SERAT CATUR KANDHA serat catur kandha
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
1
S ERA T CA TUR KA NDHA
Program digital ini dikembangkan untuk melestarikan dalam mendukung proses
pelestarian sastra daerah di Indonesia. Hasil dari program digital ini berupa karya
sastra Jawa yang disalin dalam bentuk teks digital format pdf . Semoga tujuan
blog www.alangalangkumitir.wordpress.com adalah menjadi salah satu sumber
digital karya-karya sastra Jawa dapat dibaca, ditelusuri atau diunduh oleh para
sutrisna budaya ataupun masyarakat secara bebas.
Salam asah asih asuh.
Nuwun.
@@@
Punika Wacan Sejarah Kagungan Dalem Bupati Cerbon
R. Adipati Hariya Suradiningrat
DHANDHANGGULA
Catur kandha kang pinurweng gendhing
dhenira sang kasubing rat kithal
kithung sabarang gawene
winuwuhan ning bingung
banget bodho budi taliti
ing dhelap handhaluyah
salamining tuwuh
tuwas wis sinambat esak
kasok kurang ngakal nalutuhi
marang Sang Trusing bisa.
Basakkena ing ngujar pamanci
kumaya kaya mangun cirati
ing gendhing nging Sang katenben
weruh tembunge wuruk
kumasengka hayengkut tulis
patilasaning kuna
kang sami hanyatur
raken sejarah Oliyah
ing sabrang ing Jawa kang winuri nuri
malar hantukka barkah.
Barkahe kang rinipta ing tulis
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
tulusa amanah pacandhiyan
ning kang luhur martabate
betah amaos tutur
tatrapang neng pandum pamilih
malak mandar katungas
sangating Yang Ngagung
hanggugonana pri esak
ngangsupenna ing tung-tung piniti kapti
pemah wekasing gita
Purwa Nabi Muhammad sisiwi
ayu terus manah kasuciyan
Dewi Patimah jenenge
antuk krama wong ngagung
kang mashur mancanning Yang Widhi
Maha Baginda Raja
Ngali jenengipun
waliyullah kang utama
gustining alulkak amirul mukminin
nuli kagungan putra.
Maharaja Kusen ingkang sahid
kang suhud natagama nibuat
anuli miyos putrane
nenggeh ingkang wulangun
Imam Anglam lenal ngabidhin
budhi anata islam
karana Yang Ngagung
nuli miyosaken putra
Jenalkubra sinebu Tajussalikin
pon bangsa waliyullah.
Nuli puputra Jumadhilkabir
ratu agung mulya pinandhita
aneng kuswah negarane
nuli iku susunu
Raja Ngumdah Ratu ing Mesir
mapan ika puputra
Baniisrail Ratu
Sultan Kut ing namanira
Ratu abala Ratu ing Baladh Mesir
tan nana sawalaha.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
2
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Raja Ekut aneng Banisrail
Apepatih rayine kang nama
Patih Ngunkah pan jenenge
salaminira lungguh
ratu ana ing Banisrail
kang kakasihipun
Sultan Kut pramila nyebar
potusan ngulati babakalan rabi
angsaja ingkang simak.
Kelawan garwane kang wus mati
juweting pangulatan wus mendhak
instri nenggeh babaktane
wong kajji ingkang rawuh
saking Pajajaran kang nawi
Cakrabuwano ingkang
kalih rayinipun
istri nama Rara Satang
hiya iku rupane kang hangemperi
dhateng kang garwa Sultan.
Garwa Sultan kang sampun nagemasi
kaya ta urip maning dhuk ana
Rara Satang tinemune
jar si Rara punika
putrinipun jeng Siliwangi
ingkang kabekta kesah
kaji ing sadhulur
kang nami Cakrabuwana
sebab dening ing Pajajaran kasesih
dhumeh remen ing islam.
Pramila karo mralalu kajji
tambuh ing manah amurang lampah
kalanira tinemu
lan potusan sing Banisrail
kalangkung ingormatan
dhenira sang nemu
pinituturan yen kersa
sang ngapatikbra Sultan ing Baniisrail
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
3
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
akarsa pinanggiya.
Kalayan dika sakalih sami
ingandikanning karsa Molana
ing banisrail pernahe
yata sakalihipun
dhatan kangkat langgana budhi
sami anuting karsa
nira sang Popatus
tan kacarita ing marga
kocapa sapraptane mring Banisrail
Sultan Kut rena-rena.
Ninggali sang nembe prapti
adhan Molana gupuh priksa
he sira kajji sakaro
sapa kang duwe sunu
lan metu sing negara ngendi
lan sapa aranira
kang liningan matur
ngabdi dalem putra raja
saking Sundha pramilanipun na kajji
saking sanget katiwar.
Dhatan angsal sihing rama aji
dhumeh kawula mlebu islam
asanget dedhe karsane
karanten rama prabu
maksih Budha dereng atampi
agami Rasulullah
pramilaning bendu
dhumateng jasad kawula
Sultan Nekut pangandikane lah ngendi
kang nyelamaken sira.
Cakrabuwana matur wot sari
kawula sami malebet islam
wau dhateng ngayunane
Kanjeng Molana Guru
kang wonten ning wukir surandil
kasebat naminira
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
4
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
yen Molana Guru
ilapi ingkang peparab
kang paring tudhuh lampah kawula mriki
ngunjungi kabatullah.
Wondening wasta kawula lahip
nami Sundha pun Cakrabuwana
dhupi punika sadherek
istri ingkang sinebut
rama ingkang njejuluki
dhipun undang pun Satang
lintang bodho bingung
sang Maha Sultan ngandika
iku sadulurira wadhon saiki
sun jaluk sukanira.
Dheng rila kalwan ati putih
sun pundhut arsa sun kantha garwa
Cakrabuwana sembahe
ing karsa dhalem katur
supadhos rehing sampun nakil
sumangga pitarosa
pyambang jeng Sang Prabu
dhumsteng pun nadhi Satang
awon panedhtan kilap karsa sang Ngaji
Sultan Kat hangandika.
He ni wadhon Satang dhen sejati
pakanira sun pundhut ing suka
ing mangko seja sun gawe
rabi ingkang satuhu
Rara Satang tan kangkat ing ling
ing rembe ing kaweran
pangraweng nging ratu
sudhi nampar kawias sarsa
sang nata sampun ngertos inggeking istri
bilih amageng wirang.
Kandika ya insun arep nyepi
ing lalambunging gunung Tursina
ing kana ana jurang jro
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
5
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
suci pajenanisun
prajanjiyan lan sira nini
prayoga aneng kana
lan iku sadhulur
rira lanang kon tut wuntat
kalawan pangulunipun Jalalludhin
ngapingana kang tebah.
Adhan wiyose maha narpati
saking pura Banisrail ngelan
sapandeleng ing tebahe
sampun ning kana rawuh
anjejep birahining pambrih
anaros ing Sang Rara
dhuk ambal ping telu
sang tinaros awacana
purun kawula pinantha jatu krami sainggah dhinuluran.
Dharbeya pecil jejer kang mangkin
iyasa amuter Pajajaran
amekasana Budhae
amimitana laku
iman islam kang sejati
lah uen tanggoh Sang Raja
dhumateng panuhun
kawula kadhi mangkana
inggih tan wandhe jiwa ragang lampahi
ing sakarsa paduka.
SINOM
Sang Maharaja kalintang
kewuhan marganing pambrih
sakedhap leng-lenging tunggal
dhatan nantara tumuli
wonten syaraning uni
saking jujurang karungu
basane sanggupana
iku panuhuning ngistri
pan wus mangkana janjinira Yang Sukma.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
6
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Tumunten Sang Maharaja
kandika ya sun sanggupi
nalika nabda samana
syaraning ketug nyahuri
saking lambunging wukir
Tursina ambal ping pitu
adhat teng gunung ngika
lah yen ana wong prajanji
kang kadhukuran ketugnya mangurawang.
Wusing tutug prajanjian
sami mantuk dhateng puri
enulusaken keng karsa
wonten palandaning masjid
kahormataning kawin
Sang Ratu Agung ing riku
sabadaning kang karsa
akasukan sujang ratri
para raja kang kadep ana ing kana.
Rara Satang wus panindha
jenengening prameswari
ing Banisrail nagara
nami Saripah Mudhaim
kalangkung kinasihi
angre pawistri ing wau
caremming jatukrama
ika sampunna garbini
nyidham kaworan salaminira wawrat.
Kang raka Cakrabuwana
pon lami ing Banisrail
ipe-ipe kumawula
paparape wus den alih
sinebut nami kajji
Ngabdullah Dhuliman estu
tan kocap laminira
ingkang bobot sampun lair
Nyi Mudhaim priyayine lanang.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
7
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Sultan langkung rena-rena
ninggali dhateng prayayi
wulagang gelaraken tata
adhat aneng Banisrail
layen wonten prayayi
mungel tangarana ratu
gamelan kang winastan
ika sang Tanyal Hibrahim
lan ungeling bedhil mas obar kastuba.
Nabanjengira munya
prayayi wus den wastani
Sarip Hidayat kang nama
kalangkung kinasihi
ing karsa sang narpati
malah ing nalika wau
yuswanipun dumungkap
pitung sasi binekta mring
istana ingkang Madhinah Rasulullah.
Yen kitsa aneng Jawa
ing mangsaning tedhak siti
punika dhateng Madhinah
Maha Sultan Banisrail
dhuk andodonga maring
kalaratira Jeng Rasul
anametiking karna
abaning mangsit yen iki
anakira gadhang angratu ing Sundha.
Amet pusakaning bujang
ora angratu ing Mesir
sakedhap Sultan ken tan
ing prajanjiyaning dhingin
sukur maring Yang Widhi
satutuge karsanipun
nunten sami abubar
mantuk dhateng Banisrail
lan kocap lamine kang mageng wibawa.
Ken Sarip Hidayatullah
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
8
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
lamining timur tununggwing
kan uwa Cakrabuwana
ingkang ajejuluk kajji
Ngabdullah Dhulngimani
ing Banisrail tinunggu
ing puja-puja brata
lami-lami angadhem
Nyi Mudhaim apuputra malih lanang.
Winastan Sarip Nurullah
kang langkung kinasihi
dhenira kang rama sultan
pon duk yuswa pitung sasi
binekta ngujung maring
kang ngastana Kanjeng Rasul
nalika Maha Sultan
andodhonga dhipun wisik
dhening sawara yen ika anakira.
Kang enom iki kang gadhang
angratoni aneng Mesir
amet pusakaning bapa
Sultan sukur ing Yang Widhi
satutuge anjati
nunten sami bubar mantuk
tan kocapa lamining urip
Kaji Ngabdullah iman nekeseja.
Dhumateng kalarat Sultan
yen pinareng wonten idhim
kawula amit sumeja
tinjo dhateng nusa Jawi
bilih mangke sapalih
sapratigan sami anut
dhateng agami islam
Maha Sultan anduluri
ing sakajaten ipe Cakrabuwana.
Adhan saking Kajji Dhuliman
intare sing Banisrail
sampun sigra lelayaran
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
9
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
kampir ing pase nagari
ambarja manga ngelmi
ing ngarsa Molana guru
ing Pase ingkang nama
Sekh Molana Dhatuk Sidik
musawarah mangripat karana Allah.
Malah lami aneng kene
Ngabdullah Dhuliman mangkin
wus katela ing pranama
ing sabaring dhipun wastani
dhening wong pase nami
Pangeran Gagaklimayu
rehing tansah aneha
karamate narambahi
mandi kandikane ing sabarang tingkah.
Ing pramila ingormatan
tus dadhi araga sukma
tan kena kongkulan dening
sesamaning dhumadi
lamining lami tumulus
ika Pangeran Gagak
lumayu mantuk ngajawi
lalayaran wus labuh
ingkang baita.
Sampun ngingsik polatan
enggen patapanna manggih
gugung kang pedhek sagara
ika prawastaning wukir
katelah kang mastani
namanipun gunung Sembung
adhan sira pinapar
kang gunung dipun saeni
wus sinungan yasa dhalem pakikinan.
Nuli senebut ing yasa
Hardi Ngamperan kang nami
sejane Pangeran Gagak
lumayu bilih menawi
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
10
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
kaponakan ing Mesir
besuk kembene arawuh
yen karsa angajawa
aja liyan parna iki
kang dhen enggo ing besuk kumala sepa.
Kumalasepa ing Allah
ming lahir tumekeng batin
dhen gaweya kasuciyan
cagare astana benjing
lamining lami nuli
Pangeran Gagaklumayu
ika angsal akrama
putrinipun Kanjeng Kyai
Kuwu Cerbon dhalem Kuwu Srimangona.
Ika kang dhedhalem ana
ing kuloning Siti Dhengklik
sabab karaton kanoman
ing waktu samono masih
dhurung ana gatraning
kraton meng pakuwonipun
Kanjeng Sarimangona
kang kagungan putra istri
kang peparab Nini Kencanalarang.
Ingkang kagarwa dhenira
Pangeran Gagaklumayu
careming ngajatukrama
ika sampun namutrani
istri dhipun wastani
Nyi Pakungwati kang iku
pinarma kudhul wetan
Parek Jalagra anami
dhalem agung sabat kraton Kasepuhan.
Dhek samona durung ana
masingkat ingkaning puri
anging ika dhepokira
Kanjeng Nyai Pakungwati
lami-lamining urip
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
11
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ika angadhepi jalu
Nini Kecalalarang
iku amurtani malih
kocap Pangeran Cerbon kang nama.
Ingkang minarma magena
kali kakine Jeng Kyai
Kuwu Cerbon ika pernah
adhalem ing pakuloning
lemah wungkuk ing ngapti
ing saguna gatinipun
pon Jeng Kuwu nalika
samono kawite tampi
ingkang aran pa agama Rasulullah.
KIN AN T H I
Pangeran Gagaklumayu
amandhita maha puri
ana ing hardi Amparan
kagiri-giri kang ngungsi
ing iman kalawan islam
wong sabrang carub lan jawi.
Ing kana sami angriyung
apa dhudhune bupati
sembah ing kawula bala
dhupi kapir arsa maring
sang ratu ing Pajajaran
dhen kang putra wus dhumeling.
Ing karamtira unggul
ing sa-Sundha angoceki
dhadi isih mananira
gegele sang Sribupati
payung lan telan kendhaga
dhumawah dhateng kang siwi.
Pangeran Gagaklumayu
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
12
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
sinangkakaken nalinggih
Ariya Satang lumajang
sinung cecangkok pasisir
awit gunung Kromang ngetan
wates kali Cipememali.
Ping ngalore ika tepung
wates lawan Ratu Junti
ping ngidhule Cerbon girang
mung semono ingkang nami
cecangkok Cerbon kuna
pangambate iku akir.
Arya Lumajang kang mashur
amangku pala pasisir
naban tahun pajegira
serasi ingkang katiti
ming pura gung Pajajaran
dhumugi lamining lami.
Arya Lumajang ing ngriku
selamine hambupati
orana liyan pangajab
kaponakan kang ing Mesir
dhen karsaa angejawa
sumeja sun kabekteni.
Lawan kabopatenipun
sun pasrahaken ta benjing
menawi uga kadhungkap
Cerbon angreati benjing
ming wilayat Pajajaran
mimitana ratu mukmin.
Lami-lamining tumuwuh
tumuli ana ngrawuhi
putane Sultan Bagedhad
mapan tedhak Kanjeng Nabi
nama Sayit Ngabdulrakman
kalih ingkang wargi istri.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
13
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Kang nenggeh peparabipun
Siti Bagedhad kang nami
kauni je Prabu Rara
lan kaponakan sawiji
ingkang nemba namanira
punika Sekh Dhatuk Kapil.
Marmane sami arawuh
ngajawa ya ika saking
kabendon dening kang rama
pramila anglalu pati
ngambangaken kapal tiga
sabalane dhen gawani.
Sebabe sami angratun
ing Cerbon sila bedhemi
ing ngarsa Arya Lumajang
nunut suka manca bumi
wus sinukan lampah manca
praja wus kajiwa bumi.
Ing panjunan gen kumpul
Sayit Ngabdulrakman nenggeh
ketela ingkang pranama
Pangeran Panjunan Lewi
pandhina gung ginatama
balane kagiri-giri.
Mawi pacalangsal dhedhu
masih ika anitihi
adhating ratu Bagedhad
wus angadhegaken masjid
ing panjienan tur kinarya
bar jumangate berdhiri.
Sebab duh semono iku
dhurung ana masjid-masjid
masjid dagung dhurung
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
14
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Panjunan kang rumiyini
wateking pandhita ganas
ora angringi Jawi.
Angaangge sakarsanipun
ora mawa tari-tari
jengger lan sabalanira
padha angkuhe dhumadhi
angratu sabalanira
ora nganggo tata kering.
Adhat sabrang ngejor nepsu
tingkahe sabagi-bagi
ngungkuli rerekan Jawa
adhat Begadhad den siti
sang Lumajang tan picul
ing ngadhat Begedhad sami.
Ing sakarsane den eludh
dhadi ika sanget ngancik
wus urana liyan seja
pyambake niyat ngratoni
mila ing praciptanira
Kuwu Cerbon semang ati.
Lan sapalih sapratelu
ingkang sami medhak maring
ngarsa Sunan Kalijaga
nuhun kamit kamajati
punapa punika ingkang
gadhang angratu ing riki.
Kandikane pangulu agung
dhudu iku kang sejati
krana iku wong Bagrdhad
tan duwe waris ing riki
sepi ing pangurayangan
titenana lamun benjing.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
15
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Ana kusuma kang rawuh
tedhak Rasul bangsa Mesir
ing pagurayanganingwang
iku kang waris ing riki
ngamet pusakaning biyung
tan kilap karsa Yang Widhi.
Wene ingkang sami nungtung
wangsit dhumateng Sang Wali
bungko ingkang ngapaparab
Sek Lemabang tinakeni
punapa punika ingkang
gadheng angratu ing riki.
Kandikanipun Sang Luhung
dhudhu iku ingkang waris
iku kusuma Bagedhad
tan duwe waris ing riki
ora bedha awakingwang
wong ungsen tan gadhah waris.
Tan bedha Pangeran Makdum
kelawan Molana Magrib
iku ungsene kusuma
saking negara Andalis
tan duwe waris ing Jawa
mangkono purba Yang Widhi.
Dhupi ing wetan tumuwuh
Sunan Bonang sabat waris
amet pusakaning biyung
ibunipun saking Jawi
putrine Ki Arya Tuban
mamane angadheg aji.
Sarta secangkoking ibu
Praja Tuban kang dhen titi
ora ngambat sakalpika
opa maning Sunan Giri
pon ya pusakaning biyang
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
16
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ibunipun saking Jawi.
Putrine dhipati ratu
Balangbangan kang sejati
marmane angodheg Sunan
ingkang sarta cacangkoking
ibu praja Balangbangan
ora angambat sawani.
Dhupi Sunan Kali iku
atunggal pusaka Tuban
ramanipun Wilatikta
putrane Ki Arya Tubin
cacangkoke iku ana
ing Wilatikta nagari.
Supaya ora dhen tunggu
dhemen ngumbar mempal keli
dhedhepok nang Kalijaga
Sunan Kudus mapan tunggil
mulane ngadheg Sunan
pon cacangkok saking Tuban.
Nininipun Sunan Kudus
kang ngethu rayining
Sunan Bonang hiyan nyata
marga purbaning Yang Widhi
amaningkaken kagungan
maris warise waris.
Lha iku purwaning weruh
wong Cerbon lakuning waris
sarta ing tekadh nyata
Pangeran Panjungan mangkin
mangsa ngadhega narendra
mangka ing lamine lami.
Bala Panjunan padhandhum
sasuka sukaning ati
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
17
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
humahumala dhesa
ing kajaksan aneng jati
ing Sembung ing Junti ama
ngidul ning Jepura nisih.
Nanging papretahanipun
sing Panjunan ikang niti
dhatan suka pinarentah
sabalane ika dhening
liyane bosa Panjunan
padha dhen belani pati.
Bala Bagedhad kalangkung
rempuge dhen nanduweni
pancakara lan wong Sundha
nuli sadhesa ngebyuki
ora andhapur urusan
janji repuke sakalit.
Yuswa kawan welas warsi
dhen gunem-gunem ingangkat
ing jenenge pangratune
mangka ing sawiji dhina
Sarip Hidhaayatullah
amanggih kitab tinemu
saking gedhong pasimpenan.
Kang ngatulis mas kang ngadhi
nengge kitab umulkalam
kang aricik kakekate
Mukamadhiya kang nyata
Nabi ingkang kiniga
ing Ngallah ingkang sinawung
tang antara lawan Allah.
Sakedhap sang Maha Sarip
wantune anom kannyaran
dhadi akersa manahe
ayun sira pepanggehe
lawan Jeng Rasulullah
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
18
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
enggal madheki kang ibu
basa jahamit polatan.
Mukamadh ingkang sejati
Ni Mudhaim sabdanira
Rasulullah wis sumeren
ing ngastana ing Madhina
sing dhimargane tinemu
sira aja lunga-lunga.
Kang putra esmune runtik
esmune tan kena cinengkah
Nini Mudhaim garete
sowara paring uninga
maring papatih agupuh
sanget nggenipun nanyengka.
Sampun putra anglinggani
pon punika raja-raja
sampun akempal arahe
ngistreni jeng Molana
putra kang dhen ingangkat
mangke jumenenge ratu
ing Banisrail nagara.
Kang cinengkah amangsuli
Apa karepe jeng paman
kula mangsa jeng ngakampoh
ajeng lunta paulatan
ingkang jeneng Mukammadh
patingunkah wuwusipun
Rasulullah sampun wapat.
Sing dhimargine pinanggih
pan sampun dipun astana
ing Madhinah panggonane
ingkang kubur Rasulullah
sang nginujaran nabda
boten kula cipta lampus
munggung Allah sipat murah.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
19
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Pinten dengune wong mati
pinanggih aken lan kula
poning Allah amurbare
wangun angel dhadi gampang
sarya ika akesah
nguluk salam alumayu
ngidhul pra sami dhen udhag.
Sinusul susul sing wingking
nging bandu kula santana
ora karuwan keplage
dhen ruru-ruru ing marga
mapan datan kapendhak
anggeyak alas lan gunung
prandene dhatan kapendhak.
Ganti mara kang ngulati
guwa peteng linebonan
ing jurang rejeng dhen gosek
sumawona pahumahan
wus pirang-pirang dhina
kang ngulati godhang ratu
kang anglolos saking pura.
Tan kocapo kang ngungulati
patut wong iko sedhadha
dhen tutupi paningale
dhenira karsa Yang Sukma
kocapo kang ngasadhya
angulati Kanjeng Rosul
Sang Anom mlebu wana.
Jurang rejang dhen leboni
sampun angsal tigang dhina
nusup ngayamalas nembe
amanggih omahing naga
gedhe kang mawa singat
nyalingkar lir pendah gunung
wisane mubal lir kilat.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
20
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Gebyar-gebyar memadhosi
napase gumrangsang kadya
mendhung lisus pangesese
sareng wus pedhek sang naga
sigra njengek tumingal
maring sang Anom kang rawuh
angakak akata jalma.
Sabdane sira wong ngendi
marene pan dudhu ngedhai
dudhu pasabaning wong
sang Anom sabda wangsalan
isun kaomba sasar
dhalan ing kene kapareng
sejanisun paulatan.
Ingkang dhiri Kanjeng Nabi
sang naga ika wacana
Rasulullah wus sumeren
dhen kubur aneng Madhine
mustakil katemua
sang Anom ing wuwusipun
ora sun ciptas pejah.
Munggung Allah luwih bangkit
munggung Allah sipat murah
ewuh apa dhen nagawe
anemokena kang pejah
kalawan raganingwang
sang naga getem emuwus
teka sira ketemuwa.
Kelawan dhiri Jeng Nabi
poma mengko aturena
salawat isun jatine
maring Kanjeng Rasulullah
wis age sira kenta
liwattana kuljum iku
lakunira dhe angginas.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
21
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Karanane kuljum miki
iku panggonaning setan
dhadya sang anom gerahe
lampahe kebat tangginae
watara sajumahat
lamine anglantrung-lantrung
anuju witing camara.
Warnanipun kaki-kaki
anangging maksih tangginas
kebat cukat ing tandange
enggal sira atatanya
e..... wong anom ta sira
sedhang tumaruna bagus
aneng kene nambuh apa.
Nestapa ing gon asungil
sang tinaya awacana
panadyaning manehage
kapanggiya Nabi Mukammad
mengmijan dika punika
sinten panjengandika.
Pianggih wontwn gen sungil
ing seja punapa karsa
dhatengipun saking kono
warninipun narenggosan
dhibedhag ning punapa
sang pandhita wuwusipun
isun ningkang panjenengan.
Maha pandhita ngipini
seja ngunjungi ngastana
Nabi Suleman nging kono
ing pulo Majeti pelag
singa aolih berkah
saking gon astane ika
sakarepe badhukuran.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
22
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Mayu padha angunjungi
menawi mengko ta sira
sakajatira gengser
katemu lan Rasulullah
marga saking astana
Majeti kang asung tuduh
sang anom aris ngandika.
Inggih simananten mandi
ing sapanabda jandika
inggih kawula handherek
sang ngipini asru ngucap
la mengko entenana
ing kene isun aruru
puwan nenggo pakan naga.
Karana pulo Majeti
iku nagane lelaksan
kang padha galak sakabehe
mulane isun renggosan
kapriyu dening naga
mung ngana siji kang estu
naga kang asih marang wang.
Ujare hanjaluk redhi
puwan kang akeh dhrapona
wuru sawuse mendeme
iku je mehoken sawang
sing kupiye kang dhadhya
sisireping naga agung
iku seja sun pilala.
P ANGKUR
Sang ngipini sigra kesah
patilaran puwan anepis wiring
let sadhina nuli rawuh
sarta ambekta puwan
adhan tumindak sareng sami alju
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
23
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
sang Anom kali pandhita
dhumateng pulo Majeti.
Ming astana Jeng Suleman
adhan ula kang ngasih wus kapanggih
ngopini gupuh apasung
puwan adhan tinenggak
dhening naga wusing wuru dhadhi metu
saking kupinge sasawang
enggal sira dhipun ambil.
Sawang ngika wus kaasta
wus ginawe sisirep naga sami
sabake sami aturu
ngijoni sigro lunta
kali sang Anom ming astana malabu
kang layon Nabi Suleman
gilang-gilang aneng kathil.
Jamaninipun waluya
ajaja jisime kang angrigrig
mandhangane kang rinasuk
dhening Nabi Sulaiman
selawase kabeh ora kena lusuh
anyar bae katingalan
gilang-gilang saya wedhi.
Tinon kang layon Suleman
kadhi mesem natyane larak-lirik
mangga ngucapa ing wuwus
anom sira miraya
kang tan awon aja sira campur pandung
iku singipini ingkang
pandhita seja mamaling.
Sang anom tampi ing ulat
sigra mire sauja aniniteni
tandung ngipini lumaju
ika sampun nangalam
cemethi Suleman nika nuli laju
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
24
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
anggirap asta Suleman
seja nyolong aliyali.
Kang nang panudhu Suleman
cincin manlukad kang seja dhen ambil
ora gnati dhawuhipun
ingkang gelap sayuta
pandhita Ngipini wus lebur katunu
jasmanina burakrakan
kadhi gelepung ing siti.
Sang Anom sigra kabakta
dhening kukusipun gelap sakethi
kajunjung raganipun
kangkat ming ngawang-awang
munjuk-munjuk limengan awor lan mendhung
kanyalesatipun lebah
medhal saking dhundha mangkin.
Kasangsang maring jabalkap
ing kana Sang Anom sampunna manggih
sawiji wong tapa gempung
tejanira wus kadhya
lintang rahina komaranira mancur
pitungkur ana ing kana
bari hanyandhing ing kedhi.
Jomantening kang cahya
isine katon saking jabaning kendhi
sang Anom aris amuwus
he sang adhine tapa
punika kendhi punapa aneng riku
sang atapa sabdhanira
kawula tan nguningani.
Waktu kula nembe prapta
pon punika kendhi sampun ning riki
tan uning pinangkanipun
sang Anom awacana
he sang tapa mugya parikaanen niku
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
25
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
kendhi dharapon wawarta
aja tewas dipun sandhing.
Sang Mahatapa lingira
hanglangkara kandhi dhen tatakoni
atawi kinen sumahur
sang Adhan sigra
amedheki maring kendhi sarya muwus
sira kendhi apa baya
lan nasalira sing ngendi.
Tang dangu kendhi angucap
kula kendhi asal saking sawargi
nyanyadhang tuwan satuhu
kang sampun kawandasa
dhinten tuwan boten dhahar boten nginus
punika cacadhang ing Yang
tuan minuwa tumuli.
Sang Anom wus lumaksana
dhahar toya sapratigan kang masih
tinundha kendhi amuwus
dhen ta tuwan telasa
dhahar toya pinasthine anak putu
tuan amadheg narendra
dhugining dhinten kari.
Boten mawi mendhang mendha
amarentah sagunging kawula lit
sang Anom wusing mintuhu
wangsita ingkang mangkana
anginum malih dhugining telas sampun
kendhi sineleh angucap
pasthi keselang ing benjing.
Anak putu tuwan ingkang
madheg ratu ngangge kaselang benjing
kal pamarentahing ratu
sabab tuwan nadhahar
toya ngangge mendha tan saluntanipun
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
26
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
sang kendhi wusing nganabda
mangkana ical tumuli.
Sampuning sang kendhi musna
sang atapa langkung gawok ningali
mangkana ing pikiripun
ingsung iki atapa
windon takeran taun durung nganemu
sihinh Allah ingkang kaya
sang Anom kang nembe prapti.
Nunten sang Anom pamitan
saking ngarsane sang tapa tumuli
ika sangsaya aneruh
ing lampah pangilaran
wau ingkang dhiri Kanjeng Rasul
anurut paraning tindak
tambuh paraning lumaris.
Dhugi mangke satus dina
tan kaserepan dhahar kelawan guling
dhadhi ingkana anemu
ing negaraning nyawa
ning wong mati perang sabil wus kadhulu
nagara kang luwih mulya
apa dhudhune sawargi.
Karikil inten lan mirah
manusane kang padha berag sami
jejaranan gumarudhug
nyandhang sandhangan swarg
bari getihe pating kulawer metu
tatune pating jurawing
gandane mebukka wangi.
Ora hangrasa dilara
Pijer suka bungah sabagi-bagi
dhen wus kenal nuli kumpul
mangan nginum asurak
dhen wus tuwuk bukti nuli sami turu
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
27
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ing pepajangan kang mulya
saking pepajangan kang mulya
saking tilaming sawargi.
Dhen wus wungu nuli sira
sami siram ing talaga kang wening
wusing siram padhang rasuk
saking busana swarga
nuli sami dharmani sakabeh iku
pre sami asuka rena
anitihi sambarani.
Sang Anom gegetun mulat
amikiri ingkang dipun tinggali
iku manusa kang tatu
teka tan ngrasa lara
tan antara tumuli ana kang rawuh
manusa kang bagus warna
nitih kuda sambarani.
Iku ganjaraning Allah
dhen paringi rijki kadhi sawargi
tan nana prayitnanipun
sadhina-dhina suka
bagjanira ing kene sinungan weruh
katemu kalawan nyawa
hiya iki mamareki.
Sira gadhang kinawenang
sapatemon lan nyawa Kanjeng Nabi
kang sira ulati ika
ing Allah sipat murah
lan iki tampanana pigegelisun
wowohan saking sawargi
dhingin olehingsun methik.
Dhuk jaman Nabi Nuk kuna
ora nganggo bosok dhumugi mangkin
sih peparinging Yang Agung
kang maring pakanira
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
28
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
dhadhi tandha kanugrahanira iku
dhadi raga Waliyullah
dhen ta pekenira iki.
Lamun la dhurung gugupa
kanabiyan yektine sira iki
hiya nabi jenengipun
supaya kanabiyan
ing mangsa iki iku sampun katutup
dhining nibuwat Mukammad
kang lagi sira ulati.
MIJIL
Sang Anom enggalipun natampi
wowohan kang ijo dhupi dhen dhahar ika raose
sewu rasa sabagi-bagi
ning miqmat kang jati
paringing Yang Ngagung.
Sang Anom nuli tatakon warti
lah tuwan ing mangko
pinika punapa punapa panjenenge
malekat punapa si ejin
kang kinugan nangling
manira puniku.
Nabi kilir pan jengan mami
marmane pinaos
taken umur dhining Yang Murbeng reh
nggo pranti andhawuhakening
wakdhu ingkang kapi
maring walinipun
Karana Jabrail wus tan kenging
ngomong lawan wong
sabab wong yen sapocapan mangke
lan Jabrail kukume nabi
ing mangko wus tutup.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
29
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Lawang kanabiyan wus den kunci
marmanipun ningong
kang kinarsan dhawuhaken gunge
wakyu kapi kang maring wali
singaha kang bangkit
ngomong lawan nisun.
Kukume iku ajeneng wali
kang masi malongo
lawang kawaliyan saluntane
sahingga besuk jaman nakir
panutuping wali
Imam Mahdi besuk.
Isun yen wus handawuhakening
wakdhu kang marono
ming Imam Mahdi isun tan suwe
paninisun ing ngriku benjing
dhening ngajal sakti
sadidh patinisu.
Lha sira uwis deng becik keri
nabi Kilir dhangdhos
nitihi kudha sambrani
saweg ayun pinecut gasik
sang Anom ilhaming
manaharsa milu.
Dhateng hamburu hambocong ngaglis
cinengkatan kampoh
dhadhya katut kagawa kudhane
keplas miber lir ta lereping kilat kang ngagesik
dhedhelengan mamung.
Lor kidhul wus ara na kahaksi
silep datan katon
byar katinggal ika kaligane
kesrog aneng lambunge wukir
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
30
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
mira wulung asri
lir syarga kadhulu.
Putut iku lamun kanthang puri
Makmudh aneng kono
sang Anom ika sampun sineleh
aken aneng lambunge wukir
sinebdan sejati
dhang ngidhep hanunggu.
Nganti panarwe ingkang pinambri
mengko uga katon
dhuk nabda samana dhatan suwe
Nabi Kilir musna tan kaksi
sang Anom akari
ing kana ki lusu.
Hanjejep tinggal tunggal anganti
dhatan ana roro
anging nabi punika pandenge
dhatan na dhangu
ana prapti manuk hayam putih
sing puncaking gunung.
Lir pangundang-ngundang ngacarani
tumili sang anom
ngunggahi puncak gunung tan suwe
ningali masjidh komala-dhi
ingkang nganelehi
ing ngarah lor kidul.
Nuli katinggal nyawa Jeng Nabi
asumong mancorong
amadhengi ing jagad sakabeh
sang Anom hamburu aglis
seja hannyujudhi
ing nyawa Jeng Rasul.
Adhan cinengkah jaja tumuli
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
31
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
lingnya ja samono
kapur sira dhen nembaha mangke
padha hanya sira dheng jati
sujudhda ing wisdhi
Pangeran kang Agung.
Kang asung ganda ming sira kaki
mangsuli sang Anom
kawula nuhun satangat mangke
barkah kabengat ingkang sajati
salamatan ing
ngundha keratipun.
Ing nyawa Rasul mangsuli
he sir wong anom
dhadhiya sira
ing kana mangke
gagantinisun
dhipun eling
ing pasamayaning pati urip iku.
Tan bedha langgeng tan keneng lalis
sukmanira anom
iku Allah aja salah mangge
dhingin kari ora ana anging
tunggal tan kakalih
ananira iku.
Ciptanen roro-roroning tunggal
anging dhipun anggo
warana hangramehaken raje
nudhuhaken kawula gusti
poma dhenga mangkriby
kang ngujar punika.
Hanyampunakakana ngamal lahir
sarengat kang jatos
dheng bakti wangatuwa mngke
ngunjungana betullah mangkin
ngulatan pasthininga bangsa guru.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
32
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Aja ngilangaken adhat lahir
sampuning samono
wising tutug banget sejatine
sang Nganom nuli sajen maning
tingal kang ngajaib
padha musna sampun.
Dhadhi hangrasa sang Nganom kadhi
raja Ngajam gawok
katekan wengidhudhu prantine
pepetenge anglang-langkungi
dhiwegira sami
majemugan ngilmu.
Para pandhita pawong ngalim
kumpul aneng kana
pra sami kagegeran petenge
mangsa awan peteng lir wengi
sasilaking wengi
sang Anom kandhulu.
Gilang-gilang cayane ajarning
raja Ngajam panar
dhen nyana ika ejin angedheng
ingkang nulerma ing mendhung riris
sapindha mastani
lamon iku kudhu
lamon iku kudhu.
Wanennyana waliyullah mangke
lha iku ing kono
Sarip Hidayatullah katone
karuruhe dhen iku wali
kaya wong ngedan si ibu dhewek
karo adhinira ing puri
sira lunga ngendi
dhen susul tan kadhug.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
33
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Dhen oyak keng ngalas tan kapanggih
pamanira gawok
ngulati sira tan tinemune
dhadi kabeh-kabeh padha priyatin
satus dina iki
ing nagara samun.
Lah kaprenan kan kang sira ulati
ature sang anom
barkah ibu kanggih jatine
ing masjidh patemoning gaib
sampun nanjateni
ing bengat lan juruk.
Kinen kaula hangabekteni
wangatuwa wadhon
layon kinenhangunjungi ing Bet
layan kinen ngulari mursidh
guru kang sajati
kadhos adhat sampun.
DURMA
Genturanning kang bandu kula santana
dhen putra ingkang gaib
samangke wus prapta
ana ing dhalem pura
enggal sami amanggihi
idhin Molana
sami suka ing ati.
Patih Ngunka asmarahaken nagara
sabdane lah puniki
kagungane putra
sampun dhaweg kaasta
Wilapati Banisrail
sang Anom nabda
sampun gemen saiki.
Manira Paman maksih tengeh ing lampah
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
34
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
sumeja anglampahi
satuhu kang patwa
wau Jeng Rasulullah
kawula linena kajji
lan pailaran
guru ingkang sajati.
Kanjeng ibu muga-muga ngidhinana
kawula ayun kajji
layan pailaran
guru ingkang utama
Saripah Mudhaim angling
hiya sok mara
amung dheng ngatiyati.
Sun sangoni iki tas kalawan dinar
sewu lumayan kaki
go tulak malarat
sukane atinira
anggawa mantri kang ngendi
pilihen sapa
kang putra anahuri.
Boten najeng bakta sanunggal punggawa
meng punika peparing
ibu sewu dhinar
bilih mandi ing sabda
ibu ngendika menawi
tulak malarat
bilih mangke nemahi.
Kawula bilih manggih kamalaratan
tiyang islam dhen nangling
ilok boten gagal
ing temah manggih nyata
suwudh kawula kang mugi
mangke katura
ing jeng ibu kang jati.
Meng nuhun piwejang kadhos pundi lampah
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
35
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ingkang kawula titi
sayektos kawula
nuhun barkah piwejang
Saripah Mudhaim angling
he anak ing wang
sira dheng ngatiyati.
Laku iku aja sira malar-malar
ingkang ngebot-eboti
alung kang basaja
aja turu ta sira
dhen nora katekan narip
lan aja mangan
yen tan katekan ngelih.
Aja nginum yen nora katekan dhage
telung prakara kaki
iku lakonana
ing sakwasanira
aja sumakeyan kaki
dhenga basaja angonaraken dhiri.
Pira bathine wong takabur ngaleman
atemah dhadhi langip
balik apa nora
atemah dhadhi kuwat
sun pujine sira kaki
mengko nemuwa karta sik legi.
Sang Anom adhan ngunjung sigra pamitan
wus medhal sing nagari
Banisrail lunta
nyamur ing lampahira
atuladh lakuning pekir
samarga-marga
tan nan kang pidhuli.
Watarane lelampahan pitung dhina
nuju marga iringi
alas Banulawa
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
36
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
aneng kana kapendhak
wong sapuluh wong Yahudhi
abegal dalan
angadhamgi ing margi.
Pating jaringklak tandange kaya bajag
surak suka-sukati
sabdane ladhalah
iki bayangan kita
pitung dhina dhurung manggih
wong liwat dalan
dheng yatna sira mangkin.
Wong ngadon leledhang dhewek tanpa rencang
la hiya pisan iki
ngajarken sira
mengko lunta wuwuha
yen karang sukur pinasti
amulih aran
arep gudhi ming ngendi.
Siro wong siji anom tanjung lolohan
pareng pedhek kaeksi
sang Anom wacana
he sira wong sadhasa
arep hambegal mring mami
wong islam ora
bisa kumidhing milik.
Hiya iku sakathahe sangungningwang
dhinar sewu ya iki
apa karepira
hanjuput la yen sira
ora welas maring mami
wong tunggal-tunggal
dhinadheken ning widhi.
Hiya juputen sakabeh sanguning wang
wong islam tegan pati
lan mambri ing Yudha
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
37
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
senadyan lunganing wang
ora tanpa sangu maning
mangsa nejaa
bebegal jepumeli.
Mengko uga saengon-engon tinaken
rijki saking Yang Widhi
senadyan na ngalas
iku dhen karsakena
dhening Allah padha mangkin
pon dhadhi emas
pinangka sangu mami.
Mangka sapuluhih Yahudhi sami mulat
ing ngalas kanan keri
sampun nambara dhadhi emas sadhaya
Yahudhi lenglenging kapti
gawok tumingal
wong anom apa iki.
Teka kaluwihane punjuling jagat
la iki patut kenging
kita tut buriya
ngaumbana ming kita
anuwukana ing tedhi
kita sarowang
padha malebu muslim.
Malebu islam dharopan kacukupan
ing sandhang panganan dugi
anak putu kita
kabehe kararaban
yata sapuluh Yahudhi
pra sami tobat
sarta malebu muslim.
Wus winuruk kabeh kalimat sahadhat
dhening sang Anom nuli
winehaning dhinar
limangatus kinarsa
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
38
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ngedhuma sawiji-wiji
nyekat sewang mwnggal
Yahudhi siji.
Kinawenang besuk lamon kurang mangan
manjing ngangilas iki
pasthgi nemu dhinar
yata sagunging begal
sampuning islam pra sami
seja tut wuntat
sang Anom tan nyukani.
Krana isun lagi nyamur ora kena
padha sira tut buri
wis padha mulya
maring pamohanira
pon sira wus sun janjine
yen kurang pangan
manjinga ngalas iki.
Pasthi besuk amanggih sakarepira
Yahudhi wus lumaring
kampo tan tumata
sang Anom wus lumunta
lampahe hanbanjur nuli
dhugi ning Ngarab
lelakon bali sami.
Sasami tumurun sasami raratan
hambeneri musiming
waktu kajji akbar
Sarip Hidayatullah
sampun andhatengi kajji
kadhi adhat paranti.
Ing nagara Mekkah tan nana uninga
lamon punika wali
krana sanget nyamar
nyamur lan santri kathah
galang golong awan bengi
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
39
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
kumalasepa
iku tememen nyanyantri.
Ing pangarsane Sek Najmudh Denil Kubra
iku kang dhen guroni
dhenira wong mekkah
miwa Sarip Hidayat
dhadhi juru ladhen nyantri
ngalabda bengat
dhateng iman Najmudhdin.
Wulanan kuimalesepane ing kana
nutug pinra cantani
ing ngilmu kang mulya
ing tarekah imtilah
satarilam nakis bandi
gempunging lampah
lempenging irap sejati.
Sek Najmudhdin kalangkung ing ngesihira
jantraning makripat
paparabe wus dennalih
sinebut nama
Madhkurullah winuri.
Ing nama peparinge pandhita Mekkah
rehing sampun ketawis
ladhen madhburullah
gandhaning ginotama
kang pramila Sek Najmudhdin
langkung pracaya
dhumateng ingkang muridh.
Muridh sing banisrauk sang Madhkurullah
lami genipun ngabdi
ing pandhita Mekkah
kedhep takeran warsa
ing ngayunan Sek Najmudhdin
sampun sabadhan
senyawa lan Najmudhdin.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
40
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
MEGATRUH
Madhkurullah ature ing gumunipun
kadi pundhi ing jali
kang badhe kaula lulus
sakenning lampah haurip
Sek Najmudhdin sabdonya lon.
Ing ngurip ojo ngebot-eboti laku
dhipun tega marig pati
yen wacana dhen satuhu
dhen rila kukum Yang Widhi
la iku among samona.
Telung prakara iku dhipunna kukuh
Madhkurullah sampun tampi
ing wawangkidhde kang guru
mangkana lamining-lami
Yang Guru Mekkah nabda lon.
He Madhkurullah sedheng sira aruru
guru saliyane maning
dhrapon kabukas iku
dhadhanira ing prakawis
paramehan adhining wong.
Ing kena ana maning molana guru
aneng nagara Modhili
Sek Ngalaullah kang ngagung
bangsa Askandar linewi
pinuja-puja dhening wong.
Ya Tamadhkurullah nut karsaning guru
sembahira ing pamit
kalayan donganing guru
medhal sing Mekkah anuli
maring nagara munggung lor.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
41
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Aguguru malih ing molana guru
aneng nagara Sadhili
Sek Ngataullah kalangkung
sukanira sapraptaning
santri Banisrail mangko.
Kang Namadh Kurullah sinung pamuruk
pamulang kang jati lewih
ing dhikir maring Yang Ngagung
sugul kiyaralan malih
minsar talkin
waridhding wong.
Madhkurullah wus tampi wisiking guru
kang sampunna mrancanteni
kranten wus binadhe luhung
dhenira guru Madhili
hiya sole sipate nom.
Suhudhde hanglangkungi kang sepuh-sepuh
nanging sakehe isineng
nagara Sadhlitan jeru
lamun Madhkurullah wali
masuhur dhen nenom-menom.
Kathelah santri Banisrail kalngkung
dhipun kasihani dhening
guru Sadhili kasebut
namane sampun dennalih
dhining sayidh guru kuno.
Madhkurullah dhen pindhah jenengipun
Amarullah matur aris
kadhasa pundi ing tembung
kaula mangke lampahi
kadhi punapa kang jatos.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
42
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Sek Aullah Sadhili sahuripun
aja angebot-eboti
asa majamak aja langguk
aja lok ngungkul-lungkuli
ing sapadhaning wong nom.
Aja susah tapa aneng gunug-gunung
utawa guwa kang sepi
iku muwuhi takabur
balik ta tapaa mangkin
ing parameane ngewong.
Krana iku mundhak ing mustajabibun
lan duweya sipat arip
dhen ana luputing laku
dhen agung pangapurane
la iki amung samono.
Wangsitingsun kang telung prakara iku
ing mangko hanjugalani
Amarullah tampisampun
wisiking guru Sadhili
nyabranga siro dharapon.
Bukaa dhadhanira lantaran guru
ing kene ana wawasi
ing nagara Pase mashur
iku guronana
Dhatuk Sidhik namaning wong.
Hiya iku guru kajatiyanipun
ramane Susunan Giri
kang nama Sek Sidhik iku
yata Amarullah amit
dhinulua karsa Sang Kaot.
Medhal saking nagara Sadhili tulus
numpak layar ika maring
praune juragan agung
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
43
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
saking judhah wus kemiring
dhumugi Pase maguron.
Ing ngayunan Dhatuk Sidhik guru agung
langkung sukaning galih
kadhatengan sang arawuh
santri saking Banisrail
Amarullah jeneging wong.
Ing nagara Pase tan nana weruh
lamon iku je wali
kaenom-enoming wuruk
Amarullah sampun tampi
bengat saking guru kuno.
Ing tarekahan pasujating kang ngagung
kanggep genipun nyantri
wus dhen alih jenengipun
Ngabdul Jalil namanipun
ing kana wus taker warsi
gennya supala supanor.
................................
................................
................................
ingasampun numpak layar maring
praune juragane lon.
Dhumugi nusa Jawi ika katurun
ing Karawang panagari
tinemu ana ing riku
wali Sek Benthong kang nami
kang ngagung santri ing kono.
Amenangi ing kana sembaranipun
ika Jeng Pawistri Adhi
kang sinebut nammanipun
Gedheng Penguragan sakti
pasote rupane wadhon.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
44
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Nanging kasektene langkung ing ngapunjul
tur ing salawasing urip
tan karsa laki masuhur
lalu murag wenthang ngadhi
sumandi anaa mondhong.
Pirang-pirang kang mejang lamar anuku
Gedheng baya langu lewih
wus anjrag amanah pungun
prandene tan dhen pidhuli
mila dhumadi ing mangkono.
Sabarana sapa ngandhapana laku
ing kasaktene pawestri
pinasthi ing jodhonipun
pramila para bupati
kasundhan sejo mangayoh.
Dhalem iban sing palimanan akondur
mamenak saking talagi
dhalem Digraja Galuh
Dipati ukur pan sami
sadhayu tan angsal kardhos.
Susunan Bangbapang Menak Cibalagung
sakae tan nangudhili
mung ana sawiji luhung
tedhak Mutalib kang nami
dipun sambating nguwong.
Pangeran Karangkendhal ingkang pikantuh
ngandhapaken ning pawestri
kantos ingudhag lumayu
lumajeng ming pundi-pundi
dhugi ing ngarsa Sek Kenthong.
Gedheng panguragan anuhun tulung
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
45
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ing Sek Kenthong ing krawis
kandhikane sang Hayaktu
sapa bisa mamalangi
ingkang janjine wus kawon.
Isun tan bisa hanjaksani kang iku
hembuga la iki santri
kaot ingkang nembe rawuh
sumangga dhika saksami
iku kang pase mono.
Ngabdul Jalil ing kana sumaja tulung
adhan wacanane mijil
he karo sang buru-buru
dheng idhep ing jati wangsit
sampun ta kadhi mangkonon.
Hamaksa-maksa maring kang dereng purun
wonten dening ing prajanji
sampun kawon inggih estu
dhika sajodho ing benjing
akerat boten ing mangko.
Pareng sinabdan amana kang hamburu
dhadhi manahe aririh
hangraos wirang dhumulur
ing ngarsane Ngabdul Jalil
tan anglimma seja panor.
Sek Kenthong prasaptane la iki santri
teka bisa
angidhepaken kang sulit
dhuganingsun niki dhudhu samaneha.
Ngabdul Jalil duganisun wali yakti
tan nantara
Ngabdul Jalil nabda aris
kulu nuhun barkah wulang kang sanyata.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
46
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Nuhun bengat mugi Tuwan handulari
sih wilasa
Sek Kenthong sabdane ririh
boten kadhugi mejang ing Tuwan.
Karanten Tuwan sampun langkung utami
saking kula
hameng kawula tudhuhi
punika ing gunung Gundhul wonten Tuwan.
Ginuron ingkang dhipun wastani
aji juba
punika minaten ugi
karsa medhang salinggih tuwan.
Yen Ngabdul Jalil saking kana pamit
malampaha
dhipun wijang ing sajati
Sek Kaji Juba sabdane boya kangkat.
Amejango dhika wong Banisrail
kranten dika
ngetuning wali sejati
amung kaula tudhuhi dhika ngetan.
Ing ngriku ing wetan amargi masisir
saking praja
Kudhus ngaler wonten wasi
ginotama Dathuk Bahrul namanira.
Patus punika mejanga kang sejati
maring dhika
yata Ngabdul Jalil pamit
lampah ngetan wus dumugi kang sinadya.
Panggenane kumambang aneng jaladri
parengika
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
47
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
dhen uluki salam nuli
katon marga geng pandhitane gumawang.
Dhatuk Bahrul suka kadhatengan santri
anyar prapta
ingkang asal Banisrail
gelar panawe Ngabdul Jalil hanembah.
Nuhun wejang ing kana dhen sembadhani
ing tarekah
jajiya madhama kikir
sampun katrap sakabehing kang pamejang.
Malah lami Ngabdul Jalil ngabekteni
aneng kana
Sek Dhatuk Bahrul ngamini
langkung ngasih maring Ngabdul Jalillillah.
Malah wus panindha jenengane santri
iku nama
Wujudhullah kang pra nami
ature Wujudhullah ing gurunira.
Kadhosa pundi lampahing kang paniti
muga Tuwan
Handhawuhanna ing wangsit
Dhatuk Bahrul ngandika he Wujudhullah.
Ing ngamung aja ngebat-ebati
dheng narima
ingkang asal Banisrail
gelar panarwa Ngabdul jalil hanembah.
Nuhun wejang ing kana dhen sembadhani
ing tarekah
jajiya madhama kikir
sampun katrap sakabehing kang pamejang.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
48
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Malah lami Ngabdul Jalil ngabekteni
aneng kana
Sek Dhatuk Bahrul ngamini
langkung ngasih maring Ngabdul Jalillillah.
Malah wus panindha jenengane santri
iku nama
Wujudhullah kang pra nami
ature Wujudhullah ing gurunira.
Kadhosa pundi lampahing kang paniti
muga Tuwan
Handhawuhanna ing wangsit
Dhatuk Bahrul ngandika he Wujudhullah.
Ing ngamung aja ngebat-ebati
dheng narima
ing sapanduming Yang Widhi
lara enak pati urip aja bedha.
Tunggalane sakabeh dhipun kalingling
dhipun awas
ing wekasaning ngaurip
dhen nastiti aja ilok kang gegampang.
Senadyan ana angeldh-deledhi
ing kamarman
aja gugup anampeni
dheng sarante iku wawatake barkat.
Titenana milik ingkang ngora suci
gelis ilang
dhupi wong ngambek nastiti
awet barkat tumeka ing putra wayah.
Sampuning Wujudhullah atampi wangsit
ika lawas
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
49
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ing kana angawulani
maring Sek Dhatuk Bahrul kantos ngandika.
Dhatuk Bahrul ngadikane ing saki
Wujudhullah
dhening Sunan Ngampelgadhing
dhen sadhuluraken lan kang putra-putra.
Sunan Bonang, Sunan Giri, Sunan Kali
aneng kana
sampun ngalim mutakalim
Wujudhullah salamine aneng kana.
Kena mujaning Sunan Ampel kadhugi
ing saguwa
garbanira dhipun wisik
kaken jati kabeh maring Wujudhullah.
Adhan matur Wujudhullah hangasyasi
he jeng nama
kadhosa pundi pribadhi
ingkang kaula masyulaken ing lampah.
Mangka ngadika jeng Sunan Ngampelgadhing
he ya putra
mung aja ngebot-eboti
dipun kendel angajak prakara islam.
Aja dhawaka anging krana Yang Widhi
dhipun anom
maring gunging sanak wargi
lan putra sedheng ing mengko adhadhiya.
Molana guru ana ing Gunungjati
mapanika
waris dika saking ummi
wates Ci Pamali maring Ujung Kulon.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
50
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Waris Pakuwan dika kang darbeni
mung Pacuwan
nuli ngetan karadaning
wates Ci Pamali maring Balangbangan.
Iku dhudu waris dika dhipuneling
lawan putra
yen mengko anglaksanani
aja dharat margiya saking lautan.
Yata Wujudhullah ing kana wus pamit
lawan rengga
ing larunging darapaih
saking nagara Keling dhen jaga-jaga.
Dhening wong satus ing kalarunging aji
sabab adhat
raja Keling lamon mati
layone dhen larungsaluring baita.
Dhen kambangaken ning laut ing salami
ora kena
ora kang dhadhi pepati
kudhu tunggu larung salawase gesang.
Sarta wong satus ingkang ajagi-jagi
pareng ika
wujudhullah aninggali
maring patih Keling enggal sinabdanan.
He wong tunggu larung nging raja saiki
padha islam
bareng isun ana jati
sumandi tunggu larung pedhahe apa.
Sang ngapatih Keling asru mangsuli
hejolayat
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
51
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
adhon sira dhen pateni
dhening raja Keling ingkang masih gesang.
Putra wayah sing Keling masih ngomati
ngirim pangan
maring kita kawasa ndi
wit tuwite kita arep mingat-mingat.
Wujudhullah wangsulanipun narirah
aja melang
isun kang naggung sayakti
pati uripira sendhekna maring wang.
Patih Keling bramatya atudhang-tudhing
mung ta sira
wong siji nangung balahi
ne wong satus kaya pa kasekteknira.
Cacak coba tadhahana tutujahing
bangsa kasta
adhan sang Patih Keling
narajang nuja maring sang Wujudhullah.
Dhadhi kajungkel nubruk suku sang ngadhi
dhipun sepak
kontalipun sapambedhil
kalebung sagaranggap penggap angudhag.
Sigra sobat ing ngayunane sang adhi
boten sadhaya
boten pisan malih-malih
sandhi kalangkung karsanipun ing lampah.
PUCUNG
Patih Keling sabalane tiyang satus
wus malebu islam
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
52
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
wijenang sahadhat kabeh
adhan bibnurak payong ning palarungan.
Padha dhen usung maring muhara sampun
Wujudhullah mulat
ing Gunung Semung wus sae
pakirkinan yasane Arya Lumajang.
Dhadhya ika payon larung wus tinuwuh
pinacek ing kana
ing karsanipun ginawe
langgar patani panggonaning ngibadhah.
Ngibadhahe wong satus siyang lan dalu
wus mashur ing kana
Molana Jati jenenge
kang kinudhang-kudhang sat
Oleh : Mas Kumitir
1
S ERA T CA TUR KA NDHA
Program digital ini dikembangkan untuk melestarikan dalam mendukung proses
pelestarian sastra daerah di Indonesia. Hasil dari program digital ini berupa karya
sastra Jawa yang disalin dalam bentuk teks digital format pdf . Semoga tujuan
blog www.alangalangkumitir.wordpress.com adalah menjadi salah satu sumber
digital karya-karya sastra Jawa dapat dibaca, ditelusuri atau diunduh oleh para
sutrisna budaya ataupun masyarakat secara bebas.
Salam asah asih asuh.
Nuwun.
@@@
Punika Wacan Sejarah Kagungan Dalem Bupati Cerbon
R. Adipati Hariya Suradiningrat
DHANDHANGGULA
Catur kandha kang pinurweng gendhing
dhenira sang kasubing rat kithal
kithung sabarang gawene
winuwuhan ning bingung
banget bodho budi taliti
ing dhelap handhaluyah
salamining tuwuh
tuwas wis sinambat esak
kasok kurang ngakal nalutuhi
marang Sang Trusing bisa.
Basakkena ing ngujar pamanci
kumaya kaya mangun cirati
ing gendhing nging Sang katenben
weruh tembunge wuruk
kumasengka hayengkut tulis
patilasaning kuna
kang sami hanyatur
raken sejarah Oliyah
ing sabrang ing Jawa kang winuri nuri
malar hantukka barkah.
Barkahe kang rinipta ing tulis
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
tulusa amanah pacandhiyan
ning kang luhur martabate
betah amaos tutur
tatrapang neng pandum pamilih
malak mandar katungas
sangating Yang Ngagung
hanggugonana pri esak
ngangsupenna ing tung-tung piniti kapti
pemah wekasing gita
Purwa Nabi Muhammad sisiwi
ayu terus manah kasuciyan
Dewi Patimah jenenge
antuk krama wong ngagung
kang mashur mancanning Yang Widhi
Maha Baginda Raja
Ngali jenengipun
waliyullah kang utama
gustining alulkak amirul mukminin
nuli kagungan putra.
Maharaja Kusen ingkang sahid
kang suhud natagama nibuat
anuli miyos putrane
nenggeh ingkang wulangun
Imam Anglam lenal ngabidhin
budhi anata islam
karana Yang Ngagung
nuli miyosaken putra
Jenalkubra sinebu Tajussalikin
pon bangsa waliyullah.
Nuli puputra Jumadhilkabir
ratu agung mulya pinandhita
aneng kuswah negarane
nuli iku susunu
Raja Ngumdah Ratu ing Mesir
mapan ika puputra
Baniisrail Ratu
Sultan Kut ing namanira
Ratu abala Ratu ing Baladh Mesir
tan nana sawalaha.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
2
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Raja Ekut aneng Banisrail
Apepatih rayine kang nama
Patih Ngunkah pan jenenge
salaminira lungguh
ratu ana ing Banisrail
kang kakasihipun
Sultan Kut pramila nyebar
potusan ngulati babakalan rabi
angsaja ingkang simak.
Kelawan garwane kang wus mati
juweting pangulatan wus mendhak
instri nenggeh babaktane
wong kajji ingkang rawuh
saking Pajajaran kang nawi
Cakrabuwano ingkang
kalih rayinipun
istri nama Rara Satang
hiya iku rupane kang hangemperi
dhateng kang garwa Sultan.
Garwa Sultan kang sampun nagemasi
kaya ta urip maning dhuk ana
Rara Satang tinemune
jar si Rara punika
putrinipun jeng Siliwangi
ingkang kabekta kesah
kaji ing sadhulur
kang nami Cakrabuwana
sebab dening ing Pajajaran kasesih
dhumeh remen ing islam.
Pramila karo mralalu kajji
tambuh ing manah amurang lampah
kalanira tinemu
lan potusan sing Banisrail
kalangkung ingormatan
dhenira sang nemu
pinituturan yen kersa
sang ngapatikbra Sultan ing Baniisrail
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
3
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
akarsa pinanggiya.
Kalayan dika sakalih sami
ingandikanning karsa Molana
ing banisrail pernahe
yata sakalihipun
dhatan kangkat langgana budhi
sami anuting karsa
nira sang Popatus
tan kacarita ing marga
kocapa sapraptane mring Banisrail
Sultan Kut rena-rena.
Ninggali sang nembe prapti
adhan Molana gupuh priksa
he sira kajji sakaro
sapa kang duwe sunu
lan metu sing negara ngendi
lan sapa aranira
kang liningan matur
ngabdi dalem putra raja
saking Sundha pramilanipun na kajji
saking sanget katiwar.
Dhatan angsal sihing rama aji
dhumeh kawula mlebu islam
asanget dedhe karsane
karanten rama prabu
maksih Budha dereng atampi
agami Rasulullah
pramilaning bendu
dhumateng jasad kawula
Sultan Nekut pangandikane lah ngendi
kang nyelamaken sira.
Cakrabuwana matur wot sari
kawula sami malebet islam
wau dhateng ngayunane
Kanjeng Molana Guru
kang wonten ning wukir surandil
kasebat naminira
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
4
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
yen Molana Guru
ilapi ingkang peparab
kang paring tudhuh lampah kawula mriki
ngunjungi kabatullah.
Wondening wasta kawula lahip
nami Sundha pun Cakrabuwana
dhupi punika sadherek
istri ingkang sinebut
rama ingkang njejuluki
dhipun undang pun Satang
lintang bodho bingung
sang Maha Sultan ngandika
iku sadulurira wadhon saiki
sun jaluk sukanira.
Dheng rila kalwan ati putih
sun pundhut arsa sun kantha garwa
Cakrabuwana sembahe
ing karsa dhalem katur
supadhos rehing sampun nakil
sumangga pitarosa
pyambang jeng Sang Prabu
dhumsteng pun nadhi Satang
awon panedhtan kilap karsa sang Ngaji
Sultan Kat hangandika.
He ni wadhon Satang dhen sejati
pakanira sun pundhut ing suka
ing mangko seja sun gawe
rabi ingkang satuhu
Rara Satang tan kangkat ing ling
ing rembe ing kaweran
pangraweng nging ratu
sudhi nampar kawias sarsa
sang nata sampun ngertos inggeking istri
bilih amageng wirang.
Kandika ya insun arep nyepi
ing lalambunging gunung Tursina
ing kana ana jurang jro
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
5
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
suci pajenanisun
prajanjiyan lan sira nini
prayoga aneng kana
lan iku sadhulur
rira lanang kon tut wuntat
kalawan pangulunipun Jalalludhin
ngapingana kang tebah.
Adhan wiyose maha narpati
saking pura Banisrail ngelan
sapandeleng ing tebahe
sampun ning kana rawuh
anjejep birahining pambrih
anaros ing Sang Rara
dhuk ambal ping telu
sang tinaros awacana
purun kawula pinantha jatu krami sainggah dhinuluran.
Dharbeya pecil jejer kang mangkin
iyasa amuter Pajajaran
amekasana Budhae
amimitana laku
iman islam kang sejati
lah uen tanggoh Sang Raja
dhumateng panuhun
kawula kadhi mangkana
inggih tan wandhe jiwa ragang lampahi
ing sakarsa paduka.
SINOM
Sang Maharaja kalintang
kewuhan marganing pambrih
sakedhap leng-lenging tunggal
dhatan nantara tumuli
wonten syaraning uni
saking jujurang karungu
basane sanggupana
iku panuhuning ngistri
pan wus mangkana janjinira Yang Sukma.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
6
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Tumunten Sang Maharaja
kandika ya sun sanggupi
nalika nabda samana
syaraning ketug nyahuri
saking lambunging wukir
Tursina ambal ping pitu
adhat teng gunung ngika
lah yen ana wong prajanji
kang kadhukuran ketugnya mangurawang.
Wusing tutug prajanjian
sami mantuk dhateng puri
enulusaken keng karsa
wonten palandaning masjid
kahormataning kawin
Sang Ratu Agung ing riku
sabadaning kang karsa
akasukan sujang ratri
para raja kang kadep ana ing kana.
Rara Satang wus panindha
jenengening prameswari
ing Banisrail nagara
nami Saripah Mudhaim
kalangkung kinasihi
angre pawistri ing wau
caremming jatukrama
ika sampunna garbini
nyidham kaworan salaminira wawrat.
Kang raka Cakrabuwana
pon lami ing Banisrail
ipe-ipe kumawula
paparape wus den alih
sinebut nami kajji
Ngabdullah Dhuliman estu
tan kocap laminira
ingkang bobot sampun lair
Nyi Mudhaim priyayine lanang.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
7
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Sultan langkung rena-rena
ninggali dhateng prayayi
wulagang gelaraken tata
adhat aneng Banisrail
layen wonten prayayi
mungel tangarana ratu
gamelan kang winastan
ika sang Tanyal Hibrahim
lan ungeling bedhil mas obar kastuba.
Nabanjengira munya
prayayi wus den wastani
Sarip Hidayat kang nama
kalangkung kinasihi
ing karsa sang narpati
malah ing nalika wau
yuswanipun dumungkap
pitung sasi binekta mring
istana ingkang Madhinah Rasulullah.
Yen kitsa aneng Jawa
ing mangsaning tedhak siti
punika dhateng Madhinah
Maha Sultan Banisrail
dhuk andodonga maring
kalaratira Jeng Rasul
anametiking karna
abaning mangsit yen iki
anakira gadhang angratu ing Sundha.
Amet pusakaning bujang
ora angratu ing Mesir
sakedhap Sultan ken tan
ing prajanjiyaning dhingin
sukur maring Yang Widhi
satutuge karsanipun
nunten sami abubar
mantuk dhateng Banisrail
lan kocap lamine kang mageng wibawa.
Ken Sarip Hidayatullah
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
8
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
lamining timur tununggwing
kan uwa Cakrabuwana
ingkang ajejuluk kajji
Ngabdullah Dhulngimani
ing Banisrail tinunggu
ing puja-puja brata
lami-lami angadhem
Nyi Mudhaim apuputra malih lanang.
Winastan Sarip Nurullah
kang langkung kinasihi
dhenira kang rama sultan
pon duk yuswa pitung sasi
binekta ngujung maring
kang ngastana Kanjeng Rasul
nalika Maha Sultan
andodhonga dhipun wisik
dhening sawara yen ika anakira.
Kang enom iki kang gadhang
angratoni aneng Mesir
amet pusakaning bapa
Sultan sukur ing Yang Widhi
satutuge anjati
nunten sami bubar mantuk
tan kocapa lamining urip
Kaji Ngabdullah iman nekeseja.
Dhumateng kalarat Sultan
yen pinareng wonten idhim
kawula amit sumeja
tinjo dhateng nusa Jawi
bilih mangke sapalih
sapratigan sami anut
dhateng agami islam
Maha Sultan anduluri
ing sakajaten ipe Cakrabuwana.
Adhan saking Kajji Dhuliman
intare sing Banisrail
sampun sigra lelayaran
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
9
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
kampir ing pase nagari
ambarja manga ngelmi
ing ngarsa Molana guru
ing Pase ingkang nama
Sekh Molana Dhatuk Sidik
musawarah mangripat karana Allah.
Malah lami aneng kene
Ngabdullah Dhuliman mangkin
wus katela ing pranama
ing sabaring dhipun wastani
dhening wong pase nami
Pangeran Gagaklimayu
rehing tansah aneha
karamate narambahi
mandi kandikane ing sabarang tingkah.
Ing pramila ingormatan
tus dadhi araga sukma
tan kena kongkulan dening
sesamaning dhumadi
lamining lami tumulus
ika Pangeran Gagak
lumayu mantuk ngajawi
lalayaran wus labuh
ingkang baita.
Sampun ngingsik polatan
enggen patapanna manggih
gugung kang pedhek sagara
ika prawastaning wukir
katelah kang mastani
namanipun gunung Sembung
adhan sira pinapar
kang gunung dipun saeni
wus sinungan yasa dhalem pakikinan.
Nuli senebut ing yasa
Hardi Ngamperan kang nami
sejane Pangeran Gagak
lumayu bilih menawi
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
10
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
kaponakan ing Mesir
besuk kembene arawuh
yen karsa angajawa
aja liyan parna iki
kang dhen enggo ing besuk kumala sepa.
Kumalasepa ing Allah
ming lahir tumekeng batin
dhen gaweya kasuciyan
cagare astana benjing
lamining lami nuli
Pangeran Gagaklumayu
ika angsal akrama
putrinipun Kanjeng Kyai
Kuwu Cerbon dhalem Kuwu Srimangona.
Ika kang dhedhalem ana
ing kuloning Siti Dhengklik
sabab karaton kanoman
ing waktu samono masih
dhurung ana gatraning
kraton meng pakuwonipun
Kanjeng Sarimangona
kang kagungan putra istri
kang peparab Nini Kencanalarang.
Ingkang kagarwa dhenira
Pangeran Gagaklumayu
careming ngajatukrama
ika sampun namutrani
istri dhipun wastani
Nyi Pakungwati kang iku
pinarma kudhul wetan
Parek Jalagra anami
dhalem agung sabat kraton Kasepuhan.
Dhek samona durung ana
masingkat ingkaning puri
anging ika dhepokira
Kanjeng Nyai Pakungwati
lami-lamining urip
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
11
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ika angadhepi jalu
Nini Kecalalarang
iku amurtani malih
kocap Pangeran Cerbon kang nama.
Ingkang minarma magena
kali kakine Jeng Kyai
Kuwu Cerbon ika pernah
adhalem ing pakuloning
lemah wungkuk ing ngapti
ing saguna gatinipun
pon Jeng Kuwu nalika
samono kawite tampi
ingkang aran pa agama Rasulullah.
KIN AN T H I
Pangeran Gagaklumayu
amandhita maha puri
ana ing hardi Amparan
kagiri-giri kang ngungsi
ing iman kalawan islam
wong sabrang carub lan jawi.
Ing kana sami angriyung
apa dhudhune bupati
sembah ing kawula bala
dhupi kapir arsa maring
sang ratu ing Pajajaran
dhen kang putra wus dhumeling.
Ing karamtira unggul
ing sa-Sundha angoceki
dhadi isih mananira
gegele sang Sribupati
payung lan telan kendhaga
dhumawah dhateng kang siwi.
Pangeran Gagaklumayu
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
12
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
sinangkakaken nalinggih
Ariya Satang lumajang
sinung cecangkok pasisir
awit gunung Kromang ngetan
wates kali Cipememali.
Ping ngalore ika tepung
wates lawan Ratu Junti
ping ngidhule Cerbon girang
mung semono ingkang nami
cecangkok Cerbon kuna
pangambate iku akir.
Arya Lumajang kang mashur
amangku pala pasisir
naban tahun pajegira
serasi ingkang katiti
ming pura gung Pajajaran
dhumugi lamining lami.
Arya Lumajang ing ngriku
selamine hambupati
orana liyan pangajab
kaponakan kang ing Mesir
dhen karsaa angejawa
sumeja sun kabekteni.
Lawan kabopatenipun
sun pasrahaken ta benjing
menawi uga kadhungkap
Cerbon angreati benjing
ming wilayat Pajajaran
mimitana ratu mukmin.
Lami-lamining tumuwuh
tumuli ana ngrawuhi
putane Sultan Bagedhad
mapan tedhak Kanjeng Nabi
nama Sayit Ngabdulrakman
kalih ingkang wargi istri.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
13
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Kang nenggeh peparabipun
Siti Bagedhad kang nami
kauni je Prabu Rara
lan kaponakan sawiji
ingkang nemba namanira
punika Sekh Dhatuk Kapil.
Marmane sami arawuh
ngajawa ya ika saking
kabendon dening kang rama
pramila anglalu pati
ngambangaken kapal tiga
sabalane dhen gawani.
Sebabe sami angratun
ing Cerbon sila bedhemi
ing ngarsa Arya Lumajang
nunut suka manca bumi
wus sinukan lampah manca
praja wus kajiwa bumi.
Ing panjunan gen kumpul
Sayit Ngabdulrakman nenggeh
ketela ingkang pranama
Pangeran Panjunan Lewi
pandhina gung ginatama
balane kagiri-giri.
Mawi pacalangsal dhedhu
masih ika anitihi
adhating ratu Bagedhad
wus angadhegaken masjid
ing panjienan tur kinarya
bar jumangate berdhiri.
Sebab duh semono iku
dhurung ana masjid-masjid
masjid dagung dhurung
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
14
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Panjunan kang rumiyini
wateking pandhita ganas
ora angringi Jawi.
Angaangge sakarsanipun
ora mawa tari-tari
jengger lan sabalanira
padha angkuhe dhumadhi
angratu sabalanira
ora nganggo tata kering.
Adhat sabrang ngejor nepsu
tingkahe sabagi-bagi
ngungkuli rerekan Jawa
adhat Begadhad den siti
sang Lumajang tan picul
ing ngadhat Begedhad sami.
Ing sakarsane den eludh
dhadi ika sanget ngancik
wus urana liyan seja
pyambake niyat ngratoni
mila ing praciptanira
Kuwu Cerbon semang ati.
Lan sapalih sapratelu
ingkang sami medhak maring
ngarsa Sunan Kalijaga
nuhun kamit kamajati
punapa punika ingkang
gadhang angratu ing riki.
Kandikane pangulu agung
dhudu iku kang sejati
krana iku wong Bagrdhad
tan duwe waris ing riki
sepi ing pangurayangan
titenana lamun benjing.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
15
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Ana kusuma kang rawuh
tedhak Rasul bangsa Mesir
ing pagurayanganingwang
iku kang waris ing riki
ngamet pusakaning biyung
tan kilap karsa Yang Widhi.
Wene ingkang sami nungtung
wangsit dhumateng Sang Wali
bungko ingkang ngapaparab
Sek Lemabang tinakeni
punapa punika ingkang
gadheng angratu ing riki.
Kandikanipun Sang Luhung
dhudhu iku ingkang waris
iku kusuma Bagedhad
tan duwe waris ing riki
ora bedha awakingwang
wong ungsen tan gadhah waris.
Tan bedha Pangeran Makdum
kelawan Molana Magrib
iku ungsene kusuma
saking negara Andalis
tan duwe waris ing Jawa
mangkono purba Yang Widhi.
Dhupi ing wetan tumuwuh
Sunan Bonang sabat waris
amet pusakaning biyung
ibunipun saking Jawi
putrine Ki Arya Tuban
mamane angadheg aji.
Sarta secangkoking ibu
Praja Tuban kang dhen titi
ora ngambat sakalpika
opa maning Sunan Giri
pon ya pusakaning biyang
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
16
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ibunipun saking Jawi.
Putrine dhipati ratu
Balangbangan kang sejati
marmane angodheg Sunan
ingkang sarta cacangkoking
ibu praja Balangbangan
ora angambat sawani.
Dhupi Sunan Kali iku
atunggal pusaka Tuban
ramanipun Wilatikta
putrane Ki Arya Tubin
cacangkoke iku ana
ing Wilatikta nagari.
Supaya ora dhen tunggu
dhemen ngumbar mempal keli
dhedhepok nang Kalijaga
Sunan Kudus mapan tunggil
mulane ngadheg Sunan
pon cacangkok saking Tuban.
Nininipun Sunan Kudus
kang ngethu rayining
Sunan Bonang hiyan nyata
marga purbaning Yang Widhi
amaningkaken kagungan
maris warise waris.
Lha iku purwaning weruh
wong Cerbon lakuning waris
sarta ing tekadh nyata
Pangeran Panjungan mangkin
mangsa ngadhega narendra
mangka ing lamine lami.
Bala Panjunan padhandhum
sasuka sukaning ati
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
17
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
humahumala dhesa
ing kajaksan aneng jati
ing Sembung ing Junti ama
ngidul ning Jepura nisih.
Nanging papretahanipun
sing Panjunan ikang niti
dhatan suka pinarentah
sabalane ika dhening
liyane bosa Panjunan
padha dhen belani pati.
Bala Bagedhad kalangkung
rempuge dhen nanduweni
pancakara lan wong Sundha
nuli sadhesa ngebyuki
ora andhapur urusan
janji repuke sakalit.
Yuswa kawan welas warsi
dhen gunem-gunem ingangkat
ing jenenge pangratune
mangka ing sawiji dhina
Sarip Hidhaayatullah
amanggih kitab tinemu
saking gedhong pasimpenan.
Kang ngatulis mas kang ngadhi
nengge kitab umulkalam
kang aricik kakekate
Mukamadhiya kang nyata
Nabi ingkang kiniga
ing Ngallah ingkang sinawung
tang antara lawan Allah.
Sakedhap sang Maha Sarip
wantune anom kannyaran
dhadi akersa manahe
ayun sira pepanggehe
lawan Jeng Rasulullah
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
18
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
enggal madheki kang ibu
basa jahamit polatan.
Mukamadh ingkang sejati
Ni Mudhaim sabdanira
Rasulullah wis sumeren
ing ngastana ing Madhina
sing dhimargane tinemu
sira aja lunga-lunga.
Kang putra esmune runtik
esmune tan kena cinengkah
Nini Mudhaim garete
sowara paring uninga
maring papatih agupuh
sanget nggenipun nanyengka.
Sampun putra anglinggani
pon punika raja-raja
sampun akempal arahe
ngistreni jeng Molana
putra kang dhen ingangkat
mangke jumenenge ratu
ing Banisrail nagara.
Kang cinengkah amangsuli
Apa karepe jeng paman
kula mangsa jeng ngakampoh
ajeng lunta paulatan
ingkang jeneng Mukammadh
patingunkah wuwusipun
Rasulullah sampun wapat.
Sing dhimargine pinanggih
pan sampun dipun astana
ing Madhinah panggonane
ingkang kubur Rasulullah
sang nginujaran nabda
boten kula cipta lampus
munggung Allah sipat murah.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
19
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Pinten dengune wong mati
pinanggih aken lan kula
poning Allah amurbare
wangun angel dhadi gampang
sarya ika akesah
nguluk salam alumayu
ngidhul pra sami dhen udhag.
Sinusul susul sing wingking
nging bandu kula santana
ora karuwan keplage
dhen ruru-ruru ing marga
mapan datan kapendhak
anggeyak alas lan gunung
prandene dhatan kapendhak.
Ganti mara kang ngulati
guwa peteng linebonan
ing jurang rejeng dhen gosek
sumawona pahumahan
wus pirang-pirang dhina
kang ngulati godhang ratu
kang anglolos saking pura.
Tan kocapo kang ngungulati
patut wong iko sedhadha
dhen tutupi paningale
dhenira karsa Yang Sukma
kocapo kang ngasadhya
angulati Kanjeng Rosul
Sang Anom mlebu wana.
Jurang rejang dhen leboni
sampun angsal tigang dhina
nusup ngayamalas nembe
amanggih omahing naga
gedhe kang mawa singat
nyalingkar lir pendah gunung
wisane mubal lir kilat.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
20
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Gebyar-gebyar memadhosi
napase gumrangsang kadya
mendhung lisus pangesese
sareng wus pedhek sang naga
sigra njengek tumingal
maring sang Anom kang rawuh
angakak akata jalma.
Sabdane sira wong ngendi
marene pan dudhu ngedhai
dudhu pasabaning wong
sang Anom sabda wangsalan
isun kaomba sasar
dhalan ing kene kapareng
sejanisun paulatan.
Ingkang dhiri Kanjeng Nabi
sang naga ika wacana
Rasulullah wus sumeren
dhen kubur aneng Madhine
mustakil katemua
sang Anom ing wuwusipun
ora sun ciptas pejah.
Munggung Allah luwih bangkit
munggung Allah sipat murah
ewuh apa dhen nagawe
anemokena kang pejah
kalawan raganingwang
sang naga getem emuwus
teka sira ketemuwa.
Kelawan dhiri Jeng Nabi
poma mengko aturena
salawat isun jatine
maring Kanjeng Rasulullah
wis age sira kenta
liwattana kuljum iku
lakunira dhe angginas.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
21
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Karanane kuljum miki
iku panggonaning setan
dhadya sang anom gerahe
lampahe kebat tangginae
watara sajumahat
lamine anglantrung-lantrung
anuju witing camara.
Warnanipun kaki-kaki
anangging maksih tangginas
kebat cukat ing tandange
enggal sira atatanya
e..... wong anom ta sira
sedhang tumaruna bagus
aneng kene nambuh apa.
Nestapa ing gon asungil
sang tinaya awacana
panadyaning manehage
kapanggiya Nabi Mukammad
mengmijan dika punika
sinten panjengandika.
Pianggih wontwn gen sungil
ing seja punapa karsa
dhatengipun saking kono
warninipun narenggosan
dhibedhag ning punapa
sang pandhita wuwusipun
isun ningkang panjenengan.
Maha pandhita ngipini
seja ngunjungi ngastana
Nabi Suleman nging kono
ing pulo Majeti pelag
singa aolih berkah
saking gon astane ika
sakarepe badhukuran.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
22
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Mayu padha angunjungi
menawi mengko ta sira
sakajatira gengser
katemu lan Rasulullah
marga saking astana
Majeti kang asung tuduh
sang anom aris ngandika.
Inggih simananten mandi
ing sapanabda jandika
inggih kawula handherek
sang ngipini asru ngucap
la mengko entenana
ing kene isun aruru
puwan nenggo pakan naga.
Karana pulo Majeti
iku nagane lelaksan
kang padha galak sakabehe
mulane isun renggosan
kapriyu dening naga
mung ngana siji kang estu
naga kang asih marang wang.
Ujare hanjaluk redhi
puwan kang akeh dhrapona
wuru sawuse mendeme
iku je mehoken sawang
sing kupiye kang dhadhya
sisireping naga agung
iku seja sun pilala.
P ANGKUR
Sang ngipini sigra kesah
patilaran puwan anepis wiring
let sadhina nuli rawuh
sarta ambekta puwan
adhan tumindak sareng sami alju
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
23
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
sang Anom kali pandhita
dhumateng pulo Majeti.
Ming astana Jeng Suleman
adhan ula kang ngasih wus kapanggih
ngopini gupuh apasung
puwan adhan tinenggak
dhening naga wusing wuru dhadhi metu
saking kupinge sasawang
enggal sira dhipun ambil.
Sawang ngika wus kaasta
wus ginawe sisirep naga sami
sabake sami aturu
ngijoni sigro lunta
kali sang Anom ming astana malabu
kang layon Nabi Suleman
gilang-gilang aneng kathil.
Jamaninipun waluya
ajaja jisime kang angrigrig
mandhangane kang rinasuk
dhening Nabi Sulaiman
selawase kabeh ora kena lusuh
anyar bae katingalan
gilang-gilang saya wedhi.
Tinon kang layon Suleman
kadhi mesem natyane larak-lirik
mangga ngucapa ing wuwus
anom sira miraya
kang tan awon aja sira campur pandung
iku singipini ingkang
pandhita seja mamaling.
Sang anom tampi ing ulat
sigra mire sauja aniniteni
tandung ngipini lumaju
ika sampun nangalam
cemethi Suleman nika nuli laju
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
24
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
anggirap asta Suleman
seja nyolong aliyali.
Kang nang panudhu Suleman
cincin manlukad kang seja dhen ambil
ora gnati dhawuhipun
ingkang gelap sayuta
pandhita Ngipini wus lebur katunu
jasmanina burakrakan
kadhi gelepung ing siti.
Sang Anom sigra kabakta
dhening kukusipun gelap sakethi
kajunjung raganipun
kangkat ming ngawang-awang
munjuk-munjuk limengan awor lan mendhung
kanyalesatipun lebah
medhal saking dhundha mangkin.
Kasangsang maring jabalkap
ing kana Sang Anom sampunna manggih
sawiji wong tapa gempung
tejanira wus kadhya
lintang rahina komaranira mancur
pitungkur ana ing kana
bari hanyandhing ing kedhi.
Jomantening kang cahya
isine katon saking jabaning kendhi
sang Anom aris amuwus
he sang adhine tapa
punika kendhi punapa aneng riku
sang atapa sabdhanira
kawula tan nguningani.
Waktu kula nembe prapta
pon punika kendhi sampun ning riki
tan uning pinangkanipun
sang Anom awacana
he sang tapa mugya parikaanen niku
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
25
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
kendhi dharapon wawarta
aja tewas dipun sandhing.
Sang Mahatapa lingira
hanglangkara kandhi dhen tatakoni
atawi kinen sumahur
sang Adhan sigra
amedheki maring kendhi sarya muwus
sira kendhi apa baya
lan nasalira sing ngendi.
Tang dangu kendhi angucap
kula kendhi asal saking sawargi
nyanyadhang tuwan satuhu
kang sampun kawandasa
dhinten tuwan boten dhahar boten nginus
punika cacadhang ing Yang
tuan minuwa tumuli.
Sang Anom wus lumaksana
dhahar toya sapratigan kang masih
tinundha kendhi amuwus
dhen ta tuwan telasa
dhahar toya pinasthine anak putu
tuan amadheg narendra
dhugining dhinten kari.
Boten mawi mendhang mendha
amarentah sagunging kawula lit
sang Anom wusing mintuhu
wangsita ingkang mangkana
anginum malih dhugining telas sampun
kendhi sineleh angucap
pasthi keselang ing benjing.
Anak putu tuwan ingkang
madheg ratu ngangge kaselang benjing
kal pamarentahing ratu
sabab tuwan nadhahar
toya ngangge mendha tan saluntanipun
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
26
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
sang kendhi wusing nganabda
mangkana ical tumuli.
Sampuning sang kendhi musna
sang atapa langkung gawok ningali
mangkana ing pikiripun
ingsung iki atapa
windon takeran taun durung nganemu
sihinh Allah ingkang kaya
sang Anom kang nembe prapti.
Nunten sang Anom pamitan
saking ngarsane sang tapa tumuli
ika sangsaya aneruh
ing lampah pangilaran
wau ingkang dhiri Kanjeng Rasul
anurut paraning tindak
tambuh paraning lumaris.
Dhugi mangke satus dina
tan kaserepan dhahar kelawan guling
dhadhi ingkana anemu
ing negaraning nyawa
ning wong mati perang sabil wus kadhulu
nagara kang luwih mulya
apa dhudhune sawargi.
Karikil inten lan mirah
manusane kang padha berag sami
jejaranan gumarudhug
nyandhang sandhangan swarg
bari getihe pating kulawer metu
tatune pating jurawing
gandane mebukka wangi.
Ora hangrasa dilara
Pijer suka bungah sabagi-bagi
dhen wus kenal nuli kumpul
mangan nginum asurak
dhen wus tuwuk bukti nuli sami turu
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
27
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ing pepajangan kang mulya
saking pepajangan kang mulya
saking tilaming sawargi.
Dhen wus wungu nuli sira
sami siram ing talaga kang wening
wusing siram padhang rasuk
saking busana swarga
nuli sami dharmani sakabeh iku
pre sami asuka rena
anitihi sambarani.
Sang Anom gegetun mulat
amikiri ingkang dipun tinggali
iku manusa kang tatu
teka tan ngrasa lara
tan antara tumuli ana kang rawuh
manusa kang bagus warna
nitih kuda sambarani.
Iku ganjaraning Allah
dhen paringi rijki kadhi sawargi
tan nana prayitnanipun
sadhina-dhina suka
bagjanira ing kene sinungan weruh
katemu kalawan nyawa
hiya iki mamareki.
Sira gadhang kinawenang
sapatemon lan nyawa Kanjeng Nabi
kang sira ulati ika
ing Allah sipat murah
lan iki tampanana pigegelisun
wowohan saking sawargi
dhingin olehingsun methik.
Dhuk jaman Nabi Nuk kuna
ora nganggo bosok dhumugi mangkin
sih peparinging Yang Agung
kang maring pakanira
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
28
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
dhadhi tandha kanugrahanira iku
dhadi raga Waliyullah
dhen ta pekenira iki.
Lamun la dhurung gugupa
kanabiyan yektine sira iki
hiya nabi jenengipun
supaya kanabiyan
ing mangsa iki iku sampun katutup
dhining nibuwat Mukammad
kang lagi sira ulati.
MIJIL
Sang Anom enggalipun natampi
wowohan kang ijo dhupi dhen dhahar ika raose
sewu rasa sabagi-bagi
ning miqmat kang jati
paringing Yang Ngagung.
Sang Anom nuli tatakon warti
lah tuwan ing mangko
pinika punapa punapa panjenenge
malekat punapa si ejin
kang kinugan nangling
manira puniku.
Nabi kilir pan jengan mami
marmane pinaos
taken umur dhining Yang Murbeng reh
nggo pranti andhawuhakening
wakdhu ingkang kapi
maring walinipun
Karana Jabrail wus tan kenging
ngomong lawan wong
sabab wong yen sapocapan mangke
lan Jabrail kukume nabi
ing mangko wus tutup.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
29
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Lawang kanabiyan wus den kunci
marmanipun ningong
kang kinarsan dhawuhaken gunge
wakyu kapi kang maring wali
singaha kang bangkit
ngomong lawan nisun.
Kukume iku ajeneng wali
kang masi malongo
lawang kawaliyan saluntane
sahingga besuk jaman nakir
panutuping wali
Imam Mahdi besuk.
Isun yen wus handawuhakening
wakdhu kang marono
ming Imam Mahdi isun tan suwe
paninisun ing ngriku benjing
dhening ngajal sakti
sadidh patinisu.
Lha sira uwis deng becik keri
nabi Kilir dhangdhos
nitihi kudha sambrani
saweg ayun pinecut gasik
sang Anom ilhaming
manaharsa milu.
Dhateng hamburu hambocong ngaglis
cinengkatan kampoh
dhadhya katut kagawa kudhane
keplas miber lir ta lereping kilat kang ngagesik
dhedhelengan mamung.
Lor kidhul wus ara na kahaksi
silep datan katon
byar katinggal ika kaligane
kesrog aneng lambunge wukir
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
30
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
mira wulung asri
lir syarga kadhulu.
Putut iku lamun kanthang puri
Makmudh aneng kono
sang Anom ika sampun sineleh
aken aneng lambunge wukir
sinebdan sejati
dhang ngidhep hanunggu.
Nganti panarwe ingkang pinambri
mengko uga katon
dhuk nabda samana dhatan suwe
Nabi Kilir musna tan kaksi
sang Anom akari
ing kana ki lusu.
Hanjejep tinggal tunggal anganti
dhatan ana roro
anging nabi punika pandenge
dhatan na dhangu
ana prapti manuk hayam putih
sing puncaking gunung.
Lir pangundang-ngundang ngacarani
tumili sang anom
ngunggahi puncak gunung tan suwe
ningali masjidh komala-dhi
ingkang nganelehi
ing ngarah lor kidul.
Nuli katinggal nyawa Jeng Nabi
asumong mancorong
amadhengi ing jagad sakabeh
sang Anom hamburu aglis
seja hannyujudhi
ing nyawa Jeng Rasul.
Adhan cinengkah jaja tumuli
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
31
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
lingnya ja samono
kapur sira dhen nembaha mangke
padha hanya sira dheng jati
sujudhda ing wisdhi
Pangeran kang Agung.
Kang asung ganda ming sira kaki
mangsuli sang Anom
kawula nuhun satangat mangke
barkah kabengat ingkang sajati
salamatan ing
ngundha keratipun.
Ing nyawa Rasul mangsuli
he sir wong anom
dhadhiya sira
ing kana mangke
gagantinisun
dhipun eling
ing pasamayaning pati urip iku.
Tan bedha langgeng tan keneng lalis
sukmanira anom
iku Allah aja salah mangge
dhingin kari ora ana anging
tunggal tan kakalih
ananira iku.
Ciptanen roro-roroning tunggal
anging dhipun anggo
warana hangramehaken raje
nudhuhaken kawula gusti
poma dhenga mangkriby
kang ngujar punika.
Hanyampunakakana ngamal lahir
sarengat kang jatos
dheng bakti wangatuwa mngke
ngunjungana betullah mangkin
ngulatan pasthininga bangsa guru.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
32
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Aja ngilangaken adhat lahir
sampuning samono
wising tutug banget sejatine
sang Nganom nuli sajen maning
tingal kang ngajaib
padha musna sampun.
Dhadhi hangrasa sang Nganom kadhi
raja Ngajam gawok
katekan wengidhudhu prantine
pepetenge anglang-langkungi
dhiwegira sami
majemugan ngilmu.
Para pandhita pawong ngalim
kumpul aneng kana
pra sami kagegeran petenge
mangsa awan peteng lir wengi
sasilaking wengi
sang Anom kandhulu.
Gilang-gilang cayane ajarning
raja Ngajam panar
dhen nyana ika ejin angedheng
ingkang nulerma ing mendhung riris
sapindha mastani
lamon iku kudhu
lamon iku kudhu.
Wanennyana waliyullah mangke
lha iku ing kono
Sarip Hidayatullah katone
karuruhe dhen iku wali
kaya wong ngedan si ibu dhewek
karo adhinira ing puri
sira lunga ngendi
dhen susul tan kadhug.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
33
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Dhen oyak keng ngalas tan kapanggih
pamanira gawok
ngulati sira tan tinemune
dhadi kabeh-kabeh padha priyatin
satus dina iki
ing nagara samun.
Lah kaprenan kan kang sira ulati
ature sang anom
barkah ibu kanggih jatine
ing masjidh patemoning gaib
sampun nanjateni
ing bengat lan juruk.
Kinen kaula hangabekteni
wangatuwa wadhon
layon kinenhangunjungi ing Bet
layan kinen ngulari mursidh
guru kang sajati
kadhos adhat sampun.
DURMA
Genturanning kang bandu kula santana
dhen putra ingkang gaib
samangke wus prapta
ana ing dhalem pura
enggal sami amanggihi
idhin Molana
sami suka ing ati.
Patih Ngunka asmarahaken nagara
sabdane lah puniki
kagungane putra
sampun dhaweg kaasta
Wilapati Banisrail
sang Anom nabda
sampun gemen saiki.
Manira Paman maksih tengeh ing lampah
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
34
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
sumeja anglampahi
satuhu kang patwa
wau Jeng Rasulullah
kawula linena kajji
lan pailaran
guru ingkang sajati.
Kanjeng ibu muga-muga ngidhinana
kawula ayun kajji
layan pailaran
guru ingkang utama
Saripah Mudhaim angling
hiya sok mara
amung dheng ngatiyati.
Sun sangoni iki tas kalawan dinar
sewu lumayan kaki
go tulak malarat
sukane atinira
anggawa mantri kang ngendi
pilihen sapa
kang putra anahuri.
Boten najeng bakta sanunggal punggawa
meng punika peparing
ibu sewu dhinar
bilih mandi ing sabda
ibu ngendika menawi
tulak malarat
bilih mangke nemahi.
Kawula bilih manggih kamalaratan
tiyang islam dhen nangling
ilok boten gagal
ing temah manggih nyata
suwudh kawula kang mugi
mangke katura
ing jeng ibu kang jati.
Meng nuhun piwejang kadhos pundi lampah
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
35
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ingkang kawula titi
sayektos kawula
nuhun barkah piwejang
Saripah Mudhaim angling
he anak ing wang
sira dheng ngatiyati.
Laku iku aja sira malar-malar
ingkang ngebot-eboti
alung kang basaja
aja turu ta sira
dhen nora katekan narip
lan aja mangan
yen tan katekan ngelih.
Aja nginum yen nora katekan dhage
telung prakara kaki
iku lakonana
ing sakwasanira
aja sumakeyan kaki
dhenga basaja angonaraken dhiri.
Pira bathine wong takabur ngaleman
atemah dhadhi langip
balik apa nora
atemah dhadhi kuwat
sun pujine sira kaki
mengko nemuwa karta sik legi.
Sang Anom adhan ngunjung sigra pamitan
wus medhal sing nagari
Banisrail lunta
nyamur ing lampahira
atuladh lakuning pekir
samarga-marga
tan nan kang pidhuli.
Watarane lelampahan pitung dhina
nuju marga iringi
alas Banulawa
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
36
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
aneng kana kapendhak
wong sapuluh wong Yahudhi
abegal dalan
angadhamgi ing margi.
Pating jaringklak tandange kaya bajag
surak suka-sukati
sabdane ladhalah
iki bayangan kita
pitung dhina dhurung manggih
wong liwat dalan
dheng yatna sira mangkin.
Wong ngadon leledhang dhewek tanpa rencang
la hiya pisan iki
ngajarken sira
mengko lunta wuwuha
yen karang sukur pinasti
amulih aran
arep gudhi ming ngendi.
Siro wong siji anom tanjung lolohan
pareng pedhek kaeksi
sang Anom wacana
he sira wong sadhasa
arep hambegal mring mami
wong islam ora
bisa kumidhing milik.
Hiya iku sakathahe sangungningwang
dhinar sewu ya iki
apa karepira
hanjuput la yen sira
ora welas maring mami
wong tunggal-tunggal
dhinadheken ning widhi.
Hiya juputen sakabeh sanguning wang
wong islam tegan pati
lan mambri ing Yudha
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
37
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
senadyan lunganing wang
ora tanpa sangu maning
mangsa nejaa
bebegal jepumeli.
Mengko uga saengon-engon tinaken
rijki saking Yang Widhi
senadyan na ngalas
iku dhen karsakena
dhening Allah padha mangkin
pon dhadhi emas
pinangka sangu mami.
Mangka sapuluhih Yahudhi sami mulat
ing ngalas kanan keri
sampun nambara dhadhi emas sadhaya
Yahudhi lenglenging kapti
gawok tumingal
wong anom apa iki.
Teka kaluwihane punjuling jagat
la iki patut kenging
kita tut buriya
ngaumbana ming kita
anuwukana ing tedhi
kita sarowang
padha malebu muslim.
Malebu islam dharopan kacukupan
ing sandhang panganan dugi
anak putu kita
kabehe kararaban
yata sapuluh Yahudhi
pra sami tobat
sarta malebu muslim.
Wus winuruk kabeh kalimat sahadhat
dhening sang Anom nuli
winehaning dhinar
limangatus kinarsa
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
38
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ngedhuma sawiji-wiji
nyekat sewang mwnggal
Yahudhi siji.
Kinawenang besuk lamon kurang mangan
manjing ngangilas iki
pasthgi nemu dhinar
yata sagunging begal
sampuning islam pra sami
seja tut wuntat
sang Anom tan nyukani.
Krana isun lagi nyamur ora kena
padha sira tut buri
wis padha mulya
maring pamohanira
pon sira wus sun janjine
yen kurang pangan
manjinga ngalas iki.
Pasthi besuk amanggih sakarepira
Yahudhi wus lumaring
kampo tan tumata
sang Anom wus lumunta
lampahe hanbanjur nuli
dhugi ning Ngarab
lelakon bali sami.
Sasami tumurun sasami raratan
hambeneri musiming
waktu kajji akbar
Sarip Hidayatullah
sampun andhatengi kajji
kadhi adhat paranti.
Ing nagara Mekkah tan nana uninga
lamon punika wali
krana sanget nyamar
nyamur lan santri kathah
galang golong awan bengi
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
39
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
kumalasepa
iku tememen nyanyantri.
Ing pangarsane Sek Najmudh Denil Kubra
iku kang dhen guroni
dhenira wong mekkah
miwa Sarip Hidayat
dhadhi juru ladhen nyantri
ngalabda bengat
dhateng iman Najmudhdin.
Wulanan kuimalesepane ing kana
nutug pinra cantani
ing ngilmu kang mulya
ing tarekah imtilah
satarilam nakis bandi
gempunging lampah
lempenging irap sejati.
Sek Najmudhdin kalangkung ing ngesihira
jantraning makripat
paparabe wus dennalih
sinebut nama
Madhkurullah winuri.
Ing nama peparinge pandhita Mekkah
rehing sampun ketawis
ladhen madhburullah
gandhaning ginotama
kang pramila Sek Najmudhdin
langkung pracaya
dhumateng ingkang muridh.
Muridh sing banisrauk sang Madhkurullah
lami genipun ngabdi
ing pandhita Mekkah
kedhep takeran warsa
ing ngayunan Sek Najmudhdin
sampun sabadhan
senyawa lan Najmudhdin.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
40
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
MEGATRUH
Madhkurullah ature ing gumunipun
kadi pundhi ing jali
kang badhe kaula lulus
sakenning lampah haurip
Sek Najmudhdin sabdonya lon.
Ing ngurip ojo ngebot-eboti laku
dhipun tega marig pati
yen wacana dhen satuhu
dhen rila kukum Yang Widhi
la iku among samona.
Telung prakara iku dhipunna kukuh
Madhkurullah sampun tampi
ing wawangkidhde kang guru
mangkana lamining-lami
Yang Guru Mekkah nabda lon.
He Madhkurullah sedheng sira aruru
guru saliyane maning
dhrapon kabukas iku
dhadhanira ing prakawis
paramehan adhining wong.
Ing kena ana maning molana guru
aneng nagara Modhili
Sek Ngalaullah kang ngagung
bangsa Askandar linewi
pinuja-puja dhening wong.
Ya Tamadhkurullah nut karsaning guru
sembahira ing pamit
kalayan donganing guru
medhal sing Mekkah anuli
maring nagara munggung lor.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
41
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Aguguru malih ing molana guru
aneng nagara Sadhili
Sek Ngataullah kalangkung
sukanira sapraptaning
santri Banisrail mangko.
Kang Namadh Kurullah sinung pamuruk
pamulang kang jati lewih
ing dhikir maring Yang Ngagung
sugul kiyaralan malih
minsar talkin
waridhding wong.
Madhkurullah wus tampi wisiking guru
kang sampunna mrancanteni
kranten wus binadhe luhung
dhenira guru Madhili
hiya sole sipate nom.
Suhudhde hanglangkungi kang sepuh-sepuh
nanging sakehe isineng
nagara Sadhlitan jeru
lamun Madhkurullah wali
masuhur dhen nenom-menom.
Kathelah santri Banisrail kalngkung
dhipun kasihani dhening
guru Sadhili kasebut
namane sampun dennalih
dhining sayidh guru kuno.
Madhkurullah dhen pindhah jenengipun
Amarullah matur aris
kadhasa pundi ing tembung
kaula mangke lampahi
kadhi punapa kang jatos.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
42
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Sek Aullah Sadhili sahuripun
aja angebot-eboti
asa majamak aja langguk
aja lok ngungkul-lungkuli
ing sapadhaning wong nom.
Aja susah tapa aneng gunug-gunung
utawa guwa kang sepi
iku muwuhi takabur
balik ta tapaa mangkin
ing parameane ngewong.
Krana iku mundhak ing mustajabibun
lan duweya sipat arip
dhen ana luputing laku
dhen agung pangapurane
la iki amung samono.
Wangsitingsun kang telung prakara iku
ing mangko hanjugalani
Amarullah tampisampun
wisiking guru Sadhili
nyabranga siro dharapon.
Bukaa dhadhanira lantaran guru
ing kene ana wawasi
ing nagara Pase mashur
iku guronana
Dhatuk Sidhik namaning wong.
Hiya iku guru kajatiyanipun
ramane Susunan Giri
kang nama Sek Sidhik iku
yata Amarullah amit
dhinulua karsa Sang Kaot.
Medhal saking nagara Sadhili tulus
numpak layar ika maring
praune juragan agung
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
43
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
saking judhah wus kemiring
dhumugi Pase maguron.
Ing ngayunan Dhatuk Sidhik guru agung
langkung sukaning galih
kadhatengan sang arawuh
santri saking Banisrail
Amarullah jeneging wong.
Ing nagara Pase tan nana weruh
lamon iku je wali
kaenom-enoming wuruk
Amarullah sampun tampi
bengat saking guru kuno.
Ing tarekahan pasujating kang ngagung
kanggep genipun nyantri
wus dhen alih jenengipun
Ngabdul Jalil namanipun
ing kana wus taker warsi
gennya supala supanor.
................................
................................
................................
ingasampun numpak layar maring
praune juragane lon.
Dhumugi nusa Jawi ika katurun
ing Karawang panagari
tinemu ana ing riku
wali Sek Benthong kang nami
kang ngagung santri ing kono.
Amenangi ing kana sembaranipun
ika Jeng Pawistri Adhi
kang sinebut nammanipun
Gedheng Penguragan sakti
pasote rupane wadhon.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
44
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Nanging kasektene langkung ing ngapunjul
tur ing salawasing urip
tan karsa laki masuhur
lalu murag wenthang ngadhi
sumandi anaa mondhong.
Pirang-pirang kang mejang lamar anuku
Gedheng baya langu lewih
wus anjrag amanah pungun
prandene tan dhen pidhuli
mila dhumadi ing mangkono.
Sabarana sapa ngandhapana laku
ing kasaktene pawestri
pinasthi ing jodhonipun
pramila para bupati
kasundhan sejo mangayoh.
Dhalem iban sing palimanan akondur
mamenak saking talagi
dhalem Digraja Galuh
Dipati ukur pan sami
sadhayu tan angsal kardhos.
Susunan Bangbapang Menak Cibalagung
sakae tan nangudhili
mung ana sawiji luhung
tedhak Mutalib kang nami
dipun sambating nguwong.
Pangeran Karangkendhal ingkang pikantuh
ngandhapaken ning pawestri
kantos ingudhag lumayu
lumajeng ming pundi-pundi
dhugi ing ngarsa Sek Kenthong.
Gedheng panguragan anuhun tulung
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
45
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ing Sek Kenthong ing krawis
kandhikane sang Hayaktu
sapa bisa mamalangi
ingkang janjine wus kawon.
Isun tan bisa hanjaksani kang iku
hembuga la iki santri
kaot ingkang nembe rawuh
sumangga dhika saksami
iku kang pase mono.
Ngabdul Jalil ing kana sumaja tulung
adhan wacanane mijil
he karo sang buru-buru
dheng idhep ing jati wangsit
sampun ta kadhi mangkonon.
Hamaksa-maksa maring kang dereng purun
wonten dening ing prajanji
sampun kawon inggih estu
dhika sajodho ing benjing
akerat boten ing mangko.
Pareng sinabdan amana kang hamburu
dhadhi manahe aririh
hangraos wirang dhumulur
ing ngarsane Ngabdul Jalil
tan anglimma seja panor.
Sek Kenthong prasaptane la iki santri
teka bisa
angidhepaken kang sulit
dhuganingsun niki dhudhu samaneha.
Ngabdul Jalil duganisun wali yakti
tan nantara
Ngabdul Jalil nabda aris
kulu nuhun barkah wulang kang sanyata.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
46
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Nuhun bengat mugi Tuwan handulari
sih wilasa
Sek Kenthong sabdane ririh
boten kadhugi mejang ing Tuwan.
Karanten Tuwan sampun langkung utami
saking kula
hameng kawula tudhuhi
punika ing gunung Gundhul wonten Tuwan.
Ginuron ingkang dhipun wastani
aji juba
punika minaten ugi
karsa medhang salinggih tuwan.
Yen Ngabdul Jalil saking kana pamit
malampaha
dhipun wijang ing sajati
Sek Kaji Juba sabdane boya kangkat.
Amejango dhika wong Banisrail
kranten dika
ngetuning wali sejati
amung kaula tudhuhi dhika ngetan.
Ing ngriku ing wetan amargi masisir
saking praja
Kudhus ngaler wonten wasi
ginotama Dathuk Bahrul namanira.
Patus punika mejanga kang sejati
maring dhika
yata Ngabdul Jalil pamit
lampah ngetan wus dumugi kang sinadya.
Panggenane kumambang aneng jaladri
parengika
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
47
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
dhen uluki salam nuli
katon marga geng pandhitane gumawang.
Dhatuk Bahrul suka kadhatengan santri
anyar prapta
ingkang asal Banisrail
gelar panawe Ngabdul Jalil hanembah.
Nuhun wejang ing kana dhen sembadhani
ing tarekah
jajiya madhama kikir
sampun katrap sakabehing kang pamejang.
Malah lami Ngabdul Jalil ngabekteni
aneng kana
Sek Dhatuk Bahrul ngamini
langkung ngasih maring Ngabdul Jalillillah.
Malah wus panindha jenengane santri
iku nama
Wujudhullah kang pra nami
ature Wujudhullah ing gurunira.
Kadhosa pundi lampahing kang paniti
muga Tuwan
Handhawuhanna ing wangsit
Dhatuk Bahrul ngandika he Wujudhullah.
Ing ngamung aja ngebat-ebati
dheng narima
ingkang asal Banisrail
gelar panarwa Ngabdul jalil hanembah.
Nuhun wejang ing kana dhen sembadhani
ing tarekah
jajiya madhama kikir
sampun katrap sakabehing kang pamejang.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
48
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Malah lami Ngabdul Jalil ngabekteni
aneng kana
Sek Dhatuk Bahrul ngamini
langkung ngasih maring Ngabdul Jalillillah.
Malah wus panindha jenengane santri
iku nama
Wujudhullah kang pra nami
ature Wujudhullah ing gurunira.
Kadhosa pundi lampahing kang paniti
muga Tuwan
Handhawuhanna ing wangsit
Dhatuk Bahrul ngandika he Wujudhullah.
Ing ngamung aja ngebat-ebati
dheng narima
ing sapanduming Yang Widhi
lara enak pati urip aja bedha.
Tunggalane sakabeh dhipun kalingling
dhipun awas
ing wekasaning ngaurip
dhen nastiti aja ilok kang gegampang.
Senadyan ana angeldh-deledhi
ing kamarman
aja gugup anampeni
dheng sarante iku wawatake barkat.
Titenana milik ingkang ngora suci
gelis ilang
dhupi wong ngambek nastiti
awet barkat tumeka ing putra wayah.
Sampuning Wujudhullah atampi wangsit
ika lawas
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
49
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
ing kana angawulani
maring Sek Dhatuk Bahrul kantos ngandika.
Dhatuk Bahrul ngadikane ing saki
Wujudhullah
dhening Sunan Ngampelgadhing
dhen sadhuluraken lan kang putra-putra.
Sunan Bonang, Sunan Giri, Sunan Kali
aneng kana
sampun ngalim mutakalim
Wujudhullah salamine aneng kana.
Kena mujaning Sunan Ampel kadhugi
ing saguwa
garbanira dhipun wisik
kaken jati kabeh maring Wujudhullah.
Adhan matur Wujudhullah hangasyasi
he jeng nama
kadhosa pundi pribadhi
ingkang kaula masyulaken ing lampah.
Mangka ngadika jeng Sunan Ngampelgadhing
he ya putra
mung aja ngebot-eboti
dipun kendel angajak prakara islam.
Aja dhawaka anging krana Yang Widhi
dhipun anom
maring gunging sanak wargi
lan putra sedheng ing mengko adhadhiya.
Molana guru ana ing Gunungjati
mapanika
waris dika saking ummi
wates Ci Pamali maring Ujung Kulon.
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
50
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
Waris Pakuwan dika kang darbeni
mung Pacuwan
nuli ngetan karadaning
wates Ci Pamali maring Balangbangan.
Iku dhudu waris dika dhipuneling
lawan putra
yen mengko anglaksanani
aja dharat margiya saking lautan.
Yata Wujudhullah ing kana wus pamit
lawan rengga
ing larunging darapaih
saking nagara Keling dhen jaga-jaga.
Dhening wong satus ing kalarunging aji
sabab adhat
raja Keling lamon mati
layone dhen larungsaluring baita.
Dhen kambangaken ning laut ing salami
ora kena
ora kang dhadhi pepati
kudhu tunggu larung salawase gesang.
Sarta wong satus ingkang ajagi-jagi
pareng ika
wujudhullah aninggali
maring patih Keling enggal sinabdanan.
He wong tunggu larung nging raja saiki
padha islam
bareng isun ana jati
sumandi tunggu larung pedhahe apa.
Sang ngapatih Keling asru mangsuli
hejolayat
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
51
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
adhon sira dhen pateni
dhening raja Keling ingkang masih gesang.
Putra wayah sing Keling masih ngomati
ngirim pangan
maring kita kawasa ndi
wit tuwite kita arep mingat-mingat.
Wujudhullah wangsulanipun narirah
aja melang
isun kang naggung sayakti
pati uripira sendhekna maring wang.
Patih Keling bramatya atudhang-tudhing
mung ta sira
wong siji nangung balahi
ne wong satus kaya pa kasekteknira.
Cacak coba tadhahana tutujahing
bangsa kasta
adhan sang Patih Keling
narajang nuja maring sang Wujudhullah.
Dhadhi kajungkel nubruk suku sang ngadhi
dhipun sepak
kontalipun sapambedhil
kalebung sagaranggap penggap angudhag.
Sigra sobat ing ngayunane sang adhi
boten sadhaya
boten pisan malih-malih
sandhi kalangkung karsanipun ing lampah.
PUCUNG
Patih Keling sabalane tiyang satus
wus malebu islam
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
52
www.alangalangkumitir.wordpress.com
Oleh : Mas Kumitir
wijenang sahadhat kabeh
adhan bibnurak payong ning palarungan.
Padha dhen usung maring muhara sampun
Wujudhullah mulat
ing Gunung Semung wus sae
pakirkinan yasane Arya Lumajang.
Dhadhya ika payon larung wus tinuwuh
pinacek ing kana
ing karsanipun ginawe
langgar patani panggonaning ngibadhah.
Ngibadhahe wong satus siyang lan dalu
wus mashur ing kana
Molana Jati jenenge
kang kinudhang-kudhang sat