EVALUASI PEMANFAATAN RUANG DAN STRUKTUR TATA RUANG WILAYAH KABUPATEN TOLITOLI

  EVA LUA SI PEMA NFA A TA N RUA NG DA N STRUKTUR TA TA RUA NG WILA YA H KA BUPA TEN TO LITO LI

  • * Zub a ir Butudo ka

  Abstrac t De via tio n te nde nc y o f the sp a tia l p la nning whic h ha ve b e e n sp e c ifie d c a n b e c a use d b y so me fa c to rs, e ithe r b y sp a tia l p la nning p ro duc t o r imp le me nta tio n ste p . Mo nito ring a nd e va lua te to sp a tia l p la nning p ro duc t whic h the re ha ve ve ry ne e de d to to se e whe the r the p ro duc t o f sp a tia l p la nning a s a c c o rding to its e xp lo iting , o r ha ve b e e n ha p p e ne d b y the de via tio n. Thro ug h me tho d o f surve y a nd da ta ma p p ing muste re d, p ro c e sse d, a nd a na lyse d to mo nito ring the le ve l o f de via tio n tha t ha p p e ne d b e twe e n c o nditio n o f re a lity a nd p la n whic h ha ve b e e n c o mp ile d a t p ro duc t RTRW. Mo nito ring fo c use d a t e xp lo iting o f sp a c e a nd sp a c e struc ture . Re sult o f mo nito ring a nd e va lua tio n sho w the e xiste nc e o f de via tio n whic h sig nific a nt so tha t p ro duc t o f e xisting RTRW Re g e nc y To lito li re q uire to b e re vise d.

  Ke ywords: RTRW, Re g e nc y To lito li A b stra k Ke c e nd e rung a n p e nyim p a ng a n te rha d a p ta ta rua ng ya ng te la h d ite ta p ka n d a p a t d ise b a b ka n o le h b e rb g a i fa kto r b a ik p ro d uk ta ta rua ng m a up un p a d a ta ha p a n im p le m e nta si. Pe m a nta ua n d a n e va lua si te rha d a p p ro d uk re nc a na ta ta rua ng ya ng te la h a d a sa ng a t d ip e rluka n untuk m e liha t a p a ka h p ro d uk re nc a na ta ta rua ng te rse b ut b e rja la n se sua i d e ng a n p e m a nfa a ta nnya a ta u te la h te rja d i p e nyim p a ng a n. Me la lui m e to d e surve y d a n p e m e ta a n d a ta d ihim p un, d io la h, d a n d ia na lisis untuk m e m a nta u b e sa rnya p e nyim p a ng a n ya ng te rja d i a nta ra ko nd isi re a lita s d a n re nc a na ya ng te la h d isusun p a d a p ro d uk RTRW p a d a lo ka si p e m a nta ua n. Pe m a nta ua n d ititkb e ra tka n p a d a p e m a nfa a ta n rua ng d a n struktur rua ng . Ha sil p e m a nta ua n d a n e va lua si m e nunjukka n a d a nya p e nyim p a ng a n ya ng sig nifika n se hing g a p ro d uk RTRW Ka b up a te n To lito li ya ng a d a p e rlu d ire visi.

  Ka ta kunc i: RTRW, Ka b up a te n To lito li

  p e m a nfa ta a n rua ng se sua i d e ng a n

1. Pe nd a hulua n

  fung si ya ng te la h d ite ta p ka n d a p a t Pe na ta a n rua ng wila ya h d iwujud ka n. Pe na ta a n Rua ng b e rtujua n untuk te rc a p a inya m e ng g a riska n b a hwa p e la ksa na a n p e m a nfa a ta n rua ng ya ng b e rkua lita s. p e m b a ng una n d i ting ka t Pusa t m a up un

  Untuk itu d ip e rluka n p e ng e nd a lia n d i ting ka t Da e ra h ha rus se sua i d e ng a n m e la lui ke g ia ta n p e ng a wa sa n d a n re nc a na ta ta rua ng ya ng te la h p e ne rtib a n te rha d a p p e m a nfa a ta n d ite ta p ka n. De ng a n d e m ikia n rua ng . Se b a g a im a na ya ng p e m a nfa a ta n rua ng te rm a suk d ike m uka ka n d a la m Und a ng -Und a ng d id a la m nya struktur rua ng se la ya knya Pe na ta a n Rua ng No m o r 24 Ta hun 1992 se sua i d e ng a n re nc a na ta ta rua ng . b a hwa p e ng a wa sa n te rha d a p

  Be rb a g a i ke nd a la Pe m e rinta h p e m a nfa a ta n rua ng d ise le ng g a ra ka n Da e ra h d a la m m e wujud ka n d a la m b e ntuk p e la p o ra n, p e m a nta ua n p e m b a ng una n wila ya h ka b up a te n/ ko ta d a n e va lua si. Me la lui ke g ia ta n se sua i d e ng a n re nc a na ta ta rua ng p e m a nta ua n d a n e va lua si, ke se sua ia n wila ya h Ka b up a te n/ Ko ta d ia nta ra nya

  • Sta f Pe ng a ja r Jurusa n Te knik Arsite ktur Fa kulta s Te knik Unive rsita s Ta d ula ko , Pa lu
d ise b a b ka n o le h fa kto r; te knik o p e ra sio na l, a d m inistra tif d a n tuntuta n p e rke m b a ng a n p a sa r. Ke c e nd e rung a n p e nyim p a ng a n te rse b ut d a p a t te rja d i ka re na p ro d uk re nc a na ta ta rua ng kura ng m e m p e rha tika n a sp e k-a sp e k p e la ksa na a n (p e m a nfa a ta n rua ng ) a ta u se b a liknya b a hwa p e m a nfa a ta n rua ng kura ng m e m p e rha tika n re nc a na ta ta rua ng ya ng te la h d isusun. O le h se b a b itu sa ng a t d ira sa ka n p e nting nya sua tu ke g ia ta n e va lua si te rha d a p p ro d uk re nc a na ta ta rua ng ya ng te la h a d a untuk m e liha t a p a ka h p ro d uk re nc a na ta ta rua ng te rse b ut b e rja la n se sua i d e ng a n p e m a nfa a ta nnya a ta u te la h te rja d i p e nyim p a ng a n. Ke g ia ta n e va lua si ini le b ih d ite ka nka n p a d a ke g ia ta n p e m a nta ua n p e nyim p a ng a n te rha d a p p e m a nfa a ta n rua ng ya ng m e rup a ka n b a g ia n d a ri ke g ia ta n p e ng a wa sa n p e m a nfa a ta n rua ng d a la m p e ng e nd a lia n p e m a nfa a ta n rua ng se sua i d e ng a n a m a na t ya ng d ite g a ska n d a la m Und a ng Und a ng Pe na ta a n Rua ng No . 24 ta hun 1992.

2. Tinja ua n Pusta ka

  Me nurut g e o g ra fi re g io na l rua ng , d a p a t m e rup a ka n sua tu wila ya h ya ng m e m p unya i b a ta s g e o g ra fi, ya itu b a ta s m e nurut ke a d a a n fisik, so sia l, a ta u p e m e rinta ha n ya ng te rja d i d a ri se b a g ia n p e rm uka a n b um i d a n la p isa n ta na h d ib a w a hnya se rta la p isa n ud a ra d i a ta snya (ja ya d ina ta , 1999). Le b ih la njut d ike m uka ka n b a hwa sua tu wila ya h (re g io n) d a la m p e ng e rtia n g e o g ra fi, m e rup a ka n ke sa tua n a la m , ya itu a la m ya ng se rb a sa m a , a ta u ho m o g e n, a ta u se ra g a m (unifo rm ), d a n ke sa tua m m a nusia , ya itu m a sya ra ka t se rta ke b ud a ya a nnya ya ng se rb a sa m a ya ng m e m p unya i c iri (ke khususa n) ya ng kha s, se hing g a wila ya h te rse b ut d a p a t d ib e d a ka n d a ri wila ya h ya ng la in. Da la m Und a ng -und a ng Re p ub lik Ind o ne sia 1992 te nta ng Pe na ta a n Rua ng d ise b utka n b a hwa rua ng a d a la h wa d a h ya ng m e lip uti rua ng d a ra ta n, rua ng la uta n, d a n rua ng ud a ra se b a g a i sa tu ke sa tua n wila ya h, te m p a t m a nusia d a n m a hluk la innya hid up d a n m e la kuka n ke g ia ta n se rta m e m e liha ra ke la ng sung a n hid up nya . Se d a ng p e na ta a n rua ng a d a la h p ro se s p e re nc a na a n ta ta rua ng , p e m a nfa a ta n rua ng d a n p e ng e nd a lia n p e m a nfa a ta n rua ng . Dise b utka n p ula b a hw a p e ng e nd a lia n p e m a nfa a ta n rua ng d ise le ng g a rka n m e la lui ke g ia ta n p e ng a wa sa n d a n p e ne rtib a n te rha d a p p e m a nfa a ta n rua ng . Da la m ka ita nnya d e ng a n p e na ta a n rua ng d a n ke d ud uka n Pe m e rinta h Da e ra h d a p a t d iliha t b a hwa d e ng a n d iund a ng ka nnya UU no .22 d a n 25 1999 d a n PP.15 ta hun 2000 te nta ng p e m e rinta ha n d a e ra h ya ng te rka it d e ng a n o to no m i m e m b ua t und a ng - und a ng ya ng se b e lum nya m e nja d i tid a k b e g itu re le va n te rm a suk UU.No 24/ 1992 te nta ng Pe na ta a n Rua ng d a n no .23/ 1997 te nta ng Pe ng e lo la a n Ling kung a n Hid up . Me nurut Sila s (2001) ya ng b e lum d ifa ha m i d e ng a n b e na r d a n b a ik a d a la h d a sa r p e na ta a n rua ng d a n p e ng e lo la a n ling kung a n hid up ha rus m a u a ta u tid a k m e lib a tka n m a sya ra ka t lua s, se d a la m d a n se d ini m ung kin se b g a i p e ta ruh (sta ke ho ld e r) uta m a . Me la lui ke g ia ta n p e m a nta ua n p e nyim p a ng a n Re nc a na Ta ta Rua ng n Wila ya h (RTRW) d i Ka b up a te n To lito li d a p a t d iliha t a d a tid a knya / b e sa r ke c ilnya te m ua n p e nyim p a ng a n ya ng te rja d i a nta ra re nc a na ya ng te la h d ib ua t m e la lui p ro d uk RTRW ya ng a d a sa a i ini d e ng a n ko nd isi riil d i la p a ng a n te rha d a p m a sing -m a sing p e m a nfa a ta n d a n struktur rua ng nya , se sua i d e ng a n a ra ha n Buku Pe d o m a n Pe ng e nd a lia n Pe m a nfa a ta n Rua ng (BP3R) d i Da e ra h.

  3. Me to d e Pe ne litia n

  Ke g ia ta n p e m a nta ua n d a n e va lua si re nc a na ta ta rua ng ini, d ila ksa na ka n d e ng a n m e ng g una ka n m e to d e “ Surve i“ d a n “ Pe m e ta a n“ d e ng a n la ng ka h-la ng ka h ke g ia ta n se b a g a i b e rikut : a . Se te la h p e rsia p a n a wa l p ra surve y, se la njutnya d ila kuka n p e ng um p ula n b a ha n-b a ha n p e m a nta ua n d a n e va lua si b e rup a p ro d uk re nc a na ta ta rua ng d i m a sing -m a sing lo ka si se rta d a ta -d a ta se kund e r la innya ; b . Me la kuka n surve i la p a ng a n d i m a sing -m a sing lo ka si p e m a nta ua n d a n e va lua si m e la lui le m b a r ta b ula si p e nd a ta a n p rim e r untuk m e liha t ko nd isi re a lita s te rha d a p p e m a nfa a ta n d a n struktur rua ng ya ng a d a sa a t ini (ta hun p e m a nta ua n); c . Se la in m e ng g una ka n le m b a r ta b ula si untuk m e nd a p a tka n nila i kua ntita tif re nc a na ya ng a d a , p e la ksa na a n surve i la p a ng a n jug a m e ng g una ka n p e ta -p e ta d a sa r re nc a na ya ng te la h a d a untuk m e m a nta u ke b e ra d a a n p e m a nfa a ta n rua ng d a n le ta k p ra sa ra na d a n sa ra na se b a g a i wujud d a ri struktur rua ng ; d . Se la njutnya , ha sil surve i la p a ng a n ini ke m ud ia n d ihim p un, d io la h, d a n d ia na lisis untuk m e m a nta u b e sa rnya p e nyim p a ng a n ya ng te rja d i a nta ra ko nd isi re a lita s d a n re nc a na ya ng te la h d isusun p a d a p ro d uk RTRW d i m a sing -m a sing lo ka si p e m a nta ua n; p a d a b a g ia n a khir a d a la h ke sim p ula n d a n sa ra n b e rd a sa rka n ha sil p e m a nta ua n d a n e va lua si ya ng d ila ksa na ka n d i Ka b up a te n To lito li.

  4.1 Ha sil p e m a nta ua n p e m a nfa a ta n rua ng

  ƒ Pe m a nfa a ta n p e runtuka n ke g ia ta n

  A. Ka wa sa n lind ung Pe ne ta p a n Ka wa sa n Lind ung d i wila ya h Ka b up a te n To lito li, se b a g a im a na ya ng te la h d iura ika n p a d a p ro d uk Re visi Re nc a na Ta ta Rua ng Wila ya h (RTRW) Ka b up a te n To lito li Ta hun 2001 – 2011, ya ng d id a sa rka n p a d a krite ria p e m a nfa a ta n rua ng untuk ka wa sa n lind ung d a n a na lisis ke se sua ia n la ha n se rta m e ng a c u p a d a Ke p p re s No . 32 Ta hun 1990 te nta ng Ka wa sa n Lind ung , te la h m e ne ta p ka n b a hwa wila ya h Ka b up a te n To lito li ya ng m a suk d a la m krite ria ka wa sa n lind ung m e m p unya i lua s 113.721,10 Ha a ta u se kita r 27,87% d a ri lua s ke se luruha n wila ya h Ka b up a te n To lito li.

  Be rd a sa rka n ha sil p e m a nta ua n ya ng d ila kuka n te rha d a p re visi re nc a na p e m a nfa a ta n rua ng b a g i p e runtuka n ke g ia ta n Ka wa sa n Lind ung d a p a t d ike m uka ka n b a hwa p a d a p rinsip nya tid a k d ite m uka n a d a nya p e nyim p a ng a n ya ng sa ng a t sig nifika n, b a ik te rha d a p lua s, lo ka si, m a up un fung si d a n je nis p e runtuka nnya . Se hing g a se c a ra ke se luruha n d a p a t d ika ta ka n b a hwa p e runtuka n ke g ia ta n Ka wa sa n Lind ung d a n p e m a nfa a ta nnya d i wila ya h Ka b up a te n To lito li m a sih se sua i d e ng a n ha sil re visi RTRW ya ng a d a . Ke nd a la ya ng te rja d i ha nya la h te rka it d e ng a n up a ya p e ng e nd a lia n d a n p e ng e m b a ng a n ka w a sa n lind ung ya ng te la h d ite ta p ka n te rse b ut.

  B. Ka wa sa n Bud id a ya Pe rke m b a ng a n p e m a nfa a ta n rua ng ka wa sa n b ud id a ya m e nunjukka n a d a nya ko nflik a nta r se kto r/ ke g ia ta n d a n ko nflik ka wa sa n lind ung se b e lum d ila kuka n re visi te rha d a p p ro d uk RTRW Ka b up a te n To lito li, se hing g a p e ng e m b a ng a n ka wa sa n b ud id a ya , se te la h d ila kuka n re visi te rha d a p p ro d uk RTRW Ka b up a te n To lito li p a d a ta hun 2000 ya ng d ip a nta u sa a t ini, d ia ra hka n p a d a p e na ta a n ke m b a li p e m a nfa a ta n ka wa sa n se sua i d e ng a n p o te nsi sum b e r d a ya ya ng a d a d e ng a n m e m p e rha tika n o p tim a si p e m a nfa a ta nnya

4. Ha sil d a n Pe m b a ha sa n

  Be rd a sa rka n ha sil p e m a nta ua n ya ng d ila kuka n te rha d a p re visi re nc a na p e m a nfa a ta n rua ng b a g i p e runtuka n ke g ia ta n Ka wa sa n Bud id a ya d a p a t d ike m uka ka n b a hwa p a d a p rinsip nya tid a k d ite m uka n a d a nya p e nyim p a ng a n ya ng sa ng a t sig nifika n, b a ik te rha d a p lo ka si, fung si d a n je nis p e runtuka n, m a up un a ra h p e ng e m b a ng a nnya . Se hing g a se c a ra ke se luruha n d a p a t d ika ta ka n b a hw a p e runtuka n ke g ia ta n Ka wa sa n Bud id a ya d a n p e m a nfa a ta nnya d i wila ya h Ka b up a te n To lito li m a sih se sua i d e ng a n ha sil re visi RTRW ya ng a d a . Ke nd a la ya ng te rja d i ha nya la h te rka it d e ng a n up a ya p e ng e nd a lia n d a n p e ng e m b a ng a n ka wa sa n b ud id a ya ya ng te la h d ite ta p ka n te rse b ut, se p e rti jug a ha lnya d e ng a n ko nd isi ka wa sa n lind ung nya .

  ƒ

  Ta b e l 1. Pe m a nta ua n Pe ng g una a n La ha n d i Ka b up a te n To lito li Ta hun 2004 d a n RTRW Ta hun 2001 – 2004 No .

  5 Huta n, Ra wa & La innya 220.878,00 319.034,00 98.156,00 30,77 Se sua i

  4 Ala ng -Ala ng 1.112,31 1.740,87 628,56 36,11 Se sua i

  3 Pe rke b una n 48.684,60 47.795,00 -889,60 -1,86 Se sua i

  2 Pe rta nia n 18.206,47 34.619,50 16.413,03 47,41 Se sua i

  1 Pe rm ukim a n 2.939,62 4.787,63 1.848,01 38,60 Se sua i

  2004 (*)

RTRW 2001-

2004*

Lua s (Ha ) Lua s (Ha ) Lua s (Ha ) (%)

  Pe nyim p a ng a n Ke se sua ia n Pe m a nfa a ta n Rua ng

  Fung si Pe ng g una a n La ha n (Ka wa sa n) Ta hun

  Be rd a sa rka n p e ring ka t fung si o rie nta si siste m ko ta -ko ta te rse b ut, m a ka siste m o rie nta si e ko no m i ko ta -ko ta Ka b up a te n To lito li d iura ika n se b a g a i b e rikut :

  Pe m a nta ua n p e ng g una a n la ha n Be rd a sa rka n ha sil d a ta surve y la p a ng a n ta hun 2004 (ta b e l 1) te rha d a p p e ng g una a n la ha n d i d a e ra h Ka b up a te n To lito li ya ng d ib a nd ing ka n d e ng a n ha sil RTRW Ka b up a te n To lito li d a la m kurun wa ktu ta hun 2001 – 2004 m e nunjukka n a d a nya p e nyim p a ng a n ya ng c ukup sig nifika n, te ruta m a b ila d iliha t d a ri fung si p e ng g una a n la ha n untuk ka wa sa n p e rta nia n d e ng a n p e nyim p a ng a n se b e sa r 47,41%, ka wa sa n p e rm ukim a n d e ng a n p e nyim p a ng a n se b e sa r 38,60% d a n p e ng g una a n la ha n untuk a la ng -a la ng d e ng a n p e nyim p a ng a n se b e sa r 36,11%.

  III.

  Se c a ra um um siste m ko ta -ko ta b e rd a sa rka n kutub -kutub p e rtum b uha n d a n siste m o rie nta si ko le ksi d a n d istrib usi b a ra ng d a n ja sa d i Ka b up a te n To lito li d a p a t d ike lo m p o kka n se b a g a i b e rikut : a . Ko ta To lito li d a n La lo s m e rup a ka n ko ta hira rki I d a la m struktur p e rtum b uha n d a n o rie nta si e ko no m i wila ya h; b . Ko ta Tina b o g a n, O g o tua d a n Ba ng kir p a d a hira rki II; c . Ko ta La ula la ng b e ra d a p a d a hira rki

  Be rd a sa rka n ko nd isi fa ktua lnya b e b e ra p a b a g ia n wila ya h Ka b up a te n To lito li se c a ra e ko no m i a d a ya ng b e ro rie nta si ke lua r ka b up a te n. Se c a ra g a ris b e sa r o rie nta si p e m a sa ra n Ka b up a te n To lito li ya ng uta m a a d a la h ke Ko ta Pa lu. Je nis b a ra ng p ro d uksi ya ng d ip a sa rka n b e rup a p ro d uk p e rta nia n, b a ik d a la m b e ntuk b a ha n m e nta h m a up un o la ha n se p e rti ke la p a , c e ng ke h, ko p i, ha sil huta n d a n ha sil p e rika na n la ut.

  Se sua i d e ng a n a ra ha n p a d a RTRW Ka b up a te n To lito li ta hun 2001-2004 p e ne ntua n hira rki p e rko ta a n d i d a e ra h Ka b up a te n To lito li d id a sa ri p a d a a c ua n ke le ng ka p a n fa silita s ya ng m e lip uti fa silita s so sia l, e ko no m i d a n p e m e rinta ha n ya ng m e wa kili fung si p usa t p e la ya na n.

  ƒ Siste m ko ta / p usa t p e la ya na n

  4.2 Ha sil p e m a nta ua n Struktur rua ng

  Se c a ra ke se luruha n b e sa rnya p e nyim p a ng a n p a d a p e ng g una a n la ha n a d a la h 28,47% . Ha l ini b ila d ika itka n d e ng a n p e tunjuk Me nte ri De p a rte m e n Da la m Ne g e ri R.I. No . 850/ 803/ Ba ng d a Te nta ng p e tunjuk te knis p e nyusuna n d a n e va lua si re nc a na ko ta ta hun 1993/ 1994, m a ka p ro d uk RTRW Ka b up a te n To lito li ini p e rlu d ila kuka n re visi se b a ha g ia n ya ng te rka it d e ng a n p e ng g una a n la ha n te rse b ut.

  Na m un, d a ri se g i ke se sua ia n p e m a nfa a ta n rua ng p a d a d a sa rnya m a sih se sua i d e ng a n p e runtuka nnya ha nya d a ri se g i lua sa n p e ng g una a nnya ya ng te rja d i p e nyim p a ng a n.

  Jum la h To ta l 291.821,00 407.977,00 116.156,00 28,47 Se sua i Sum b e r : (*) Ha sil Surve y, 2004 d a n * Ha sil Ana lisis RTRW Ka b . To lito li 2001-2004

  A. Sa lura n d ra ina se d a n a ir lim b a h Be rd a sa rka n ha sil surve y la p a ng a n ta hun 2004 p e m b a ng una n

  4.2 Ba sid o nd o 1.131.240 - - -

  48 Km (86,40 ha ), ko le kto r se kund e r se p a nja ng 21 Km (29,40 ha ), ja la n lo ka l p rim e r se p a nja ng 268,0 Km (268,00 ha ) d a n lo ka l se kund e r se p a nja ng 55,3 Km (44,24 ha ). Se d a ng ka n d a ri d a ta RTRW Ka b up a te n To lito li ta hun 2001–2004 tid a k a d a p e ng e m b a ng a n ja ring a n ja la n untuk se m ua fung si ja la n, te rke c ua li ha nya p e ning ka ta n kua lita s ja ring a n ja la nnya .

  Pe m b a ng una n ja ring a n ja la n d i Ka b up a te n To lito li ya ng m e nc a kup p ro g ra m p e ning ka ta n, p e m e liha ra a n/ re ha b ilita si a nta ra la in ja la n a rte ri, lo ka l d a n ja la n ling kung a n d ifung sika n untuk m e m p e rla nc a r hub ung a n a nta r p ro p insi, ka b up a te n d a n ke lura ha n d ib id a ng e ko no m i m a up un so sia l b ud a ya . Be rd a sa rka n d a ta e ksisting ta hun 2004, ja ring a n ja la n d i Ka b up a te n To lito li m e nunjukka n ja ring a n ja la n ya ng te la h d ib a ng un se c a ra ke se luruha n se p a nja ng 1.912,1 Km (3.576,44 Ha ) te rd iri d a ri : ja la n a rte ri p rim e r se p a nja ng 272 Km (652,80 ha ), a rte ri se kund e r se p a nja ng 1.247,8 Km (2.495,60 ha ), ko le kto r p rim e r se p a nja ng

  ƒ Siste m p ra sa ra na d a sa r

  Se sua i ha sil p e m a nta ua n d a n surve y la p a ng a n, ko nd isi-ko nd isi hira rki ini te rliha t m a sih c ukup id e a l untuk te rus d ike m b a ng ka n. Na m un ya ng p e rlu d ip e rha tika n a d a la h te la h te rja d inya p e m e ka ra n d a e ra h Ka b up a te n To lito li ya ng p a d a sa a t p e nyusuna n p ro d uk RTRW ini m a sih te rd a p a t 6 (e na m ) ke c a m a ta n, se m e nta ra sa a t p e la ksa na a n e va lua si d a n p e m a nta ua n ini wila ya h te rse b ut te la h te rja d i p e m e ka ra n m e nja d i 9 (se m b ila n) ke c a m a ta n. Se hing g a re o rie nta si te rha d i siste m ko ta -ko ta d a n p usa t p e la ya na n ini p e rlu d itinja u ke m b a li untuk d ise sua ika n d e ng a n p e m e ka ra n ya ng te la h d ila kuka n.

  hinte rla nd).

  a ) Ko ta Hira rki I, ya itu Ko ta To lito li d e ng a n fung si uta m a se b a g a i p usa t p e ng e m b a ng a n wila ya h Ka b up a te n To lito li; b ) Ko ta Hira rki II, ya itu Ko ta Tina b o g a n, La lo s, d a n Ko ta Ba ng kir ya ng b e rfung si se b a g a i p usa t p e rtum b uha n Sub Wila ya h Pe m b a ng una n (SWP) Ka b up a te n To lito li; c ) Hira rki III, ya itu Ko ta O g o tua d a n Ko ta La ula la ng ya ng b e rfung si se b a g a i ko ta p e nya ng g a (

  Sum b e r : (*) Ha sil Surve y, 2004 d a n * Ha sil Ana lisis RTRW Ka b . To lito li 2001-2004

  6 Da m p a l Se la ta n 2.353.320 2.542.320 189.000 7,43 Jum la h 22.869.480 23.329.680 460.200 1,97

  5 Da m p a l Uta ra 1.454.640 1.745.520 290.880 16,66

  4.1 O g o d e id e 1.292.400 - - -

  Ta b e l 2. Re nc a na Ke b utua hn Air Minum d i Ka b up a te n To lito li Ta hun 2004 d a n RTRW Ta hun 2001-2004

  4 Do nd o 2.387.160 5.167.680*** 2.780.520*** 53,81

  3.1 La m p a sio 1.460.040 - - -

  3 Ba o la n 6.595.320 7.779.120** 1.183.800** 15,22

  2 G a la ng 3.463.200 3.472.920 9.720 0,28

  1 To lito li Uta ra 2.732.160 2.622.120 -110.040 -4,20

  2004(*) 2001–2004*

  Ta hun Lite r/ ha ri %

  (lite r/ ha ri) Pe nyim p a ng a n

  No . Ke c a m a ta n Ke b utuha n Air Minum

  • Ke c a m a ta n Ba o la n b e lum p isa h d e ng a n Ke c a m a ta n La m p a sio
    • Ke c a m a ta n Do nd o b e lum p isa h d e ng a n Ke c a m a ta n O g o d e id e & Ba sid o nd o
    sa lura n d ra ina se p a d a um um nya b e lum te rja d i p e m e ra ta a n p e m b a ng una n sa lura n d ra ina se , d im a na p e m b a ng una nnya m a sih d ise kita r ja la n a rte ri p rim e r d a n b e lum sa m p a i ke ja la n–ja la n ling kung a n, se hing g a d ip e rluka n p e m b a ng una n ja ring a n d ra ina se p a d a ja la n–ja la n ya ng b e lum m e m iliki sa lura n d ra ina se .

  Se m e nta ra untuk a ir lim b a h rum a h ta ng g a d i sini te rb a g i m e nja d i d ua ya itu a ir lim b a h a m a n ya ng d a p a t d ib ua ng la ng sung ke sa lura n d ra ina se se p e rti a ir b e ka s c uc ia n, a ir b e ka s m a nd i, d a n la in se b a g inya d a n a ir lim b a h ya ng ha rus m e la lui p ro se s te rle b ih d a hulu, se p e rti a ir d a ri wc (tinja ). Khusus a ir lim b a h ya ng b e ra sa l d a ri wc d ike lo la m e la lui siste m se te m p a t d e ng a n p e m b ua ta n se p tik ta nk, b a ik ya ng b e rsifa t ind ivid ua l o le h m a sya ra ka t m a up un te rb a ta s p a d a sa ra na d a n p ra sa ra na ko m una l untuk um um o le h p e m e rinta h. Da p a t d isim p ulka n b a hwa se c a ra kua lita tif tid a k a d a p e nyim p a ng a n ya ng c ukup sig nifika n, ha nya sa ja d ip e rluka n p e m b a ng una n sa lura n d ra ina se d a n a ir lim b a h se b a g a im a na ya ng te la h d ire nc a na ka n d a n d ia ra hka n p a d a p ro d uk RTRW Ka b up a te n To lito li.

  B. Ja ring a n a ir b e rsih Be rd a sa rka n d a ri jum la h p e nd ud uk d e ng a n m e m p e rkira kla n a sum si ya ng d ig una ka n, m e nunjukka n ke b utuha n a ir m inum p a d a ta hun 2004 d i Ka b up a te n To lito li d ip e rkira ka n se b a nya k 22.869.480 lite r/ ha ri.

  Se d a ng ka n b e rd a sa rka n RTRW Ka b up a te n To lito li d a ri ta hun 2001–2004 d ip e rkira ka n se b a nya k 23.329.680 lite r/ ha ri. Da ri d a ta –d a ta d i a ta s m e nunjukka n d ip e rluka n p e na m b a ha n a ir b e rsih se b a nya k 460.200 lite r/ ha ri a ta u b e sa r p e nyim p a ng a n

  1,97 %.

  Ke b utuha n a ir b e rsih te rb e sa r te rle ta k p a d a Ke c a m a ta n Ba o la n, ha l ini d ise b a b ka n p a d a d a e ra h ini jum la h p e nd ud uknya sa ng a t b a nya k, se rta te rp usa tnya p e m b a ng una n sa ra na d a n p ra sa ra na . Se la njutnya , ke b utuha n a ir ya ng te re nd a h te rle ta k d i Ke c a m a ta n Ba sid o nd o . Untuk le b ih je la s d a p a t d iliha t Ta b e l 2.

  Pe rlu p ula d ike m uka n d i sini b a hw a Ka b up a te n To lito li te la h m e ng a la m i p e m e ka ra n wila ya h d a ri 6 ke c a m a ta n m e nja d i 9 ke c a m a ta n. Ha l ini d e ng a n se nd irinya turut m e m p e ng a ruhi d istrib usi ke b utuha n ja ring a n a ir b e rsihnya . Ja d i, m e skip un se c a ra ke se luruha n d a p a t te rliha t ha nya te rja d i 1,97% p e nyim p a ng a n, na m un se c a ra p e rwila ya ha n ha l ini sud a h m e nyim p a ng 100% a ta u d e ng a n ka ta la in RTRW Ka b up a te n To lito li ini sud a h p e rlu d ila kuka n re visi se c a ra ke se luruha n a kib a t p e m e ka ra n te rse b ut.

  C . Ja ring a n listrik Be rd a sa rka n d a ri ha sil surve y la p a ng a n p e la ya na n p e nd ud uk untuk ja ring a n listrik d i Ka b up a te n To lito li p a d a um um nya sud a h te rla ya ni d a n d e ng a n m e ng una ka n a sum si d i a ta s, m a ka p a d a ta hun 2004 ke b utuha n ja ring a n listrik Ka b up a te n To lito li te rd iri d a ri ke g ia ta n rum a h ta ng g a se jum la h 5.162,400 KW, ke g ia ta n so sia l e ko no m i se jum la h 1.032,480 KW, d a n untuk p e ne ra ng a n ja la n se b e sa r 774,360 KW. Se d a ng ka n ke b utuha n listrik m e nurut RTRW Ka b up a te n To lito li 2001-2004 untuk ke g ia ta n rum a h ta ng g a se b e sa r 16.951,059 KW, ke g ia ta n so sia l e ko no m i se jum la h 3.390,211 KW, d a n ke b utuha n p e ne ra ng a n ja la n se jum la h 2.542,658 KW. De ng a n m e m b a nd ing ka n d a ta d i a ta s m e nunjukka n d ip e rluka n p e na m b a ha n ja ring a n listrik se b e sa r 15.914,688 KW a ta u b e sa r p e nyim p a ng a nnya a d a la h 69,55 %.

  Pa d a um um nya RTRW Ka b up a te n To lito li p a d a wila ya h ke c a m a ta n ya ng d ip e runtukka n untuk ja ring a n listrik m a sih se sua i. Untuk le b ih je la snya d a p a t d iliha t p a d a Ta b e l 3.

  D. Ja ring a n te le p o n Ha sil surve y la p a ng a n ja ring a n te le p o n d i Ka b up a te n To lito li b a ru m e la ya ni ke b utuha n m a sya ra ka t d i Ke c a m a ta n Ba o la n d a n Ke c a m a ta n G a la ng . Sud a h a d a se kita r 5.400 sa tua n sa m b ung a n b a ik untuk sa m b ung a n d o m e stic , no n-d o m e stik m a up un c a d a ng a n. Se d a ng ka n d a ri d a ta RTRW Ka b up a te n To lito li 2001-2004 jum la h sa tua n sa m b ung a n ya ng d ib utuhka n se b a nya k 9.418 sa tua n sa m b ung a n. d a ri p e rm ukim a n, p e rka nto ra n d a n De ng a n m e m b a nd ing ka n d a ta d i a ta s p e rd a g a ng a n d i Ka b up a te n To lito li m e nunjukka n d ip e rluka n p e na m b a ha n b e lum d ise d ia ka n sa ra na sa m p a h, ke b utuha n ja ring a n te le p o n se b a nya k se p e rti g e ro b a k sa m p a h, to ng sa m p a h, 4.018 sa tua n sa m b ung a n a ta u b e sa r Te m p a t Pe m b ua ng a n Se m e nta ra (TPS) p e nyim p a ng a n 42,66 %. (Ta b e l 4). d a n Te m p a t Pe m b ua ng a n Akhir (TPA), a kib a t d a ri p e m b ua ng a n sa m p a h

  E. Pe rsa m p a ha n ling kung a n d i Ka b up a te n To lito li a ka n Be rd a sa rka n ha sil surve y la p a ng a n untuk te rc e m a r. Sa a t ini p e nd ud uk um um nya m e ng a ta si p e m b ua ng a n sa m p a h m a sih m e ng una ka n siste m p e m b a ka ra n. o rg a nik d a n no n-o rg ha nik b a ik b e ra sa l Ta b e l 3. Ke b utuha n Ja ring a n Listik Ka b up a te n To lito li Ta hun 2004 d a n RTRW 2001 –

  2004 Ke b utuha n

  Ke b utuha n Listrik

  Listrik (Ta hun Pe nyim p a ng a n (Ta hun 2001

  No . Ke b utuha n Listrik 2004(*)

  • 2004*) KW KW KW %

  1 Rum a h Ta ng g a (RT) 5.162,400 16.951,059 11.788,659 69,55

  2 Ke g ia ta n So sia l Eko no m i 1.032,480 3.390,211 2.357,731 69,55

  3 Pe ne ra ng a n Ja la n 774,360 2.542,658 1.768,298 69,55 Jum la h 6.969,240 22.883,928 15.914,688 69,55

  Sum b e r : (*) Ha sil Surve y, 2004 d a n * Ha sil Ana lisis RTRW Ka b . To lito li 2001-2004

  Ta b e l 4. Re nc a na Ke b utuha n Sa m b ung a n Te le p o n d i Ka b . To lito li Ta hun 2004 d a n RTRW Ta hun 2001 – 2004

  Ke b utuha n Sa m b ung a n Pe nyim p a ng a n

  Te le p o n Je nis No .

  Ta hun % Sa m b ung a n Sa ta un

  Sa m b ung a n

  • 2004(*) 2001–2004

  1 Do m e stik 2.400 4.186 1.786 42,67

  2 No n-d o m e stik 2.880 5.023 2.143 42,67

  3 C a d a ng a n 120 209 89 42,58 Jum la h 5.400 9.418 4.018 42,66

  Sum b e r : (*) Ha sil Surve y, 2004 d a n * Ha sil Ana lisis RTRW Ka b . To lito li 2001-2004

  Ta b e l 5. Pe rkira a n Vo lum e Sa m p a h d i Ka b up a te n To lito li 2004 d a n RTRW 2001 – 2004 Vo lum e Sa m p a h Pe nyim p a ng a n

  No . Sum b e r Sa m p a h Vo lum e

  2004(*) 2001-2004* % (lite r/ jiwa / ha ri)

  Rum a h Ta ng g a 1 266.810,600 272.179,600 5.369,000 1,97 (1,40 lite r/ jiwa / ha ri) Pe rd a g a ng a n 2 95.289,500 97.207,000 1.917,500 1,97 (0,50 lite r/ jiwa / ha ri) Institusi 3 57.173,700 58.324,200 1.150,500 1,97 (0,30 lite r/ jiwa / ha ri)

  Jum la h 419.273,800 427.710,800 8.437,000 1,97

  Sum b e r : (*) Ha sil Surve y, 2004 d a n * Ha sil Ana lisis RTRW Ka b . To lito li 2001-2004

  • - 790,02%

  Da ri ha sil p e rhitung a n d e ng a n m e ng una ka n ind ika si jum la h p e nd ud uk p a d a ta hun 2004 d ip e ro le h to ta l tim b una n sa m p a h se b e sa r 419.273,800 lite r/ jiwa / ha ri ya ng te rd iri d a ri sa m p a h rum a h ta ng g a , p e rd a g a ng a n, d a n ind ustri. Da ri ha sil RTRW Ka b up a te n To lito li ta hun 2001– 2004 to ta l tim b una n sa m p a h se b e sa r 427.710,800 lite r/ jiwa / ha ri. Ja d i te rliha t a d a nya se lisih vo lum e sa m p a h ya ng d ip e rkira ka n d a la m p e re nc a na a n RTRW te rse b ut d e ng a n a ng ka p e nyim p a ng a n se b e sa r 1,97%. (liha t Ta b e l 5).

  ƒ Sa ra a na / fa silita s ling kung a n

  A. Fa silita s p e nd id ika n Ha sl e va lua si m e nunjukka n b a hwa d i d a e ra h Ka b up a te n To lito li te rd a p a t ke kura ng a n fa silita s p e nd id ika n b e rup a Ta m a n Ka na k-ka na k (TK) se jum la h 176 unit d e ng a n lua s la ha n 21,12 Ha d a n SLTA se jum la h 24 unit d e ng a n lua s 12 Ha . Se m e nta ra untuk fa silita s p e nd id ika n la innya te la h te rja d i ke le b iha n ke b utuha n d a ri p e re nc a na a n m e nurut RTRW Ka b up a te n To lito li d a n sta nd a r ke b utuha n fa silita s p e nd id ika n d ib a nd ing d e ng a n jum la h p e nd ud uk ya ng a d a , se p e rti SD te la h le b ih se b a nya k 256 unit, SLTP le b ih se b a nya k 20 unit, d a n Pe rg urua n Ting g i (PT) a ta u se d ra ja t. Ke le b iha n ini ke m ung kina n d ise b a b ka n o le h ko nd isi g e o g ra fis wila ya h ini.

  Se c a ra um um , p e runtukka n fa silita s p e nd id ika n te la h m e ng a la m i ke le b iha n se b a nya k 81 unit d e ng a n to ta l lua s la ha n 69,04 ha a ta u m e ng a la m i p e nyim p a ng a n se b e sa r -

  63,74% d a ri ya ng d ire nc a na ka n d a la m RTRW Ka b up a te n To lito li 2001-2004.

  B. Fa silita s p e rib a d a ta n Di d a e ra h Ka b up a te n To lito li te rja d i ke le b iha n untuk se m ua fa silita s p e rib a d a ta n b ila d ib a nd ing ka n d e ng a n jum la h p e nd ud uk te rha d a p sta nd a r ke b utuha n fa silita s p e rib a d a ta n te rse b ut.

  • - 39,95%

  Se c a ra um um , p e runtukka n fa silita s p e rib a d a ta n te la h m e ng a la m i ke le b iha n se b a nya k 279 b ua h d e ng a n to ta l lua s la ha n 47,524 Ha a ta u m e ng a la m i p e nyim p a ng a n se b e sa r

  d a ri ya ng d ire nc a na ka n d a la m RTRW Ka b up a te n To lito li 2001-2004. C . Fa silita s ke se ha ta n Be rd a sa rka n ha sil e va lua si te rd a p a t ke kura ng a n fa silita s ke se ha ta n b e rup a BKIA se jum la h 17 unit d e ng a n lua s la ha n 0,85 Ha , Ap o tik se jum la h 15 unit d e ng a n lua s 0,53 Ha , Puske sm a s se b a nya k 13 unit d e ng a n lua s 0,46 Ha , d a n Pra kte k Do kte r se jum la h 30 unit d e ng a n lua s 0,45 Ha . Se m e nta ra untuk fa silita s ke se ha ta n la innya te la h te rja d i ke le b iha n ke b utuha n d a ri p e re nc a na a n m e nurut RTRW Ka b up a te n To lito li d a n sta nd a r ke b utuha n fa silita s p e nd id ika n d ib a nd ing d e ng a n jum la h p e nd ud uk ya ng a d a , se p e rti Po sya nd u te la h le b ih se b a nya k 29 unit, Rum a h Sa kit (RS) le b ih se b a nya k 1 unit, d a n Puske sm a s Pe m b a ntu (Pustu) se b a nya k 33 unit. Se c a ra um um , p e runtukka n fa silita s ke se ha ta n te la h m e ng a la m i ke le b iha n se b a nya k 12 unit d e ng a n to ta l lua s la ha n 11,19 Ha a ta u m e ng a la m i p e nyim p a ng a n se b e sa r -

  60,50% d a ri ya ng d ire nc a na ka n d a la m RTRW Ka b up a te n To lito li 2001-2004.

  D. Fa silita s p e m e rinta ha n Be rd a sa rka n ha sil p e m a nta ua n d i

  Ka b up a te n To lito li te rja d i ke le b iha n ha m p ir se m ua fa silita s p e m e rinta ha n b ila d ib a nd ing ka n d e ng a n jum la h p e nd ud uk te rha d a p sta nd a r ke b utuha n fa silita s p e m e rinta ha n te rse b ut. Se la in itu, ke b e ra d a a n fa silita s p e m e rinta ha n ini jug a b a nya k d ip e ng a ruhi o le h ko nd isi p e m e ka ra n wila ya h ya ng te rja d i se la ng kurun wa ktu 1 – 2 ta hun te ra khir, se hing g a m e ng ha ruska n untuk p e rc e p a ta n p e m b a ng una n fa silita s- fa silita s p e m e rinta ha n se p e rti : ka nto r ke c a m a ta n, ka nto r d e sa / ke lura ha n, p o lse k, d a n la in-la in. Se c a ra um um , p e runtukka n fa silita s p e m e rinta ha n te la h m e ng a la m i ke le b iha n se b a nya k 35 unit d e ng a n to ta l lua s la ha n 2,98 Ha a ta u m e ng a la m i p e nyim p a ng a n se b e sa r

  d a ri ya ng d ire nc a na ka n d a la m RTRW Ka b up a te n To lito li 2001-2004.

  2) Mm m m m m Te rha d a p a sp e k struktur rua ng wila ya h untuk siste m ko ta / p usa t p e la ya na n m a sih m e ng g una ka n siste m hira rki ko ta - ko ta se sua i ska la p e la ya na n. Se iring d e ng a n p e m e ka ra n ya ng te rja d i, p e rlu re o rie nta si te rha d a p siste m ko ta -ko ta d a n p usa t p e la ya na n. Te rha d a p siste m p ra sa ra na d a sa r tid a k d ite m uka n p e nyim p a ng a n ya ng sig nifika n p a d a ja ring a n ja la n d a n d ra ina se . Untuk p e m e nuha n a ir b e rsih p e nyim p a ng a n ra t-ra ta se b e sa r 1,97%. Ke b utuha n ja rio ng a n listrik p e nyim p a ng a n sa ng a t sig nifika n se b e sa r 69,55%. De m ikia n p ula

  2 To ko 727 87.24 78 9.36 -649 -77.88 -832.05

  5.1 Ke sim p ula n 1) Ha sil p e m a nta ua n d ila p a ng a n te rd a p a t p e nyim p a ng a n ya ng sig nifika n te rha d a p p e m a nfa a ta n ka wa sa n lind ung , b a ik te rha d a p lua s, lo ka si m a up un fung si d a n je nis p e runtuka n m a up un a ra h p e ng e m b a ng a nnya . Untuk ka wa sa n b ud id a ya m a sih se sua i d e ng a n ha si re visi RTRW ya ng a d a , ke nd a la ya ng d iha d a p a i te rka it d e ng a n up a ya p e ng e nd a l;ia n d a n p e ng e m b a ng a n ka wa sa n b ud id a ya ya ng te la h d ite ta p ka n.Untuk p e ng g una a n la ha n d i wila ya h Ka b up a te n To lito li m e ng a la m i p e nyim p a ng a n ra ta -ra ta se b e sa r 28, 47%. Se c a ra rinc i a ng ka p e nyim p a ng a n sa m p a i d e ng a n 47,41% untuk ka wa sa n p e rta nia n d a n 38,60% untuk ka wa sa n p e rm ukim a nnya .

  5. Ke sim p ula n d a n Sa ra n

  F. Fa silita s rua ng te rb uka d a n te m p a t re kre a si Be rd a sa rka n ha sil surve y la p a ng a n ta hun 2004, m e nunjukka n p e runtukka n ka wa sa n rua ng te rb uka (ja lur hija u) untuk ta m a n d a n ta m a n b e rm a in b e lum te rse d ia d a n untuk lo ka si ka wa sa n p a riwisa ta te rle ta k d ise kita r p a nta i. Se sua i ha sil surve y te rse b ut, m e nunjukka n jum la h d a ri rua ng te rb uka te rd iri d a ri la p a ng a n o la h ra g a se b a nya k 71 unit d e ng a n lua s la ha n 63,90 Ha d a n d a ri ha sil RTRW Ka b up a te n To lito li 2001–2004, m e nunjukka n ke b utuha n fa silita s rua ng te rb uka te rd iri d a ri : ta m a n se b a nya k 778 unit d e ng a n lua s la ha n 19,45 Ha , ta m a n te m p a t b e rm a in se b a nya k 78 unit d e ng a n lua s la ha n 9,75 Ha . Se c a ra ke se luruha n untuk fa silita s rua ng te rb uka m e ng a la m i p e nyim p a ng a n se b e sa r - 80,00 %.

  d a ri ya ng d ire nc a na ka n d a la m RTRW Ka b up a te n To lito li 2001-2004. Se hing g a d a p a t d ike m uka ka n b a hwa untuk ke b utuha n fa silita s p e rd a g a ng a n ini p e rlu d ila kuka n re visi se c a ra m e nye luruh m e ng ing a t p e nyim p a ng a n ya ng te rja d i sud a h re la tif b e sa r (ta b e l 6).

  E. Fa silita s p e rd a g a ng a n Se c a ra um um , p e runtukka n fa silita s p e rd a g a ng a n te la h m e ng a la m i ke le b iha n se b a nya k 1.285 unit d a ri b e rb a g a i je nis fa silita s d e ng a n to ta l lua s la ha n 129,80 Ha a ta u m e ng a la m i p e nyim p a ng a n se b e sa r

  Sum b e r : (*) Ha sil Surve y, 2004 d a n * Ha sil Ana lisis RTRW Ka b . To lito li 2001-2004

  4.11 Jum la h To ta l 2926 164.17 1641 34.37 -1285 -129.80 -377.65

  4 Wa rung 746 7.46 778 7.78 32 0.32

  3 Kio s 1412 14.12 778 7.78 -634 -6.34 -81.49

  1 Pa sa r 41 55.35 7 9.45 -34 -45.90 -485.71

  Ta b e l 6. Ke b utuha n Fa silita s Pe rd a g a ng a n d i Ka b up a te n To lito li Ta hun 2004 d a n RTRW Ta hun 2001-2004 No .

  %

  Lua s (ha )

  Jum la h (unit)

  (unit) Lua s (ha )

  (ha ) Jum la h

  (unit) Lua s

  2004(*) 2001–2004 * Jum la h

  Ta hun Pe nyim p a ng a n

  Fa silita s Pe rd a g a ng a n

  • - 377,65%

  Pe rko ta a n da n Wila ya h, Pe ne rb it

  p e nyim p a ng a n te rha d a p ke b utuha n ja ring a n te le p o n se b e sa r 42,66% d a n

  ITB, Ba nd ung sa m p a h se b e sa r 1,97% Ko e sto e r, R.H. e t a l (2001) Dime nsi

  3) Ha sil p e m a nta ua n te rha d a p

  Ke rua ng a n Ko ta , UI-Pre ss,

  ke b utuha n sa ra na / fa silita s Ja ka rta ling kung a n m e nunjukka n b a hw a fa silita s p e nd id ika n p e nyim p a ng a n

  Ko ta Ma sa De p a n da la m

  Sila s, J. (2001), m e le b ihi ta rg e t p ro d uk RTRW

  O to no mi Da e ra h, Ma ka la h, ITS,

  (se b e sa r –63,74%), d e m ikia n ha lnya Sura b a ya d e ng a n fa siulita s p e rib a d a ta n se b e sa r –790,02%, fa silta s ke se ha ta n Yunus, H.S. (1999 ), Struktur Ta ta Rua ng se b e sa r – 60,50%, fa silita s Ko ta , Pusta ka Pe la ja r p e m e rinta ha n se b e sa r –39,95%, Yo g ya ka rta fa silita s p e rd a g a ng a n se b e sa r 377,65% d a n ke b utuha n rua ng te rb uka se b e sa r – 80,00%

  5.2 Sa ra n Be rd a sa rka n sim p ula n te rse b ut b e b e ra p a ha l ya ng p e rlu d ire ko m e nd a sika n d ia nta ra nya a d a la h m e la kuka n p e rb a ika n d a n ta ta na n ke m b a li p ro d uk RTRW ya ng m e m p unya i p ro se nta se p e nyim p a ng a n d ib a wa h a ng ka 20% te ruta m a ya ng te rka it d e ng a n p o la p e ng g una a n la ha n d a n ke b utuha n p ra sa ra na d a n sa ra n wila ya hnya . De ng a n d e m ikia n se la ya knya p ro d uk RTRW ini d ire visi se c ra to ta l.

6. Da fta r Pusta ka

  Ano nim , (1998), Buku Pe do ma n

  Pe ng e nda lia n Pe ma nfa a ta n Rua ng (BP3R) di Da e ra h,

  Dire kto ra t Bina Pro g ra m Dire kto ra t Je nd e ra l Pe m b a ng una n Da e ra h De p a rte m e n Da la m Ne g e ri, Ja ka rta .

  ), Ka b up a te n To lito li Da la m

  Ano nim (2003

  Ang ka 2002, Ba d a n Pusa t Sta tistik

  Ka b up a te n To lito li, To lito li Ano nim (2003 ), Re visi Re nc a na Ta ta

  Rua ng Ka b up a te n To lito li,

  Pe m e rinta h Ka b up a te n To lito li, To lito li

  Inte rna l Sruc ture

  Bo urne , L.S. e t a l (1971),

  o f The C ity, re a ding o n sp a c e a nd e nviro nme nt, O xfo rd Unive sity

  Pre ss, Lo nd o n Ja ya d ina ta , J.T. (1999) Ta ta G una Ta na h

  da la m Pe re nc a na a n Pe de sa a n