Uji Eksperimental Pengaruh Penambahan Bioetanol pada Bahan Bakar Pertalite terhadap Unjuk Kerja Motor Bakar Bensin

DATA HASIL PENGUJIAN

1. Pengujian Nilai Kalor Bahan Bakar


Pertalite
Percobaan

PERTALITE
I
T1 (°C)
T2 (°C)
T2-T1 (°C)
HHV (kJ/kg)



II

III


IV

V

25.60
26.43
27.21
27.24
28.19
26.30
27.13
27.89
27.95
28.88 47500.12
0.70
0.70
0.68
0.71
0.69
47794.24 47794.24 46323.65 48529.54 47058.94


E5
I



II

III

IV

V

HHV
Rata-rata
(kJ/kg)

24.65
25.62

26.44
27.50
28.68
25.32
26.28
27.10
28.19
29.33 44706.00
0.67
0.66
0.66
0.69
0.65
42647.17 44853.06 44853.06 47058.94 44117.76

44260.12

LHV
(kJ/kg)
41466.00


Gasohol 10%
Percobaan

E10
I
T1 (°C)
T2 (°C)
T2-T1 (°C)
HHV (kJ/kg)

LHV
(kJ/kg)

Gasohol 5%
Percobaan

T1 (°C)
T2 (°C)
T2-T1 (°C)

HHV (kJ/kg)

HHV
Rata-rata
(kJ/kg)

II

III

IV

V

HHV
Rata-rata
(kJ/kg)

27.19
25.55

26.40
27.48
28.50
27.82
26.23
27.04
28.12
29.18 44411.88
0.63
0.68
0.64
0.64
0.68
42647.17 46323.65 43382.46 43382.46 46323.65

LHV
(kJ/kg)
41171.88

Universitas Sumatera Utara




Gasohol 15%
Percobaan

E15
I
T1 (°C)
T2 (°C)
T2-T1 (°C)
HHV (kJ/kg)

II

III

IV

V


HHV
Rata-rata
(kJ/kg)

24.82
25.71
26.45
27.67
28.64
25.44
26.33
27.11
28.31
29.31 43529.52
0.62
0.62
0.66
0.64
0.67

41911.87 41911.87 44853.06 43382.46 45588.35

LHV
(kJ/kg)
40289.52

2. Pengujian Konsumsi Bahan Bakar

RPM

I

8000.00
7000.00
6000.00
5000.00
4000.00
3000.00
2000.00
1000.00


II
45.66
62.57
76.07
90.57
118.89
168.72
208.60
368.31


RPM
8000.00
7000.00
6000.00
5000.00
4000.00
3000.00
2000.00

1000.00

Pertalite

42.30
59.52
77.01
91.85
119.01
167.97
223.43
371.46

Waktu (s)
Rata-rata
III
IV
V
43.47
46.51
44.10
44.41
63.66
61.82
60.67
61.65
75.48
74.32
75.88
75.75
92.71
89.90
90.22
91.05
119.05 118.94 119.10
119.00
166.92 166.33 165.71
167.13
219.83 231.31 220.73
220.78
385.88 382.36 375.37
376.68

mf
(gr/h)
2409.30
1735.53
1412.40
1175.09
899.11
640.17
484.61
284.04

Waktu (s)
Rata-rata
III
IV
V
55.32
53.35
53.67
53.42
69.21
66.22
66.35
66.25
82.88
80.78
80.51
80.73
101.45
98.45
98.71
98.50
119.24 119.38 119.18
119.34
160.05 159.42 160.11
159.56
202.78 197.04 197.24
197.08
370.45 372.42 372.81
372.49

mf
(gr/h)
2009.41
1620.15
1329.58
1089.69
899.40
672.69
544.63
288.15

Gasohol 5%

I

II
51.61
62.12
78.04
94.07
118.19
159.62
192.64
372.75

53.13
67.35
81.43
99.82
120.71
158.60
195.70
374.04

Universitas Sumatera Utara


RPM

I

8000.00
7000.00
6000.00
5000.00
4000.00
3000.00
2000.00
1000.00

II
45.69
57.76
86.61
94.96
120.80
177.06
206.83
391.57


RPM
8000.00
7000.00
6000.00
5000.00
4000.00
3000.00
2000.00
1000.00

Gasohol 10%

49.20
61.29
85.26
97.96
121.40
177.12
215.52
393.28

Waktu (s)
Rata-rata
III
IV
V
50.05
48.31
48.55
48.36
61.85
60.30
60.70
60.38
85.90
85.92
86.07
85.95
99.41
98.11
98.44
97.78
124.83 122.34 122.81
122.44
173.77 175.98 175.23
175.83
223.67 215.34 215.57
215.39
392.88 392.58 392.24
392.51

mf
(gr/h)
2226.58
1783.33
1252.76
1101.27
879.46
612.39
499.93
274.33

Waktu (s)
Rata-rata
III
IV
V
57.66
56.33
56.78
56.42
71.18
70.19
70.37
70.23
82.41
80.16
80.31
80.19
99.38
96.90
96.50
96.82
117.40 116.02 116.73
116.17
170.90 171.66 171.43
171.62
223.10 224.23 224.80
224.34
393.36 393.11 393.71
393.23

mf
(gr/h)
1914.64
1538.14
1347.02
1115.66
929.88
629.42
481.49
274.70

Gasohol 15%

I

II
54.95
69.16
77.80
94.34
114.23
174.29
225.18
395.35

56.37
70.24
80.28
96.99
116.45
169.81
224.41
390.64

3. Pengujian Torsi dan Daya Motor


Pertalite

RPM
m (kg)
F (N)
T.roda (Nm)
T.mesin (Nm)
Daya (W)
8000.00
38.20 374.63
80.88
8.40
7036.30
7000.00
39.60 388.36
83.85
8.71
6382.41
6000.00
42.20 413.86
89.35
9.28
5829.82
5000.00
43.00 421.70
91.05
9.45
4950.28
4000.00
42.80 419.74
90.62
9.41
3941.80
3000.00
42.20 413.86
89.35
9.28
2914.91
2000.00
41.20 404.05
87.23
9.06
1897.22

Universitas Sumatera Utara



Gasohol 5%

RPM
m (kg)
F (N)
T.roda (Nm)
T.mesin (Nm)
Daya (W)
8000.00
37.80 370.70
80.04
8.31
6959.09
7000.00
39.40 386.40
83.42
8.66
6346.95
6000.00
42.10 412.87
89.14
9.26
5813.05
5000.00
42.80 419.74
90.62
9.41
4924.76
4000.00
42.60 417.78
90.20
9.37
3921.39
3000.00
41.80 409.93
88.50
9.19
2885.81
2000.00
40.80 400.13
86.39
8.97
1877.85



Gasohol 10%

RPM
m (kg)
F (N)
T.roda (Nm)
T.mesin (Nm)
Daya (W)
8000.00
38.00 372.67
80.46
8.35
6995.91
7000.00
39.80 390.32
84.27
8.75
6411.39
6000.00
42.00 411.89
88.93
9.23
5799.25
5000.00
42.60 417.78
90.20
9.37
4901.74
4000.00
42.40 415.82
89.77
9.32
3902.98
3000.00
41.60 407.97
88.08
9.15
2872.01
2000.00
41.00 402.09
86.81
9.01
1887.06



Gasohol 15%

RPM
m (kg)
F (N)
T.roda (Nm)
T.mesin (Nm)
Daya (W)
8000.00
37.60 368.74
79.61
8.27
6922.27
7000.00
39.40 386.40
83.42
8.66
6346.95
6000.00
42.20 413.86
89.35
9.28
5826.86
5000.00
42.40 415.82
89.77
9.32
4878.73
4000.00
42.10 412.87
89.14
9.26
3875.37
3000.00
41.60 407.97
88.08
9.15
2872.01
2000.00
40.40 396.20
85.54
8.88
1859.44

Universitas Sumatera Utara

4. Tekanan Udara Masuk (Pi) dan Suhu Udara Masuk (Ti)


Pertalite
Suhu Lingkungan (Ta) = 31°C

RPM
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000

RPM
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000

I
70.00
70.00
70.00
71.00
73.00
74.00
76.00
81.00

I
34.00
34.00
34.00
33.00
33.00
33.00
33.00
33.00

II
68.00
69.00
70.00
70.00
72.00
73.00
76.00
82.00

II
33.00
34.00
34.00
34.00
33.00
32.00
32.00
33.00

Pi (kPa)
III
IV
69.00
70.00
70.00
70.00
70.00
69.00
70.00
71.00
72.00
73.00
74.00
73.00
77.00
77.00
83.00
82.00

III
33.00
34.00
34.00
34.00
32.00
32.00
32.00
33.00

Ti (°C)
IV
33.00
33.00
34.00
34.00
32.00
32.00
32.00
32.00

V
70.00
70.00
70.00
70.00
73.00
74.00
75.00
81.00

V
34.00
34.00
33.00
34.00
32.00
33.00
32.00
32.00

Rata-rata
69.40
69.80
69.80
70.40
72.60
73.60
76.20
81.80

Rata-rata
33.40
33.80
33.80
33.80
32.40
32.40
32.20
32.60

Universitas Sumatera Utara



Gasohol 5%
Suhu Lingkungan (Ta) = 31°C

RPM
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000

RPM
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000

I
71.00
71.00
71.00
72.00
74.00
74.00
76.00
82.00

I
33.00
33.00
34.00
34.00
33.00
34.00
33.00
33.00

II
71.00
71.00
72.00
72.00
74.00
74.00
77.00
81.00

II
33.00
33.00
32.00
33.00
32.00
33.00
32.00
32.00

Pi (kPa)
III
IV
71.00
70.00
71.00
71.00
72.00
71.00
72.00
71.00
72.00
74.00
74.00
75.00
77.00
76.00
82.00
83.00

III
33.00
32.00
33.00
32.00
32.00
32.00
32.00
32.00

Ti (°C)
IV
34.00
33.00
32.00
32.00
33.00
32.00
33.00
32.00

V
70.00
72.00
72.00
71.00
73.00
74.00
76.00
82.00

V
34.00
33.00
32.00
32.00
33.00
32.00
32.00
32.00

Rata-rata
70.60
71.20
71.60
71.60
73.40
74.20
76.40
82.00

Rata-rata
33.40
32.80
32.60
32.60
32.60
32.60
32.40
32.20

Universitas Sumatera Utara



Gasohol 10%
Suhu Lingkungan (Ta) = 33°C

RPM
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000

RPM
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000

I
71.00
71.00
72.00
73.00
74.00
74.00
77.00
82.00

I
35.00
35.00
33.00
33.00
35.00
34.00
33.00
33.00

II
70.00
71.00
71.00
72.00
73.00
73.00
76.00
82.00

II
34.00
34.00
33.00
34.00
34.00
33.00
33.00
33.00

Pi (kPa)
III
IV
70.00
70.00
70.00
70.00
71.00
72.00
74.00
73.00
74.00
73.00
74.00
74.00
77.00
76.00
83.00
83.00

III
35.00
33.00
34.00
34.00
33.00
35.00
34.00
32.00

Ti (°C)
IV
35.00
34.00
34.00
34.00
33.00
33.00
34.00
35.00

V
70.00
71.00
72.00
72.00
73.00
75.00
77.00
83.00

V
35.00
34.00
35.00
34.00
33.00
34.00
35.00
33.00

Rata-rata
70.20
70.60
71.60
72.80
73.40
74.00
76.60
82.60

Rata-rata
34.80
34.00
33.80
33.80
33.60
33.80
33.80
33.20

Universitas Sumatera Utara



Gasohol 15%
Suhu Lingkungan (Ta) = 31°C

RPM
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000

RPM
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000

I
72.00
72.00
72.00
73.00
73.00
75.00
76.00
81.00

I
34.00
34.00
34.00
34.00
33.00
33.00
32.00
32.00

II
70.00
72.00
70.00
72.00
72.00
73.00
76.00
81.00

II
34.00
34.00
34.00
33.00
33.00
32.00
32.00
32.00

Pi (kPa)
III
IV
69.00
70.00
70.00
70.00
70.00
70.00
70.00
70.00
72.00
73.00
74.00
73.00
77.00
77.00
82.00
82.00

III
34.00
33.00
33.00
34.00
33.00
33.00
33.00
33.00

Ti (°C)
IV
33.00
33.00
34.00
34.00
34.00
33.00
33.00
33.00

V
70.00
70.00
70.00
70.00
73.00
74.00
75.00
81.00

V
33.00
34.00
34.00
34.00
34.00
33.00
33.00
32.00

Rata-rata
70.20
70.80
70.40
71.00
72.60
73.80
76.20
81.40

Rata-rata
33.60
33.60
33.80
33.80
33.40
32.80
32.60
32.40

Universitas Sumatera Utara