ANALISIS SOLUSI NUMERIK MODEL GERAK PLANET DENGAN METODE RUNGE-KUTTA

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/

/
:

u

.id/

lib.u

digi
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/

:

u

ilib.

u

ilib.

dig
tp://

ht

tp

lib.u

lib.u


i
/dig
/
:
p
t
t

ht

h

.id/

.id/

.id/

ac

nej.

ac
nej.

ac
nej.

UNIVERSITAS JEMBER
2013

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.


gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.


.id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http


http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u


gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

JURUSAN MATEMATIKA
lib.u
lib.u
lib.u
i
i
i
g

g
g
i
i
i
FAKULTAS
MATEMATIKA DAN
ILMU PENGETAHUANttALAM
://d
://d
://d
h p
http
http

.u

gilib
i
d

/
/
:

ht

ht

h

.id/

ac
nej.

u

ilib.

dig

tp://

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

id/

b.u

Moh. Ba’its
Sulthon
igili
d
/
/
:
ttp
NIM h081810101058

lib.u

lib.u

digi
tp://

ht

id/

ac.
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

.u

http

Oleh

/

d
ac.i
.
j
e
n

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

/

d
ac.i
.
j
e
n

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

ac
nej.

http

dig
tp://

http

.id/

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

://di

http

ht

.id/

.id/

ac
nej.

SKRIPSIgilib.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

ht

ht

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

tp

ac.
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ANALISIS
NUMERIK MODEL
GERAK PLANET
.une
.une
.unSOLUSI
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
DENGAN METODE
i
://di
://dRUNGE-KUTTA
://di
http
http
http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

.id/

lib.u

digi
tp://

gilib
i
d
/
/
:

.u

u

ilib.

dig
tp://

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

i
/dig
/
:
p
t
t

tp

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

h

h

h

ht

ht

lib.u

lib.u

lib.u

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

htt

Moh. Ba’its Sulthon
.id/NIM 081810101058

ac
nej.

.u

ac.
nej.

u

ilib.

ig
Oleh
p://d

ht

id/

id/

ac.
nej.

ht

gilib
i
d
/
/
:

:/

id/

u

.id/

ht

http

http

id/

ac.
nej.

ac
nej.

http

:/

:/

http

digi
tp://

.u

/
/
Diajukan guna melengkapi
id/ satu syarat
c.id
c.salah
c.id tugas akhir dan memenuhi
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
untuk
Program Studi uMatematika
(S1)
.une
. ne
.unmenyelesaikan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
dan mencapai gelar
Sains
ig
/dig
/dSarjana
/dig

.id/

ac
nej.

ilib.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ttp
hSKRIPSI

http

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

ht

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

ht

ht

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

tp

u

ac.
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ANALISIS
NUMERIK MODEL
.une
.uneGERAK PLANET
.unSOLUSI
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
DENGAN METODE
://di
://dRUNGE-KUTTA
://di
http
http
http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une JURUSAN MATEMATIKA
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g PENGETAHUAN ALAM
g MATEMATIKA DAN//dILMU
FAKULTAS
://di
: i
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
http
UNIVERSITAS JEMBER

ht

2013

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpii

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

PERSEMBAHAN
http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

/
/
.id/
.id/
.iduntuk:
.idSkripsi
c
c
c
c
ini
saya
persembahkan
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g dan
g tercinta yang telah mendoakan
g
1. Umi Uus/d
Rozalina
dan Abah H. Sulthon/d
Aziz
dig
://di
:/ i
:/ i
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
memberi
kasih sayang serta pengorbanan
untuk putra tercintanya; h
2. adik-adikku Elok Aini Sulthon
/
/ telah mendoakan
/ dan Ilma Kamila Sulthon.idyang
d
i
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
untuk kesuksesanku;
.une
.une
.une

id/
.ac.

nej

.u
igilib

ilib

ilib

ilib

g
dig
/dig telah
/sampai
/disejak
3. guru-guru
taman kanak-kanak
perguruan tinggi,tpyang
/
/
/
:
:
:
p
p
t
t
ht
ht
ht
memberikan ilmu dan membimbing dengan penuh kesabaran;

d
tp://

/
/
/ almamater Jurusan Matematika
.id4.
c.id
c.id FMIPA Universitas Jember.
a
a
.
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
http
http

.u

tp

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpiii

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

ht
id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht
ac
nej.

.u

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

.id/

ac
nej.

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ht

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

ac.
nej.

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht
.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

ttp
hMOTTO

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

.id/
.id/
.id/
.id/
c
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
“ Ia (Ilmu) menjadi bendera
Ia (Ilmu)
.une
.unejalan menuju tujuan,
.une yang menunjukkan kepada
.une
b
b
b
b
*)
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g dari segala kesesatan.” //dig
g benteng yang menyelamatkan
menjadi
dig
:
://di
://di
p
p
t
t
tp://
t
t
http
h
h
d/

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

“ Barang siapa mengharap putra
(keturunan) nya menjadi orang/ alim, hendaklah ia
/
d
id/
.
c.id
c.iahli
c
a
a
a
memelihara, memuliakan
dan
mengharap
ridho
kepada
para
ilmu
(Guru)
yang
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
**)
b
b
b
i
i
i
l
l
l
mengembara.”
i
i
i
g
g
g
i
i
i

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

ht

*)

bin Hasan bin Abdillah
/
/ Muhammad
d**)
i
.id/
.
Syekh
al-Imam
Sadiduddin
c.id
casy-Syairazi
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
dig
://di
://di
p
p
t
t
tp://
t
t
iv
h
h

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ht

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

tp

http

http

http

gilib
i
d
/
/
:

://d

://d

://d

tp:

ht

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

PERNYATAAN
http

ht
id/

id/

ac.
nej.

c.
Saya yang bertanda
ej.a tangan di bawah ini:

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

menyatakan dengan sesungguhnya
/ berjudul “Analisis
/ bahwa karya tulis ilmiah yang

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Solusi Numerik Model
.une
.uneRunge-Kutta” adalah benar.uneGerak Planet dengan Metode
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/di sendiri, kecuali kutipan
benar hasil
//di sudah saya sebutkan sumbernya
://di dan
:yang
:/karya
http
http
http

ht

/
/
/
/
jawab atas keabsahan
.idbertanggung
c.id dengan sikap ilmiah j.ac.id
c.id dan kebenaran isinyaj.sesuai
a
a
.
j
ne
yang harus dijunjung
.une
.une
.utinggi.
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
ig
ig
://di
p://ddengan sebenarnya, tanpa
p://d
pernyataan ini saya
httpada tekanan
httbuat
httDemikian

ht

id/
.ac.

nej

lib.u

digi
tp://

gilib
i
d
/
/
:

n
lib.u : Moh. Ba’its Sulthon igilib.u
i
g
nama
i
/d
://d
ttp:/
h
http
NIM : 081810101058

.u

igilib
d
/
/
:
tp

ac
nej.

.u

.u

id/

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

belum pernah diajukan pada institusi manapun serta bukan karya jiplakan. Saya

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

dan paksaan dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi akademik jika

/
/ ini tidak benar.
/
c.id
c.id
c.idternyata dikemudian hari jpernyataan
a
a
a
.
.
.
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
dig
://di
://di
p
p
t
t
tp://
t
t
h
h
d/
ac.i

nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht
ac
nej.

lib.u

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

://

http

h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

id/

ac
nej.

.u

ht
.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpv
ac.
nej.

ht

h

.id/

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

http

.id/

ac
nej.

ht

ht

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht
id/

.u

.u

.u

http

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

/
c.id
a
.
j
e Sulthon
Moh.
.unBa’its
b
i
l
i
g
di NIM 081810101058

.id/

.id/

ac
nej.

digi
tp://

.id/
c
a
.
Yang n
menyatakan,
j
.u e
b
i
l
i
dig
tp://

nej.

ht

.u

gilib
i
d
/
/
:

Jember, 23 Januari 2013

d/
ac.i

u

ilib.

dig
tp://

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

u

ac.
nej.

ht

/

.id
j.ac

une

lib.
i
g
i
://d

http

tp

ne

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

ttp

ht
.id/

.id/

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpvi

http
id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

ac.
nej.

g
://di

.id/

ac
nej.

tp

.id/

.id/

ac
nej.

.u Hidayat, M.Sc
: Drs.
ilibRusli

ttp

ht

h S.Si, M.Si
h
Dosen Pembimbing Anggota
: Kosala Dwidja Purnomo,

.id/

gilib
i
d
/
/
:

lib.u

h

Pembimbing

u
Dosen
ilib. Pembimbing Utama

g
://di

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

/

ht

ht
ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

lib.u

lib.u

.id
j.ac

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

id/

Oleh

.id/

lib.u

digi
tp://

http

h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

u
Moh. Ba’its Sulthon
ilib.
g
i
d
/
NIM 081810101058
ttp:/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

.id/

.u

ilib.

http

http

.id/

dig
tp://

.id/

ac
nej.

ac
nej.

u
u
u
ANALISIS
ilib. GERAK PLANET digilib.
ilib. SOLUSI NUMERIKdMODEL
g
g
i
i
d
DENGAN
METODE
RUNGE-KUTTA
://
://
://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

.id/

http

gilib
i
d
/
/
:

u

ht

ac
nej.

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

ttp
hSKRIPSI

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

PENGESAHAN
http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

/
d/
.id/
.iPlanet
.id/ Numerik Model Gerak
.idSkripsi
c
c
c
c
berjudul
“Analisis
Solusi
dengan
Metode
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g diuji dan disahkan pada://dig
Runge-Kutta”
telah
dig
://di
:
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
hari, tanggal
:
tempat

: Fakultas Matematika
dan Ilmu Pengetahuan Alam
/ Universitas
/

id/
.ac.

lib.u

digi
tp://

.id/

Ketua,

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

ilib
//dig

ht
id/

ac.
nej.

ac.
nej.

http

http

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.u

http

.id/

ac
nej.

id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpvii
ac.
nej.

ht

.id/

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

h

htt

.id/

ac
nej.

lib.u

Prof. Drs. Kusno, DEA,libPh.D.
.u
i
g
i
NIP 19610108p198602
://d 1 001

.u

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

Mengesahkan
.u
Dekan,digilib

.id/

.u

.id/

.id/

ac
nej.

http

.id/

ac
nej.

ht

NIP 19720907 199803 1 003

://

:

tp:

gilib
i
d
/
/
:

.u

gilib
i
d
/
/
:

id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

p
Penguji II, htt

http

Penguji I,

NIP 19610108 198602 1 001

ilib
//dig

nej

ht

u
u
u
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
/
:/
:/
Prof.
ttp:/
httpDrs. Kusno, DEA, Ph.D. http Kiswara Agung Santoso,hM.Kom

u

ilib.

dig
tp://

http

.u

.u

id/

ac.
nej.

gilib
i
d
/
/
:

Kosala Dwidja Purnomo, S.Si, M.Si
id/
NIP 19690828
.ac. 199802 1 001

nej

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

Drs. Rusli Hidayat, M.Sc.
id/
NIP 19661012 199303
.ac1. 001

http

tp

ac
nej.

http

gilib
i
d
/
/
:

.id/

Sekretaris,
.id/

http
d/
ac.i

ht

h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.u

.u

ac
nej.

lib.u

lib.u

Tim Penguji:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

://

http

.id/

.id

.id

c
ej.a
Jember
n
u
.
lib
digi

nej

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

RINGKASAN
http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

Analisis Solusi Numerik Model
Gerak Planet dengan Metode
Runge-Kutta;
d/
d/
d/
i
i
i
.id/
.
.
.
c
c
c
c
a
a
a
a
Moh.
Ba’its
Sulthon;
081810101058;
2013;
31
halaman;
Jurusan
Matematika
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une Jember
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
Fakultas
MIPA
Universitas
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
hSeorang ilmuwan bernama hJohannes Kepler menemukanh hukum yang

ht

mengatur pergerakan bumi mengelilingi
matahari, khususnya
yang menyangkut
/
id/
id/
id/
.
.
.
c.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
perubahan jarak bumi
ke matahari. Hukum-hukum.uKepler
tentang peredaran bumi
ne
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
di
//di
mengelilingi
dapat dinyatakantp:sebagai
berikut: pertama, bahwa
://dlintasan
://dmatahari
tp://
http
ht
http

ht

setiap planet dalam sistem tata surya ketika mengelilingi matahari membentuk ellips.

/
/
/
bahwa vektor radius akan
d/ sama untuk setiap
.idKedua,
c.id
c.iyang
c.id bergerak membentuk luasan
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne ketiga, bahwa waktu b.mengorbit
une
.une
.uDan
waktu yang sama.
satu perioda putaran
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
://di
://di
p://dmasingmengelilingi
httpterhadap sumbu semimayorhttdari
http matahari memiliki relasi

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

ht

masing planet yang besarnya konstan.

.id/

ac
nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

/

/

.id model gerak planet
.id
Tujuan dari penelitian
j.ac
j.ac ini adalah untuk menyelesaikan
.une

.une

.u

lib
ilib
secara numerik
menggunakan metodeigRunge-Kutta
orde empat. Selain
igilibitu,
igidengan
d

d

d

tp://

tp://

tp://

tp

.id/

ac
nej.

ht

ht gerak planet melalui solusihtnumerik yang
tujuanhtakhir adalah mengetahui profil
diperoleh.

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
Untuk mendapatkan
solusi numerik dan mengetahui
profil gerak planet,nej
u
.une
.une
b
b
i
i
l
l
ilib.
i
i
g
g
g
i
i
i
dilakukan :beberapa
langkah,
yaitu
menyelesaikan
secara
numerik
model
gerak
planet
d
d
d
/
/
/
/
:/
:/
http
http
http

ht

/
/ solusi numerik yang telah
ddari
id/ adalah mensimulasi
id/didapatkan. Langkah berikutnya
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
program tersebut bdengan
stabilitas lintasan b
dan
.une
.une
.une memvariasikan nilaiilibparameter
i
i
l
l
i
i
g
g
g
://di hasil
://di
://di
parameter
http
httplangkah terakhir adalah menganalisis
http jarak planet ke matahari. Dan

ht

/

d
ac.i
.
j
e
n

u

ilib.

dig
tp://

dengan menggunakan metode Runge-Kutta orde empat. Setelah itu membuat program

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

simulasi program tersebut diatas.

/
/
id/
Hasil yang akan dianalisis
adalah hasil estimasic.kecepatan
gerak planet
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
une
.une
.dilakukan
.uterhadap
b
b
b
dalam arah dan
waktu.
Analisis
yang
adalah
dengan
melihat
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

://di

://di

://di

ttp parameter jarak planet ke matahari
pengaruh
http melalui
httpparameter stabilitas lintasanhdan

tp

grafik yang dihasilkan. Hasil simulasi menunjukkan bahwa parameter stabilitas

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id/

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpviii

http
ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

.id/

.id/

d/
ac.i

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ht
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

p parameter jarak planet hkettpmatahari berpengaruh padahgrafik
ttp lintasan
lintasan
httdan

tp

planet dan grafik kecepatan planet dalam arah

dan

ht

terhadap waktu. Untuk grafik

/
.id/ terasa pada nilai .ac.id/
.id/
.idlintasan
c
c
c
a
a
a
planet,
pengaruh
parameter
jarak
planet
ke
matahari
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g dekat
g
g minor dan mayor yang /dihasilkan.
Aphelion, sumbu
Dengan artian semakin
dig
://di
: /di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h planet dalam
h
h
jarak antara
planet dengan matahari semakin
dekat pula orbit/lintasan

ht

mengelilingi matahari. Hal ini /berlaku untuk sebaliknya. Sedangkan
untuk grafik
/
id/
id
id/
.
.
.
c.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
kecepatan planet dalam
dan
terhadap
ketika nilai stabilitas
.une
.unwaktu,
.une arah
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
i lintasannya dalam keadaan
i
di
lintasan t=
planet mengorbit tetap
://di paling
://dpada
:/2,/dmaka
tp://
http
http
ht p

ht

stabil dibandingkan dengan ketika nilai stabilitas lintasan = 1; 1,5; 3 maupun ketika

/
/
/ stabilitas lintasan = 4. Hal
sesuai dengan
.id/
.idnilai
c.id
cdihasilkan
c.id ini dilihat dari output yang
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.unepenelitian ini sejalan dengan
.une gravitasi. Dengan demikian,
hukum Newton iltentang
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
g
g
dig
://di
://di
tp:// tentang gravitasi.
hukumhtNewton
http
http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpix

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

http

id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

PRAKATA
http

ht
id/

id/

id/

.
Puji syukur Alhamdulillah
penulis panjatkanej.kehadirat
Allah SWT atas ej.ac.
ac.
j.ac
e
n
n
n
.u
.u
ib.u
lyang
libdapat
libkarunia-Nya
i
i
i
g
g
g
segala rahmat
dan
sehingga
penulis
menyelesaikan
skripsi
i
i
i
/d
/d
/d

ac.
nej.

u

ilib.

ac
nej.

.u

.u

id/

dig
tp://

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

:/

:/

:/

ttp
http Rungehttp“Analisis Solusi Numerik hModel
berjudul
Gerak Planet dengan Metode

Kutta”. Skripsi ini disusun untuk
memenuhi salah satu syarat
menyelesaikan
/
/
/
d
d
i
i
.
.
c.id
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
pendidikan strata satu
une Fakultas MIPA Universitasune
une(S1) pada Jurusan Matematika

id/
.ac.

nej

.u
igilib

ht

lib.

lib.

lib.

i
/dig
/
:
p
t
t

i
/dig
/
:
p
t
t

i
Jember. tp://dig
ht

d
tp://

ht

h

h

Dalam penyelesaian karya tulis ilmiah ini, penulis telah banyak mendapat

/
/
/
/
dan dorongan baik secara
.idbantuan
c.id dari berbagai pihak. j.ac.id
c.id langsung maupun tak langsung
a
a
.
.
j
j
ne :
Oleh karena itu, penulis
.une
.ukepada
.unemenyampaikan terima kasih
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
/dig
://di
://di
1. Bapak
ttp:/ Dosen Pembimbing Utama
http dan Bapak
http Drs. Rusli Hidayat, M.Sc.,hselaku

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

ht

Kosala Dwidja Purnomo, S.Si, M.Si, selaku Dosen Pembimbing anggota, yang

/
/
/
id/
dan perhatian dalam.a
penyusunan
skripsi ini;
c.id
c.id
c.pikiran,
c.id telah meluangkan waktu,
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une Kiswara Agung Santoso,
.uneKusno, DEA, Ph.D dan
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
2.
Bapak
Prof.
Drs.
Bapak
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h saran dalam
h
M.Kom.,
selaku Dosen Penguji hyang telah memberi kritik dan
penyusunan skripsi ini;

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
3. Alm. Prof. DR. KH.
j Nyai Hj. Lilik Istiqomah, nej
jSahilun A Natsir, M.PdI danneBu
u
.u
.une
b
b
i
i
l
l
ilib.
i
i
g
g
g
i
i
i
SH, MH.,
selaku
pengasuh
Pondok
Pesantren
Al-Jauhar
yang
telah
membimbing
d
d
d
/
/
/
:/
:/
:/
http
http
http

ht

/
/
/
d/ penulis harapkan;
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
4. mahasiswa angkatan
.une
.une Mifta, Ria, Vianda, ridoilibdll)
.une2008 (Arif R, Laily, Rafiantika,
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
g
i
i
://dini;
://dselama
://dimemberikan dukungan positif
yangttp
telah
penyusunan tugas akhir
http
http
h

ht

/
/
.id/ di kampus tercinta ini;.ac.id/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
j
ne Orchestra dan Kamarb.6)
une
.uMusic
.une
6. santri pondok
pesantren
Al-Jauhar (Al-Jauhar
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
kalian
http
http
httpadalah saudaraku;

ht

d/
ac.i

nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

penulis dalam menjalani kehidupan serta memaknainya. Ridho beliau selalu

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

5. HIMATIKA “Geokompstat” dan UKMS TITIK bersama kalian penulis berproses

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

7. semua pihak yang tidak dapat disebutkan satu-persatu.

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpx

http

tp

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ht
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

p
juga menerima segala
httppihak demi
httpkritik dan saran dari semua
httPenulis

tp

ht

kesempurnaan skripsi ini. Akhirnya, penulis berharap semoga skripsi ini dapat

/
.id/
.idbermanfaat
c
c
bagi
semua
pihak.
a
a
.
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
dig
://di
p
t
tp://
t
h

h

i
/dig
/
:
p
t
t

ac
nej.

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxi
ac.
nej.

ht

.id/

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

http

.id/

ht

h

gilib
i
d
/
/
:

http
ac
nej.

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

.u

.u

tp

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.id/

.u

ht

ht

h

.id/

ac
nej.

u

ilib.

dig
tp://

lib.u

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

h

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

.id/

lib.u

ht
id/

ac.
nej.

ht

.id/

digi
tp://

http

dig
tp://

ht
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

id/

u

ilib.

dig
tp://

ht
.id/

ac
nej.

http

id/

ac.
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

.id/

.u

tp

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

ac
nej.

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
Penulis
/
:
p
t
ht

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

lib.u

lib.u

http

tp

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

u

ht

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ht

ac
nej.

u
ilib.
g
i
d
/
Jember, t23
2013
:/Januari
ht p

lib.u

digi
tp://

u

ilib.

dig
tp://

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

il

dig
tp://

ii

HALAMAN PERSEMBAHAN
........................................................................
ej.a
ej.a

iii

HALAMAN PERNYATAAN .............................................................................

v

HALAMAN
PEMBIMBINGAN
/
/ ........................................................................
/

vi

PRAKATA ...........................................................................................................

x

/
c.id

/
c.id

ht

Halaman

.id/

ac
nej.

u
.un
.un
b
b
i
i
l
l
ilibiv.
i
i
g
g
g
HALAMAN
MOTTO
.........................................................................................
i
i
i
d
d
d
://
://
://
http
http
http

tp:

.id
j.ac

.id
j.ac

.id
j.ac

ht
.id/

c
ej.a
e
e
HALAMAN PENGESAHAN
.............................................................................
vii
n
n
n
u
u
u
.
.
.
ilib
gilibviii
gilib
g......................................................................................................
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
RINGKASAN
:
:
:
http
http
http

une

lib.
i
g
i
://d

ht

ac.
nej.

u

ilib.

HALAMAN JUDUL ...........................................................................................

/
c.id

.u

ilib
//dig

id/

dig
tp://

ht

ht

ht

id/

ac.
nej.

DAFTAR ISIib.u

u

ilib.

dig
tp://

a
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

tp

ht

/
/
/
/
ISI ........................................................................................................
xii
.idDAFTAR
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
.une
.une
................................................................................................
DAFTAR TABEL
xiv
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
//dig
://di xv
://di
:GAMBAR
p
p
p
t
t
t
DAFTAR
...........................................................................................
t
t
t
h
h
h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

DAFTAR LAMPIRAN .......................................................................................

xvi

/
.id/
.id/
.id/
.idBAB
1.
PENDAHULUAN
..................................................................................
1
c
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une .................................................................................
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
1.1
Latar
Belakang
1
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
id/
.ac.

lib.u

2

1.3 Tujuan ..............................................................................................

2

/

.id
j.ac

une

tp

.id/

ac
nej.

2.1 Persamaan Diferensial Biasa ..........................................................

4

2.2 Hukum 1 Kepler ...............................................................................
id/
id/

5

.
j.ac

.
j.ac

10

/
/
2.6 Metode Runge-Kutta
c.id
c.id Orde Empat .................................................

11

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

a
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

ht
.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxii

http

tp

ht
.id/

2.5 Model Gerak Planet .........................................................................

a
nej.

id/

ac.
nej.

ht

.id/

c
ej.a
e
e
n
n
n
2.3 Hukum
2
Kepler
...............................................................................
7
u
u
u
.
.
.
gilib
gilib
gilib
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
8
tp: Hukum 3 Kepler ...............................................................................
http
http
ht2.4

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

lib.
i
g
i
://d

id/
.ac.

1.4 Manfaat ............................................................................................
3 nej.ac
ej
ej
n
n
u
u
u
.
.
ilib4.
ilib
ilib PUSTAKA .........................................................................
g
g
g
i
i
i
BAB 2. TINJAUAN
d
d
d
://
://
://

nej

digi
tp://

1.2 Rumusan Masalah............................................................................

id/
.ac.

ht

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

tp

16

4.3 Hasil Simulasi Program ....................................................................

28

BAB 5. PENUTUP...............................................................................................
/
/

30

DAFTAR PUSTAKA ..........................................................................................

32

id/
.ac.

lib.u

gilib
i
d
/
/
:

BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN .............................................................

dig

digi
tp://

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

13

j.

nej

.id/

ac
nej.

p
BAB 3.
PENELITIAN ......................................................................
http
http
httMETODE
d/
ac.i

une
ilib.

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

.id/
.id/
.id/ .....................................................................
c
c
c
4.1 Penyelesaian
Numerik
16
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g 17
g
g
4.2 Simulasi
dan Analisis Program/d......................................................
://di
:/ i
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
id
.ac.

id
.ac.

ht

.id/

c
j
ej
e.......................................................................................
5.1 Kesimpulan
30unej.a
n
n
u
u
.
.
.
igilib31
igilib
igilib.................................................................................................
d
d
d
/
/
/
5.2
Saran
/
/
/
:
:
:
http
http
http

ht

/
/
/
/
.........................................................................................................
33
.idLAMPIRAN
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
http
http
http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxiii

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

http

id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

dig
tp://

u

28

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxiv

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

tp

ac
nej.

lib.u

lib.u

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

ht

ht

.id/

lib.u

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

.u

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

ht

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

digi
tp://

id
.ac.

id
.ac.

.u

ilib.

t

4.2 Hasil simulasi program profil
/
/ gerak planet ..................................................

.id/

dig
tp://

u
ilib.
g
Halaman
i
d
/
tp:/
18

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

c
ej
ej fungsi kecepatan planet............................................
4.3 Hasil simulasi program
28unej.a
n
n
u
u
.
.
igilib
igilib
igilib
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http

nej

gilib
i
d
/
/
:

ht

h
h planet yang berada pada cincin dalam galaksi bimasakti ....................
4.1 Data
id/
.ac.

lib.u

http

id/ DAFTAR TABEL
.id/
c
a
.
j
.une
b
i
l
i
g
://di
p
t
t
h

t

digi
tp://

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

/
.id/
.id/
.idDAFTAR
c
c
c
GAMBAR
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
Halaman
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h matahari dan planet dalamhlintasan ellips ...........................................
2.1 Posisi
6

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

2.2 Luas daerah yang disapu oleh
/
/ garis matahari dan planet ..............................

id/
.ac.

lib.u

4.2 Grafik fungsi kecepatan planet Merkurius dalam arah

.id/

ac
nej.

.id/

variasi � .......................................................................................................
.id/
.id/

ac
nej.

ac
nej.

ht

terhadap waktu dengan
20

.id/

ac
nej.

.u
4.3 Grafik fungsi
planet Merkurius dalam
lib.u
lib.u arah terhadap waktu idengan
libkecepatan
i
i
i
g
g
g
i
i
://d 21
://d
://d
variasi
http
http
http � .......................................................................................................

.u

gilib
i
d
/
/
:

7

c
ej
ej
3.1 Langkah-langkah
Penelitian
..........................................................................
13unej.a
n
n
u
u
.
.
.
igilib19
igilib
igilib planet Merkurius ..................................................................
d
d
d
/
/
/
4.1 Grafik
lintasan
/
/
/
:
:
:
http
http
http

nej

digi
tp://

id
.ac.

id
.ac.

tp

4.4 Grafik lintasan planet Venus ..........................................................................

ht

22

/
/
/
id/
c.idplanet Venus dalam arahj.ac.terhadap
c.id4.5 Grafik fungsi kecepatan
waktu dengan j.ac.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
variasi/d�ig
.......................................................................................................
g 23
g
dig
://di
://di
:/
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
4.6 Grafik
fungsi kecepatan planet hVenus dalam arah
terhadaphwaktu dengan

variasi � .......................................................................................................
24
d/
d/
d/
i
i
i
.id/
.
.
.
c
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
4.7 Grafik lintasan planet
25unej
.
.une
.une Bumi ...........................................................................
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
g
i
i
i
i
d
d
d
d
/
/
/
/
4.8 Grafik
terhadap waktu
:/ dengan
:/ dalam arah
:/ fungsi kecepatan planet Bumi
tp:/
http
http
http
variasi � .......................................................................................................

lib.u

digi
tp://

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxv

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ht

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

ht

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

26

/
/
/
Grafik fungsi kecepatan
waktu dengan
id/
.id4.9
c.id
c.idplanet Bumi dalam arahj.ac.terhadap
a
a
.
.
j
j
e
.une
.une
variasi � .......................................................................................................
27.un
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
http
http
http

ac
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

d/
.id/
.id/
.iDAFTAR
c
c
c
LAMPIRAN
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
Halaman
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h Merkurius .............................................................................................
A. Planet
33

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

id/
.ac.

nej

lib.u

digi
tp://

A.1 Grafik lintasan planet Merkurius
...........................................................
/
/

33

id
.ac.

id
.ac.

ht

.id/

c
ej.a
ej
ejkecepatan planet Merkurius
A.2 Grafik fungsi
dalam
arah terhadap waktu
n
n
n
u
u
u
.
.
.
b
igilib34
igilib
igilivariasi
d
d
d
/
/
/
/
/
/
dengan

..................................................................................
:
:
:
http
http
http

ht

A.3 Grafik fungsi kecepatan planet Merkurius dalam arah y terhadap waktu

.id/

ac
nej.

tp

B.2 Grafik fungsi kecepatan planet Venus dalam arah

d/
ac.i

ej.

n
lib.u
i
g
i
d

34

a
nej.

a
nej.

tp://

d
ac.i
.
j
e
n

u

ilib.

.id/

ac
nej.

lib.u

digi
tp://

terhadap waktu dengan

variasi � ...............................................................................................

36

/
/
C.3 Grafik fungsi kecepatan
waktu dengan
d/
c.id
cy.iterhadap
c.id planet Bumi dalam arah
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
ne
une
variasi l�
ib................................................................................................
lib38.u
lib.u

ht

variasi � ...............................................................................................

i

i

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

.id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxvi

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

39

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

i

.id/

.id/

.u

37

/dig

/dig

/dig

.id/

gilib
i
d
/
/
:

37

ht

:/
:/
:/
D. Skrip
http
http
httpProgram .................................................................................................

tp

ht

.id/
.id
.id
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
C.1 Grafik lintasan
planet
Bumi ...................................................................
37unej
.
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
/
C.2 pGrafik
fungsi
kecepatan
planet
Bumi
dalam
arah
terhadap
waktu
dengan
:/
:/
:/
http
http
htt

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ht

/
/
/
c.id
c.id
c.id
variasi � ...............................................................................................
35
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
B.3 Grafik
dengan
g
g dalam arah y terhadap waktu
g fungsi kecepatan planet Venus
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

C.
/
/
/ Planet Bumi .....................................................................................................

dig
tp://

.id/

ac
nej.

B. Planet Venusi....................................................................................................
lib35.u
lib.u
lib.u
i
i
g
g
g
i
i
i
/d
://d 35
://d
B.1
ttp:/
http
httpGrafik lintasan planet Venus h..................................................................

.u

gilib
i
d
/
/
:

/
dengan variasi � c..................................................................................
.id/
c.id

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

http

tp

ht

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

.id/ 1. PENDAHULUAN .ac.id/
c
BAB
a
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h Belakang
1.1. Latar

ht
id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

lib.u

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

Seorang ilmuwan bernama
Johannes Kepler menemukan
hukum yang
/
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
mengatur pergerakan
mengelilingi matahari,unkhususnya
yang menyangkut
.une
. e
.unbumi
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/di bumi ke matahari. Hukum-hukum
perubahan
Kepler tentang peredaran
://di bumi
://di
:/jarak
http
http
http

ht

/
/
/
/
planet dalam sistem tata
.idsetiap
c.id membentuk ellips. j.ac.id
c.idsurya ketika mengelilingij.matahari
a
a
.
j
ne akan bergerak membentuk
Kedua, bahwa vektor
.une
.uneluasan yang sama untuk setiap
.uradius
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
dig
://di
://di
tp:// sama. Dan ketiga, bahwa
waktuhtyang
http putaran
http waktu mengorbit satu perioda

ht

id/
.ac.

nej

digi
tp://

ac.
nej.

mengelilingi matahari dapat dinyatakan sebagai berikut: pertama, bahwa lintasan

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

mengelilingi matahari memiliki relasi terhadap sumbu semimayor dari masing-

/
/
/
id/
(Hidayat, 2006). .ac.id
c.id
c.konstan
c.idmasing planet yang besarnya
a
a
a
.
.
.
j
j
j
j
e
.une
.ununtuk
.une hukum Kepler digunakan
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
Pada
era
modern,
mengaproksimasi
orbit
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h ditemukan
h matahari, yang semuanya belum
satelithdan benda-benda yang mengorbit

ht

pada saat Kepler hidup (planet luar dan asteroid). Hukum ini kemudian diaplikasikan

nej.

u

ilib.

dig
tp://

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
untuk semua benda kecil
j jauh lebih besar, walaupun nej
jyang mengorbit benda lain yang
u
.une
.une
b
b
i
i
l
l
ilib.
i
i
g
g
g
i
i
i
beberapa aspek
seperti
gesekan
atmosfer
(gerakan
di
orbit
rendah),
atau
relativitas
d
d
d
/
/
/
:/
:/
:/
http
http
http

d/
ac.i

dan keberadaan benda lainnya dapat membuat hasil hitungan tidak akurat dalam

ht

keperluan.
/
dberbagai

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Beberapa penelitian
topik
.une
.uneplanet mengelilingi matahari.
.une telah dilakukan untuk
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
di
://matahari.
://di planet yang mengelilingi
://di meneliti pola lintasanttpgerak
Hidayatittp(2010)
http
h
h

ht

Penelitian tersebut lebih ditekankan pada membuat (simulasi) pola lintasan gerak

/
/
/
d/
yang mengelilingi matahari
dan dilakukan denganc.imenggunakan
program
.idplanet
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une dan variasi jari-jari tengah
.unenilai masukan banyaknya
simulasi dengan ivariasi
lintasan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
g
ig
/dig
://di
p://d
ttp:/ Supardi (Tanpa Tahun)
antar h
lintasan.
bahwa hukumh2ttpKepler pada
httmembuktikan

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

lintasan setiap planet yang mengelilingi matahari berbentuk ellips. Dan penelitian

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http1

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ht

id/

ac.
nej.

ht
id/

ac.
nej.