Pedoman Pengelolaan Limbah Industri kela
!
"
#
$
%
%
&
#
'
#
"
#
(
%
$
i
!"
#)
%
"
%
%
"
%
# *
'
"
'
%
#
'
'
#
'
'
%
#
#
%
%
%
'
# +
'
#
"
-
%
,
,
-
#
#
1
)
%
"
%
.
# *
%
#
#$
/0
,1234 /004-%
"
356
,
"
%
#
/004%
#
"
"
/7
#
,8 +-
1/%3
/004%
/009# )
1/%4
%
/010%
400
,)
/%6
$: ,
-
% /007-#
%
'
%
'
"
,
%
-# *
"
'
'
# $
"
"
;
#
"
#
%
"
"
2
"
#<
'
=
=
"
#:
,
%
'
'
-%
#
#
%
,"
"
"
" -#
"
%
"
,
'
-#
'
"
"
#
"
"
%
#
:
$
'
'%
'
>
#
'
"
"
#
:
.
%
# <
#
"
'
'
3
"
%
'#
'
.
'
"
#
)
#
%
"
"
"
#
"
"
.
#
# +
'
%
#
#$# !
$
>
:
#
%
#
4
:
#
#
%
# !" &!" #'
!(# !
:
'
#
?
$
'
#
$
'
"
#
'
#
5
$
,$: #
@
%$
:
,(
:
- #
8 +
,$: #
'
%
$:
#
"
"
"
A
1
'
/#
>
)#* !
$
,"
-
B
/#/
5#0
B
&"
/#
B
#
)
%
"
#
20
/30
/20
&
$: # )
0#4C
D
#
$
8
# $
<
#
+! +
! # ,(
&
!( !
%
6
D
,'
$
8
.
)
-
#
#
-# <
,
100C%
* : ,*
%
!)
%
&ED: ,E
"
D
%
$
:
:
" -# *
!#
" -
* :
%
, "
ED:
-
'
#
TANDAN BUAH SEGAR
PEREBUSAN
(Sterilizer)
Tandan Kosong
PERONTOKAN
(Threser)
Mulsa/Pupuk
PENGADUKAN
(Digester)
PENGEPRESAN
(Screw Presser)
PEMISAHAN AMPAS
PENYARINGAN
Vibrating Screen
Depericarper
PENGENDAPAN
Centrifugal Purifier
hydrocyclon
PEMECAHAN
PEMURNIAN
Clarivication Tank
PENGERINGAN
Oil Vacum Dryer
PENYIMPANAN
CPO
PENGERINGAN
Nut Silo
Cangkang
Nut Cracker
PEMISAHAN
Dry Separator
PENGERINGAN
Winnowing Kernel
PENYIMPANAN
KERNEL
A
1# )
7
%
!"+ , !
&!-
:
(
,
&
"&!" # ,
D
-
)
8
.
#)
,)
# )
30F
20F8#
, "
'
-
#*
10C & 14C
# )
8
+ $
%
$
,G
"
,
,)
"
-#
-
-#
)
"
) "
+ H
,8
#
#
'
"
%
8
$
,
'
%
$
#
.
+* *
/# !& !
&!+
&
G "
#
)
#
.
$
'
:
" %
,+
-#
8
TBS 100%
Penguapan 0,4%
Air kondensat 11,1%
PEREBUSAN
Tandan Rebus 88,5 %
PERONTOKAN
Tandan Kosong 21,5%
Buah 67%
PENGADUKAN
PENGEPRESAN
Mulsa/Pupuk
23,5
PENYARINGAN
Air 9,7%
Minyak
DEPERICARTER I
Air
7,9%
DEPERICARTER II
Limbah
Padat
DECANTER
Air
14,4%
PEMECAHAN
CANGKANG
Dikeringkan
26,0%
Minyak
CPO
22,5%
PURIFIER
PEMISAHAN ANGIN
Pupuk
4,2%
1,2%
4,2%
Minyak
1,0%
Tangki
Timbun
CPO
Ampas 12,9%
10,6%
KLARIFIKASI
Sludge 26,3%
VACUM
DRYER
BOILLER
2,2%
39,4%
PEMISAHAN
DENGAN AIR
PENGERINGAN
Tangki
Timbun
CPO
5,0%
PENYIMPANAN
KERNEL
Minyak 0,2%
TANGKI
PENGUMPULAN
LIMBAH CAIR
Limbah Cair
9,7%
Air Kondensat 11,1%
Limbah cair 60%
UNIT INSTALASI PENGOLAHAN LIMBAH (IPAL)
0
:
"
A
/#
+* *
!"+ , ! ! &
)
"
8
1&
:
8
.
" %
8
#
'
)
"
13
/9
#
# :
70
/1 C
30F8
'
9 C#
8
A
)
"
9
'
#
8
"
)
"
"
&
<
8 "
#
"
,
"
#
"
%
"
"
#
)
"
60F8
6 C
19
40F8% 70F8
17
#
%
(
,
-%
#
*
8 +
%
#
$:
'
,DD -
#
8 +
%
$:
# *
8 +
%
%
%
'
'
# $
"
#
10
&/) ,
%
!&* ( ! +
'
!*& &/) ,
1&
'
1&
I
$
%
% "
#
#
"
"
A
5#
A
'
#
A
9
$
1
'
#
'
,* % $
$
-#
1# I
%
'
+
!*& '
!&*
%
) "
#'#
+/'+* '# '
' ' !' &
! "&
.
8
#'#
!
0
,'
!5
234
$
(
+!
-
%
"
0
'
!"
&
+/'+* /
)+!
! "& '# '
' &
#'#
*
! !
&5 ' ' !
* ' ' !
& & &" *&
& #/' ! ) +&
>$
$#
,/000-
11
Minyak sawit
Daging Buah
Sludge
Minyak kasar
Sabun
Padatan
Pakan ternak
Pengisi bahan bangunan
Serat/sabut
Minyak goreng
Minyak
Inti
KelapaSawit
Margarin
e
Salad
dll.
Bungkil
Biji Sawit
Arang
Bahan bakar
Papan partikel
Bricket
Karbon aktif
Pakan ternak
Bahan bakar
Industri kimia
Industri pangan
Tempurung
Asap air
Tepung tempurung
Tandan Kosong
A
5#
Industri kimia
Industri kimia
Briket
Pakan ternak
Bahan bakar
Pupuk
Mulsa
Bahan organik
'
12
TANDAN BUAH
SEGAR (100 %)
PENGUAPAN 0,4%
BLOWDOWN 11,1%
BRONDOLAN
67 %
TANDAN KOSONG
21,5 %
CPO KASAR
43,5 %
BIJI DAN AMPAS
23,5 %
UNSUR N 1,5 %
CPO 22,5 %
UNSUR P 0,5 %
SOLID 4,1 %
BIJI 10,4 %
UNSUR K 7,3 %
AIR 16,9 %
KERNEL 5 %
SERAT 11,5 %
CANGKANG
5,4 %
AIR 1,4%
UNSUR Mg 0,9 %
9# D
A
<
$
AMPAS 12,9 %
$
,$
"
:
-
7
/009%
"
'
#
#
$
$:
%
1/
%
/0C
$
%
+ ?
50
5
/
$: &
700
8 @ ?
$: &
%
570
/90
? 0%7
# )
%
+ ?
*
,
$
*
% 1232-#
% 6/
%
8 @ ? 1#990
'
$
$
/
>
13
$
/#
'
$
#
# * ! - !" ( '
,$
&
-J
2 +!6 ,477
50
%
94
. 9
70
.
>J
K
K /0C $:
JJJ
K
*&
2, 6 ,4777
89
8
0
/
JJ
& '&
%
1
K /70
$
90
$
&
"
5%69
%
1%65
# )
'
#
$
5
#
$
5
:
&
:
&
1#
"
:
/#
69%93
19%96
5#
10%90
9#
1%75
4#
% 9
8
0 8 .
% ;
;% ;
.
%0 8
%; .
8
0
8 ;
&
0
%
%
0%29
19%96
50
#
%0 0
0
$:
9
:
%
8
.
9
9
,
-
10%90
/0%03
14
10%42
//C
1%44
$:
9%9/
#
)
'
"
%
%
%
>
I
%
'
#
'
%
%
%
%
$
%
%
%.
#
%
%
#
'
,
-
#
:
'
'
%
%
#
$
" "
#
)
%
"
%
&* &
'
#
&/) ,
'
1&
<
# +
%
)
:
>
"
1
$
8 +
/%40
1#
15
$
9
1
8 +
+
1#
/#54
/#
+ ,
+
-
0%15
5#
0%0/
I
/%40
E'
) "
"
1
$:
/9
0%5 0%9
%
&
"
1%776
5
1
8 +
#
"
L 70C
#
:
$
-
,
"
:
)
-
"
$
$
4
,
"
,
4
#
:
+
<
1#
:+)
&
/#
8+)
&
5#
$
&
%% < 0 8
&
<
9#
9
< %0
0
%< 0
9
%. 8
%
0
0
8
%
.
$
16
:
+
<
&
4#
7#
; < .8
<
% 80
%% )
'
%
"
"
%
%
#
/# $ "
>
%
#
.
'
%
"
"
#
?
M
#
E
%
#
M
E
%
:
#
'
.
:
'
21
"
#
:
"
%
:
>
1#
%
"
"
" "
:
"
-
"
,
"
"
"
"
%
%
.
#
/#
"
"
%
%
#
5#
'
,
.
%
.
9#
H
-#
!
#
4#
"
'
%
.
"
#
7#
#
6#
#
:
"
%
)
%
"
%
%
#
"
22
%
:
#*
:
%
"
"
%
#
%
#
M
*
$#
"
E
"
%
&
N
,
,
-# )
-
8
"
$
'
# )
%
#
%
$#
"
"
$#
"
#
.
$#
%
"
%
$#
#
"
5#300
300
%
"
5000
# $
$:
#
"
%
10
%
%
14
#
%
# <
#
.
'
#
23
"
% "
%
"
"
,
"
-
%
'
#
"
%
"
"
"
"
"
#
'
'
# $#
"
:
$
,:
- 8
$: ,
N:
N $:-
'
'
#
"
8
/
+ ,
%
"
,8 +-
+-#
%
% "
+
%
%
%
#
9
"
,
.
%
-
/
%
+#
$#
"
8 +%
,
+
# )
%
"
"
16%7C ,
+
,
#)
"
%
.
-
"
"
"
50#000 $:
,/57%/9
-
-#
+
.
456%41
#
24
< .
"
#
"
'
%
#
$#
"
'
400
&
"
,
$#
#
"
'
:
-%
# )
"
'
"
"
'
%
#
"
/6%424
#
'
'
:
15/ L 1/
55C
% 55C '
9%65
,
15/ L 1/
-
16#466
#
%
$#
"
"
#
% "
%
"
"
,
"
-
%
'
#
"
%
"
"
"
"
"
#
'
'
#
25
M
:
E
'
# )
%
#
M
E
'
:
%
# +
#
%
'
# E"
%
"
#
"
"
>
& " "
'
,
"
%
# +
%
%
#
9#1#
8
)
"
>
9#1# #
:
:
"
#
,
26
#
,'
%
60 30F8
-%
90 94F8
#
$: &
70
%.
600 640
5&
#
:0)
20C#
)
#
,( )
$
&
:
"
2
)
%:
,1224-
>
;
& !
,'
0 /% '
) !
!?
*
*
:
1&
&*
!
,
+/'+! !
! !" ! !
&/&
&/) , : &
) #/ ( !
2/"6 4
2/"6 4
2/"6 4
2/"6 4
"
2/"6 4
/4#000
400 200
20 190
1#000 1#264
/40 590
4
/4#000
400 200
20 190
1#000 1#264
/40 590
64
5400 4000
764
20 110
1000 1340
/40 5/0
54
/#000 5#400
940
7/ 34
364 1/40
170 /14
14 /1
100 /00
30
4 14
9/0 760
/4 44
/
100 140
90 60
5 14
550 740
16 90
2,
&4
-
>
%
%
$
,1227-
30
9#1# # #
:
D
'
'
# <
# I
%
"
.
%
"
I
*
.
"
D
'
%
#
'
%
"
'
%
#
*
'
#+
'
#
:
#
>
1- D
/- :
%1
5-
( <
/
/
( <
9-
%
/
90
4-
'
7-
(# <
/0
'% 1
&
/%4
( <
%5
14
( <
6
6- :
"
D
A
'
)
3
"
>
31
Dasar Perancangan :
• Kap. Olah PKS 30 ton TBS/jam
• Pengoperasian maks. 20 jam/h
• Laju alir limbah 1,0 m3/ton TBS
•
2
Luas areal pengolahan limbah 83.000 m
•
3
Volume limbah 600 m /hari
Bak pengeringan lumpur
lumpur dari kolam Anaerobik
(30x20x0,5) m3
Bak Pengasaman
(30x10x3) m3
WPH
2,5 h
BOD = 25.500
Bak Pengutipan
(10x4x1,5) m3
3/
1
2
120 m /h
450 m3//h
4
(120x30x5,5) m3
(60x20x5,5) m3
K. Anaerobik
Primer 1
K. Anaerobik
Sekunder 1
WPH = 40 h
WPH = 20 h
(125x40x2,5) m3
K. Alga
7h
K. Fakultatif
WPH = 15 h
Resirkulasi 50%
WPH
2h
K. Alga 2
7h
8m
(90x30x2) m3
3/
30 m /h
3
WPH
2,5 h
•
•
•
•
K. Anaerobik
Primer 2
K. Anaerobik
Sekunder 2
WPH = 40 h
WPH = 20 h
K. Alga 3
7h
10 m
Air rebusan
Limbah Klarifikasi
Air hidrosiklon
Alat pengukur
aliran
10 m
Buang
BOD = 50 mg/l
10 m
8m
30 m
8m
120 m
8m
60 m
8m
123 m
8m
90 m
8m
90 m
Gambar 8 Dasar Perancangan Sistem Kolam Anaerobik Fakultatif. Kap. PKS 30 ton
TBS/jam
32
9#1#:#
:
,
#
"
K
"
-%
'
'
#
%
%
%
%
#
'
#
'
%
,<
% 1236-#
'
I
.
"
%
'
>
%
I
%
%
%
#
$
#
'
< %
#)
) #
>
.
4
!&
:
' !- /' +
( <
!6*' &!
"
64 30
&
33
#
%
"
#
'
G8
5!#
BB
"
# )
'
#
.
)4
&*
/B
) (
#
!& '
& ( !
*
#
# $
,
:+) 5#400 4#000
%
; 1%4
9
& -%
;9
,'
;1 %
; 0%/4 %
/
A
2:
)
-
/%4
#
9
;9
;1
34
A
,'
10
- /%4
; 1%4
; 0%/4
"
"
#D
"
#
#
"
%
'
#
"
%
'
"
%
# )
'
"
#
35
Parit Utama LPKS
Jalan Panen
A
'
"
A
15 cm
10 cm
daerah perakaran
A
7,7 m
A
"
'
36
A
10 cm
A
'
A
-
!&
'
&
/%4 ; 1%/4 ; 0%1
# 2 +!" ) (4
#
%
#
"
#$
%
#
#
"
%
# )
"
#
%
'
%
#I
"
'
# I
'# $
%
%
%
%
#
/0"
50"
50" #
37
"
%
$: #
-
!&
+ <
! &
"
"
,
,*
-
*
#
"
"
,8
'
#
%
*
%
'
#
%
&*
# A
#$
"
>
Gambar . Aplikasi limbah cair PKS dengan cara traktor-tangki
38
:
%
#G
"
"
# )
# <
$:
/9C
#
"
57 "
"
#
%
"
'
# )
"
14%/ "
'
40C
%
10 14C#
"
"
%
#
#
'
"
"
>
'
%
%
%
#
#
% <
#
'
,<
'
.
#
% 1236-#
*
"
%
#
39
"
%
740
&
&
#
)
# /# # &/) , ? & #! #
+
'&
& !
1#
:+) ,
* !
&-
'
!
O 5#400
/#
,
5#
*& &/) , ? &
&-
O 5#000
<
7#0
>)
:
"
'
"
%:
,1224-
&
#
'
%
%
%
40
70C#
"
:+)
5#400
4#000
&
# <
#
:#510&94/& E $
&
P &24
,
"
-
,$
-#
"
%
%
'
%
'
"
#
40
:
"
"
A
#
"
?/
/#
+! CC
!
! ,
! /' !"
! ,
D
( / !
* /' &
&
! ,
0CC
#) !"
'+ & #6
/) * !
&
* *#/#
* /' & &
' / ! !
A
"
41
9#1#8#
:
$
A
#A
#
70 60C
0%/ 0%5C
'
% /0 90C
%
%
#
"
'
# :
"
%
%
"
#
"
" %
" ""
B
'
,)
"
%
% 122/-#
'
# I
40 4608%
'
"
' #
10 16
#
,.
Q 9%3
5
:+)&
"
&
KG 1400 9/00
5
5
&
/%4
#
1/
5
&1000
#
%
1%3
&1000
5
#
5
/3
#
:
# I
70
$: &
10
/0
5
/0#000
#
&
9%4
%
,
4#500
&
5
&
5
-# A
42
10 m
16 m
8m
20 m
8m
8m
20 m
120 m
8m
36 m
10 m
Dasar Perancangan :
•
•
•
Perangkap
kondensat
Pemanfaatan
Gasbio
Kompressor dan
resirkulasi gas
Bak Pengumpul
(16x10x3) m3
1
4
•
kondensat
3600 L
Tangki
AnC
15h
•
•
•
Kap. Olah PKS 30 ton TBS/jam
Pengoperasian maks. 20 jam/hari
Laju alir limbah dari St. Klarifikasi & air kondensat 0.8 m3/ton TBS
Laju alir limbah hidrosiklon 0,05 m3/ton TBS
Laju alir limbah total 0,85 m3/hari
8m
Volume total limbah 510 m3/hari
Luas areal pengolahan limbah 25.000 m2
(20x12x2,5) m3
Pengendapan
Anaerob
1h
WPH
1h
Aerasi-Aerobik
(30x15x2,5) m3
Pengendapan
Aerobik
2h
Buang ke
Sungai
BOD = 50 mg/l
WPH = 20 h
2
3
(120x30x3,5) m3
4
3600 L
Tangki
AnC
15h
Biosolid
Ke Sand Bed
Biosolid
dikeringkan
44 m
Lumpur anaerob & Biosolid
•
•
•
•
Air rebusan dr oil trap (5 jam)
Limbah Klarifikasi dr oil trap (8
jam)
Air hidrosiklon
Alat pengukur aliran
16 m
Bak Pengeringan lumpur (30x20x0,5)
8m
Gambar. Rancang bangun Sistem Tangki Anaerobik Tertutup (Resirkulasi Gas)/
Aerasi-Aerobik. Dirancang untuk PKS kapasitas 30 ton TBS ton TBS/jam
43
'
55C%
1000
"
"
,,
#
- /40
)
7
%
%
/0#000
#
A
'
'
# E
"
%
# $
'
"
%
#
:0)
O /000
&
%
# I
%
'
9#1#)# @
*$ ,@
*
9#1#)# #
$
-
8
"
.
#
, 8
-
"
8
20 1/0
#
:
"
>
.
%
>
44
"
50
&
,
4
-#
# *
,
#
/ '
-
%
#
&
#
%
"
'
#
.
'
# )
#
<
, % % %
%8 -
#
"
#
E
#
<
"
# E
'
"
/0
#I
10
$:
5
#
)
%
'
%
# E
#
>
45
& " "
'
,
-
)
# +
8
'
#
'
9#1#)# # @
>
*$ ,@
*
%
.
$
-
&
'
>
8+)% :+)%
#
'
%
#
%
"
&' ;
,
-%
%
'
>
#
#
:
#
8
"
,
&
"
-
'
>
#
#
"
#
%
"
,
" .
#
46
'
% '
"
"
'
#
#
'
#
"
$
#
)
"
# $
"
#
A
'
!
-!
,
.
/
'
8
Gas Bio
Pemisah
lumpur
LCPKS
L
u
m
p
u
r
Limbah Cair
Perombakan
anaerobik
Pemanfaatan
Biogas
Perombakan
aerobik
Sungai
Aplikasi
lahan
Perombakan
anaerobik
Pengeringan
dengan panas
Pengomposan/
Pengeringan
biologis
Kompos
Pencacahan
TKS
A
#
#
,
5 '
%
/'
-
%
"
#
47
' !"+ , ! * ?
' /&* , ! #/'# #
+)&
"
8
,@
!
"
*$- ,A
@
@
1#
@
>
*
*$
$
-
*$
%
%
%
#:
>
,
% '
%
-#
@
'
#
'
"
#
"
%
/ '
,
/ '
--#
$
A
,
8
"
%
'
" "
,
.
#
"
@
*
$
,@
*$-
$
#@
,
)1
-A
)/
'
"
R)
,)1
'% )/
)1
"
'
'
"
,
'-R
#
>
48
!" & ' !-&/' ! ! 2
&" *
2
( !
G
G
'
( !
4
.
554
&
4
/64
&
/40
&
)
90
"
$
/40
"
$
/00 "
:
+/'
" .
$
70 &
49
Pengukur
gas
Limbah cair
S
1
S2
D
1
V1
V
Tan2
gki
Penyimpanan
D2
V6
V
8
V3
V5
V7
Keluaran
V4
P
R
Pompa umpan
Pompa resirkulasi
Gambar . Diagram pilot plant (D1 aktif, D2 tidak aktif)
50
!"# # " *
@
(
$
,)1
A
-> $
1
'
'
"
%
-
,
/
"
"
#
#
/
)1
#
,
;-
#
/
"
%
<
#
)/
'#
'
"
#:
,/7 /3 8-#
#
% 8+)
8+)
%
<
#
I
"
"
#
.
"
.
.
.
#
D
'
# :
'
#
" "
%
#
20C .
#:
#
)
>
51
$
" "
8
"
#
8+)
3 10
+/& ,
20C
5
J
-
'
"
'
470 &
#
8+)
7/C#
'
" "
%
'
" "
#
,'
/#
-
8
"
#
"
#$
'
#
>
I
#
"
#
#
8
.
'
,
-#
&!*&' ' !" '#!" ! ( !" !
(
#
A
* ) " & )
& #
,
-E
"
% 30C
/0C
,7
-#
BB
#
BB %
52
1000
80
0
A
*
$
#A
#
"
#
A
$
!
%
*
.
/
/
#A
30C
/
%
#
BB
.
70 8
100C#
/3 8#
"
"
"
#
>
#
G
G
'
%
'
"
53
)
"
"
>
<
#
$
#
)
/
%
"
/0C
)
"
#
"
"
7
#
5%/C
70
# )
"
#
<
'
8
%
"
#
>
8
"
%
%
>
8+)
50 40C
70 60C
"
#
%
'
#
%
8
# $
"
%
'
#
54
/ '&
*&!-
!"+ , ! !
8
+)&
* ) " &)
& # E
"
# *
%
#
#
1400 9000
&
20C 8+)
8+)
8
< 7%4
# +
8
#
)
8
%
#I
8
%
/7 (
$: %
'
$:
14 16 ( #
"
"
>
8
.
%
.
,20 1/0
-%
%
%
"
# *
%
#+
%
.
%
'
@
*
$
,@
"
8
*$-#
"
,
.
'
8+)% :+)%
-%
%
,'
%
-# $
" "
8
'
#<
"
8+)
%
"
#
"
%
#
55
#
'
"
# :
@
*$
'
/7
(
$: %
8
#
9#/#
#
9#/# #
$
9#/# # # $
$
'
%
'
'
# )
%
%
'
'
'
#
$
$:
%
*
? 0%7
8 @ ? 1/
%
*
% 6/
%
8 @ ? 1#990
%
/0C
$
%
5
+ ?
/
#)
50
$: &
700
$: &
%
570
+ ?
/90
#
%
$
#
>
*
,
-%
" "
#
56
*
#
*
" "
#
%
" "
$
"
#
"
# <
"
# #
%
#
#
$
,$: -
"
L 50 "
$:
$:
0%
L 40 "
1 5
#
$
"
+ "
%
$
# <
"
+ "
. %
#
<
"
%
600 640
# I
54
&
/0 // < &
6 10
# $
"
#
%
#
<
#
%
5#000
%
>
57
)
A
:
"
A
9#/# # # $
,$
-
+
"
#
'
'
8
#
%
#
%
"
"
8&
%
#
'
#
58
I
8&
/0
"
# *
%
8&
14 /0#
%
"
8&
# :
8&
"
'
%
8&
"
%
8&
9%2
8&
/%5
#
$
%
54"
"
,
$
-#
#
40 70C%
Q34C%
%
'
'
"
#
<
7%3 6%4#
$
$
'
+
!&*
# #,
+
)&, !
#
:
G
!" !
$
$
%
,
-
:
,
%
$
"
#
)
#
#
(&
#
- !"
$ !"
#
:
,
$
-#
G
$
#
,
-
:
,
%
"
59
-#
:
#
$
$
:
#
,
%
.
,10
40C-#
.
:
'
$
,10 40C-
-
,
"
#
)
%
#
14 /0C%
%
$
"
"
#
'
5
5
# (
'
"
19 /1
'
46
"
/5
94 70 8#
' # $
%
'
"
#
'
%
%
%
.
1
5
1
#$
%
'
#
D
46
70 60F8#
"
%
60
-#
#
1%4
%
10
#
>
%
"
,
'
&
#
,
%
#
%
"
)
1/
8& O /0
$
/
%
&
$
"
#
%
#
8&
10
#
$
'
8
#
>
Tandan Kosong
Sawit (TKS)
Perajangan TKS dengan
Mesin Perajang
Kompos
Tandan Kosong (TKS)
Pembalikan Kompos
dengan Mesin Pembalik
Pembuatan Tumpukan
Penyiraman Kompos
dengan
Limbah Cair PKS
61
9#/# # #
:
$
"
# +
"
%
%
%
'
%
#
:
'
%
%
%
%
# :
%
"
%
>
%
%
/9
#
"
'
$
>
1# $
"
/# A
#
%E
9
"
"
40C# :
%
#
5#
9
#
9#
#
4#
90 40 8# I
40 8
"
#
%
"
4
#
7#
#
6#
9
#
62
)
4.2.A.iv.
)
"
$
:
8
,
:
-
"
#:
"
#
, ' !
!" /)& !
!( ! +*+!"
1&
$
94
,"
/" #
-
1 " #
10008
+<
" "
104
# :
" "
#
#
$
63
Tandan kosong
Mesin crusher
Mesin pencacah
Cacahan
Serat
Serat kering
Pengeringan
Serat
bersih
Pembersihan akhir
Penggulungan
& pengikat serat
A
)
# )
,$
$
>
-#
1
&
#
%
%
#
1#
$
'
#
#
"
$
#
#
'
#
%
#
/# )
'
$
#
64
5#
$
13 <
"
500
$
#
'
$
%
#
$
'
" -#
'
$
"
,10 "
'%
%
%
50
S
%
%
%
%
#
,& #!" !
"
, !
>
*
5
5/ ; 5/ ; 1%/ "
1 &"
:
"
1//3%3 &
#
5
#
#
,
-
1>5#
:
T ; 1//3%3 K
506%/ #
:
K 5&9 ; 1//3%3 K 2/1%7 #
1>/#
:
/C
1C
, ' !
'
/)#
!
,
/,
' !
,8 ,+
%
%
/9
#
"
'
$
>
1# $
"
/# A
#
%E
9
"
"
40C# :
%
#
5#
9
#
9#
#
4#
90 40 8# I
40 8
"
#
"
%
4
#
66
7#
#
6#
9
9#/# #.# $
#
,
:
-
U# *
'
:
"
17 /9C , $
-#
%
%
'
#
#
"
%
#
"
$
#
1225&1229
$ :
"
U#
1224%
"
$
,
0
$
/
40
/61%24
&
"
/
&
/
/
&
# (
/
1#
%
" "
#
35%4 &
<
63%//C
#
/1%63C
97%67
'
"
/
#
.
$:
"
?
1-
:
%
%
#
67
"
#*
53" %
4 10 " # *
#
,
%
%
,
-%
#
/0
/-
#
"
H%
0<
5-
'#
'
'
#
0354 35%
79%93
%
K 69%16
D
O1
@
&
5
5
&
# *
%
#
K:
"
%
"
@
9-
$
,O1- #
#
94%12C%
92C
#
%
%
"
0< "
#
'
%
#B
'
#
4-
,
H
:
'
19 17C%
17 13C%
%
H-#
94F%C# )
,: #
-
/
%
#
71#540
,7
-% :
14 12%
95%/4C 99%72C%
68
' /0 //C#
%
91%/4
%
:
/1%59
' /0C%
95%4C#
'
+<
/9C%
17% 13% /0% //%
/5C ,/0C
%
H-# )
,
-
#
"
1>9%
H
0%/C
160=8
%
/
/
%
/0
6-
#
# )
8&E&<
8
% E
%
<
#
" "
"
#
G
04/4 31#
:
%
, "
@
@
-# (
%
3-
%
#
# *
'
%
%
$
91%51%95%9/
%
%
%
#%
53%93 90%97#
%
#
2-
E.
'
'
#
"
'
H
55 95= @#
&!(
* *+)
!(
*
( !
/ *&, (
/)
&
?# #'
* - !" (&&$&!
&!""& * ( !"
!
!
%
&!(
* *+)
- !"
)&, &!""&
"
#
69
$
'% .
%
%
%
10#
<
#
72
11#
+<
,
1/#
,
10-#
6-
+<
5%4
#
15#
8 "
19#
#
#
14#
1
17#
#
$
,
16#
-#
10
9
13#
+.
&
-# <
104 8 ,
::
#
)
17#
9#/#8#
:
,:
:
:
-
:
+ "
"
A
#
%
"
#
"
#
%
"
#
# $
'
'
%
#
$
'
#
#
%
#
73
"
#
,
%
-
+
<
#+
#
%
#
%
#
%
# *
%
"
#
$
$
"
#
$
%
%
&
#
'
#
"
#
(
%
$
i
!"
#)
%
"
%
%
"
%
# *
'
"
'
%
#
'
'
#
'
'
%
#
#
%
%
%
'
# +
'
#
"
-
%
,
,
-
#
#
1
)
%
"
%
.
# *
%
#
#$
/0
,1234 /004-%
"
356
,
"
%
#
/004%
#
"
"
/7
#
,8 +-
1/%3
/004%
/009# )
1/%4
%
/010%
400
,)
/%6
$: ,
-
% /007-#
%
'
%
'
"
,
%
-# *
"
'
'
# $
"
"
;
#
"
#
%
"
"
2
"
#<
'
=
=
"
#:
,
%
'
'
-%
#
#
%
,"
"
"
" -#
"
%
"
,
'
-#
'
"
"
#
"
"
%
#
:
$
'
'%
'
>
#
'
"
"
#
:
.
%
# <
#
"
'
'
3
"
%
'#
'
.
'
"
#
)
#
%
"
"
"
#
"
"
.
#
# +
'
%
#
#$# !
$
>
:
#
%
#
4
:
#
#
%
# !" &!" #'
!(# !
:
'
#
?
$
'
#
$
'
"
#
'
#
5
$
,$: #
@
%$
:
,(
:
- #
8 +
,$: #
'
%
$:
#
"
"
"
A
1
'
/#
>
)#* !
$
,"
-
B
/#/
5#0
B
&"
/#
B
#
)
%
"
#
20
/30
/20
&
$: # )
0#4C
D
#
$
8
# $
<
#
+! +
! # ,(
&
!( !
%
6
D
,'
$
8
.
)
-
#
#
-# <
,
100C%
* : ,*
%
!)
%
&ED: ,E
"
D
%
$
:
:
" -# *
!#
" -
* :
%
, "
ED:
-
'
#
TANDAN BUAH SEGAR
PEREBUSAN
(Sterilizer)
Tandan Kosong
PERONTOKAN
(Threser)
Mulsa/Pupuk
PENGADUKAN
(Digester)
PENGEPRESAN
(Screw Presser)
PEMISAHAN AMPAS
PENYARINGAN
Vibrating Screen
Depericarper
PENGENDAPAN
Centrifugal Purifier
hydrocyclon
PEMECAHAN
PEMURNIAN
Clarivication Tank
PENGERINGAN
Oil Vacum Dryer
PENYIMPANAN
CPO
PENGERINGAN
Nut Silo
Cangkang
Nut Cracker
PEMISAHAN
Dry Separator
PENGERINGAN
Winnowing Kernel
PENYIMPANAN
KERNEL
A
1# )
7
%
!"+ , !
&!-
:
(
,
&
"&!" # ,
D
-
)
8
.
#)
,)
# )
30F
20F8#
, "
'
-
#*
10C & 14C
# )
8
+ $
%
$
,G
"
,
,)
"
-#
-
-#
)
"
) "
+ H
,8
#
#
'
"
%
8
$
,
'
%
$
#
.
+* *
/# !& !
&!+
&
G "
#
)
#
.
$
'
:
" %
,+
-#
8
TBS 100%
Penguapan 0,4%
Air kondensat 11,1%
PEREBUSAN
Tandan Rebus 88,5 %
PERONTOKAN
Tandan Kosong 21,5%
Buah 67%
PENGADUKAN
PENGEPRESAN
Mulsa/Pupuk
23,5
PENYARINGAN
Air 9,7%
Minyak
DEPERICARTER I
Air
7,9%
DEPERICARTER II
Limbah
Padat
DECANTER
Air
14,4%
PEMECAHAN
CANGKANG
Dikeringkan
26,0%
Minyak
CPO
22,5%
PURIFIER
PEMISAHAN ANGIN
Pupuk
4,2%
1,2%
4,2%
Minyak
1,0%
Tangki
Timbun
CPO
Ampas 12,9%
10,6%
KLARIFIKASI
Sludge 26,3%
VACUM
DRYER
BOILLER
2,2%
39,4%
PEMISAHAN
DENGAN AIR
PENGERINGAN
Tangki
Timbun
CPO
5,0%
PENYIMPANAN
KERNEL
Minyak 0,2%
TANGKI
PENGUMPULAN
LIMBAH CAIR
Limbah Cair
9,7%
Air Kondensat 11,1%
Limbah cair 60%
UNIT INSTALASI PENGOLAHAN LIMBAH (IPAL)
0
:
"
A
/#
+* *
!"+ , ! ! &
)
"
8
1&
:
8
.
" %
8
#
'
)
"
13
/9
#
# :
70
/1 C
30F8
'
9 C#
8
A
)
"
9
'
#
8
"
)
"
"
&
<
8 "
#
"
,
"
#
"
%
"
"
#
)
"
60F8
6 C
19
40F8% 70F8
17
#
%
(
,
-%
#
*
8 +
%
#
$:
'
,DD -
#
8 +
%
$:
# *
8 +
%
%
%
'
'
# $
"
#
10
&/) ,
%
!&* ( ! +
'
!*& &/) ,
1&
'
1&
I
$
%
% "
#
#
"
"
A
5#
A
'
#
A
9
$
1
'
#
'
,* % $
$
-#
1# I
%
'
+
!*& '
!&*
%
) "
#'#
+/'+* '# '
' ' !' &
! "&
.
8
#'#
!
0
,'
!5
234
$
(
+!
-
%
"
0
'
!"
&
+/'+* /
)+!
! "& '# '
' &
#'#
*
! !
&5 ' ' !
* ' ' !
& & &" *&
& #/' ! ) +&
>$
$#
,/000-
11
Minyak sawit
Daging Buah
Sludge
Minyak kasar
Sabun
Padatan
Pakan ternak
Pengisi bahan bangunan
Serat/sabut
Minyak goreng
Minyak
Inti
KelapaSawit
Margarin
e
Salad
dll.
Bungkil
Biji Sawit
Arang
Bahan bakar
Papan partikel
Bricket
Karbon aktif
Pakan ternak
Bahan bakar
Industri kimia
Industri pangan
Tempurung
Asap air
Tepung tempurung
Tandan Kosong
A
5#
Industri kimia
Industri kimia
Briket
Pakan ternak
Bahan bakar
Pupuk
Mulsa
Bahan organik
'
12
TANDAN BUAH
SEGAR (100 %)
PENGUAPAN 0,4%
BLOWDOWN 11,1%
BRONDOLAN
67 %
TANDAN KOSONG
21,5 %
CPO KASAR
43,5 %
BIJI DAN AMPAS
23,5 %
UNSUR N 1,5 %
CPO 22,5 %
UNSUR P 0,5 %
SOLID 4,1 %
BIJI 10,4 %
UNSUR K 7,3 %
AIR 16,9 %
KERNEL 5 %
SERAT 11,5 %
CANGKANG
5,4 %
AIR 1,4%
UNSUR Mg 0,9 %
9# D
A
<
$
AMPAS 12,9 %
$
,$
"
:
-
7
/009%
"
'
#
#
$
$:
%
1/
%
/0C
$
%
+ ?
50
5
/
$: &
700
8 @ ?
$: &
%
570
/90
? 0%7
# )
%
+ ?
*
,
$
*
% 1232-#
% 6/
%
8 @ ? 1#990
'
$
$
/
>
13
$
/#
'
$
#
# * ! - !" ( '
,$
&
-J
2 +!6 ,477
50
%
94
. 9
70
.
>J
K
K /0C $:
JJJ
K
*&
2, 6 ,4777
89
8
0
/
JJ
& '&
%
1
K /70
$
90
$
&
"
5%69
%
1%65
# )
'
#
$
5
#
$
5
:
&
:
&
1#
"
:
/#
69%93
19%96
5#
10%90
9#
1%75
4#
% 9
8
0 8 .
% ;
;% ;
.
%0 8
%; .
8
0
8 ;
&
0
%
%
0%29
19%96
50
#
%0 0
0
$:
9
:
%
8
.
9
9
,
-
10%90
/0%03
14
10%42
//C
1%44
$:
9%9/
#
)
'
"
%
%
%
>
I
%
'
#
'
%
%
%
%
$
%
%
%.
#
%
%
#
'
,
-
#
:
'
'
%
%
#
$
" "
#
)
%
"
%
&* &
'
#
&/) ,
'
1&
<
# +
%
)
:
>
"
1
$
8 +
/%40
1#
15
$
9
1
8 +
+
1#
/#54
/#
+ ,
+
-
0%15
5#
0%0/
I
/%40
E'
) "
"
1
$:
/9
0%5 0%9
%
&
"
1%776
5
1
8 +
#
"
L 70C
#
:
$
-
,
"
:
)
-
"
$
$
4
,
"
,
4
#
:
+
<
1#
:+)
&
/#
8+)
&
5#
$
&
%% < 0 8
&
<
9#
9
< %0
0
%< 0
9
%. 8
%
0
0
8
%
.
$
16
:
+
<
&
4#
7#
; < .8
<
% 80
%% )
'
%
"
"
%
%
#
/# $ "
>
%
#
.
'
%
"
"
#
?
M
#
E
%
#
M
E
%
:
#
'
.
:
'
21
"
#
:
"
%
:
>
1#
%
"
"
" "
:
"
-
"
,
"
"
"
"
%
%
.
#
/#
"
"
%
%
#
5#
'
,
.
%
.
9#
H
-#
!
#
4#
"
'
%
.
"
#
7#
#
6#
#
:
"
%
)
%
"
%
%
#
"
22
%
:
#*
:
%
"
"
%
#
%
#
M
*
$#
"
E
"
%
&
N
,
,
-# )
-
8
"
$
'
# )
%
#
%
$#
"
"
$#
"
#
.
$#
%
"
%
$#
#
"
5#300
300
%
"
5000
# $
$:
#
"
%
10
%
%
14
#
%
# <
#
.
'
#
23
"
% "
%
"
"
,
"
-
%
'
#
"
%
"
"
"
"
"
#
'
'
# $#
"
:
$
,:
- 8
$: ,
N:
N $:-
'
'
#
"
8
/
+ ,
%
"
,8 +-
+-#
%
% "
+
%
%
%
#
9
"
,
.
%
-
/
%
+#
$#
"
8 +%
,
+
# )
%
"
"
16%7C ,
+
,
#)
"
%
.
-
"
"
"
50#000 $:
,/57%/9
-
-#
+
.
456%41
#
24
< .
"
#
"
'
%
#
$#
"
'
400
&
"
,
$#
#
"
'
:
-%
# )
"
'
"
"
'
%
#
"
/6%424
#
'
'
:
15/ L 1/
55C
% 55C '
9%65
,
15/ L 1/
-
16#466
#
%
$#
"
"
#
% "
%
"
"
,
"
-
%
'
#
"
%
"
"
"
"
"
#
'
'
#
25
M
:
E
'
# )
%
#
M
E
'
:
%
# +
#
%
'
# E"
%
"
#
"
"
>
& " "
'
,
"
%
# +
%
%
#
9#1#
8
)
"
>
9#1# #
:
:
"
#
,
26
#
,'
%
60 30F8
-%
90 94F8
#
$: &
70
%.
600 640
5&
#
:0)
20C#
)
#
,( )
$
&
:
"
2
)
%:
,1224-
>
;
& !
,'
0 /% '
) !
!?
*
*
:
1&
&*
!
,
+/'+! !
! !" ! !
&/&
&/) , : &
) #/ ( !
2/"6 4
2/"6 4
2/"6 4
2/"6 4
"
2/"6 4
/4#000
400 200
20 190
1#000 1#264
/40 590
4
/4#000
400 200
20 190
1#000 1#264
/40 590
64
5400 4000
764
20 110
1000 1340
/40 5/0
54
/#000 5#400
940
7/ 34
364 1/40
170 /14
14 /1
100 /00
30
4 14
9/0 760
/4 44
/
100 140
90 60
5 14
550 740
16 90
2,
&4
-
>
%
%
$
,1227-
30
9#1# # #
:
D
'
'
# <
# I
%
"
.
%
"
I
*
.
"
D
'
%
#
'
%
"
'
%
#
*
'
#+
'
#
:
#
>
1- D
/- :
%1
5-
( <
/
/
( <
9-
%
/
90
4-
'
7-
(# <
/0
'% 1
&
/%4
( <
%5
14
( <
6
6- :
"
D
A
'
)
3
"
>
31
Dasar Perancangan :
• Kap. Olah PKS 30 ton TBS/jam
• Pengoperasian maks. 20 jam/h
• Laju alir limbah 1,0 m3/ton TBS
•
2
Luas areal pengolahan limbah 83.000 m
•
3
Volume limbah 600 m /hari
Bak pengeringan lumpur
lumpur dari kolam Anaerobik
(30x20x0,5) m3
Bak Pengasaman
(30x10x3) m3
WPH
2,5 h
BOD = 25.500
Bak Pengutipan
(10x4x1,5) m3
3/
1
2
120 m /h
450 m3//h
4
(120x30x5,5) m3
(60x20x5,5) m3
K. Anaerobik
Primer 1
K. Anaerobik
Sekunder 1
WPH = 40 h
WPH = 20 h
(125x40x2,5) m3
K. Alga
7h
K. Fakultatif
WPH = 15 h
Resirkulasi 50%
WPH
2h
K. Alga 2
7h
8m
(90x30x2) m3
3/
30 m /h
3
WPH
2,5 h
•
•
•
•
K. Anaerobik
Primer 2
K. Anaerobik
Sekunder 2
WPH = 40 h
WPH = 20 h
K. Alga 3
7h
10 m
Air rebusan
Limbah Klarifikasi
Air hidrosiklon
Alat pengukur
aliran
10 m
Buang
BOD = 50 mg/l
10 m
8m
30 m
8m
120 m
8m
60 m
8m
123 m
8m
90 m
8m
90 m
Gambar 8 Dasar Perancangan Sistem Kolam Anaerobik Fakultatif. Kap. PKS 30 ton
TBS/jam
32
9#1#:#
:
,
#
"
K
"
-%
'
'
#
%
%
%
%
#
'
#
'
%
,<
% 1236-#
'
I
.
"
%
'
>
%
I
%
%
%
#
$
#
'
< %
#)
) #
>
.
4
!&
:
' !- /' +
( <
!6*' &!
"
64 30
&
33
#
%
"
#
'
G8
5!#
BB
"
# )
'
#
.
)4
&*
/B
) (
#
!& '
& ( !
*
#
# $
,
:+) 5#400 4#000
%
; 1%4
9
& -%
;9
,'
;1 %
; 0%/4 %
/
A
2:
)
-
/%4
#
9
;9
;1
34
A
,'
10
- /%4
; 1%4
; 0%/4
"
"
#D
"
#
#
"
%
'
#
"
%
'
"
%
# )
'
"
#
35
Parit Utama LPKS
Jalan Panen
A
'
"
A
15 cm
10 cm
daerah perakaran
A
7,7 m
A
"
'
36
A
10 cm
A
'
A
-
!&
'
&
/%4 ; 1%/4 ; 0%1
# 2 +!" ) (4
#
%
#
"
#$
%
#
#
"
%
# )
"
#
%
'
%
#I
"
'
# I
'# $
%
%
%
%
#
/0"
50"
50" #
37
"
%
$: #
-
!&
+ <
! &
"
"
,
,*
-
*
#
"
"
,8
'
#
%
*
%
'
#
%
&*
# A
#$
"
>
Gambar . Aplikasi limbah cair PKS dengan cara traktor-tangki
38
:
%
#G
"
"
# )
# <
$:
/9C
#
"
57 "
"
#
%
"
'
# )
"
14%/ "
'
40C
%
10 14C#
"
"
%
#
#
'
"
"
>
'
%
%
%
#
#
% <
#
'
,<
'
.
#
% 1236-#
*
"
%
#
39
"
%
740
&
&
#
)
# /# # &/) , ? & #! #
+
'&
& !
1#
:+) ,
* !
&-
'
!
O 5#400
/#
,
5#
*& &/) , ? &
&-
O 5#000
<
7#0
>)
:
"
'
"
%:
,1224-
&
#
'
%
%
%
40
70C#
"
:+)
5#400
4#000
&
# <
#
:#510&94/& E $
&
P &24
,
"
-
,$
-#
"
%
%
'
%
'
"
#
40
:
"
"
A
#
"
?/
/#
+! CC
!
! ,
! /' !"
! ,
D
( / !
* /' &
&
! ,
0CC
#) !"
'+ & #6
/) * !
&
* *#/#
* /' & &
' / ! !
A
"
41
9#1#8#
:
$
A
#A
#
70 60C
0%/ 0%5C
'
% /0 90C
%
%
#
"
'
# :
"
%
%
"
#
"
" %
" ""
B
'
,)
"
%
% 122/-#
'
# I
40 4608%
'
"
' #
10 16
#
,.
Q 9%3
5
:+)&
"
&
KG 1400 9/00
5
5
&
/%4
#
1/
5
&1000
#
%
1%3
&1000
5
#
5
/3
#
:
# I
70
$: &
10
/0
5
/0#000
#
&
9%4
%
,
4#500
&
5
&
5
-# A
42
10 m
16 m
8m
20 m
8m
8m
20 m
120 m
8m
36 m
10 m
Dasar Perancangan :
•
•
•
Perangkap
kondensat
Pemanfaatan
Gasbio
Kompressor dan
resirkulasi gas
Bak Pengumpul
(16x10x3) m3
1
4
•
kondensat
3600 L
Tangki
AnC
15h
•
•
•
Kap. Olah PKS 30 ton TBS/jam
Pengoperasian maks. 20 jam/hari
Laju alir limbah dari St. Klarifikasi & air kondensat 0.8 m3/ton TBS
Laju alir limbah hidrosiklon 0,05 m3/ton TBS
Laju alir limbah total 0,85 m3/hari
8m
Volume total limbah 510 m3/hari
Luas areal pengolahan limbah 25.000 m2
(20x12x2,5) m3
Pengendapan
Anaerob
1h
WPH
1h
Aerasi-Aerobik
(30x15x2,5) m3
Pengendapan
Aerobik
2h
Buang ke
Sungai
BOD = 50 mg/l
WPH = 20 h
2
3
(120x30x3,5) m3
4
3600 L
Tangki
AnC
15h
Biosolid
Ke Sand Bed
Biosolid
dikeringkan
44 m
Lumpur anaerob & Biosolid
•
•
•
•
Air rebusan dr oil trap (5 jam)
Limbah Klarifikasi dr oil trap (8
jam)
Air hidrosiklon
Alat pengukur aliran
16 m
Bak Pengeringan lumpur (30x20x0,5)
8m
Gambar. Rancang bangun Sistem Tangki Anaerobik Tertutup (Resirkulasi Gas)/
Aerasi-Aerobik. Dirancang untuk PKS kapasitas 30 ton TBS ton TBS/jam
43
'
55C%
1000
"
"
,,
#
- /40
)
7
%
%
/0#000
#
A
'
'
# E
"
%
# $
'
"
%
#
:0)
O /000
&
%
# I
%
'
9#1#)# @
*$ ,@
*
9#1#)# #
$
-
8
"
.
#
, 8
-
"
8
20 1/0
#
:
"
>
.
%
>
44
"
50
&
,
4
-#
# *
,
#
/ '
-
%
#
&
#
%
"
'
#
.
'
# )
#
<
, % % %
%8 -
#
"
#
E
#
<
"
# E
'
"
/0
#I
10
$:
5
#
)
%
'
%
# E
#
>
45
& " "
'
,
-
)
# +
8
'
#
'
9#1#)# # @
>
*$ ,@
*
%
.
$
-
&
'
>
8+)% :+)%
#
'
%
#
%
"
&' ;
,
-%
%
'
>
#
#
:
#
8
"
,
&
"
-
'
>
#
#
"
#
%
"
,
" .
#
46
'
% '
"
"
'
#
#
'
#
"
$
#
)
"
# $
"
#
A
'
!
-!
,
.
/
'
8
Gas Bio
Pemisah
lumpur
LCPKS
L
u
m
p
u
r
Limbah Cair
Perombakan
anaerobik
Pemanfaatan
Biogas
Perombakan
aerobik
Sungai
Aplikasi
lahan
Perombakan
anaerobik
Pengeringan
dengan panas
Pengomposan/
Pengeringan
biologis
Kompos
Pencacahan
TKS
A
#
#
,
5 '
%
/'
-
%
"
#
47
' !"+ , ! * ?
' /&* , ! #/'# #
+)&
"
8
,@
!
"
*$- ,A
@
@
1#
@
>
*
*$
$
-
*$
%
%
%
#:
>
,
% '
%
-#
@
'
#
'
"
#
"
%
/ '
,
/ '
--#
$
A
,
8
"
%
'
" "
,
.
#
"
@
*
$
,@
*$-
$
#@
,
)1
-A
)/
'
"
R)
,)1
'% )/
)1
"
'
'
"
,
'-R
#
>
48
!" & ' !-&/' ! ! 2
&" *
2
( !
G
G
'
( !
4
.
554
&
4
/64
&
/40
&
)
90
"
$
/40
"
$
/00 "
:
+/'
" .
$
70 &
49
Pengukur
gas
Limbah cair
S
1
S2
D
1
V1
V
Tan2
gki
Penyimpanan
D2
V6
V
8
V3
V5
V7
Keluaran
V4
P
R
Pompa umpan
Pompa resirkulasi
Gambar . Diagram pilot plant (D1 aktif, D2 tidak aktif)
50
!"# # " *
@
(
$
,)1
A
-> $
1
'
'
"
%
-
,
/
"
"
#
#
/
)1
#
,
;-
#
/
"
%
<
#
)/
'#
'
"
#:
,/7 /3 8-#
#
% 8+)
8+)
%
<
#
I
"
"
#
.
"
.
.
.
#
D
'
# :
'
#
" "
%
#
20C .
#:
#
)
>
51
$
" "
8
"
#
8+)
3 10
+/& ,
20C
5
J
-
'
"
'
470 &
#
8+)
7/C#
'
" "
%
'
" "
#
,'
/#
-
8
"
#
"
#$
'
#
>
I
#
"
#
#
8
.
'
,
-#
&!*&' ' !" '#!" ! ( !" !
(
#
A
* ) " & )
& #
,
-E
"
% 30C
/0C
,7
-#
BB
#
BB %
52
1000
80
0
A
*
$
#A
#
"
#
A
$
!
%
*
.
/
/
#A
30C
/
%
#
BB
.
70 8
100C#
/3 8#
"
"
"
#
>
#
G
G
'
%
'
"
53
)
"
"
>
<
#
$
#
)
/
%
"
/0C
)
"
#
"
"
7
#
5%/C
70
# )
"
#
<
'
8
%
"
#
>
8
"
%
%
>
8+)
50 40C
70 60C
"
#
%
'
#
%
8
# $
"
%
'
#
54
/ '&
*&!-
!"+ , ! !
8
+)&
* ) " &)
& # E
"
# *
%
#
#
1400 9000
&
20C 8+)
8+)
8
< 7%4
# +
8
#
)
8
%
#I
8
%
/7 (
$: %
'
$:
14 16 ( #
"
"
>
8
.
%
.
,20 1/0
-%
%
%
"
# *
%
#+
%
.
%
'
@
*
$
,@
"
8
*$-#
"
,
.
'
8+)% :+)%
-%
%
,'
%
-# $
" "
8
'
#<
"
8+)
%
"
#
"
%
#
55
#
'
"
# :
@
*$
'
/7
(
$: %
8
#
9#/#
#
9#/# #
$
9#/# # # $
$
'
%
'
'
# )
%
%
'
'
'
#
$
$:
%
*
? 0%7
8 @ ? 1/
%
*
% 6/
%
8 @ ? 1#990
%
/0C
$
%
5
+ ?
/
#)
50
$: &
700
$: &
%
570
+ ?
/90
#
%
$
#
>
*
,
-%
" "
#
56
*
#
*
" "
#
%
" "
$
"
#
"
# <
"
# #
%
#
#
$
,$: -
"
L 50 "
$:
$:
0%
L 40 "
1 5
#
$
"
+ "
%
$
# <
"
+ "
. %
#
<
"
%
600 640
# I
54
&
/0 // < &
6 10
# $
"
#
%
#
<
#
%
5#000
%
>
57
)
A
:
"
A
9#/# # # $
,$
-
+
"
#
'
'
8
#
%
#
%
"
"
8&
%
#
'
#
58
I
8&
/0
"
# *
%
8&
14 /0#
%
"
8&
# :
8&
"
'
%
8&
"
%
8&
9%2
8&
/%5
#
$
%
54"
"
,
$
-#
#
40 70C%
Q34C%
%
'
'
"
#
<
7%3 6%4#
$
$
'
+
!&*
# #,
+
)&, !
#
:
G
!" !
$
$
%
,
-
:
,
%
$
"
#
)
#
#
(&
#
- !"
$ !"
#
:
,
$
-#
G
$
#
,
-
:
,
%
"
59
-#
:
#
$
$
:
#
,
%
.
,10
40C-#
.
:
'
$
,10 40C-
-
,
"
#
)
%
#
14 /0C%
%
$
"
"
#
'
5
5
# (
'
"
19 /1
'
46
"
/5
94 70 8#
' # $
%
'
"
#
'
%
%
%
.
1
5
1
#$
%
'
#
D
46
70 60F8#
"
%
60
-#
#
1%4
%
10
#
>
%
"
,
'
&
#
,
%
#
%
"
)
1/
8& O /0
$
/
%
&
$
"
#
%
#
8&
10
#
$
'
8
#
>
Tandan Kosong
Sawit (TKS)
Perajangan TKS dengan
Mesin Perajang
Kompos
Tandan Kosong (TKS)
Pembalikan Kompos
dengan Mesin Pembalik
Pembuatan Tumpukan
Penyiraman Kompos
dengan
Limbah Cair PKS
61
9#/# # #
:
$
"
# +
"
%
%
%
'
%
#
:
'
%
%
%
%
# :
%
"
%
>
%
%
/9
#
"
'
$
>
1# $
"
/# A
#
%E
9
"
"
40C# :
%
#
5#
9
#
9#
#
4#
90 40 8# I
40 8
"
#
%
"
4
#
7#
#
6#
9
#
62
)
4.2.A.iv.
)
"
$
:
8
,
:
-
"
#:
"
#
, ' !
!" /)& !
!( ! +*+!"
1&
$
94
,"
/" #
-
1 " #
10008
+<
" "
104
# :
" "
#
#
$
63
Tandan kosong
Mesin crusher
Mesin pencacah
Cacahan
Serat
Serat kering
Pengeringan
Serat
bersih
Pembersihan akhir
Penggulungan
& pengikat serat
A
)
# )
,$
$
>
-#
1
&
#
%
%
#
1#
$
'
#
#
"
$
#
#
'
#
%
#
/# )
'
$
#
64
5#
$
13 <
"
500
$
#
'
$
%
#
$
'
" -#
'
$
"
,10 "
'%
%
%
50
S
%
%
%
%
#
,& #!" !
"
, !
>
*
5
5/ ; 5/ ; 1%/ "
1 &"
:
"
1//3%3 &
#
5
#
#
,
-
1>5#
:
T ; 1//3%3 K
506%/ #
:
K 5&9 ; 1//3%3 K 2/1%7 #
1>/#
:
/C
1C
, ' !
'
/)#
!
,
/,
' !
,8 ,+
%
%
/9
#
"
'
$
>
1# $
"
/# A
#
%E
9
"
"
40C# :
%
#
5#
9
#
9#
#
4#
90 40 8# I
40 8
"
#
"
%
4
#
66
7#
#
6#
9
9#/# #.# $
#
,
:
-
U# *
'
:
"
17 /9C , $
-#
%
%
'
#
#
"
%
#
"
$
#
1225&1229
$ :
"
U#
1224%
"
$
,
0
$
/
40
/61%24
&
"
/
&
/
/
&
# (
/
1#
%
" "
#
35%4 &
<
63%//C
#
/1%63C
97%67
'
"
/
#
.
$:
"
?
1-
:
%
%
#
67
"
#*
53" %
4 10 " # *
#
,
%
%
,
-%
#
/0
/-
#
"
H%
0<
5-
'#
'
'
#
0354 35%
79%93
%
K 69%16
D
O1
@
&
5
5
&
# *
%
#
K:
"
%
"
@
9-
$
,O1- #
#
94%12C%
92C
#
%
%
"
0< "
#
'
%
#B
'
#
4-
,
H
:
'
19 17C%
17 13C%
%
H-#
94F%C# )
,: #
-
/
%
#
71#540
,7
-% :
14 12%
95%/4C 99%72C%
68
' /0 //C#
%
91%/4
%
:
/1%59
' /0C%
95%4C#
'
+<
/9C%
17% 13% /0% //%
/5C ,/0C
%
H-# )
,
-
#
"
1>9%
H
0%/C
160=8
%
/
/
%
/0
6-
#
# )
8&E&<
8
% E
%
<
#
" "
"
#
G
04/4 31#
:
%
, "
@
@
-# (
%
3-
%
#
# *
'
%
%
$
91%51%95%9/
%
%
%
#%
53%93 90%97#
%
#
2-
E.
'
'
#
"
'
H
55 95= @#
&!(
* *+)
!(
*
( !
/ *&, (
/)
&
?# #'
* - !" (&&$&!
&!""& * ( !"
!
!
%
&!(
* *+)
- !"
)&, &!""&
"
#
69
$
'% .
%
%
%
10#
<
#
72
11#
+<
,
1/#
,
10-#
6-
+<
5%4
#
15#
8 "
19#
#
#
14#
1
17#
#
$
,
16#
-#
10
9
13#
+.
&
-# <
104 8 ,
::
#
)
17#
9#/#8#
:
,:
:
:
-
:
+ "
"
A
#
%
"
#
"
#
%
"
#
# $
'
'
%
#
$
'
#
#
%
#
73
"
#
,
%
-
+
<
#+
#
%
#
%
#
%
# *
%
"
#
$
$