ELEKTROPOLIMERISASI POLIPIROL DENGAN VARIASI KONSENTRASI DOPAN PARA-TOLUENASULFONAT DAN KARAKTERISASI RESPONNYA TERHADAP SENYAWA GOLONGAN ALKOHOL

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i

:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n

u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i

l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u

b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne

.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.

.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ELEKTROPOLIMERISASI POLIPIROL DENGAN VARIASI
KONSENTRASI DOPAN PARA-TOLUENASULFONAT

DAN KARAKTERISASI RESPONNYA TERHADAP
SENYAWA GOLONGAN ALKOHOL

SKRIPSI

Oleh
Dwi Yunitasari
NIM 051810301012

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l

i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
JURUSAN
KIMIA
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

je.aj.ac.
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
UNIVERSITAS JEMBER
2011
c.idid
c.idid

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

je.aj.ac.
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ELEKTROPOLIMERISASI POLIPIROL DENGAN VARIASI
KONSENTRASI.iDOPAN
PARA-TOLUENASULFONAT
cacd.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
DAN KARAKTERISASI
RESPONNYA
TERHADAP
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
.bu.SENYAWA
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
GOLONGAN
ALKOHOL
i
i
i
ig ili
ig ili
ig ili

:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

SKRIPSI

c.idid

hthtp
ttp:/

hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
Oleh
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
JURUSAN/dKIMIA
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
MATEMATIKAhtDAN
ILMU PENGETAHUANhALAM
thttp
hthFAKULTAS
ttp
http

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

c.idid

.aj.ac. tugas akhir dan memenuhi
jemelengkapi
je.ajsalah
diajukan guna
ac. satu syarat
.
e
e
n
n
n menyelesaikan ProgramilStudi
n (S1)
Kimia
iibli.bu.u
liibli.bu.uuntuk
i
g
g
i
i
dan mencapai gelar
dig Sains
://d/dig
://d/Sarjana

Dwi Yunitasari
NIM 051810301012

UNIVERSITAS JEMBER
2011

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:pi//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
PERSEMBAHAN neej.
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
liibli.bu.un
i
i
i
l
g
g
i
i
i
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
hht ini Saya Persembahkan Kepada
hh:t
Skripsi

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

1. Ibunda Komala Sari dan Bapak Sunardi. Terimakasih untuk, Kasih Sayang, Doa,

c.idid

c.idid

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.une
.bu.une
.bu.n
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il atas segala yang telah diberikan
Perjuangan
idgigdan
idgigil dengan Tulus Ikhlas hingga
idgibisa
gil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hmeraih
hhtt
hhtt
htt semua ini.
a c.
a c.
Kesabaran, Keikhlasan,
nej. j.a Bimbingan, Didikan, Pengorbanan,
nej. j.a Nasehat, Teladan,

2. Kakak Abdul Haris Nasution, S.Si dan adik Esti Wulandari. Terimakasih buat

ca.cid.id Doa, Dukungan dan jbantuannya.
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
3. Guru-guru
ili taman kanak-kanak//dsampai
ig ili
idgigsejak
idgigili perguruan tinggi yang
idgtelah
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttp
hmemberikan
hthdengan
hthttp
ttp penuh kesabaran.
ilmu dan membimbing
4. Almamater Tercinta Jurusan Kimia Fakultas Matematika dan Ilmu Pengetahuan

c id
Alam Universitas Jember.
ej.aj.ac.

ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:pii//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

.id

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
MOTTO
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
“Bacalah
dengan
menciptakan.
Dia telah ib.u.nune
ne nama Tuhanmuilyang
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
i
i
i
gigil
idmenciptakan
idgigil
idgiigl ilib
d
d
d
manusia
dari
segunmpal
darah.
Bacalah,
dan
/
/
/
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
:
thtp
p:
hthtp
hthtp
ttTuhanmulah
ttp:
ttpQalam.
Yang MahahPemurah.
Yang mengajar dengan
Dialah yang mengajar manusia segala yang belum diketahui”
ca.cid.id (Q.S Al-‘Alaq 1-5). j.aca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
d
“Ilmulebih utamaj.ketimbang
menjagamu,
sedang
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id harta, sebab Ilmu
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
e
e
ne
ne
nharta.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
engkaulah
yang harus menjaga
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p/bin
(
Sayidina
‘Ali
Abi
Thalib)
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
iii
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
PERNYATAAN neej.
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
liibli.bu.un
i
i
i
l
g
g
i
i
i
ig
:p//:d
:p//:d
/dyang
/dig
/
/
p
p
t
t
t
t
Saya
bertanda
tangan
di
bawah
ini:
t
t
hht
hht

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Nama

: Dwi Yunitasari

d
d
d
d
NIM
: 051810301012
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nesesungguhnya bahwailibkarya
ne
ne ilmiah yang berjudul:
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
menyatakan
dengan
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
“Elektropolimerisasi
Polipirol
Dengan
Variasi
Konsentrasi
Dopan
Parat
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Toluenasulfonat Dan Karakterisasi Responnya Terhadap Senyawa Golongan

.cid.iddalam pengutipan
d karya sendiri, kecuali
ca.cid.id Alkohol“ adalah benar-benar
ca.cid.ihasil
cajika
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej. pada institusi manapun,
nej.
.bu.n
.bu.n
.bdiajukan
.bu.n
u
u
u
u
substansi
disebutkan
sumbernya,
dan
belum
pernah
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
serta
bukan
karya
jiplakan.
Saya
bertanggung
jawab
atas
keabsahan
dan
kebenaran
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
isinya sesuai dengan sikap ilmiah yang harus dijunjung tinggi.

d
d
d.idsaya buat dengan sebenarnya,
d.id adanya tekanan
Demikian pernyataan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ciini
aj.ca.citanpa
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
u.n
ne
ne
ne manapun serta bersedia
ne sanksi akademik jika
.bu.n
.bu.n
.bupihak
.bmendapat
dan paksaan dari
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:p//:d
:pdi
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
ternyata
kemudian
hari
pernyataan
ini
tidak
benar.
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.caJember,
.
.
Juli 2011
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
Yang
menyatakan
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
u.n
nej.
nej.
.
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
b
Dwi Yunitasari ig ili
idgigili
/:d
/
:p//:d
:
/dig
/
/
/
NIM
051810301012
p
t
t
hthtp
hthttp
t

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
iv
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
SKRIPSI
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

c.id.id

c.id.id

c.id.id

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id Dwi Yunitasari
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
NIM
051810301012
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

je.aj.ac
je.aj.ac VARIASI
je.aj.ac
ELEKTROPOLIMERISASI
POLIPIROLnDENGAN
e
e
e
n
n
u
u
u
n
n
n
.
.
.
KONSENTRASI
DOPAN PARA-TOLUENASULFONAT
giigliiblib.u
giigliiblib.u
giigliiblib.u
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
: /d
:p://d
: d
TERHADAP
tRESPONNYA
tp://
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/ DAN KARAKTERISASI
t
t
SENYAWA GOLONGAN ALKOHOL

Oleh

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
Pembimbing

Dosen Pembimbing
.id Utama

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

: Asnawati.
M.Si.
.cid.S.Si,
d
d
i
i
c
ca.cid.id
c
.
a
a
a
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
ej M.Kes
nej
nej
nNeran,
.bu.n
.bu.n
u
u
u
Dosen
Pembimbing
Anggota ilibi.b
:uIr.
b
b
.
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:pv//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
PENGESAHAN neej.
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Skripsi berjudul “Elektropolimerisasi Polipirol Dengan Variasi Konsentrasi Dopan

d
d
d
.cid.id
aj.caKarakterisasi
aj.ca.ci .id Para-Toluenasulfonat eDan
aj.ca.ci .idSenyawa Golongan ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
Responnya Terhadap
j
j
j
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
Alkohol”
telah
diuji
dan
disahkan
oleh
Fakultas
Matematika
dan
Ilmu
Pengetahuan
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhUniversitas
hhtt
hhtt
tt
Alam
Jember pada:
hari

:

ca.cid.id tanggal :
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
tempat
: ig
Fakultas
Pengetahuan
Alam Universitas Jember
ig ili
idgigili
idgigili
igili Matematika dan Ilmu
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

Tim Penguji

Ketua (DPU),c.idid

je.aj.ac.
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

Asnawati, S.Si, M.Si.
NIP 196808141999032001

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Sekretaris
c.idid(DPA),

je.aj.ac.
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

Ir. Neran, M.Kes
NIP 194808071974121003

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Anggota
Tim
Penguji
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Penguji I,
Penguji II, ht ttp
hthttp
hthttp
h

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
neS.Si, M.Sc
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.buDwi
u
u
u
b
b
b
Ika Oktavianawati,
Indarti, S.Si, M.Si.
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil NIP 197409012000032004
d
NIP
:p//:198010012003122001
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Mengesahkan,
Dekan

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Prof. Drs. Kusno, DEA., Ph.D.
NIP
d 196101081986021001

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
vi
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

RINGKASAN
Elektropolimerisasi Polipirol Dengan Variasi Konsentrasi Dopan ParaToluenasulfonat Dan Karakterisasi Responnya Terhadap Senyawa Golongan
Alkohol; Dwi Yunitasari, 051810301021; 2011: 57 halaman; Jurusan Kimia Fakultas
Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam Universitas Jember.
Polimer konduktif adalah polimer yang dapat menghantarkan arus listrik.
Polimer ini

merupakan

hasil

kombinasi polimer

isolator

menjadi

bahan

semikonduktor. Salah satu contoh polimer konduktif adalah polipirol. Polipirol
mudah disintesis secara elektrokimia, memiliki konduktivitas yang cukup tinggi dan
sifat mekanik yang cukup. Polimer konduktif dapat dibentuk menjadi lapisan tipis
(film) berwarna hitam yang dapat berinteraksi dengan analit gas dan uap
menghasilkan output sinyal dalam proses tranduksinya. Tujuan penelitian untuk
mengetahui: (1) pengaruh variasi konsentrasi dopan para-Toluensulfonat pada
sintesis polipirol secara voltametrik siklik, (2) karakteristik polipirol yang dihasilkan
dengan menggunakan mikroskop optik, (3) perubahan nilai resistansi pada film
polipirol terhadap senyawa alkohol, (4) mengetahui kerja respon polipirol yang
berupa daerah kerja, sensitivitas dan limit deteksi. Hasil penelitian ini diharapkan
dapat bermanfaat bagi pengembangan sensor untuk analit lainnya, serta dapat menjadi
bahan informasi untuk kajian sensor berbasis polimer konduktif.
Penelitian ini dilakukan di Laboratorium Kimia Analitik dengan menggunakan
alat potensiostat AMEL 433 digunakan untuk proses elektropolimerisasi, dalam
proses tersebut dilakukan dua tahap yaitu tahap pertama optimasi scan rate. Scan rate
yang digunakan yaitu scan rate 30 mV/s; 50 mV/s; 100 mV/s; 200 mV/s, dari hasil
optimasi tersebut kemudian dilakukan karakterisasi terhadap larutan metanol 0,05 M.
Hasil karakterisasi diperoleh scan rate 30 mV/s yang digunakan untuk proses sintesis
polipirol. Tahap kedua yaitu dengan proses sintesis variasi konsentrasi dopan paratoluensulfonat dengan menggunakan scan rate 30 mV/s. Proses elektropolimerisasi

vii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ini berlangsung pada tegangan 0-1200 mV dengan 10 sklik. Uji karakterisasi yang
dilakukan yaitu dengan menggunakan mikroskop optik, dan perubahan nilai resistansi
terhadap variasi senyawa alkohol.
Hasil penelitian menunjukkan bahwa proses elektropolimerisasi terhadap variasi
scan rate memberikan nilai respon yang berbeda, dimana pada scan rate 200 mV/s
nilai respon yang dihasilkan jelek dan permukaan film yang dihasilkan jelek
seadngkan pada scan rate 30 mV/s nilai respon dan permukaan film yang dihasilkan
bagus. Scan rate yang diperoleh kemudian dilakukan sintesis polipirol, dimana variasi
konsentrasi dopan para-toluensulfonat pada sintesis polipirol secara voltametri siklik
menghasilkan bentuk voltammogram yang berbeda-beda, data voltamogram yang
dihasilkan memiliki karakter adsorbsi irreversibel yang menunjukkan pertumbuhan
molekul organik membentuk multi layer (berlapis-lapis). Nilai resistansi yang yang
dihasilkan berbeda-beda, dimana semakin tinggi konsentrasi dopan paratoluenasulfonat nilai resistansi semakin kecil begitu juga sebaliknya semakin rendah
konsentrasi dopan para-toluenasulfonat nilia resistansi yang dihasilkan semakin
besar.
Permukaan film PPy/p-Ts- dilihat dengan menggunakan mikroskop optik dimana
konsentrasi dopan p-Ts- 0,25 M menghasilkan permukaan yang rata dan halus,
sedangkan pada konsentrasi dopan p-Ts- 0,15 M manghasilkan permukaan flm yang
tidak rata dan kasar. Nilai resistansi yang dihasilkan pada sensor PPy/p-Ts- berbedabeda, dimana semakin tinggi konsentrasi dopan p-Ts- nilai resistansi yang dihasilkan
kecil dan nilai konduktivitasnya besar, sedangkan pada konsentrasi dopan p-Ts- yang
rendah nilai resistansi yang dihasilkan besar dan nilai konduktivitasnya kecil.
Respon resistansi sensor polipirol yang berupa daerah kerja terhadap larutan
metanol PPy/p-Ts- 0,25 M yaitu 0,03M sampai 0,05M dan memiliki kelinieritas
sebesar 0,980. Sensitivitas sensor PPy/p-Ts- 0,25 M sebesar 0,026 terhadap larutan
metanol. Limit deteksi sensor PPy/p-Ts- 0,25 M terhadap larutan metanol sebesar
2,17 x 10-5 M.

viii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
PRAKATA
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
thttp
hAlhamdulillah,
hthlayak
ttp untuk Allah Tuhan seru hsekalian
segala puji hanya
alam.
Banyak nikmat yang Allah berikan, tetapi sedikit sekali yang kita ingat. Kadang kita

d
d
d
d
aj.ca.ci .idbesar nikmat yang Allahejberikan
aj.ca.ci .id baru mampu merasakan
aj.ca.ci .idketika sebagiannya ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
betapa
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
g hilang.
il
il menyusun dan menyelesaikan
berkurang/d
atau
Atas nikmatnyalah kami
ig il
idgigdapat
idgigil
/:d
:p/://idig
:p//:d
:p//:d
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttyang berjudul ”Elektropolimerisasi
hhtt Polipirol Dengan VariasihhKonsentrasi
tt
skripsi
Dopan Para-Toluenasulfonat Dan Karakterisasi Responnya Terhadap Senyawa

ca.cid.id Golongan Alkohol” . j.aca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Ucapan
gigili kasih selalu tak pernah /cukup
ili menyatakan betapa besar
ig ili
idterima
idgiguntuk
idgirasa
gili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp itu pada diri kami. Sungguh
hthtkasih
hthttpbanyak nama yang harus kami
hthsebut
ttp tetapi
terima
tidak semua bisa kami maktubkan laporan ini. Terima kasih yang sedalam-dalamnya

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id kepada :
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
1.
Bapak
Prof.
Drs.
Kusno,
DEA,
Ph.D,
selaku
Dekan
Fakultas
MIPA
Universitas
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hJember;
hhtt
htt
2.

Bapak Drs. Achmad Sjaifullah, M.Sc., Ph.D., selaku ketua Jurusan Kimia

4.

Bapak Ir. Neran, M.Kes, Ibu Asnawati S.Si, M.Si dan Bapak Drs. Siswoyo. MSc.

ca.cid.idJember;
ca.cid.id Fakultas MIPA Universitas
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej. Kimia Analitik danilibLaboratorium
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3.
Kepala
Laboratorium
Instrument
Jurusan
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Fakultas MIPA UniversitashthJember;
hKimia
hthttp
ttp
d
d
a
a
.
.
e
e
j
j
nedan
neskripsi
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
meluangkan
waktu
pikiran
selama
penyusunan
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hpenulisan
hhttp
http skripsi ini;

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
demi terselesainya
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

i
.i .id
PhD selaku dosen jPembimbing
dorongan,
.ac.c.id yang telah memberikan
j.ac cbimbingan,

5.

Ibu Ika Oktavianawati, S.Si., M.Sc dan Ibu Dwi Indarti, S.Si., M.Si selaku dosen

ca.cid.id waktunya guna membimbing
ca.cid.id Penguji yang telah jmeluangkan
ca.cid.id
ca.cid.id serta memberikan
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
e
n
nejkesempurnaan
nej.
nej.
nej.
.bu.demi
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
kritik
dan
saran
skripsi
ini;
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
6. hDrh.
thttp Wuriyanti Handayani, M.Si,
tp Dosen Pembimbing Akademik
hthttp yang
hthtselaku
telah membimbing selama menjadi mahasiswa;

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
ix
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
7. teman-teman seangkatan
terimakasih atas motivasi,
semangat, dukungan, neej.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
iibli.bu.un
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
perhatian,
/:d
:p//:d
:p//:d
/digbantuan, dan nasehatnya;ttpt:p//:d
/dig
/dig
//dig
/
/
/
p
p
t
t
t
t
t
t
t
ht
ht banyak
8. hsemua
pihak yang tidak dapathh
disebutkan
satu persatu yang htelah
membantu terselesainya penulisan skripsi ini, saya ucapkan terima kasih.

d
id
id sempurna, oleh
ca.cid.dari
ca.cid.id
aj.ca.bahwa
aj.ca.ci .id
ajauh
a
c.id karya tulis ini masih
.
.
.
.
j
j
j
j
Penulis
menyadari
.
.
e
e
e
e
ne
ne
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
g il dan kritik yang sifatnya//dmembangun
g il
sebab itu/dsaran
sangat penulis harapkan.
ig il
idgigil
/:d
:p/://idig
:p://idig
:p//:d
/
//dig
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt penulis berharap, semoga karya
hhtt tulis tertulis ini dapat memberi
hhmanfaat
tt
Akhirnya
dan
sumbangan bagi ilmu pengetahuan.

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ig ili
idgigili
/:d
/:d
/
:
/
//dig
/
p
t
hthttpJuli 2011
Jember,

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthYunitasari
ttp
Dwi

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:px//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

DAFTAR ISI

.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
Halaman neej.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
bli.bu.un
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
i
HALAMAN
JUDUL ......................................................................................
i
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig
/dig
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
t
hht
hht
hht
HALAMAN
PERSEMBAHAN ....................................................................
ii
HALAMAN MOTTO ....................................................................................

iii

PRAKATA ......................................................................................................

ix

Rumusan Masalah ..................................................................

3

BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA....................................................................

5

2.2.1 Metode Elektropolimerisasi.............................................

11

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id HALAMAN PERNYATAAN........................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
iv
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
HALAMAN
idgPENGESAHAN........................................................................
ig il
idgigil
idvigigil
igil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt vii
RINGKASAN
.................................................................................................

ca.cid.id DAFTAR ISI...................................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
xi
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
BAB 1. PENDAHULUAN
.............................................................................
ig ili
idgigili
idgigili
idg1igili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp1.1 Latar Belakang .......................................................................
hthttp
hthttp 1

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

1.2

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
1.3 BatasaneMasalah.....................................................................
4
.
.
.
j
j
j
e
e
n e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
liibli.bu.unPenelitian ...................................................................
l
i
i
1.4 igiTujuan
4
i
i
idgigil
idgigil
dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt 1.5 Manfaat Penelitian .................................................................
hhtt
4
ca.cid.idKonduktif Polipirol ....................................
ca.cid.id
ca.cid.id
2.1 Sintesis Polimer
5
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
nej. Pirol ................................................................
nej.
nej.
.bu.Monomer
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
2.1.1
9
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp2.2 Elektropolimerisasi Polipirol
hthttp 10
hthttp ................................................
.cid.idMempengaharui Elektropolimerisasi
.id
2.2.2 Faktor
j.acYang
j.ac c.id .........

ca.cid.id
15
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
n
nej Kerja................................................................
nej
nej
.bu.Elektroda
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
2.2.3
17
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.2.4
Pelarut
.............................................................................
17
hhtt
hhtt
hhtt
2.2.5 Dopan Teraetilammonium para-Toluensulfonat ............

19

id
.cid.id Polimer Konduktif .............................
Sensor Gas
.acBerbasis
.ac.c.id

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

20
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
ej.
u.n
nKonduktif
nej.
nej. ....................... 21 ilib.bu.n
.bu.n
.b
u
u
u
2.4 iPolimer
Sebagai
Sensor
Alkohol
b
b
i
i
l
l
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
xi
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

2.3

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

BAB 3. METODOLOGI PENELITIAN......................................................

23

.cid.id Penelitian ..............................................
caWaktu
ca.cid.id
ca.cid.id
3.1 Tempat dan
23
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e j.
e
e
n
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
uneBahan Penelitian .....................................................
u
u
bli.budan
b
b
.
i
i
i
3.2 giAlat
23
l
l
l
i
i
idigi
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
3.2.1 Alat Penelitian .................................................................
hthttp
hthttp
hthttp 23
3.2.2 Bahan Penelitian..............................................................

23

id.id
id
Diagram .alir
ac.cPenelitian..........................................................
.ac.c.id

24
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
n ej
neKerja
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
3.4 iProsedur
Penelitian ....................................................
25 ilibi.bu.un
i
i
l
l
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
:p//:d
:pKerja.............................................
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
3.4.1
Pembuatan
Elektroda
25
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
3.3

3.4.2 Pembuatan Larutan Elektrolit..........................................

26

d
.id.id
3.4.3 Proses
Pirol......................................
acElektropolimerisasi
ac.i .id

27
ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
n
ne j.
ej.
u.n
nej.
nSenyawa
.bu.Karakterisasi
.bUap
3.4.4
Polipirol terhadap
alkohol .. 28 ilib.bu.une
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
3.5
Respon
Sensor
terhadap
Senyawa
Alkohol..........................
30
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
3.5.1 Penentuan Daerah Kerja ..................................................

30

d
d
d
d
3.5.2 Sensitivitas.......................................................................
31
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne
ne
ne Deteksi ..................................................................
ne
.bu.n
.bu.Limit
.bu.n
3.5.3
31 lib.u.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
BABtt4.p:p
PEMBAHASAN
................................................................................
33
/
//dig
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

4.1

Elektropolimerisasi Pirol .......................................................

33

did Rate ........................................................
4.1.1 Optimasi
c.iScan
c.idid

34
ca.cid.id
.
.
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
n
4.1.2
37 ib.u.n
nej. Poliprol ..............................................................
nej.
nej.
.bu.Sintesis
.bu.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
4.2
Karakterisasi
Polipirol
Terhadap
Uap
Senyawa
Alkohol
..
42
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
4.3

Respon Sensor ........................................................................

47

4.3.1 Daerah Kerja
.idd ...................................................................
.idd

47
d
aj.cac.i
aj.ca.ci .id
aj.cac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
4.3.2
......................................................................
48 b.un
ne
ne
ne
.bu.Sensitivitas
.bu.n
u
u
u
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
il Limit Deteksi ..................................................................
idgig4.3.3
idgigil
idgigil
49
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
BAB 5. PENUTUP.......................................................................................... 51

5.1 Kesimpulan .............................................................................
51
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
5.2 Saran........................................................................................
52
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
DAFTAR
PUSTAKA
.....................................................................................
53
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
LAMPIRAN ..................................................................................................

57

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
xii
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

DAFTAR TABEL

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Halaman
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
2.1hKonduktivitas
Dari Logam Dan Polimer
hthttp Yang Terdoping .........................
hthttp 6
2.2 Sifat Fisik Pirol ...........................................................................................

9

d
d
d
18
ca.cid.id
aj...................................................................................
aj.ca.ci .id 2.3 Sifat Fisik Asetonitril
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n e
nePelarut ........................................................................
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2.4 Sifat-SifatilBeberapa
18 ilibi.bu.un
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
/:d
:p/larut
:p//:......................................................
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
2.5hEfek
Pada
Kualitas
Film
Polipirol
19
thtp
t
t
hhtt
hhtt
tt
2.6 Film Polipirol Dengan Dopan Berbeda ....................................................... 20

d.id Metanol .................................................
43
ca.cid.id 4.1 Respon Sensor Terhadap
ca.ciLarutan
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
n
ne j.
nej.
nej. Larutan Etanol ....................................................
nej.
.bu.n
.buTerhadap
.bu.n
4.2 Respon Sensor
45 ilib.bu.une
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
4.3hRespon
Sensor
Terhadap
Propanol
.............................................................
46
t
t
t
thttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
xiii
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/