Pembuatan Tali Serat Berbahan Serat Alami Kulit Dalam Batang Melinjo (Gnetum Gnemon)
PEMBUATAN TALI SERAT BERBAHAN SERAT ALAMI
KULIT DALAM BATANG MELINJO (Gnetum gnemon)
DRAFT
OLEH :
BELA VELILA VISKA YUNITA
110308059
PROGRAM STUDI KETEKNIKAN PERTANIAN
FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS SUMATERA UTARA
2015
PEMBUATAN TALI SERAT BERBAHAN SERAT ALAMI
KULIT DALAM BATANG MELINJO (Gnetum gnemon)
DRAFT
OLEH :
BELA VELILA VISKA YUNITA
110308059
Draft sebagai salah satu syarat untuk dapat melakukan Penelitian
di Program Studi Keteknikan Pertanian Fakultas Pertanian
Universitas Sumatera Utara
Disetujui Oleh :
Komisi Pembimbing
(Ir. Saipul Bahri Daulay, M. Si)
Ketua
(Ainun Rohanah, STP, M.Si)
Anggota
PROGRAM STUDI KETEKNIKAN PERTANIAN
FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS SUMATERA UTARA
2015
KATA PENGANTAR
Puji syukur kehadirat Allah SWT yang telah melimpahkan rahmat dan
karunia-Nya, sehingga penulis dapat menyelesaikan skripsi dengan judul
“Pembuatan Tali Serat Berbahan Serat Alami Kulit Dalam Batang Melinjo
(Gnetum gnemon)”. Skripsi ini sebagai salah satu syarat guna memperoleh gelar
Sarjana Teknologi Pertanian dari Fakultas Pertanian Universitas Sumatera Utara.
Penulis menyampaikan rasa hormat dan terima kasih yang sebesarbesarnya kepada Orang tua yang telah membimbing, membesarkan hingga seperti
sekarang ini dan memberikan dukungan moril serta materil, Bapak Ir. Saipul
Bahri Daulay, M.Si selaku ketua komisi pembimbing dan Ibu Ainun Rohanah,
STP, M.Si, selaku anggota komisi pembimbing yang telah banyak memberi
masukan, bimbingan dan bantuan yang sangat berharga bagi penulis selama
penulisan skripsi ini berlangsung sehingga skripsi ini dapat diselesaikan dengan
baik.
Untuk lebih menyempurnakan skripsi ini, maka penulis sangat
mengharapkan saran dan kritikan yang bersifat membangun. sehingga penelitian
ini nantinya dapat berguna bagi kita semua.
Medan, September 2015
Penulis
i
DAFTAR ISI
Hal
KATA PENGANTAR ........................................................................................i
DAFTAR TABEL ...............................................................................................iv
DAFTAR GAMBAR ..........................................................................................v
DAFTAR LAMPIRAN .......................................................................................vi
PENDAHULUAN
Latar Belakang ...........................................................................................1
Tujuan Penelitian .......................................................................................3
Kegunaan Penelitian ..................................................................................3
Hipotesis Penelitian ...................................................................................3
TINJAUAN PUSTAKA
Melinjo.......................................................................................................4
Syarat Tumbuh ...................................................................................5
Akar ....................................................................................................6
Batang .................................................................................................6
Daun ...................................................................................................7
Bunga ..................................................................................................7
Biji ......................................................................................................8
Serat ...........................................................................................................8
Klasifikasi Serat .........................................................................................12
Tali Serat ....................................................................................................16
Pemintalan .................................................................................................16
Pengujian Tali Serat ...................................................................................19
Uji Tarik.....................................................................................................19
Tegangan ............................................................................................20
Regangan ............................................................................................22
Diagram Tegangan-Regangan ............................................................23
Deformasi ...........................................................................................25
Hubungan Tegangan dan Regangan (Hukum Hooke) ........................26
Uji Lentur...................................................................................................27
METODOLOGI PENELITIAN
Waktu dan Tempat .....................................................................................29
Bahan dan Alat ..........................................................................................29
Metode Penelitian ......................................................................................29
Prosedur penelitian ....................................................................................29
Pengeluaran serat ................................................................................29
Pembuatan Tali ...................................................................................30
Pengujian Tali Serat ...........................................................................30
Menghitung Ketahanan Tarik Serat ....................................................31
Parameter Penelitian ..................................................................................31
HASIL DAN PEMBAHASAN
Tegangan....................................................................................................35
Regangan ...................................................................................................36
Elastisitas ...................................................................................................37
Deformasi ..................................................................................................38
ii
Kelenturan..................................................................................................39
Tali Serat Kulit dalam Batang Melinjo......................................................39
KESIMPULAN DAN SARAN
Kesimpulan ................................................................................................42
Saran .........................................................................................................43
DAFTAR PUSTAKA .........................................................................................44
LAMPIRAN
iii
DAFTAR TABEL
No
Hal
1.
Serat Kulit Tumbuhan .................................................................................... 9
2.
Komposisi Kimia Serat Batang Melinjo (Gnetum gnemon) .......................... 11
3.
Sifat Mekanis Beberapa Serat Alam .............................................................. 13
4.
Perbandingan Kekuatan Tarik pada Tanaman Eceng Gondok dengan
atau tanpa Perlakuan NaOH ........................................................................... 14
5.
Data Uji Tarik Tali Serat Berbahan Limbah Ampas Tebu ............................ 15
6.
Tegangan Tarik Tali Serat Gedebok Pisang Raja .......................................... 16
7.
Data uji tarik tali serat kulit dalam batang melinjo ........................................ 33
8.
Data Tegangan Tarik ...................................................................................... 35
9.
Data Regangan ............................................................................................... 36
10. Data Elastisitas ............................................................................................... 37
11. Data Deformasi Tali ....................................................................................... 38
12. Data Kelenturan Tali ...................................................................................... 39
iv
DAFTAR GAMBAR
No.
Hal
1. Gaya F Bekerja pada Luas Permukaan A .................................................. 21
2. Strain Normal ............................................................................................. 23
3. Diagram Tegangan-Regangan .................................................................... 24
v
DAFTAR LAMPIRAN
No.
Hal
1. Flowchart Pelaksanaan Penelitian .............................................................. 47
2. Data Uji Tarik .............................................................................................. 48
3. Perhitungan Kekuatan Tarik ........................................................................ 49
4. Perhitungan Regangan ................................................................................. 50
5. Perhitungan Elastisistas ............................................................................... 51
6. Perhitungan Deformasi Tali ........................................................................ 52
7. Perhitungan Kelenturan Tali ....................................................................... 53
8. Gambar Alat ................................................................................................ 54
9. Gambar Proses Pengambilan Serat.............................................................. 56
10. Gambar Pengujian Tarik ............................................................................. 57
11. Kapasitas Alat.............................................................................................. 59
12. Analisis Ekonomi ........................................................................................ 60
vi
KULIT DALAM BATANG MELINJO (Gnetum gnemon)
DRAFT
OLEH :
BELA VELILA VISKA YUNITA
110308059
PROGRAM STUDI KETEKNIKAN PERTANIAN
FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS SUMATERA UTARA
2015
PEMBUATAN TALI SERAT BERBAHAN SERAT ALAMI
KULIT DALAM BATANG MELINJO (Gnetum gnemon)
DRAFT
OLEH :
BELA VELILA VISKA YUNITA
110308059
Draft sebagai salah satu syarat untuk dapat melakukan Penelitian
di Program Studi Keteknikan Pertanian Fakultas Pertanian
Universitas Sumatera Utara
Disetujui Oleh :
Komisi Pembimbing
(Ir. Saipul Bahri Daulay, M. Si)
Ketua
(Ainun Rohanah, STP, M.Si)
Anggota
PROGRAM STUDI KETEKNIKAN PERTANIAN
FAKULTAS PERTANIAN
UNIVERSITAS SUMATERA UTARA
2015
KATA PENGANTAR
Puji syukur kehadirat Allah SWT yang telah melimpahkan rahmat dan
karunia-Nya, sehingga penulis dapat menyelesaikan skripsi dengan judul
“Pembuatan Tali Serat Berbahan Serat Alami Kulit Dalam Batang Melinjo
(Gnetum gnemon)”. Skripsi ini sebagai salah satu syarat guna memperoleh gelar
Sarjana Teknologi Pertanian dari Fakultas Pertanian Universitas Sumatera Utara.
Penulis menyampaikan rasa hormat dan terima kasih yang sebesarbesarnya kepada Orang tua yang telah membimbing, membesarkan hingga seperti
sekarang ini dan memberikan dukungan moril serta materil, Bapak Ir. Saipul
Bahri Daulay, M.Si selaku ketua komisi pembimbing dan Ibu Ainun Rohanah,
STP, M.Si, selaku anggota komisi pembimbing yang telah banyak memberi
masukan, bimbingan dan bantuan yang sangat berharga bagi penulis selama
penulisan skripsi ini berlangsung sehingga skripsi ini dapat diselesaikan dengan
baik.
Untuk lebih menyempurnakan skripsi ini, maka penulis sangat
mengharapkan saran dan kritikan yang bersifat membangun. sehingga penelitian
ini nantinya dapat berguna bagi kita semua.
Medan, September 2015
Penulis
i
DAFTAR ISI
Hal
KATA PENGANTAR ........................................................................................i
DAFTAR TABEL ...............................................................................................iv
DAFTAR GAMBAR ..........................................................................................v
DAFTAR LAMPIRAN .......................................................................................vi
PENDAHULUAN
Latar Belakang ...........................................................................................1
Tujuan Penelitian .......................................................................................3
Kegunaan Penelitian ..................................................................................3
Hipotesis Penelitian ...................................................................................3
TINJAUAN PUSTAKA
Melinjo.......................................................................................................4
Syarat Tumbuh ...................................................................................5
Akar ....................................................................................................6
Batang .................................................................................................6
Daun ...................................................................................................7
Bunga ..................................................................................................7
Biji ......................................................................................................8
Serat ...........................................................................................................8
Klasifikasi Serat .........................................................................................12
Tali Serat ....................................................................................................16
Pemintalan .................................................................................................16
Pengujian Tali Serat ...................................................................................19
Uji Tarik.....................................................................................................19
Tegangan ............................................................................................20
Regangan ............................................................................................22
Diagram Tegangan-Regangan ............................................................23
Deformasi ...........................................................................................25
Hubungan Tegangan dan Regangan (Hukum Hooke) ........................26
Uji Lentur...................................................................................................27
METODOLOGI PENELITIAN
Waktu dan Tempat .....................................................................................29
Bahan dan Alat ..........................................................................................29
Metode Penelitian ......................................................................................29
Prosedur penelitian ....................................................................................29
Pengeluaran serat ................................................................................29
Pembuatan Tali ...................................................................................30
Pengujian Tali Serat ...........................................................................30
Menghitung Ketahanan Tarik Serat ....................................................31
Parameter Penelitian ..................................................................................31
HASIL DAN PEMBAHASAN
Tegangan....................................................................................................35
Regangan ...................................................................................................36
Elastisitas ...................................................................................................37
Deformasi ..................................................................................................38
ii
Kelenturan..................................................................................................39
Tali Serat Kulit dalam Batang Melinjo......................................................39
KESIMPULAN DAN SARAN
Kesimpulan ................................................................................................42
Saran .........................................................................................................43
DAFTAR PUSTAKA .........................................................................................44
LAMPIRAN
iii
DAFTAR TABEL
No
Hal
1.
Serat Kulit Tumbuhan .................................................................................... 9
2.
Komposisi Kimia Serat Batang Melinjo (Gnetum gnemon) .......................... 11
3.
Sifat Mekanis Beberapa Serat Alam .............................................................. 13
4.
Perbandingan Kekuatan Tarik pada Tanaman Eceng Gondok dengan
atau tanpa Perlakuan NaOH ........................................................................... 14
5.
Data Uji Tarik Tali Serat Berbahan Limbah Ampas Tebu ............................ 15
6.
Tegangan Tarik Tali Serat Gedebok Pisang Raja .......................................... 16
7.
Data uji tarik tali serat kulit dalam batang melinjo ........................................ 33
8.
Data Tegangan Tarik ...................................................................................... 35
9.
Data Regangan ............................................................................................... 36
10. Data Elastisitas ............................................................................................... 37
11. Data Deformasi Tali ....................................................................................... 38
12. Data Kelenturan Tali ...................................................................................... 39
iv
DAFTAR GAMBAR
No.
Hal
1. Gaya F Bekerja pada Luas Permukaan A .................................................. 21
2. Strain Normal ............................................................................................. 23
3. Diagram Tegangan-Regangan .................................................................... 24
v
DAFTAR LAMPIRAN
No.
Hal
1. Flowchart Pelaksanaan Penelitian .............................................................. 47
2. Data Uji Tarik .............................................................................................. 48
3. Perhitungan Kekuatan Tarik ........................................................................ 49
4. Perhitungan Regangan ................................................................................. 50
5. Perhitungan Elastisistas ............................................................................... 51
6. Perhitungan Deformasi Tali ........................................................................ 52
7. Perhitungan Kelenturan Tali ....................................................................... 53
8. Gambar Alat ................................................................................................ 54
9. Gambar Proses Pengambilan Serat.............................................................. 56
10. Gambar Pengujian Tarik ............................................................................. 57
11. Kapasitas Alat.............................................................................................. 59
12. Analisis Ekonomi ........................................................................................ 60
vi