Alkitab PB Bahasa Sangir s SANGIR PB
Alkitab
Bahasa Sangir
Edisi 2003
Perjanjian Baru
MATIUS
Ini e kai rolẹ᷊̌ u manga i upung gaghurangu Mawu
Yesus Kristus, hěnton Daud, hěntong Abraham. Bọ'i
Abraham sarang i Daud, manga areng i upungu Mawu
Yesus kai kere ini: Abraham, Ishak, Yakub, Yehuda
ringangu manga anạ u sěmbaụe, i Peres dingang i Zerah (i
ninang i sire isẹ̌sẹ̌ba si Tamar), Hezron, Ram, Aminadab,
Nahason, Salmon, Boas (i ninange i Rahab), Obed (i
ninange i Rutẹ̌), Isai, dingangu Ratu i Daud. ( : ) ( : )
( : ) Bọu i Daud sarang tempone tau Israel niwembang
sarang Babel, mạbawohẹ manga areng ini: Salomo (i
ninange kai walung
Uria), Rehabeam, Abia, Asa, Yosafat,
᷊
Yoram, Uzia, Yotam, Ahas, Hizkia, Manasye, Amon,
Yosia, Yekhonya dingangu manga anạ u sěngkataune.
( : ) ( : ) ( : ) ( : ) ( : ) Bọu tempon tau
Israel niwembang su Babel sarạeng kawawantel'u Mawu
Yesus mạbawohẹ manga areng ini: Yekhonya, Seal el,
Zerubabel, Abihud, Elyakim, Azur, Zadok, Akhim, Eliud,
Eleazar, Matan, Yakub, Yusup kawing i Maria. Kụ bọu i
Maria ene nawantel'e Mawu Yesus kụ isẹ̌sẹ̌bạ si Kristus.
( : ) ( : ) ( : ) ( : ) Kụ bọu i Abraham
sarang i Daud kalawọe
mapulo᷊ -- epạ su hawenge. Bọu i
᷊
Daud sarang tau Israel niwembang su Babel ute malaing
᷊
mapulo᷊ -- epạ su hawenge. Bọu tempon tau Israel
niwembang su Babel sarang kalaiwantel'u
Mawu Yesus
᷊
Kristus malaing
mapulo᷊ -- epạ su hawenge. Kere ini
᷊
wẹ̌keng kalaiwantel'u
Mawu Yesus Kristus. I ninange i
᷊
Maria e měkẹ̌kakaghiang dingang i Yusup. Arawe i rẹ̌dua
reng tawe někẹ̌kawing, kutẹu nạung i Maria kai seng
piạ kapapia. I Yusup bẹ̌daweng bẹ̌ga u kapapia ene kai
MATIUS .
– .
ualingu
kawasang Rohkẹ̌ u Ruata. I Yusup kaghiange
᷊
ene kai sěngkatau masa a tutuhụ tang agama. Kutẹu i
sie měkẹ̌karaki maměsụ pẹ̌kakaghiange su kapapěnisẹ̌,
tadeạu i Maria tawe mamea su těngong lawọ.
Tangu
᷊
piạ e i Yusup mělẹ̌hingidẹ̌ halẹ᷊̌ ene, i sie nipi. Su ralungu
᷊
ipine ene, i sie nakasilo sěngkatau malạekat'u Mawu
kụ nẹ̌berạe si sie, "Yusup, hěnton Daud, abe katakụ
mẹ̌kawing i Maria; batụ u anạ kụ su ralungu
gandongange
᷊
kai pinẹ̌pohiama ualingu
kawasang Rohkẹ̌ u Ruata. I
᷊
Maria sarung maiwantel'u sěngkatau ahusẹ̌ esẹ. Dariọ
ene mambeng sěbạu arenge i Yesus, u kai i Sie sarung
mangambang umat'E wọu rosan sire." Pa kụ ene
nariadi kerene, tadeạu misěhụ apan nihengetangu Mawu
limiu nabin'E, angkuěng, "Sěngkatau mahuala sahị
sarung piạ kapapia ringangu maiwantel'u sěngkatau
ahusẹ̌ esẹ. Ahusẹ̌ ene sarung isẹ̌ba Imanuel." (Imanuel su
werang Ibrani mangalene
ute, "Mawu Ruata e ene ringang
᷊
i kitẹ".) Sarạeng i Yusup napukọe, i sie nẹ̌koạe kěbị
apan niwerang malạekat'u Mawu e si sie. I sie nẹ̌kawing
dingang'i Maria. Kụ karěngụewen i Maria reng tawe
nạmantel'u ahusẹ̌ ene, i rẹ̌dua e reng tawe nẹ̌tẹ̌tatamba
nakoạ gẹ̌si sěmbaụ. Kụ sarạeng ahusẹ̌ ene nawantelẹ̌. I Sie
nisẹ̌bạ i Yusup si Yesus.
Mawu Yesus kinawantelẹ̌ su soam Betlehem su
wanuang Yudea su tempon pẹ̌paparentan Datu i
Herodes. Su orasẹ̌ ene kai piạ mapapandeng bituing pirang
katau wọu sěmbẹ̌kan daki nahunděnta su Yerusalem.
I sire němpẹ̌kibalo᷊ su apan tampạ, "Kai su apa Rariọ
buhu nawantelẹ̌ kụ sarung makoạ datun tau Yahudi e?
U i kami e kai nakasilo wituing ta alane, siměbang bọu
sěmběkan daki, kụ i kami e riměnta mědeạu mẹ̌suba si
Sie." Ene sarang Datu i Herodes nakaringihẹ̌ habarẹ̌ u
kai piạ datu waline
᷊ nawantelẹ̌ makoạ datun tau Yahudi
MATIUS . –
e, ute i sie himěkosẹ̌ tạ sihinge, dingangu lai
᷊ kalawọu
᷊
taumata su Yerusalem. Tangu i sie nakireạeng kěbị
těmbonangu imang dingangu manga mananěn rong
agama tau Yahudi apětẹ̌tampung. Mase i sie nakiwalo᷊
si sire, "Kai suapa sarung kawantelangu Ratun nikẹ̌dom
Mawu Ruata e?" I sire simimbang, angkuěng, "Su
soam Betlehem, su wanuang Yudea. U kai kere ini
niwohẹ u sěngkatau nabi e, 'Ei Betlehem, su wanuang
Yehuda, i kau mambeng balinewe
kakạdọdokangu soa
᷊
wọu taloaran
kěbị soa su Yehuda. Ualingu
kai wọu i
᷊
᷊
kau e sarung duměnta sěngkatau pangahạe kụ sarung
měngahạ kawanuaku Israel.' " Sarạeng nakakasingkạ
kerene i Herodes kimuịe mapapandeng bituinge bọu
sěmbẹ̌kan daki mapěni-pěnisẹ̌. Mase i sie nakiwalo᷊ si
sire, kai nạung dokeng kạnge wituing ene kinasilo. Bọu
ene i sie rimoloh'i sire sarang Betlehem kụ manata,
"Dakọe kụ sẹ̌suieko Rariọ ene pakapia-pia. Kụ kereu
Rariọ ene kahombangeng i kamene, ute habareko iạ e,
tadeạu iạ e malaing
tamai makapẹ̌suba si Sie." Mase
᷊
němpẹ̌dalengke
i sire. I sire saụewe nakasilo wituing
᷊
nạung seng bọu kinasilon sire kangerẹ su sěmběkan daki.
Kụ měngkate malua-l
i sire mạmanda wituing ene!
᷊ uasẹ̌
᷊
Bituing ene mạngalimona si sire, bọu ene maing su
lanteh'u tampạ u Rariọ ene. ( : ) I sire nahunsuẹ̌ su
ralungu
wale᷊ ene kụ nakasilo Rariọ ene ringang i Maria, i
᷊
ninang'E. I sire němpẹ̌těngkasanạe ringangu němpẹ̌subạe
Rariọ ene, kụ němpangukahẹ̌ tampạ u arětạ i sire, mase
němpangonggọu sasěmba wulaeng,
kamania, ringangu
᷊
mur. Tangu Mawu Ruata e nẹ̌gěllịu ingate si sire su
ralungu
ipi tadeạu abe pẹ̌balị᷊ sarang anung Herodes.
᷊
Kụ i sire něngkapulẹ᷊ e nẹ̌batụ daleng
baline.
Su apan
᷊
᷊
manga mapapandem bituing něbuạe, tangu malạekat'u
Mawu nẹ̌těngkasilom batangenge si Yusup su ralungu
᷊
MATIUS .
–
ipi. Malaekatẹ̌ e nẹ̌bera, "I Herodes e měkẹ̌karaki u
mědeạ Dariọ ene pateěng. Ualingu
ene, pěbangungke,
᷊
ku lingkạko Rariọ ene dẹ̌duan ninang'E sarang Misirẹ̌.
Kěngkatanạe sene sarang Iạ mẹ̌kui kapia si kau." I
Yusup něbangungke, kụ su hěbi ene apidẹ̌ nịbawawane
Rariọ ene dingang i ninang'E niingkạ sarang Misirẹ̌. I
sire nẹ̌tanạ sene sarang i Herodes nate. Tangu nariadịe
kere nihengetang'u Mawu, limiu nabin'E, kere ini, "Iạ
měkẹ̌kui Ahusẹ̌ku wọu Misirẹ̌." Sarạeng i Herodes
nakaěnnạe u mapapandem bituing bọu sěmběkan
daki ene němpangakalẹ᷊̌ si sie, tangu i sie měngkatewe
limangehẹ̌ marasai. Mase i sie nẹ̌parenta pěmẹ̌mate
kalawọewen
manga rariọ esẹ apang umure rua taung
᷊
tanaẹ su Betlehem ringangu apan soa mạngělikụ e. Ene
nipẹ̌tatahinong habarẹ̌ kụ kinaěbakeng bọu mapapandem
bituing ene mạanun orase wituing ene kinasilo. Tangu
nisěhụe kere nạung nitẹ̌bal'u
᷊ Nabi Yeremia u; "Su Rama
kinaringihẹ̌ ngihu ralungkang,
kakuhau ore lai sasangị. I
᷊
Rahel lụlungkangu
manga anạe; i sie mạdiri hiborang batụ
᷊
u i sire kai seng natạdise." Sarạeng i Herodes nate, su
tempong i Yusup bẹ̌dang su Misirẹ̌, piạ malạekat'u Mawu
e nẹ̌těngkalahẹ
ipi.
᷊ u watangenge kapia si Yusup su ralungu
᷊
Malạekatẹ̌ e nẹ̌berạe, "I sire apan mapulu měmpamate
Rariọ e seng něngkate. Ualingu
ene pẹ̌bangungke, alạko
᷊
᷊
Rariọ ene dẹ̌duang ninang'E kụ pẹ̌sulẹ᷊ e sarang Israelẹ̌ e."
I Yusup nẹ̌bangungke, bọu e nẹ̌bawa Rariọ ene dẹ̌duam
Maria nẹ̌sule᷊ sarang Israel. Kutẹu samurine i Yusup e
nakaringihẹ̌ u i Arkelaus, anạ i Herodes seng nakarolosẹ̌
si
᷊
amange naratu su wanuang Yudea. Tangu i Yusup matakụ
makoạ sarang ene. Sarạeng i sie nakaěbạe tatuladang
᷊
Mawu nangělembo su ralungu
ipi, i sie něngingkạe sarang
᷊
banuang Galilea. Sene i sie nẹ̌tanạ su soa isẹ̌sěbạ
MATIUS . –
Nazaret. Kụ mang nisěhụ kere nạung niweran manga nabi
e mạanung Dariọ ene: "I Sie sarung isěbạ Tau Nazaret."
Su tempo ene riměntạe i Yohanes Mananahani
su wanua linggi
su Yudea kụ nanětạe naněn ro.
᷊
"Pěmpẹ̌tobate wọu kalawọu
rosanu," angkuěnge, "batụ
᷊
u Mawu Ruata e seng tạ karěngụe sarung mẹ̌parenta kere
sěngkatau Ratu!" I Yohanes ini e ilẹ̌habar'u Nabi Yesaya
su ralungu
manga wawerane kere ini, "Piạ tau mạmohang
᷊
su wanua linggi,
'Diahiko raleng
baugu Mawu e; teneko
᷊
᷊
raralengang
baug'i Sie.' " I Yohanes měpẹ̌pakeangu
᷊
pakeang bọu rukụ u onta. Papehẹ e wọu pisim binatang,
arawe kaěnge kalimbotong
ringangu ghulang
ka upang.
᷊
᷊
Lawọ taumatang Yerusalem bọu pa kụ banuang Yudea
ringangu wọu manga wanua mạngělikụ Salụ᷊ u Yordan
nahunděnta su anung Yohanes. I sire mạngakun kalawọu
᷊
rosan sire, kụ i Yohanes něnahani si sire su Salụ᷊ u Yordan.
Lawọ lai
᷊ tau Farisi ringangu Saduki němpẹ̌děnta su anung
Yohanes mědeạu makisahani. Kai sarạeng i sie nakasilo si
sire riměnta, i sie nẹ̌berạe si sire, "I kamene taumata ralaị!
᷊
I sai tangu nẹ̌bera u i kamene maliwirẹ̌
bọu hukumangu
᷊
Mawu Ruata kụ sarung humombang? Todẹko ringangu
kakanoạ i kamene u i kamene seng nẹ̌tobatẹ̌ bọu kalawọu
᷊
rosang kamene. Abe pěmpangěnnau i kamene maliwirẹ̌
᷊
bọu hukumang ualingu
mẹ̌bera'u i Abraham kai i upungu.
᷊
Kasingkạ, bọu manga watu tamai Mawu Ruata e makakoạ
bue palahite
waug'i Abraham! Baliung
seng mạsasadia
᷊
᷊
tadeạu ipanuwang kalu sarang manga hamụ e. Apang
kalu ta mẹ̌bawuam buane mapapia e sarung tuwangeng,
kụ iwahung su putung. I kamene takụ sahaniangu akẹ
tadeạu kasingkatengu i kamene seng němpẹ̌tobatẹ̌ bọu
rosang kamene; arawe sarung duměnta samuring iạ e,
ute sarung manahani si kamene dingangu Rohkẹ̌ u Ruata
ringangu putung. I Sie limembọeweng kasěllahe wọu iạ
MATIUS .
– .
e. Kalingung
mẹ̌bawa sapatune lai iạ tawe hinone. Su
᷊
limane
piạ nihung pẹ̌taẹ̌kangu kěbị ěmmene sarang
᷊
mawurẹ̌si. Ěmme e sarung ikomolẹ᷊̌ su ralungu
wasung,
᷊
arawe walẹ᷊̌ kane ute tutungang su putung ta masasẹ̌bu."
Su orasẹ̌ ene i Yesus nẹ̌buạ bọu Galilea sarang Salụ᷊
u Yordan. Su tampạ ene i Sie himaung si Yohanes kụ
mědẹ̌dorong makisahani. Arawe i Yohanes něnalukạ
᷊
nametọ dorong'E ene. I Yohanes nẹ̌berạe, "Kai iạ e hinon
sahaniang i Tuang. Kụ orasẹ̌ ini e kawe i Tuang diměnta
su anuku." Kai Mawu Yesus simimbah'u, "Měngkateko
walạe pěněntalang
su orasẹ̌ ini. Batụ u kai kere ini i
᷊
kitẹ mẹ̌koạ kěbị ikẹ̌kapulung Duata." Tangu i Yohanes
něnahanị e Mawu Yesus. Bọuten nisahani, Mawu Yesus
měngkatewe siměpụ bọu akẹ u salụ᷊ e. Arakutẹu langịe
natopẹ e kụ Mawu Yesus nakasilo Rohkẹ̌ u Ruata ěnnaẹ
limintụ kere manụ paluma kụ dimorọ si Sie. Mase
nakaringihe ngih'u Mawu Ruata něhengetang, "Ini e kai
Ahusẹ̌-Ku ikẹ̌kěndagẹ̌. I Sie makạluasẹ̌
naung-Ku."
᷊
Bọu e Mawu Yesus niahạ u Rohkẹ̌ u Ruata sarang
banua linggi
tadeạu pakisalukate
su setang. Ěpạ
᷊
᷊
u pulo᷊ su ěllone ringangu ěpạ u pulo᷊ su hěbine Mawu
Yesus tawe kimaěng. Nạdehọ i Sie nakapěndangke
nahutung. Setang himaungke bọu e nẹ̌bera, "O kai i Kau
Ahus'u Mawu Ruata e ěng? Ho, pangorọe manga watu
tamai e apakakoạ borotẹ̌." Mawu Yesus simimbangke,
"Su ralungu
Winohẹ Susi mạbawohẹ: Taumata tawe
᷊
makapẹ̌biahẹ̌ kětạeng bọu borotẹ̌ samatang, kaiso
malaing
bọu pa kụ hengetang, kụ nipěhengetangu
᷊
Mawu Ruata." Kutẹu setange namaringangken Mawu
Yesus sarang Yerusalem, soa susi, kụ napararisị i Sie
sene su wowom pusig'u Walem
᷊ Mawu. Mase setange
nẹ̌berạe si Sie, "I Kau kai Ahus'u Ruata arau? Mageng
kerene ute pẹ̌těngkanawọe; u su ralungu
Winohẹ Susi
᷊
MATIUS . –
kai mạbawohẹ kere ini, Mawu Yesus simimbang,
"Kai su ralungu
Winohẹ Susi malaing
kạbawohẹ,
᷊
᷊
'Kumbahang i kau měnalukạ
Mawu Ruatanu.' " Bọu
᷊
ene setang namaringang Mawu Yesus sarang bulude
᷊
marangẹ-dangẹ kụ napatodẹ u kalawọu
kararatuangu
᷊
dunia e ringangkeweng kěbị kakakalạe si Sie. Mase
setange nẹ̌bera su Mawu Yesus, "Kěbị ini e sarung takụ
ionggọ si Kau, kereu i Kau mẹ̌tumpěkuhẹ̌ mẹ̌suba si siạ."
Mawu Yesus simimbangke, "Pamehọe i kau setang!
Su ralungu
Winohẹ Susi mạbawohẹ: I kau pangadatẹ̌ko
᷊
Mawu Ruatanu, dingangu pẹ̌tahamawu si Sie sidutu!"
Nạdehọ setange naněntangkeng Yesus, kụ manga
malạekatẹ̌ malaing
nahunděnta němpẹ̌tangkiang si Sie.
᷊
Suapan nakaringihẹ̌'u i Yohanes kai nitahungkụ, Mawu
Yesus nělingkạ sarang Galilea. Mawu Yesus naněntangu
Nazaret, mase natanạ su Kapernaum su wiwih'u Ranong
Galilea su wanuan Zebulon dingang i Na ali. Ualingu
᷊
Mawu Yesus nẹ̌koạ kerene, ute nisěhụe apan nitěbalu᷊ Nabi
Yesaya, bawalone:
"Ěntanang Zebulon dẹ̌duan Na ali
᷊
su raleng
solong
dano, su sěmběkang Salụ᷊ u Yordan,
᷊
᷊
Galilea e nakoạ ěntanang taumata waline
᷊ Yahudi! Bansa
kụ měbẹ̌biahẹ̌ su ralungu
kararěndung seng nakasilo
᷊
tualagẹ̌ mahamagẹ̌! Apan mětẹ̌tanạ su kararěndungu
papate e nịsasarangengu sěnnangu tualagẹ̌!" Nanětạ
orasẹ̌ ene Mawu Yesus něhabar'u, "Pěmpẹ̌tobate wọu
kalawọu
rosang kamene, batụ u semben tạ kararěngụe
᷊
Mawu Ruata e sarung mẹ̌parenta kere sěngkatau Ratu!"
Ene Mawu Yesus rụdalengke
su apengu Ranong Galilea
᷊
e, i Sie nakasilo měnanoma ruang katau, i Simon (kụ lai
isẹ̌sěbạ si Petrus) dingangu tuarine i Andreas. I rẹ̌dua
kạpěnẹ̌nomane su rano. Mawu Yesus něhengetang si
rẹ̌dua, "Mahịe tole᷊ Siạ kụ Iạ deng maněn ro si kamene
měnoma taumata." I rẹ̌dua měngkatewe naněntangu
MATIUS .
– .
soma mase němpẹ̌tole᷊ su Mawu Yesus. Mawu Yesus
rimalengke,
mase nakasilo lai
kụ
᷊
᷊ si rẹ̌dua tahatuari waline,
᷊
kai i Yakobus rẹ̌duang Yohanes, anạ i Zebedeus. I rẹ̌dua
sěngkapěnaming soma ringang i amang i rẹ̌dua su ralungu
᷊
sakaeng. Mawu Yesus malaing
nẹ̌kui si rẹ̌dua, kụ i rẹ̌dua
᷊
měngkatewe němpaněntangu sakaeng dingang i amang
i rẹ̌dua e, mase mole᷊ Mawu Yesus. Su Galilea, Mawu
Yesus naměpidẹ̌ kạguwạu wanua ene ringangu naněn ro
su manga waleng
pẹ̌kakaliomanengang.
I Sie mělẹ̌habar'u
᷊
᷊
Injilẹ̌, u Mawu Ruata e sarung mẹ̌parenta. Dingangu i
Sie malaing
napakapian masasakị, dingangu apạewen
᷊
piạ kurangu wadange. Habarẹ̌ mạanun Mawu Yesus e
meleng su kạguwạu wanuan Siria, hakịu lawọ
taumata
᷊
nahunděnta su anun'E. I sire němpangěntudẹ̌ kalawọu
᷊
taumata masasakị dingangu lụl
Taumata apan
᷊ ahunsusa.
᷊
niwaliuang
u rohkẹ̌ dalaị,
᷊
᷊ apan piạ sakị u wawi ringangu
peosẹ̌, kěbịe niapakapiang Yesus. Měngkate apa
lawọ
taumata nahuntole᷊ Mawu Yesus su tempo ene.
᷊
Piạben diměnta wọu Galilea, piạben bọu Soa Mapulo,
᷊
wọu Yerusalem, wọu Yudea, dingangu lai
᷊ wọu soa su
sěmběkang Yordan.
Su apan Mawu Yesus nakasilọe taumata lawọ,
i Sie
᷊
simakạ e su wuludẹ̌
᷊ . Bọuten i Sie naiangke, manga
murit'E nahunděntạe su anun'E, mase i Sie nanětạe
naněn ro si sire: "Kariangkamang i sai makạpěndang
tawẹ kuate ringangu kětạewen mětẹ̌ mbalong su Mawu
sẹ̌sane; i sire kai kawanuan Duata! Kariangkamang i
saing lụlahunsusa; Mawu Ruata e sarung měhiborẹ̌ si
sire! Kariangkamang i sai masanạ naunge; Mawu Ruata
e sarung mapakasěhụ u kẹ̌don'E si sire! Kariangkamang
i saing lụlahimpuluangu
munara ikẹ̌kapulun Duata;
᷊
Mawu Ruata e sarung mapakawatụ u kapulun sire!
Kariangkamang i saing kụkěndagu sěndinganenge, Mawu
MATIUS . –
Ruata e sarung kuměndag'i sire lai! Kariangkamang
i sain naunge wurẹ̌si; i sire sarung makakirala᷊ Ruata.
Kariangkamang i sai měbẹ̌bawa pẹ̌darame su taloaran
᷊
sěndinganenge; Mawu Ruata e sarung mangakun sire
e makoạ anạ'E! Kariangkamang i sai makahombang
tatumbiagẹ̌ ualingu
pẹ̌kakoạ kapulun Duata; i sire
᷊
kai kawanuan Duata! Kariangkamang i kamene,
kereu i kamene lẹ̌heghesang, tẹ̌tumbiageng, dingangu
lẹ̌hinakaneng ualingu
Iạ. Manga nabi apan němpẹ̌biahẹ̌
᷊
kalamonan
kamene ute seng bọu nitumbiageng kerene.
᷊
Pěmpahuluasẹ̌
dingangu pěmpahuliagẹ̌
, batụ u masaria
᷊
᷊
wawalise
᷊ su sorga nisadian Mawu waug'i kamene." "I
kamene kai asingu dunia. Kereu asing kai malele, ute kai
saụ pěhadeng kerea? Semben tawẹ gunane lai, katewe
irěmmẹ arau tatahidaěngu taumata. I kamene kai
tualag'u dunia. Soa kụ su wowom bulude
tawe ikawuni.
᷊
Tawẹ taumata wọu měndikọ solo᷊ mase solo᷊ ene
lingkuwangu wěnsadẹ̌. I sie mambeng maměllọ u solo᷊
ene su tetere, tadeạu makatualagẹ̌be pa kụ dalohom
᷊
bale.
Kerene lai tualag'u harusẹ̌ apasěnnang su těngon
᷊
taumata, tadeạu i sire makasilo kalawọu
kakanoạu
᷊
mapapia, mase mẹ̌dalo si Amangu su Sorga." "Abe
pěmpěngěnnau Iạ e ruměnta měndẹ̌dasẹ̌ torat'i Musa
ringangu těn ron manga nabi. Iạ e riměnta walinewe
᷊
měndědasẹ̌ e, kaiso kai maněbọu mangalene
kahěngang.
᷊
Tahěndunge! Karěngụ u langị
dingangu dunia e wẹ̌dang
᷊
ene, hurupẹ̌ sěmbaụ arau gẹ̌ kakạdọdokange su
ralungu
toratẹ̌ e tawe sarung dẹ̌daseng, kereu kěbịe
᷊
remben tawe nạdiadi! Ualingu
ene, i saing lumampa
᷊
sěmbaụ bọu manga ta ene, manilaing kakạdịdikange
mase maněn ro taumata waline
᷊ apẹ̌koạ lai
᷊ kerene,
sarung mariadi kakạdịdikange su taloarang
kawanuan
᷊
Duata. Arawe su sěmběkane, isaịewen mẹ̌děndalengu
᷊
MATIUS .
–
manga parenta ene dingangu mạněn ro taumata waline
᷊
apěkẹ̌koạ lai
᷊ kerene, sarung iapakasaria su taloarang
᷊
kawanuan Duata. Tangu, tahěndungeko: I kamene tawe
hinon makoạ kawanuan Duata, kereu tawe mamaliu
᷊
manga mananěn rong agama dingangu manga taumatan
Farisi su halẹ᷊̌ 'u mẹ̌koạ kapulun Duata!" "I kamene
masingkạu su manga i upung i kitẹ e kẹ̌kaẹ̌bakeng těn ro
kere ini: Kumbahang mamate; i sai mamate hinong
ihukung. Kai orasẹ̌ ini Iạ mẹ̌bera si kamene, i sai
mẹ̌pědu su taumata waline,
sarung ihukung su těngon
᷊
Pěnggaghutaěng u Agama. Ringangu i sai mẹ̌bera su
taumata waline,
'Apa pěmparalu,'
᷊
᷊ ute hinong irěmmẹ
su ralungu
putungu naraka. Ualingu
ene kereu piạ u
᷊
᷊
sěngkatau wọu taloarang
kamene kạpěngěntude sasěmba
᷊
su Ruata mase nakatahěndung u kai piạ u natědụ naunge
si sie, ute kěnangko i sie paněntangu sasěmbane ene
kalamona
su těngon pananěmbaěng mase tamaịe pẹ̌dame
᷊
ringangu tau ene. Bọu ene wuhụe i sie makapẹ̌balị᷊
kụ manarakangu sasěmbane su Ruata. Kereu piạ u
manarakang i kamene su mělahukunge ute pědame e
ringange karěngụeng bědang piạ tempone ta nạhumpạ
su mělahukung. Kamageng tala ute, tau ene sarung
manarakang i kamene su mělahukung, mase manarakang
su polisi. Kụ polisi e manuẹ̌ i kamene su ralungu
tahungkụ.
᷊
Kụ pẹ̌tahěndungke: Mambeng těngadẹ̌ i kamene tawe
makasěbang bọu tahungkụe, těntalang
kalawọu
une
᷊
᷊
wẹ̌dang ta nạsueng baehe kěbị." "I kamene masingkạ u
piạ těn ro kere ini: Kumbahang mawuang. Arawe ini e
Iạ mẹ̌bera si kamene: i sai mạmanda tau wawine ringangu
piạ sahige ute tau ene seng nawuang dingangu wawine
ene su ralungu
naunge. Kereu matanu koanenge
᷊
makạdiading kau e mẹ̌baradosa, ute lěsạ e kụ děmmẹ
e mata ene! Mapiaěngbe kailangengu laes'u wadangu
MATIUS .
–
sěmbaụ e sulungu
kěbị badangu irěmmẹ su ralungu
᷊
᷊
naraka. Kereu limanu
koanenge kai makakoạ dosa
᷊
si kau e, ute potọ e kụ děmmẹ e lima
ene! Ěndoben
᷊
kailangengu limanu
sěmběka sulungu
kěbị badangu
᷊
᷊
masuẹ̌ su naraka." "Piạ lai
᷊ těn ro kere ini: i sai-sai
manindo kawinge, hinom mangonggọu surat'u sindo si
sie. Kai ini e Iạ mẹ̌bera si kamene: i sai manindo kawinge
sěmbaliau
᷊ wawine ene tawe nawuang, ute makawodaị
bawine ene mawuang, kereu kawinge ene mẹ̌kawing
kapia. Kụ i sai mẹ̌kawing u wawine nisasindoěng ene, ute
malaing
nawuang." "I kamene masingkạu su manga i
᷊
upung i kitẹ e piạ těn ro kere ini: kumbahang mělanda
kire. Apan seng niriandinu kụ pinẹ̌salu su těngon Duata
e hinon kẹ̌koạ u. Arawe ini e Iạ mẹ̌bera si kamene:
kumbahang-kumbahang i kau mẹ̌salu, baebe su arengu
langị
e batụ u langị e kai kalaianeng
u Mawu Ruata,
᷊
᷊
kerene lai su arengu ěntana, u ěntana e kai laěmpahẹ̌
laede;
arau su areng i Yerusalem, u ene kai soan Datu
᷊
masěllahẹ̌. Kumbahangbe lai mẹ̌salun těmbọu batụ
u i kau sẹ̌sanu tawe makakoạ utạ u iapakawira arau
iapakaitung maning kětạu sěmbua. Pẹ̌berạe, 'Ore' arau
'Tala' -- nangělembo wọu ene ute rarěntane kai wọu
anun setang." "I kamene masingkạu piạ lai
᷊ těn ro kere
ini: mata awenge mata, isi awenge isi. Arawe ini Iạ e
mẹ̌bera si kamene e: kumbahang měmalisẹ̌
᷊ une si sai
apan měkẹ̌koạ dalakị
᷊ si kamene. Su sěmběkane kereu
piạ u mameru pipị u koaneng, ute walạe lai i sie pameru
pipị u kaihi. Ringangu kereu piạ u měngaduhang i
kamene su mělahukung kụ manuntụ lakụ u, ute ghěllị
lai kakingkaengu. Kereu sěngkatau mangangawasa e
manihasa si kamene pěmasaěng bawawaěnge karaune
sěngkilometerẹ̌, kụ pamasaěngke ghěnnangu ruang kilo
meterẹ̌ karaune. Kereu piạ u měgẹ̌gausẹ̌ sạbarang bo'i
MATIUS .
– .
kamene, ute onggote wue i sie. Dingangu abe lai tatalikure
᷊
i sai mapulu mangědang sạbarang bọi kamene." "I
kamene masingkạu piạ lai
᷊ těn ro kere ini: kěndagu manga
hapịu kụ pěmpẹ̌binsị u manga sědụ u. Arawe ini Iạ e
mẹ̌bera si kamene: kěndagẹ̌kong manga sědụ u, ringangu
pěmpẹ̌kaliomaneng
u apan měmpẹ̌ngane si kamene,
᷊
tadeạu i kamene makoạbe manga anạ i Amangu su
Sorga. Batụ u Mawu Ruata e mapasẹ̌bangu matangěllone
waug'u taumata mapia e ringangu waug'u taumata raralaị
᷊
lai. I Sie mapạdasehẹ̌ baug'u taumata měkẹ̌koạ mapia
ringangu taumata měkẹ̌koạ dalaị.
Batụ u kereu i kamene
᷊
kětạeng kụkěndag'u apang kụkěndag'i kamene, ute kai
waug'u apạe ngae Mawu Ruata hinon mamalisẹ̌
᷊ kakanoạu
e? Balinewe
maghaghělle bea lai měkẹ̌koạ kerene tangu?
᷊
Kụ kamageng i kamene kětạeng mětẹ̌tabeạ su manga
hapị i kamene e ute apa wue lembone? I sire apan ta
makakirala᷊ Mawu Ruata e malaing
měkẹ̌koạ kerene! I
᷊
Amangu su Sorga kụkěndag'u kěbị taumata ringangu
masukụ. I kamene pěmpẹ̌koakọ lai
᷊ kerene."
"Pẹ̌tahěndungko, kumbahang i kamene mapatodẹ
u tatuhụ agama su těngon taumata lawọ,
tadeạu
᷊
ikasilon sire. Kamageng i kamene e měmpẹ̌koạ kerene,
ute i kamene tawe kaonggọtangu wawalise
᷊ kahiang
Amangu su Sorga. Kụ kereu i kamene měngonggọu
tatongka su tau kasiang, ute kumbahang měngkawe
mẹ̌mombengu halẹ᷊̌ ene kere kẹ̌koateng u taumata
mẹ̌mělle. I sire puluang měmpẹ̌koạ kerene su walem
᷊
pẹ̌kakaliomanengang
dingangu
su
manga
ral
eng
gaghuwạ,
᷊
᷊
tadeạu makiralo. U pakatahěndung bue, i sire seng těbe
nakatarimạ bawalise.
Arawe i kamene kamagengbe
᷊
měmpěngonggọu tatongka e pěmpěnonggolẹ᷊̌ be su
kapapěnisẹ̌ tadeạu tawẹu makakasingkạ. Balạe kakanoạu
e tawe kasingkateng i sai-sai, tabeạu katewe i Amang su
MATIUS . –
Sorga. I Sie makạsilo kakanoạu apan mạbawunie kụ sarung
mangonggọu wawalise
᷊ si kamene." "Kamageng i kamene
měmpẹ̌kaliomaneng,
ariẹbe kere taumata papuluang
᷊
měmpěmělle. I sire měmpẹ̌kaliomaneng
dụdarisị su
᷊
walem
dingangu su pẹ̌sěmakengu
᷊ pẹ̌kakaliomanengang
᷊
raleng
mědeạu ikasilon taumata. Tahěndunge, u mang
᷊
seng kinatarimạ i sire wawalise.
Kai kereu i kamene
᷊
měmpẹ̌kaliomaneng
ute pahunsuẹ̌ko su kamarẹ̌ dingangu
᷊
hěpingko tukadẹ̌ mase pẹ̌kaliomaneng
si Amang tawe
᷊
kasasilo. Tangu i Amangu e makasilo kakanoạu apang
kạbawunie kụ sarung měngonggọu wawalise
᷊ si kamene.
Kamageng i kamene měmpẹ̌kaliomaneng,
kumbahangbe
᷊
ipẹ̌kakalikụ
᷊ kere su manga taumata běgang Mawu. I sire
mạngiralingu
rorong i sire sarung daringihang, batụ u
᷊
kakaliomaneng
i sire manandụe. Kumbahangbe kere
᷊
i sire. I Amangu sembeng masingkạu apang gẹ̌gausang
i kamene, těntalang
i kamene reng tawe nẹ̌dẹ̌dorong.
᷊
Kụ pěmpẹ̌kaliomaneng
kere ini, 'I Amang i kami su
᷊
Sorga: Seng i Kau e Ruata man sěmbaụ. Malowọko
i Kau e
᷊
sěmbaěng dingangu adateng. Kararatuangu karěntako.
Kapulunu apakasěhụko su wowon dunia kerẹewe su
sorga. Pangonggọko si kami su sahěllo ini laidop'i kami
měllo-měllo. Dingangu pangampungko pẹ̌sasalag'i
᷊
kami, kerẹewe i kami měgẹ̌gěllịu ampung su taumata
apan měmpẹ̌sasalagẹ̌
si kami. Dingangu abe pěngahạ
᷊
i kami sarang dalengu
sasalukạ,
kaiso pělliu si kami wọ'i
᷊
᷊
ralaki.
[Ukai si Kau kararatuang dingangu kawasa dingangu
᷊
kawawantugẹ̌ e sarang kakalẹ̌. Aming.]' Kamageng i
kamene měmpangampung taumata apang mẹ̌sẹ̌sala᷊ si
kamene ute i Amang su Sorga e sarung mangampung
pẹ̌sasalang
kamene. Kai kereu i kamene tawe
᷊
mangampung pẹ̌sasalan
ute i Amang su
᷊ taumata waline,
᷊
Sorga e malaing
tawe mangampung pẹ̌sasalang
kamene."
᷊
᷊
MATIUS .
–
"Kamageng i kamene mẹ̌puasa ute, kumbahangbe
ga ng kamene měmpẹ̌kahěndusẹ̌ kere taumata puluang
měmpěmělle. I sire mạmalu᷊ ga n sire tadeạu taumata
kěbị masingkạu i sire kai měpẹ̌puhědang. Tahěndungeko,
u kai ene wawaehe kụ seng kinatarimạ i sire. Kai kereu
i kamene mẹ̌puhědang, ute pěmpěnděmusẹ̌be ga ng
kamene ringangu pěmpěnaụ bue utạ i kamene, tadeạu
tawẹu masingkạu i kamene kai kapěpẹ̌puhědange,
sulikudu
i Amang ta ikasasilo e. I Sie nakasilo kakanoạ
᷊
i kamene apam mạbawuni ringangu sarung měgěllịu
wawaehe si kamene." "Ariẹbe měngkai mědeạ arětạ'u
dunia baug'u watangengue, suapan uane ringangu
taing uase makạhupadẹ̌ e ringangu tahatako e ruměnta
mẹ̌tako. Su sěmběkane ute, pẹ̌deạko arětạ'u sorga
waug'u watangenge suapan uane ringangu taing uase e
tawe makahupadẹ̌, dingangu tahatako e tawe makatako.
Batụ u suapan piạ arětạu e, ute sene lai naungu
e!" "Mata e kai solo᷊ waug'u wadang. Kereu matanu
ma lang, kaguwạu wadangu e matuala-tualagẹ̌. Kai
kereu matanu marěndung, ute kạguwạu wadangu e
marěndung-děndung. Kụ kereu solo᷊ su ralungu
wadangu
᷊
e marěndung, ute kai apạe maěllị kararěndung ene!"
"Tawẹu sarang sěngkatau makapamunara mạengu
mawune ruang katau. U i sie kai sarung limembong
kapiane su sěngkatau wọu waline.
Arau i sie limembon
᷊
sa a su sěngkatau wọu su waline.
Kerene lai i kamene;
᷊
tawe mariadi mẹ̌tahamawu Mawu Ruata, ringangu
mẹ̌tahamawuko lai
ene kasingkạko;
᷊ arětạ. Ualingu
᷊
kumbahangbe ghuměnggang u pẹ̌bawiahu, mangalene
᷊
apan kụ sarung kanengang arau inungang, arau apa
kụ sarung iluheng kamene. Pẹ̌bawiahẹ̌ marohkẹ̌ e kai
limembong kaarẹ̌gane wọu kakaěng dingangu wadange
limembong kaarẹ̌gane wọu pakeang? Tingangko
MATIUS .
– .
manụ u winalangeng. I sire tawe mělahěnsinuang,
tawe měmaměnsạ, dingangu tawe lai měngangomolẹ᷊̌
ěmme su pěndaresoěnge. Kai i Amang su Sorga e mang
mělẹ̌hiking si sire! I kamene kai limembo maarẹ̌ga wọu
manga manụ u winalangeng. I sai wue wọ'i kamene
su kaghaghěngganenge makatamba umure maning
kětạeng kadodọ? Unụe i kamene ghuměnggangu ta
mẹ̌pakeang? Tingangko manga ghaloghong
mạhuntuwo
᷊
su manga wimbaenge. Bungang tamai ene tawe
měmpělahalẹ᷊̌ e dingangu tawe mẹ̌kakahiwuang; Seng
Datu i Salomo kereng kakalạe lai, kai tawe nakaluhem
᷊
pakeang kerene kahole e kere su manga bungang ene!
Děmpugẹ̌ su wimbaenge muwo sahěllo ini mase
sěngkariọěllone nasue měngkahěngisẹ̌. Kai Mawu Ruata e
mang mělẹ̌lěnggihẹ̌ ene iapakaholẹ. Něngalembọe wue
i kamene! Katewe i kamene kadodọ pangangimange!
Kumbahangbe ghuměnggang dingangu mẹ̌bera u, 'Kai
apạe sarung kanengang i kitẹ', arau 'kai apạe sarung
inungangi kitẹ', arau 'kai apạe sarung iluheng kitẹ'?
Kěbị ene mang sẹ̌sahusuangu taumata kụ apan tawe
makakirala᷊ Mawu Ruata. Sěmbaliau
᷊ i Amang su Sorga
e těbe masingkạu i kamene měgẹ̌gausẹ̌ pa kụ ene.
Pěmpẹ̌deạko kalamona
kararatuangu Mawu Ruata e kụ
᷊
pěmpẹ̌koạko apang kapulun'E su pẹ̌bawiah'u. Tangu kěbị
e sarung ionggọu Ruata si kamene. Ualingu
ene ute,
᷊
kuhạe ghuměnggangu apan mariadi rịěllo. Batụ u rịělloe
piạbe ghěnggange sẹ̌sane. Sigěsạ kụ sahěllo ini e seng
piane kụ tawe wahaluas'u
tambaěng."
᷊
"Kumbahang měmpẹ̌hukung taumata waline,
tadeạu
᷊
i kamene tawe ihukung u Ruata e. U kerẹewe i
kamene měmpẹ̌hukung taumata waline,
kerene lai Mawu
᷊
Ruata e sarung měhukung i kamene. U sasukạ ipanukạ i
kamene su taumata waline
᷊ e sarung lai
᷊ ipanukạu Mawu
MATIUS . –
Ruata si kamene. Unụe i kamene makạsilo wue tahuwu
su mata'm manga anạ u sěmbaụ u arawe salawaku
su
᷊
ralungu
matanue tawe ikasilong kamene? I kamene
᷊
makạbera su anạ u sěmbaụ u, 'Mahịe iạ měngalạ᷊ puling
᷊
ene bọu matanu e,' daliune
kawe piạ salawaku
su ralungu
᷊
᷊
᷊
matanu? Ei tau mělle! Alako
kalamona
salawaku
su
᷊
᷊
᷊
matanu ho, buhụe i kau makasilo mapia kụ makaalạ᷊
pulingu
matang anạ u sěmbaụ u e. Abe onggọ apan
᷊
susi su asu, u asu e kai měmalị᷊ maněmbo si kamene.
Kerene lai mu ara e abe onggọ su wawi, u mu ara
e kai sarung dalindaěngu
wawi e." "Pěmpẹ̌dorong,
᷊
tangu i kamene onggolang.
Pěmpědeạ, tangu i kamene
᷊
makahombang. Pěmpěnengkelẹ᷊̌ , tangu i kamene sarung
pěnopeěng tukadẹ̌. Ualingu
i sai mědẹ̌dorong i sie
᷊
sarung onggotang; i sai mědẹ̌deạ sarung makahombang;
dingangu i sai měnẹ̌nengkelẹ̌ sarung pěnopeěng tukadẹ̌.
I Amangbe sude ngae měgěllịu watu kereu anạe
mẹ̌dorong kaěng? Arau kawe mangonggọu těmpu kereu
anạe mẹ̌dorong kinạ? Maningbe i kamene matalipupụ,
᷊
kai i kamene masingkạbe lai mangonggọu apan mapia
su manga anạ i kamene. Něngalembọewe i Amang su
Sorga e! I Sie limembong kapiane, kụ sarung mangonggọu
apan dẹ̌dorongang si Sie. Pěmpẹ̌koạko su taumata
waline
᷊ kerẹewe ikẹ̌kapulung kamene, wọu i sire. U kai
ene monan toratẹ̌ nionggọ i Musa ringangu těn rom
manga nabi." "Pěmpẹ̌suẹ̌ bọu tukadẹ̌ mahepọ, u
tukadẹ̌ dingangu raleng
mětẹ̌ mona naraka kai ghẹ̌guwạ
᷊
dingangu maloahẹ̌
, kụ malawọ
taumata mạhunsuẹ̌
᷊
᷊
bọu ene. Kai mahepọ dingangu masěsẹ tukadẹ̌ arau
raleng
makạhumpạ u pẹ̌bawiahẹ̌ e. Kụ kětạeng mahali᷊
᷊
taumata makahumpạ u ene." "Pakatateghang su
manga mahang nabi e. I sire rụděnta anung kamene
makị kạ domba, sěmbaliau
᷊ tumuhụ hinone i sire kai
MATIUS .
–
ralugẹ̌
bahani. I kamene makakirala᷊ si sire wọu apang
᷊
kẹ̌koateng i sire. Sumpinịe tawe kapanipoěng buang
anggorẹ̌ dingangu wọu ěnggahanạe tawe kapědeakeng
buang ara. Bọu kakaluang matatendange kẹ̌kaěbakeng
buane mapapia ringangu wọu kakaluang daralakịe
᷊
kẹ̌kaěbakeng buane ralaị.
Kakaluang matatendange
᷊
tawe mẹ̌bawuam buane ralaị,
᷊ dingangu kakaluang
daralakịe
tawe mẹ̌bawuam buane mapapia. Apang
᷊
kalu tawe mẹ̌bawuam buane mapapia e ute tuwangeng
dingangu tutungang. Kerene lai manga mahang nabi
e. I kamene sarung makakirala᷊ si sire wọu lěnnạ'u
᷊
munarane." "Balinewe
kěbị taumata apan měsẹ̌sěbạu
᷊
Iạ, 'Mawu, Mawu,' sarung makoạ kawanuan Duata, kaiso
kawe kětạeng i sai-sai měkẹ̌koạ kapulung Amang-Ku su
Sorga. Tangu su ěllo kasamuriange sarung malawọ
᷊
taumata měmpẹ̌bera su těngo-Ku, 'Mawu, Mawu, u
karạ kai ringangu arengu Mawu e i kami mělẹ̌habar'u
hengetangu Mawu Ruata? Dingangu karạ kai ringangu
arengu Mawu e lai i kami měnẹ̌nokol'u
᷊ manga rohkẹ̌
daralaị
lawọ?'
᷊ mase makakoạ manga halẹ᷊̌ makạdalinaụ
᷊
Arawe Iạ e sarung sumimbah'u, 'Iạ e mambeng bẹ̌gang
kamene! Kụ pěmpamehọe wọu ini, i kamene tahapẹ̌koạ
dalaị!'
᷊ " "Tangu, i sai makạdingihẹ̌ bawera-Ku ini e, kụ
tutuhụe, ute mẹ̌sulungu
tau matahuěnna nẹ̌koạ balene
᷊
᷊
su wowom batu. Su tempon tahi nangěndụ dingangu
lẹ̌bae rimalengke
mase wale᷊ nitanggaěngkolaing
anging
᷊
᷊
maihạ, kai wale᷊ ene mang tawe nahaka u kawe nirarisị
su wowom batu. Kụ i sai makạdingihẹ̌ bawera-Ku ini e
kụ tawe tumatuhụ, ute i sie mẹ̌sulungu
taumata longong
᷊
᷊
i sie namětị balene
su ěnne. Su tempon nirasehang
᷊
dingangu nělěbạe kụ anging maihạ manggạe, tangu wale᷊
nahakạe. Kụ měngkate apa naghagholang!" Ene sarạeng
Mawu Yesus nasuẹen těn rone, tangu taumata apan ene
MATIUS .
– .
sene mangkewen něngkaherang nakaringihẹ̌ těn ron'E e.
Ualingu
i Sie mạněn ro piạ pěhěngkinge, walinewe
kere
᷊
᷊
manga mananěn rong agama.
Ene Mawu Yesus narěsungke wọu wulude
e, i Sie
᷊
nitoleěngken
gapaěngu taumata lawọ.
Arakutẹu
᷊
᷊
riměntạe tau piạ sakịe su pisị makatatakụ. I sie nẹ̌suba su
těngom Mawu Yesus, kụ nẹ̌bera, "Tuang, kereu wotonge,
apakauleko
iạ." Tangu Mawu Yesus nanenggeheng
᷊
limane si sie apid'u kạpěberane, "Iạ mapulu. Kapiạe!"
Kụ orasẹ̌ ene lai sakịe nailang. Mase angkuěngu
Mawu Yesus si sie, "Pakatahěndung! Abe pẹ̌běke si
sai-sai. Kaiso pětěngkatodẹko su imang kụ gause i
sie pěnahutěngadẹ̌kong kau u, kawe seng naule.
᷊ Bọu
ene pangěntudẹ̌be sasěmba ilẹ̌oron Musa e, makoạ
tatahutěngadẹ̌ su těngon sire u i kau e mamben těngadẹ̌
seng naule᷊ wọu sakị!" Sarạeng Mawu Yesus nasuẹ̌ e
su Kapernaum, piạ e těmbonangu sordadong Roma e
riměnta mẹ̌sombang i Sie, kụ kimahiorọe. "Tuang,"
angkuěngu těmbonang ene, "ěllangku e masakị su
wale.
kụ mambeng matědụ."
᷊ I sie nipeose, rụdaloka
᷊
Angkuěngu Mawu Yesus, "Iạ e tamai mapakapian sie."
"Seng tawahaluasẹ̌
i Tuang," angkuěngu těmbonang
᷊
ene, "Iạ e tawe hinone manarimạ i Tuang su waleku.
᷊
I Tuang pěhengetangke ěllangku e seng mule.
᷊ U
iạ e malaing
harusẹ̌ sumasuměllung su parentang
᷊
těmbonangku e. Kụ su alungkue
piạ lai
᷊
᷊ manga mẹ̌sasekẹ,
kụ malaing
su alungu
kawasaku e. Kereu iạ měndoloh'u
᷊
᷊
sěngkatau sordado, 'Dakọko!' ute i sie malaing
tamai.
᷊
Iạ mẹ̌berạe wue su waline
᷊ u, 'Damahiko!' i sie malaing
᷊
damahi; kụ kereu iạ mẹ̌parenta ěllangku e, 'Koạko
ini!' ute i sie mang mẹ̌koạ." Suapan Mawu Yesus
nakaringihẹ̌ apan niweran těmbonang u sordado ene,
i Sie rimalinaụe
tạ sihinge. Mase i Sie něhengetang
᷊
MATIUS .
–
su taumata apan mạhuntole᷊ si Sie, "Taumatawe lai
wotonge ini! Maninglai bọu taloaran
taumatan Israel
᷊
e, Iạ e mambeng ta nakahombang pangangimang kere
ini kasěllahe! Mambeng kahěngang! Lawọ taumata
sarung duměnta wọu sěmběkan daki ringangu wahẹ
kụ měmpahuluasẹ̌
dingang i Abraham, Ishak ringang i
᷊
Yakub su ralungu
Runian Duata Wuhu. Arawe i sire kụ
᷊
mạngakum batangenge hinong makoạ kawanuan Duata e
sarung iwahung su ralungu
kararěndung su likude.
Sene
᷊
᷊
sarung piạ palahunsangị
dingangu kasasigěsạ." Mase
᷊
Mawu Yesus něhengetang su těmbonang u sordado ene,
"Kapulẹ᷊ e, ualingu
pangangimangue apang ikẹ̌kahiorọ
᷊
u e sarungbe mariadi." Kụ orasẹ̌ ene lai ěllange napiạe.
Mawu Yesus e nakoạ sarang balem
᷊ Petrus. Sene i Sie
nakasilọe si ninang i Petrus kinara ngang, kạlěhabe
᷊
suralokaěng.
Tangu Mawu Yesus nanenggehẹ̌ limane,
᷊
᷊
kutẹu lěhabe
nailangke. I sie nẹ̌bangung kụ nanětạe
᷊
nẹ̌tangkiang Mawu Yesus. Sarạeng kạkabawěllone
taumata e němpangěntuden sire lawọ apan niwaliuang
u
᷊
rohkẹ̌ dalaị
᷊ e su anum Mawu Yesus. Kụ kětạewen dingangu
wawera pẹ̌sěngkamohong, Mawu Yesus mạnokolu᷊ manga
rohkẹ̌ dalaị
᷊ e dingangu mạpakapian kěbị apan taumata
masakị. Mawu Yesus měkẹ̌koạ kěbị ene, kụ ualingu
᷊
ene ute nisěhụe apan nịbaweran Nabi Yesaya, u, "I Sie
manaludẹ̌
tědụ i kitẹ dingangu mapakapian sakị i kitẹ
᷊
e." Měngkate malawọ-l
awọ
taumata mělẹ̌liwung
᷊
᷊
Mawu Yesus e. Sarạeng Mawu Yesus nakasilọe si sire
ene kěbịe, i Sie nangorọe su manga tumatolene
apạliu
᷊
᷊
rano e. Mase sěngkatau mananěn rong agama e
himaung si Sie kụ nẹ̌berạe, "Tuang Guru, iạ mapulu
tumole᷊ si Tuang balạewe měnsang sarang a!" Mawu
Yesus simimbangu, "Ralugẹ̌
e piạbe liange, ringangu
᷊
manụ u winalangenge piạbe salehe,
arawe Ahus'u
᷊
MATIUS .
–
Taumata e tawẹu pangulelengange." Mase sěngkatau
tumatolen'E
waline
᷊
᷊ nẹ̌berạe, "Tuang, kereu wotonge
iạ deng mapulẹ᷊ kalimona
měngubul'i᷊ amangku e."
᷊
Arawe Mawu Yesus e kawe simimbah'u, "Tolẹ᷊ e Siạ,
kụ balạe taumata nate e apělěbingken taumatan naten
sire hala." Mawu Yesus simakẹ e su sakaeng kụ manga
murit'E nahunsakẹ e ringang. Sěngkělěndị u piạ anging
maihạ-ihạ mangga su rano e hakịu sakaenge tẹ̌takaleng
᷊
u wělladẹ̌ e. Su tempo ene Mawu Yesus e kạpěhědange.
Ene manga murit'E himaungke kụ namukọe si Sie.
"Tuang! Ambangeko! I kitẹ kai miwonohẹ̌!" angkuěng i
sire. "Kawe unụe i kamene něngkatakụ?" angkuěngu
Mawu Yesus. "Kai kadodọ pangangimang i kamene si
Siạ e!" Bọu e i Sie rimarisị e kụ namalěndihẹ̌
anging
᷊
dingangu rano e. Tangu měngkatewe nalene-l
enehẹ̌
.
᷊
᷊
Manga murit'u Mawu Yesus něngkaherang. Angkuěng
i sire, "Kai taumata kereapa ěndaịe, kalingung
anging
᷊
dingangu rano e kawe mạhimang si Sie!" Mawu Yesus
nahumpạe su sěmbẹ̌kan dano su soang Gadara. Paị
sene i Sie nihaungangken taumata niwaliuangu
rohkẹ̌
᷊
dalaị
᷊ duang katau. I rẹ̌dua e kai taumata makạtatakụ
tạ sihinge, hakịu tạ u sarang sěngkatau nakalawes'u
᷊
raleng
ene. I sire nahunsẹ̌bang bọu manga ralungu
᷊
᷊
wangkang kubulẹ᷊̌ kạpěmansage, "Ahus'u Ruata, sarung
pẹ̌kapuraneng'U i kami e? Kai seng mapulu manịgěsạ si
kami maningbe wẹ̌dang baline
᷊ tempone?" Ene tawẹ
karaune wọu ene, piạko ghapaěngu wawi malawọ-l
awọ
᷊
᷊
kạpẹ̌dẹ̌deạe kaěnge. Tangu manga rohkẹ̌ dalaị
e
᷊
němpẹ̌kaliomanengke
si Sie angkuěng, "Kereu i kami e
᷊
itokol'u,
manga wawi
᷊ ute rolohẹ̌ko i kami pasuẹ̌ su ralungu
᷊
tamai e." "Dakọe!" angkuěngu Mawu Yesus. Manga
rohkẹ̌ dalaị
᷊ e nahunsẹ̌bangke wọ'i rẹ̌dua e, kụ nahunsuẹ̌ e
su manga wawi ene. Kutẹu manga wawi e nahuntalangke
᷊
MATIUS .
– .
apid'u nahuntumpa wọ'u wiwihu tagialu᷊ sarang dano e,
mase něngkalěmisẹ̌
. Měndalukadẹ̌
bawi e nahuntalang
᷊
᷊
᷊
solong
soa, kụ němpẹ̌běkem pa kụ apan nariadi su
᷊
wawi ringangu su ruang katau niwaliuangu
rohkẹ̌ dalaị
᷊
᷊
e. Tangu sěngkasoange měngkatewe nahunsěbang
naněnsomahẹ̌ Mawu Yesus. Su tempong i sire nakasilọe
Mawu Yesus, i sire němpẹ̌dorongke sěngapam botonge
tadeạu i Sie maněntang bọu wanuan sire.
Mawu Yesus simakẹ e su sakaeng, kụ liměbạe rano, kụ
nẹ̌sule᷊ su soan'E. Paị sene taumata e němpanondạen
tau nipeose su anun'E, rụdaloka
su těpihẹ̌. Tangu Mawu
᷊
Yesus nakasilọe kasarian pangangimang i sire e, kụ i Sie
něhengetangke su tau peosẹ̌ ene angkuěng, "Pakatarimạe
naung u amang! Kalawọu
rosanu e seng niampungang."
᷊
Manga mananě rong agama němpẹ̌bẹ̌bera su ralungu
᷊
naung i sire angkuěng, "Tau ěndaịe kai mělẹ̌hodatẹ̌ Mawu
Ruata e!" Mawu Yesus e masingkạu něnnan sire, kụ
i Sie něhengetang, "Kai unụe i kamene měmpẹ̌tẹ̌ něnna
ralakị?
Sude něngalembon nẹ̌tatarang: mẹ̌berau,
᷊
'Dosanu e seng niampungang' arau, 'Pẹ̌bangungke, kụ
daleng'?
Arawe Iạ kai mapakasingkạ si kamene u su
᷊
dunia ini e Ahus'u Taumata kai kawasa mangampung
dosa." Tangu Mawu Yesus něhengetang su tau peosẹ̌ e,
"Pẹ̌bangungke, sapuạe ralokaěngu
kụ kapulẹ᷊ e!" Tau
᷊
peosẹ̌ e nẹ̌bangung dingangu napulẹ᷊ sarang balene.
᷊
Tangu taumata lawọ
nakasilọe halẹ᷊̌ ene, něngkatakụe
᷊
kụ němpẹ̌dalọe Mawu Ruata watụ u seng nangonggọu
kawasa kerene kasariane su taumata. Ene wọu e Mawu
Yesus naněntangken soa ene. Kạpahundalenge
i Yesus
᷊
nakasilọe maghaghělle bea sěngkatau mạiang su walem
᷊
pěmamaehang bea e arenge i Ma us, kụ něhengetang
si sie, "Toleko
Siạ!" Tangu i Ma us nẹ̌buạe kụ molẹ᷊ e
᷊
Mawu Yesus. Piạ e Mawu Yesus kạkaěnge su waleng
᷊
MATIUS .
–
Ma us, narěntạe lai i sire maghaghělle bea riọ na mu,
ringangu apang lẹ̌ěnnaěngu taumata lawọe
kai taumata
᷊
raralaị,
᷊ kụ nahungkaěng sěngkakaěng dingangu Mawu
Yesus dingangkewelain manga murit'E. Piạ i sire tau
Farisi nakasilo halẹ᷊̌ ene, nakiwalọe
᷊ su manga murit'u
Mawu Yesus, "Kawe unụe mananěn rong kamene kawe
kụkaěng dingangu maghaghělle bea ringangu taumata
warạdosa?" Mawu Yesus nakaringihẹ̌ kakiwalon
᷊
sire mase simimbang angkuěng, "Malahuwekae
tawe
᷊
wahaluas'u
piạ mangangundang e, pianẹ e apan masasakị.
᷊
Sẹ̌suieko měnsang apa mangaleng
ayet'u Winohẹ Susi
᷊
ini: 'Iạ e kai měgẹ̌gausẹ̌, tatalěntụ,
balinewe
sasěmba
᷊
᷊
binatang'. Batụ u Iạ diměnta walinewe
kumui apam
᷊
malaadilẹ̌
kaiso kawe apang barạdosa e." Bọu e manga
᷊
tumatole᷊ si Yohanes Mananahani e němpẹ̌děnta su
anum Mawu Yesus, kụ nakiwalou,
᷊ "Kawe unụe i kami
ringangu tau Farisi e měpẹ̌puasa wue, arawe manga
murit'i Tuang kawe tala?" Mawu Yesus simimbang,
"Kereapa ngae su něnnan kamene? Botonge sake su
saliwangu
pẹ̌kakawinge lumahunsusa kereu kaghiang
᷊
esẹ e wědang ene sutaloaran
sire? Tantu tala wue! Kai
᷊
hědowen su tempong kaghiang esẹ e alakeng
bọu anun
᷊
sire. Kụ su tempo ene wuhụe i sire měmpẹ̌tělling. Tawẹ
taumata měnděpel'u ririsẹ̌ buhu su lakụ těbe. Batụ u
ririsẹ̌ ene kai měngahimběsọ dingangu makaghehẹ lakụ
ene hakịu makakatapeng gehẹ e limembong kasariane.
Kerene lai tawẹu makapěndalingu
anggorẹ̌ buhue su
᷊
ralungu
wakuhẹ̌ pisị seng těbe. Batụ u wakuhẹ̌ ene e kai
᷊
mạběse ringangu magholang, mase anggorẹ̌ e mạboso.
Anggorẹ̌ buhue harusẹ̌ itaho su ralungu
wakuhẹ̌ lai
᷊
wuhu tadeạu i rẹ̌dua ene mapiawe kěbị." Piạ e Mawu
Yesus kạpěhengetange su manga tumatole᷊ si Yohanes
Měnanahani e, ute riměntạe sěngkatau těmbonang
MATIUS .
–
u walem
I sie nẹ̌tumpěkuhẹ̌
᷊ pẹ̌kakaliomanengang.
᷊
su těngom Mawu Yesus dingangu nẹ̌bera, "Anạku
wawine wuhu-wuhu nate. Kai karimạko i Tuang deng
duměnta mědeạu makapěnělid'u liman'U
e tadeạu i sie
᷊
mẹ̌biahẹ̌ kapia." Ene Mawu Yesus dingangu manga
murit'E měngkatewe nẹ̌buạ kụ mole᷊ si sie. Ene
kạpahundalenge
kai piạ tau wawine kụ seng mapulo᷊
᷊
dua su taunge karěngụe masakị dẹ̌dalengangu
raha,
᷊
himaung si Yesus wọu likude.
I sie mětẹ̌ něnna u,
᷊
"Manịeng kětạeng manenggehẹ̌ kakingkaeng'E, iạ e
mang sarung mapia." Mase i sie nanenggehe humbung
kakingkaengu Mawu Yesus. ( : ) Su orasẹ̌ ene
lai Mawu Yesus nẹ̌bihụe kụ nakasilo si sie, kụ nẹ̌bera
u, "Pakatarimạ bue inang! Ualingu
pangangimangu e
᷊
nakapia si kau!" Ene tau wawine e nulẹ᷊ e wọu orasẹ̌ ene.
Bọu e Mawu Yesus narangengke su walen
᷊ těmbonang
u walem
Sarạeng i Sie nakasilo
᷊ pẹ̌kakaliomanengange.
᷊
měmamusikẹ̌ u pěhampugang dingangu taumata lawọ
᷊
měmpẹ̌gẹ̌ganohạe, i Sie něhengetang si sire, "Sẹ̌bangko
kěbị i kamene! Dariọ ini e tawe nate; i sie kětạeng
mětẹ̌ kị." I sire kěbị němpěheghesẹ̌ Mawu Yesus. Kụ
sarạeng taumata lawọe
nahunsẹ̌bang, tangu i Sie simuẹ̌ e
᷊
su ralungu
kamar'u rariọ e, mase nangumpaedẹ̌ limane.
᷊
Tangu rariọ e nẹ̌bangungke. Habarẹ̌ ene e nasěsahe su
kaguwạu wanua ene. Kutẹu, sarạeng i Yesus dimaleng
᷊
bọu ene, i Sie kai niwatukangu tau wuta ruang katau
kapẹ̌kuine angkuěng, "Talěntụkong
kandua e Ahus'i
᷊
Daud!" Sarạeng i Yesus simuẹ̌ su wale,
᷊ tau wuta rarua
e himaungke si Sie. Ene i Yesus nakiwalọe
᷊ si rẹ̌dua, "I
rua mangimang u Iạ makakaulewen
dua wọu sakịe?"
᷊
"Mangimang Tuang!" angkuěng i rẹ̌dua. Mase Mawu
Yesus nanenggehe matan dẹ̌dua apid'u něhengetang,
"Ualingu
i rua mangimang, ute kariadịe kere lẹ̌harapeng
᷊
MATIUS .
–
.
i rua." Tangu i rẹ̌dua e někěllạe. Ene Mawu Yesus
kai nẹ̌sẹ̌ding masěga-sěgadẹ̌ u kumbahang měhabar'u
halẹ᷊̌ ene si sai-sai. Kaiso i rẹ̌dua e mang nahundaleng
᷊
nẹ̌dalahabar'u
Mawu Yesus su kạguwạu wanua ene. Piạ
᷊
i rẹ̌dua kạpahulintụe,
tangu piạko i anu mou nisawelangu
᷊
rohkẹ̌ dalakị
᷊ niěntudẹ̌ su anung Yesus. Mawu Yesus
nanokoleng
rohkẹ̌ dalakị
᷊
᷊ e, kụ i anu mou e nakawerạe.
Taumata lawọe
něngkaherangke ringangu němpẹ̌bera u,
᷊
"Kakakoạ kere ini e tawe kinasilo sarang sěnsule᷊ su Israel
e!" Kai tau Farisi e němpẹ̌bera u, "kai těmbonang u rohkẹ̌
dalakị
᷊ e nangonggọu kawasa si Sie mẹ̌deạu manokolẹ᷊̌
manga rohkẹ̌ dalakị
Mawu Yesus
᷊ e." Kerene raralengu
᷊
bọu soa sěmbaụ sarang soa waline,
wọu kampong
᷊
sěmbaụ sarang kampong baline.
I Sie mạněn ro su manga
᷊
walem
dingangu mělẹ̌habar'u
᷊ pẹ̌kakaliomanengang,
᷊
Injilẹ̌ mạanun kararatuang u Mawu. I Sie mapakạpian
taumata wọu kalawọu
haghin sakị dingangu kurangu
᷊
wadang. Ene Mawu Yesus tụtalěntụ
i sire, watụ u i sire
᷊
měngkatewe nionganenge ringangu tawe makapẹ̌kapura,
mẹ̌sulungkewen
domba tạ měndalukade.
Kụ i Yesus
᷊
᷊
něhengetang su manga murit'E, "Paměnsakenge malawọ
᷊
bue, arawe měmaměnsạe kawe mahali.᷊
Tangu
pẹ̌dorongke su taghuangu waelẹ̌ e tadeạu měndoloh'u
mamaměnsạ ipaměnsạ."
Mawu Yesus kimui si sire murit'E mapulo᷊ dua
su kataune pinẹ̌komolẹ̌, kụ nẹ̌gěllị u kawasa si
sire apěnokol'u
᷊ manga rohkẹ̌ dalaị
᷊ dingangu mapạkapian
kalawọu
haghin sakị dingangu tědụ u wadang. I sire ene
᷊
ute kai: humotong, i Simon (isẹ̌sẹ̌bạ lai si Petrus) dingangu
tuarine i Andreas, mase i Yakobus dingangu tuarine i
Yohanes, manga anạ i Zebedeus. Bọu e i Filipus dingang i
Bartolomeus, i Tomas dingang i Ma us maghaghělle bea
ringangkewen Yakobus anạ i Alfeus, dingang i Tadeus;
MATIUS
. –
mase pěngěnsueěnge i Simon, i Anu Wahani ringang i
Yudas Iskariot, i anu nẹ̌tulạen
Mawu Yesus. I sire mapulo᷊
᷊
dua ene niroloh'i Yesus ringangu nitumbalungang
u,
᷊
"Kumbahang měmpahundaleng
makahumpạ u wanuam
᷊
baline
᷊ tau Yahudi. Dingangu abe lai kakoạ sarang soan
tau Samaria. Kaiso kahumotongange kakoạko sarang
anun tau Israel apan něngkailang. Pẹ̌habarẹ̌ko si sire
u Ruata e sarung malighạ
mẹ̌parenta kere sěngkatau
᷊
Ratu. Pakapiangkon masasakị; Pamiahẹ̌ko apan nate;
pakaulekong
apang piạ sakịe su pisị makạtatakụ, dingangu
᷊
pěnokolẹ᷊̌ kon manga rohkẹ̌ daralaị.
᷊ I kamene seng
něnarimạu kěbị ene tawẹ bawaehe, kụ pěmpěgěllịko lai
᷊
tawẹ bawaehe. Abe pěmpẹ̌bawa roitẹ̌ bulaeng,
roitẹ̌
᷊
salaka
arau lai roitẹ̌ tambaga. Abeko lai
᷊
᷊ pěmpẹ̌bawa
kawih'u roitẹ̌ arau lahaweng
u rarua waug'u raralengu,
᷊
᷊
arau sapatu, arau těking. U i sai měkẹ̌karadiahange ute
hinone wue makahombang laidope. Kereu i kamene
makahumpạen soa arau kampong sude, ute pěmpẹ̌deạbe
si sai mapulu manarimạ i kamene. Kěngkatanạbe ringange
sarạeweng i kamene měmpahundaleng
kạpia wọu ene.
᷊
Kereu i kamene kạdangenge su wale᷊ ute, pẹ̌berako,
'Karimạko Mawu e měngalamatẹ̌
si kamene.' Kamageng
᷊
taumata su wale᷊ ene manarimạ u ene, ute pěngangadat'u
e remben marěpang si sire. Kai kereu i sire tawe manarimạ
i kamene ute kaule᷊ e kapia pangangadat'u e. Kereu
piạ bale᷊ arau soa tawe manarimạ i kamene arau tawẹu
rumaringihẹ̌ si kamene, ute pahuntěntangkeng kamene
tampạ ene ringangu tontongke awulẹ᷊̌ bọu paled'u
᷊
laedu. Tahěndungeko u, su Ěllong Kiamatẹ̌, Duata e
mạhaěngangbe mangonggọu ampung su taumatan soan
Sodom dingangu Gomora e sulungken
taumatan soa ene!"
᷊
"Pẹ̌daringihẹ̌ko: Iạ e měndoloh'i kamene kere domba
su taloaran
dalugẹ̌
marangěngisẹ̌. Kụ pakapapentesẹ̌ko
᷊
᷊
MATIUS
.
–
i kamene kere těmpu ringangu pakatatulidẹ̌
᷊ naung, i
kamene kere paluma. Pakaralěndị
bue, batụ u i kamene
᷊
sarung samekang kụ ipẹ̌těngo manga mělahukung. U i
kamene sarung ipakasịgěsạ su kanisan sire. I kamene
sarung isarakang su těngom mangangawasa ringangu
manga ratu ualingu
i kamene kawe tumatole᷊ Siạ. Kụ seng
᷊
tempone si kamene waụg'u měmpẹ̌sahiding Iạ si sire
ringangu su taumata apạewem bẹ̌gan Duata. Arawe
kamagengu i kamene kawe i sarakang su mělahukung
ute, abe ghěnggangu apa hinong i werang kamene, arau
kereapa i kamene hinong mẹ̌bisara. U apa hinong i werang
kamene ene, sarung ihabarẹ̌ si kamene su tempone.
U měbẹ̌bisara su tempo ene e walinewe
i kamene,
᷊
kaiso kawe Rohkẹ̌ i Amang su Sorga e su ralung
i kamene.
᷊
Sarung mariadi u taumata e sarung manarakangu
anạ u sěmbaụe sẹ̌sane mědeạu ipakapate. Dingangu
ene lai sarung mariadi sutaloarang
amange ringangu
᷊
anạe. Manga anạ sarung dumokạ si ninange ringangu
si amange ku manarakang i sire mědeạu pakipate.
I kamene sarung ipẹ̌binsị u kěbị ualingu
i kamene
᷊
kawe tumatole-Ku.
Arawe i sai makakẹ̌dang sarang
᷊
pangěnsueěnge, sarung masalamatẹ̌
. Kereu i kamene
Bahasa Sangir
Edisi 2003
Perjanjian Baru
MATIUS
Ini e kai rolẹ᷊̌ u manga i upung gaghurangu Mawu
Yesus Kristus, hěnton Daud, hěntong Abraham. Bọ'i
Abraham sarang i Daud, manga areng i upungu Mawu
Yesus kai kere ini: Abraham, Ishak, Yakub, Yehuda
ringangu manga anạ u sěmbaụe, i Peres dingang i Zerah (i
ninang i sire isẹ̌sẹ̌ba si Tamar), Hezron, Ram, Aminadab,
Nahason, Salmon, Boas (i ninange i Rahab), Obed (i
ninange i Rutẹ̌), Isai, dingangu Ratu i Daud. ( : ) ( : )
( : ) Bọu i Daud sarang tempone tau Israel niwembang
sarang Babel, mạbawohẹ manga areng ini: Salomo (i
ninange kai walung
Uria), Rehabeam, Abia, Asa, Yosafat,
᷊
Yoram, Uzia, Yotam, Ahas, Hizkia, Manasye, Amon,
Yosia, Yekhonya dingangu manga anạ u sěngkataune.
( : ) ( : ) ( : ) ( : ) ( : ) Bọu tempon tau
Israel niwembang su Babel sarạeng kawawantel'u Mawu
Yesus mạbawohẹ manga areng ini: Yekhonya, Seal el,
Zerubabel, Abihud, Elyakim, Azur, Zadok, Akhim, Eliud,
Eleazar, Matan, Yakub, Yusup kawing i Maria. Kụ bọu i
Maria ene nawantel'e Mawu Yesus kụ isẹ̌sẹ̌bạ si Kristus.
( : ) ( : ) ( : ) ( : ) Kụ bọu i Abraham
sarang i Daud kalawọe
mapulo᷊ -- epạ su hawenge. Bọu i
᷊
Daud sarang tau Israel niwembang su Babel ute malaing
᷊
mapulo᷊ -- epạ su hawenge. Bọu tempon tau Israel
niwembang su Babel sarang kalaiwantel'u
Mawu Yesus
᷊
Kristus malaing
mapulo᷊ -- epạ su hawenge. Kere ini
᷊
wẹ̌keng kalaiwantel'u
Mawu Yesus Kristus. I ninange i
᷊
Maria e měkẹ̌kakaghiang dingang i Yusup. Arawe i rẹ̌dua
reng tawe někẹ̌kawing, kutẹu nạung i Maria kai seng
piạ kapapia. I Yusup bẹ̌daweng bẹ̌ga u kapapia ene kai
MATIUS .
– .
ualingu
kawasang Rohkẹ̌ u Ruata. I Yusup kaghiange
᷊
ene kai sěngkatau masa a tutuhụ tang agama. Kutẹu i
sie měkẹ̌karaki maměsụ pẹ̌kakaghiange su kapapěnisẹ̌,
tadeạu i Maria tawe mamea su těngong lawọ.
Tangu
᷊
piạ e i Yusup mělẹ̌hingidẹ̌ halẹ᷊̌ ene, i sie nipi. Su ralungu
᷊
ipine ene, i sie nakasilo sěngkatau malạekat'u Mawu
kụ nẹ̌berạe si sie, "Yusup, hěnton Daud, abe katakụ
mẹ̌kawing i Maria; batụ u anạ kụ su ralungu
gandongange
᷊
kai pinẹ̌pohiama ualingu
kawasang Rohkẹ̌ u Ruata. I
᷊
Maria sarung maiwantel'u sěngkatau ahusẹ̌ esẹ. Dariọ
ene mambeng sěbạu arenge i Yesus, u kai i Sie sarung
mangambang umat'E wọu rosan sire." Pa kụ ene
nariadi kerene, tadeạu misěhụ apan nihengetangu Mawu
limiu nabin'E, angkuěng, "Sěngkatau mahuala sahị
sarung piạ kapapia ringangu maiwantel'u sěngkatau
ahusẹ̌ esẹ. Ahusẹ̌ ene sarung isẹ̌ba Imanuel." (Imanuel su
werang Ibrani mangalene
ute, "Mawu Ruata e ene ringang
᷊
i kitẹ".) Sarạeng i Yusup napukọe, i sie nẹ̌koạe kěbị
apan niwerang malạekat'u Mawu e si sie. I sie nẹ̌kawing
dingang'i Maria. Kụ karěngụewen i Maria reng tawe
nạmantel'u ahusẹ̌ ene, i rẹ̌dua e reng tawe nẹ̌tẹ̌tatamba
nakoạ gẹ̌si sěmbaụ. Kụ sarạeng ahusẹ̌ ene nawantelẹ̌. I Sie
nisẹ̌bạ i Yusup si Yesus.
Mawu Yesus kinawantelẹ̌ su soam Betlehem su
wanuang Yudea su tempon pẹ̌paparentan Datu i
Herodes. Su orasẹ̌ ene kai piạ mapapandeng bituing pirang
katau wọu sěmbẹ̌kan daki nahunděnta su Yerusalem.
I sire němpẹ̌kibalo᷊ su apan tampạ, "Kai su apa Rariọ
buhu nawantelẹ̌ kụ sarung makoạ datun tau Yahudi e?
U i kami e kai nakasilo wituing ta alane, siměbang bọu
sěmběkan daki, kụ i kami e riměnta mědeạu mẹ̌suba si
Sie." Ene sarang Datu i Herodes nakaringihẹ̌ habarẹ̌ u
kai piạ datu waline
᷊ nawantelẹ̌ makoạ datun tau Yahudi
MATIUS . –
e, ute i sie himěkosẹ̌ tạ sihinge, dingangu lai
᷊ kalawọu
᷊
taumata su Yerusalem. Tangu i sie nakireạeng kěbị
těmbonangu imang dingangu manga mananěn rong
agama tau Yahudi apětẹ̌tampung. Mase i sie nakiwalo᷊
si sire, "Kai suapa sarung kawantelangu Ratun nikẹ̌dom
Mawu Ruata e?" I sire simimbang, angkuěng, "Su
soam Betlehem, su wanuang Yudea. U kai kere ini
niwohẹ u sěngkatau nabi e, 'Ei Betlehem, su wanuang
Yehuda, i kau mambeng balinewe
kakạdọdokangu soa
᷊
wọu taloaran
kěbị soa su Yehuda. Ualingu
kai wọu i
᷊
᷊
kau e sarung duměnta sěngkatau pangahạe kụ sarung
měngahạ kawanuaku Israel.' " Sarạeng nakakasingkạ
kerene i Herodes kimuịe mapapandeng bituinge bọu
sěmbẹ̌kan daki mapěni-pěnisẹ̌. Mase i sie nakiwalo᷊ si
sire, kai nạung dokeng kạnge wituing ene kinasilo. Bọu
ene i sie rimoloh'i sire sarang Betlehem kụ manata,
"Dakọe kụ sẹ̌suieko Rariọ ene pakapia-pia. Kụ kereu
Rariọ ene kahombangeng i kamene, ute habareko iạ e,
tadeạu iạ e malaing
tamai makapẹ̌suba si Sie." Mase
᷊
němpẹ̌dalengke
i sire. I sire saụewe nakasilo wituing
᷊
nạung seng bọu kinasilon sire kangerẹ su sěmběkan daki.
Kụ měngkate malua-l
i sire mạmanda wituing ene!
᷊ uasẹ̌
᷊
Bituing ene mạngalimona si sire, bọu ene maing su
lanteh'u tampạ u Rariọ ene. ( : ) I sire nahunsuẹ̌ su
ralungu
wale᷊ ene kụ nakasilo Rariọ ene ringang i Maria, i
᷊
ninang'E. I sire němpẹ̌těngkasanạe ringangu němpẹ̌subạe
Rariọ ene, kụ němpangukahẹ̌ tampạ u arětạ i sire, mase
němpangonggọu sasěmba wulaeng,
kamania, ringangu
᷊
mur. Tangu Mawu Ruata e nẹ̌gěllịu ingate si sire su
ralungu
ipi tadeạu abe pẹ̌balị᷊ sarang anung Herodes.
᷊
Kụ i sire něngkapulẹ᷊ e nẹ̌batụ daleng
baline.
Su apan
᷊
᷊
manga mapapandem bituing něbuạe, tangu malạekat'u
Mawu nẹ̌těngkasilom batangenge si Yusup su ralungu
᷊
MATIUS .
–
ipi. Malaekatẹ̌ e nẹ̌bera, "I Herodes e měkẹ̌karaki u
mědeạ Dariọ ene pateěng. Ualingu
ene, pěbangungke,
᷊
ku lingkạko Rariọ ene dẹ̌duan ninang'E sarang Misirẹ̌.
Kěngkatanạe sene sarang Iạ mẹ̌kui kapia si kau." I
Yusup něbangungke, kụ su hěbi ene apidẹ̌ nịbawawane
Rariọ ene dingang i ninang'E niingkạ sarang Misirẹ̌. I
sire nẹ̌tanạ sene sarang i Herodes nate. Tangu nariadịe
kere nihengetang'u Mawu, limiu nabin'E, kere ini, "Iạ
měkẹ̌kui Ahusẹ̌ku wọu Misirẹ̌." Sarạeng i Herodes
nakaěnnạe u mapapandem bituing bọu sěmběkan
daki ene němpangakalẹ᷊̌ si sie, tangu i sie měngkatewe
limangehẹ̌ marasai. Mase i sie nẹ̌parenta pěmẹ̌mate
kalawọewen
manga rariọ esẹ apang umure rua taung
᷊
tanaẹ su Betlehem ringangu apan soa mạngělikụ e. Ene
nipẹ̌tatahinong habarẹ̌ kụ kinaěbakeng bọu mapapandem
bituing ene mạanun orase wituing ene kinasilo. Tangu
nisěhụe kere nạung nitẹ̌bal'u
᷊ Nabi Yeremia u; "Su Rama
kinaringihẹ̌ ngihu ralungkang,
kakuhau ore lai sasangị. I
᷊
Rahel lụlungkangu
manga anạe; i sie mạdiri hiborang batụ
᷊
u i sire kai seng natạdise." Sarạeng i Herodes nate, su
tempong i Yusup bẹ̌dang su Misirẹ̌, piạ malạekat'u Mawu
e nẹ̌těngkalahẹ
ipi.
᷊ u watangenge kapia si Yusup su ralungu
᷊
Malạekatẹ̌ e nẹ̌berạe, "I sire apan mapulu měmpamate
Rariọ e seng něngkate. Ualingu
ene pẹ̌bangungke, alạko
᷊
᷊
Rariọ ene dẹ̌duang ninang'E kụ pẹ̌sulẹ᷊ e sarang Israelẹ̌ e."
I Yusup nẹ̌bangungke, bọu e nẹ̌bawa Rariọ ene dẹ̌duam
Maria nẹ̌sule᷊ sarang Israel. Kutẹu samurine i Yusup e
nakaringihẹ̌ u i Arkelaus, anạ i Herodes seng nakarolosẹ̌
si
᷊
amange naratu su wanuang Yudea. Tangu i Yusup matakụ
makoạ sarang ene. Sarạeng i sie nakaěbạe tatuladang
᷊
Mawu nangělembo su ralungu
ipi, i sie něngingkạe sarang
᷊
banuang Galilea. Sene i sie nẹ̌tanạ su soa isẹ̌sěbạ
MATIUS . –
Nazaret. Kụ mang nisěhụ kere nạung niweran manga nabi
e mạanung Dariọ ene: "I Sie sarung isěbạ Tau Nazaret."
Su tempo ene riměntạe i Yohanes Mananahani
su wanua linggi
su Yudea kụ nanětạe naněn ro.
᷊
"Pěmpẹ̌tobate wọu kalawọu
rosanu," angkuěnge, "batụ
᷊
u Mawu Ruata e seng tạ karěngụe sarung mẹ̌parenta kere
sěngkatau Ratu!" I Yohanes ini e ilẹ̌habar'u Nabi Yesaya
su ralungu
manga wawerane kere ini, "Piạ tau mạmohang
᷊
su wanua linggi,
'Diahiko raleng
baugu Mawu e; teneko
᷊
᷊
raralengang
baug'i Sie.' " I Yohanes měpẹ̌pakeangu
᷊
pakeang bọu rukụ u onta. Papehẹ e wọu pisim binatang,
arawe kaěnge kalimbotong
ringangu ghulang
ka upang.
᷊
᷊
Lawọ taumatang Yerusalem bọu pa kụ banuang Yudea
ringangu wọu manga wanua mạngělikụ Salụ᷊ u Yordan
nahunděnta su anung Yohanes. I sire mạngakun kalawọu
᷊
rosan sire, kụ i Yohanes něnahani si sire su Salụ᷊ u Yordan.
Lawọ lai
᷊ tau Farisi ringangu Saduki němpẹ̌děnta su anung
Yohanes mědeạu makisahani. Kai sarạeng i sie nakasilo si
sire riměnta, i sie nẹ̌berạe si sire, "I kamene taumata ralaị!
᷊
I sai tangu nẹ̌bera u i kamene maliwirẹ̌
bọu hukumangu
᷊
Mawu Ruata kụ sarung humombang? Todẹko ringangu
kakanoạ i kamene u i kamene seng nẹ̌tobatẹ̌ bọu kalawọu
᷊
rosang kamene. Abe pěmpangěnnau i kamene maliwirẹ̌
᷊
bọu hukumang ualingu
mẹ̌bera'u i Abraham kai i upungu.
᷊
Kasingkạ, bọu manga watu tamai Mawu Ruata e makakoạ
bue palahite
waug'i Abraham! Baliung
seng mạsasadia
᷊
᷊
tadeạu ipanuwang kalu sarang manga hamụ e. Apang
kalu ta mẹ̌bawuam buane mapapia e sarung tuwangeng,
kụ iwahung su putung. I kamene takụ sahaniangu akẹ
tadeạu kasingkatengu i kamene seng němpẹ̌tobatẹ̌ bọu
rosang kamene; arawe sarung duměnta samuring iạ e,
ute sarung manahani si kamene dingangu Rohkẹ̌ u Ruata
ringangu putung. I Sie limembọeweng kasěllahe wọu iạ
MATIUS .
– .
e. Kalingung
mẹ̌bawa sapatune lai iạ tawe hinone. Su
᷊
limane
piạ nihung pẹ̌taẹ̌kangu kěbị ěmmene sarang
᷊
mawurẹ̌si. Ěmme e sarung ikomolẹ᷊̌ su ralungu
wasung,
᷊
arawe walẹ᷊̌ kane ute tutungang su putung ta masasẹ̌bu."
Su orasẹ̌ ene i Yesus nẹ̌buạ bọu Galilea sarang Salụ᷊
u Yordan. Su tampạ ene i Sie himaung si Yohanes kụ
mědẹ̌dorong makisahani. Arawe i Yohanes něnalukạ
᷊
nametọ dorong'E ene. I Yohanes nẹ̌berạe, "Kai iạ e hinon
sahaniang i Tuang. Kụ orasẹ̌ ini e kawe i Tuang diměnta
su anuku." Kai Mawu Yesus simimbah'u, "Měngkateko
walạe pěněntalang
su orasẹ̌ ini. Batụ u kai kere ini i
᷊
kitẹ mẹ̌koạ kěbị ikẹ̌kapulung Duata." Tangu i Yohanes
něnahanị e Mawu Yesus. Bọuten nisahani, Mawu Yesus
měngkatewe siměpụ bọu akẹ u salụ᷊ e. Arakutẹu langịe
natopẹ e kụ Mawu Yesus nakasilo Rohkẹ̌ u Ruata ěnnaẹ
limintụ kere manụ paluma kụ dimorọ si Sie. Mase
nakaringihe ngih'u Mawu Ruata něhengetang, "Ini e kai
Ahusẹ̌-Ku ikẹ̌kěndagẹ̌. I Sie makạluasẹ̌
naung-Ku."
᷊
Bọu e Mawu Yesus niahạ u Rohkẹ̌ u Ruata sarang
banua linggi
tadeạu pakisalukate
su setang. Ěpạ
᷊
᷊
u pulo᷊ su ěllone ringangu ěpạ u pulo᷊ su hěbine Mawu
Yesus tawe kimaěng. Nạdehọ i Sie nakapěndangke
nahutung. Setang himaungke bọu e nẹ̌bera, "O kai i Kau
Ahus'u Mawu Ruata e ěng? Ho, pangorọe manga watu
tamai e apakakoạ borotẹ̌." Mawu Yesus simimbangke,
"Su ralungu
Winohẹ Susi mạbawohẹ: Taumata tawe
᷊
makapẹ̌biahẹ̌ kětạeng bọu borotẹ̌ samatang, kaiso
malaing
bọu pa kụ hengetang, kụ nipěhengetangu
᷊
Mawu Ruata." Kutẹu setange namaringangken Mawu
Yesus sarang Yerusalem, soa susi, kụ napararisị i Sie
sene su wowom pusig'u Walem
᷊ Mawu. Mase setange
nẹ̌berạe si Sie, "I Kau kai Ahus'u Ruata arau? Mageng
kerene ute pẹ̌těngkanawọe; u su ralungu
Winohẹ Susi
᷊
MATIUS . –
kai mạbawohẹ kere ini, Mawu Yesus simimbang,
"Kai su ralungu
Winohẹ Susi malaing
kạbawohẹ,
᷊
᷊
'Kumbahang i kau měnalukạ
Mawu Ruatanu.' " Bọu
᷊
ene setang namaringang Mawu Yesus sarang bulude
᷊
marangẹ-dangẹ kụ napatodẹ u kalawọu
kararatuangu
᷊
dunia e ringangkeweng kěbị kakakalạe si Sie. Mase
setange nẹ̌bera su Mawu Yesus, "Kěbị ini e sarung takụ
ionggọ si Kau, kereu i Kau mẹ̌tumpěkuhẹ̌ mẹ̌suba si siạ."
Mawu Yesus simimbangke, "Pamehọe i kau setang!
Su ralungu
Winohẹ Susi mạbawohẹ: I kau pangadatẹ̌ko
᷊
Mawu Ruatanu, dingangu pẹ̌tahamawu si Sie sidutu!"
Nạdehọ setange naněntangkeng Yesus, kụ manga
malạekatẹ̌ malaing
nahunděnta němpẹ̌tangkiang si Sie.
᷊
Suapan nakaringihẹ̌'u i Yohanes kai nitahungkụ, Mawu
Yesus nělingkạ sarang Galilea. Mawu Yesus naněntangu
Nazaret, mase natanạ su Kapernaum su wiwih'u Ranong
Galilea su wanuan Zebulon dingang i Na ali. Ualingu
᷊
Mawu Yesus nẹ̌koạ kerene, ute nisěhụe apan nitěbalu᷊ Nabi
Yesaya, bawalone:
"Ěntanang Zebulon dẹ̌duan Na ali
᷊
su raleng
solong
dano, su sěmběkang Salụ᷊ u Yordan,
᷊
᷊
Galilea e nakoạ ěntanang taumata waline
᷊ Yahudi! Bansa
kụ měbẹ̌biahẹ̌ su ralungu
kararěndung seng nakasilo
᷊
tualagẹ̌ mahamagẹ̌! Apan mětẹ̌tanạ su kararěndungu
papate e nịsasarangengu sěnnangu tualagẹ̌!" Nanětạ
orasẹ̌ ene Mawu Yesus něhabar'u, "Pěmpẹ̌tobate wọu
kalawọu
rosang kamene, batụ u semben tạ kararěngụe
᷊
Mawu Ruata e sarung mẹ̌parenta kere sěngkatau Ratu!"
Ene Mawu Yesus rụdalengke
su apengu Ranong Galilea
᷊
e, i Sie nakasilo měnanoma ruang katau, i Simon (kụ lai
isẹ̌sěbạ si Petrus) dingangu tuarine i Andreas. I rẹ̌dua
kạpěnẹ̌nomane su rano. Mawu Yesus něhengetang si
rẹ̌dua, "Mahịe tole᷊ Siạ kụ Iạ deng maněn ro si kamene
měnoma taumata." I rẹ̌dua měngkatewe naněntangu
MATIUS .
– .
soma mase němpẹ̌tole᷊ su Mawu Yesus. Mawu Yesus
rimalengke,
mase nakasilo lai
kụ
᷊
᷊ si rẹ̌dua tahatuari waline,
᷊
kai i Yakobus rẹ̌duang Yohanes, anạ i Zebedeus. I rẹ̌dua
sěngkapěnaming soma ringang i amang i rẹ̌dua su ralungu
᷊
sakaeng. Mawu Yesus malaing
nẹ̌kui si rẹ̌dua, kụ i rẹ̌dua
᷊
měngkatewe němpaněntangu sakaeng dingang i amang
i rẹ̌dua e, mase mole᷊ Mawu Yesus. Su Galilea, Mawu
Yesus naměpidẹ̌ kạguwạu wanua ene ringangu naněn ro
su manga waleng
pẹ̌kakaliomanengang.
I Sie mělẹ̌habar'u
᷊
᷊
Injilẹ̌, u Mawu Ruata e sarung mẹ̌parenta. Dingangu i
Sie malaing
napakapian masasakị, dingangu apạewen
᷊
piạ kurangu wadange. Habarẹ̌ mạanun Mawu Yesus e
meleng su kạguwạu wanuan Siria, hakịu lawọ
taumata
᷊
nahunděnta su anun'E. I sire němpangěntudẹ̌ kalawọu
᷊
taumata masasakị dingangu lụl
Taumata apan
᷊ ahunsusa.
᷊
niwaliuang
u rohkẹ̌ dalaị,
᷊
᷊ apan piạ sakị u wawi ringangu
peosẹ̌, kěbịe niapakapiang Yesus. Měngkate apa
lawọ
taumata nahuntole᷊ Mawu Yesus su tempo ene.
᷊
Piạben diměnta wọu Galilea, piạben bọu Soa Mapulo,
᷊
wọu Yerusalem, wọu Yudea, dingangu lai
᷊ wọu soa su
sěmběkang Yordan.
Su apan Mawu Yesus nakasilọe taumata lawọ,
i Sie
᷊
simakạ e su wuludẹ̌
᷊ . Bọuten i Sie naiangke, manga
murit'E nahunděntạe su anun'E, mase i Sie nanětạe
naněn ro si sire: "Kariangkamang i sai makạpěndang
tawẹ kuate ringangu kětạewen mětẹ̌ mbalong su Mawu
sẹ̌sane; i sire kai kawanuan Duata! Kariangkamang i
saing lụlahunsusa; Mawu Ruata e sarung měhiborẹ̌ si
sire! Kariangkamang i sai masanạ naunge; Mawu Ruata
e sarung mapakasěhụ u kẹ̌don'E si sire! Kariangkamang
i saing lụlahimpuluangu
munara ikẹ̌kapulun Duata;
᷊
Mawu Ruata e sarung mapakawatụ u kapulun sire!
Kariangkamang i saing kụkěndagu sěndinganenge, Mawu
MATIUS . –
Ruata e sarung kuměndag'i sire lai! Kariangkamang
i sain naunge wurẹ̌si; i sire sarung makakirala᷊ Ruata.
Kariangkamang i sai měbẹ̌bawa pẹ̌darame su taloaran
᷊
sěndinganenge; Mawu Ruata e sarung mangakun sire
e makoạ anạ'E! Kariangkamang i sai makahombang
tatumbiagẹ̌ ualingu
pẹ̌kakoạ kapulun Duata; i sire
᷊
kai kawanuan Duata! Kariangkamang i kamene,
kereu i kamene lẹ̌heghesang, tẹ̌tumbiageng, dingangu
lẹ̌hinakaneng ualingu
Iạ. Manga nabi apan němpẹ̌biahẹ̌
᷊
kalamonan
kamene ute seng bọu nitumbiageng kerene.
᷊
Pěmpahuluasẹ̌
dingangu pěmpahuliagẹ̌
, batụ u masaria
᷊
᷊
wawalise
᷊ su sorga nisadian Mawu waug'i kamene." "I
kamene kai asingu dunia. Kereu asing kai malele, ute kai
saụ pěhadeng kerea? Semben tawẹ gunane lai, katewe
irěmmẹ arau tatahidaěngu taumata. I kamene kai
tualag'u dunia. Soa kụ su wowom bulude
tawe ikawuni.
᷊
Tawẹ taumata wọu měndikọ solo᷊ mase solo᷊ ene
lingkuwangu wěnsadẹ̌. I sie mambeng maměllọ u solo᷊
ene su tetere, tadeạu makatualagẹ̌be pa kụ dalohom
᷊
bale.
Kerene lai tualag'u harusẹ̌ apasěnnang su těngon
᷊
taumata, tadeạu i sire makasilo kalawọu
kakanoạu
᷊
mapapia, mase mẹ̌dalo si Amangu su Sorga." "Abe
pěmpěngěnnau Iạ e ruměnta měndẹ̌dasẹ̌ torat'i Musa
ringangu těn ron manga nabi. Iạ e riměnta walinewe
᷊
měndědasẹ̌ e, kaiso kai maněbọu mangalene
kahěngang.
᷊
Tahěndunge! Karěngụ u langị
dingangu dunia e wẹ̌dang
᷊
ene, hurupẹ̌ sěmbaụ arau gẹ̌ kakạdọdokange su
ralungu
toratẹ̌ e tawe sarung dẹ̌daseng, kereu kěbịe
᷊
remben tawe nạdiadi! Ualingu
ene, i saing lumampa
᷊
sěmbaụ bọu manga ta ene, manilaing kakạdịdikange
mase maněn ro taumata waline
᷊ apẹ̌koạ lai
᷊ kerene,
sarung mariadi kakạdịdikange su taloarang
kawanuan
᷊
Duata. Arawe su sěmběkane, isaịewen mẹ̌děndalengu
᷊
MATIUS .
–
manga parenta ene dingangu mạněn ro taumata waline
᷊
apěkẹ̌koạ lai
᷊ kerene, sarung iapakasaria su taloarang
᷊
kawanuan Duata. Tangu, tahěndungeko: I kamene tawe
hinon makoạ kawanuan Duata, kereu tawe mamaliu
᷊
manga mananěn rong agama dingangu manga taumatan
Farisi su halẹ᷊̌ 'u mẹ̌koạ kapulun Duata!" "I kamene
masingkạu su manga i upung i kitẹ e kẹ̌kaẹ̌bakeng těn ro
kere ini: Kumbahang mamate; i sai mamate hinong
ihukung. Kai orasẹ̌ ini Iạ mẹ̌bera si kamene, i sai
mẹ̌pědu su taumata waline,
sarung ihukung su těngon
᷊
Pěnggaghutaěng u Agama. Ringangu i sai mẹ̌bera su
taumata waline,
'Apa pěmparalu,'
᷊
᷊ ute hinong irěmmẹ
su ralungu
putungu naraka. Ualingu
ene kereu piạ u
᷊
᷊
sěngkatau wọu taloarang
kamene kạpěngěntude sasěmba
᷊
su Ruata mase nakatahěndung u kai piạ u natědụ naunge
si sie, ute kěnangko i sie paněntangu sasěmbane ene
kalamona
su těngon pananěmbaěng mase tamaịe pẹ̌dame
᷊
ringangu tau ene. Bọu ene wuhụe i sie makapẹ̌balị᷊
kụ manarakangu sasěmbane su Ruata. Kereu piạ u
manarakang i kamene su mělahukunge ute pědame e
ringange karěngụeng bědang piạ tempone ta nạhumpạ
su mělahukung. Kamageng tala ute, tau ene sarung
manarakang i kamene su mělahukung, mase manarakang
su polisi. Kụ polisi e manuẹ̌ i kamene su ralungu
tahungkụ.
᷊
Kụ pẹ̌tahěndungke: Mambeng těngadẹ̌ i kamene tawe
makasěbang bọu tahungkụe, těntalang
kalawọu
une
᷊
᷊
wẹ̌dang ta nạsueng baehe kěbị." "I kamene masingkạ u
piạ těn ro kere ini: Kumbahang mawuang. Arawe ini e
Iạ mẹ̌bera si kamene: i sai mạmanda tau wawine ringangu
piạ sahige ute tau ene seng nawuang dingangu wawine
ene su ralungu
naunge. Kereu matanu koanenge
᷊
makạdiading kau e mẹ̌baradosa, ute lěsạ e kụ děmmẹ
e mata ene! Mapiaěngbe kailangengu laes'u wadangu
MATIUS .
–
sěmbaụ e sulungu
kěbị badangu irěmmẹ su ralungu
᷊
᷊
naraka. Kereu limanu
koanenge kai makakoạ dosa
᷊
si kau e, ute potọ e kụ děmmẹ e lima
ene! Ěndoben
᷊
kailangengu limanu
sěmběka sulungu
kěbị badangu
᷊
᷊
masuẹ̌ su naraka." "Piạ lai
᷊ těn ro kere ini: i sai-sai
manindo kawinge, hinom mangonggọu surat'u sindo si
sie. Kai ini e Iạ mẹ̌bera si kamene: i sai manindo kawinge
sěmbaliau
᷊ wawine ene tawe nawuang, ute makawodaị
bawine ene mawuang, kereu kawinge ene mẹ̌kawing
kapia. Kụ i sai mẹ̌kawing u wawine nisasindoěng ene, ute
malaing
nawuang." "I kamene masingkạu su manga i
᷊
upung i kitẹ e piạ těn ro kere ini: kumbahang mělanda
kire. Apan seng niriandinu kụ pinẹ̌salu su těngon Duata
e hinon kẹ̌koạ u. Arawe ini e Iạ mẹ̌bera si kamene:
kumbahang-kumbahang i kau mẹ̌salu, baebe su arengu
langị
e batụ u langị e kai kalaianeng
u Mawu Ruata,
᷊
᷊
kerene lai su arengu ěntana, u ěntana e kai laěmpahẹ̌
laede;
arau su areng i Yerusalem, u ene kai soan Datu
᷊
masěllahẹ̌. Kumbahangbe lai mẹ̌salun těmbọu batụ
u i kau sẹ̌sanu tawe makakoạ utạ u iapakawira arau
iapakaitung maning kětạu sěmbua. Pẹ̌berạe, 'Ore' arau
'Tala' -- nangělembo wọu ene ute rarěntane kai wọu
anun setang." "I kamene masingkạu piạ lai
᷊ těn ro kere
ini: mata awenge mata, isi awenge isi. Arawe ini Iạ e
mẹ̌bera si kamene e: kumbahang měmalisẹ̌
᷊ une si sai
apan měkẹ̌koạ dalakị
᷊ si kamene. Su sěmběkane kereu
piạ u mameru pipị u koaneng, ute walạe lai i sie pameru
pipị u kaihi. Ringangu kereu piạ u měngaduhang i
kamene su mělahukung kụ manuntụ lakụ u, ute ghěllị
lai kakingkaengu. Kereu sěngkatau mangangawasa e
manihasa si kamene pěmasaěng bawawaěnge karaune
sěngkilometerẹ̌, kụ pamasaěngke ghěnnangu ruang kilo
meterẹ̌ karaune. Kereu piạ u měgẹ̌gausẹ̌ sạbarang bo'i
MATIUS .
– .
kamene, ute onggote wue i sie. Dingangu abe lai tatalikure
᷊
i sai mapulu mangědang sạbarang bọi kamene." "I
kamene masingkạu piạ lai
᷊ těn ro kere ini: kěndagu manga
hapịu kụ pěmpẹ̌binsị u manga sědụ u. Arawe ini Iạ e
mẹ̌bera si kamene: kěndagẹ̌kong manga sědụ u, ringangu
pěmpẹ̌kaliomaneng
u apan měmpẹ̌ngane si kamene,
᷊
tadeạu i kamene makoạbe manga anạ i Amangu su
Sorga. Batụ u Mawu Ruata e mapasẹ̌bangu matangěllone
waug'u taumata mapia e ringangu waug'u taumata raralaị
᷊
lai. I Sie mapạdasehẹ̌ baug'u taumata měkẹ̌koạ mapia
ringangu taumata měkẹ̌koạ dalaị.
Batụ u kereu i kamene
᷊
kětạeng kụkěndag'u apang kụkěndag'i kamene, ute kai
waug'u apạe ngae Mawu Ruata hinon mamalisẹ̌
᷊ kakanoạu
e? Balinewe
maghaghělle bea lai měkẹ̌koạ kerene tangu?
᷊
Kụ kamageng i kamene kětạeng mětẹ̌tabeạ su manga
hapị i kamene e ute apa wue lembone? I sire apan ta
makakirala᷊ Mawu Ruata e malaing
měkẹ̌koạ kerene! I
᷊
Amangu su Sorga kụkěndag'u kěbị taumata ringangu
masukụ. I kamene pěmpẹ̌koakọ lai
᷊ kerene."
"Pẹ̌tahěndungko, kumbahang i kamene mapatodẹ
u tatuhụ agama su těngon taumata lawọ,
tadeạu
᷊
ikasilon sire. Kamageng i kamene e měmpẹ̌koạ kerene,
ute i kamene tawe kaonggọtangu wawalise
᷊ kahiang
Amangu su Sorga. Kụ kereu i kamene měngonggọu
tatongka su tau kasiang, ute kumbahang měngkawe
mẹ̌mombengu halẹ᷊̌ ene kere kẹ̌koateng u taumata
mẹ̌mělle. I sire puluang měmpẹ̌koạ kerene su walem
᷊
pẹ̌kakaliomanengang
dingangu
su
manga
ral
eng
gaghuwạ,
᷊
᷊
tadeạu makiralo. U pakatahěndung bue, i sire seng těbe
nakatarimạ bawalise.
Arawe i kamene kamagengbe
᷊
měmpěngonggọu tatongka e pěmpěnonggolẹ᷊̌ be su
kapapěnisẹ̌ tadeạu tawẹu makakasingkạ. Balạe kakanoạu
e tawe kasingkateng i sai-sai, tabeạu katewe i Amang su
MATIUS . –
Sorga. I Sie makạsilo kakanoạu apan mạbawunie kụ sarung
mangonggọu wawalise
᷊ si kamene." "Kamageng i kamene
měmpẹ̌kaliomaneng,
ariẹbe kere taumata papuluang
᷊
měmpěmělle. I sire měmpẹ̌kaliomaneng
dụdarisị su
᷊
walem
dingangu su pẹ̌sěmakengu
᷊ pẹ̌kakaliomanengang
᷊
raleng
mědeạu ikasilon taumata. Tahěndunge, u mang
᷊
seng kinatarimạ i sire wawalise.
Kai kereu i kamene
᷊
měmpẹ̌kaliomaneng
ute pahunsuẹ̌ko su kamarẹ̌ dingangu
᷊
hěpingko tukadẹ̌ mase pẹ̌kaliomaneng
si Amang tawe
᷊
kasasilo. Tangu i Amangu e makasilo kakanoạu apang
kạbawunie kụ sarung měngonggọu wawalise
᷊ si kamene.
Kamageng i kamene měmpẹ̌kaliomaneng,
kumbahangbe
᷊
ipẹ̌kakalikụ
᷊ kere su manga taumata běgang Mawu. I sire
mạngiralingu
rorong i sire sarung daringihang, batụ u
᷊
kakaliomaneng
i sire manandụe. Kumbahangbe kere
᷊
i sire. I Amangu sembeng masingkạu apang gẹ̌gausang
i kamene, těntalang
i kamene reng tawe nẹ̌dẹ̌dorong.
᷊
Kụ pěmpẹ̌kaliomaneng
kere ini, 'I Amang i kami su
᷊
Sorga: Seng i Kau e Ruata man sěmbaụ. Malowọko
i Kau e
᷊
sěmbaěng dingangu adateng. Kararatuangu karěntako.
Kapulunu apakasěhụko su wowon dunia kerẹewe su
sorga. Pangonggọko si kami su sahěllo ini laidop'i kami
měllo-měllo. Dingangu pangampungko pẹ̌sasalag'i
᷊
kami, kerẹewe i kami měgẹ̌gěllịu ampung su taumata
apan měmpẹ̌sasalagẹ̌
si kami. Dingangu abe pěngahạ
᷊
i kami sarang dalengu
sasalukạ,
kaiso pělliu si kami wọ'i
᷊
᷊
ralaki.
[Ukai si Kau kararatuang dingangu kawasa dingangu
᷊
kawawantugẹ̌ e sarang kakalẹ̌. Aming.]' Kamageng i
kamene měmpangampung taumata apang mẹ̌sẹ̌sala᷊ si
kamene ute i Amang su Sorga e sarung mangampung
pẹ̌sasalang
kamene. Kai kereu i kamene tawe
᷊
mangampung pẹ̌sasalan
ute i Amang su
᷊ taumata waline,
᷊
Sorga e malaing
tawe mangampung pẹ̌sasalang
kamene."
᷊
᷊
MATIUS .
–
"Kamageng i kamene mẹ̌puasa ute, kumbahangbe
ga ng kamene měmpẹ̌kahěndusẹ̌ kere taumata puluang
měmpěmělle. I sire mạmalu᷊ ga n sire tadeạu taumata
kěbị masingkạu i sire kai měpẹ̌puhědang. Tahěndungeko,
u kai ene wawaehe kụ seng kinatarimạ i sire. Kai kereu
i kamene mẹ̌puhědang, ute pěmpěnděmusẹ̌be ga ng
kamene ringangu pěmpěnaụ bue utạ i kamene, tadeạu
tawẹu masingkạu i kamene kai kapěpẹ̌puhědange,
sulikudu
i Amang ta ikasasilo e. I Sie nakasilo kakanoạ
᷊
i kamene apam mạbawuni ringangu sarung měgěllịu
wawaehe si kamene." "Ariẹbe měngkai mědeạ arětạ'u
dunia baug'u watangengue, suapan uane ringangu
taing uase makạhupadẹ̌ e ringangu tahatako e ruměnta
mẹ̌tako. Su sěmběkane ute, pẹ̌deạko arětạ'u sorga
waug'u watangenge suapan uane ringangu taing uase e
tawe makahupadẹ̌, dingangu tahatako e tawe makatako.
Batụ u suapan piạ arětạu e, ute sene lai naungu
e!" "Mata e kai solo᷊ waug'u wadang. Kereu matanu
ma lang, kaguwạu wadangu e matuala-tualagẹ̌. Kai
kereu matanu marěndung, ute kạguwạu wadangu e
marěndung-děndung. Kụ kereu solo᷊ su ralungu
wadangu
᷊
e marěndung, ute kai apạe maěllị kararěndung ene!"
"Tawẹu sarang sěngkatau makapamunara mạengu
mawune ruang katau. U i sie kai sarung limembong
kapiane su sěngkatau wọu waline.
Arau i sie limembon
᷊
sa a su sěngkatau wọu su waline.
Kerene lai i kamene;
᷊
tawe mariadi mẹ̌tahamawu Mawu Ruata, ringangu
mẹ̌tahamawuko lai
ene kasingkạko;
᷊ arětạ. Ualingu
᷊
kumbahangbe ghuměnggang u pẹ̌bawiahu, mangalene
᷊
apan kụ sarung kanengang arau inungang, arau apa
kụ sarung iluheng kamene. Pẹ̌bawiahẹ̌ marohkẹ̌ e kai
limembong kaarẹ̌gane wọu kakaěng dingangu wadange
limembong kaarẹ̌gane wọu pakeang? Tingangko
MATIUS .
– .
manụ u winalangeng. I sire tawe mělahěnsinuang,
tawe měmaměnsạ, dingangu tawe lai měngangomolẹ᷊̌
ěmme su pěndaresoěnge. Kai i Amang su Sorga e mang
mělẹ̌hiking si sire! I kamene kai limembo maarẹ̌ga wọu
manga manụ u winalangeng. I sai wue wọ'i kamene
su kaghaghěngganenge makatamba umure maning
kětạeng kadodọ? Unụe i kamene ghuměnggangu ta
mẹ̌pakeang? Tingangko manga ghaloghong
mạhuntuwo
᷊
su manga wimbaenge. Bungang tamai ene tawe
měmpělahalẹ᷊̌ e dingangu tawe mẹ̌kakahiwuang; Seng
Datu i Salomo kereng kakalạe lai, kai tawe nakaluhem
᷊
pakeang kerene kahole e kere su manga bungang ene!
Děmpugẹ̌ su wimbaenge muwo sahěllo ini mase
sěngkariọěllone nasue měngkahěngisẹ̌. Kai Mawu Ruata e
mang mělẹ̌lěnggihẹ̌ ene iapakaholẹ. Něngalembọe wue
i kamene! Katewe i kamene kadodọ pangangimange!
Kumbahangbe ghuměnggang dingangu mẹ̌bera u, 'Kai
apạe sarung kanengang i kitẹ', arau 'kai apạe sarung
inungangi kitẹ', arau 'kai apạe sarung iluheng kitẹ'?
Kěbị ene mang sẹ̌sahusuangu taumata kụ apan tawe
makakirala᷊ Mawu Ruata. Sěmbaliau
᷊ i Amang su Sorga
e těbe masingkạu i kamene měgẹ̌gausẹ̌ pa kụ ene.
Pěmpẹ̌deạko kalamona
kararatuangu Mawu Ruata e kụ
᷊
pěmpẹ̌koạko apang kapulun'E su pẹ̌bawiah'u. Tangu kěbị
e sarung ionggọu Ruata si kamene. Ualingu
ene ute,
᷊
kuhạe ghuměnggangu apan mariadi rịěllo. Batụ u rịělloe
piạbe ghěnggange sẹ̌sane. Sigěsạ kụ sahěllo ini e seng
piane kụ tawe wahaluas'u
tambaěng."
᷊
"Kumbahang měmpẹ̌hukung taumata waline,
tadeạu
᷊
i kamene tawe ihukung u Ruata e. U kerẹewe i
kamene měmpẹ̌hukung taumata waline,
kerene lai Mawu
᷊
Ruata e sarung měhukung i kamene. U sasukạ ipanukạ i
kamene su taumata waline
᷊ e sarung lai
᷊ ipanukạu Mawu
MATIUS . –
Ruata si kamene. Unụe i kamene makạsilo wue tahuwu
su mata'm manga anạ u sěmbaụ u arawe salawaku
su
᷊
ralungu
matanue tawe ikasilong kamene? I kamene
᷊
makạbera su anạ u sěmbaụ u, 'Mahịe iạ měngalạ᷊ puling
᷊
ene bọu matanu e,' daliune
kawe piạ salawaku
su ralungu
᷊
᷊
᷊
matanu? Ei tau mělle! Alako
kalamona
salawaku
su
᷊
᷊
᷊
matanu ho, buhụe i kau makasilo mapia kụ makaalạ᷊
pulingu
matang anạ u sěmbaụ u e. Abe onggọ apan
᷊
susi su asu, u asu e kai měmalị᷊ maněmbo si kamene.
Kerene lai mu ara e abe onggọ su wawi, u mu ara
e kai sarung dalindaěngu
wawi e." "Pěmpẹ̌dorong,
᷊
tangu i kamene onggolang.
Pěmpědeạ, tangu i kamene
᷊
makahombang. Pěmpěnengkelẹ᷊̌ , tangu i kamene sarung
pěnopeěng tukadẹ̌. Ualingu
i sai mědẹ̌dorong i sie
᷊
sarung onggotang; i sai mědẹ̌deạ sarung makahombang;
dingangu i sai měnẹ̌nengkelẹ̌ sarung pěnopeěng tukadẹ̌.
I Amangbe sude ngae měgěllịu watu kereu anạe
mẹ̌dorong kaěng? Arau kawe mangonggọu těmpu kereu
anạe mẹ̌dorong kinạ? Maningbe i kamene matalipupụ,
᷊
kai i kamene masingkạbe lai mangonggọu apan mapia
su manga anạ i kamene. Něngalembọewe i Amang su
Sorga e! I Sie limembong kapiane, kụ sarung mangonggọu
apan dẹ̌dorongang si Sie. Pěmpẹ̌koạko su taumata
waline
᷊ kerẹewe ikẹ̌kapulung kamene, wọu i sire. U kai
ene monan toratẹ̌ nionggọ i Musa ringangu těn rom
manga nabi." "Pěmpẹ̌suẹ̌ bọu tukadẹ̌ mahepọ, u
tukadẹ̌ dingangu raleng
mětẹ̌ mona naraka kai ghẹ̌guwạ
᷊
dingangu maloahẹ̌
, kụ malawọ
taumata mạhunsuẹ̌
᷊
᷊
bọu ene. Kai mahepọ dingangu masěsẹ tukadẹ̌ arau
raleng
makạhumpạ u pẹ̌bawiahẹ̌ e. Kụ kětạeng mahali᷊
᷊
taumata makahumpạ u ene." "Pakatateghang su
manga mahang nabi e. I sire rụděnta anung kamene
makị kạ domba, sěmbaliau
᷊ tumuhụ hinone i sire kai
MATIUS .
–
ralugẹ̌
bahani. I kamene makakirala᷊ si sire wọu apang
᷊
kẹ̌koateng i sire. Sumpinịe tawe kapanipoěng buang
anggorẹ̌ dingangu wọu ěnggahanạe tawe kapědeakeng
buang ara. Bọu kakaluang matatendange kẹ̌kaěbakeng
buane mapapia ringangu wọu kakaluang daralakịe
᷊
kẹ̌kaěbakeng buane ralaị.
Kakaluang matatendange
᷊
tawe mẹ̌bawuam buane ralaị,
᷊ dingangu kakaluang
daralakịe
tawe mẹ̌bawuam buane mapapia. Apang
᷊
kalu tawe mẹ̌bawuam buane mapapia e ute tuwangeng
dingangu tutungang. Kerene lai manga mahang nabi
e. I kamene sarung makakirala᷊ si sire wọu lěnnạ'u
᷊
munarane." "Balinewe
kěbị taumata apan měsẹ̌sěbạu
᷊
Iạ, 'Mawu, Mawu,' sarung makoạ kawanuan Duata, kaiso
kawe kětạeng i sai-sai měkẹ̌koạ kapulung Amang-Ku su
Sorga. Tangu su ěllo kasamuriange sarung malawọ
᷊
taumata měmpẹ̌bera su těngo-Ku, 'Mawu, Mawu, u
karạ kai ringangu arengu Mawu e i kami mělẹ̌habar'u
hengetangu Mawu Ruata? Dingangu karạ kai ringangu
arengu Mawu e lai i kami měnẹ̌nokol'u
᷊ manga rohkẹ̌
daralaị
lawọ?'
᷊ mase makakoạ manga halẹ᷊̌ makạdalinaụ
᷊
Arawe Iạ e sarung sumimbah'u, 'Iạ e mambeng bẹ̌gang
kamene! Kụ pěmpamehọe wọu ini, i kamene tahapẹ̌koạ
dalaị!'
᷊ " "Tangu, i sai makạdingihẹ̌ bawera-Ku ini e, kụ
tutuhụe, ute mẹ̌sulungu
tau matahuěnna nẹ̌koạ balene
᷊
᷊
su wowom batu. Su tempon tahi nangěndụ dingangu
lẹ̌bae rimalengke
mase wale᷊ nitanggaěngkolaing
anging
᷊
᷊
maihạ, kai wale᷊ ene mang tawe nahaka u kawe nirarisị
su wowom batu. Kụ i sai makạdingihẹ̌ bawera-Ku ini e
kụ tawe tumatuhụ, ute i sie mẹ̌sulungu
taumata longong
᷊
᷊
i sie namětị balene
su ěnne. Su tempon nirasehang
᷊
dingangu nělěbạe kụ anging maihạ manggạe, tangu wale᷊
nahakạe. Kụ měngkate apa naghagholang!" Ene sarạeng
Mawu Yesus nasuẹen těn rone, tangu taumata apan ene
MATIUS .
– .
sene mangkewen něngkaherang nakaringihẹ̌ těn ron'E e.
Ualingu
i Sie mạněn ro piạ pěhěngkinge, walinewe
kere
᷊
᷊
manga mananěn rong agama.
Ene Mawu Yesus narěsungke wọu wulude
e, i Sie
᷊
nitoleěngken
gapaěngu taumata lawọ.
Arakutẹu
᷊
᷊
riměntạe tau piạ sakịe su pisị makatatakụ. I sie nẹ̌suba su
těngom Mawu Yesus, kụ nẹ̌bera, "Tuang, kereu wotonge,
apakauleko
iạ." Tangu Mawu Yesus nanenggeheng
᷊
limane si sie apid'u kạpěberane, "Iạ mapulu. Kapiạe!"
Kụ orasẹ̌ ene lai sakịe nailang. Mase angkuěngu
Mawu Yesus si sie, "Pakatahěndung! Abe pẹ̌běke si
sai-sai. Kaiso pětěngkatodẹko su imang kụ gause i
sie pěnahutěngadẹ̌kong kau u, kawe seng naule.
᷊ Bọu
ene pangěntudẹ̌be sasěmba ilẹ̌oron Musa e, makoạ
tatahutěngadẹ̌ su těngon sire u i kau e mamben těngadẹ̌
seng naule᷊ wọu sakị!" Sarạeng Mawu Yesus nasuẹ̌ e
su Kapernaum, piạ e těmbonangu sordadong Roma e
riměnta mẹ̌sombang i Sie, kụ kimahiorọe. "Tuang,"
angkuěngu těmbonang ene, "ěllangku e masakị su
wale.
kụ mambeng matědụ."
᷊ I sie nipeose, rụdaloka
᷊
Angkuěngu Mawu Yesus, "Iạ e tamai mapakapian sie."
"Seng tawahaluasẹ̌
i Tuang," angkuěngu těmbonang
᷊
ene, "Iạ e tawe hinone manarimạ i Tuang su waleku.
᷊
I Tuang pěhengetangke ěllangku e seng mule.
᷊ U
iạ e malaing
harusẹ̌ sumasuměllung su parentang
᷊
těmbonangku e. Kụ su alungkue
piạ lai
᷊
᷊ manga mẹ̌sasekẹ,
kụ malaing
su alungu
kawasaku e. Kereu iạ měndoloh'u
᷊
᷊
sěngkatau sordado, 'Dakọko!' ute i sie malaing
tamai.
᷊
Iạ mẹ̌berạe wue su waline
᷊ u, 'Damahiko!' i sie malaing
᷊
damahi; kụ kereu iạ mẹ̌parenta ěllangku e, 'Koạko
ini!' ute i sie mang mẹ̌koạ." Suapan Mawu Yesus
nakaringihẹ̌ apan niweran těmbonang u sordado ene,
i Sie rimalinaụe
tạ sihinge. Mase i Sie něhengetang
᷊
MATIUS .
–
su taumata apan mạhuntole᷊ si Sie, "Taumatawe lai
wotonge ini! Maninglai bọu taloaran
taumatan Israel
᷊
e, Iạ e mambeng ta nakahombang pangangimang kere
ini kasěllahe! Mambeng kahěngang! Lawọ taumata
sarung duměnta wọu sěmběkan daki ringangu wahẹ
kụ měmpahuluasẹ̌
dingang i Abraham, Ishak ringang i
᷊
Yakub su ralungu
Runian Duata Wuhu. Arawe i sire kụ
᷊
mạngakum batangenge hinong makoạ kawanuan Duata e
sarung iwahung su ralungu
kararěndung su likude.
Sene
᷊
᷊
sarung piạ palahunsangị
dingangu kasasigěsạ." Mase
᷊
Mawu Yesus něhengetang su těmbonang u sordado ene,
"Kapulẹ᷊ e, ualingu
pangangimangue apang ikẹ̌kahiorọ
᷊
u e sarungbe mariadi." Kụ orasẹ̌ ene lai ěllange napiạe.
Mawu Yesus e nakoạ sarang balem
᷊ Petrus. Sene i Sie
nakasilọe si ninang i Petrus kinara ngang, kạlěhabe
᷊
suralokaěng.
Tangu Mawu Yesus nanenggehẹ̌ limane,
᷊
᷊
kutẹu lěhabe
nailangke. I sie nẹ̌bangung kụ nanětạe
᷊
nẹ̌tangkiang Mawu Yesus. Sarạeng kạkabawěllone
taumata e němpangěntuden sire lawọ apan niwaliuang
u
᷊
rohkẹ̌ dalaị
᷊ e su anum Mawu Yesus. Kụ kětạewen dingangu
wawera pẹ̌sěngkamohong, Mawu Yesus mạnokolu᷊ manga
rohkẹ̌ dalaị
᷊ e dingangu mạpakapian kěbị apan taumata
masakị. Mawu Yesus měkẹ̌koạ kěbị ene, kụ ualingu
᷊
ene ute nisěhụe apan nịbaweran Nabi Yesaya, u, "I Sie
manaludẹ̌
tědụ i kitẹ dingangu mapakapian sakị i kitẹ
᷊
e." Měngkate malawọ-l
awọ
taumata mělẹ̌liwung
᷊
᷊
Mawu Yesus e. Sarạeng Mawu Yesus nakasilọe si sire
ene kěbịe, i Sie nangorọe su manga tumatolene
apạliu
᷊
᷊
rano e. Mase sěngkatau mananěn rong agama e
himaung si Sie kụ nẹ̌berạe, "Tuang Guru, iạ mapulu
tumole᷊ si Tuang balạewe měnsang sarang a!" Mawu
Yesus simimbangu, "Ralugẹ̌
e piạbe liange, ringangu
᷊
manụ u winalangenge piạbe salehe,
arawe Ahus'u
᷊
MATIUS .
–
Taumata e tawẹu pangulelengange." Mase sěngkatau
tumatolen'E
waline
᷊
᷊ nẹ̌berạe, "Tuang, kereu wotonge
iạ deng mapulẹ᷊ kalimona
měngubul'i᷊ amangku e."
᷊
Arawe Mawu Yesus e kawe simimbah'u, "Tolẹ᷊ e Siạ,
kụ balạe taumata nate e apělěbingken taumatan naten
sire hala." Mawu Yesus simakẹ e su sakaeng kụ manga
murit'E nahunsakẹ e ringang. Sěngkělěndị u piạ anging
maihạ-ihạ mangga su rano e hakịu sakaenge tẹ̌takaleng
᷊
u wělladẹ̌ e. Su tempo ene Mawu Yesus e kạpěhědange.
Ene manga murit'E himaungke kụ namukọe si Sie.
"Tuang! Ambangeko! I kitẹ kai miwonohẹ̌!" angkuěng i
sire. "Kawe unụe i kamene něngkatakụ?" angkuěngu
Mawu Yesus. "Kai kadodọ pangangimang i kamene si
Siạ e!" Bọu e i Sie rimarisị e kụ namalěndihẹ̌
anging
᷊
dingangu rano e. Tangu měngkatewe nalene-l
enehẹ̌
.
᷊
᷊
Manga murit'u Mawu Yesus něngkaherang. Angkuěng
i sire, "Kai taumata kereapa ěndaịe, kalingung
anging
᷊
dingangu rano e kawe mạhimang si Sie!" Mawu Yesus
nahumpạe su sěmbẹ̌kan dano su soang Gadara. Paị
sene i Sie nihaungangken taumata niwaliuangu
rohkẹ̌
᷊
dalaị
᷊ duang katau. I rẹ̌dua e kai taumata makạtatakụ
tạ sihinge, hakịu tạ u sarang sěngkatau nakalawes'u
᷊
raleng
ene. I sire nahunsẹ̌bang bọu manga ralungu
᷊
᷊
wangkang kubulẹ᷊̌ kạpěmansage, "Ahus'u Ruata, sarung
pẹ̌kapuraneng'U i kami e? Kai seng mapulu manịgěsạ si
kami maningbe wẹ̌dang baline
᷊ tempone?" Ene tawẹ
karaune wọu ene, piạko ghapaěngu wawi malawọ-l
awọ
᷊
᷊
kạpẹ̌dẹ̌deạe kaěnge. Tangu manga rohkẹ̌ dalaị
e
᷊
němpẹ̌kaliomanengke
si Sie angkuěng, "Kereu i kami e
᷊
itokol'u,
manga wawi
᷊ ute rolohẹ̌ko i kami pasuẹ̌ su ralungu
᷊
tamai e." "Dakọe!" angkuěngu Mawu Yesus. Manga
rohkẹ̌ dalaị
᷊ e nahunsẹ̌bangke wọ'i rẹ̌dua e, kụ nahunsuẹ̌ e
su manga wawi ene. Kutẹu manga wawi e nahuntalangke
᷊
MATIUS .
– .
apid'u nahuntumpa wọ'u wiwihu tagialu᷊ sarang dano e,
mase něngkalěmisẹ̌
. Měndalukadẹ̌
bawi e nahuntalang
᷊
᷊
᷊
solong
soa, kụ němpẹ̌běkem pa kụ apan nariadi su
᷊
wawi ringangu su ruang katau niwaliuangu
rohkẹ̌ dalaị
᷊
᷊
e. Tangu sěngkasoange měngkatewe nahunsěbang
naněnsomahẹ̌ Mawu Yesus. Su tempong i sire nakasilọe
Mawu Yesus, i sire němpẹ̌dorongke sěngapam botonge
tadeạu i Sie maněntang bọu wanuan sire.
Mawu Yesus simakẹ e su sakaeng, kụ liměbạe rano, kụ
nẹ̌sule᷊ su soan'E. Paị sene taumata e němpanondạen
tau nipeose su anun'E, rụdaloka
su těpihẹ̌. Tangu Mawu
᷊
Yesus nakasilọe kasarian pangangimang i sire e, kụ i Sie
něhengetangke su tau peosẹ̌ ene angkuěng, "Pakatarimạe
naung u amang! Kalawọu
rosanu e seng niampungang."
᷊
Manga mananě rong agama němpẹ̌bẹ̌bera su ralungu
᷊
naung i sire angkuěng, "Tau ěndaịe kai mělẹ̌hodatẹ̌ Mawu
Ruata e!" Mawu Yesus e masingkạu něnnan sire, kụ
i Sie něhengetang, "Kai unụe i kamene měmpẹ̌tẹ̌ něnna
ralakị?
Sude něngalembon nẹ̌tatarang: mẹ̌berau,
᷊
'Dosanu e seng niampungang' arau, 'Pẹ̌bangungke, kụ
daleng'?
Arawe Iạ kai mapakasingkạ si kamene u su
᷊
dunia ini e Ahus'u Taumata kai kawasa mangampung
dosa." Tangu Mawu Yesus něhengetang su tau peosẹ̌ e,
"Pẹ̌bangungke, sapuạe ralokaěngu
kụ kapulẹ᷊ e!" Tau
᷊
peosẹ̌ e nẹ̌bangung dingangu napulẹ᷊ sarang balene.
᷊
Tangu taumata lawọ
nakasilọe halẹ᷊̌ ene, něngkatakụe
᷊
kụ němpẹ̌dalọe Mawu Ruata watụ u seng nangonggọu
kawasa kerene kasariane su taumata. Ene wọu e Mawu
Yesus naněntangken soa ene. Kạpahundalenge
i Yesus
᷊
nakasilọe maghaghělle bea sěngkatau mạiang su walem
᷊
pěmamaehang bea e arenge i Ma us, kụ něhengetang
si sie, "Toleko
Siạ!" Tangu i Ma us nẹ̌buạe kụ molẹ᷊ e
᷊
Mawu Yesus. Piạ e Mawu Yesus kạkaěnge su waleng
᷊
MATIUS .
–
Ma us, narěntạe lai i sire maghaghělle bea riọ na mu,
ringangu apang lẹ̌ěnnaěngu taumata lawọe
kai taumata
᷊
raralaị,
᷊ kụ nahungkaěng sěngkakaěng dingangu Mawu
Yesus dingangkewelain manga murit'E. Piạ i sire tau
Farisi nakasilo halẹ᷊̌ ene, nakiwalọe
᷊ su manga murit'u
Mawu Yesus, "Kawe unụe mananěn rong kamene kawe
kụkaěng dingangu maghaghělle bea ringangu taumata
warạdosa?" Mawu Yesus nakaringihẹ̌ kakiwalon
᷊
sire mase simimbang angkuěng, "Malahuwekae
tawe
᷊
wahaluas'u
piạ mangangundang e, pianẹ e apan masasakị.
᷊
Sẹ̌suieko měnsang apa mangaleng
ayet'u Winohẹ Susi
᷊
ini: 'Iạ e kai měgẹ̌gausẹ̌, tatalěntụ,
balinewe
sasěmba
᷊
᷊
binatang'. Batụ u Iạ diměnta walinewe
kumui apam
᷊
malaadilẹ̌
kaiso kawe apang barạdosa e." Bọu e manga
᷊
tumatole᷊ si Yohanes Mananahani e němpẹ̌děnta su
anum Mawu Yesus, kụ nakiwalou,
᷊ "Kawe unụe i kami
ringangu tau Farisi e měpẹ̌puasa wue, arawe manga
murit'i Tuang kawe tala?" Mawu Yesus simimbang,
"Kereapa ngae su něnnan kamene? Botonge sake su
saliwangu
pẹ̌kakawinge lumahunsusa kereu kaghiang
᷊
esẹ e wědang ene sutaloaran
sire? Tantu tala wue! Kai
᷊
hědowen su tempong kaghiang esẹ e alakeng
bọu anun
᷊
sire. Kụ su tempo ene wuhụe i sire měmpẹ̌tělling. Tawẹ
taumata měnděpel'u ririsẹ̌ buhu su lakụ těbe. Batụ u
ririsẹ̌ ene kai měngahimběsọ dingangu makaghehẹ lakụ
ene hakịu makakatapeng gehẹ e limembong kasariane.
Kerene lai tawẹu makapěndalingu
anggorẹ̌ buhue su
᷊
ralungu
wakuhẹ̌ pisị seng těbe. Batụ u wakuhẹ̌ ene e kai
᷊
mạběse ringangu magholang, mase anggorẹ̌ e mạboso.
Anggorẹ̌ buhue harusẹ̌ itaho su ralungu
wakuhẹ̌ lai
᷊
wuhu tadeạu i rẹ̌dua ene mapiawe kěbị." Piạ e Mawu
Yesus kạpěhengetange su manga tumatole᷊ si Yohanes
Měnanahani e, ute riměntạe sěngkatau těmbonang
MATIUS .
–
u walem
I sie nẹ̌tumpěkuhẹ̌
᷊ pẹ̌kakaliomanengang.
᷊
su těngom Mawu Yesus dingangu nẹ̌bera, "Anạku
wawine wuhu-wuhu nate. Kai karimạko i Tuang deng
duměnta mědeạu makapěnělid'u liman'U
e tadeạu i sie
᷊
mẹ̌biahẹ̌ kapia." Ene Mawu Yesus dingangu manga
murit'E měngkatewe nẹ̌buạ kụ mole᷊ si sie. Ene
kạpahundalenge
kai piạ tau wawine kụ seng mapulo᷊
᷊
dua su taunge karěngụe masakị dẹ̌dalengangu
raha,
᷊
himaung si Yesus wọu likude.
I sie mětẹ̌ něnna u,
᷊
"Manịeng kětạeng manenggehẹ̌ kakingkaeng'E, iạ e
mang sarung mapia." Mase i sie nanenggehe humbung
kakingkaengu Mawu Yesus. ( : ) Su orasẹ̌ ene
lai Mawu Yesus nẹ̌bihụe kụ nakasilo si sie, kụ nẹ̌bera
u, "Pakatarimạ bue inang! Ualingu
pangangimangu e
᷊
nakapia si kau!" Ene tau wawine e nulẹ᷊ e wọu orasẹ̌ ene.
Bọu e Mawu Yesus narangengke su walen
᷊ těmbonang
u walem
Sarạeng i Sie nakasilo
᷊ pẹ̌kakaliomanengange.
᷊
měmamusikẹ̌ u pěhampugang dingangu taumata lawọ
᷊
měmpẹ̌gẹ̌ganohạe, i Sie něhengetang si sire, "Sẹ̌bangko
kěbị i kamene! Dariọ ini e tawe nate; i sie kětạeng
mětẹ̌ kị." I sire kěbị němpěheghesẹ̌ Mawu Yesus. Kụ
sarạeng taumata lawọe
nahunsẹ̌bang, tangu i Sie simuẹ̌ e
᷊
su ralungu
kamar'u rariọ e, mase nangumpaedẹ̌ limane.
᷊
Tangu rariọ e nẹ̌bangungke. Habarẹ̌ ene e nasěsahe su
kaguwạu wanua ene. Kutẹu, sarạeng i Yesus dimaleng
᷊
bọu ene, i Sie kai niwatukangu tau wuta ruang katau
kapẹ̌kuine angkuěng, "Talěntụkong
kandua e Ahus'i
᷊
Daud!" Sarạeng i Yesus simuẹ̌ su wale,
᷊ tau wuta rarua
e himaungke si Sie. Ene i Yesus nakiwalọe
᷊ si rẹ̌dua, "I
rua mangimang u Iạ makakaulewen
dua wọu sakịe?"
᷊
"Mangimang Tuang!" angkuěng i rẹ̌dua. Mase Mawu
Yesus nanenggehe matan dẹ̌dua apid'u něhengetang,
"Ualingu
i rua mangimang, ute kariadịe kere lẹ̌harapeng
᷊
MATIUS .
–
.
i rua." Tangu i rẹ̌dua e někěllạe. Ene Mawu Yesus
kai nẹ̌sẹ̌ding masěga-sěgadẹ̌ u kumbahang měhabar'u
halẹ᷊̌ ene si sai-sai. Kaiso i rẹ̌dua e mang nahundaleng
᷊
nẹ̌dalahabar'u
Mawu Yesus su kạguwạu wanua ene. Piạ
᷊
i rẹ̌dua kạpahulintụe,
tangu piạko i anu mou nisawelangu
᷊
rohkẹ̌ dalakị
᷊ niěntudẹ̌ su anung Yesus. Mawu Yesus
nanokoleng
rohkẹ̌ dalakị
᷊
᷊ e, kụ i anu mou e nakawerạe.
Taumata lawọe
něngkaherangke ringangu němpẹ̌bera u,
᷊
"Kakakoạ kere ini e tawe kinasilo sarang sěnsule᷊ su Israel
e!" Kai tau Farisi e němpẹ̌bera u, "kai těmbonang u rohkẹ̌
dalakị
᷊ e nangonggọu kawasa si Sie mẹ̌deạu manokolẹ᷊̌
manga rohkẹ̌ dalakị
Mawu Yesus
᷊ e." Kerene raralengu
᷊
bọu soa sěmbaụ sarang soa waline,
wọu kampong
᷊
sěmbaụ sarang kampong baline.
I Sie mạněn ro su manga
᷊
walem
dingangu mělẹ̌habar'u
᷊ pẹ̌kakaliomanengang,
᷊
Injilẹ̌ mạanun kararatuang u Mawu. I Sie mapakạpian
taumata wọu kalawọu
haghin sakị dingangu kurangu
᷊
wadang. Ene Mawu Yesus tụtalěntụ
i sire, watụ u i sire
᷊
měngkatewe nionganenge ringangu tawe makapẹ̌kapura,
mẹ̌sulungkewen
domba tạ měndalukade.
Kụ i Yesus
᷊
᷊
něhengetang su manga murit'E, "Paměnsakenge malawọ
᷊
bue, arawe měmaměnsạe kawe mahali.᷊
Tangu
pẹ̌dorongke su taghuangu waelẹ̌ e tadeạu měndoloh'u
mamaměnsạ ipaměnsạ."
Mawu Yesus kimui si sire murit'E mapulo᷊ dua
su kataune pinẹ̌komolẹ̌, kụ nẹ̌gěllị u kawasa si
sire apěnokol'u
᷊ manga rohkẹ̌ dalaị
᷊ dingangu mapạkapian
kalawọu
haghin sakị dingangu tědụ u wadang. I sire ene
᷊
ute kai: humotong, i Simon (isẹ̌sẹ̌bạ lai si Petrus) dingangu
tuarine i Andreas, mase i Yakobus dingangu tuarine i
Yohanes, manga anạ i Zebedeus. Bọu e i Filipus dingang i
Bartolomeus, i Tomas dingang i Ma us maghaghělle bea
ringangkewen Yakobus anạ i Alfeus, dingang i Tadeus;
MATIUS
. –
mase pěngěnsueěnge i Simon, i Anu Wahani ringang i
Yudas Iskariot, i anu nẹ̌tulạen
Mawu Yesus. I sire mapulo᷊
᷊
dua ene niroloh'i Yesus ringangu nitumbalungang
u,
᷊
"Kumbahang měmpahundaleng
makahumpạ u wanuam
᷊
baline
᷊ tau Yahudi. Dingangu abe lai kakoạ sarang soan
tau Samaria. Kaiso kahumotongange kakoạko sarang
anun tau Israel apan něngkailang. Pẹ̌habarẹ̌ko si sire
u Ruata e sarung malighạ
mẹ̌parenta kere sěngkatau
᷊
Ratu. Pakapiangkon masasakị; Pamiahẹ̌ko apan nate;
pakaulekong
apang piạ sakịe su pisị makạtatakụ, dingangu
᷊
pěnokolẹ᷊̌ kon manga rohkẹ̌ daralaị.
᷊ I kamene seng
něnarimạu kěbị ene tawẹ bawaehe, kụ pěmpěgěllịko lai
᷊
tawẹ bawaehe. Abe pěmpẹ̌bawa roitẹ̌ bulaeng,
roitẹ̌
᷊
salaka
arau lai roitẹ̌ tambaga. Abeko lai
᷊
᷊ pěmpẹ̌bawa
kawih'u roitẹ̌ arau lahaweng
u rarua waug'u raralengu,
᷊
᷊
arau sapatu, arau těking. U i sai měkẹ̌karadiahange ute
hinone wue makahombang laidope. Kereu i kamene
makahumpạen soa arau kampong sude, ute pěmpẹ̌deạbe
si sai mapulu manarimạ i kamene. Kěngkatanạbe ringange
sarạeweng i kamene měmpahundaleng
kạpia wọu ene.
᷊
Kereu i kamene kạdangenge su wale᷊ ute, pẹ̌berako,
'Karimạko Mawu e měngalamatẹ̌
si kamene.' Kamageng
᷊
taumata su wale᷊ ene manarimạ u ene, ute pěngangadat'u
e remben marěpang si sire. Kai kereu i sire tawe manarimạ
i kamene ute kaule᷊ e kapia pangangadat'u e. Kereu
piạ bale᷊ arau soa tawe manarimạ i kamene arau tawẹu
rumaringihẹ̌ si kamene, ute pahuntěntangkeng kamene
tampạ ene ringangu tontongke awulẹ᷊̌ bọu paled'u
᷊
laedu. Tahěndungeko u, su Ěllong Kiamatẹ̌, Duata e
mạhaěngangbe mangonggọu ampung su taumatan soan
Sodom dingangu Gomora e sulungken
taumatan soa ene!"
᷊
"Pẹ̌daringihẹ̌ko: Iạ e měndoloh'i kamene kere domba
su taloaran
dalugẹ̌
marangěngisẹ̌. Kụ pakapapentesẹ̌ko
᷊
᷊
MATIUS
.
–
i kamene kere těmpu ringangu pakatatulidẹ̌
᷊ naung, i
kamene kere paluma. Pakaralěndị
bue, batụ u i kamene
᷊
sarung samekang kụ ipẹ̌těngo manga mělahukung. U i
kamene sarung ipakasịgěsạ su kanisan sire. I kamene
sarung isarakang su těngom mangangawasa ringangu
manga ratu ualingu
i kamene kawe tumatole᷊ Siạ. Kụ seng
᷊
tempone si kamene waụg'u měmpẹ̌sahiding Iạ si sire
ringangu su taumata apạewem bẹ̌gan Duata. Arawe
kamagengu i kamene kawe i sarakang su mělahukung
ute, abe ghěnggangu apa hinong i werang kamene, arau
kereapa i kamene hinong mẹ̌bisara. U apa hinong i werang
kamene ene, sarung ihabarẹ̌ si kamene su tempone.
U měbẹ̌bisara su tempo ene e walinewe
i kamene,
᷊
kaiso kawe Rohkẹ̌ i Amang su Sorga e su ralung
i kamene.
᷊
Sarung mariadi u taumata e sarung manarakangu
anạ u sěmbaụe sẹ̌sane mědeạu ipakapate. Dingangu
ene lai sarung mariadi sutaloarang
amange ringangu
᷊
anạe. Manga anạ sarung dumokạ si ninange ringangu
si amange ku manarakang i sire mědeạu pakipate.
I kamene sarung ipẹ̌binsị u kěbị ualingu
i kamene
᷊
kawe tumatole-Ku.
Arawe i sai makakẹ̌dang sarang
᷊
pangěnsueěnge, sarung masalamatẹ̌
. Kereu i kamene