Pengaruh Diameter Die, Bahan Pengikat, dan Kadar Air Bahan Baku Terhadap Kualitas Pelet yang Dihasilkan pada Produksi Pelet Pakan Ternak Ruminansia Berbasis Biomassa Kelapa Sawit

Lampiran 1. Analisis Varian Indeks Ketahanan Pelet

  No Sumber keragaman DF Seq SS Adj SS Adj MS F P

  1 Diameter die (mm) 1 294,44 294,44 294,44 16,22 0,000

  2 Bahan pengikat (% wt) 2 11427,33 11427,33 5713,66 314,98 0,000

  3 Penambahan air (% wt) 2 106,72 106,72 53,36 2,94 0.066

  4 Pelepah 1 114,01 114,01 114,01 6,28 0,017 Diameter die (mm)*Bahan 5 pengikat (%wt)

  2 38,39 38,39 19,19 1,06 0,358 Diameter die (mm)*Penambahan 6 air (%wt)

  2 82,79 82,79 41,39 2,28 0,117

  7 Diameter die (mm)*pelepah 1 11,52 11,52 11,52 0,64 0,431 Bahan pengikat (% 8 wt)*Penambahan air (%wt)

  4 243,32 243,32 60,83 3,35 0,020

  9 Bahan pengikat (% wt)*pelepah 2 90,64 90,64 45,32 2,50 0,096

  10 Penambahan air (% wt)*pelepah 2 78,40 78,40 39,20 2,16 0,130 Diameter die (mm)*bahan pengikat (%wt)*penambahan air

  11 (%wt) 4 432,56 432,56 108,14 5,96 0,001 Diameter die (mm)*bahan 12 pengikat (%wt)*pelepah

  2 46,81 46,81 23,40 1,29 0,288 Diameter die (mm)*penambahan 13 air (%wt)*pelepah

  2 108,81 108,81 54,40 3,00 0,062 Bahan pengikat (%wt)*penambahan air 14 (%wt)*pelepah

  4 261,42 261,42 65,36 3,60 0,014 Diameter die (mm)*bahan pengikat (%wt)*penambahan air

  15 (%wt)*pelepah 4 338,33 338,33 84,58 4,66 0,004 Error 36 653,03 653,03 18,14 Total 71 14328,50

  S = 4,25908 R-Sq = 95,44% R-Sq(adj) = 91,01%

  

Lampiran 2. Uji Duncan Kombinasi PerlakuanTerhadap Indeks Ketahanan Pelet (%)

Perlakuan Ulangan

  94.2

  97

  95.1 96.15 gh A1B3C1D1

  97.2

  94.4 94.6 fgh A2B2C2D1

  94.8

  94.7 94.45 fgh A1B3C2D2

  94.9 94.05 fgh A2B3C3D1

  96.5

  93.2

  93.5 93.05 efgh A1B2C1D1

  92.6

  92.3 93 efgh A2B2C3D2

  93.7

  91.2 90.85 efgh A1B2C2D1

  90.5

  95.9 96.45 h A1B3C2D1

  97.3 96.9 h A2B2C2D2

  90.8

  97.5 98.1 h A2B3C3D2

  98.4 99 h

  99.6

  98.4 98.7 h A2B2C3D1

  99

  97.3 98.15 h A2B3C1D1

  99

  98.7

  97.7

  97.2 98.05 h A1B2C1D2

  98.9

  97.3 97.8 h A1B3C3D1

  98.3

  97.3 97.45 h A2B3C2D1

  97.6

  96.1 96.9 h A2B3C1D2

  90.5 90.65 efgh A2B2C1D1

  89.2 90.3 efgh A2B2C1D2

  Rata-rata Notasi

  61.6 62.25 a A2B1C1D1

  64.7 64.25 a A2B1C2D1

  63.8

  62.2 62.85 a A1B1C3D2

  63.5

  61.2 62.7 a A1B1C2D1

  64.2

  62.9

  65.4 64.55 ab A2B1C3D2

  62.4 62.05 a A1B1C2D2

  61.7

  60.6 61.05 a A1B1C1D1

  61.5

  61.2 60.4 a A2B1C2D2

  59.6

  I II A1B1C1D2

  63.7

  68.6

  91.4

  82.5

  91.2 90.1 efgh A1B2C3D2

  89

  84.9 85.8 defg A1B3C3D2

  86.7

  83.7 84.45 def A2B3C2D2

  85.2

  83.2 82.85 de A1B2C2D2

  82.5 82.5 de A1B2C3D1

  70.2 69.4 ab A1B1C3D1

  82.5

  80.6 81.8 d A1B3C1D2

  83

  60.6 78.1 cd A2B1C3D1

  95.6

  68.9 70.6 bc A2B1C1D2

  72.3

  Keterangan : A1 : 8*40 mm; A2 : 10*30 mm; B1: tanpa bahan pengikat; B2: Tepung gaplek 7%; B3: Tepung industri 7%; C1: Penambahan air panas 24%; C2 : Penambahan air panas 32%; Penambahan air panas 40%; D1 : rajangan pelepah diayak 9 mesh; (D2) Rajangan pelepah tidak diayak

Lampiran 3. Perhitungan rata-rata indeks ketahanan pelet (%) akibat tidak berpengaruhnya varibel penambahan air panas

  90.65 A2B2C2D2

  78.1 A2B1C2D2

  61.05 A2B1C3D2 69.4 208.55

  69.52 A2B2C1D1

  90.85 A2B2C2D1

  96.15 A2B2C3D1 99 286

  95.33 A2B2C1D2

  96.9 A2B2C3D2 93.05 280.6

  64.55 A2B1C3D1 81.8 209.05

  93.53 A2B3C1D1

  98.7 A2B3C2D1

  97.8 A2B3C3D1 94.45 290.95

  96.98 A2B3C1D2

  97.45 A2B3C2D2

  85.8 A2B3C3D2 98.15 281.4

  93.8 Keterangan : A1 : 8*40 mm; A2 : 10*30 mm; B1: tanpa bahan pengikat; B2: Tepung gaplek 7%; B3: Tepung industri 7%; C1: Penambahan air panas 24%; C2 : Penambahan air panas 32%; Penambahan air panas 40%; D1 : rajangan pelepah diayak 9 mesh; (D2) Rajangan pelepah

  69.68 A2B1C1D2

  Perlakuan PDI Jumlah Rata-rata A1B1C1D1

  62.05 A1B1C2D1

  89.97 A1B2C1D2

  62.85 A1B1C3D1 70.6 195.5

  65.17 A1B1C1D2

  60.4 A1B1C2D2

  62.25 A1B1C3D2 64.25 186.9

  62.3 A1B2C1D1

  94.05 A1B2C2D1

  93 A1B2C3D1 82.85 269.9

  98.1 A1B2C2D2

  89.07 A2B1C1D1

  84.45 A1B2C3D2 90.3 272.85

  90.95 A1B3C1D1

  96.45 A1B3C2D1

  96.9 A1B3C3D1 98.05 291.4

  97.13 A1B3C1D2

  82.5 A1B3C2D2

  94.6 A1B3C3D2 90.1 267.2

  62.7 A2B1C2D1

Lampiran 4. Analisis Varian Hardness

  No Sumber Keragaman DF Seq SS Adj SS Adj MS F P

  1 Diameter die (mm) 1 10,336 10,336 10,336 20,35 0,000

  2 Bahan pengikat (% wt) 2 328,140 328,140 164,070 322,99 0,000

  3 Penambahan air (% wt) 2 5,208 5,208 2,604 5,13 0,011

  4 Pelepah 1 5,712 5,712 5,712 11,25 0,002 Diameter die (mm)*Bahan pengikat 5 (%wt)

  2 3,151 3,151 1,575 3,10 0,057 Diameter die (mm)*Penambahan 6 air (%wt)

  2 31,455 31,455 15,728 30,96 0,000

  7 Diameter die (mm)*pelepah 1 2,191 2,191 2,191 4,31 0,045 Bahan pengikat (% 8 wt)*Penambahan air (%wt)

  4 24,145 24,145 6,036 11,88 0,000

  9 Bahan pengikat (% wt)*pelepah 2 36,083 36,083 18,041 35,52 0,000

  10 Penambahan air (% wt)*pelepah 2 5,496 5,496 2,748 5,41 0,009 Diameter die (mm)*bahan pengikat 11 (%wt)*penambahan air (%wt)

  4 4,251 4,251 1,063 2,09 0,102 Diameter die (mm)*bahan pengikat 12 (%wt)*pelepah

  2 1,128 1,128 0,564 1,11 0,341 Diameter die (mm)*penambahan 13 air (%wt)*pelepah

  2 9,513 9,513 4,757 9,36 0,001 Bahan pengikat (%wt)*penambahan air 14 (%wt)*pelepah

  4 46,666 46,666 11,667 22,97 0,000 Diameter die (mm)*bahan pengikat (%wt)*penambahan air 15 (%wt)*pelepah

  4 84,850 84,850 21,212 41,76 0,000 Error 36 18,287 18,287 0,508 Total 71 616,612 S = 0,712724 R-Sq = 97,03% R-Sq(adj) = 94,15%

  Lampiran 5. Uji Duncan Kombinasi PerlakuanTerhadap Hardness (kg)

  7.11 7.14 ghij A2B3C1D2

  7.21 7.52 hijk A1B3C2D1

  7.83

  7.53 7.35 hijk A2B3C2D2

  7.17

  8.75 7.17 ghij A2B2C3D1

  5.58

  7.17

  8.56 8.37 ijkl A2B2C2D2

  6.67 6.79 ghij A1B3C3D1

  6.91

  6.81 6.7 ghi A2B2C1D2

  6.58

  6.12 6.32 fgh A2B2C1D1

  6.52

  6.24 6.29 fgh A2B1C3D1

  8.17

  8.55

  6.1 5.89 fgh A2B2C3D2

  8.33

  12.17 12.16 o Keterangan : A1 : 8*40 mm; A2 : 10*30 mm; B1: tanpa bahan pengikat; B2: Tepung gaplek 7%; B3:

  12.15

  11.2 10.85 no A1B2C1D2

  10.5

  9.79 10.31 mn A2B3C3D1

  10.83

  11.67 10 lmn A1B3C1D1

  10.17 10 lmn A2B3C2D1

  8.2 8.38 ijkl A2B3C3D2

  9.83

  9.83 9.92 lmn A1B2C2D1

  10.01

  8.72 8.95 klm A1B3C2D2

  9.17

  8.21 8.52 jkl A2B3C1D1

  8.83

  6.33

  5.67

  Kombinasi Perlakuan

  2.32

  3.32

  2.94 2.66 abc A1B1C2D2

  2.37

  2.83 2.62 abc A1B1C3D1

  2.41

  2.81 2.57 abc A1B1C1D2

  2.53 2.36 ab A2B1C2D1

  3.19

  2.19

  2.36 2.28 a A1B1C3D2

  2.19

  2.15 2.28 a A2B1C3D2

  2.4

  I II A2B1C2D2

  Ulangan Rata-rata Notasi

  2.17 2.75 abc A1B1C2D1

  2.81 3 abc A2B1C1D1

  5.61 5.47 efg A1B3C3D2

  3.5 3.52 abcd A2B1C1D2

  5.33

  5.25 5.46 efg A1B2C2D2

  5.67

  4.73 4.78 def A2B2C2D1

  4.83

  2.53 3.93 cde A1B2C3D2

  5.33

  3.53

  3.19

  3.93 3.38 abcd A1B3C1D2

  2.83

  3.24 3.37 abcd A1B2C1D1

  3.5

  3.13 3.17 abcd A1B2C3D1

  3.2

  3.13 3.16 abcd A1B1C1D1

  Tepung industri 7%; C1: Penambahan air panas 24%; C2 : Penambahan air panas 32%; Penambahan air panas 40%; D1 : rajangan pelepah diayak 9 mesh; (D2) Rajangan pelepah tidak diayak

  Lampiran 6. Analisis Varian Efisiensi Pembuatan Pelet

  No Sumber Keragaman DF Seq SS Adj SS Adj MS F P

  1 Diameter die (mm) 1 45,3 45,3 45,3 6,70 0,014

  2 Bahan pengikat (% wt) 2 29445,9 29445,9 14723,0 2177,19 0,000

  3 Penambahan air (% wt) 2 547,2 547,2 273,6 40,46 0,000

  4 Pelepah 1 1002,8 1002,8 1002,8 148,29 0,000 Diameter die (mm)*Bahan pengikat 5 (%wt)

  2 35,6 35,6 17,8 2,63 0,086 Diameter die (mm)*Penambahan air 6 (%wt)

  2 665,8 665,8 332,9 49,23 0,000

  7 Diameter die (mm)*pelepah 1 157,5 157,5 157,5 23,30 0,000 Bahan pengikat (% wt)*Penambahan 8 air (%wt)

  4 924,3 924,3 231,1 34,17 0,000

  9 Bahan pengikat (% wt)*pelepah 2 564,9 564,9 282,4 41,77 0,000

  10 Penambahan air (% wt)*pelepah 2 332,5 332,5 166,3 24,59 0,000 Diameter die (mm)*bahan pengikat 11 (%wt)*penambahan air (%wt)

  4 1532,8 1532,8 383,2 56,67 0,000 Diameter die (mm)*bahan pengikat 12 (%wt)*pelepah

  2 186,6 186,6 93,3 13,80 0,000 Diameter die (mm)*penambahan air 13 (%wt)*pelepah

  2 584,5 584,5 292,3 43,22 0,000 Bahan pengikat (%wt)*penambahan 14 air (%wt)*pelepah

  4 881,1 881,1 220,3 32,57 0,000 Diameter die (mm)*bahan pengikat (%wt)*penambahan air 15 (%wt)*pelepah

  4 2473,6 2473,6 618,4 91,45 0,000 Error 36 243,4 243,4 6,8 Total 71 39623,8

  

Lampiran 7. Uji Duncan Kombinasi Perlakuan Terhadap Efisiensi Pembuatan Pelet

(%) Kombinasi Perlakuan

  73.3

  87.2

  84.2 85.55 klm A1B2C2D1

  86.9

  82.8 83.5 jkl A1B2C3D1

  84.2

  92.6 82.95 jkl A2B3C1D1

  82.1 79.9 ijk A2B3C2D1

  88.5

  77.7

  77.3 77.8 ij A2B3C1D2

  78.3

  75.2 76 i A2B2C3D1

  76.8

  74.5 74.6 i A1B2C2D2

  74.7

  86.5 86.85 lmn A2B2C2D1

  85.7 87.1 lmn A1B3C3D1

  74.1

  91.4 90.6 mno A2B3C3D2

  94.7 94.5 o

  94.3

  93.3 93.1 no A1B3C2D2

  92.9

  91.6 90.65 mno A1B2C1D2

  89.7

  89.8

  88.6

  90.1 90.25 mno A1B3C1D1

  90.4

  90.7 90.05 mno A1B3C2D1

  89.4

  89.8 88.65 lmno A2B3C3D1

  87.5

  87.2 87.9 lmn A2B2C2D2

  74.3 74.2 i A2B2C3D2

  64.2 66.45 h A2B2C1D1

  Ulangan Rata-rata Notasi

  32.8 32.25 ab A1B1C3D2

  35.6 35.6 abcd A1B1C1D2

  35.6

  32.3 34.2 abc A1B1C2D1

  36.1

  35.1 34 abc A1B1C2D2

  32.9

  31.7

  36.8 36.45 abcde A2B1C3D2

  32.4 32.25 ab A2B1C1D1

  32.1

  32.6 32.05 a A1B1C1D1

  31.5

  32.6 32.05 a A2B1C2D2

  31.5

  I II A2B1C2D1

  36.1

  36.9

  68.7

  46.3

  65.9 65.25 h A2B3C2D2

  64.6

  64.6 63.4 h A1B2C1D1

  62.2

  54.1 54.2 g A1B3C3D2

  54.3

  46.3 46.3 f A2B2C1D2

  42 41.85 ef A1B3C1D2

  36.1 36.5 abcde A2B1C1D2

  41.7

  41.2 41.35 def A1B2C3D2

  41.5

  40.1 39.35 cde A2B1C3D1

  38.6

  36.7 37.7 bcde A1B1C3D1

  38.7

  Keterangan : A1 : 8*40 mm; A2 : 10*30 mm; B1: tanpa bahan pengikat; B2: Tepung gaplek 7%; B3: Tepung industri 7%; C1: Penambahan air panas 24%; C2 : Penambahan air panas 32%; Penambahan air panas 40%; D1 : rajangan pelepah diayak 9 mesh; (D2) Rajangan pelepah