Logika Dasar dan KonsepPendidikan Moral
Pendidikan Moral
Logika Dasar dan KonsepPendidikan Moral
DEFINISI
MORAL=SATU GELAGAT
AKHLAK
BERSIFAT BAIK/BURUK
KONTINUUM BUKAN/DAN DIKOTOMI
KAWALAN SOSIAL
SATU YANG RELATIF JUGA ABSOLUT
SATU PERATURAN
CIRI MORAL
BERSIFAT BAIK
KEBIASAAN AMALAN
KELAZIMAN
ADAT
SATU ASPIRASI
SATU PERINTAH
KEPATUHAN
CIRI-CIRI MORAL
SOSIAL
SENSITIF
RELATIF
MUTLAK
DITERIMA
SATU UKURAN
HASIL DARI WARISAN
SATU WAWASAN
CIRI-CIRI MORAL
SATU PENILAIAN
MENJADI UNDANG-UNDANG
ADA PIAWAI
ADA KESAN NEGATIF JIKA TIDAK DIPATUHI
ADA NILAI BAIK
SECARA SADAR DIWARISI
PENDIDIKAN FORMAL&T. FORMAL
CIRI-CIRI MORAL
DIJANGKA DIAMALKAN DALAM KEADAAN
TERTENTU
DINAMIK DAN JUGA STATIK
BERFUNGSI DALAM MASYARAKAT SECARA
STABIL
DARI AJARAN AGAMA
BERKAIT DENGAN FALSAFAH, PSIKOLOGI
MENGAPAKAH MORAL
PERLU?
KAWALAN SOSIAL
KESINAMBUNGAN
MEMBINA
MENJAGA MARTABAT MANUSIA
HINDARI KERUSAKAN MASYARAKAT
KEMAJUAN
PENINGKATAN KUALITI HIDUP
PENDIDIKAN MORAL
KURIKULUM/TAJUK/PEMBELAJARAN
RASIONAL
STRATEGI-PENGAJARAN, PEMBELAJARAN
DAN PENILAIAN
DASAR
PENDIDIKAN MORAL DI INDONESIA
TANGGUNG JAWAB MORAL
BERLAKU KESALAHAN TAPI TIDAK SEORANG
PUN DAPAT DIPERSALAHKAN
PERINGKAT INDIVIDU
PERINGKAT ORGANISASI
PERINGKAT NEGARA
PIAWAI
UKURAN/NILAI TARA
KUANTITATIF/KUALITATIF
KRITERIA
PETANDA/PETUNJUK
PIAWAI MUTLAK-AGAMA
ETIKA
TATAKELAKUAN YANG BERTERUSAN
TATASUSILA-PERATURAN SOSIAL
BERKAIT DENGAN MORAL
ETIKA DAN AGAMA
ETIKA PROFESION
BUDAYA-ETOS
TEORI ETIKA
TEORI NORMATIF=SALAH ATAU BETUL SATUSATU PERLAKUAN
KONSEKUENSIAL=AKIBAT ATAU KESAN ATAU
HASILNYA. KALAU AKIBAT/KESANNYA BAIK,
MAKA TINDAKAN ITU BETUL DAN
SEBALIKNYA. PERSOALAN BAIK UNTUK
SIAPA?
TEORI KONSEKUENSIAL
JENIS- EGOISM DAN UTILITARIANNISME
EGOISM-UTAMAKAN KEPENTING KENDIRI
UTILITARIANISME-MENGAMBIL TAHU
TENTANG KESAN TINDAKAN SESEORANG
KEPADA PIHAK LAIN
BETUL SALAH BERGANTUNG KEPADA AKIBAT
ATAU KESAN SAHAJA
EGOISM
JUGA TEORI PSIKOLOGI
IALAH UNTUK KEPENTINGAN KENDIRI
ETIKAL JIKA IA MENCAPAI KEPENTINGAN
KENDIRI
JENIS EGOISM-PERSONAL DAN TIDAK
PERSONAL
PERSONAL-MENGEJAR MATLAMAT PERIBADI
UNTUK MASA PANJANG
EGOISM
BUKAN PERSONAL-SETIAP ORANG PATUT
MEMGIKUTI KEPENTINGANNYA JANGKA
MASA PANJANG
SALAHFAHAM TENTANG EGOISM-EGOIS
BUAT APA SAHAJA YANG IA SUKA,
MEMENTINGKAN HIBURAN SEMATA-MATA
( HEDONISM) DAN TIDAK JUJUR, TIDAK SUKA
MENOLONG ORANG LAIN……
UTILITARIANISM
DOTRIN MORAL
LEBIHKAN KEBAIKAN=HIBURAN/KEPUASAN
IMBANGANKAN ANTARA BAIK DAN BURUK
BAIK=KEGEMBIRAAN/HIBURAN
OLEH JEREMY BENTHAM (1748-1832), JOHN
STUART MILL (1806-1873)
UTILITARIANISM (SAMB.)
1. KEDUA-DUA ASPEK-BAIK DAN BURUK
2. TINDAKAN MEMBAWA KESAN BERLAINAN
KEPADA LAIN ORANG
3.NILAI TINDAKAN MENGIKUT KESAN
4. MEMAKSIMUMKAN KEGEMBIRAAN DALAM
JANGKA MASA PANJANG
5.TINDAKAN SUKAR DIRAMALKAN
6.GUNAKAN BUDI BICARA DALAM PENILAIAN.
TEORI TIDAK
KONSEKUENSIAL
ATAU DEONTOLOGIKALF-FOKUS KPD. HAK
INDIVIDU DAN NIAT TINDAKAN BUKAN
KESAN
ETIKA ATAU TIDAK SATU TINDAKAN
DITENTUKAN OLEH LEBIH DARIPADA AKIBAT
TINDAKAN
IA MELIBATKAN ASPEK KEADAAN/SUASANA
TINDAKAN SELAIN DARIPADA KESAN/AKIBAT
TEORI MORAL KANT
KEGUNAAN DALAM ORGANISASI
PROSES MEMBUAT KEPUTUSAN YANG
BERMORAL
YANG SALAH TETAP SALAH SEPERTI MENIPU,
BETUL TETAP BETUL
TIDAK ETIKAL/TIDAK BERMORAL
MENGGUNAKAN MANUSIA SEBAGAI ALAT
MOTIVASI-BUAT BAIK DAN BERMORAL
PERBINCANGAN
KOMEN TENTANG TEORI KANT BERKAITAN
DENGAN ETIKA DAN MORAL
DARI PESPEKTIF ISLAM
SATU WAHYU
ASASNYA IALAH GELAGAT NABI/MANUSIA
PILIHAN
ASASNYA IALAH IBADAH/AMALAN
ASASNYA IALAH DISIPLIN KENDIRI
ADA GANJARAN DAN HUKUMAN
DIDAHULUI DENGAN PERINGATAN,
BIMBINGAN CONTOH AMALAN
BARAT DAN ISLAM
PERSAMAAN
PERBEZAAN
PENGUKUHAN
KESEPADUAN
TEORI ETIKA: KANT
Immanuel Kant- Ahli falsafah Jerman (17241804) beretika tidak perlu tahu hasil
tindakan kita. Ia bergantung kepada niat
kita dan bukan kesan atau akibat tindakan
kita. Kita tidak perlu mengetahui tentang
akibat atau kesan yang dijangka. Peraturan
moral=diketahui dengan alasan sebab
sahaja,tidak perlu penyelidikan
TEORI KANT (SAMB.)
Penakkulan moral tidak bergantung kepada
ilmu fakta. Memberi sebab sudah
mencukupi untuk mencapai tahap moral
yang rendah.
ETIKA PROFESION
TATACARA KERJA
PANDUAN
SANCTION/KAWALAN
RASIONAL
MENJAGA IMEJ/NAMA/JENAMA
BERTANGGONGJAWAB
ETIKA PROFESION
KEGURUAN
KAWALAN PERLAKUAN GURU
MENJAGA IMEJ KEGURUAN
KAWALAN AMALAN KEGURUAN
BERTANGGONGJAWAB
PANTANG LARANG/TEGAHAN
LANGGAR DIHUKUM
SINGKIR DARI PENDAFTARAN SEBAGAI
PENGAMAL
ETIKA BISNES
TATACARA BERNIAGA
KEJUJURAN
MELAYAN PELANGGAN
KETELUSAN
NILAI AGAMA
AMANAH
SANCTION PERSATUAN
PETANDA
IKUT AMALAN YANG BAIK
KEJUJURAN
AMANAH
SETIA
TELUS
TIDAK TAMAK
BERTANGGONGJAWAB
KEUNTUNGAN MENYELURUH
KOD ETIKA/KOD
PERLAKUAN
CODE OF ETHICS
CODE OF CONDUCT-KELAKUAN DAN
TATACARA BERTINDAK
SENARAI BOLEH/TIDAK BOLEH DILAKUKAN
REKAAN AHLI/PASUKAN
BERUBAH MENGIKUT MASA
MUTLAK
ISU MORAL DAN ETIKA DI
IPT
KESALAHAN/KESILAPAN PENGAJARAN DAN
PENTADBIRAN
GELAGAT MAHASISWA
KUALITI PROGRAM
PENYELEWENGAN
DISKRIMINASI
PENILAIAN
ISU ETIKA DALAM
PROFESION
DISKRIMINASI-KAUM/JANTINA
PENYELEWENGAN
TIDAK CEKAP
PELBAGAI BUDAYA
TIDAK ADIL
KEPENTINGAN KENDIRI
ISU ETIKA DLM KERJA
SATU MASALAH, SITUASI, PELUANG
INDIVIDU MEMBUAT PILIHAN
PILIHAN YANG ETIKAL/BUKAN ETIKAL
KERANA KONFLIK NILAI & FALSAFAH
INDIVIDU& ORGANISASI
KONFLIK KEPENTINGAN
JUJUR DAN ADIL
KOMUNIKASI
ISU NILAI MORAL SEJAGAT
NILAI SEJAGAT (UNIVERSAL VALUES)
PENANDARAS (BENCHMARK?)
RELATIF
ETIKA DAN MORAL
DALAM PENGURUSAN
DISIPLIN
KERAHSIAAN
MAKLUMAT/MAKLUMAT
PERIBADI
ISU MARUAH DIRI
KEADILAN
HUKUMAN UNTUK KEBAIKAN
KETEKALAN AMALAN
PANDUAN AGAMA DAN
PEMIKIRAN
ETIKA DAN MORAL DALAM
PENGURUSAN DISIPLIN
KEADILAN-INPUT, PROSES DAN OUTPUT,
DATA, PENILAIAN, HUKUMAN, PERINGKAT
DIRI DAN ORGANISASI, SAKSAMA BUKAN
SAMA, PERASANGKA, EMOSI, KEPENTINGAN
KENDIRI/PERIBADI, SATU PERJUANGAN
PERIBADI SEORANG
PENGURUS DISIPLIN
KETEGASAN
KEADILAN
KERAHSIAAN
KESABARAN
KESEIMBANGAN
KETEKALAN
CONTOHAN
ORGANISASI PENGURUSAN
DISIPLIN
SAMA DENGAN CIRI PERIBADI DIATAS
MENGUTAMAKAN KEPENTINGAN UMUM,
RAMAI DAN SEMUA
SATU BUDAYA. TRADISI
AMALAN MENYELURUH
SEPUNYA
RUMUSAN
MORAL DAN ETIKA PENTING
SOAL PEMIKIRAN DAN NILAI
MELEBIHI KEPERLUAN ASAS
SEJAGAT
KAITAN DENGAN AGAMA
Ada beberapa konsep pendidikan moral
yang ada di suatu negara
Agama
Pancasila
liberalis-kapitalis
sosialis-komunis
Pendidikan moral berbasis
Agama
Pada model pendidikan moral berbasis agama,
Agama memiliki peran yang amat penting
dalam kehidupan umat manusia. Agama
menjadi
pemandu
dalam
upaya
untuk
mewujudkan suatu kehidupan yang bermakna,
damai dan bermartabat. Pendidikan Agama
dimaksudkan
untuk
peningkatan
potensi
spritual dan membentuk peserta didik agar
menjadi manusia yang beriman dan bertakwa
kepada Tuhan Yang Maha Esa dan berakhlak
mulia. Akhlak mulia mencakup etika, budi
pekerti yang luhur, dan moral sebagai
perwujudan dari pendidikan agama.
INDONESIA BUKAN NEGARA AGAMA, TAPI INDONESIA ADALAH
NEGARA YANG BERAGAMA
Pendidikan Moral Berbasis
Pancasila
Pada model pendidikan moral berbasis
Pancasila (sepeninggal P4), Pancasila dengan
nilai-nilai luhur yang terkandung di dalamnya
menjadi basis atau bahan utama dari
pendidikan moral dan pendidikan karakter
yang merupakan alat untuk membentuk
keperibadian luhur, karakter, dan moral
bangsa Indonesia. Pendidikan moral dan
karakter selanjutnya harus diintregasikan
atau dimasukkan ke dalam Sistem Pendidikan
Nasional karena akan lebih mudah untuk
diawasi kualitasnya oleh Pemerintah.
PERSATUAN SALAH SATU CIRI
NEGARA PANCASILA
Pendidikan Moral Berbasis
Liberalis-Kapitalis
Pada model pendidikan moral berbasis liberalis-kapitalis,
nilai-nilai kebaikan dan keburukan masyarakat liberal akan
sangat mudah sekali bergeser. Tergantung pihak mana yang
kuat, dan siapa yang bisa membangun opini di masyarakat.
Sistem
kapitalisme
sepenuhnya
memihak
dan
menguntungkan pihak-pihak pribadi kaum bisnis swasta.
Seluruh keputusan yang menyangkut bidang produkasi baik
itu alam dan tenaga kerja dikendalikan oleh pemilik dan
diarahkan untuk mendapatkan keuntungan sebesarbesarnya. Menurut Dudley Dillard kapitalisme adalah
hubungan-hubungan di antara pemilik pribadi atas alat-alat
produksi yang bersifat nonpribadi (tanah, tambang, instalasi
industry dan sebagainya, yang secara keseluruhan disebut
modal atau capital) dengan para pekerja yang biar pun
bebas namun tak punya modal yang menjual jasa tenaga
kerjanya kepada para majikan.
SWASTA LEBIH BERPERAN
Pendidikan Moral Berbasis
Sosialis-Komunis
Pada model pendidikan moral berbasis
sosialis-komunis, sosialisme lahir sebagai
reaksi atas krisis sosial akibat industrialisasi
dan cara produksi liberal-kapitalistis di abad
ke-19. Prinsip persaingan bebas dalam
kapitalisme menempatkan kaum buruh
dalam posisi yang lemah. Menurut ajaran
moral sosialisme, manusia pada dasarnya
berwatak
sosial
dan
memiliki
rasa
kesetiakawanan sosial atau solidaritas.
Logika Dasar dan KonsepPendidikan Moral
DEFINISI
MORAL=SATU GELAGAT
AKHLAK
BERSIFAT BAIK/BURUK
KONTINUUM BUKAN/DAN DIKOTOMI
KAWALAN SOSIAL
SATU YANG RELATIF JUGA ABSOLUT
SATU PERATURAN
CIRI MORAL
BERSIFAT BAIK
KEBIASAAN AMALAN
KELAZIMAN
ADAT
SATU ASPIRASI
SATU PERINTAH
KEPATUHAN
CIRI-CIRI MORAL
SOSIAL
SENSITIF
RELATIF
MUTLAK
DITERIMA
SATU UKURAN
HASIL DARI WARISAN
SATU WAWASAN
CIRI-CIRI MORAL
SATU PENILAIAN
MENJADI UNDANG-UNDANG
ADA PIAWAI
ADA KESAN NEGATIF JIKA TIDAK DIPATUHI
ADA NILAI BAIK
SECARA SADAR DIWARISI
PENDIDIKAN FORMAL&T. FORMAL
CIRI-CIRI MORAL
DIJANGKA DIAMALKAN DALAM KEADAAN
TERTENTU
DINAMIK DAN JUGA STATIK
BERFUNGSI DALAM MASYARAKAT SECARA
STABIL
DARI AJARAN AGAMA
BERKAIT DENGAN FALSAFAH, PSIKOLOGI
MENGAPAKAH MORAL
PERLU?
KAWALAN SOSIAL
KESINAMBUNGAN
MEMBINA
MENJAGA MARTABAT MANUSIA
HINDARI KERUSAKAN MASYARAKAT
KEMAJUAN
PENINGKATAN KUALITI HIDUP
PENDIDIKAN MORAL
KURIKULUM/TAJUK/PEMBELAJARAN
RASIONAL
STRATEGI-PENGAJARAN, PEMBELAJARAN
DAN PENILAIAN
DASAR
PENDIDIKAN MORAL DI INDONESIA
TANGGUNG JAWAB MORAL
BERLAKU KESALAHAN TAPI TIDAK SEORANG
PUN DAPAT DIPERSALAHKAN
PERINGKAT INDIVIDU
PERINGKAT ORGANISASI
PERINGKAT NEGARA
PIAWAI
UKURAN/NILAI TARA
KUANTITATIF/KUALITATIF
KRITERIA
PETANDA/PETUNJUK
PIAWAI MUTLAK-AGAMA
ETIKA
TATAKELAKUAN YANG BERTERUSAN
TATASUSILA-PERATURAN SOSIAL
BERKAIT DENGAN MORAL
ETIKA DAN AGAMA
ETIKA PROFESION
BUDAYA-ETOS
TEORI ETIKA
TEORI NORMATIF=SALAH ATAU BETUL SATUSATU PERLAKUAN
KONSEKUENSIAL=AKIBAT ATAU KESAN ATAU
HASILNYA. KALAU AKIBAT/KESANNYA BAIK,
MAKA TINDAKAN ITU BETUL DAN
SEBALIKNYA. PERSOALAN BAIK UNTUK
SIAPA?
TEORI KONSEKUENSIAL
JENIS- EGOISM DAN UTILITARIANNISME
EGOISM-UTAMAKAN KEPENTING KENDIRI
UTILITARIANISME-MENGAMBIL TAHU
TENTANG KESAN TINDAKAN SESEORANG
KEPADA PIHAK LAIN
BETUL SALAH BERGANTUNG KEPADA AKIBAT
ATAU KESAN SAHAJA
EGOISM
JUGA TEORI PSIKOLOGI
IALAH UNTUK KEPENTINGAN KENDIRI
ETIKAL JIKA IA MENCAPAI KEPENTINGAN
KENDIRI
JENIS EGOISM-PERSONAL DAN TIDAK
PERSONAL
PERSONAL-MENGEJAR MATLAMAT PERIBADI
UNTUK MASA PANJANG
EGOISM
BUKAN PERSONAL-SETIAP ORANG PATUT
MEMGIKUTI KEPENTINGANNYA JANGKA
MASA PANJANG
SALAHFAHAM TENTANG EGOISM-EGOIS
BUAT APA SAHAJA YANG IA SUKA,
MEMENTINGKAN HIBURAN SEMATA-MATA
( HEDONISM) DAN TIDAK JUJUR, TIDAK SUKA
MENOLONG ORANG LAIN……
UTILITARIANISM
DOTRIN MORAL
LEBIHKAN KEBAIKAN=HIBURAN/KEPUASAN
IMBANGANKAN ANTARA BAIK DAN BURUK
BAIK=KEGEMBIRAAN/HIBURAN
OLEH JEREMY BENTHAM (1748-1832), JOHN
STUART MILL (1806-1873)
UTILITARIANISM (SAMB.)
1. KEDUA-DUA ASPEK-BAIK DAN BURUK
2. TINDAKAN MEMBAWA KESAN BERLAINAN
KEPADA LAIN ORANG
3.NILAI TINDAKAN MENGIKUT KESAN
4. MEMAKSIMUMKAN KEGEMBIRAAN DALAM
JANGKA MASA PANJANG
5.TINDAKAN SUKAR DIRAMALKAN
6.GUNAKAN BUDI BICARA DALAM PENILAIAN.
TEORI TIDAK
KONSEKUENSIAL
ATAU DEONTOLOGIKALF-FOKUS KPD. HAK
INDIVIDU DAN NIAT TINDAKAN BUKAN
KESAN
ETIKA ATAU TIDAK SATU TINDAKAN
DITENTUKAN OLEH LEBIH DARIPADA AKIBAT
TINDAKAN
IA MELIBATKAN ASPEK KEADAAN/SUASANA
TINDAKAN SELAIN DARIPADA KESAN/AKIBAT
TEORI MORAL KANT
KEGUNAAN DALAM ORGANISASI
PROSES MEMBUAT KEPUTUSAN YANG
BERMORAL
YANG SALAH TETAP SALAH SEPERTI MENIPU,
BETUL TETAP BETUL
TIDAK ETIKAL/TIDAK BERMORAL
MENGGUNAKAN MANUSIA SEBAGAI ALAT
MOTIVASI-BUAT BAIK DAN BERMORAL
PERBINCANGAN
KOMEN TENTANG TEORI KANT BERKAITAN
DENGAN ETIKA DAN MORAL
DARI PESPEKTIF ISLAM
SATU WAHYU
ASASNYA IALAH GELAGAT NABI/MANUSIA
PILIHAN
ASASNYA IALAH IBADAH/AMALAN
ASASNYA IALAH DISIPLIN KENDIRI
ADA GANJARAN DAN HUKUMAN
DIDAHULUI DENGAN PERINGATAN,
BIMBINGAN CONTOH AMALAN
BARAT DAN ISLAM
PERSAMAAN
PERBEZAAN
PENGUKUHAN
KESEPADUAN
TEORI ETIKA: KANT
Immanuel Kant- Ahli falsafah Jerman (17241804) beretika tidak perlu tahu hasil
tindakan kita. Ia bergantung kepada niat
kita dan bukan kesan atau akibat tindakan
kita. Kita tidak perlu mengetahui tentang
akibat atau kesan yang dijangka. Peraturan
moral=diketahui dengan alasan sebab
sahaja,tidak perlu penyelidikan
TEORI KANT (SAMB.)
Penakkulan moral tidak bergantung kepada
ilmu fakta. Memberi sebab sudah
mencukupi untuk mencapai tahap moral
yang rendah.
ETIKA PROFESION
TATACARA KERJA
PANDUAN
SANCTION/KAWALAN
RASIONAL
MENJAGA IMEJ/NAMA/JENAMA
BERTANGGONGJAWAB
ETIKA PROFESION
KEGURUAN
KAWALAN PERLAKUAN GURU
MENJAGA IMEJ KEGURUAN
KAWALAN AMALAN KEGURUAN
BERTANGGONGJAWAB
PANTANG LARANG/TEGAHAN
LANGGAR DIHUKUM
SINGKIR DARI PENDAFTARAN SEBAGAI
PENGAMAL
ETIKA BISNES
TATACARA BERNIAGA
KEJUJURAN
MELAYAN PELANGGAN
KETELUSAN
NILAI AGAMA
AMANAH
SANCTION PERSATUAN
PETANDA
IKUT AMALAN YANG BAIK
KEJUJURAN
AMANAH
SETIA
TELUS
TIDAK TAMAK
BERTANGGONGJAWAB
KEUNTUNGAN MENYELURUH
KOD ETIKA/KOD
PERLAKUAN
CODE OF ETHICS
CODE OF CONDUCT-KELAKUAN DAN
TATACARA BERTINDAK
SENARAI BOLEH/TIDAK BOLEH DILAKUKAN
REKAAN AHLI/PASUKAN
BERUBAH MENGIKUT MASA
MUTLAK
ISU MORAL DAN ETIKA DI
IPT
KESALAHAN/KESILAPAN PENGAJARAN DAN
PENTADBIRAN
GELAGAT MAHASISWA
KUALITI PROGRAM
PENYELEWENGAN
DISKRIMINASI
PENILAIAN
ISU ETIKA DALAM
PROFESION
DISKRIMINASI-KAUM/JANTINA
PENYELEWENGAN
TIDAK CEKAP
PELBAGAI BUDAYA
TIDAK ADIL
KEPENTINGAN KENDIRI
ISU ETIKA DLM KERJA
SATU MASALAH, SITUASI, PELUANG
INDIVIDU MEMBUAT PILIHAN
PILIHAN YANG ETIKAL/BUKAN ETIKAL
KERANA KONFLIK NILAI & FALSAFAH
INDIVIDU& ORGANISASI
KONFLIK KEPENTINGAN
JUJUR DAN ADIL
KOMUNIKASI
ISU NILAI MORAL SEJAGAT
NILAI SEJAGAT (UNIVERSAL VALUES)
PENANDARAS (BENCHMARK?)
RELATIF
ETIKA DAN MORAL
DALAM PENGURUSAN
DISIPLIN
KERAHSIAAN
MAKLUMAT/MAKLUMAT
PERIBADI
ISU MARUAH DIRI
KEADILAN
HUKUMAN UNTUK KEBAIKAN
KETEKALAN AMALAN
PANDUAN AGAMA DAN
PEMIKIRAN
ETIKA DAN MORAL DALAM
PENGURUSAN DISIPLIN
KEADILAN-INPUT, PROSES DAN OUTPUT,
DATA, PENILAIAN, HUKUMAN, PERINGKAT
DIRI DAN ORGANISASI, SAKSAMA BUKAN
SAMA, PERASANGKA, EMOSI, KEPENTINGAN
KENDIRI/PERIBADI, SATU PERJUANGAN
PERIBADI SEORANG
PENGURUS DISIPLIN
KETEGASAN
KEADILAN
KERAHSIAAN
KESABARAN
KESEIMBANGAN
KETEKALAN
CONTOHAN
ORGANISASI PENGURUSAN
DISIPLIN
SAMA DENGAN CIRI PERIBADI DIATAS
MENGUTAMAKAN KEPENTINGAN UMUM,
RAMAI DAN SEMUA
SATU BUDAYA. TRADISI
AMALAN MENYELURUH
SEPUNYA
RUMUSAN
MORAL DAN ETIKA PENTING
SOAL PEMIKIRAN DAN NILAI
MELEBIHI KEPERLUAN ASAS
SEJAGAT
KAITAN DENGAN AGAMA
Ada beberapa konsep pendidikan moral
yang ada di suatu negara
Agama
Pancasila
liberalis-kapitalis
sosialis-komunis
Pendidikan moral berbasis
Agama
Pada model pendidikan moral berbasis agama,
Agama memiliki peran yang amat penting
dalam kehidupan umat manusia. Agama
menjadi
pemandu
dalam
upaya
untuk
mewujudkan suatu kehidupan yang bermakna,
damai dan bermartabat. Pendidikan Agama
dimaksudkan
untuk
peningkatan
potensi
spritual dan membentuk peserta didik agar
menjadi manusia yang beriman dan bertakwa
kepada Tuhan Yang Maha Esa dan berakhlak
mulia. Akhlak mulia mencakup etika, budi
pekerti yang luhur, dan moral sebagai
perwujudan dari pendidikan agama.
INDONESIA BUKAN NEGARA AGAMA, TAPI INDONESIA ADALAH
NEGARA YANG BERAGAMA
Pendidikan Moral Berbasis
Pancasila
Pada model pendidikan moral berbasis
Pancasila (sepeninggal P4), Pancasila dengan
nilai-nilai luhur yang terkandung di dalamnya
menjadi basis atau bahan utama dari
pendidikan moral dan pendidikan karakter
yang merupakan alat untuk membentuk
keperibadian luhur, karakter, dan moral
bangsa Indonesia. Pendidikan moral dan
karakter selanjutnya harus diintregasikan
atau dimasukkan ke dalam Sistem Pendidikan
Nasional karena akan lebih mudah untuk
diawasi kualitasnya oleh Pemerintah.
PERSATUAN SALAH SATU CIRI
NEGARA PANCASILA
Pendidikan Moral Berbasis
Liberalis-Kapitalis
Pada model pendidikan moral berbasis liberalis-kapitalis,
nilai-nilai kebaikan dan keburukan masyarakat liberal akan
sangat mudah sekali bergeser. Tergantung pihak mana yang
kuat, dan siapa yang bisa membangun opini di masyarakat.
Sistem
kapitalisme
sepenuhnya
memihak
dan
menguntungkan pihak-pihak pribadi kaum bisnis swasta.
Seluruh keputusan yang menyangkut bidang produkasi baik
itu alam dan tenaga kerja dikendalikan oleh pemilik dan
diarahkan untuk mendapatkan keuntungan sebesarbesarnya. Menurut Dudley Dillard kapitalisme adalah
hubungan-hubungan di antara pemilik pribadi atas alat-alat
produksi yang bersifat nonpribadi (tanah, tambang, instalasi
industry dan sebagainya, yang secara keseluruhan disebut
modal atau capital) dengan para pekerja yang biar pun
bebas namun tak punya modal yang menjual jasa tenaga
kerjanya kepada para majikan.
SWASTA LEBIH BERPERAN
Pendidikan Moral Berbasis
Sosialis-Komunis
Pada model pendidikan moral berbasis
sosialis-komunis, sosialisme lahir sebagai
reaksi atas krisis sosial akibat industrialisasi
dan cara produksi liberal-kapitalistis di abad
ke-19. Prinsip persaingan bebas dalam
kapitalisme menempatkan kaum buruh
dalam posisi yang lemah. Menurut ajaran
moral sosialisme, manusia pada dasarnya
berwatak
sosial
dan
memiliki
rasa
kesetiakawanan sosial atau solidaritas.