xliv
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
Nama Sekolah : SMA Negeri 1 Jogonalan Klaten
Kelas Semester : X Sepuluh Gasal
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Aspek Keterampilan : Berbicara
Alokasi Waktu : 2 X 45 menit
KKM : 75
Standar Kompetensi :
1. Mampu mendengarkan
dan lisan
memahami wacana sastra maupun non sastra dalam berbagai ragam bahasa Jawa.
Kompetensi Dasar : 1.Berdialog menggunakan parikanwangsalan.
Indikator Pencapaian Kompetensi : Siswa dapat:
1. Membuat parikan dan wangsalan. 2. Berdialog menggunakan parikan dan wangsalan.
A. Tujuan Pembelajaran:
Setelah mempelajari materi ini, siswa diharapkan mampu: 1. Membuat parikan dan wangsalan.
2. Berdialog atau berbicara dengan orang lain dengan menerapkan parikan dan wangsalan dalam percakapannya.
B. Materi Ajar:
Ngetrapake Parikan lan Wangsalan Parikan
Parikan tegese unen-unen kang runtut swarane mawa purwaka lan isi. Manut wandane, paraika iku bisa kaperang dadi 5, yaiku:
a. Wanda 4.4 x 2, tuladha: Ngasah arit nganti landhep.
Dadi murid kudu sregep.
xlv
b. Wanda 4.6 x 2, tuladha: Bisa nggambang ora bisa nyuling.
Bisa nyawang ora bisa nyandhing. c.
Wanda 4.8 x 2, tuladha: Kembang menur gandha sedhep sandhing sumur. Yen wis makmur aja lali karo sedulur.
d. Wanda 8.8 x 2, tuladha: Jangan kacang jangan kara kaduk uyah kurang
gula. Piwelingku mring pra mudha aja wedi ing rekasa.
e. Wanda 3.5 x 2, tuladha: Timune diiris-iris.
Gumune ra uwis-uwis.
Wangsalan
Wangsalan tegese
unen-unenrumpakan kang
surasane saemper
cangkriman nanging batangane wis tinulis sinandhi kang diarani tebusan. Carane nggawe utawa ngarang wangsalan yaiku sing dikarang luwih dhisik perangan
mburi ukara kang dadi batangane banjur ngarang perangan ngarep ukara wangsalane.
Tuladha:
Jenang gula lho dhik, aja lali titipanku.
Jenang gula :
Menika wangsalanipun. Ingkang dipunkajenganken menika jenang ingkang dipundamel saking gulagendhis inggih menika
glali.
Aja lali :
B edhekanipun. Tembung “glali” kapendhet saking wanda
ingkang kaping kalih, ing gih menika “li” ingkang wonten ing
tembung “lali”.
C. Alokasi Waktu:
2 X 45 menit pembelajaran
D. Metode Pembelajaran:
Ceramah, Tanya Jawab dan Cooperative Script.
E. Sumber Belajar:
1. LKS Kresna. 2015. Klaten : CV. Sinar Mandiri 2. Poerwadarminta, W.J.S. 1939. Baoesastra Djawa.
Batavia : J.B Wolter’s Uitgreves Maatscappij Groningen.
xlvi
3. Nusatama Warsito, RE dkk, 1974. Pancaransari Jilid II. Yogyakarta.
F. Kegiatan Pembelajaran