Illegal Logging di Indonesia: Besaran, Dampak, Penyebab; Arah Solusinya

B ~ I ~ P I pi- 1~11' II< ~ q~r ~p r [ i 1 ,~xnIwj;,~
1 ~ k o l ~ ~ l xI niIo.t~t*~ia
-I
(I,I :I), \,VHrI: I n d o ~ ~ t % s'I'VC.,
ia,
Fl~partrmK
~ ie~h u l a n a ~ i ,swasta, d a n hehrsayw I S M sc~dalitnc~rurnuskan Iitt~.ation1sL~.;i
standar Irj~,alitas kilvw. 'rzljuatl k ~ i : i ~ ~ iini
a u , ~ n l a r a lain aJaIah trr~luk rne-ln~l~tpaik,~~~
krlirria cia11 inclikdlor It.ga!ilns kawt !Tangd,lp,\l cliltbrin~a olt.11 h~ahdgaiI i t j ~ ~ d~n~ a s a l ~ ~ J - iL
l i Idurii,l. I l,~ral sclmrntarti h;lrmonis;~si stonrlc~rIt-~gnliiasi t ~ r s c ~ l ~mu~ lY I ~ + ~kuy
I
'~sprkaslx'k I-lrrikui ':
1. S u ~ ? > l ~
k er~t. c~ h~i l l z l la11 I I P ~ > , hL t~rI l' ~w~~ U
i ~~ i i hl l d r i d j t * (~I ~I U ~tan
~ ~AEam
~
/ I',llidrndn)a. i2sal kd\.u dari ijin ptwc*ll,~~lgan\anp, 5,1h - n ~ l a It>fi~litas ,irral d d n h ~ k
p t % i n a ~LLIII;
~i~i~~

11. Sisttjrn darl 1~r~ost~c2cr
rn y r ~ i ~ t ~ b a ~ ~-j :mt1n-rt1nulii
;ln
siqlrm LI,III prosrdur p t ~ r i o l ~ , - t r ~ ~ ~ ~ n
vang sclli,
r.. h l r r n p t ~ r l ~ ~ t l i k,isyt1k
a ~ i lin);li~ny,~~n
dan s c ~ s i ~- ~\ l~ c u I ~tt3rkait
;
cIc~~~;;,lrl
kq;illIt~n
prt~ehanj:.~
n;
2. S u t ~ ~ l ~kavu
t > s dari huIcin npgnril hrrhasis pr*n~;tlloltcl~~
h u tdn clleTr masyal-akdl
n
iiirr penj:usahaa~l;
a . Mnsval-aka1 m t ~ l iliki
b. IJijatd~~kannvn

l i ~ r % . d j i l ~r anl~~n j q , a ,mrinolihara, mrleslnri k , ~ n11uLrl11 nt.gasc\ ilnn
m~mc3nuhip m ~ l ~ ~ j : u l ;y~rrnesinl,~h
ln
Jalclrn siqklnr k ~ f i u t a n n ~ a :
7. S u m l ~ lkdl.u
dari IILI t d ~ ne>:.lr,l
i
tiriak I~rrl~asis
unit m a r ~ n l r r n ~ n :
a. '3 cxrrlClpdlijirl lajn \.rtlIy, sail tllltuk ptbmunguLd!l hdsil 1111tdn kayu;
b. Krscbsuaia~~
cli~tr2;ansistrni clnt*b,tngslndll~ip ~ l i l y ~ i j : k ~kl.il ~i . ~~ ~~ t
I. t IulL311httk milik darl rlrr,ll rmn Iiui,~n
a. K e p ~ r n i I i k ~ki r, ~ z ' udapai ililx~klikdllk ~ r l t ~ ~ ~ l l l a ~ l t ~ ~ ~ ~ ~
5. 1.cy>ilit=~s
kavu unlu k pPl~~ii11y,ku
tLIn,prny,olclli,a~ld=11tpt:r~~:anf;kulank a ~ w{1II1l1~111
;i,~r~
cli ~ I , ~ I a i n n ! fIli
~ ~ .cI,ila~nsit-uktur .;osi,it .;c~pt*stiitu liclctk c~cId~ r 1 1 1 f ; li~1~>1\

~il~u
111tl11gc1naisrsu,itu. Infc~rn~asi
cli'krbh~tiscncliri alau Iwrednr clari mulul. kt. i ~ ~ u l u\',\ii!;
t,
olrh S I I ~ I Idkk
. ~ , 11 isel7uInva rnriija~liaja tlg distr.ihusi lrnllcnr-liott r . r l ~ oI'r
i
rirlle.
si~ij;kdi.Ici

y a 1 1 ~Ji?;ilm I~ark,lr~
o l r h Sa~ilt>so,misrll~i\~cl,trtap mm;;hl~rrnati manilor I'r~t.Iiutani,

ja2:awa1iL~, dd11 1 , ~ lt ~ it r~lc'skipttn
~
I I ~ I I Y + I ~ f i p ~ r n l ~ i k d nI I~?III
n . ikidn j t i t y ~ ~ t \ n r l ~ ,kll!'u
~ n ) ; di
Ilntikont; dan I l ~ c i ~ Krclu,l,
~u.

k ~ k u a l , l ntransaksi ltlssc~butclirop,lr~t: olr*lr piflak ludr \ . L I ~ Z
rnrmpnnvai krplntirly,,ln dan t i p ki%y,ialanv a n e sarncl i l a n mct~gt;ur~,lk,lntl;lnstik5itransdksi r n a s ~ a l - ~ ~drmikian
kai
i l u wL~,lj:dipch i ~ r J c ~ l ~( ,Oilnl ! ~ r O ~ t ) .

t"-

K~rnlllliali I"-rlu d i l ~ t ~ r t a ~ i v a k i i >'3
Ip
d1
\ I~~~L~I~I ~Iist41i11
I~
~ I I t , ~ ~ ~i ~Pl ,~ L I ~ C ~ ~ I I ~s~)sidI,
I
d a p l mc~nurnyulkar~t((~hijc~k;l~l
yany, akdn rlijnlnnkLjn. A!ISPI hf. S l ~ ~ ~dkk
r p , cIc~ltin~
bu kutwa CLr ~ r ~ i l ~ r r ~nfr . >5c)c-rofl.;%lir,ab, rnrnyebulkan I~,thwn pijakan k l - i r n i r ~ ~svriligkali
~l
liclak (.ilkup jrlL~s.

CSlrh kneniuk,~nI3 ! l ? i ' l l / l l ) l , , ' t ; o ( + " r l l / ? ) l (I:!
t ~ t ~.I ;( ;I.

~

f_,~(ft

r-epat d a n mumh ~ l a l w t
cl i knr~vcrsimr111j~l~li
~ I ~ I IS1lnh Ilt~r,tlil~ir
nl;lsrl p t . ~ ~ g u s , % h a d n natau
z ~ ~ Ltsrjacii
~,
korlflilc sosicll
d ~ n y , ~ mar;\.nw
in
kat st3ki tLlr hu tan s t ~ h i n g ~liclak
~ a dapcil nirlakt~kan opt*~.,~si,
rl tclu
licl ak I d ~ l a kuntu k ~nelak.;~lti,~kan

k(+l,~njutdr~
t ~ w h d n v 'k~, l r ~ ~pc,>tt~~isi
~a
huLr r i r ~ z
suriah stint;al k~i.11,l a ~ n j a dkaii
i
seluruh pela ku mer~gnmllil kt>plrl u r , ~ rj,irlj;kti
~
p'ndek dcknedn rnt.1~1p~l-r-t.1>al
1lt*nt-ba11j;~1n
kavu rli h c ~ l a nyang ~ndsihtt~rsisa.I 1'11
ini s a n p i rasiclnc1I untuk diIcakukdn kal.t>nh
~ t ~ ! ~dldu
c t j-r~loiprr~\ltiksdjd.

r

h. Kcj;cry,aIa~i 1wne:yk'ln hukum Irrhaclap llara prrusak hulan valif; .;t%larntiini
tt.rjcidi irl,lIi mrlahirkan eTek p l n d a dt1lilu lain rneniny,k=~tnvas k t i I ~ustlhL~
pcl.usa kan hu2u1l['. Skal=~p e n ~ . u l . i ak~a~~ ~ rnisalnva,

u,
.;(>makin htlsar, bni k daldrn
jumlah, rnciupuru1lan trrulama oleh prlaku-lwlaku vany, dapdt mrmy?enp,aruhi
1wr.a ~ P I I I P ! : ~ ~k;t x k ~ ~ s s a a nf ,lnl ini ~I,~p;lt
clifdh,~rni,kc\rrna dari sisi ekcb~lclrni
II,I~I!,~lwrit prIL1ku !an); tildrnyu nlc>n~ba\.arI l i a ~ a Iransaksi linfisi y.irlg
rnt*m~iaigkir~ki~r~
d d p t ~ i ~ t *kukLln
Iii
rll~>,grl
Irlygilry.
r..

Prnytlh;~l>va nj: k i d u,i dc-ngan hrl-bugrli ythny,,lru 11 y , ncla
~ !Ian*; J iti k i 1~ i k , ~ n n \ . , ~
~ t i r n v ( ~ I ~ , ~ htlcl,~k
k a n Japri t clihi11d~iriliy~1
I I I ~ I S ~l Ic ~ f ~ - j n ~ks~r Iuq~ ~
, ilkIIII[,III
~~ ~ i ~L ! A I ~

kt~usus~iv,l
i l l i ; ~ r i l l o a u i nadLilC~h
~
mas;tlal~r k ( ~ u > ri npoli t i k. IJi l a p d n p ~ kq;i.flt1n
l~
~llr;t'hay,ai ]iny,ku t~j:an slr,~ltlt-.,isp c m b a t ~ j : u n a n k r h u t a ~ i ~ tlt-'lcll~
n
J ~ I U I I 112'1'1117=111,
liarnun cialam prrumLisali krl~ijakarjkr!~u!~i~nan
belum terrlc~pc~r
p ( ' r ~ ~ b ~ ~ l~l td' i ti i ~ l r l ~ ~ t ~
J la1 ini tlis~hnbkdnolt3h w a t u ~ t n g g a p ~ 1bd11r\.(1
rl
~ ~ t 1 1 1 ~ : r n d a l ~i aen r i l ~ ~pkt ~ul ~ l kuslil~a
u
k t ~ h tanan
u
daii ~ a i n s v a lk,i!
; ~ d ~ p a cIildksanak,irl
l

inelc~l
w i ins tru ksi vang ditulijanj; c?ltlli
pma!:aw~is,ira, pt1mtbi.jntal1 c r r r r ? ~ l o ~ ~1711(/
l l r r l j t l ~ [ l lyolif l r * \ ) . Krl7ijakdt1 kt'hu t L l ~ l 11
C i cltw,lsa ini
l v l u 111 ~1iIdI ~ C I < I S ~jl(v1j:rl,1 ~ I L I ~ I\'ail!;
~I
I - L I ~ U 17 r n r ~ l y , v i l ~apn
~ i mdsa l c ~ l iinantll S~-'I~PILI
r~iyrl
t e j n d i rli lal7;111y,d11 c I , ~ i l k o ~ i s c - l >,ipri ya~ip," ; v p ~ t u t ~c~i i\>~; ~ ~
i ~ ~ dtentuk
k a n rl~~~riiot.ahl\an
ntasaldh t r r s c l t,~ ~a kiI7;i tnyn k(>hijc~kdnkt.liul,~nail tlrlrjalan iirlak (4rkii(li. Stjunilll ti
masalah pokok ~ ~ ~ lrnvnJc~sal.i
iy,
piEiitat~~ ~ ~ a s y a ~ I~rl.iku!
- ~ l k r l ini
~ llclurn ~lippl-t
irr~l~,lny,k,~[~

dalam memet-ahkdn lerjarlinya ktlr~isakat~
liuinn:

I .t.nlrlhnvn Iitlk, haik clalam t ~ ~ 1 1 1 uprrijit~dn,
k
m ~ 1 ~ 1 1 lhL1k
~ t ndasar a tas k d w i ~ s a nIiulan
~ i ~ p , yani;
~ r ; ~Iwltrrn s t ~ p ~ n u l i n qn~tlndapat
,a
l.rri~fiqkuan mcjsyaraka!.
2. I . ~ m hnva
d
ktlmampuct~: lernhrlga ~ w n o r ih~ ~
cLin
t ~ ~prmt~rintak~rlat.rali d c ~ l n m
~ i i r n g u ~ + s ninformasi,
i
dalam n r ~ n g g u n ~ ~ kililorm,~si
an

sehdgai clns,lr. penil7unkin
k ~ b i j a k a t lsrricl
,
I t ~ r n a h n vp ~r l~c t k s L i n a akrhijakdn
~~
vany, trZah cIitrlay7kali.
3. 1,crnaf~n\~a
htrbuny,ali anlnr lemhn~:a, ieru ldma ymp, rnrnanga~ii cf.;ah.l krI~ultincln,
srbajyi pt-asxfL~l-al
t ~ l i l i t km ~ ~ n i f i i i n u ~IIEL~v;l
i ~ k ~lransdksi.
n
I.

Usa11'1 kr lrulandn tt>lah P,~ttid Ilt~l.l;~~Iu
( rltlt~ganrktsrorali I>ia!.d linggi van::
tt~1.11itunj;
sphagLii 17iaytl !~.~riis~lk.ji
s t ~ t ~ r s 12',,L ~ r 13% dliri Iir~!*il l o t a l j ~ r t ~ ~ ) ~ lITPI.
~ i kIV-7
s i ('l'Ll17t-lI ) .
Ili.;ampiny, i t 11. yuny,ctltln rtwn i y ~ i n ~d; i h , ~ \ , a r lu!;.i
rlil~itnllah d t - * n y , , ~~~'~u r ~ j ;~ iL ~I I ~ pungu tan vdnt; clil,~ku h,lra ol~lli I'erndd d a n r n d w a r t k~ ~ %s (,* h i n g i p ~ n i ? r l ptni l l i l 1301-t;j
anlnra 37";,-4h':Lld,iri Iv1,11 hia;,la ~ ~ r o r l u kprr
s i m3.

-

~orn~~iBiaya~~r~3{da~mD/p)

Riau
Kaltirn
Papua
Produ
41
44
Sulteng

Biaya

ksi

44

Biaya Transaksi
--

"

-- -

12

51

I

13
.-

. -

-.

-

13

12

-- - .

--

Biaya Sebelum
Pungulall Resmi

56

54

57

63

Pungwlan Resmi

64

46

43

37

4lis;ltnyn. lingpin! ;I ~ ~ ~ ~ . ~ ~ l iL;I~,
~ t 11
~ itlianggap
t ; l i l
whngai pcri:cbnh tcrl:td in! a tI/~:culI r ) , ~ g r t\lcrig;!pa
~~.
per~nititaanhay11r;~h>ittyanp tii~gpi,liis!l~tmer1itigh;itkan 11111tat
maynrakar nictnha~~gun
Iiutan'! .larli.
lna~alnhnyabuhari parln ~ir~ggin~\.a
l~emiint;tankayu. melainkall pads t i d A ;~clanynkepnstian hak .Ira>
Iiutal\ ncgara d;tn kcpast itt11 usaha kchutanai~.

~ .

Dengdn tanpa diprrlimhant;kannva krtiga unsur vang ~ n ~ n ~ n l u kk~l7jjakan
an
yalij:
hrrjalan cli ,~t,+s,
m,ik,i . . ; P E > ~ I ~ ~ ~ I I I Iwsdr masvarakal nirrnilil7 j'alan pin t i . l ~Unddll~~,-uncId
a~~i
11);~ ~ 1 1 1zitla
~ ; k si nkru~i;
K~lirlak-ta.j:,lsara~t pava pvrnbrrciavaar~ntasydraka t lokal;
5. F,ciaatmya prziegaka~ihukum.

cj

AnaIisis di atas mriiurijukkan bahw