ANALISIS OPTIMALISASI FUNGSI LAHAN DIKOTAPALU (Studi Kasus: Kecamatan Palu Timur dan Kecamatan Palu Utara)
SIPIL MESIN ARSITEKTUR ELEKTRO e k A NA LISIS O PTIMA LISA SI FUNG SI LA HA N DI KO TA PA LU (Stud i Ka sus: Ke c a m a ta n Pa lu Tim ur d a n Ke c a m a ta n Pa lu Uta ra )
*
Lutfi
Abstrac t The a im o f this re se a rc h is to e xp la in o f the la nd use suita b ility tha t c urre ntly use to the la nd use p la nning o f the c ity tha t ha ve b e e n fixe d , a nd to e xp la in so me fa c to rs influe nc ing the lo w le ve l o f la nd use inte nsity in No rth Pa lu Distric t d a n Ea st Pa lu Distric t. The re se a rc h re sult ind ic a te d tha t the re is e xisting d iffe re ntia tio n o r unsuita b ility b e twe e n la nd use tha t c urre ntly use to la nd use p la nning o f the c ity. It wa s ind ic a te d b y c ha ng ing o f la nd use tha t ha s b e e n ta king p la c e . The lo w le ve l inte nsity o f la nd use a re c a use d b y the c o nd itio n o f g ro und wa te r ra ng ing b a d – me d ium, g e o lo g y typ e whic h g e ne ra lly influe nc ing the e xisting o f g ro und wa te r re so urc e s, a nd a lso p e rc e p tio n a nd p re d ic a te o f ma rg ina l la nd . The c o nc lusio n o f this re se a rc h is ne e d e d a te c hno lo g ic a l a p p lic a tio n a nd a c o mp re he nsive p la nning to o p timize the la nd func tio n a s a who le b y c o nsid e ring o r e limina ting so me fa c to rs c a using the lo w le ve l o f la nd use inte nsity in b o th o f d isc tric ts. The re fo re it wa s ne e d e d a g o ve rnme nt p o lic y b y p la c ing fa c ilitie s tha t c a n b e e xp e c te d b e c o me g ro wing p o int in the surro und ing a re a .
Ke ywords: La nd use , p la nning A b stra k Tujua n d a ri p e ne litia n ini a d a la h Me nje la ska n ke se sua ia n p e m a nfa a ta n la ha n ya ng a d a sa a t ini d e ng a n re nc a na ta ta g una la ha n p e rko ta a n ya ng te la h d ite ta p ka n d a n m e nje la ska n, m e ng ura ika n fa kto r-fa kto r ya ng m e m p e ng a ruhi re nd a hnya inte nsita s p e m a nfa a ta n la ha n d i Ke c a m a ta n Pa lu Tim ur d a n Ke c a m a ta n Pa lu Uta ra . Pe ne litia n ini m e ng g una ka n m e to d e a na lisis sup e r imp o se (tum p a ng -tind ih) p e ta d a n d e skrip tif se sua i d e ng a n tujua n ya ng ing in d ic a p a i d a n d id ukung d e ng a n d a ta p rim e r m e la lui surve i d a n o b se rva si ke lo ka si p e ne litia n d a n d a ta se kund e r untuk m e nd ukung ke a kura ta n ha sil a na lisis. Ha sil p e ne litia n m e nunjukka n b a hwa te rd a p a t p e rb e d a a n a ta u ke tid a kse sua ia n a nta ra p e m a nfa a ta n la ha n ya ng a d a sa a t ini d e ng a n re nc a na ta ta g una la ha n p e rko ta a n ya ng te la h d ite ta p ka n. Ha l ini d itunjukka n d e ng a n a d a nya p e rub a ha n fung si la ha n ya ng te rja d i. Fa kto r- fa kto r ya ng m e nye b a b ka n re nd a hnya inte nsita s p e m a nfa a ta n la ha n te rse b ut d ise b a b ka n ko nd isi a ir ta na h ya ng b e ra d a p a d a kisa ra n je le k – se d a ng , je nis g e o lo g i ya ng p a d a um um nya m e m p e ng a ruhi ke te rse d ia a n sum b e r d a ya a ir ta na h, se rta p e rse p si d a n p re d ika t la ha n m a rg ina l. Ke sim p ula n d a ri p e ne litia n ini a d a la h d ip e rluka n a d a nya a p lika si te kno lo g i d a n p e re nc a na a n
ya ng ko m p re he nsif/ ho listik untuk m e ng o p tim a lka n fung si la ha n d e ng a n
m e m p e rtim b a ng ka n/ m e ng e lim ina si fa kto r-fa kto r ya ng m e nye b a b ka n re nd a h ting ka t p e m a nfa a ta n la ha n p a d a ke d ua ke c a m a ta n te rse b ut. De ng a n d e m ikia n d ukung a n ke b ija ka n p e m e rinta h d e ng a n m e ne m p a tka n fa silita s ya ng d iha ra p ka n m e nja d i titik tum b uh b a g i d a e ra h d ise kita rnya d a p a t te rja d i se c a ra o p tim a l.Ka ta kunc i: Ta ta g una la ha n, p e re nc a na a n
wila ya h ke c a m a ta n Pa lu Tim ur ya ng
1. Pe nd a hulua n
se b e lum nya m e rup a ka n wila ya h Se te la h b e rsta tus ko ta m a d ya p ing g ira n ya ng b e rb a ta sa n la ng sung
(se ka ra ng ko ta ) se ja k ta hun 1994, ko ta d e ng a n ka b up a te n Do ng g a la b e rg e se r Pa lu d im e ka rka n d e ng a n d ib e ntuknya ke ke c a m a ta n Pa lu Uta ra . ke c a m a ta n Pa lu Uta ra se hing g a
Ko nse kue nsinya a d a la h ke c a m a ta n
- Sta f Pe ng a ja r Jurusa n Te knik Arsite ktur Fa kulta s Te knik Unive rsita s Ta d ula ko , Pa lu
Pa lu Tim ur d e ng a n lua s 164,71 km
Tujua n p e ne litia n ini a d a la h Me nje la ska n ke se sua ia n p e m a nfa a ta n la ha n ya ng a d a sa a t ini d e ng a n re nc a na ta ta g una la ha n p e rko ta a n ya ng te la h d ite ta p ka n d a n m e nje la ska n, m e ng ura ika n fa kto r-fa kto r ya ng m e m p e ng a ruhi re nd a hnya inte nsita s p e m a nfa a ta n la ha n d i Ke c a m a ta n Pa lu Tim ur d a n Ke c a m a ta n Pa lu Uta ra .
Ha d jisa ro sa (1974) b e rp e nd a p a t b a hwa krite ria ya ng d ig una ka n d a la m m e nya ta ka n ting ka t p e rtum b uha n sua tu d a e ra h d ite ntuka n o le h ‘ ting ka t ke m ud a ha n’ m a sya ra ka t d a la m m e m p e ro le h ke b utuha n hid up nya . Se m a kin b e sa r ting ka t ke m ud a ha n p a d a sua tu te m p a t, b e ra rti se m a kin kua t d a ya ta riknya untuk m e na rik sum b e r d a ya ke g ia ta n e ko no m i untuk d a ta ng ke te m p a t te rse b ut. Dia nta ra ke g ia ta n-ke g ia ta n te rse b ut ja sa d istrib usi m e rup a ka n unsur ya ng sa ng a t p e nting , o le h ka re na itu ko ta -ko ta p a d a um um nya m e rup a ka n p usa t ke g ia ta n ind ustri usa ha d istrib usi, ya ng se la njutnya o le h Ha d jisa ro sa d ise b ut se b a g a i ‘ sim p ul ja sa d istrib usi’ . Ad isa sm ita (1985) ya ng m e ne nta ng te o ri “ p e rtum b uha n tid a k se im b a ng ” nya Hirsc hm a n (1958) ya ng m e nim b ulka n e fe k “ Po la risa si” d a n “ Tric kling do wn” , m e ng intro d uksika n te o ri “ Pe m b a ng una n Se m e ja ” . Dituliska nnya b a hwa a d a la h tid a k m ung kin m e ng ha ra p ka n p e rtum b uha n wila ya h b e la ka ng d e ng a n m e ng ha ra p ka n te te sa n d a ri wila ya h ya ng a d a d ia ta snya , ya ng se ha rusnya d ila kuka n a d a la h m e m b e rika n ra ng sa ng a n ke p a d a d a e ra h-d a e ra h b e la ka ng ( hinte rla nd ) m e la lui “ ke b e rp iha ka n” ke b ija ka n p e m b a ng una n ke p a d a d a e ra h-d a e ra h
Vo n Tunne n d a la m Ad isa sm ita (1982) m e ng intro d uksika n te o ri lo ka si d e ng a n m e ng e m b a ng ka n hub ung a n a nta ra p e rb e d a a n lo ka si p a d a ta ta rua ng ( sp a tia l lo c a tio n) d a n p o la p e ng g una a n la ha n ( la nd use ). Dituliska n b a hwa p o la p e ng g una a n la ha n untuk m a sing -m a sing se g m e n ke g ia ta n d a la m sua tu wila ya h a ka n m e m p e ng a ruhi a ra h d a n fung si p e ng e m b a ng a nnya , se wa la ha n a ka n se m a kin ting g i jika ja ra k d e ng a n p a sa r m e ng e c il (d e ka t), d a n d e m ikia n se b a liknya .
ya ng sig nifika n d a la m ke ra ng ka te o ri p e m b a ng una n. Ba hka n b e b e ra p a lo ka si ya ng m e m iliki ke ung g ula n ko m p a ra tif se ring ka li d ia so sia sika n se b a g a i sua tu ke ung g ula n a la m ia h, m isa lnya iklim , ta na h, a ir, d a n ko nd isi to p o g ra fi c e nd e rung m e lib a tka n m a suka n fa kto r p ro d uksi, ke le m b a g a a n d a n ke nikm a ta n ya ng d iing inka n untuk m e nd ukung ke nya m a na n iklim b e rinve sta si (Ba rlo we , 1986).
la nd sc a p e ) se b a g a i va ria b e l ta m b a ha n
Untuk ko nd isi sa a t ini, d im e nsi lo ka si tid a k ha nya te rka it d e ng a n m a sa la h rua ng ( sp a c e ), ja ra k ( d ista nc e ), d a n wa ktu (time ), te ta p i jug a d im e nsi g e o g ra fis (to p o g ra fi, hid ro lo g i) d a n la nse ka p e ko no m i ( e c o no mic
Pa d a d a sa rnya ko nse p -ko nse p p e ng e m b a ng a n wila ya h tid a k d a p a t d ile p a ska n d a ri b e rb a g a i te o ri te nta ng lo ka si d a n te o ri-te o ri lo ka si p a d a d a sa rnya a d a la h up a ya untuk m e ng o p tim a lka n fung si la ha n p a d a sua tu wila ya h te rte ntu.
Re nd a hnya ting ka t p e m a nfa a ta n la ha n d i ke c a m a ta n Pa lu Tim ur (khususnya p a d a ke lura ha n La ya na , To nd o , d a n Po b o ya ) d a n ke c a m a ta n Pa lu Uta ra (khususnya p a d a ke lura ha n Ma m b o ro , Ta ip a , d a n Ka nyum a lue ) p a d a d a sa rnya d ise b a b ka n o le h ko nd isi fisik la ha n ya ng le b ih se ring d iko no ta sika n se b a g a i d a e ra h m a rg ina l (ke ring ) se hing g a ke b e ra d a a n fa silita s- fa silita s um um ya ng d iha ra p ka n m e nja d i titik tum b uh b a g i d a e ra h se kita rnya b e lum te rja d i.
2
m e rup a ka n p o te nsi ya ng c ukup stra te g is d ike m b a ng ka n untuk b e rb a g a i ke g ia ta n p e m b a ng una n d im a sa ya ng a ka n d a ta ng .
2
(23,61%) d a ri lua s ko ta Pa lu d e ng a n ke p a d a ta n p e nd ud uk 386 jiwa / km
2
) d a n ke c a m a ta n Pa lu Uta ra d iuruta n ke d ua d e ng a n lua s 85,64 km
2
(45,41%) m e rup a ka n ke c a m a ta n te rlua s d i ko ta Pa lu d e ng a n ke p a d a ta n p e nd ud uk ya ng re la tif m a sih re nd a h (388 jiwa / km
2. Tinja ua n Pusta ka
Ana lisis O p tim a lisa si Fung si La ha n d i Ko ta Pa lu (Stud i Ka sus: Ke c a m a ta n Pa lu Tim ur d a n Ke c a m a ta n Pa lu Uta ra ) (Lutfi)
257 te rse b ut. Ad isa sm ita m e ng istila hka n ke b e rp iha ka n te rse b ut se b a g a i “ Inje c tio n to Influe nc e Re g io n” .
Ke sim p ula nnya a d a la h b a hw a ko nse p p e ng e m b a ng a n w ila ya h d a la m ka ita nnya d e ng a n up a ya p e m a nfa a ta n la ha n se c a ra o p tim a l p a d a d a sa rnya b e rtujua n untuk m e nye im b a ng ka n se ka lig us m e nc ip ta ka n ke te rp a d ua n a nta r wila ya h p e rko ta a n ya ng p a d a p a sc a a ktifita snya ke la k d a p a t m e nja m in d a n m e nunja ng ke le sta ria n la ha n ( la nd c o nse rva tio n), p e ning ka ta n e ko no m i ( imp ro vme nt o f e c o no mic
c o nd itio n) d a n ke se ja hte ra a n so sia l
( so c ia l wa lfa re ) m a sya ra ka t se c a ra ke se luruha n d i m a sa ya ng a ka n d a ta ng .
Me to d e a na lisis ya ng d ig una ka n a d a la h m e to d e Sup e r imp o se (tum p a ng -tind ih) d a n ha silnya d ia na lisis se c a ra kua lita tif d e ng a n m e nd iskrip sika nnya b e rd a sa rka n ting ka t ke b utuha nnya m a sing -m a sing . Je nis d a ta ya ng d ib utuhka n ya kni d a ta d e m o g ra fi, p e ta wila ya h a d m inistra tif, p e ta to p o g ra fi d a n g e o g ra fi, p e ta ko nd isi a ir ta na h, p e ta e xisting RUTR, p e ta Re nc a na Pe ng g una a n La ha n d a n ‘ Po tre t’ c iri d o m ina n d a ri m a sing -m a sing p usa t p e la ya na n ya ng d a p a t d ip e ro le h m e la lui p e ng a m a ta n la ng sung m a up un ya ng te rc a ntum d a la m d o kum e n te rtulis.
Po p ula si ya ng d ig una ka n a d a la h p o p ula si sa m p ling ya itu ke g ia ta n- ke g ia ta n p e m a nfa a ta n fung si rua ng ya ng d ila kuka n o le h p e m e rinta h d a e ra h, p e rusa ha a n swa sta , d a n m a sya ra ka t. Se d a ng ka n unit a na lisis a ta u p o p ula si sa sa ra n ya ng d ig una ka n a d a la h p e ta k-p e ta k (ka p ling ) la ha n ya ng d im a nfa a tka n untuk fung si p e rum a ha n ya ng b e ra d a p a d a ke d ua ke c a m a ta n ya ng d ija d ika n o b je k p e ne litia n. Pe ne ntua n sa m p e l d ila kuka n d e ng a n p ro se d ur se b a g a i b e rikut : a . Po p ula si sa sa ra n a ta u unit a na lisis d ikla sifika sika n b e rd a sa rka n m a sa se te la h b e rsta tus se b a g a i ko ta (1994) d a n sa a t te rja d inya p e m e ka ra n ke c a m a ta n Pa lu Tim ur m e nja d i d ua b a g ia n ya itu d ib e ntuknya ke c a m a ta n Pa lu Uta ra . Ta ha p p e rta m a ya ng d ila kuka n a d a la h m e ne ntuka n wila ya h (ke lura ha n) ya ng m e m p unya i ting ka t p e m a nfa a ta n la ha n ya ng re la tif m a sih re nd a h d e ng a n ind ika to r ting ka t ke p a d a ta n p e nd ud uk te re nd a h (kura ng d a ri 400 jiwa / km
2 ).
Ke lura ha n ya ng d im a ksud m a sing - m a sing d i ke c a m a ta n Pa lu Tim ur a d a la h ke lura ha n La so a ni, ke lura ha n Po b o ya , ke lura ha n To nd o d a n ke lura ha n La ya na Ind a h d a n d i ke c a m a ta n Pa lu Uta ra a d a la h ke lura ha n Ba iya d a n ke lura ha n Pa nto lo a n. Ta ha p ke d ua a d a la h m e ne ntuka n wila ya h (ke lura ha n) ya ng m e m p unya i ko m p le ks p e rum a ha n ya ng d ib a ng un o le h p e ng e m b a ng ( d e ve lo p e r) ya ng jum la hnya le b ih d a ri 100 unit b . Pe ng a m b ila n sa m p e l d ila kuka n d e ng a n m e m p e rha tika n m a sing - m a sing ke lo m p o k fung si la ha n ya ng te rse b a r p a d a ke lura ha n sa sa ra n.
3. Me to d e Pe ne litia n
4. Ha sil d a n Pe m b a ha sa n
4.1 Ke te rse d ia a n fa silita s p e la ya na n um um Ke te rse b a ra n fung si d o m ina n d a ri fa silita s p e la ya na n p a d a ke d ua ke c a m a ta n te rse b ut ya ng m e rup a ka n kutub -kutub ya ng te la h d ite ntuka n se sua i d e ng a n fung si d a n ke se sua ia n la ha n ya ng a d a , se c a ra g ra d ua l m e nurut Pe rro ux (1955) d iha ra p ka n d a p a t m e nc ip ta ka n inte ra ksi ya ng sine rg is b a ik d a la m ska la intra re g io n m a up un inte rre g io n ya ng d a la m ke se im b a ng a n ja ng ka p a nja ng tid a k ha nya ke g ia ta n ind ustri p e ng g e ra k a ta u ya ng m e ng ha silka n b a ra ng -b a ra ng p ro d uksi se p e rti ke te rse b a ra n a ne ka ind ustri p a d a ko rid o r Pa lu Tim ur d a n Pa lu Uta ra d a n ind ustri a nd a la n a ta u ya ng m e ng ha silka n ja sa se p e rti ja sa tra nsp o rta si la ut m e la lui p e la b uha n Pa nto lo a n d a n p e la b uha n fe ri Ta ip a se rta ja sa tra nsp o rta si a ng kuta n d a ra t m e la lui te rm ina l ind uk Ma m b o ro , tid a k ha nya d a p a t m e ng a la m i p e rtum b uha n se c a ra e ko no m i, te ta p i jug a ke g ia ta n Jurna l SMARTe k, Vo l. 3, No . 4, No p e m b e r 2005: 255 - 261
p e nunja ng la innya se p e rti p e rum a ha n untuk m e m a nfa a tka n la ha n ya ng a d a se b a g a i up a ya untuk m e nd e ka tka n d iri d a ri te m p a tnya b e ke rja .
Te ta p i ke nya ta a nnya d a p a t d isim p ulka n b a hwa d a la m kurun wa ktu se ja k te rja d inya p e m e ka ra n ke c a m a ta n (1994), se yo g ya nya te la h b e rd a m p a k o p tim a l te rha d a p inte nsita s p e m a nfa a ta n la ha n ya ng a d a untuk b e rb a g a i ke p e nting a n se sua i d e ng a n a ra ha n ya ng te la h d ite ta p ka n d a la m RUTR ko ta Pa lu.
Me ng a c u p a d a te o ri lo ka si Vo n Tune n, te o ri Te m p a t C e ntra l C hrista lle r d a n te o ri kutub p e rtum b uha n Pe rro ux b a hwa d e ng a n ke b e ra d a a n b e b e ra p a fa silita s p e la ya na n um um d a n d id ukung d e ng a n ja ring a n tra nsp o rta si ya ng m e nd ukung a kse sib ilita s ya ng c ukup ting g i “ d a ri” d a n “ ke ” p usa t ko ta ind uk (d e ng a n b e rfung sinya ja lur ling ka r te ng a h) d iha ra p ka n tid a k ha nya d a p a t m e ng a la m i p e rtum b uha n se c a ra e ko no m i, te ta p i jug a ke g ia ta n p e nunja ng la innya se p e rti p e rum a ha n untuk m e m a nfa a tka n la ha n ya ng a d a se b a g a i up a ya untuk m e nd e ka tka n d iri d a ri te m p a tnya b e ke rja . Me skip un d e m ikia n, p e rke m b a ng a n p e m a nfa a ta n la ha n p a d a m a sing -m a sing ke c a m a ta n te rse b ut jika d ib a nd ing ka n d e ng a n d ua ke c a m a ta n la innya d i ko ta Pa lu, m a sih re la tif re nd a h d e ng a n ind ika to r ting ka t ke p a d a ta n ya ng a d a .
4.2 Ke tid a kse sua ia n p e m a nfa a ta n la ha n Pe ne ntua n krite ria ke tid a kse sua ia n a nta ra re nc a na p e ng g una a n la ha n ya ng te la h d ite ta p ka n d a n d isa hka n d a la m RUTR ko ta Pa lu sa m p a i d e ng a n ta hun 2009 d a n ke b e ra d a a n p e m a nfa a ta n la ha n ya ng a d a ( e xisting la nd use ) se la in d id a sa rka n p a d a ko nsiste nsi a nta ra p e ng g una a n la ha n ya ng a d a sa a t ini d e ng a n re nc a na p e ng g una a n la ha n ya ng te la h d ite ta p ka n se p e rti p e m a nfa a ta n la ha n ko so ng , te g a la n, a ta u se m a k untuk ka wa sa n p e rm ukim a n d e ng a n fa silita s p e nunja ng nya a ta u untuk ka wa sa n ind ustri, jug a d id a sa rka n p a d a sta nd a r ke se suia n la ha n ya ng b e rp e d o m a n p a d a ke m a m p ua n d a ya d ukung sum b e r d a ya ya ng a d a d a ri Dire kto ra t Ta ta Ko ta d a n Ta ta Da e ra h (1992) se p e rti tid a k m e ng a lihfung sika n la ha n b ud id a ya p e rta nia n ya ng m a sih p ro d uktif m isa lnya la ha n p e rke b una n ke la p a d a n la ha n sa wa h ya ng b e ririg a si te knis.
G a m b a r 1.
Sup e r Imp o se Pe ta : Pe ng g una a n La ha n Sa a t ini, Pe ta
Re nc a na Pe ng g una a n La ha n, Pe ta Ko nd isi Air Ta na h, d a n Pe ta Je nis G e o lo g i
Ana lisis O p tim a lisa si Fung si La ha n d i Ko ta Pa lu (Stud i Ka sus: Ke c a m a ta n Pa lu Tim ur d a n Ke c a m a ta n Pa lu Uta ra ) (Lutfi)
259 Be rd a sa rka n ha sil sup e r imp o se (g a m b a r 1) d a n d a ta p a d a ta b e l 1 d a p a t d isim p ulka n b a hwa m e skip un te rd a p a t ko nsiste nsi a nta ra p e ng g una a n ya ng a d a sa a t ini d a n re nc a na ya ng te la h d ite ta p ka n, te ta p i te rd a p a t p ula p e rg e se ra n a ta u p e nyim p a ng a n ya ng sifa tnya b e rte nta ng a n d e ng a n p e d o m a n se p e rti ya ng te la h d ije la ska n d ia ta s. Da m p a k ya ng d a p a t d ira sa ka n o le h m a sya ra ka t se te m p a t a kib a t d a ri ke tid a kse sua ia n p e ng g una a n la ha n ya ng a d a sa a t ini d a n re nc a na ya ng te la h d ite ta p ka n p a d a wila ya h te rse b ut d ia nta ra nya a d a la h m e nurunnya d a ya d ukung ling kung a n a la m a kib a t b e rub a hnya huta n m e nja d i ka wa sa n ind ustri a ta u b a hka n m a ta p e nc a ha ria n p e nd ud uk/ p e ke b un (ke b un ke la p a ) d a n p e ta ni sa wa h ke se kto r la innya ya ng d a la m ja ng ka p a nja ng a ka n d a p a t m e m p e ng a ruhi ke hid up a n so sio - kultura l p e nd ud uk se te m p a t.
Ta b e l 1. Pe rse nta se d a n lua s ke tid a kse sua ia n re nc a na p e ng g una a n la ha n te rha d a p b e b e b e ra p a p e ng g una a n la ha n ya ng a d a d i Ke c . Pa lu Tim ur d a n Pa lu Uta ra
KEC AMATAN PENG G UNAAN LAHAN SAAT INI LUAS (km 2) RENC ANA
PENG G UNAAN LAHAN LUAS (km 2) PERS.
(%) Pa lu Tim ur Huta n 89,64 Pe te rna ka n 11,18 12,47
Ind ustri 2,16 2,41 Ind ustri 2,36 Pe rd a g a ng a n d a n Ja sa 0,86 36,44 Pe rm ukim a n d a n fa silita s p e nunja ng
0,69 29,24 Ind ustri 0,81 34,32 Ke b un Ke la p a 0,88 Pe rm ukim a n d a n fa silita s p e nunja ng 0,82 93,18 Ind ustri 0,04 4,55 Pe te rna ka n 0,02 2,27
Pe rd a g a ng a n d a n ja sa 0,24 Pe rm ukim a n d a n fa silita s p e nunja ng 0,24 100,00
Pa lu Uta ra Te g a la n, Ta na h Ko so ng 15,36 La ha n ke ring 0,27 1,76 Huta n 32,08 Pe te rna ka n 6,75 21,04 Ind ustri 9,42 29,36 La ha n ke ring 1,5 4,68 Pe rm ukim a n d a n fa silita s p e nunja ng
1,97 6,14 Ind ustri 1,12 Pe rd a g a ng a n d a n ja sa 0,89 79,46 Pe rm ukim a n d a n fa silita s p e nunja ng
0,21 18,75 La ha n ke ring 0,02 1,79 Ke b un Ke la p a 14,78 Pe rd a g a ng a n d a n ja sa 0,55 3,72 Pe rm ukim a n d a n fa silita s p e nunja ng 6,40 43,30 Ind ustri 2,73 18,47 La ha n ke ring 3,74 25,30 Pe rika na n 0,03 0,20 Sa wa h 1,41 Pe rd a g a ng a n d a n ja sa 0,04 2,84 Pe rm ukim a n d a n fa silita s p e nunja ng
0,91 64,54 Ind ustri 0,44 31,21 Sum b e r: Dio la h Be rd a sa rka n Pe rhitung a n lua s Pe ta Pe ng g una a n La ha n d a n Pe ta Re nc a na Pe ng g una a n La ha n (d a la m RTRW ko ta Pa lu, 1999) ya ng d id ig ita si ke m b a li (2002). Jurna l SMARTe k, Vo l. 3, No . 4, No p e m b e r 2005: 255 - 261
G a m b a r 2. Pe rse nta se Ko nd isi Air Ta na h Untuk Ma sing -Ma sing Ka te g o ri d i Ke c a m a ta n Pa lu Tim ur d a n Pa lu Uta ra
6,33 91,68 2,00 41,73 58,27 0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00 70,00 80,00 90,00 100,00 KEMUNG. BAWAH PERMUKAAN LEBIH BAIK JELEK SEDANG SEDANG JELEK P A LU TIM U R P ALU UTARA
Pa lu Tim ur khususnya ke lura ha n Po b o ya , ke lura ha n To nd o , d a n ke lura ha n La ya na , d a n d i ke c a m a ta n Pa lu Uta ra khususnya d i ke lura ha n Ma m b o ro , ke lura ha n Ka yum a lue Pa je ko , d a n ke lura ha n Ta ip a p a d a um um nya ha nya d itum b uhi o le h je nis ve g e ta si ya ng
Pe rse p si m a sya ra ka t Ko nd isi fisik la ha n d i ke c a m a ta n
Asp e k to p o g ra fis d a p a t d iliha t p a d a ta b e l 2.
Asp e k to p o g ra fis
(Dit. G e o lo g i Ba nd ung ; 1989) ya ng d id ig ita si ke m b a li untuk m e nd a p a tka n lua s d a ri m a sing -m a sing ko nd isi g e o lo g i ya ng a d a , g e o lo g i ko ta Pa lu te ruta m a p a d a Ke c a m a ta n Pa lu Tim ur d a n Pa lu Uta ra te rd iri a ta s je nis Aluvia l d a n End a p a n Pa nta i, Mo la sa C e le b e s, Ko m p le ks Ba tua n Me ta m o rf, d a n Fo rm a si Tino m b o . Je nis G e o lo g is ini b e rp e ng a ruh te rha d a p ke te rse d ia a n sum b e r a ir p e rm uka a n ya ng a d a .
Asp e k g e o lo g is Be rd a sa rka n Pe ta G e o lo g i Tinja u
Be sa rnya p e rse nta se lua s la ha n d e ng a n ko nd isi a ir ta na h ya ng re la tif “ je le k” (G a m b a r 2) m e nja d i sa la h sa tu fa kto r p e nye b a b re nd a hnya inte nsita s p e ng g una a n la ha n untuk b e rb a g a i p e runtuka n d i ke d ua ke c a m a ta n te rse b ut. Sa la h sa tu ind ika si p e ng a ruh te rha d a p ha l te rse b ut a d a la h re a lisa si p e m b a ng una n p e rum a ha n ya ng d ila kuka n o le h p iha k p e ng e m b a ng ( d e ve lo p e r) ya ng ha nya m e nc a p a i ra ta -ra ta 53,95% te rb a ng un d a n 80,27% te rhuni.
Sum b e r: Ha sil Pe ng o la ha n Da ta Pe ta Ana lisis Ko nd isi Air Ta na h
Ko nd isi a ir ta na h
4.3 Fa kto r-fa kto r p e nye b a b re nd a hnya inte nsita s p e m a nfa a ta n la ha n
2 Pa lu Uta ra 60,51 25,13 85,64 Lua s To ta l 103,6 146,75 250,35 Sum b e r : Ha sil d id ig ita si ke m b a li Pe ta Re nc a na ya ng a d a d a la m RUTR ko ta Pa lu (2002).
1 Pa lu Tim ur 43,24 121,47 164,71
Ko nse rva si)
> 15% (La ha n C a d a ng a n a ta u
Jum la h 0 - 15% (Bud i Da ya Pe rko ta a n)
No Ke c a m a ta n Ke m iring a n Le re ng
Ta b e l 2. Pe rb a nd ing a n Lua s La ha n Be rd a sa rka n Sta nd a r Ke se sua ia n Ke m iring a n Le re ng untuk Aktifita s Bud i Da ya Pe rko ta a n d a n Pe ng e m b a ng a n La ha n C a d a ng a n a ta u Ko nse rva si
(%)
Ana lisis O p tim a lisa si Fung si La ha n d i Ko ta Pa lu (Stud i Ka sus: Ke c a m a ta n Pa lu Tim ur d a n Ke c a m a ta n Pa lu Uta ra ) (Lutfi)
Ec o no mic s The Ec o no mie s O f Re a l Esta te . Fo ur Ed itio n.
De m ikia n ha lnya d a ri a sp e k se ja ra h p e rke m b a ng a n ko ta se b e lum te rja d inya p e m e ka ra n ke c a m a ta n (1994). Po sisi g e o g ra fis ke d ua ke c a m a ta n se b e lum te rja d inya p e m e ka ra n m e rup a ka n d a e ra h p ing g ira n ya ng p a d a um um nya b a nya k d iko no ta sika n se b a g a i d a e ra h m a rg ina l d a n d iid e ntikka n d e ng a n la ha n ya ng ke ring , susa h a ir, d a n b e rb a g a i a trib ut m a rg ina l la innya .
Ha ll, Eng le wo o d C liffs, Ne w Je rse y. C o nye rs, D., a nd Hills, P., 1984, An
So uthe rn G e rma ny. Pre nc tic e -
Pre ntic e -Ha ll, Eng e lwo o d C liffs, Ne w Je rse y. C hrista lle r, W., 1933, C e ntra l Pla c e s in
6. Da fta r Pusta ka
Ad isa sm ita , R., 1982, Be b e ra p a Dime nsi
Eko no mi Wila ya h. Unive rsita s Ha sa nud d in , Ujung Pa nd a ng .
Ba rlo we , R., 1986, La nd Re so urc e
5. Ke sim p ula n
2. Be rd a sa rka n ha sil sup e r imp o se p e ta ko nd isi a ir ta na h d a n je nis g e o lo g i, ya ng m e nja d i p e nye b a b re nd a hnya ting ka t p e m a nfa a ta n la ha n p a d a ke d ua ke c a m a ta n te rse b ut a d a la h ko nd isi a ir ta na h ya ng b e ra d a p a d a kisa ra n je le k – se d a ng , ke c ua li se b a g ia n ke c il d i Ke c a m a ta n Pa lu Tim ur ya ng b e ra d a p a d a ko nd isi a ir ta na h ya ng le b ih b a ik, ko nd isi g e o lo g i ya ng b e rp e ng a ruh te rha d a p sum b e r d a ya a ir ta na h. Fa kto r la innya a d a la h p e rse p si m a sya ra ka t b a hwa ko nd isi la ha n p a d a ke d ua ke c a m a ta n te rse b ut a d a la h ke ring , sulit a ir d a n b e rb a g a i p re d ika t m a rg ina l la inya
Ec o no mic De ve lo p me nt, Ya le
Nic o lso n, Lo nd o n.
Re g io na l Ec o no mic : Lo c a tio n The o ry, Urb a n Struc ture a nd Re g io na l C ha ng e . We id e nfe ld a nd
Je nd ra l C ip ta Ka rya . Ujung Pa nd a ng , 9–11 Pe b rua ri, Ha l. 4–5 . Ric ha rd so n, H. W., 1969,
Pe ng a tura n Bid a ng Ke -C ip ta Ka rya a n De p . P.U.. Dire kto ra t
Ba b VI ha l. 29. Unive rsita s Ha sa nud d in, Ujung Pa nd a ng . Re nya nsih, 1989, Pe ng a tura n Ta ta Rua ng Da e ra h d a n Ko ta .
Pe ng e mb a ng a n Wila ya h. Dirujuk o le h Ra ha rd jo Ad isa sm ita .1989.
Unive rsity Pre ss, Ne w Ha ve n Pe rro ux, F., 1955, Te o ri-Te o ri Lo ka si d a n
Um um R.I., Ja ka rta . Hirsc hm a n, A. O ., 1958, The Stra te g y o f
1. Te rja d inya p e rg e se ra n fung si la ha n se p e rti huta n d a n ke b un ke la p a se b a g a i la ha n ke ring , fung si huta n se b a g a i ka wa sa n ind ustri, a re a l p e rsa wa ha n d a n ke b un ke la p a p ro d uktif se b a g a i ka wa sa n p e rm ukim a n d a n fa silita s p e nunja ng nya m e rup a ka n ha l ya ng b e rte nta ng a n d a n tid a k se sua i d e ng a n a ra ha n p e d o m a n ke m a m p ua n d a ya d ukung sum b e r d a ya ya ng a d a (Dire kto ra t Ta ta Ko ta d a n Da e ra h, 1992) d a n Und a ng - Und a ng No . 24 ta hun 1992 te nta ng Pe na ta a n Rua ng .
Se ri Me ka nisme Pe ng e mb a ng a n Wila ya h ; Sa tua n Wila ya h Pe ng e mb a ng a n (SWP). De p a rte m e n Pe ke rja a n
C a m b rid g e , Ma ssa c huse tts, a nd Lo nd o n, Eng la nd . Ha d jisa ro sa , P., 1974,
Re g io na l Po lic y Re a d ing in The o ry a nd Ap lic a tio n. The MIT Pre ss :
Frie d m a n, J., a nd Alo nso , W. (Ed .), 1975,
261 ta ha n te rha d a p p a na s m a ta ha ri se p e rti ta na m a n ka ktus d a n se m a k b e luka r.
Intro d uc tio n to De ve lo p me nt Pla nning In The Third Wo rld .
Da ri p e m b a ha sa n d a n p e ng o la ha n d a ta d ip e ro le h b e b e ra p a ha l ya ng te rka it d e ng a n up a ya untuk m e ng o p tim a lka n fung si la ha n ya ng m e nunja ng struktur ta ta g una la ha n wila ya h p e rko ta a n d i ke c a m a ta n Pa lu Tim ur d a n ke c a m a ta n Pa lu Uta ra , d a p a t d isim p ulka n b e b e ra p a ha l ya itu :
C ha p te r 1 – 4. Jo hn Wille y a nd So ns; C hic he ste r