S BD 1000242 Table of content
DAPTAR EUSI
PERNYATAAN................................................................................................... i
ABSTRAK .......................................................................................................... ii
PANGJAJAP ......................................................................................................iii
TAWIS NUHUN................................................................................................ iv
DAPTAR EUSI .................................................................................................. vi
DAPTAR TABÉL .............................................................................................. xi
DAPTAR BAGAN ........................................................................................... xii
DAPTAR SINGGETAN ..................................................................................xiii
DAPTAR GAMBAR ....................................................................................... xvi
DAPTAR LAMPIRAN ..................................................................................xviii
BAB I BUBUKA
1.1 Kasang Tukang Masalah ......................................................................... 1
1.2 Watesan jeung Rumusan Masalah ............................................................ 4
1.2.1
Watesan Masalah ................................................................................ 4
1.2.2
Rumusan Masalah .............................................................................. 4
1.3 Tujuan Panalungtikan ............................................................................... 4
1.3.1
Tujuan Umum ..................................................................................... 4
1.3.2
Tujuan Husus ...................................................................................... 5
1.4 Métode Panalungtikan .............................................................................. 5
1.5 Mangpaat Panalungtikan .......................................................................... 5
1.6 Raraga Tulisan .......................................................................................... 6
BAB II TOPONIMI DINA FOLKLOR JEUNG BAHAN PANGAJARAN
MACA SAJARAH LOKAL
2.1 Toponimi dina Folklor.............................................................................. 7
2.1.1
Toponimi ............................................................................................ 7
2.1.1.1 Wangenan Toponimi ....................................................................... 7
2.1.1.2 Prinsip Méré Ngaran Tempat ........................................................... 8
i
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
2.1.1.3 Aspék-aspék nu Nyampak dina Méré Ngaran Tempat .................. 11
2.1.2
Folklor .............................................................................................. 13
2.1.2.1 Wangenan Folklor .......................................................................... 13
2.1.2.2 Tipe Folklor .................................................................................... 13
2.1.2.3 Ciri-ciri Folklor .............................................................................. 14
2.1.2.4 Fungsi Folklor ................................................................................ 15
2.2 Bahan Pangajaran Maca Sajarah Lokal .................................................. 15
2.2.1
Bahan Pangajaran ............................................................................. 15
2.2.1.1 Wangenan Bahan Pangajaran ......................................................... 15
2.2.1.2 Kritéria Milih Bahan Pangajaran.................................................... 15
2.2.2
Maca ................................................................................................. 17
2.2.2.1 Wangenan Maca ............................................................................. 17
2.2.2.2 Tujuan Maca ................................................................................... 18
2.2.2.3 Aspék-aspék Maca ......................................................................... 18
2.2.3
Sajarah Lokal .................................................................................... 19
2.2.3.1 Wangenan Sajarah Lokal ............................................................... 19
2.2.3.2 Tipe-tipe Sajarah Lokal .................................................................. 20
BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN
3.1 Lokasi jeung Sumber Data .................................................................... 24
3.1.1 Lokasi ............................................................................................... 24
3.1.2 Sumber Data ..................................................................................... 25
3.2 Desain Panalungtikan ............................................................................ 33
3.3 Métode Panalungtikan ........................................................................... 34
3.4 Wangenan Operasional ......................................................................... 35
3.5 Instrumén Panalungtikan ....................................................................... 36
3.6 Téhnik Panalungtikan............................................................................ 37
3.6.1
Téhnik Ngumpulkeun Data .............................................................. 37
3.6.2
Téhnik Ngolah Data ......................................................................... 38
ii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
BAB IV ANALISIS TOPONIMI TEMPAT DI KACAMATAN TEGALWARU
KABUPATÉN KARAWANG PIKEUN BAHAN PANGAJARAN
MACA SAJARAH LOKAL DI SMAN 1 PANGKALAN
4.1 Idéntifikasi Toponimi nu Ngandung Carita Rayat ................................ 39
4.1.1
Idéntifikasi Carita Rayat dina Toponimi .......................................... 39
4.1.2
Sistem Méré Ngaran Tempat ............................................................ 41
4.2 Déskripsi Carita Rayat nu Patali jeung Toponimi................................. 56
4.2.1 Déskripsi Kacamatan Tegalwaru Nurutkeun Toponimi ................... 56
4.2.2 Déskripsi Désa Cipurwasari ............................................................. 58
4.2.2.1 Kampung Pasir Pining.................................................................... 59
4.2.2.2 Kampung Cipetir ............................................................................ 60
4.2.2.3 Kampung Cilémpah........................................................................ 61
4.2.2.4 Kampung Boncérét ......................................................................... 62
4.2.2.5 Kampung Pasir Cili ........................................................................ 65
4.2.3
Déskripsi Désa Cigunungsari ......................................................... 66
4.2.3.1 Kampung Cidoro ............................................................................ 67
4.2.3.2 Kampung Pasir Sela Awi ............................................................... 69
4.2.4 Déskripsi Désa Mekarbuana ............................................................. 70
4.2.4.1 Kampung Parakanbadak ................................................................. 70
4.2.4.2 Kampung Bakan Tulang................................................................. 73
4.2.4.3 Kampung Jayanti ............................................................................ 74
4.2.4.4 Kampung Cijati .............................................................................. 75
4.2.4.5 Kampung Cilalay............................................................................ 76
4.2.4.6 Kampung Bakan Situ ..................................................................... 77
4.2.4.7 Kampung Sirnaruju ........................................................................ 77
4.2.5 Déskripsi Désa Wargasétra............................................................... 78
4.2.5.1 Kampung Waru .............................................................................. 79
4.2.5.2 Kampung Bakan Dalem ................................................................. 80
4.2.5.3 Kampung Cikukulu ........................................................................ 82
4.2.5.4 Kampung Ménténg ......................................................................... 83
4.2.5.5 Kampung Bakan Mérah ................................................................. 84
iii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.2.5.6 Kampung Cinapel ........................................................................... 84
4.2.6 Déskripsi Désa Cintalaksana ............................................................ 85
4.2.6.1 Kampung Munjul ........................................................................... 86
4.2.6.2 Kampung Loji ................................................................................ 87
4.2.6.3 Kampung Bakan Randu ................................................................. 88
4.2.6.4 Kampung Bakan Jéngkol ............................................................... 89
4.2.6.5 Kampung Cipeuteuy....................................................................... 90
4.2.6.6 Kampung Kaum Mulus .................................................................. 92
4.2.6.7 Kampung Pasir Cangkudu.............................................................. 92
4.2.6.8 Kampung Calingcing...................................................................... 93
4.2.6.9 Kampung Sumur Batu .................................................................... 95
4.2.6.10 Kampung Cilaksana ....................................................................... 96
4.2.6.11 Kampung Bakan Limbangan .......................................................... 97
4.2.7 Déskripsi Désa Cintawargi ............................................................... 98
4.2.7.1 Kampung Kirajilin.......................................................................... 98
4.2.7.2 Kampung Kalapa Gading ............................................................. 100
4.2.7.3 Kampung Ciakar .......................................................................... 103
4.2.7.4 Kampung Kawung Gading ........................................................... 103
4.2.7.5 Kampung Kadu Mungkus ............................................................ 105
4.2.7.6 Kampung Ciputri .......................................................................... 107
4.2.7.7 Kampung Cikamuning ................................................................. 110
4.2.7.8 Kampung Gunung Bubut ............................................................. 112
4.2.7.9 Kampung Pasir Camay ................................................................. 113
4.2.8 Déskripsi Désa Cintalanggeng........................................................ 114
4.2.8.1 Kampung Cacaban ....................................................................... 115
4.2.8.2 Kampung Cirawa.......................................................................... 116
4.2.8.3 Kampung Tegalmalang ................................................................ 117
4.2.8.4 Kampung Cikelak ......................................................................... 118
4.2.8.5 Kampung Sirnamanah .................................................................. 119
4.2.8.6 Kampung Kiréwok ....................................................................... 119
4.2.9 Déskripsi Désa Kutamaneuh .......................................................... 120
iv
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.2.9.1 Kampung Sodong ......................................................................... 121
4.2.9.2 Kampung Cicangor ...................................................................... 122
4.2.9.3 Kampung Tipar ............................................................................ 122
4.2.10 Déskripsi Désa Kutalanggeng ........................................................ 124
4.2.10.1 Kampung Palasari ........................................................................ 125
4.2.10.2 Kampung Naringgul ..................................................................... 126
4.2.10.3 Kampung Cinaga .......................................................................... 127
4.2.10.4 Kampung Kopi ............................................................................. 129
4.2.10.5 Kampung Jungkur ........................................................................ 130
4.3 Idéntifikasi Carita Rayat nu Ngandung Sajarah .................................. 131
4.4 Bahan Pangajaran Sajarah Lokal di Kacamatan Tegalwaru pikeun
Siswa SMAN 1 Pangkalan.....................................................................135
BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN
5.1 Kacindekan .......................................................................................... 138
5.2 Saran .................................................................................................... 139
DAPTAR PUSTAKA ..................................................................................... 140
LAMPIRAN-LAMPIRAN.............................................................................. 145
RIWAYAT HIRUP ......................................................................................... 190
v
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR TABÉL
TABÉL
KACA
3.1
Daptar Pangjejer Panalungtikan .............................................................. 25
4.1
Idéntifikasi Toponimi nu Ngandung Carita Rayat .................................. 39
4.2
Sistem Méré Ngaran Tempat dumasar kana Asal Kecap, Harti Léksikal
jeung Harti dumasar tina Katerangan Masarakat .................................... 42
4.3
Toponimi dumasar kana Aspek ............................................................... 53
4.4
Jumlah Désa, Dusun, Rukun Warga, jeung Rukun Tetangga Dumasar
Data Statistik Désa Taun 2013 ............................................................... 57
4.5
Daptar Ngaran Kampung nu Ngandung Carita Sajarah ....................... 132
4.6
Idéntifikasi Sajarah Kampung dumasar kana Mangsana ....................... 134
4.7
Kompeténsi Inti jeung Kompeténsi Dasar ............................................ 136
vi
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR BAGAN
BAGAN
KACA
3.1
Desain Panalungtikan Kualititatif ........................................................... 34
4.1
Pancakaki Ki Rajésah ............................................................................. 65
vii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR SINGGETAN
A
= Affective
alm
= almarhum
ABRI
= Angkatan Bersenjata Republik Indonesia
AMW
= Agresi Militer Walanda
at.
= atawa
BO
= Badan Otonom
BT
= Bujur Timur
C
= Cognitive
d.a.
= di antarana
DI
= Darul Islam
Disbudpar
= Dinas Budaya dan Pariwisata
DPA
= Dewan Pemangku Adat
Dra
= Doktoranda
Drs
= Doktorandus
Fawang
= Forum Mahasiswa Karawang
FKKBPABR
= Forum Komunikasi Keluarga Besar Pecinta Alam
Bandung Raya
GBPP
= Garis-garis Besar Program Pembelajaran
GOR
= Gelanggang Olah Raga
H.
= Haji
Ha
= Hektar are
HIMA Pensatrada
= Himpunan Mahasiswa Pendidikan Basa jeung Sastra
Sunda
Hj
= Hajah
Ind.
= Indonesia
jll.
= jeung lain-lain
jsb
= jeung sajabana
jst
= jeung saterusna
jsté
= jeung sajaba ti éta
viii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Jw.
= Jawa
KBBI
= Kamus Besar Bahasa Indonesia
KBM
= Kegiatan Belajar Mengajar
KD
= Kompeténsi Dasar
Kepres
= Keputusan Presiden
K.H.
= Kiayi Haji
KI
= Kompeténsi Inti
km
= kilo meter
Kp.
= Kampung
KPLH
= Keluarga Pecinta Lingkungan Hidup
KTP
= Kartu Tanda Penduduk
Lisénda
= Lingkung Seni Sunda
LS
= Lintang Selatan
M
= Masehi
MA
= Madrasah Aliyah
MAK
= Madrasah Aliyah Keagamaan
M.M.
= Master Manajemen
mpdl
= méter di atas permukaan laut
MTs
= Madrasah Tsanawiyah
N
= Nasal
n.k.
= nepi ka
NIP
= Nomor Induk Pegawai
P
= Psychomotor
PG
= Pilihan Ganda
PGRI
= Persatuan Guru Republik Indonesia
PII
= Pelajar Islam Indonesia
POB
= Pasca Orde Baru
Pjs
= Penanggungjawab Sementara
PMDK
= Penelusuran Minat dan Kemampuan
PMR
= Palang Merah Remaja
Puskesmas
= Pusat Kesehatan Masarakat
ix
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Rdp
= Reduplikasi
RPP
= Rencana Pelaksanaan Pembelajaran
RT
= Rukun Tetangga
RW
= Rukun Warga
SDN
= Sekolah Dasar Negeri
SIM
= Surat Ijin Mengemudi
SMA
= Sekolah Menengah Atas
SMAN
= Sekolah Menengah Atas Negeri
SMK
= Sekolah Menengah Kejuruan
SMP
= Sekolah Menengah Pertama
Subid
= Sub Bidang
Sun
= Sunda
TKA
= Taman Kanak-kanak Al-Quran
TIK
= Tujuan Instruksional Kurikulum
Tn.
= Tuan
TNI
= Tentara Nasional Indonesia
TNI AD
= Tentara Nasional Indonesia Angkatan Darat
UPI
= Universitas Pendidikan Indonesia
UU
= Undang-undang
Ust
= Ustad
VOC
= Vereenigde Oostindische Compagnie
x
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR GAMBAR
GAMBAR
KACA
3.1
Peta Administrasi Kacamatan Tegalwaru ................................................ 24
4.1
Toponimi Désa Cipurwasari ................................................................... 59
4.2
Bapa Arkélan (Mantan Romusha Désa Cipetir) ..................................... 60
4.3
Kaloméran ............................................................................................... 62
4.4
Batu Haji ................................................................................................. 63
4.5
Arca Gempol Ngadeupa ......................................................................... 63
4.6
Prasasti Gempol Ngadeupa ..................................................................... 64
4.7
Kuburan Salapan Gempol Ngadeupa ...................................................... 64
4.8
Gunung Rungking ................................................................................... 67
4.9
Kuburan Mbah Saronggé Gunung Rungking ......................................... 68
4.10 Pusaka Rungking Bapa Arkélan (Karnada jeung Karnadi) .................... 68
4.11 Ust. Ubun (Saksi Sajarah Ayana DI di Parakanbadak) .......................... 71
4.12 Monumén Kapal Parakanbadak .............................................................. 71
4.13 Abah Jadun (Tentara Rayat) ................................................................... 75
4.14 Abah Éli (Saksi Gawat DI di Cilalay) .................................................... 76
4.15 Kuburan Radén Jayanegara (Bupati Katilu Kabupatén Karawang) ....... 79
4.16 Tetengger Kuburan Radén Jayanegara ................................................... 79
4.17 Kuburan Radén Martanegara (Bupati Kaopat Kabupatén Karawang) ... 80
4.18 Tetengger Kuburan Radén Martanegara ................................................. 81
4.19 Imah Ust. Ukriya .................................................................................... 83
4.20 Puskésmas Munjul .................................................................................. 86
4.21 Masjid Kaum Loji ................................................................................... 87
4.22 Kuburan Salapan Bakan Jéngkol ............................................................ 89
4.23 Kuncén Kuburan Salapan Bakan Jéngkol .............................................. 90
4.24 Kuburan Mbah Suryabanci ..................................................................... 93
4.25 Pemakaman Kulawarga Ki Rajilin ......................................................... 99
4.26 Mantri Karma ........................................................................................ 100
4.27 Kuburan Mbah Jangkung Kawung Gading .......................................... 104
xi
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.28 H. Fadil ................................................................................................. 105
4.29 Cikawedukan ........................................................................................ 108
4.30 Cikajayaan ............................................................................................ 109
4.31 Cikahuripan ........................................................................................... 109
4.32 Kuburan Radén Anom Wirasuta
(Bupati Kadua Kabupatén Karawang) .................................................. 111
4.33 Bu Ute Sukaésih (Saksi Peresmian Wangunan Couple) ....................... 113
4.34 Leuweung Awi Palasari (Tempat Dikuburna Ki Rabian) ..................... 125
4.35 Kuburan Mbah Radén Purnama ............................................................ 128
4.36 Kuburan Mbah Suryakancana ............................................................... 129
4.37 Bendungan Jungkur .............................................................................. 130
4.38 Kuburan Ki Sarinun .............................................................................. 131
xii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR LAMPIRAN
LAMPIRAN
KACA
1. SK Skripsi................................................................................................... 145
2. Surat Permohonan Ijin Penelitian ............................................................... 147
3. Surat Ijin Penelitian .................................................................................... 148
4. Peta Administrasi Kacamatan Tegalwaru .................................................. 149
5. Pedoman Wawancara ................................................................................. 150
6. Data Pangjejer ............................................................................................ 151
7. Conto RPP .................................................................................................. 164
8. Conto Silabus ............................................................................................. 176
9. Gambar ...................................................................................................... 180
xiii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
PERNYATAAN................................................................................................... i
ABSTRAK .......................................................................................................... ii
PANGJAJAP ......................................................................................................iii
TAWIS NUHUN................................................................................................ iv
DAPTAR EUSI .................................................................................................. vi
DAPTAR TABÉL .............................................................................................. xi
DAPTAR BAGAN ........................................................................................... xii
DAPTAR SINGGETAN ..................................................................................xiii
DAPTAR GAMBAR ....................................................................................... xvi
DAPTAR LAMPIRAN ..................................................................................xviii
BAB I BUBUKA
1.1 Kasang Tukang Masalah ......................................................................... 1
1.2 Watesan jeung Rumusan Masalah ............................................................ 4
1.2.1
Watesan Masalah ................................................................................ 4
1.2.2
Rumusan Masalah .............................................................................. 4
1.3 Tujuan Panalungtikan ............................................................................... 4
1.3.1
Tujuan Umum ..................................................................................... 4
1.3.2
Tujuan Husus ...................................................................................... 5
1.4 Métode Panalungtikan .............................................................................. 5
1.5 Mangpaat Panalungtikan .......................................................................... 5
1.6 Raraga Tulisan .......................................................................................... 6
BAB II TOPONIMI DINA FOLKLOR JEUNG BAHAN PANGAJARAN
MACA SAJARAH LOKAL
2.1 Toponimi dina Folklor.............................................................................. 7
2.1.1
Toponimi ............................................................................................ 7
2.1.1.1 Wangenan Toponimi ....................................................................... 7
2.1.1.2 Prinsip Méré Ngaran Tempat ........................................................... 8
i
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
2.1.1.3 Aspék-aspék nu Nyampak dina Méré Ngaran Tempat .................. 11
2.1.2
Folklor .............................................................................................. 13
2.1.2.1 Wangenan Folklor .......................................................................... 13
2.1.2.2 Tipe Folklor .................................................................................... 13
2.1.2.3 Ciri-ciri Folklor .............................................................................. 14
2.1.2.4 Fungsi Folklor ................................................................................ 15
2.2 Bahan Pangajaran Maca Sajarah Lokal .................................................. 15
2.2.1
Bahan Pangajaran ............................................................................. 15
2.2.1.1 Wangenan Bahan Pangajaran ......................................................... 15
2.2.1.2 Kritéria Milih Bahan Pangajaran.................................................... 15
2.2.2
Maca ................................................................................................. 17
2.2.2.1 Wangenan Maca ............................................................................. 17
2.2.2.2 Tujuan Maca ................................................................................... 18
2.2.2.3 Aspék-aspék Maca ......................................................................... 18
2.2.3
Sajarah Lokal .................................................................................... 19
2.2.3.1 Wangenan Sajarah Lokal ............................................................... 19
2.2.3.2 Tipe-tipe Sajarah Lokal .................................................................. 20
BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN
3.1 Lokasi jeung Sumber Data .................................................................... 24
3.1.1 Lokasi ............................................................................................... 24
3.1.2 Sumber Data ..................................................................................... 25
3.2 Desain Panalungtikan ............................................................................ 33
3.3 Métode Panalungtikan ........................................................................... 34
3.4 Wangenan Operasional ......................................................................... 35
3.5 Instrumén Panalungtikan ....................................................................... 36
3.6 Téhnik Panalungtikan............................................................................ 37
3.6.1
Téhnik Ngumpulkeun Data .............................................................. 37
3.6.2
Téhnik Ngolah Data ......................................................................... 38
ii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
BAB IV ANALISIS TOPONIMI TEMPAT DI KACAMATAN TEGALWARU
KABUPATÉN KARAWANG PIKEUN BAHAN PANGAJARAN
MACA SAJARAH LOKAL DI SMAN 1 PANGKALAN
4.1 Idéntifikasi Toponimi nu Ngandung Carita Rayat ................................ 39
4.1.1
Idéntifikasi Carita Rayat dina Toponimi .......................................... 39
4.1.2
Sistem Méré Ngaran Tempat ............................................................ 41
4.2 Déskripsi Carita Rayat nu Patali jeung Toponimi................................. 56
4.2.1 Déskripsi Kacamatan Tegalwaru Nurutkeun Toponimi ................... 56
4.2.2 Déskripsi Désa Cipurwasari ............................................................. 58
4.2.2.1 Kampung Pasir Pining.................................................................... 59
4.2.2.2 Kampung Cipetir ............................................................................ 60
4.2.2.3 Kampung Cilémpah........................................................................ 61
4.2.2.4 Kampung Boncérét ......................................................................... 62
4.2.2.5 Kampung Pasir Cili ........................................................................ 65
4.2.3
Déskripsi Désa Cigunungsari ......................................................... 66
4.2.3.1 Kampung Cidoro ............................................................................ 67
4.2.3.2 Kampung Pasir Sela Awi ............................................................... 69
4.2.4 Déskripsi Désa Mekarbuana ............................................................. 70
4.2.4.1 Kampung Parakanbadak ................................................................. 70
4.2.4.2 Kampung Bakan Tulang................................................................. 73
4.2.4.3 Kampung Jayanti ............................................................................ 74
4.2.4.4 Kampung Cijati .............................................................................. 75
4.2.4.5 Kampung Cilalay............................................................................ 76
4.2.4.6 Kampung Bakan Situ ..................................................................... 77
4.2.4.7 Kampung Sirnaruju ........................................................................ 77
4.2.5 Déskripsi Désa Wargasétra............................................................... 78
4.2.5.1 Kampung Waru .............................................................................. 79
4.2.5.2 Kampung Bakan Dalem ................................................................. 80
4.2.5.3 Kampung Cikukulu ........................................................................ 82
4.2.5.4 Kampung Ménténg ......................................................................... 83
4.2.5.5 Kampung Bakan Mérah ................................................................. 84
iii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.2.5.6 Kampung Cinapel ........................................................................... 84
4.2.6 Déskripsi Désa Cintalaksana ............................................................ 85
4.2.6.1 Kampung Munjul ........................................................................... 86
4.2.6.2 Kampung Loji ................................................................................ 87
4.2.6.3 Kampung Bakan Randu ................................................................. 88
4.2.6.4 Kampung Bakan Jéngkol ............................................................... 89
4.2.6.5 Kampung Cipeuteuy....................................................................... 90
4.2.6.6 Kampung Kaum Mulus .................................................................. 92
4.2.6.7 Kampung Pasir Cangkudu.............................................................. 92
4.2.6.8 Kampung Calingcing...................................................................... 93
4.2.6.9 Kampung Sumur Batu .................................................................... 95
4.2.6.10 Kampung Cilaksana ....................................................................... 96
4.2.6.11 Kampung Bakan Limbangan .......................................................... 97
4.2.7 Déskripsi Désa Cintawargi ............................................................... 98
4.2.7.1 Kampung Kirajilin.......................................................................... 98
4.2.7.2 Kampung Kalapa Gading ............................................................. 100
4.2.7.3 Kampung Ciakar .......................................................................... 103
4.2.7.4 Kampung Kawung Gading ........................................................... 103
4.2.7.5 Kampung Kadu Mungkus ............................................................ 105
4.2.7.6 Kampung Ciputri .......................................................................... 107
4.2.7.7 Kampung Cikamuning ................................................................. 110
4.2.7.8 Kampung Gunung Bubut ............................................................. 112
4.2.7.9 Kampung Pasir Camay ................................................................. 113
4.2.8 Déskripsi Désa Cintalanggeng........................................................ 114
4.2.8.1 Kampung Cacaban ....................................................................... 115
4.2.8.2 Kampung Cirawa.......................................................................... 116
4.2.8.3 Kampung Tegalmalang ................................................................ 117
4.2.8.4 Kampung Cikelak ......................................................................... 118
4.2.8.5 Kampung Sirnamanah .................................................................. 119
4.2.8.6 Kampung Kiréwok ....................................................................... 119
4.2.9 Déskripsi Désa Kutamaneuh .......................................................... 120
iv
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.2.9.1 Kampung Sodong ......................................................................... 121
4.2.9.2 Kampung Cicangor ...................................................................... 122
4.2.9.3 Kampung Tipar ............................................................................ 122
4.2.10 Déskripsi Désa Kutalanggeng ........................................................ 124
4.2.10.1 Kampung Palasari ........................................................................ 125
4.2.10.2 Kampung Naringgul ..................................................................... 126
4.2.10.3 Kampung Cinaga .......................................................................... 127
4.2.10.4 Kampung Kopi ............................................................................. 129
4.2.10.5 Kampung Jungkur ........................................................................ 130
4.3 Idéntifikasi Carita Rayat nu Ngandung Sajarah .................................. 131
4.4 Bahan Pangajaran Sajarah Lokal di Kacamatan Tegalwaru pikeun
Siswa SMAN 1 Pangkalan.....................................................................135
BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN
5.1 Kacindekan .......................................................................................... 138
5.2 Saran .................................................................................................... 139
DAPTAR PUSTAKA ..................................................................................... 140
LAMPIRAN-LAMPIRAN.............................................................................. 145
RIWAYAT HIRUP ......................................................................................... 190
v
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR TABÉL
TABÉL
KACA
3.1
Daptar Pangjejer Panalungtikan .............................................................. 25
4.1
Idéntifikasi Toponimi nu Ngandung Carita Rayat .................................. 39
4.2
Sistem Méré Ngaran Tempat dumasar kana Asal Kecap, Harti Léksikal
jeung Harti dumasar tina Katerangan Masarakat .................................... 42
4.3
Toponimi dumasar kana Aspek ............................................................... 53
4.4
Jumlah Désa, Dusun, Rukun Warga, jeung Rukun Tetangga Dumasar
Data Statistik Désa Taun 2013 ............................................................... 57
4.5
Daptar Ngaran Kampung nu Ngandung Carita Sajarah ....................... 132
4.6
Idéntifikasi Sajarah Kampung dumasar kana Mangsana ....................... 134
4.7
Kompeténsi Inti jeung Kompeténsi Dasar ............................................ 136
vi
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR BAGAN
BAGAN
KACA
3.1
Desain Panalungtikan Kualititatif ........................................................... 34
4.1
Pancakaki Ki Rajésah ............................................................................. 65
vii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR SINGGETAN
A
= Affective
alm
= almarhum
ABRI
= Angkatan Bersenjata Republik Indonesia
AMW
= Agresi Militer Walanda
at.
= atawa
BO
= Badan Otonom
BT
= Bujur Timur
C
= Cognitive
d.a.
= di antarana
DI
= Darul Islam
Disbudpar
= Dinas Budaya dan Pariwisata
DPA
= Dewan Pemangku Adat
Dra
= Doktoranda
Drs
= Doktorandus
Fawang
= Forum Mahasiswa Karawang
FKKBPABR
= Forum Komunikasi Keluarga Besar Pecinta Alam
Bandung Raya
GBPP
= Garis-garis Besar Program Pembelajaran
GOR
= Gelanggang Olah Raga
H.
= Haji
Ha
= Hektar are
HIMA Pensatrada
= Himpunan Mahasiswa Pendidikan Basa jeung Sastra
Sunda
Hj
= Hajah
Ind.
= Indonesia
jll.
= jeung lain-lain
jsb
= jeung sajabana
jst
= jeung saterusna
jsté
= jeung sajaba ti éta
viii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Jw.
= Jawa
KBBI
= Kamus Besar Bahasa Indonesia
KBM
= Kegiatan Belajar Mengajar
KD
= Kompeténsi Dasar
Kepres
= Keputusan Presiden
K.H.
= Kiayi Haji
KI
= Kompeténsi Inti
km
= kilo meter
Kp.
= Kampung
KPLH
= Keluarga Pecinta Lingkungan Hidup
KTP
= Kartu Tanda Penduduk
Lisénda
= Lingkung Seni Sunda
LS
= Lintang Selatan
M
= Masehi
MA
= Madrasah Aliyah
MAK
= Madrasah Aliyah Keagamaan
M.M.
= Master Manajemen
mpdl
= méter di atas permukaan laut
MTs
= Madrasah Tsanawiyah
N
= Nasal
n.k.
= nepi ka
NIP
= Nomor Induk Pegawai
P
= Psychomotor
PG
= Pilihan Ganda
PGRI
= Persatuan Guru Republik Indonesia
PII
= Pelajar Islam Indonesia
POB
= Pasca Orde Baru
Pjs
= Penanggungjawab Sementara
PMDK
= Penelusuran Minat dan Kemampuan
PMR
= Palang Merah Remaja
Puskesmas
= Pusat Kesehatan Masarakat
ix
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Rdp
= Reduplikasi
RPP
= Rencana Pelaksanaan Pembelajaran
RT
= Rukun Tetangga
RW
= Rukun Warga
SDN
= Sekolah Dasar Negeri
SIM
= Surat Ijin Mengemudi
SMA
= Sekolah Menengah Atas
SMAN
= Sekolah Menengah Atas Negeri
SMK
= Sekolah Menengah Kejuruan
SMP
= Sekolah Menengah Pertama
Subid
= Sub Bidang
Sun
= Sunda
TKA
= Taman Kanak-kanak Al-Quran
TIK
= Tujuan Instruksional Kurikulum
Tn.
= Tuan
TNI
= Tentara Nasional Indonesia
TNI AD
= Tentara Nasional Indonesia Angkatan Darat
UPI
= Universitas Pendidikan Indonesia
UU
= Undang-undang
Ust
= Ustad
VOC
= Vereenigde Oostindische Compagnie
x
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR GAMBAR
GAMBAR
KACA
3.1
Peta Administrasi Kacamatan Tegalwaru ................................................ 24
4.1
Toponimi Désa Cipurwasari ................................................................... 59
4.2
Bapa Arkélan (Mantan Romusha Désa Cipetir) ..................................... 60
4.3
Kaloméran ............................................................................................... 62
4.4
Batu Haji ................................................................................................. 63
4.5
Arca Gempol Ngadeupa ......................................................................... 63
4.6
Prasasti Gempol Ngadeupa ..................................................................... 64
4.7
Kuburan Salapan Gempol Ngadeupa ...................................................... 64
4.8
Gunung Rungking ................................................................................... 67
4.9
Kuburan Mbah Saronggé Gunung Rungking ......................................... 68
4.10 Pusaka Rungking Bapa Arkélan (Karnada jeung Karnadi) .................... 68
4.11 Ust. Ubun (Saksi Sajarah Ayana DI di Parakanbadak) .......................... 71
4.12 Monumén Kapal Parakanbadak .............................................................. 71
4.13 Abah Jadun (Tentara Rayat) ................................................................... 75
4.14 Abah Éli (Saksi Gawat DI di Cilalay) .................................................... 76
4.15 Kuburan Radén Jayanegara (Bupati Katilu Kabupatén Karawang) ....... 79
4.16 Tetengger Kuburan Radén Jayanegara ................................................... 79
4.17 Kuburan Radén Martanegara (Bupati Kaopat Kabupatén Karawang) ... 80
4.18 Tetengger Kuburan Radén Martanegara ................................................. 81
4.19 Imah Ust. Ukriya .................................................................................... 83
4.20 Puskésmas Munjul .................................................................................. 86
4.21 Masjid Kaum Loji ................................................................................... 87
4.22 Kuburan Salapan Bakan Jéngkol ............................................................ 89
4.23 Kuncén Kuburan Salapan Bakan Jéngkol .............................................. 90
4.24 Kuburan Mbah Suryabanci ..................................................................... 93
4.25 Pemakaman Kulawarga Ki Rajilin ......................................................... 99
4.26 Mantri Karma ........................................................................................ 100
4.27 Kuburan Mbah Jangkung Kawung Gading .......................................... 104
xi
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.28 H. Fadil ................................................................................................. 105
4.29 Cikawedukan ........................................................................................ 108
4.30 Cikajayaan ............................................................................................ 109
4.31 Cikahuripan ........................................................................................... 109
4.32 Kuburan Radén Anom Wirasuta
(Bupati Kadua Kabupatén Karawang) .................................................. 111
4.33 Bu Ute Sukaésih (Saksi Peresmian Wangunan Couple) ....................... 113
4.34 Leuweung Awi Palasari (Tempat Dikuburna Ki Rabian) ..................... 125
4.35 Kuburan Mbah Radén Purnama ............................................................ 128
4.36 Kuburan Mbah Suryakancana ............................................................... 129
4.37 Bendungan Jungkur .............................................................................. 130
4.38 Kuburan Ki Sarinun .............................................................................. 131
xii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
DAPTAR LAMPIRAN
LAMPIRAN
KACA
1. SK Skripsi................................................................................................... 145
2. Surat Permohonan Ijin Penelitian ............................................................... 147
3. Surat Ijin Penelitian .................................................................................... 148
4. Peta Administrasi Kacamatan Tegalwaru .................................................. 149
5. Pedoman Wawancara ................................................................................. 150
6. Data Pangjejer ............................................................................................ 151
7. Conto RPP .................................................................................................. 164
8. Conto Silabus ............................................................................................. 176
9. Gambar ...................................................................................................... 180
xiii
Marlina Senja Utami, 2014
Analisis Folklor Toponimi di Kacamatan Tegalwaru Kabupatén Karawang pikeun Bahan
Pangajaran Maca Sajarah Lokal di SMAN 1 Pangkalan
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu