OLIMPIADE MATEMATIKA SMA Oleh Ahmad Thoh
!
"
!
#
%
$
!
!
$
"
$
$
%
&
$
!
"
$
$
"
$
$
(
'
$
"
'
$
'
"
"
$
$
'
"
)
+ ,& ! &
*
&
+
+&(
"
)
*
-
$
.
$
$
/! +!
1 2
!
0
= 201320132013
= 2013201320132013
2014201420142014 $
201420142014 0
−
3
.
$
$
$
"
"
$
"
4
5
146- 7 18881 9 146-146-$
146- 7 188818881 9 146-146-1464
"
$
= 201320132013
2014201420142014 9 4816 7 188818881 7 481- 7 1888188818881$
= 2013201320132013
201420142014 9 4816 7 1888188818881 7 481- 7 188818881
'098
:
4
'
'
/
4 )
!"
= ,&>
2 < +
=
2
?
#
#$
%
!,
;&&& <
*
3
.
"
.
$
$
$
"
'
$
@
"
$
/
$
3
2
$
$
3
=
=
3 −1
=
3
−1
3 −1
−1
=
3
−1
=
−1
2
2
+
−1
−1
&
3
3
−1
=
2
+1
−1
+1
$
"
'
'
#
6
)
"()* *
cos ! − cos
0
!
+ cos
!
=
.
%
"
$
$
'
A
$
$
$
'
$
"
"
"
$
"
$
cos ! − cos
!
+ cos
cos ! − cos
9
'
(
,'
(
#$%
-'
(
#$%
9
#$%
9
#$%
9
&'
(
*+# #$%
)
'
(
!
= $
!
+ cos
&'
&'
#$%
(
(
&'
#$%
(
*+#
-.
(
&'
#$%
(
#$%
-.
(
&'
#$%
(
&'
(
#$%
*
'
0'
(
#$%
9
,'
&'
#$%
(
(
*+#
'
(
#$%
&'
(
&'
#$%
(
#$%
"
!
9
9
,'
(
#$%
#$%
,'
(
#$%
-.
(
&'
#$%
(
#$%
#$%
0'
(
'
(
9
&'
(
&'
#$%
(
#$%
-.
(
#$%
)
&'
(
#$%
#$%
/.
(
#$%
(' -'
(
(
-.
(
&'
#$%
(
#$%
0'
(
#$%
#$%
(' &'
(
(
#$%
'
(
- 0
) +
0/
sin
+ sin : . cot + cot + cot
=
>
, !!) *
?
1 = 7, 4 = 8, 6 = 5
3
sin
.
.
@ + A + B = 180C $
5
sin @ + sin A + sin B = 4 cos @ cos A cos B
cos @ + cos A + cos B = 1 + 4 sin @ sin A sin B
cot @ + cot A + cot B = cot @ cot A cot B
( Untuk ketiga identitas di atas silahkan buktikan sendiri )
$
sin
+ sin
= 4 cos
&
+ sin : . cot + cot + cot
=
D
E
&
&
D
E
F
#$% #$% #$%
&
&
&
GHIJ& .HIJ& .HIJ&
"
M
&
*+# =
*+# >
D
&
D
#$%
&
*+#
cos
6KL
>
=
F
&
cos : . "
=
)=
*+# =
G
*+# ?
OPQ DNOPQ ENOPQ FRM
-
.
E
&
E
#$%
&
*+#
.
F
&
F
#$%
&
*+#
D
E
&
&
D
E
F
#$% #$% #$%
&
&
&
GHIJ& .HIJ& .HIJ&
)="
F
&
)
$
MNOPQ D
&
=
?
MNOPQ E MNOPQ F
&
&
D
E
F
#$% #$% #$%
&
&
&
*+# =
*+# >
=
*+# = *+# > *+# ?
MNOPQ F
&
D
E
F
#$% #$% #$%
&
&
&
*+# =
*+# ?
*+# >
=
C
.
8
A
7
5
B
+
6KLSTUL
"
cos
cos
=
=
cos : =
'
$
40 1
8 +5 −7
=
=
2.8.5
80 2
5 +7 −8
10 1
=
=
70 7
2.5.7
7 +8 −5
88
11
=
=
112 14
2.7.8
$
1
1
11
3
2 1+
1
+
1
+
2 1 + cos
1 + cos
1 + cos :
2
7
14 =
=
cos + cos + cos : − 1
1 1 11
" + +
2 7 14 − 1)
8 25
7 14 = 100
6
7
14
$
"
#
'
$
@
! &
&
.
$
! &
1
&
$
%
B
"
$"
1 !$ 1 $ 4 &$ 1 $ 1 $ 1 $
1
! &
C /
&
1$ 4$ 6$ D $ 4814 0
.
9
W!
!
3
488B
0 (0
$
"
488B
$
"
<
$
/
2
1$ 4$ 6$ D$ 4814
1
1888
"
1B4
1
181
481
188
11
488
48
688
48
E81
B81
B88
1888
1881
4888
1881
1181
1481
1188
1488
1418
11B
48
48
1E81
1B81
1B88
4888
48
41
4881
4814
$
"
48
41
11B F 1E1 9 688
44
$
1$ 4$ 6$ D $ 4814
G +
Y
Z
= 1 + − + G + − [ + … + G!] + G!W − G]C $
C-1A
.
Y
Z
= 1+ + + … +
G]C
.
−3
+ + + …+
[
W
G]C
"
@1-
Y
Z
Y
Z
Y
Z
Y
Z
= 1 + + + … + G]C − 1 +
=
[
=
[
+
[
+
+ G]C +
= 641{
a = 641b{
[ .G]C
[
[ .G]C
+ …+
+ +G+ … +
G]C
+ G!W + ⋯ +
[
+
+
[ .G!W
[ .G!W
+⋯ +
+⋯ +
C
+
C.
C.
}
[C
}
C-1
3
E +
C
-1A
.
3
C
≡ 3G
mod 41 ≡ 3G
mod 41
C
≡ 2 41 − 1
≡ −1
C
C
mod 41
mod 41
mod 41
C
≡ −1 mod 41
≡ 41 − 1 mod 41
≡ 40 mod 41
3
2
>+ ,
-1
-8
+ (
.##
1
"
4
6
C
$
<
4884
#
81 2
4814
0
488B
.H
!
"
<
#
H
-
H
$
,
488E
2
.(
$
"
!
#
%
$
!
!
$
"
$
$
%
&
$
!
"
$
$
"
$
$
(
'
$
"
'
$
'
"
"
$
$
'
"
)
+ ,& ! &
*
&
+
+&(
"
)
*
-
$
.
$
$
/! +!
1 2
!
0
= 201320132013
= 2013201320132013
2014201420142014 $
201420142014 0
−
3
.
$
$
$
"
"
$
"
4
5
146- 7 18881 9 146-146-$
146- 7 188818881 9 146-146-1464
"
$
= 201320132013
2014201420142014 9 4816 7 188818881 7 481- 7 1888188818881$
= 2013201320132013
201420142014 9 4816 7 1888188818881 7 481- 7 188818881
'098
:
4
'
'
/
4 )
!"
= ,&>
2 < +
=
2
?
#
#$
%
!,
;&&& <
*
3
.
"
.
$
$
$
"
'
$
@
"
$
/
$
3
2
$
$
3
=
=
3 −1
=
3
−1
3 −1
−1
=
3
−1
=
−1
2
2
+
−1
−1
&
3
3
−1
=
2
+1
−1
+1
$
"
'
'
#
6
)
"()* *
cos ! − cos
0
!
+ cos
!
=
.
%
"
$
$
'
A
$
$
$
'
$
"
"
"
$
"
$
cos ! − cos
!
+ cos
cos ! − cos
9
'
(
,'
(
#$%
-'
(
#$%
9
#$%
9
#$%
9
&'
(
*+# #$%
)
'
(
!
= $
!
+ cos
&'
&'
#$%
(
(
&'
#$%
(
*+#
-.
(
&'
#$%
(
#$%
-.
(
&'
#$%
(
&'
(
#$%
*
'
0'
(
#$%
9
,'
&'
#$%
(
(
*+#
'
(
#$%
&'
(
&'
#$%
(
#$%
"
!
9
9
,'
(
#$%
#$%
,'
(
#$%
-.
(
&'
#$%
(
#$%
#$%
0'
(
'
(
9
&'
(
&'
#$%
(
#$%
-.
(
#$%
)
&'
(
#$%
#$%
/.
(
#$%
(' -'
(
(
-.
(
&'
#$%
(
#$%
0'
(
#$%
#$%
(' &'
(
(
#$%
'
(
- 0
) +
0/
sin
+ sin : . cot + cot + cot
=
>
, !!) *
?
1 = 7, 4 = 8, 6 = 5
3
sin
.
.
@ + A + B = 180C $
5
sin @ + sin A + sin B = 4 cos @ cos A cos B
cos @ + cos A + cos B = 1 + 4 sin @ sin A sin B
cot @ + cot A + cot B = cot @ cot A cot B
( Untuk ketiga identitas di atas silahkan buktikan sendiri )
$
sin
+ sin
= 4 cos
&
+ sin : . cot + cot + cot
=
D
E
&
&
D
E
F
#$% #$% #$%
&
&
&
GHIJ& .HIJ& .HIJ&
"
M
&
*+# =
*+# >
D
&
D
#$%
&
*+#
cos
6KL
>
=
F
&
cos : . "
=
)=
*+# =
G
*+# ?
OPQ DNOPQ ENOPQ FRM
-
.
E
&
E
#$%
&
*+#
.
F
&
F
#$%
&
*+#
D
E
&
&
D
E
F
#$% #$% #$%
&
&
&
GHIJ& .HIJ& .HIJ&
)="
F
&
)
$
MNOPQ D
&
=
?
MNOPQ E MNOPQ F
&
&
D
E
F
#$% #$% #$%
&
&
&
*+# =
*+# >
=
*+# = *+# > *+# ?
MNOPQ F
&
D
E
F
#$% #$% #$%
&
&
&
*+# =
*+# ?
*+# >
=
C
.
8
A
7
5
B
+
6KLSTUL
"
cos
cos
=
=
cos : =
'
$
40 1
8 +5 −7
=
=
2.8.5
80 2
5 +7 −8
10 1
=
=
70 7
2.5.7
7 +8 −5
88
11
=
=
112 14
2.7.8
$
1
1
11
3
2 1+
1
+
1
+
2 1 + cos
1 + cos
1 + cos :
2
7
14 =
=
cos + cos + cos : − 1
1 1 11
" + +
2 7 14 − 1)
8 25
7 14 = 100
6
7
14
$
"
#
'
$
@
! &
&
.
$
! &
1
&
$
%
B
"
$"
1 !$ 1 $ 4 &$ 1 $ 1 $ 1 $
1
! &
C /
&
1$ 4$ 6$ D $ 4814 0
.
9
W!
!
3
488B
0 (0
$
"
488B
$
"
<
$
/
2
1$ 4$ 6$ D$ 4814
1
1888
"
1B4
1
181
481
188
11
488
48
688
48
E81
B81
B88
1888
1881
4888
1881
1181
1481
1188
1488
1418
11B
48
48
1E81
1B81
1B88
4888
48
41
4881
4814
$
"
48
41
11B F 1E1 9 688
44
$
1$ 4$ 6$ D $ 4814
G +
Y
Z
= 1 + − + G + − [ + … + G!] + G!W − G]C $
C-1A
.
Y
Z
= 1+ + + … +
G]C
.
−3
+ + + …+
[
W
G]C
"
@1-
Y
Z
Y
Z
Y
Z
Y
Z
= 1 + + + … + G]C − 1 +
=
[
=
[
+
[
+
+ G]C +
= 641{
a = 641b{
[ .G]C
[
[ .G]C
+ …+
+ +G+ … +
G]C
+ G!W + ⋯ +
[
+
+
[ .G!W
[ .G!W
+⋯ +
+⋯ +
C
+
C.
C.
}
[C
}
C-1
3
E +
C
-1A
.
3
C
≡ 3G
mod 41 ≡ 3G
mod 41
C
≡ 2 41 − 1
≡ −1
C
C
mod 41
mod 41
mod 41
C
≡ −1 mod 41
≡ 41 − 1 mod 41
≡ 40 mod 41
3
2
>+ ,
-1
-8
+ (
.##
1
"
4
6
C
$
<
4884
#
81 2
4814
0
488B
.H
!
"
<
#
H
-
H
$
,
488E
2
.(
$