ANALISIS FINANSIAL DAN PENETAPAN STRATEGI PENGEMBANGAN USAHA PEMBENIHAN IKAN GURAMI (Osphronemus gouramy)

ej

gili
://di

.id

i

/dig

d

ac.i

gili

://di

http

i

/dig

:/
http

ej
b un

.id

ne
lib u

d

ac.i

gili

://di

http

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

d

ac.i

gili

://di

http

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

ne

lib u

i

/dig

d

ac.i

gili

://di

http

.id

j ac

:/
http

ej
b un

l

digi

://
http

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http

j ac

j ac

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http

http

:/
http

ej

b un

b un

gili
://di

ej
b un

d

ac.i

gili

://di

http

il

/dig

:/
http

gil

://di

http

ANALISIS FINANSIAL DAN PENETAPAN STRATEGI
PENGEMBANGAN USAHA PEMBENIHAN
IKAN GURAMI (Osphronemus gouramy)

SKRIPSI

Oleh
Fatimah
NIM. 031510201033

JURUSAN SOSIAL EKONOMI PERTANIAN
F AK UL T AS P ER T A NI A N
UNIVERSITAS JEMBER
2007

.id

i

/dig

ttp:/

.id

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

.id

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

.id

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

.id

j ac

j ac

j ac

j ac

j ac

ne
lib u

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

i

/dig

ej
b un

.id

.id

j ac

digi

i

/dig

.id

e
b un
i
l
i
g
i

http

d

ac.i

ili

.id

.id

i

/dig

:/
http

.id

.id

e
b un
i
l
i
g
i

ne
lib u

i

/dig

:/
http

.id

ne
lib u

i

/dig

:/
http

gil

://di

://d

http

http

l

digi

://
http

.id

j ac

j ac

j ac

j ac

ne
lib u

il

/dig

:/
http

j ac

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

il

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

://d

://d

http

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

i

/dig

:/
http

ej
b un

.id

j ac

ne
lib u

c.id
c.id
c.id PENETAPAN STRATEGI
c.id FINANSIAL DAN
ANALISIS
ej a
ej a
ej a
ej a
n
n
n
n
u
u
u
u
ilib
ilib
ilib
ilib
PENGEMBANGAN
USAHA PEMBENIHAN
/dig
/dig
/dig
/dig
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
ht
ht
ht GURAMI (Osphronemus
ht
IKAN
gouramy)

.id

ne
lib u

d

ac.i

j ac

j ac

j ac

:/
http

.id

i

/dig

gili

.id

ne
lib u

l

digi

://
http

http
j ac

:/
http

ej
b un

://di

http

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

://
http

d

ac.i

://d

://d

http

i

/dig

ili

j ac

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

e
b un
i
l
i
g
i

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

ne
lib u

i

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

SKRIPSI
.id
j ac

.id
j ac

e
b un

ili

/dig

:/
http

e
b un

ili

/dig

:/
http

b

igili

ja
une

b

igili

://d
http
.id

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

ej
b un

d

.id

://d

http

j

ne
lib u

j

ne
lib u

i

/dig

d

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

.id

.id

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

ili

d
ac.i

.id

UNIVERSITAS JEMBER
d
2007
ac.i
nej
lib u

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

ii

.id

i

/dig

ttp:/

.id

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

://
http

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

gil

://di

http

.id

j ac

ne
lib u

.id

l

digi

://
http
.id

j ac

j ac

j ac

j ac

ne
lib u

://
http

il

/dig

:/
http

digi

digi

digi

://
http

.id

il

/dig

:/
http

ej
b un

j ac

ne
lib u

l

digi

://
http
j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

.id

j ac

digi

i

gil

://di

http

ne
lib u

://
http

ne
lib u

Fatimah ttp://dig
h
NIM. 031510201033

ac.i

digi

://
http

ne
lib u

ili

/dig

:/
http

.id

://d

http

j ac

ac

il

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

.id

digi

Oleh
.id

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

j ac

ne
lib u

://
http

ej
b un

ej
b un

c.id
c.id
c.id
c.id
ej a
ej a
ej a
ej a
n
n
n
n
u
u
u
u
EKONOMI PERTANIAN
lib
lib
lib
lib JURUSAN SOSIAL
digi
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
F AK
htt
htt A NI A N
htt UL T AS P ER T
htt

j ac

ttp:/

d

ac.i

ili

d
ac.i

digi

://
http

ej
b un

/dig

:/
http

.id

digi

ili

ac.i

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

j ac

ne
lib u

://
http

ej
b un

/dig

:/
http

ili

/dig

:/
http

.id

ne
lib u

://
http

ej
b un

ej
b un

diajukan guna memenuhiid salah satu persyaratan id
ac.
ac.
untuk menyelesaikan
nej
nej Program Sarjanabpada
u
u
b
i
i
l
gil
Program
Sosial Ekonomi:/Pertanian
digi
diStudi
tp /
tp://
t
t
h
h
Fakultas Pertanian Universitas Jember

ja
une

digi

digi

://
http

ili

/dig

:/
http

j ac

j ac

ne
lib u

d

ac.i

c.id

c.id

://d
http

ej
b un

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

j

.id

.id

i

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

i

.id
http
.id

.id

i

/dig

:/
http

i

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

.id

.id
://
http

/dig

i

ne
lib u

.id

.id

iii

.id

.id

i

/dig

ttp:/

.id

i

/dig

.id

j ac

.id

l

digi

digi

://
http

ne
lib u

gil

://di

http

ne
lib u

://
http
.id

j ac

j ac

ttp:/

.id

://d

j ac

j ac

ne
lib u

il

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

://
http

d

ac.i

ili

.id

il

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

digi

digi

ne
lib u

i

/dig

.id

j ac

://
http

d

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

i

ac.i

://d

://d

j ac

ttp:/

.id

.id

ne
lib u

/dig

ili

l

digi

://
http
j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

j ac

ttp:/

.id

digi

digi

ili

j ac

j ac

d

ac.i

.id

j ac

digi

i

gil

://di

http

ne
lib u

://
http

n
lib u

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

://
http

d

://d

://d

http

.id

Dra. Sofia, M.Hum.

i

ac.i

ili

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

:

.id

://d

digi

il

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

://
http

n
lib u

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

.id

.id
.id
.id
Soejono, S.P.,eM.P.
Pembimbing
Anggota :ej acDjoko
j ac
j ac

ne
lib u

/dig

:/
http

ej
b un

l

digi

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

ej
b un

j ac

nej
Pembimbing:
ib u

Pembimbing Utama

j ac

ne
lib u

http
ac.i

://
http

d

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

d

.id

i

ac.i

://d

://d

ne
lib u

://
http

.id

.id

ne
lib u

/dig

ili

://
http
j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

digi

digi

://
http

.id

j ac

j ac

ne
lib u

d

ac.i

ili

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

ej
b un

/dig

:/
http

://d

://d

http

d

.id

l

digi

digi

i

/dig

:/
http

.id

j ac

://
http

ne
lib u

gil

://di

http

ne
lib u

j ac

Fatimah
NIM. 031510201033

ac.i

ili

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

i

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

ne
lib u

.id

://d

.id

digi

://
http

il

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

j ac

ne
lib u

c.id
j aOleh

.id

ne
lib u

/dig

ej
b un

://
http
j ac

:/
http

.id

d

ac.i

ili

http

j ac

ne
lib u

digi

digi

j ac

/dig

.id

il

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

://di

j ac

ne
lib u

://
http

ne
lib u

d

http

http

i

ac.i

ili

/dig

:/
http

://di

://di

digi

://
http

u

ne
lib u

/dig

:/
http

ej
b un

.id

j ac

ANALISIS FINANSIAL DAN PENETAPAN STRATEGI
PENGEMBANGAN
USAHA
PEMBENIHAN
c.id
c.id
c.id
ej a
ej a
ej a
n
n
n
u
u
u
IKAN GURAMI
(Osphronemus gouramy)
gilib
gilib
gilib

j ac

:/
http

gilib

h

d
ac.i
http

ne
lib u

i

/dig

:/
http

c.i
aBERJUDUL
SKRIPSI
nej
/di
ttp:/

.id

j ac

l

digi

://
http

http

ne
lib u

d

d

ac.i

gili

://d

i

/dig

h

e
b un
i
l
i
g
i

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej
b un

/di
ttp:/

h

http

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

h

.id

c.i
ej a

digi

: Rabu
d

Tanggalb un
ili

.id

i

/dig

gilib

u

gilib

/di
ttp:/

j

e
b un
i
l
i
g
i

d
ac.i

j

digi

://
http

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

ej
b un

ili

d

.id
://d

://d

http
.id

://
http
.id

i

/dig

ttp:/

://
http

ne
lib u

i

/dig

ttp:/

.id

.id

://
http

.id

i

/dig

ttp:/

i

/dig

il

/dig

:/
http
.id

gil

://di

://d

http

http
.id

j ac

ne
lib u

.id

l

digi

digi

://
http

://
http
.id

j ac

j ac

ttp:/

d

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

.id

ne
lib u

il

/dig

:/
http

ac.i

ili

j ac

ne
lib u

j ac

ne
lib u

ej
b un

/dig

:/
http

digi

iv

j ac

j ac

ne
lib u

d

ac.i

ili

/dig

j ac

ne
lib u

digi

digi

digi

/d

c.id
c.id
ej a
ej a
n
n
u
u
lib
lib
Prof. Dr./dIr.
Budi Trisusilowati,
igiEndang
digi MS
/
/
/
:
:
p
p
NIP. 130 531 982
htt
htt

.id

ne
lib u

://
http

:/
http

ej
b un

l

digi

digi

/d

:/
http

j ac

j ac

ne
lib u

://
http

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

.id

j ac

ne
lib u

://
http

:/
http

/dig

:/
http

id

gil

://di

http

Dr. Ir. Evita Soliha
d Hani, M.P.
c.id
ac.i
j
ej a
e
n
n
NIP.
131
880
472
u
u
b
b
igili
igili

d

Mengesahkan
.id
j ac
e
n
u Dekan,
ilib

d

.id

://d

. II
Anggota
j ac

ac.i

ili

/dig

ac.i

ili

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

ej
b un

ej
b un

il

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

://
http

d

ac.i

ili

.id

il

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

digi

digi

:/
http

ac.i

.id

j ac

://
http

d

ac.i

://d

http

ne
lib u

i

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

.id

ne
lib u

/dig

ili

://
http
j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

://d

/dig

ili

/dig

u

ja

Djoko Soejono,S.P.,
M.P.
.id
j ac164 097
e
NIP.
132
n
bu

:/
http

Tim Penguji
.id
j ac
neKetua,

e
b un
i
l
i
g
i

http

n
lib u

i

Dra. Sofia, M.Hum.
NIP. 131
658 396
c.id

d
ac.i

c.id I
Anggota
ej a

.id

digi

://
http

http

gilib

/di
ttp:/

.id

l

digi

digi

://
http

ne
lib u

/dig

.id

j ac

ne
lib u

j ac

:/
http

h

j ac

:/
http

u

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

:/
http

ac
nej

://d

://d

http

i

/dig

:/
http

h

h

ne
lib u

.id

ac
nej

.id

j ac

i

.id

/di
ttp:/

.id

ne
lib u

/dig

:/
http

/dig

p:/
: Ruang hSidang
ttp:/ Fakultas Pertanian
httUNEJ

gil

://di

http

.id

i

i

/dig

g

j ac

ne
lib u

il

/dig

:/
http

://di

.id

ne
lib u

j ac

j ac

:/
http

d

ac.i

ili

http

j ac

: 27 Juni 2007

/dig

g

il

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

://di

http

c.i
ej a

tp:/
htTempat

ne
lib u

g

://di

http

Hari

d

://
http

g

http

n
lib u

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

h

://di

://d

u

i

/dig

:/
http

ej
b un

.id

j ac

ne
lib u

Skripsi Berjudul: Analisis Finansial dan Penetapan Strategi
Pengembanganc.idUsaha Pembenihan cIkan
Gurami (Osphronemus
gouramy),
d
c.id
c.id
a .i
ej a
ej a
ej Pertanian
ej adisahkan oleh Fakultas
telah diuji
dan
pada:
n
n
n
n
u
u
u
u
ilib
ilib
ilib
ilib

j ac

http

gilib

h

e
b un
i
l
i
g
i

i

/dig

:/
http

ac.i
PENGESAHAN
nej

/di
ttp:/

.id

j ac

l

digi

://
http

http

ne
lib u

d

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

:/
http

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

h

i

/dig

:/
http

.i
SURATnePERNYATAAN
j ac
gilib

/di
ttp:/

u

h

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

ili

.id

j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

h

.id

j ac

l

digi

://
http

http

ne
lib u

d

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

:/
http

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

Saya yang bertanda tangan dibawah ini, mahasiswa Fakultas Pertanian
.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

://d

http

b un
igili

.id

j ac

NIM

: 031510201033

ht

.id

j ac

Jurusan

ne
lib u

.id

i

/dig

:/
http

.id
cPertanian
: Sosial Ekonomi
ej a

.id

ne
lib u

i

/dig

http
.id

j ac

ne
lib u

l

digi

digi

://
http

://
http

: Jl. Mawar No. 68 Dsn Ladan Ds Laladan
j ac

:/
http

.id

j ac

ne
lib u

gil

://di

://d

htt

htt

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

i
i
: Dr.
/digYuli Hariyati, M.S. p://dig
p:/Ir.

Alamat
j ac

http

n
lib u

htt

ne
lib u

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

://d

d
: Fatimah
tp://

igi
Dosen
p://d Wali

digi

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

Nama
://d

http

ne
lib u

://
http

.id
Universitas eJember
:
j ac

.id 62281
Deket Lor Lamongan
j ac
ne
lib u

i

/dig

:/
http

.id

i

/dig

:/
http

.id

j ac

j ac

ne
lib u

ne
lib u

i

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

Menyatakan bahwa :
ej
b un

d

ac.i

:/
http
.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

://d

http

ej
b un

e
b un

e
b un

e
b un

d

ac.i

ili
gili
gili
gili (Osphronemus gouramy)
Di Desa Rambutan
/digPembenihan Ikan tpGurami
://di
://di
://di
p
p
t
t
t
t
t
h
h
h

ili

/dig

:/
http

.id
.id
.id
Penelitian
Usaha
j ac
j acPenetapan Strategi Pengembangan
j ac Analisis Finansial dan

1.

Kecamatan Bangsalsari Kabupaten Jember ini belum pernah diteliti.

c.id

.id
.id
.id
Penyusunan
j ac atau mencontek
j ac sendiri tanpa menyadur
j ac KIT ini dilaksanakan

2.

ej a
e
e
e
b un
b un
b un
b un
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
i
://dKIT
://di tertulis diacu dalam
://di lain, kecuali yangttsecara
://di (plagiat) pada KITttpyang
http
h p
h
http

.id

j ac

digi

://
http

Saya sanggup
sanksi apabila KIT
c.id
c.idini merupakan
c.id
c.id atau bersedia menerima
ej a
ej a
ej a
ej a
n
n
n
n
u
u
u
u
ilib mencontek.
gilib
gilib
gilib
ghasil
://di
://di
://di
://di

3.

.id

i

/dig

:/
http

i

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

.id

.id
://
http
.id

i

ne
lib u

v

.id

://
http

.id

i

/dig

ttp:/

.id

i

/dig

ttp:/

http
.id

j ac

ne
lib u

.id

l

digi

digi

://
http

ne
lib u

gil

://di

//d

://
http
.id

j ac

j ac

j ac

ne
lib u

.id

e
b un
i
l
i
g
i

j ac

ne
lib u

digi

digi

://
http

ne
lib u

i

/dig

ttp:/

.id

il

/dig

:/
http

j ac

:
NIM. 031510201033
http

j ac

ne
lib u

j ac

j ac

/dig

.id

/

:/

il

/dig

:/
http

:/
http

c.id
ej a
n
u
ilib
Fatimah
/dig

.id
http

.id

i

/dig

:/
http

/

:/
http

l

digi

://
http

j ac

ne
lib u

Jember,
12
.id
.id Juni 2007
j ac
j ac
e
e
n
n
u
Menyatakan, ilib u
lib Yang
dig
digi

d

ac.i

://d

ne
lib u

i

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

digi

digi

ttp:/

.id

ne
lib u

/dig

ili

/dig

:/
http

.id

j ac

:/
http

ej
b un

j ac

j ac

://
http

d

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

i

ac.i

://d

://d

ne
lib u

/dig

ili

.id

j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

/dig

:/
http

ej
b un

.id

j ac

j ac

ne
lib u

http

http

http

http

gil

://di

http

ini dan disebutkan dalam daftar pustaka.

ne
lib u

il

/dig

:/
http

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

http

ej

gili
://di

http

ej

gili
://di

ej

b un

b un

b un

b un

gili
://di

gili
://di

http

http

http

RINGKASAN

Analisis Finansial Dan Penetapan Strategi Pengembangan Usaha
Pembenihan Ikan Gurami (Osphronemus gouramy), Fatimah, Jurusan Sosial
Ekonomi Pertanian Fakultas Pertanian Universitas Jember.
Usaha budidaya untuk keperluan konsumsi sudah berkembang pesat
seiring dengan kemajuan ilmu pengetahuan dan teknologi dibidang perikanan.
Teknik budidaya ikan terus dikembangkan, baik jenis ikan yang dipelihara,
fasilitas budidaya, penggunaan pakan dan cara reproduksi ikan untuk
mengembangkan suatu spesies guna memperoleh keturunan lebih baik. Jaminan
penyediaan benih dalam kualitas dan kuantitas memadai merupakan suatu syarat
yang dapat menentukan keberhasilan usaha budidaya ikan. Banyak jenis dan
ragam ikan yang mempunyai nilai ekonomis telah dikembangkan baik untuk
pembesaran maupun perbenihan. Salah satunya adalah ikan gurami. Dusun
Rambutan Desa Bangsalsari merupakan salah satu daerah yang mempunyai
potensi dalam usaha pembenihan ikan gurami.
Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui: (1) untuk mengetahui
pendapatan petani pada usaha pembenihan ikan gurami, (2) untuk mengetahui
tingkat efisiensi yang mampu dicapai petani pada usaha pembenihan ikan gurami,
dan (3) untuk mengetahui Faktor-faktor apa saja yang mempengaruhi pendapatan
petani pada usaha pembenihan ikan gurami (4) untuk mengetahui strategi
pengembangan usaha pada kegiatan pembenihan ikan gurami.
Penelitian dilakukan di Desa Bangsalsari Kecamatan Bangsalsari
Kabupaten Jember pada bulan Maret sampai dengan Mei 2007. Metode yang
digunakan dalam penelitian adalah metode deskriptif dan analitik. Pengambilan
sampel dilakukan dengan metode Proportioned Stratified Random Sampling dan
memperoleh 36 orang petani responden. Metode analisis data yang digunakan
adalah analisis pendapatan, analisis R/C Ratio, dan analisis faktor-faktor yang
mempengaruhi pendapatan dan analisis SWOT.
Hasil penelitian menunjukkan bahwa sebagian besar petani di Dusun
Rambutan melakukan usaha pembenihan ikan gurami. Sebagian petani

vi

ej

b un

gili
://di

l

digi

://
http

menjadikan usaha ini sebagai pekerjaan utama tapi terdapat juga petani yang
menjadikan usaha pembenihan hanya sebagai pekerjaan sampingan.Usaha
pembenihan ikan gurami memberikan keuntungan bagi petani. Jika dibandingkan,
petani strata jedingan luas mendapatkan keuntungan yang lebih tinggi jika
dibandingkan dengan petani strata jedingan sempit. Hal ini disebabkan petani
strata jedingan luas mempunyai banyak jedingan sehingga jumlah benih yang
dibudidayakan lebih banyak. Efisiensi penggunaan biaya pada usaha pembenihan
adalah efisien. Faktor-faktor yang berpengaruh secara nyata terhadap pendapatan
adalah produksi benih dan harga benih. Sedangkan faktor-faktor yang
berpengaruh tidak nyata adalah jumlah indukan dan biaya produksi. Analisis
SWOT menunjukkan bahwa usaha pembenihan ikan gurami berada pada posisi
ideal. Usaha pembenihan ikan gurami mempunyai peluang pasar yang prospektif
dan mempunyai kekuatan untuk mengerjakannya. Usaha pembenihan ikan gurami
harus mampu meningkatkan dan mempertahankan dengan menerapkan strategi
yang dianggap berkaitan dengan visi, misi dan nilai Dinas Peternakan dan
Perikanan Kabupaten Jember
Kata kunci : ikan gurami, pendapatan, efisiensi dan strategi pengembangan

.id

i

/dig

:/
http

i

d

ac.i

gili

://di

http

.id

.id
://
http
.id

i

/dig

.id

i

/dig

ttp:/

.id

vii

.id
i

/dig

ttp:/

.id

.id

.id

i

/dig

l

digi

digi

://
http
.id

j ac

j ac

ttp:/

.id

ne
lib u

://
http

ne
lib u

gil

://di

http
j ac

j ac

j ac

ne
lib u

.id

j ac

://d

digi

gil

://di

http

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

://
http

d

ac.i

gili

.id

il

/dig

:/
http

ej
b un

://di

://d

digi

ne
lib u

d

ac.i

j ac

j ac

://
http

i

http

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

j ac

j ac

ne
lib u

.id

ne
lib u

/dig

gili

.id

j ac

:/
http

ej
b un

://di

://d

digi

digi

d

ac.i

j ac

http

ne
lib u

i

http

e
b un
i
l
i
g
i

j ac

j ac

ttp:/

.id

ne
lib u

/dig

gili

.id

j ac

:/
http

ej
b un

://di

http

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

://
http

d

ac.i

://d

://d

i

j ac

j ac

ne
lib u

/dig

gili

.id

j ac

:/
http

ej
b un

://di

http

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

/dig

:/
http

ej
b un

.id

j ac

j ac

ne
lib u

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

gilib

h

/di
ttp:/

h

lib
digi
/
/
:
p
t

j

une

d
ac.i

c.id

lib

digi

://
http

u

i

/dig

:/
http

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

d

ac.i

ili

igili

technology in fisheries.
There are two kinds
of activity in fish farming,
i.e. fish
d
d
d
c.id
ac.i
ac.i
ac.i
j
j
j
ej a
e
e
e
n
n
n
n
u
u
u
u
b
b
b
breeding
ilib fish breeding especially
igili
igili research was focusedigon
igili and fish enlarging. The
d

d

d

d

://
http

://
http

://
http

related to financial analysis and decision to make development strategy of fish

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

c.id

b

igili

://d
http

ja
une

c.id

lib

digi

://
http

ja
une

.id

ac
nej

lib u

i

/dig

:/
http

.id

gilib

/di
ttp:/

ac
nej

u

h

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

c.id
c.id
c.id
c.id
ej a
ej a
ej a
ej a
n
n
n
n
u
u
u
u
b research has four g(4)
the farmer’s income
ilib
ilib aims, namely; (1) to
gilib
gknow
giliThe
://di
://di
://di
://di
p
p
p
p
t
t
t
t
t
t
t
t
h
h
h
h
.id
j ac
j ac
j ac
j ac
e
e
e
e
n
n
n
n
u
knowigthe
of
bu
b u time.
b ufish farming in the future
ilib development strategy
igili
igili
igili
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
tp
http
http
http
The location ofhtresearch was decided purposively,
i.e. in the village
of
c.id
c.
c.
c.
ej a
ej a
ej a
ej a
n
n
n
n
u
u
u
u
used gdiscriptive
and analyticgimethod,
while the analysis
lib
lib of data used income
lib
lib
digi
digi
di
di i
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
htt
htt
htt
htanalysis,
R/C Ratio analysis,
Mulltiple Linier Regresion
and SWOT analysis.
c.id
c.
c.
c.
ej a
ej a
ej a
ej a
n
n
n
n
u
u
u
u
main income
of farmers thoughilibtheir income is not highilibenough; (2) the gouramy
ilib
ilib
/dig
/dig
/dig
/dig
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
ht
ht breeders; (3) the significant
ht enough in producing
htfish farming is efficient

influential factorsd of farmer’s income are dfish breeder production and
fish breeder
d

i

/dig

.id

j ac

il

/dig

:/
http

.id
.id
.id
.id
j ac
j ac
j ac
j ac
e
e
e
e
n
n
n
n
u
market,ilibsou it is better to be developed
in the future time
if related the
bu
b especially
bu
igili
igili
igili
ig
d
d
d
d
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
tp
http
http Regency
http
htvision
and mission of Fishery
Department of Jember
d

d

ac.i

ac.i

j
j
j
Keyword : gouramy
fish, income, efficiency,
une and development strategy.une
une
b

b

.id
://
http

viii

.id

i

/dig

ttp:/

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

.id

.id

l

digi

digi

://
http

ne
lib u

i

/dig

.id

ne
lib u

://
http
.id

j ac

j ac

ttp:/

http
j ac

j ac

j ac

j ac

ne
lib u

.id

gil

://di

://d

ne
lib u

://
http

.id

e
b un
i
l
i
g
i

http

digi

digi

digi

.id

.id

ne
lib u

il

/dig

:/
http

j ac

b

://d
http
j ac

j ac

d

ac.i

igili

igili

://d
http

ne
lib u

j ac

ttp:/

j ac

j ac

l

digi

://
http

farming is in the ideal condition meaning that it has prospective and potential

://
http

ne
lib u

.i

.i

.i

j ac

ne
ne
ne
ne
cost, while
cost have non
lib u
lib u
lib u gouramy and theigiproduction
lib u the number of matured
i
i
i
g
g
g
i
i
i
d
://d
://d
p://d
tp://
httthe
http it can be stated that
httpbased on SWOT analysis,
htsignificant
influence; (4)
fish

.id

digi

gil

://di

http

The resultid of the research shows that;
(1) the fish farming idhas become the
id

j ac

://
http

il

/dig

:/
http

Bangsalsari, District
of Jember. The method
of research
id
id
id of Bangsalsari, Regency

igili

ne
lib u

il

/dig

:/
http

fish farming; (3).idTo know the influential
factors of farmer’s income;
and (4) to
.id
.id

://d
http

://d
http

l

digi

://
http

farming.

in the gouramy fish farming; (2) to know the level of efficiency in the gouramy

ej
b un

gil

://di

http

Fish farming has developed fast in line with the development of

://
http

il

/dig

:/
http

://d
http

://d
http

://d
http

il

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

igili

igili

igili

ja
une

ac.i
SUMMARY
nej

.id

j ac

ne
lib u

Financial Analysis and Deciding Development Strategy of Fish Farming
(Osphronemus cgouramy),
Fatimah, Social
Economic Department
Agricultural
.id
c.id
c.id
c.id
j a University.
ej a
ej a
ej a
Faculty,bJember
n
n
n
u
u
u
une
b
b
b

://d
http

ht

i

/dig

:/
http

h

.id

j ac

l

digi

://
http

http

ne
lib u

d

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

gilib

h

/di
ttp:/

h

i

/dig

:/
http

ac.i
PRAKATA
nej

u

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

ili

.id

j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

h

.id

j ac

l

digi

://
http

http

ne
lib u

d

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

Penulis mengucapkan puji syukur ke hadirat Allah SWT. yang telah
.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

://d

http

.id dapat menyelesaikan
c.id
c.id karya ilmiah
c.id
melimpahkan
j ac
ej a
ej a
epenulis
ej arahmatNya sehingga
n
n
n
n
u
u
u
u
b
lib
lib
lib
igili Penetapan Strategi
digi
ddan
digiAnalisis Finansial
digi ini yang berjudul
tertulis
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
t
t
t
ht

ht

ht

ht

gil

://di

http

Pengembangan Usaha Pembenihan Ikan Gurami (Osphronemus gouramy)
.id

j ac

ne
lib u

.id
.id kasih kepada pihak-pihak
.id
Penulis
yang telah
j ac
j ac
j acingin mengucapkan terima

.id

ne
lib u

i
gi
igi
iilmiah
membantu
penyusunan karya
tertulis ini, yaitu:
/dig
p://d
p://d

i

/dig

ne
lib u

ne
lib u

ne
lib u

:/
http

://
http
.id

j ac

ne
lib u

i

/dig

:/
http

htt

htt

l

digi

i
gi
gi
gi
Satu
Pertanian Universitas
//dig
://di
:Fakultas
://di Ekonomi Pertanian
://di(S-1) pada Jurusan tSosial
http
http
h tp
http
Jember.
j ac

:/
http

.id

j ac

ne
lib u

n
lib u

n
lib u

n
lib u

digi

://
http

c.id Sarjana Strata
c.id
c.id syarat guna menyelesaikan
sebagai salah
satu
pendidikan Program
ej a
ej a
ej a

il

/dig

:/
http

1. Dekan Fakultas Pertanian Universitas Jember.
ej
b un

d

ac.i

:/
http
.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

://d

http

ej
b un

e
b un

e
b un

e
b un

d

ac.i

gili
gili
gili
igili Sofia, M. Hum. (DPU),
3. /dDra.
://diM.P. (DPA I), dan ttp://di
://di Djoko Soejono, S.P.,
p
p
t
t
t
t
h
h
h
Dr. Ir. Evita Soliha Hani, M.P. (DPA II), yang telah memberikan bimbingan

ili

/dig

:/
http

.id
.id Fakultas Pertanian Universitas
.id
2. Ketua Jurusan
Jember.
j ac
j ac
j ac Sosial Ekonomi Pertanian

c.id
ej a
e
e
n
n
n
u
u
u
b
b
ilib
igili
igiliIr. Yuli Haryati, MS.
4.://dDr.
dosen pembimbing
digakademik.
dselaku
/
/
/
/
:
:
p
p
p
htt
htt
htt
.id
.id
dan arahan
j ac ilmiah tertulis ini.
j acdalam penyusunan karya

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

.id

j ac

digi

://
http

http

nenekku jyang
Asiyah)
dan keluarga besarku
c.id
c.id yang selalu
c.id
c.id tersayang (Alm. Hj.
ej a
ej a
ej a
e a
n
n
n
n
u
u
u
u
b
b
ilib
ilib
doa, dukungan,
igili
igili
/dig
/dterhingga.
/dig dan kasih sayangtptak
/dmemberikan
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
t
t
t
ht
ht
ht
ht
6. Shohab Mamduh yang selalu menemaniku dengan kesetiaan dan
d berjuang.
d
kepercayaannya
ac.i
ac.i serta memberi semangat

.id

j ac

ne
lib u

:/
http

ej
b un

.id

://d

.id

j ac

.id

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

ix

.id

://
http

.id

/dig

i

ne
lib u

Penulis

ne
lib u

i

/dig

ttp:/

.id

.id

l

digi

digi

://
http

gil

://di

http

j ac

ne
lib u

://
http
.id

j ac

j ac

j ac

ttp:/

.id

j ac

ne
lib u

digi

digi

://
http
j ac

j ac

ne
lib u

.id

j ac

ja

://
http

http

http

Jember, Juli 2007
c.id
ne
lib u

:/

:/

:/

http

digi

digi

://
http

Penulis cmengharapkan
kritik dan
dari
.id
.id
c.id
cmembangun
c.id saran yang bersifat
ej a
ej a
ej a
ej a
n
n
n
n
u
u
u
u
lib
ilib
ilib
ikarya
ilib guna penyempurnaan
pembaca
ilmiah tertulis ini.
/dig
/dig
/dig
/dig
:/

il

/dig

:/
http

dan teman-teman Sosek'03 dalam kebersamaannya yang penuh keceriaan.

http

ne
lib u

d

ac.i

:
http

:
http

:
http

il

/dig

:/
http

ili
ili S., Erma P), mas zainal
ili
8. /dTeam
(Herdian Rama,
Tri
igili Lab. Manajemen /Agribisnis
/dig
//dig
//dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

.id

ej
b un

ej
b un

ej
b un

ej
b un

l

digi

://
http

j ac

ne
lib u

d doa.
d yang telah memberikan
khususnyaakeluarga
besar Hj. Masruroh
c.id
ac.i
ac.i

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

ne
lib u

ne
lib u

i
7. /dDua
Kurniasih dan Arlita
gi
gi Kartikasari, terima /kasih
igi sahabat terbaikku :/Metalia
/dig
: /di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
telah menjadi sahabatku. Seluruh petani responden di Desa Bangsalsari,

i

/dig

:/
http

.id

j ac

j

j

ne
lib u

gil

://di

://d

http

5. Orangtuaku (Bapak Ali Fatah dan Ibu Latri), adik kecilku (Lilik Erviana), dan

ne
lib u

il

/dig

:/
http

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

gilib

h

/di
ttp:/

h

i

/dig

:/
http

ac.i ISI
DAFTAR
nej
u

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

ili

.id

j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

h

.id

j ac

l

digi

://
http

http

ne
lib u

d

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

HALAMAN JUDUL .......................................................................... ii
j

e
b un
i
l
i
g
i

b un
igili

http

b un
igili

b un
igili

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

ht

ht

ht

gil

://di

d
d
d
HALAMAN PERNYATAAN
...........................................................
tp:// iv
tp://
tp://

://d

://d

http

c.id
c.id
c.id
HALAMAN
PEMBIMBING
iii
ej a
ej a............................................................
ej a

d
ac.i

http

HALAMAN PENGESAHAN ........................................................... v
c.id
c.id
c.id
RINGKASAN
....................................................................................
vi
ej a
ej a
ej a

.id

j ac

ne
lib u

://
http

l

digi

gi
gi
igi
digi SUMMARY .......................................................................................
://dviii
://di
://di
http
http
http

digi

://
http

.id

j ac

ne
lib u

n
lib u

n
lib u

n
lib u

://
http

PRAKATA ......................................................................................... ix
c.id
c.id
c.id ISI .....................................................................................
DAFTAR
ej a
ej a
ej a

.id

j ac

ne
lib u

.id

j ac

ne
lib u

i
gi
igi
digi
/dig DAFTAR TABEL
://dxiii
://di
://..........................................................................
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

i

/dig

:/
http

x

n
lib u

n
lib u

n
lib u

:/
http

il

/dig

:/
http

DAFTAR GAMBAR...................................................................... xv
ej
b un

ili

/dig

:/
http

.id
.id
.id
DAFTAR
xvi
j ac
j ac
j ac LAMPIRAN .................................................................

d

ac.i

e
b un

ili

/dig

:/
http

e
b un

ili

/dig

:/
http

e
b un

ili

/dig

:/
http

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

BAB 1. PENDAHULUAN
.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

://d

http

c.id

.id
.id
.id
1.1 Latar
1
j ac
j ac
j ac Belakang ..........................................................................

ej a
e
e
e
b un
b un
b un
b un
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
..................................................................
://d5i
://di
://di
://di 1.2 Perumusan Masalah
http
http
http
http

1.3 Tujuan dan Manfaat Penelitian .................................................. 5
1.3.1
6
.id
.id
.idTujuan Penelitian .............................................................
j ac
j ac
j ac

.id

j ac

ne
lib u

://
http
.id

j ac

ne
lib u

:/
http

ej
b un

.id

.id

j ac

j ac

ne
lib u

ne
lib u

d
dGurami .......................................
dPeluang Agribisnis Ikan
2.1.2
7
ac.i
ac.i
ac.i

d
ili

.id

://d

d

ac.i

li
2.1.3 Biologi Ikan
........................................................
8gili
gili
giGurami
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
2.1.4 Pembenihan Ikan Gurami ................................................. 9

2.2 Landasan
Teori .........................................................................
11
c.id
c.id
c.id

d

c.i
ej a
ej a
ej a
ej a
n
n
n
n
u
u
u
u
b
lib
lib dan Biaya..............................................
lib
2.2.1 Teori Pendapatan
igili
d11
digi
digi
digi
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
htt
htt
htt
htt

2.2.3
16
c.id
c.id
c.idTeori Regresi ...................................................................

.id

j ac

://
http
.id

i

/dig

ttp:/

://
http

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

.id

ne
lib u

://
http

.id

i

/dig

ttp:/

.id

ne
lib u

i

/dig

ttp:/

.id

l

digi

://
http
.id

j ac

j ac

j ac

ne
lib u

://
http

gil

://di

http

j ac

ne
lib u

digi

digi

x

j ac

j ac

ne
lib u

ne
lib u

digi

digi

digi

://
http

ja

ja

ja

ne
lib u

il

/dig

:/
http

2.2.2 Teori Efisiensi Biaya ....................................................... 14

ne
lib u

il

/dig

:/
http

ej
b un

ej
b un

ej
b un

ej
b un

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

.id

j ac

ne
lib u

2.1.1 Peluang Agribisnis Benih Ikan Gurami ............................. 7

ac.i

ili

/dig

:/
http

j

ne
lib u

i
i
7gi
gi
g.......................................................................
/dig 2.1 Tinjauan Pustaka
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

i

/dig

:/
http

d
BAB 2. TINJAUAN
PUSTAKA
ac.i

://
http

h

h

h

l

digi

i
i
i
1.3.2 Manfaat :Penelitian
...........................................................
/d6ig
/dig
/dig
ttp:/
ttp:/
ttp /

digi

digi

://
http

.id

j ac

ne
lib u

ne
lib u

ne
lib u

ne
lib u

gil

://di

http

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

http
.id

j ac

ne
lib u

i

/dig

:/
http

.id

ne
lib u

i

/dig

ej
b un

b un

.id

j ac

ne
lib u

i

/dig

:/
http

ej
b un

b un

il

/dig

:/
http
d

ac.i

ili
gili ..................................................................
gili
igili
/dig 2.3 Kerangka Pemikiran
://di
://di
://d20
p
p
t
t
t
t
http
h
h

:/
http

l

digi

://
http

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

d
c.id
c.id
ac.i Teori Analisis SWOT
2.2.2
18
ej a ......................................................
ej a

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

il

/dig

:/
http

2.4 Hipotesis ................................................................................... 24
j

e
b un
i
l
i
g
i

d
ac.i

.id

http

ht

.id

e
b un
i
l
i
g
i

e
b un
i
l
i
g
i

http

gil

://di

://d

://d

http

.id

j ac

j ac

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

d
BAB
://d 3. METODE PENELITIAN
tp://

://d

http

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

3.1 Penentuan Daerah Penelitian ..................................................... 25
.id Penelitian .....................................................................
c.id
c.id
3.2 eMetode
25
j ac
ej a
ej a

.id

j ac

ne
lib u

.id

j ac

ne
lib u

://
http

l

digi

gi
gi Contoh ....................................................
igi
digi 3.3 Metode Pengambilan
://d25
://di
://di
http
http
http

digi

://
http

n
lib u

n
lib u

n
lib u

://
http

3.4 Metode Pengumpulan Data ....................................................... 26
.id
.id
.id Analisa Data .................................................................
3.5 Metode
27
j ac
j ac
j ac

.id

j ac

ne
lib u

:/
http

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

.id PENELITIAN
.id
BAB 4. GAMBARAN
UMUM DAERAH
j ac
j ac

.id

://d

ej
b un

e
b un

e
b un

d

ac.i

ej
b un

d

ac.i

4.2 Keadaan Geografis ................................................................... 37

c.id

.id
.id
.id
4.3 Keadaan
Penduduk ...................................................................
39
j ac
j ac
j ac

ej a
e
e
e
b un
b un
b un
b un
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
i
4.4 Keadaan Pertanian
://d40
://di
://di ....................................................................
://di
http
http
http
http

4.6 Budidaya
Benih Ikan Gurami
43
.id
.id...................................................
.id
j ac
j ac
j ac

.id

j ac

://
http

d
d
d
4.9 Kontak
50
ac.i
ac.i
ac.i Luar Petani ...................................................................

.id

i

/dig

:/
http

i

/dig

:/
http

j

j

j

ne
lib u

ne
lib u

i

/dig

:/
http

ne
lib u

i

/dig

:/
http

ej
b un

:/
http

Gurami......................................................................................

://d

http

.id

i

/dig

://
http

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

.id

ne
lib u

://
http

.id

i

/dig

ttp:/

.id

ne
lib u

i

/dig

ttp:/

.id

l

digi

://
http
.id

j ac

j ac

j ac

ne
lib u

://
http

gil

://di

http

j ac

ne
lib u

digi

digi

xi

j ac

j ac

ttp:/

ne
lib u

digi

digi

66

ja

ja

ja

://
http

ne
lib u

58

Gurami......................................................................................
c.id
c.id
c.id

ne
lib u

il

/dig

:/
http

5.4 Rancangan Strategi Pengembangan Usaha Pembenihan Ikan

.id

digi

://
http

d

ac.i

http

http

http

j ac

ne
lib u

ej
b un

:/

:/

:/

:/

http

il

/dig

:/
http

5.3 Faktor-Faktor
Yang Mempengaruhi
Pendapatan Petani
Pada
c.id
c.id
c.id
c.id
ej a
ej a
ej a
ej a
n
n
n
n
u
u
u
u
b
ilib
iliIkan
ilib
Usaha Pembenihan
Gurami ...............................................
60ilib
/dig
/dig
/dig
/dig

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

52

ej
b un

ej
b un

ej
b un

.id

j ac

ne
lib u

ili
Biaya Pada Usaha
gili Pembenihan Ikan //digili
gili
/dig 5.2 Efisensi Penggunaan
:
://di
://di
p
p
t
t
t
t
http
h
h

ili

/dig

d ..........
d Pembenihan Ikan Gurami
d
5.1 Pendapatan
Petani Pada Usaha
ac.i
ac.i
ac.i

d

ac.i

l

digi

://
http

i

/dig

:/
http

BAB 5. HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN

:/
http

.id

j ac

ne
lib u

4.8 Pola Pemasaran Benih .............................................................. 49

j ac

ne
lib u

gil

://di

http

gi
gi
gi dan Penyakit ..............................................
48
digi 4.7 PengendalianpHama
://di
://di
://di
http
http
htt

digi

://
http

ne
lib u

ne
lib u

ne
lib u

il

/dig

:/
http

4.5 Sektor Pertanian ....................................................................... 42

ne
lib u

il

/dig

:/
http

ili 4.1 Wilayah Administratif
gili
gili
igili
..............................................................
://d37
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

.id

j ac

ne
lib u

i
gi
gi
igi
/dig 3.6 Terminologi tp..............................................................................
://d35
://di
://di
p
p
t
t
t
t
t
h
h
h

i

/dig

:/
http

ne
lib u

ne
lib u

ne
lib u

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

d

.id

j ac

ne
lib u

i

/dig

:/
http

i

/dig

d

d

.id

j ac

ne
lib u

i

/dig

:/
http

ej
b un

d

ac.i

h

il

/dig

:/
http

ej
b un

u
bu
gilib6.1 Simpulan ..................................................................................
gili
igili
igili
d
/
/
:
://di
://d85
p
p
t
t
t
t
http
h
h

/di
ttp:/

h

.id

ne
lib u

l

digi

://
http

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http

ac.i
ac.i
BAB 6. SIMPULAN
DAN SARAN
nej
nej

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

d

ac.i

il

/dig

:/
http

6.2 Saran ........................................................................................ 85
j

e
b un
i
l
i
g
i

d
ac.i
http
.id

ne
lib u

://
http
.id

i

/dig

i

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

.id
http
.id

.id

i

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

.id

.id
://
http
.id

i

/dig

://
http

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

.id
/dig

i

ne
lib u

.id
i

/dig

.id

.id

gil

://di

://d

http

http
.id

j ac

ne
lib u

.id

l

digi

digi

://
http

ne
lib u

il

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

://
http
.id

j ac

j ac

ttp:/

d

ac.i

ili

j ac

://
http

il

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http
.id

ne
lib u

j ac

ttp:/

d

ac.i

digi

xii

j ac

j ac

ne
lib u

.id

j ac

ne
lib u

digi

digi

digi

ttp:/

.id

ne
lib u

i

j ac

http

.id

ne
lib u

/dig

e
b un
i
l
i
g
i

l

digi

://
http
j ac

:/
http

://d

://d

http

.id

ili

.id

.id

j ac

digi

ej
b un

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

j ac

j ac

d

gil

://di

http

ne
lib u

://
http

i

ac.i

ili

.id

.id

ne
lib u

/dig

.id

://d

j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

://
http

d

ac.i

://d

://d

http

i

/dig

ili

.id

il

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

digi

ne
lib u

d

ac.i

ili

j ac

://
http

il

/dig

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http
.id

ne
lib u

j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

.id

i

/dig

:/
http

.id

digi

ne
lib u

d

ac.i

://d

j ac

://
http

i

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

j ac

j ac

ne
lib u

/dig

.id

ne
lib u

://
http

.id

.id

ne
lib u

/dig

ili

l

digi

://
http
j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

://d

http

digi

digi

d

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

j ac

j ac

ne
lib u

:/
http

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

.id

i

ac.i

ili

://
http

ne
lib u

/dig

.id

j ac

ne
lib u

j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

://d

://d

://
http

d

ili

.id

gil

://di

http

digi

digi

i

ac.i

.id

j ac

://
http

ne
lib u

/dig

http

ne
lib u

j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

/dig

:/
http

ej
b un

.id

j ac

j ac

ne
lib u

.id

j ac

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

://d

://d

ne
lib u

://
http

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

digi

digi

digi

:/
http

.id

j ac

j ac

ne
lib u

://
http

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

DAFTAR
PUSTAKA tp://d
://d
ht

://d

http

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

h

gilib

Nomor
j

e
b un
i
l
i
g
i

d
ac.i

://d

http

u

1.

i

d

ac.i

il

/dig

:/
http

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

Judul

il

/dig

:/
http

Halaman
d
ac.i

d
ac.i

d
ac.i

ne
lib u

/dig

ili

.id

j ac

:/
http

ej
b un

/dig

:/
http

h

h

i

/dig

:/
http

ac.i TABEL
DAFTAR
nej

/di
ttp:/

.id

j ac

l

digi

://
http

http

ne
lib u

d

d

ac.i

gili

/di
ttp:/

i

/dig

ej
b un

.id

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

http
j ac

:/
http

ej

b un

gili
://di

Jumlah
Populasi dannej Jumlah Responden nePetani
j
ej
u
b uGurami di DesagilibRambutan
b unPemebenihan Ikan
i
i
l
l
i
i
g
g
i
://di
://di
p://d Jedingan Berdasarkan
http
http
BerdasarkanhttLuas
Strata Luas

.id

j ac

une
26//digilib
:
http

gil

://di

http

Jedingan............................................................................
j

ne
lib u

d
ac.i

digi

://
http

c.id
c.id
c.id
Analisis
Faktor Internal
ej a
ej a (Internal Factor uAnalisys
ej a
n
n
n
u
u
ilib
ilib
ilib Summary/IFAS)...................................................................
/dig
/dig
/dig
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
ht
ht
ht

3.
ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

e
b un

ili

/dig

ej
b un

ac

ej
b un

ac

ej
b un

ac

4. ili

li
ili
Matrik Kompetitif
digi
digRelatif...............................................

5.

Matrik Internal dan Eksternal.........................................

/dig

:/
http

.id
j ac

:/
http

Analisis Faktor Eksternal (Eksternal Factor Analisys
Summary/EFAS).............................................................
.id
.id
.id
/

:/
http

/

:/
http

.id
j ac

.id
j ac

.id
j ac

e
SWOT .................................................................
une
une
unMatrik
ilib
ilib
ilib
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
://
tp:// Bangsalsari
ttp:/
Distribusi hPenggunaan
Tanah di htDesa
http 7.

6.

Tahun 2006......................................................................
j

e
b un
i
l
i
g
i

d
ac.i

://d

http

Jumlah
Penduduk Menurut
Golongan Umur
ej Desa
ej
ej
b un
b un.......................................................
b unBangsalsari Tahun g2006
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
://di
://di
://di
http
http
http
8.

9.
j

ne
lib u

d
ac.i
://
http

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

ne
lib u

.id

j ac

ne
lib u

33 digi
/

:/
http

35

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

38
.id

j ac

une
39://digilib
http

://
http

gil

://di

http
.id

j ac

ne
lib u

l

digi

digi

://
http

41

11.

.id

j ac

ne
lib u

i

52 /dig

:/
http

il

/dig

:/
http

12.
ej
b un

c.id

a

gili

/di
ttp:/

h
.id

h
h
Rata-Rata Pendapatan
Usaha Pembenihan
Ikan Gurami
Berdasarkan Strata Jedingan Sempit Di Desa
.id
.id
.id
Bangsalsari
Pada Satu Periode
j ac
j ac Proses Produksi Benih...
j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http
.id

://
http
.id

/dig

i

ne
lib u

i

/dig

ttp:/

.id

xiii

.id

.id

i

/dig

ttp:/

.id

i

/dig

ttp:/

.id

gil

://di

http
.id

j ac

ne
lib u

.id

l

digi

digi

://
http

ne
lib u

il

/dig

:/
http

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

://
http
.id

j ac

j ac

j ac

ne
lib u

55

j ac

ne
lib u

://
http

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

http

digi

digi

54

ej
b un

://d

://d

j ac

://
http

ne
lib u

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

j ac

j ac

ttp:/

.id

ne
lib u

digi

digi

://
http

http
j ac

j ac

ne
lib u

e
b un
i
l
i
g
i

://d

://d

://d

http

/di
ttp:/

/di
ttp:/

13.

j ac

g

g

g

/di
ttp:/

h

e
b un
i
l
i
g
i

Rata-Rata Pendapatan Usaha Pembenihan Ikan Gurami
d
Berdasarkan
Strata Jedingan
Di Desa Bangsalsari
.id
.iLuas
.id
j ac
j ac
j ac
e
e
e
n
n
n
u
u Produksi Benih.......................
u
ilib
ilib
ilib Pada Satu Periode Proses

il

/dig

:/
http

34

i
i
Penggunaan pLahan
untuk Sektor pPertanian
Desa
/dig
/dig
tt :/
tt :/
h
h
Bangsalsari Tahun 2006...................................................

Rata-Rata
Pendapatan Petani
dPada Usaha Pembenihan
d
c.id
ac.i
ac.i
j
j
ej a
e
e
n
n
n
Ikan
Gurami
Di
Desa
Bangsalsari
Pada
Satu
Periode
u
u
u
gilib
gilib ....................................................
gilib Proses Produksi//Benih
://di
: di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

://
http

32

40

ne
lib u

ne
lib u

l

digi

31 digi

://
http

Jumlah Penduduk Menurut Mata Pencaharian Pokok
.id
.id
.idBangsalsari Tahun 2006.........................................
Desa
j ac
j ac
j ac

ne
lib u

igi
d
10.

digi

://
http

d
ac.i

d
ac.i

d
ac.i

.id

j ac

2.

i

/dig

ttp:/

ne
lib u

il

/dig

ttp:/

ej

b un

gili
://di

http

.id

ne
lib u

i

/dig

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

lib

digi

://d
http 15.

16. lib

digi

://
http
.id

j ac

i

/dig

:/
http

a

ili

.id

ne
lib u

i

/dig

:/
http

bu
igili

://d
://d Penggunaan Biaya
Rata-Rata Efisiensi
http Produksi Pada
http
Usaha Pembenihan Ikan Gurami Di Desa Bangsalsari
Pada iSatu
Periode Proses Produksi
Benih ......................id
d
id
c.

c.

Nilai Efisiensi Biaya
libProduksi Pada UsahaigPembenihan
ilib
digi
/d
/
:
p
t
tp://
Ikan GuramihtBerdasarkan
Strata jedingan
Luas
Di Desa
ht
Bangsalsari Pada Satu Periode Proses Produksi Benih....
.i
c.i
ac.i
Penjualan
Rata-Rata Jumlah
j ac
ej Pada
ej a Benih Yang dijual
n
n
u
u
Usaha Pembenihan
Strata
gilib
gilib Ikan Gurami Berdasarkan
://di
://di
p
p
t
t
t
t
jedingan DihDesa Bangsalsari Pada hSatu Periode Proses
Produksi Benih.................................................................

Hasil
Analisis Uji Sidik
ja
j a Ragam (Uji F) Terhadap
ja
une
une
une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Faktor-Faktor
yang
Berpengaruh
Terhadap
Pendapatan
g
g
/dig
://di
://di
ttp:/
http
hPada
http
Petani
Usaha
Pembenihan
Ikan
18.

Gurami.............................................................................
j

e
b un
i
l
i
g
i

d
ac.i

://d

http

Hasil
Analisis uji-t Terhadap
Koofisien Regresi
ej Dari
ej
ej
b un
b un
b un
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
Faktor-Faktor yang
://di Pendapatan
://di Berpengaruh Terhadap
://di
http
http
http
19.

Petani
Pada
Usaha
Pembenihan
Ikan
Gurami.............................................................................

j

ne
lib u

d
ac.i

digi

://
http

ej
Faktor Strategi
nej Pada
nej Internal dan Eksternal
nAnalisis
lib u
lib u
lib u
i
i
i
g
g
g
i
i
i
Usaha Pembenihan
://d
://d Ikan Gurami......................................
://d
http
http
http

20.
21.

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

ej
b un

d

ac.i

ej
b un

.id

.id
://
http

/dig

i

ne
lib u

.id
i

/dig

.id

xiv

.id

.id

i

/dig

ttp:/

i

/dig

:/
http

ej
b un

i

/dig

ttp:/

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

62
.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

gil

://di

://d

http

http

63
.id

j ac

ne
lib u

l

digi

75 digi

://
http

://
http

77

.id

j ac

ne
lib u

i

d

il

/dig

:/
http

ej
b un

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http
.id

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

.id

gil

://di

://d

http

http
.id

j ac

ne
lib u

.id

l

digi

digi

://
http

ne
lib u

il

/dig

:/
http

61

://
http
.id

j ac

j ac

j ac

ne
lib u

.id

j ac

ne
lib u

j ac

://
http

://
http

60

.id

ne
lib u

l

digi

digi

://
http

ac.i

digi

digi

.id

j ac

ne
lib u

/dig

://d

http

http

59

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

gil

://di

://d

http

:/
http

ili

j ac

://
http

ne
lib u

ej
b un

/dig

:/
http
.id

ne
lib u

j ac

ttp:/

d

ac.i

://d

.id

a

ili

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

http

ne
lib u

j ac

ttp:/

.id

ej
b un

/dig

:/
http

ili

/dig

:/
http

digi

digi

ej
b un

j ac

j ac

ne
lib u

://
http

d

ac.i

://d

http

a

ili

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

ej
b un

/dig

:/
http

ili

/dig

:/
http

://d

http

a

ili

j ac

e
b un
i
l
i
g
i

ej
b un

/dig

:/
http

ili

/dig

:/
http

Strategi Pengembangan Usaha Pembenihan Ikan
Gurami..............................................................................
c.id
c.id
c.id

.id

e
b un
i
l
i
g
i

d
ac.i

d
ac.i

d
ac.i

il

/dig

:/
http

j ac

56

d
ac.i

d
ac.i

d
ac.i

d

ac.i

ili

/dig

:/
http

il

/dig

:/
http

ej
b un

c.id

c.id

c.id

Halaman

d

d

d

i

ja
une

ja
une

ja
une

ne
lib u

/dig

d

.id

j ac

:/
http

d

l

digi

://
http

http
j ac

bu
igili

ne
lib u

i

/dig

ej
b un

/dig

:/
http

17.
:/
http

c.id

i

/dig

:/
http

c.

ja
une

ne
lib u

.id

j ac

d

c.id

://
http

http

ne
lib u

ej

b un

gili
://di

ac.i
ac.i
Nomor nej ac.i
Judul
nej
nej
u
u
u
b
b
b
gili
gili
igili
://di
://d
://di
14.
Uji
Beda
Rata-Rata
(Uji-T)Antara
Pendapatan
Usaha
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
Pembenihan Antara Petani Strata Jedingan Luas Dan
Strata Jedingan Sempit di Desa Bangsalsari Pada Satu
d
d
c.id Proses Produksi Benih.....................