat sanksi
ca.cid.akademik
ca.cid.serta
ca.cid.id paksaan dari pihak manapun
jika ternyata j.ac
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
e
nej.
nej.
nej. ini terbukti tidak benar.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
dikemudian
hari
pernyataan
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
e
e
nej
nej menyatakan,
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
Yang
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
e
j.
nej.
neNIM.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
071610101043
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
iv ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
.i id Januari 2012
Jember,
j.acac.11
id
.
Ardiansyah
j.acac.id Norma Dinata
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
AKTIVITAS
PROTEINASEunNETROFIL
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.b.ue
.bu.n
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgPorphyromonas
idgigili
igili
/:d
/:d
/:d
TERHADAP
EKSOTOKSIN
gingivais
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
h
SKRIPSI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
DIUJI DENGAN METODE SDS-PAGE
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Oleh:
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
li
idgigiDinata
idgigili
Ardiansyah:/Norma
/:d
/:d
/
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
071610101043
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
thttp
hPembimbing:
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Dosen Pembimbing Utama
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Dosen Pembimbing Anggota
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:
/
/
/
/
p
t
t
p
hhttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
: Dr. drg. I Dewa Ayu Susilawati, M.Kes.
id
: Tri Handoyo, S.P.,j.Ph.D.
aca.c.id
e
n
ej.
u
n
.
u
b
.
i
idgiigl ilib
d
/
/
:
/
/
hthtp
ttp:
ca.cid.id
a
.
j
neej.
v ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Eksotoksin
hhttSkripsi berjudul “Aktivitas
hhttProteinase Netrofil terhadap
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
PENGESAHAN
Porphyromonas gingivalis Diuji dengan Metode SDS-PAGE” telah diuji dan
ca.cid.id disahkan pada:
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
li
idgigili
idgig: iJum’at,
hari, tanggal
27 Januari 2012 //digigili
/:d
/:d
/
:
:p://d
/
/
/
/
p
t
thttp
thtp
p
t
h
h
t
tempat
: Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
Ketua,
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
Dr. drg. I Dewa Ayu
Susilawati,
M.Kes.
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
p
p
NIP
196109031986022001
t
t
hht
hht
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Anggota I,
Tim Penguji
Anggota II,
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
Tri Handoyo, S.P., Ph.D
.id
NIP 197112021998021001
j.ac c.id
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
d
/
/
:
/
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhHerniyati,
tt
drg. Hj.
M.Kes.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
drg. Depi Praharani, M.Kes.
id
NIP j196801221997022001
.ac.c.id
e
j.a
n
e
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
Mengesahkan
d
/
/
:
tp://
hthtp
tDekan,
NIP 19590906198503200
ca.cid.id
a
.
j
neej.
vi ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
RINGKASAN
Aktivitas Proteinase Netrofil terhadap Eksotoksin Porphyromonas gingivalis
Diuji dengan Metode SDS-PAGE; Ardiansyah Norma Dinata, 071610101043;
2012; 41 halaman; Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember.
Penyakit infeksi bakterial banyak terjadi di rongga mulut dan yang paling
prevalen adalah infeksi jaringan periodontal. Infeksi ini meliputi gingivitis dan
periodontitis. Gingivitis adalah peradangan pada gingiva dengan tanda-tanda klinis
adanya perubahan warna lebih merah dari normal, gusi bengkak, perdarahan pada
tekanan ringan, sedangkan periodontitis menunjukkan peradangan sudah sampai ke
jaringan pendukung gigi yang lebih dalam dan cenderung bersifat progresif dan
irreversible. Bakteri utama penyebab terjadinya penyakit periodontal adalah
Porphyromonas gingivalis.
Porphyromonas gingivalis termasuk dalam golongan bakteri black-pigmented
Gram-negative anaerobes. Bakteri ini memiliki sejumlah faktor virulensi yang dapat
menyebabkan penyakit secara langsung atau tidak langsung oleh karena aktivasi dari
sel host untuk melepaskan mediator-mediator inflamasi. P. gingivalis merupakan
bakteri proteolitik, dimana hasil metabolit ekstraseluler utamanya berupa eksotoksin
(protease) dan diduga eksotoksin inilah yang akan dilawan oleh netrofil melalui
enzimnya yaitu proteinase.
Netrofil merupakan sel inflamasi yang berfungsi sebagai pertahanan pertama
terhadap infeksi bakteri. Dalam fungsi bakterisidal, netrofil mengeluarkan suatu
enzim untuk melawan bakteri yang menyerang tubuh, salah satu enzim yang
dikeluarkan adalah proteinase. Diduga salah satu cara perlawanan proteinase netrofil
terhadap bakteri adalah dengan memfragmentasi eksotoksin yang disekresi bakteri
patogen menjadi berat molekul yang lebih kecil, sehingga eksotoksin menjadi tidak
vii
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
aktif dan tidak patogenik. Tujuan penelitian ini adalah menganalisis aktivitas
d
d
did
id
bakteri periodontitis
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id proteinase netrofil terhadap
aj.ca.eksotoksin
aj.caP..ci .gingivalis.
c.id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e
ne
ne
nmerupakan
ne in vitro dengan obyek
.bu.n
.bu.n
.buini
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Penelitian
penelitian
eksperimental
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
penelitian
eksotoksin
P.
gingivalis
ATCC
3327
dan
isolat
netrofil.
Penelitian
ini
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
untuk menganalisa aktivitas proteinase netrofil terhadap eksotoksin P. gingivalis
.cid.id
d sesudah dipapar j.ac.cid.id
P. gingivalis sebelum
ca.cid.id dengan membandingkan
caeksotoksin
ca.cid.idan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
j.
j.
j.
j.a
n
n
n
n
e
e
e
e
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
b
b
b
b
dengan proteinase
idgiigliilib.
idgiigliilib.neutrofil dengan uji :SDS-PAGE.
idgiigliilib. Parameter aktivitas://proteinase
idgiigliilib.
d
d
d
/:d
/
/
/
/
:
/
//
tp :// berat
ditunjukkan
P. gingivalishtmenjadi
p //
hthtp
hthtp
ttp:/ dengan terfragmentasinya
ttp:eksotoksin
http
h
molekul yang lebih kecil. Data dianalisis secara deskriptif yaitu dengan pembacaan
d
d
did
d
pada gel elektroforesis
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id berat molekul (kDa) pita-pita
aj.ca.ci .protein
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
nemenunjukkan terjadinya
ne proteolitik dari proteinase
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Hasil
penelitian
aktivitas
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
neutrofil
atau
hhttp terhadap eksotoksin P. gingivalis
hhttp yaitu ditandai denganhhilangnya
http
h
terfragmentasinya beberapa band eksotoksin P. gingivalis berat molekul 152 kDa, 67
ca.cid.id akan menghasilkan j.aca.cid.id
ca.cid.idyang terstimulasi P. gingivalis
ca.cid.id kDa, dan 36 kDa. Netrofil
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nsehingga
nej.melalui mekanisme oksidatif
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
metabolit-metabolit
aktif
dihasilkan
metabolit
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
oksigen
hthenzim
hthttpyang bersifat toksik, selainhthituttpnetrofil juga mensekresi pro
ttp MMPs
h
(Matrix Metalloproteinases). Pro enzim ini masih dalam keadaan tidak aktif dan
d
did
d.id
.cid.id
pro enzim tersebut,
ini bisa berasal j.ac
aj.ca.ci .id membutuhkan stimulieuntuk
aj.ca.ci .stimuli
aj.ca.cimengaktifkan
.
.
.
j
j
j
a
.
e
e
e
n
n
nej
ne aktivitas proteolitik bakteri
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.juga
.bu.(Reactive
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
dari
aktivitas
ROS
Oxygen
Species)
dan
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp bersifat
tp dirubah menjadi MMPs
melalui
hhtyang
hhtMMPs
hhttpenzim toksiknya. Setelah pro
h
aktif, enzim ini mampu menderadasi antigen, termasuk mendegradasi eksotoksin P.
ca.cid.id
ca.cid.id gingivalis.
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej. proteinase yang idapat
nej. ini bahwa netrofililibmenghasilkan
nej.
.bu.penelitian
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
Kesimpulan
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
hthttp eksotoksin P. gingivalis.
hthttp memecah
hthttKemampuan
memecah
proteinase netrofil
h
eksotoksin P. gingivalis menjelaskan salah satu mekanisme peran netrofil dalam
d
d
.cid.id
.cid.id
aj.ca.ci .id infeksi bakteri. Dan perlu
aj.ca.ci .id fungsi pertahanan tubuh
aj.cadilakukan
terhadap
penelitian lebih ej.a.c
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
nej
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
lanjut
untuk
mempelajari
produk
aktivitas
proteinase
netrofil
dan
diharapkan
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp dapat digunakan sebagaihmarker
hhttp
kedepannya
http keparahan penyakit periodontal.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
viii ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
PRAKATA
Puji syukur ke hadirat Allah SWT atas limpahan rahmat dan anugerah-Nya
.cid.id
d
“Aktivitas Proteinase
Eksotoksin
ca.cid.id sehingga skripsi yang
caberjudul
ca.cid.iterhadap
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.Diuji dengan MetodeilSDS-PAGE”
nej. dapat terselesaikanilguna
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Porhyromonas
gingivalis
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp di Fakultas Kedokteran Gigi
menyelesaikan
pendidikan strata 1h(S1)
p
hthttp
hthttpUniversitas
Jember.
d
id.idtidak lepas dari bantuan adari
d
d
ca.cid.iberbagai
Penyusunan skripsi
pihak. Oleh j.ac.cid
aj.ca.ci .id
aj.ca.cini
.
.
.
j
j
j
a .i
.
.
e
e
e
e
j
j
n
n
n
n
e
e
e
e
.un
karena itu, penulis
terima kasih
kepada:
liibli.bu.un
liibli.bu.un
liibli.bumenyampaikan
liibli.bu.un
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
/d ig
://:d
://ddig
://d/dig
//dighenti,
p://d
(1) hthtp
tp:// orang tua tercinta, Nurmadji
hthtp
hthtp
ttptiada
tkedua
ttp:/ dan Barokah atas doa yang
h
dan drg. Depi Praharani, M.Kes. selaku dosen sekretaris penguji, yang telah
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
skripsi
ini;
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t Hj. Herniyati, M.Kes. selaku
(3) hhtdrg.
hhttDekan Fakultas Kedokteran hGigi
htt Universitas
i
.ci .id
meluangkan waktu,
pengarahan, dan jbimbingan
.aca.c.id dalam pembuatan
j.acamemberikan
h
Jember;
d.id
.cid.id
ca.cid.id selaku Dosen Pembimbing
ca.cid.id (4) drg. Pudji Astuti,j.aM.Kes.
ca.ciAkademik
yang selama j.ac
a
a
.
.
j
j
a
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej. bimbingan, arahanilidan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.nasehat;
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ini
selalu
memberikan
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
tp
hthttmenjadi
(5) hthtadikku,
Reta Tinata yang selalu
partner setia dalamhthproses
ttp menuju
h
kedewasaan;
d
.cid.id yang tiada henti memberi
.cid.id
.cid.id
caKG.
casemangat,
aS.
aj.ca.ci .id (6) Ni Made Listiari,
a
menemani, dan ej.a.c
.
.
.
j
j
j
a
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ada
di
setiap
jatuh
bangunku;
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp
hhttp Suher, Arif, Heva, Ona,hNahdiya,
(7) hhtteman-teman
seperjuangan penelitian
Tiwi,
http
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
h
dukungan, motivasi, bimbingan, nasihat dan kasih sayang yang selalu
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
tercurahkan.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
j.
u.n
nej.
neDosen
neAyu
nej.
.bu.n
.bu.n
.bDewa
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
(2)
Dr.
drg.
I
Susilawati,
M.Kes.
selaku
Pembimbing
Utama
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp (DPA),
p
Tri Handoyo, S.P., Ph.D.
tp
hthttpselaku Dosen Pembimbing hAnggota
htht(DPU),
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
h
Tya, Ulfa, Kembar, sungguh besar hikmah yang kita dapat;
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
ix ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
(8)
para gerombolan si berat Yopi, Krisna, Ranggi, Bang Tegar, Yudha, Reza,
d
d
d
id.id tugas kita;
Arif, Suher, memang
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.cberat
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e Blackbil Kurdi, S. KG.
ne
ne
ne drg. Khoiron Khulud,
nKG.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.S.
u
u
u
u
b
b
b
b
(9)
kakak-kakak
tingkat,
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/:d
//:d
//:d
/pengalaman
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Yoga
Mbah,
S.
KG.
untuk
sharing
yang
sangat
berharga;
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
(10) teknisi Laboratorium Mikrobiologi Fakultas Kedokteran Gigi, Bapak Setyo
id.id FKG UNEJ Mas
.cid.id Laboratorium Biosciense
Pinardi, A. Md. dan
ca.cid.id
cateknisi
ca.cRSGM
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
u.n
nej.
neAzizah;
nej.
nej.
.bu.n
.bMbak
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Erwan
dan
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
(11)ht tteman-teman
zero seven angkatan
p
p di sini
hthttp 2007 tidak terasa kita sudah
hthttlama
h tp
h
lanjutkan perjuangan kawan.
d
d
d
d.id pembuatan dan
Penulis telah berupaya
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idsekuat tenaga dan pikiran
aj.ca.cidalam
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
neini. Tak ada gading yang
ne maka dengan kerendahan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
penyempurnaan
skripsi
tak
retak,
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hati,
hhttpskripsi ini
hhpenulis
ttp menerima kritik dan hsaran
http dari berbagai pihak. Semoga
h
bermanfaat bagi para pembaca.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
p
Jember, 11 Januari
hthtt2012
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
Penulis
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
/:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
neej.
x ilibi.bu.un
idgigil
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
/:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
/
p
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
........................................................................................................
i
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigiiil
idgigil
idgigil
idgigil
HALAMAN PERSEMBAHAN......................................................................................
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
h ttp
hhttp
HALAMAN hMOTTO.......................................................................................................
iii
h
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
HALAMAN PERNYATAAN.........................................................................................
iv
id.id
id.id
id.id
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
PEMBIMBINGAN....................................................................................
v uneej.
j.
neHALAMAN
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
iibli.b.un
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
g
g
g
g
HAMALAM
PENGESAHAN.........................................................................................
vi
d
d
d
d
i
i
i
i
/
:// d
:// d
:// d
thtp
thtp
thtp
p://d
tp://
tp://
tp://
h
h
h
t
t
t
RINGKASAN................................................................................................................... vii
ix
i
i
i
.
.
.
d
d
d
i
i
i
ca.cid.id
c
c
c
.
.
.
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
j
ISI.....................................................................................................................
xi unnej
neDAFTAR
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
iibli.b.u
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
DAFTAR GAMBAR.......................................................................................................
/d ig
://ddigxiv
://ddig
://ddig
p://d
tp://
tp://
tp://
hthtp
hthtp
hthtp
t
t
t
BAB 1 PENDAHULUAN
h
PRAKATA........................................................................................................................
d
d
d
1
id.id
id.id
id.id1.1 Latar Belakang...............................................................................................
.
.
.
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
1.2 Rumusan Maslah............................................................................................
3 .une
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
idgig3ili
idgigili
idgigili
idgigili
1.3 Tujuan
Penelitian...........................................................................................
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
1.4 Manfaat Penelitian.........................................................................................
3
BABid2 TINJAUAN PUSTAKA
d
d
d
aj.ca.c.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
2.1 y.u
...............................................................................
4 .unne
n
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
gig2iiblib.u
gigil
gigil ! $%&'()&%*%+,- ./+./0,1/-
idgigil
i
i
i
d
d
d
/:d
/
/
/
!"!#
/
/
/
: /d
: /d
: /d
p //
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/
345"4 46! $%&'()&%*%+,- ./+./0,1/- 2
A
id.id $%&'()&%*%+,- ./+./0,1/-
id.id 7 89:; #!< ; :6 =!?@ # :
id.id
.
.
.
c
c
ca.cid.id
c
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
n
2 8