JENIS-JENIS IKAN DI SUNGAI ALAS, KABUPATEN SELUMA, BENGKULU.
JENISJENIS IXAN DI SUNGAI ALAS.
KABUPATEN SELUMA,BENC(ULU
SKRTPSI SARIANA BTOI,OGI
OLEI'
RYGNA AFRIYULENST
Jt'RUSAN BIOLOGI
F-AI(ULIAS MATEMATIICA DAN ILMU PENCETAEUAN AI,AM
I,\II'ERSITAS ANDAI,AS
IADANG 2l)1O
Penelilid tenlars Jois-Jenis ]lm di Sueai AlN, Kabupal.n Seluna, Rengktrlu
tekh dilatukar pad! bulm Jeudi smpai Mdet 2010. Pen€liiib ini dila,tutd
de.s denggurntm netode deskriptii Smp€l di$ngkap dcns mcnsgullm
alat lanskap jala. Feciry, dd bubu. Ddi hsil p€nelilid y@8 tcia! dihluLo
didatalt 24 jenis ikm yug lergolong he.lalm l? fmili. lmldr j€nis t€tud'yak
didap,&m dri f@iti clpriridae sbsy,! 5 jcDs yailu ,"/tpdla na.rctePidbkl
C.V. Osle.chill6 hassehii C.v, Tat tanbru C.v, Rutbjru ba,*2,.66 (Rlkr) dm
R6bora ory',otaenia RltI. Dro jdis ikm d i fmili Angdllidae yaitu ,!,azl?u
bi.oi'Ri.hd^Arclilla narn /,rd Den., Dleolridida yaitu Butit hu erul^ Bllr
d8 Eleonn elahasona Btkt, Cobiidae yaitu Stu),,p/cru .y,ocephah^ C \t dd1
Glattagabi^ Eiuti\ H.B. Tisabels ldili maing-nsin8 hanya didafdkr satu
jenis ikb, d i fdili Ambmtidae rai'd Ttich.gastet tdchoPl?nd (Pdll), Busi,le
yzitt Mrttus bidaculatt Slekq. Cdansid.e ylitu Crlr,a ,aton,lir Q(1.
Ct dida yaitu,{,D6str ,.arus,ia Blkr. Cbmnidae yaitu a-ra" a tuiata Bl&h"
Cicblide yaitu Orcachrcn* hilati.ts (B.l), Cleiid@ yanu Cldios sdti.Pinnr
Buchell. Gereidac yai,r! Gqtos lilanehtass C. V, Kuuiidre tailu X/r/k
ndsjtuta C.tt, Megalopidae yanu Mesdl.,Pr .tr,/j,,ider Dousone! Mugilidac
y^itr Mtgjl chepalE L, Rllyeichlhyidre yaitu lb,cntb,r ,rPrd Mill.r dan fa.lili
Synbtuchi.lac ydtu Mo,o/e4s d1r&! Zui€uw
I. PENDAHULIJAN
Kaekdgde
jenn
ikfl
pada
Flmh
peraiEn Indon6ia din
itu pedird
,1000jenh.800jelis didlaleya oetup3im
2003). Beberapa jenis
beb€rapa
ikm yde
ada
fmili. sta6 lain
Ophioc€phalidae. Cichli.tae.
rkirard i.ftiapat
lawd dm layau
(
di air lawe dapat dikelomp.*e dald
ctpnni.iae. ClTnnodontime. anabetidae.
Cl&iidc. Bag
Pmpinsi Be.elulu lerlelak di
ido€.
kaqen
dm Siluriidae (Kmeli.2001)
Bukit Barjsd yeg dehiliki beberapa
sbgai mtaE lain: Sungd MDlo-Mulo, SMgt Dikn. Sugai lpub. Smsai
SEs& Keral rL
hnidi,
Sunsai I-ais, Sugai
Mm4
S€blaq
Sugoi ladeg Ouci. Sugai
(cdume, Susai Bengleoeg Smgai Ndal. Sugai SelM4 Sugai Ald, dd
sungai
llinny4 xdapm slurun sugai tesebul bemua di Smuden
dat
Indonesiu
Sugai ,416 nerupaku susai ymg den8alir $parjdg Kecmalm
Senidmg,^ld
d
Senidds Ald
M6,
dengd
pojdg
lebih
klmg
50
kn dm
bcmum di Lauran Hindia repabya di dce Mu@ Tinpui (Kctapoe Bmr)
daeEb
(ni,
hul!
suhCrr tcrdapat tisa
,416 Tensah d&
Du (Tms
Als
(d
Pada
aak smsai msiry-n$ins bel]Ma Sungri AlN
. Keli8a
eal
su8ai ini
bftnu
di
ds Ml@
Retun C,jal' Mati).
Pcnditim lenrlls joisjenis
ikd
sungdi telan
bdlal dilaluld
penelilid pe.elitim ebellrmya.
darardya p€nelitie yug dilakulo
(2001)me lapatkd I jenis ik&
dd fmili
\aitu Libcabarb6
a.sroizc,', Blk.
Kebnu yaitu:
oleh
Roni (2001) nendapa&d 10
Anabmtidae,
Cho
Cypnnide di hnu Sbgai Air Ma4iulo
doutuhe8is C.\/, Prhtiu bi,aial^ C.V. dan
fdili
paJt
fmili
hnni ikd di
Ansuillidae,
latrort
hulu Sueni Air
fanili Bagids, fimili
Balilodde.
fmili
Mastacenb€lidre.
Cichlid@,
fmili
(2007) iendapattm 8
fmili
CyFiiidae,
Cypinodontdu, fdnili
dd lmili sisonde. scd,nglo
Ophiocephalida€.
fmili
feili
ikan di Sungai Mama
Paimin
B€ngllh selad yaitu: t:$ili
An.b&tidae, Anglillid4, Cicblidac, Bagridae, ClTrilidre. Cluiidae,
Gplnonenidae.
Ophiocepha.loidae,
Pen
lil'd
t€nlang
jenisjeiis
ikd di ?editu
Sugai ,^lN suda[ pqna]r
dilakukd oleh Sihi. (2006), nmun dari hsil peneliiiannya hdya didaFtkd
lmili ikd
tesebut
yaitu
fdili Anabdide,
dilatuto hdya di
Anguillid&,
d
:l
Cypri.idae PercliriaD
sahn stu basiar sungai saj. yaitu di dee Pinju laysg,
dedh leng.n edegrmjenh-jenis ikd di Pedi@ Sdgai Alas sm k€selmh
bclm didapatle
infomasinya.
BerdMkm hal itu p€rlu dilaluke penelnid
tenhns ienh hnis
ik
Adipu runuw
naselah pada
poelitie
teldapat di dledh
alim Sugai
Alas
ytus lerdlpat di Sungui
Tuj@ ddj pe.elilie ini
adalah
Als.
;ni ldaldn
!!a eja
jenis .jenis
ikd
!turg
(abupalo Scl@a. BcnekulLr'l
utuk
mengelahui jenis-jenis
ika ydg
terdapat di
smeai alas, KabupaEn Seluo4 Bmglulu.
Ddi b$i]
peneliiian
ymg pcnulis lalcanalm dihmpkm alm
infomdi lmtaie jenis-jenis ikn sugai
S€lM& B€nelalu
kepada
Daydalal
yans te!&pal di Sugai
sercnpar
ncmbcrikan
AlN, Kabupalo
de p.nclitipcnditi slarjutnya.
V. KESIMPT'LAN
Dei perelnid ne.gcnai jeniyjenis iktu
&bupai€n Sdm4 Bmskulu dapat
I).
Dua puluh
enlal.jmh
il
yans telan ditatukd
di Smgsi AIN
diebil ksinpLtld:
didapaltd ymg t€rgoloq kedatm t7
fmili.
2). Fmili Crtrinida€
nmiliki jmlan jeds
l).
jmis iltd yeg didapltkm pad! p€rclitid ini tebih bmy,t
JunLn fanili
d
yme tebih
boyrt yljru
liba jenh.
dibandingt& FEnelitim pb€lmnya.
Di
bmpk
p€nelitie ini bis di l&jurkd lagi oleb p€neliti-p€nehi elmjurnyu.
Unin poddla lejuran !.nrbs j€niej€nis ika ymg ledapat di Sunsai AId
Achj{. M dd Risnmmdr.
,{tr
1985.
Pdratun Datu. sinu Bm. Itndsg.
di. R. 1992. liitolo81.t/aru Pedo an Ketja
Pendidikm Tinesi Puat Anbr
Labotutaiu
Lhivdius Ilnu
, Depdi&bud
Hayar. Instnn
Jendeal
Pfianid
$hg.'i Lintung yana ltlehsulit
MetuhE
Keumalan
di Desa Pdjut
M@a Pitung Kdb@ateft Lahat
S,ra,e/a Se./ara,. Slrnpsi UMB. Bengkulu.
,^,imadi. 2A$, J.nnJekis lkah .lah .lVeL Elnl.gi di
Axelro4 H. R md L. P. Schultz. 1955. Handbook af Ttopical Aqunun Fbher Mc
C€s. Hill Book Conpary Inc. New York. roronlo. Londor.
ChA\, A.2001. Jenis-Jenis lktn.li Hulu SrhEdi ln Mabjno Lenpw KM6al
Tahan N$ianal Kerin.i &btat Sknpsi Imsd Biologi. FMIPA UniasirE
Dj4jldircdj4 R s. HatiMtr de Aifrn. t977. Bttu PedoMn Peweelar Setbet
?etjkandn Datut Bagioh rqeanJern af,, Isrli,s), Diekto6t hndfrl
Pdikft . Departemen Perikatu. Jskdt .
Djuntud4 T. 1981. D/,io
tt
r. Ami€. Bedus.
Ef€ndie, M.l. 1989.1t /iologi. Fahitar Perika@ lnsliiut Perlnniu Bosor, Bdaor
Fnilr, S. 1969. The Pi.tatial Encyclopcdid of
It€ddy. S,
d6 M. Kmiati.
Fishzs.
Hdnlyn. London. New York.
1994. Ptihsip Ptjnstp Ekologi.
Gnindo PNdo.
Jenk Jenis lran di Dana! Denlan Tak Sdah Dem Dtsun Dest
Eorlya Benglalu, Stripsi, !w@ Ml!A, FKIP, Unjvcsibs MlhMdiyalt
KffiIi.20At.
(onelar. M;A. J. \tlrittenr S, N. K0rtik@i & S. wiioannojo. 1993. Fr.shtdt€f
Westeth Innonesiaa l SulMesi- london: Periplus Edition
M6uda H, K. An&ls,
Japonsc
C. AJae6, T. Uyeho
Archtpelqu
Nelson. J S. 1984.
okai L
Fr&es,/Trd r'l,.//.
md
l.
Yosnim. I 992
t he
t
khes olthc
1iv6.q Pre$ Japd.
John willey
ed
Sons, New
of
Yort-lbronlo.
KABUPATEN SELUMA,BENC(ULU
SKRTPSI SARIANA BTOI,OGI
OLEI'
RYGNA AFRIYULENST
Jt'RUSAN BIOLOGI
F-AI(ULIAS MATEMATIICA DAN ILMU PENCETAEUAN AI,AM
I,\II'ERSITAS ANDAI,AS
IADANG 2l)1O
Penelilid tenlars Jois-Jenis ]lm di Sueai AlN, Kabupal.n Seluna, Rengktrlu
tekh dilatukar pad! bulm Jeudi smpai Mdet 2010. Pen€liiib ini dila,tutd
de.s denggurntm netode deskriptii Smp€l di$ngkap dcns mcnsgullm
alat lanskap jala. Feciry, dd bubu. Ddi hsil p€nelilid y@8 tcia! dihluLo
didatalt 24 jenis ikm yug lergolong he.lalm l? fmili. lmldr j€nis t€tud'yak
didap,&m dri f@iti clpriridae sbsy,! 5 jcDs yailu ,"/tpdla na.rctePidbkl
C.V. Osle.chill6 hassehii C.v, Tat tanbru C.v, Rutbjru ba,*2,.66 (Rlkr) dm
R6bora ory',otaenia RltI. Dro jdis ikm d i fmili Angdllidae yaitu ,!,azl?u
bi.oi'Ri.hd^Arclilla narn /,rd Den., Dleolridida yaitu Butit hu erul^ Bllr
d8 Eleonn elahasona Btkt, Cobiidae yaitu Stu),,p/cru .y,ocephah^ C \t dd1
Glattagabi^ Eiuti\ H.B. Tisabels ldili maing-nsin8 hanya didafdkr satu
jenis ikb, d i fdili Ambmtidae rai'd Ttich.gastet tdchoPl?nd (Pdll), Busi,le
yzitt Mrttus bidaculatt Slekq. Cdansid.e ylitu Crlr,a ,aton,lir Q(1.
Ct dida yaitu,{,D6str ,.arus,ia Blkr. Cbmnidae yaitu a-ra" a tuiata Bl&h"
Cicblide yaitu Orcachrcn* hilati.ts (B.l), Cleiid@ yanu Cldios sdti.Pinnr
Buchell. Gereidac yai,r! Gqtos lilanehtass C. V, Kuuiidre tailu X/r/k
ndsjtuta C.tt, Megalopidae yanu Mesdl.,Pr .tr,/j,,ider Dousone! Mugilidac
y^itr Mtgjl chepalE L, Rllyeichlhyidre yaitu lb,cntb,r ,rPrd Mill.r dan fa.lili
Synbtuchi.lac ydtu Mo,o/e4s d1r&! Zui€uw
I. PENDAHULIJAN
Kaekdgde
jenn
ikfl
pada
Flmh
peraiEn Indon6ia din
itu pedird
,1000jenh.800jelis didlaleya oetup3im
2003). Beberapa jenis
beb€rapa
ikm yde
ada
fmili. sta6 lain
Ophioc€phalidae. Cichli.tae.
rkirard i.ftiapat
lawd dm layau
(
di air lawe dapat dikelomp.*e dald
ctpnni.iae. ClTnnodontime. anabetidae.
Cl&iidc. Bag
Pmpinsi Be.elulu lerlelak di
ido€.
kaqen
dm Siluriidae (Kmeli.2001)
Bukit Barjsd yeg dehiliki beberapa
sbgai mtaE lain: Sungd MDlo-Mulo, SMgt Dikn. Sugai lpub. Smsai
SEs& Keral rL
hnidi,
Sunsai I-ais, Sugai
Mm4
S€blaq
Sugoi ladeg Ouci. Sugai
(cdume, Susai Bengleoeg Smgai Ndal. Sugai SelM4 Sugai Ald, dd
sungai
llinny4 xdapm slurun sugai tesebul bemua di Smuden
dat
Indonesiu
Sugai ,416 nerupaku susai ymg den8alir $parjdg Kecmalm
Senidmg,^ld
d
Senidds Ald
M6,
dengd
pojdg
lebih
klmg
50
kn dm
bcmum di Lauran Hindia repabya di dce Mu@ Tinpui (Kctapoe Bmr)
daeEb
(ni,
hul!
suhCrr tcrdapat tisa
,416 Tensah d&
Du (Tms
Als
(d
Pada
aak smsai msiry-n$ins bel]Ma Sungri AlN
. Keli8a
eal
su8ai ini
bftnu
di
ds Ml@
Retun C,jal' Mati).
Pcnditim lenrlls joisjenis
ikd
sungdi telan
bdlal dilaluld
penelilid pe.elitim ebellrmya.
darardya p€nelitie yug dilakulo
(2001)me lapatkd I jenis ik&
dd fmili
\aitu Libcabarb6
a.sroizc,', Blk.
Kebnu yaitu:
oleh
Roni (2001) nendapa&d 10
Anabmtidae,
Cho
Cypnnide di hnu Sbgai Air Ma4iulo
doutuhe8is C.\/, Prhtiu bi,aial^ C.V. dan
fdili
paJt
fmili
hnni ikd di
Ansuillidae,
latrort
hulu Sueni Air
fanili Bagids, fimili
Balilodde.
fmili
Mastacenb€lidre.
Cichlid@,
fmili
(2007) iendapattm 8
fmili
CyFiiidae,
Cypinodontdu, fdnili
dd lmili sisonde. scd,nglo
Ophiocephalida€.
fmili
feili
ikan di Sungai Mama
Paimin
B€ngllh selad yaitu: t:$ili
An.b&tidae, Anglillid4, Cicblidac, Bagridae, ClTrilidre. Cluiidae,
Gplnonenidae.
Ophiocepha.loidae,
Pen
lil'd
t€nlang
jenisjeiis
ikd di ?editu
Sugai ,^lN suda[ pqna]r
dilakukd oleh Sihi. (2006), nmun dari hsil peneliiiannya hdya didaFtkd
lmili ikd
tesebut
yaitu
fdili Anabdide,
dilatuto hdya di
Anguillid&,
d
:l
Cypri.idae PercliriaD
sahn stu basiar sungai saj. yaitu di dee Pinju laysg,
dedh leng.n edegrmjenh-jenis ikd di Pedi@ Sdgai Alas sm k€selmh
bclm didapatle
infomasinya.
BerdMkm hal itu p€rlu dilaluke penelnid
tenhns ienh hnis
ik
Adipu runuw
naselah pada
poelitie
teldapat di dledh
alim Sugai
Alas
ytus lerdlpat di Sungui
Tuj@ ddj pe.elilie ini
adalah
Als.
;ni ldaldn
!!a eja
jenis .jenis
ikd
!turg
(abupalo Scl@a. BcnekulLr'l
utuk
mengelahui jenis-jenis
ika ydg
terdapat di
smeai alas, KabupaEn Seluo4 Bmglulu.
Ddi b$i]
peneliiian
ymg pcnulis lalcanalm dihmpkm alm
infomdi lmtaie jenis-jenis ikn sugai
S€lM& B€nelalu
kepada
Daydalal
yans te!&pal di Sugai
sercnpar
ncmbcrikan
AlN, Kabupalo
de p.nclitipcnditi slarjutnya.
V. KESIMPT'LAN
Dei perelnid ne.gcnai jeniyjenis iktu
&bupai€n Sdm4 Bmskulu dapat
I).
Dua puluh
enlal.jmh
il
yans telan ditatukd
di Smgsi AIN
diebil ksinpLtld:
didapaltd ymg t€rgoloq kedatm t7
fmili.
2). Fmili Crtrinida€
nmiliki jmlan jeds
l).
jmis iltd yeg didapltkm pad! p€rclitid ini tebih bmy,t
JunLn fanili
d
yme tebih
boyrt yljru
liba jenh.
dibandingt& FEnelitim pb€lmnya.
Di
bmpk
p€nelitie ini bis di l&jurkd lagi oleb p€neliti-p€nehi elmjurnyu.
Unin poddla lejuran !.nrbs j€niej€nis ika ymg ledapat di Sunsai AId
Achj{. M dd Risnmmdr.
,{tr
1985.
Pdratun Datu. sinu Bm. Itndsg.
di. R. 1992. liitolo81.t/aru Pedo an Ketja
Pendidikm Tinesi Puat Anbr
Labotutaiu
Lhivdius Ilnu
, Depdi&bud
Hayar. Instnn
Jendeal
Pfianid
$hg.'i Lintung yana ltlehsulit
MetuhE
Keumalan
di Desa Pdjut
M@a Pitung Kdb@ateft Lahat
S,ra,e/a Se./ara,. Slrnpsi UMB. Bengkulu.
,^,imadi. 2A$, J.nnJekis lkah .lah .lVeL Elnl.gi di
Axelro4 H. R md L. P. Schultz. 1955. Handbook af Ttopical Aqunun Fbher Mc
C€s. Hill Book Conpary Inc. New York. roronlo. Londor.
ChA\, A.2001. Jenis-Jenis lktn.li Hulu SrhEdi ln Mabjno Lenpw KM6al
Tahan N$ianal Kerin.i &btat Sknpsi Imsd Biologi. FMIPA UniasirE
Dj4jldircdj4 R s. HatiMtr de Aifrn. t977. Bttu PedoMn Peweelar Setbet
?etjkandn Datut Bagioh rqeanJern af,, Isrli,s), Diekto6t hndfrl
Pdikft . Departemen Perikatu. Jskdt .
Djuntud4 T. 1981. D/,io
tt
r. Ami€. Bedus.
Ef€ndie, M.l. 1989.1t /iologi. Fahitar Perika@ lnsliiut Perlnniu Bosor, Bdaor
Fnilr, S. 1969. The Pi.tatial Encyclopcdid of
It€ddy. S,
d6 M. Kmiati.
Fishzs.
Hdnlyn. London. New York.
1994. Ptihsip Ptjnstp Ekologi.
Gnindo PNdo.
Jenk Jenis lran di Dana! Denlan Tak Sdah Dem Dtsun Dest
Eorlya Benglalu, Stripsi, !w@ Ml!A, FKIP, Unjvcsibs MlhMdiyalt
KffiIi.20At.
(onelar. M;A. J. \tlrittenr S, N. K0rtik@i & S. wiioannojo. 1993. Fr.shtdt€f
Westeth Innonesiaa l SulMesi- london: Periplus Edition
M6uda H, K. An&ls,
Japonsc
C. AJae6, T. Uyeho
Archtpelqu
Nelson. J S. 1984.
okai L
Fr&es,/Trd r'l,.//.
md
l.
Yosnim. I 992
t he
t
khes olthc
1iv6.q Pre$ Japd.
John willey
ed
Sons, New
of
Yort-lbronlo.