Modul Pengajaran dan Pembelajaran untuk
M odul Pengajaran dan Pembelajaran untuk
M eningkatkan Keprofesionalan Guru Prasekolah
M elaksanakan Kurikulum Berpusatkan M urid dan
Berasaskan Standard
Aliza Ali, Zamri M ahamod
Universiti Kebangsaan M alaysia, M ALAYSIA
alizatra@yahoo.com
ABSTRAK
Kajian ini bert ujuan unt uk m em bangunkan m odul unt uk guru prasekolah supaya guru dapat
m elaksanakan pengajaran bahasa secara berpusat kan m urid pada m asa sam a dapat
m em enuhi st andard kurikulum . Proses pem bangunan m odul m elibat kan t iga fasa iait u (1)
Fasa Analisis Keperluan, (2) Fasa Reka Bent uk dan Pembangunan, dan (3) Fasa Pelaksanaan
dan Penilaian. Fasa analisis keperluan menggunakan kaedah t em u bual terhadap 10 guru
prasekolah Kement erian Pelajaran M alaysia unt uk m enent ukan spesifikasi m odul. Fasa reka
bent uk dan pembangunan melibat kan penyediaan bahan, sem akan pakar dan kesahan
kandungan m odul. M odul kem udian disem ak oleh lapan pakar bidang yang berbeza.
Set elah dim urnikan m odul dinilai kesahan kandungan oleh lapan pakar bidang yang sam a
dan 12 guru. Fasa pelaksanaan dan penilaian melibat kan ujian kebolehgunaan m odul oleh
dua guru di dua seting berlainan . Pengum pulan dat a kualitat if dibuat melalui pem erhat ian
m enggunakan rubrik. Kaedah pem berian skor St andard Kualit i Pendidikan M alaysia
digunakan unt uk m enganalisis data. Hasil kajian m enunjukkan m odul berasaskan teori dan
bukt i ini berupaya menyum bang kepada pengem bangan penget ahuan guru. Latihan,
t aklim at , dem onst rasi dan pendedahan m odul juga t elah m eningkat kan pengetahuan,
kem ahiran dan am alan guru t ent ang pengajaran berpusat kan m urid. Pengem bangan
penget ahuan dalam m odul ini dijangka akan m eningkat kan keprofesionalan guru dalam
m enghadapi perubahan kurikulum dan pendidikan generasi akan dat ang.
Kata Kunci: Kajian reka bent uk dan pem bangunan m odul, guru prasekolah, pendidikan
prasekolah, pendekat an berpusat kan m urid, Kurikulum St andard Prasekolah Kebangsaan
PENGENALAN
Pelaksanaan Kurikulum Standard Prasekolah Kebangsaan (KSPK) oleh Kementerian
Pendidikan M alaysia (KPM ) pada 2010 memerlukan guru yang benar-benar
profesional dalam melahirkan insan yang seimbang dan harmonis daripada semua
aspek perkembangan. KSPK yang menjadi dokumen rujukan standard setiap
prasekolah perlu diketahui dan dilaksanakan guru dalam persekitaran
pembelajaran berpusatkan murid mengikut kadar keupayaan murid (KPM 2010).
Berasaskan teori konstruktivisme, KSPK menyarankan supaya kanak-kanak
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
278
membina pengetahuan berdasarkan inisiatif mereka sendiri dan terlibat secara
aktif dalam proses pembelajaran melalui pemerhatian, penyertaan dan
penerokaan. Pembentukan KSPK adalah menjurus kepada usaha untuk memahami
dan menambah baik proses pengajaran dan pembelajaran di prasekolah. Proses
pengajaran dan pebelajaran ini perlu mengambil kira standard pengajaran dan
pembelajaran KSPK. Standard pengajaran dan pembelajaran kedua KSPK
menghendaki supaya guru prasekolah menggunakan pendekatan bersesuaian
dengan perkembangan supaya pembelajaran membaw a makna kepada murid
(KPM 2010). Bagi memenuhi matlamat kurikulum, guru perlu mempunyai
pengetahuan dan kemahiran dalam melakukan pedagogi berpusatkan murid, pada
masa yang sama dapat memenuhi standard pembelajaran. M enurut Nor Hashimah
dan Yahya (2007), pengetahuan dan kemahiran guru prasekolah amat penting
dalam merancang dan melaksanakan kurikulum prasekolah
LATAR BELAKANG
Dalam kurikulum pendidikan prasekolah, pendekatan berpusatkan murid menjadi
fokus utama kurikulum. Di M alaysia, KSPK yang memfokuskan pembelajaran
berpusatkan murid menghendakkan semua murid melepasi piaw ai standard yang
ditetapkan. Pada dasarnya, KSPK digubal menekankan standard kandungan dan
standard pembelajaran kurikulum. Standard kandungan m erupakan pernyataan
spesifik tentang perkara yang perlu diketahui dan dilakukan murid sepanjang
tempoh persekolahan. Standard ini mencakupi aspek pengetahuan, kemahiran dan
nilai yang perlu dikuasai murid. M anakala standard pembelajaran merupakan satu
penerapan kriteria atau indikator pencapaian dalam bentuk objektif tingkah laku
yang boleh diukur untuk memastikan penguasaan setiap standard kandungan
(Bahagian Pembangunan Kurikulum 2010). Penguasaan setiap standard perlu
dilakukan dalam persekitaran berpusatkan murid iaitu murid membina
pengetahuan sendiri dan pengajaran tidak dijalankan secara spoon feeding (KPM
2010).
Walaupun
standard
berupaya
menentukan
pencapaian
murid,
melaksanakan pendidikan berasaskan standard dalam persekitaran yang
mengambil kira akan perkembangan kanak-kanak dan berpusatkan murid
memerlukan guru yang benar-benar profesional (Scott-Little, Lesco, M artella &
M illburn 2007). Sesebuah kurikulum itu akan memberikan fokus kepada kandungan
dan bukannya keperluan perkembangan kanak-kanak bagi memenuhi standard
yang tinggi (Izumi-Taylor, Samuelsson dan Rogers 2010). M aka sudah tentu guru
perlu mempunyai pengetahuan dan kemahiran yang baik tentang kandungan
kurikulum dan pedagogi berpusatkan murid seperti pendekatan bermain supaya
pembelajaran menjadi lebih berkesan. Cunningham (2009) mengatakan guru perlu
memahami perkaitan antara kandungan dengan pedagogi bagi memastikan
pelaksanaan kurikulum menjadi berkesan.
279
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
M emandangkan pengetahuan tentang perkembangan kanak-kanak dan
bagaimana kanak-kanak belajar penting untuk guru membentuk kemahiran
pedagogi (Nor Hashimah & Yahya 2007), guru perlu menggunakan pelbagai strategi
pengajaran melalui bimbingan untuk membina pengetahuan kanak-kanak (How es,
Fuligni, Hong, Huang & Lara-Cinisomo 2013). Dalam peringkat pendidikan awal
kanak-kanak, guru perlu memahami dunia kanak-kanak, menghargai dan menanam
minat kanak-kanak terhadap pembelajaran tertentu (Samuelsson & Carlsson 2008).
Walau bagaimanapun tidak semua guru mempunyai pengetahuan tentang
bagaimana kanak-kanak belajar (Norsuhaily, Normadiah, Nadhirah & Abdul Hakim
2015; National Association Education of Young Children 2009). Di University of
Illinois, Thomas (2013) melaporkan kualiti pendidikan aw al kanak-kanak masih
pada tahap tidak konsisten kerana bidang ini tidak menekankan keupayaan guru
daripada segi merancang, mengorganisasikan dan melaksanakan pengajaran untuk
kanak-kanak berdasarkan keperluan mereka. Jadi, bagi memberangsangkan
pembelajaran dan meningkatkan keinginan kanak-kanak untuk terus belajar,
pedagogi yang baharu perlu dibangunkan (Brodin & Reinblad 2014). Bahan
pengajaran yang dibangunkan secara sistematik perlu dihasilkan bagi melakukan
pengajaran berpusatkan murid yang berkesan (M orrison, Ross, Kalman & Kamp
2011).
Sehubungan itu, penyelidikan ini dilakukan untuk membangunkan modul
yang dapat menghasilkan pengetahuan dalam bentuk pedagogi yang lebih praktikal
untuk digunakan guru. Ber asaskan teori pembelajaran konstruktivisme dan
interaksionis, modul ini dihasilkan untuk membantu guru mengaplikasikan teori
dalam bentuk amalan pengajaran. Teori-teori ini digunakan sebagai asas untuk
menghasilkan langkah-langkah aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang
mencakupi strategi, kaedah dan teknik untuk digunakan guru di dalam persekitaran
bilik darjah berpusatkan murid . Jadi, modul ini mencadangkan persekitaran
pembelajaran aktif yang dapat merangsang perkembangan bahasa dan pembinaan
pegetahuan melalui persekitaran yang diperkaya dengan bahan-bahan permainan.
Bagi menghasilkan modul yang komprehensif, proses pembangunan modul
dilakukan secara sistematik secara berperingkat. Proses pembangunan yang dibuat
mengikut fasa bertujuan untuk menghasilkan produk berasaskan pengetahuan
yang lebih praktikal untuk guru. Berasaskan kajian reka bentuk dan pembangunan,
konsep ADDIE (Analyze, Design, Development , Implement at ion and Evaluat ion )
dijadikan panduan untuk membangunkan modul. M enurut Saedah, Norlidah,
DeWitt dan Zaharah (2013) ADDIE adalah antara model instruksi yang digunakan
sebagai panduan dalam proses kajian pembangunan modul. Produk ini diharap
dapat meningkatkan pengetahuan, kemahiran dan amalan guru prasekolah dalam
melakukan pegajaran kemahiran bahasa pada peringkat pendidikan prasekolah
dengan lebih baik.
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
280
TUJUAN DAN OBJEKTIF KAJIAN
Kajian ini bertujuan untuk membangunkan modul untuk guru prasekolah supaya
guru dapat melakukan pengajaran kemahiran bahasa secara berpusatkan murid
seperti pendekatan bermain. Bagi memenuhi tujuan ini, objektif kajian yang
hendak dicapai melalui kajian ini adalah:
i.
M engenal pasti keperluan modul yang sesuai untuk guru melakukan
pengajaran dan pembelajaran pendekatan bermain bagi kemahiran bahasa
kanak-kanak prasekolah.
ii. M embangunkan modul pengajaran dan pembelajaran pendekatan bermain
bagi kemahiran bahasa kanak-kanak prasekolah.
iii. M enilai kebolehgunaan modul terhadap pengetahuan, kemahiran dan amalan
guru.
M ETODOLOGI
Kajian ini menggunakan kajian reka bentuk dan pembangunan modul sebagai
pendekatan yang sistematik untuk menghasilkan modul. Pendekatan ini melibatkan
kaedah pengumpulan data kualitatif sepenuhnya mengikut fasa tertentu kajian.
Kesemua perserta kajian dipilih secara bertujuan iaitu berdasarkan persetujuan
peserta untuk bekerjasama dan mengikuti modul. Fasa analisis keperluan
menggunakan kaedah temu bual terhadap 10 guru prasekolah Kementerian
Pendidikan M alaysia (KPM ) untuk mendapatkan m aklumat tentang keperluan
modul. Fasa reka bentuk dan pembangunan melibatkan pembinaan draf modul
yang dibuat berdasarkan dapatan analisis keperluan, teori, tinjaun literatur dan
semakan kurikulum. M odul yang dihasilkan kemudian disemak oleh lapan pakar
bidang. Hasil semakan pakar digunakan untuk menambahbaik modul. M odul yang
dimurnikan diberikan kepada pakar yang sama dan guru prasekolah untuk menilai
kesahan isi kandungan modul. Pengumpulan data dibuat melalui soal selidik
kesahan isi kandungan modul. Kaedah pengiraan kesahan kandungan modul yang
dicadangkan oleh Tuckman dan Waheed (1981) digunakan untuk mendapatkan
nilai kesahan kandungan modul. Pada fasa pelaksanaan dan penilaian, ujian
kebolehgunaan modul dilakukan terhadap dua guru KPM di dua seting berlainan .
Pengumpulan data kualitatif dibuat melalui pemerhatian menggunakan rubrik
sebelum dan selepas menggunakan modul. Kaedah pemberian skor Standard
Kualiti Pendidikan M alaysia (SKPM ) digunakan untuk menganalisis data. Kedua-dua
hasil penilaian guru sebelum dan selepas menggunakan modul dibandingkan untuk
melihat pencapaian guru daripada segi pengetahuan, kemahiran dan amalan.
DAPATAN KAJIAN
Pada asasnya, kajian ini melibatkan pengumpulan data kualitatif dan dilakukan
mengikut tiga fasa iaitu (1) Fasa Analisis Keperluan, (2) Fasa Reka Bentuk dan
281
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
Pembangunan, dan (3) Fasa Pelaksanaan dan Penilaian. Bagi memberikan
gambaran yang jelas, penulisan seterusnya membincangkan dapatan kajian
berdasarkan objektif kajian.
Spesifikasi modul yang diperlukan guru
M aklumat tentang spesifikasi modul diperoleh daripada guru pada fasa analisis
keperluan. Bagi aspek ciri-ciri modul yang diperlukan, 40 peratus guru memerlukan
modul yang menjelaskan cara permainan dan cara pengajaran dan pembelajaran
dilakukan. Sebanyak 30 peratus memerlukan modul yang mengandungi contoh
rancangan pengajaran. Sebanyak 20 peratus memerlukan modul yang
mengandungi cadangan aktiviti permainan. M anakala 10 peratus memerlukan
modul yang menerangkan cara penyediaan bahan, mudah didapati dan
menjelaskan jenis-jenis permainan. Rajah 1 memberikan gambaran ciri-ciri modul
yang diperlukan guru.
Ciri-ciri modul yang diperlukan guru
20%
M em udahkan guru
30%
M engandungi cont oh rancangan pengajaran harian
M enerangkan cara penyediaan bahan
10%
M udah didapat i
10%
M enjelaskan cara perm ainan
40%
M enjelaskan cara pengajaran dan pembelajaran
40%
M enjelaskan jenis-jenis perm ainan
Cadangan akt ivit i perm ainan
10%
20%
Rajah 1: Ciri-ciri modul yang diperlukan guru
Rajah 2 memberikan gambaran ciri-ciri aktiviti pengajaran dan pembelajaran
yang diperlukan guru.
282
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
Ciri-ciri aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang diperlukan guru
Menggunakan bahasa yang bersesuaian
10%
Merangsang pembelajaran
10%
Terdapat senarai semak
10%
30%
Terdapat lembaran kerja murid
20%
Mencadangkan kaedah dan teknik bersesuaian
Mencadangkan bahan permainan
10%
60%
Mengandungi langkah-langkah pelaksanaan
Mencadangkan tempoh pelaksanaan
20%
Rajah 2: Ciri-ciri aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang diperlukan guru
Bagi aspek aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang diperlukan, sebanyak
60 peratus guru memerlukan aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang
mengandungi langkah-langkah pelaksanaan. Sebanyak 30 perat us memerlukan
lembaran kerja murid. Sebanyak 20 peratus memerlukan aktiviti yang
mencadangkan teknik dan kaedah yang bersesuaian dan mengandungi tempoh
pelaksanaan. M anakala 10 peratus memerlukan aktiviti yang merangsang
pembelajaran, mengandungi senarai semak dan mengandungi cadangan bahan
permainan.
Pembinaan draf modul
Peringkat permulaan pembinaan draf modul melibatkan pembangunan objektif
keseluruhan modul. Berdasarkan permasalahan dan keperluan guru, objektif modul
dibangunkan seperti berikut:
i.
M eningkatkan pengetahuan guru untuk melaksanakan pendekatan bermain
bagi pengajaran dan pembelajaran kemahiran bahasa kanak-kanak prasekolah.
ii. M eningkatkan kemahiran guru dalam melaksanakan aktiviti bermain bagi
pengajaran dan pembelajaran kemahiran bahasa kanak-kanak prasekolah.
iii. M eningkatkan amalan guru dalam melakukan pendekatan bermain bagi
pengajaran dan pembelajaran kemahiran bahasa kanak-kanak prasekolah.
Berdasarkan data analisis keperluan, teori, tinjauan literatur dan semakan
kurikulum, isi kandungan modul dibangunkan dan disusun kepada dua bahagian
iaitu Bahagian 1 dan Bahagian 2. Bahagian 1 mengandungi topik-toik kecil untuk
meningkatkan pengetahuan guru tentang aktiviti pengajaran dan pembelajaran
yang akan dilakukan di Bahagian 2. Bahagian 2 mengandungi 10 aktiviti pengajaran
dan pembelajaran yang akan dilaksanakan guru di dalam bilik darjah. Bagi
memberikan gambaran yang lebih jelas, format isi kandungan modul ditunjukkan di
dalam Jadual 1.
283
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
Jadual 1: Isi kandungan modul
Bahagian Pertama
Pengenalan
Tujuan M odul
Objektif M odul
Tat acara Pengendalian
Kegunaan M odul
Konsep modul
Prasyarat M enggunakan M odul
Isi Kandungan M odul
Pendekat an Bermain
Pemilihan Akt iviti
Jenis-Jenis Permainan
Cara Kanak-kanak Bermain
Teori-t eori yang Digunakan
Bahan Permainan
Pemilihan Bahan Permainan
Ciri-ciri Bahan Permainan
Sumber Bahan Permainan
Ruang Permainan Bahasa
Kemahiran Bahasa
Komponen Bahasa
St andard Kandungan dan St andard
Pembelajaran
Tempoh Pelaksanaan M odul
Tempoh Pelaksanaan Aktiviti
Lingkungan Usia M urid
Saiz Kumpulan M urid
Penilaian M urid
Bahagian Kedua
Akt ivit i 1: M enepuk Tikar
Akt ivit i 2: Bermain Kenderaan
Akt ivit i 3: Kek Cawan a e i o u
Akt ivit i 4: Gaul dan Cari
Akt ivit i 5: Kon Suku Kat a
Akt ivit i 6: M enyusun Telur
Akt ivit i 7: Boneka Jari
Akt ivit i 8: M enyidai Perkat aan
Akt ivit i 9: M ari Berpant un dan M enyanyi
Akt ivit i 10: M eneroka Cerit a
Pendapat pakar dan guru tentang isi kandungan modul
Hasil semakan lapan pakar bidang terhadap modul telah memberikan maklumat
yang kaya kepada isi kandungan modul. Jadual 2 menunjukkan rumusan cadangan
lapan pakar bidang terhadap isi kandungan modul.
Jadual 2: Cadangan pakar bidang
Bil.
Cadangan Pakar (P)
P
1
1.
2.
Pelbagaikan akt ivit i permainan.
Akt ivit i pengajaran dan pembelajaran perlu
dijadualkan dan diformat kan.
Nyat akan jenis permainan yang digunakan.
M engurangkan st andard pembelajaran.
Lembaran kerja perlu dit ambah supaya lebih
mencabar.
Penggunaan media elekt ronik di dalam akt iviti
pengajaran dan pembelajaran.
√
3.
4.
5.
6.
P
2
P
3
P
4
P
5
√
√
√
√
P
6
P
7
P
8
√
√
√
√
√
√
√
√
√
√
284
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
7.
8.
9.
M asa pelaksanaan bahasa di prasekolah
biasanya dilakukan 20 minit , 30 minit , 40 minit
at aupun 60 minit.
Akt ivit i permainan perlu lebih mencabar.
Keperluan bimbingan rakan sebaya di dalam
akt ivit i.
√
√
√
√
√
√
M odul yang dimurnikan berdasarkan cadangan pakar, diberikan kepada
lapan pakar yang sama untuk menilai ketepatan kandungan modul bagi
menentukan kesahan kandungan modul. Selain itu, modul juga diberikan kepada
12 guru untuk melakukan penilaian yang sama. Penilaian modul oleh kedua-dua
pakar dan pengguna penting bagi menghasilkan modul yang menepati bidang dikaji
dan boleh digunakan pengguna. Jadual 3 menunjukkan analisis tahap persetujuan
penilai terhadap isi kandungan modul.
Jadual 3: Analisis tahap persetujuan penilai terhadap isi kandungan modul
Aspek/ Pernyataan
Bil.
1.
Penyampaian dan Persembahan M odul
Tajuk modul sesuai dengan tujuan modul.
2.
Teks yang digunakan di dalam modul ini disampaikan
dengan jelas.
Persembahan modul ini sesuai unt uk guru prasekolah.
3.
4.
5.
6.
7.
8
9.
10.
11.
12.
13.
Tidak
Pasti
1
(5%)
1
(5%)
Susunan isi kandungan modul mudah diikut i guru
prasekolah.
Gambar-gambar di dalam modul mempunyai perkait an
dengan t eks yang dit ulis.
Persembahan modul ini mesra pengguna.
Isi Kandungan M odul
Cadangan aktivit i memudahkan guru melakukan
perancangan pengajaran.
Susunan isi cadangan akt iviti disusun daripada mudah
ke susah.
Set induksi mewujudkan mot ivasi murid unt uk terus
belajar.
Cadangan aktivit i berupaya meningkat kan
penget ahuan guru tent ang bagaimana hendak
melakukan pengajaran.
Cadangan aktivit i berupaya meningkat kan kemahiran
guru untuk melakukan pengajaran.
Cadangan aktivit i berupaya meningkat kan penguasaan
kemahiran bahasa M elayu murid mengikut keperluan
mereka.
Cadangan aktivit i sesuai dengan t ahap perkembangan
murid prasekolah.
1
(5%)
2
(10%)
2
(10%)
1
(5%)
(n=20)
Setuju
Sangat
Setuju
11
(55%)
9
(45%)
14
(70%)
10
(50%)
11
(55%)
9
(45%)
10
(50%)
5
(25%)
10
(50%)
9
(45%)
12
(60%)
8
(40%)
7
(35%)
8
(40%)
12
(60%)
7
(35%)
12
(60%)
10
(50%)
8
(40%)
11
(55%)
11
(55%)
8
(40%)
8
(40%)
12
(60%)
7
(35%)
13
(65%)
285
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
14.
Langkah-langkah akt iviti disampaikan dengan t eratur.
15.
Bahan permainan yang dicadangkan adalah menarik.
16.
Tempoh pelaksanaan cadangan akt ivit i sesuai dengan
akt ivit i yang dijalankan.
Lembaran kerja murid berupaya membantu guru
melakukan aktivit i pengukuhan dengan murid.
Senarai semak berupaya membant u guru melakukan
penilaian murid berdasarkan apa yang telah diajar.
Persembahan Bahasa
Gaya penulisan modul ini mudah dibaca.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
Perkat aan yang digunakan di dalam modul betul
ejaannya.
Bahasa yang digunakan di dalam modul mudah
difahami.
Cara penulisan modul ini sesuai unt uk guru.
1
(5%)
7
(35%)
9
(45%)
12
13
(65%)
11
(55%)
8
9
(45%)
10
(50%)
11
(55%)
9
(45%)
7
(35%)
11
(55%)
8
(40%)
7
(35%)
13
(65%)
9
(45%)
12
(60%)
13
(65%)
Selain mengenalpasti tahap persetujuan pakar dan guru terhadap isi
kandungan, modul juga dinilai kesahan kandungannya menggunakan kaedah
pengiraan kesahan kandungan modul yang dicadangkan oleh Tuckman dan
Waheed (1981). Hasil pengiraan tahap pencapaian isi kesahan kandungan modul
oleh 8 pakar bidang dan 12 guru prasekolah menunjukkan nilai peratusan yang
melebihi 70 peratus ialah 90.3 peratus. Dapatan menujukkan modul ini mempunyai
kesahan isi kandungan yang baik dan menepati sasaran penilai yang merupakan
pakar bidang dan pengguna sasaran modul. Jadual 4 menunjukkan data analsisis
kesahan kandungan modul.
Jadual 4: Data analsisis kesahan kandungan modul.
Penilai
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Peratusan (%)
90
97
96
90
97
85
100
97
100
93
86
86
82
81
Tahap Kesahan Kandungan
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
286
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
15
16
17
18
19
20
Jum lah Keseluruhan (M in)
84
78
95
97
86
86
90.3
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Kebolehgunaan modul terhadap pengetahuan, kemahiran dan amalan guru
Dapatan kajian menunjukkan terdapat peningkatan daripada segi pengetahuan
kedua-dua guru setelah didedahkan dengan modul. Jadual 5 menunjukkan skor
pencapaian kedua-dua guru bagi aspek pengetahuan sebelum dan selepas
menggunakan modul.
Jadual 5: Skor pencapaian guru bagi aspek pengetahuan
Pengetahuan yang dinilai
Penget ahuan guru bagaim ana
hendak m em enuhi objektif
pem belajaran berdasarkan
keperluan m urid.
Penget ahuan guru m em bina
pem aham an murid
berdasarkan penget ahuan
sedia ada.
Penget ahuan guru m elakukan
pengajaran m engikut
keupayaan bahasa m urid.
Penget ahuan guru tent ang
cara mengurus aktiviti
perm ainan dengan baik.
Purata Peratusan
Taraf Pencapaian
Skor %
Guru 1
Sebelum
Selepas
Skor %
Guru 2
Sebelum
Selepas
33.3
79.15
33.3
79.15
33.3
75.0
50.00
79.15
50
83.3
50.0
79.15
33.3
79.15
50.0
83.3
37.47
Lemah
79.23
Harapan
45.8
M emuaskan
80.2
Baik
Taraf pencapaian pengetahuan Guru 1 yang lemah didapati meningkat
kepada taraf harapan selepas menggunakan modul. M anakala taraf pencapaian
Guru 2 yang memuaskan meningkat pada tahap baik selepas menggunakan modul.
Keputusan menunjukkan modul ini boleh digunakan guru dan berupaya
meningkatkan pengetahuan guru. Walau bagaimanapun pencapaian guru adalah
bergantung kepada pengetahuan sedia ada guru dan pengalaman mengajar guru.
Jadual 6 menunjukkan pencapaian guru daripada aspek pengetahuan berdasarkan
penilaian SKPM .
287
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
Jadual 6: Pencapaian guru daripada aspek pengetahuan berdasarkan
penilaian SKPM
Peratusan
Pencapaian
Taraf
Pencapaian
Aspek Pengetahuan
Guru 1
Sebelum
0 – 19
Sangat lem ah
20 – 39
Lemah
40 – 59
M em uaskan
60 – 79
Harapan
80 – 89
Baik
90 – 100
Cem erlang
Pengalam an M engajar
Peningkat an Pencapaian
Selepas
9 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Guru 2
Sebelum
Selepas
14 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Pencapaian daripada aspek kemahiran juga dinilai untuk melihat
kebolehgunaan modul terhadap pemboleh ubah ini. Dapatan kajian menunjukkan
terdapat peningkatan daripada segi kemahiran kedua-dua guru setelah mengikuti
dan menggunakan modul. Jadual 7 menunjukkan purata peratusan dan taraf
pencapaian guru bagi aspek kemahiran sebelum dan selepas menggunakan modul.
Taraf pencapaian kemahiran Guru 1 yang lemah didapati meningkat kepada taraf
harapan selepas menggunakan modul. M anakala taraf pencapaian Guru 2 yang
memuaskan meningkat pada tahap baik selepas menggunakan modul. Keputusan
menunjukkan modul ini boleh digunakan guru dan berupaya meningkatkan
kemahiran guru. Walau bagaimanapun pencapaian guru adalah bergantung kepada
kemahiran sedia ada guru dan pengalaman mengajar guru.
Jadual 7: Skor pencapaian guru bagi aspek kemahiran
Kemahiran yang dinilai
Kem ahiran guru m elibat kan murid
secara akt if dalam aktiviti supaya
pem belajaran m enjadi lebih
berm akna.
Kem ahiran guru m endapat kan
t um puan m urid m engikuti akt ivit i
pem belajaran m elalui perm ainan.
Kem ahiran guru m enggunakan
bahan perm ainan sem asa m engajar.
Kem ahiran guru m em bim bing m urid
sepanjang akt ivit i perm ainan.
Purata Peratusan
Taraf Pencapaian
Skor %
Guru 1
Sebelum
Selepas
Skor %
Guru 2
Sebelum
Selepas
33.3
79.15
33.3
83.3
33.3
79.15
50.0
83.3
33.3
79.15
33.3
79.15
33.3
79.15
50.0
75.0
33.3
Lemah
79.15
Harapan
41.45
M emuaskan
80.2
Baik
288
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
Jadual 8 menunjukkan pencapaian guru daripada aspek kemahiran
berdasarkan penilaian SKPM .
Jadual 8: Pencapaian guru daripada aspek kemahiran berdasarkan
penilaian SKPM
Peratusan
Pencapaian
Taraf
Pencapaian
0 – 19
20 – 39
40 – 59
60 – 79
80 – 89
90 – 100
Sangat lem ah
Lemah
M em uaskan
Harapan
Baik
Cem erlang
Aspek Kemahiran
Guru 1
Sebelum
Pengalam an M engajar
Peningkat an Pencapaian
Guru 2
Selepas
Sebelum
9 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Selepas
14 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Akhir sekali pencapaian daripada aspek amalan dinilai untuk melihat
kebolehgunaan modul terhadap pemboleh ubah ini. Dapatan menunjukkan
terdapat pencapaian daripada segi amalan Guru 1 dan Guru 2 selepas
menggunakan modul. Walau bagaimanapun kedua-dua Guru 1 dan Guru 2 didapati
mempunyai taraf pencapaian amalan sedia ada yang sama sebelum menggunakan
modul w alaupun kedua-duanya mempunyai pengalaman mengajar yang berbeza.
Namun, selepas mengikuti modul, kedua-dua menunjukkan peningkatan yang sama
iaitu pada taraf harapan. Jadual 9 menunjukkan purata peratusan dan taraf
pencapaian guru bagi aspek amalan setelah mengikuti dan menggunakan modul.
Jadual 9: Skor pencapaian guru bagi aspek amalan
Amalan yang dinilai
Kesungguhan guru m em ast ikan murid m enguasai
pem belajaran m elalui aktivit i berm ain.
Kesungguhan guru m em ast ikan m asa yang
diperunt ukkan dalam memenuhi objektif
pem belajaran.
Inisiatif guru unt uk m em ast ikan m urid belajar
m engikut keperluan.
Inisiatif guru m em ast ikan bahan yang digunakan
m ew ujudkan suasana yang m enarik minat m urid.
Purata Peratusan
Taraf Pencapaian
Skor %
Guru 1
Sebelum
Selepas
33.3
79.15
Skor %
Guru 2
Sebelum
Selepas
33.3
70.85
33.3
79.15
33.3
75.0
33.3
70.85
33.3
79.15
33.3
79.85
33.3
75..0
33.3
Lemah
77.0
Harapan
33.3
Lemah
75.0
Harapan
289
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
Keputusan menunjukkan taraf amalan kedua-dua guru adalah sama
w alaupun masing-masing mempunyai pengalaman mengajar yang berbeza. Ini
memberikan gambaran bahaw a guru yang mempunyai pengalaman mengajar yang
lama tidak semestinya mengamalkan pendekatan bermain bagi pengajaran dan
pembelajaran kemahiran bahasa. Keputusan ini juga menunjukkan modul ini boleh
digunakan guru dan berupaya meningkatkan amalan guru setelah mengikuti dan
menggunakannya. Walau bagaimanapun pencapaian guru adalah bergantung
kepada amalan sedia ada guru tetapi tempoh pengalaman mengajar tidak
mempengaruhi kesungguhan guru untuk mengamalkan pengajaran ini. Jadual 10
memberikan gambaran lebih jelas tentang pencapaian guru daripada aspek amalan
berdasarkan penilaian SKPM .
Jadual 10: Pencapaian guru daripada aspek amalan berdasarkan
penilaian SKPM
Peratusan
Pencapaian
Taraf
Pencapaian
Aspek Amalan
Guru 1
Sebelum
0 – 19
Sangat lem ah
20 – 39
Lemah
40 – 59
M em uaskan
60 – 79
Harapan
80 – 89
Baik
90 – 100
Cem erlang
Pengalam an M engajar
Peningkat an Pencapaian
Guru 2
Selepas
9 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Sebelum
Selepas
14 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Hasil penilaian data pemerhatian mendapati kedua-dua guru menunjukkan
peningkatan daripada segi pengetahuan, kemahiran dan amalan setelah
didedahkan dengan modul. Dapatan ini memberi gambaran bahaw a modul ini
boleh digunakan guru dan berupaya meningkatkan pengetahuan, kemahiran dan
amalan guru meskipun pencapaian kedua-dua guru t idak pada tahap cemerlang.
Kedua-dua guru ada menunjukkan peningkatan pencapaian setelah diberikan
modul selama dua setengah bulan untuk diikuti dan difahami. Latihan, taklimat
tentang isi kandungan modul dan demonstrasi penggunaan bahan permainan juga
menyumbang kepada peningkatan pengetahuan, kemahiran dan amalan guru.
PERBINCANGAN
Pembangunan modul dalam kajian ini dilakukan secara sistematik bagi
menghasilkan modul berasaskan pengetahuan yang boleh digunakan guru. Pada
peringkat aw al pembinaan modul, kajian analisis keperluan didapati penting dalam
mendapatkan maklumat tentang modul yang diperlukan guru. Pendapat guru
sangat berguna dalam menentukan spesifikasi modul yang dibangunkan. Dapatan
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
290
analisis keperluan digunakan untuk membangunkan modul dalam fasa seterusnya.
Selain data analisis keperluan, teori, tinjauan literatur dan hasil semakan kurikulum
juga digunakan untuk mereka bentuk dan menghasilkan modul yang komprehensif.
Pada peringkat semakan pakar, kerjasama pakar didapati telah
menyumbang kepada pengukuhan isi kandungan modul. M orrison et al. (2011)
mengatakan cadangan pakar sangat penting dalam memastikan isi kandungan
modul mencakupi bidang yang dikaji. Kajian ini juga mendapati cadangan pakar
yang pelbagai telah mengayakan isi kandungan modul. Hasil semakan pakar
memberikan impak yang berguna kepada pengkaji dalam menentukan ketepatan
isi kandungan modul berdasarkan bidang yang dikaji. Kajian Rashidah (2013)
mendapati proses penilaian bersama pakar telah memberikan input
penambahbaikan terhadap kualiti bahan yang dibangunkan.
Dalam fasa akhir kajian, ujian kebolehgunaan telah memberi ruang kepada
pengkaji untuk mengetahui setakat mana modul ini dapat diterima guru.
Penerimaan pengguna atau users’ accept ance penting untuk memastikan modul
boleh digunakan selepas dihasilkan. Hasil temu bual guru mendapati isi kandungan
modul mudah difahami guru. Dapatan menunjukkan modul yang dibangunkan
telah berjaya memberikan maklumat yang jelas dan mudah kepada guru. Salah
seorang peserta mengatakan beliau yakin modul ini akan digunakan guru kerana
terdapat aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang mudah. M enurut beliau, isi
kandungan modul ini bersesuaian dengan kehendak KSPK. Kajian Ling (2014) yang
membangunkan modul aktiviti seni kreatif untuk guru prasekolah telah mendapat
maklum balas yang baik daripada guru kerana guru berpendapat modul yang
dihasilkan mempunyai kesinambungan dengan KSPK.
Bagi aspek pengetahuan dan kemahiran melakukan pengajaran, dapatan
menunjukkan modul yang dibangunkan berpotensi digunakan bagi membantu guru
melakukan pengajaran dengan lebih baik dan cekap. Hasil penilaian pra guru iaitu
sebelum diberi pendedahan modul, mendapati kedua-dua guru masih kurang mahir
melakukan pedagogi ini. Walau bagaimanapun, kedua-dua guru menunjukkan
peningkatan pencapaian daripada segi kemahiran setelah didedahkan dengan
modul. Ini menggambarkan guru boleh melakukan pengajaran dengan lebih cekap
setelah mendapat pendedahan modul. M eskipun begitu, tahap pencapaian guru
didapati bergantung kepada tempoh pengalaman mengajar. Guru yang mempunyai
pengalaman mengajar yang lama didapati mempunyai pengetahuan dan kemahiran
yang lebih baik berbanding dengan guru yang mempunyai pengalaman mengajar
yang pendek.
Bagi aspek amalan guru dalam melakukan pengajaran, kajian ini mendapati
guru menunjukkan kesungguhan melakukan pengajaran setelah diberikan modul.
Dapatan pra penilaian guru menunjukkan kedua-dua guru mempunyai tahap
pencapaian yang lemah daripada segi amalan yang dinilai sebelum melaksanakan
modul. Hal ini menggambarkan sebelum diberikan pendedahan modul, guru kurang
mengamalkan pendekatan bermain bagi pengajaran kemahiran bahasa. Amalan
291
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
guru dalam melakukan pengajaran ini didapati masih pada tahap rendah w alaupun
kedua-dua sampel guru mempunyai ijazah pendidikan prasekolah.
Branch (2009) mengatakan pengajaran guru menjadi lebih bermakna
apabila pengetahuan dan kemahiran mereka dipertingkatkan. Kajian ini
menunjukkan modul ini boleh dijadikan panduan guru untuk meningkatkan kualiti
pengajaran dalam melakukan pendekatan berpusatkan murid seperti bermain.
Kedua-dua guru didapati menunjukkan pencapaian daripada segi pengetahuan dan
kemahiran setelah menggunakan modul. Tahap amalan guru yang didapati
meningkat menunjukkan modul ini sesuai untuk dijadikan bahan rujukan guru.
Sebelum ini, guru mungkin tidak mendapat bahan sokongan yang bersesuaian
untuk dijadikan panduan pengajaran. Garis panduan atau bahan rujukan sedia ada
mungkin belum dapat menyelesaikan masalah dan bebanan guru. Secara
rumusannya, kajian ini mendapati guru berpendapat modul ini:
i.
M udah digunakan – guru mendapati modul ini mudah difahami dan sangat
membantu guru melakukan pengajaran.
ii. M engurangkan beban guru – guru mendapati rancangan pengajaran yang
lengkap dan mengandungi langkah-langkah terperinci telah mengurangkan
beban tugas guru.
iii. M enarik minat murid – kebanyakan bahan permainan dan jenis permainan
yang dilakukan membuatkan murid teruja dan berminat untuk terus belajar.
iv. M eyakinkan guru – permainan yang menarik dan minat murid terhadap bahan
aktiviti pembelajaran membuatkan guru yakin bahaw a modul ini akan
digunakan.
v. M embantu pengajaran – isi kandungan modul yang lengkap dengan rancangan
pengajaran, senarai semak dan lembaran kerja didapati sangat membantu
pengajaran.
vi. Sesuai dengan KSPK – segala aktiviti pembelajaran menjurus kepada matlamat
KSPK dan berasaskan standard pembelajaran KSPK.
KESIM PULAN
Pengembangan pengetahuan boleh dilakukan melalui kajian pembinaan modul
yang sistematik dan berasaskan bukti. Dalam pendidikan prasekolah, pembinaan
modul pengajaran untuk guru melakukan pembelajaran berpusatkan murid
berpotensi meningkatkan keprofesionalan guru. Pengembangan pengetahuan
dalam bentuk pedagogikal baharu yang dihasilkan dalam modul ini dijangka
berupaya mengubah amalan sedia ada guru. Walau bagaimanapun, program
berasaskan bukti atau evidence-based hanya dapat dilaksanakan dengan efisien
sekiranya guru faham tujuan pengajaran dan mengetahui bagaimana hendak
merangsang murid untuk terus belajar (Gun et al. 2015). Jadi, matlamat seterusnya
adalah untuk memastikan guru dapat melaksanakan modul ini dengan efisien
supaya modul ini menjadi pelengkap bagi guru untuk memenuhi hasrat kurikulum
yang menghendaki supaya supaya pembelajaran pada peringkat prasekolah
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
292
membaw a makna kepada murid (KPM 2010). Oleh itu, pengetahuan di dalam
modul ini boleh dimanfaatkan guru untuk menghadapi cabaran mendidik generasi
pada abad ini. Impian ini dapat direalisasi melalui pelaksanaan modul dan latihan
yang menekankan pedagogi berpusatkan murid. Sokongan dan latihan perlu
diberikan kepada guru supaya bahan pengajaran atau kurikulum yang dibangunkan
dapat dilaksanakan dengan efektif (Dikinson & Brady 2006; Wasik 2010). Produk
kajian ini diharapkan dapat melatih guru menjadi lebih profesional dalam
memenuhi cabaran pendidikan prasekolah masa kini dan akan datang.
RUJUKAN
Bahagian Pem bangunan Kurikulum. 2010. M odul pent aksiran perkembangan muri di
prasekolah. Put rajaya: Kement erian Pelajaran M alaysia.
Branch, R. M . 2009. Inst ructional design: The ADDIE approach . USA: Springer Science and
Business.
Brodin, J. & Reinblad, K. 2014. Reflections on t he revised Nat ional Curriculum for preschool
in Sweden – int erview s w it h t he heads. Journal of early Child Development and Care,
184(2): 306 – 321.
Cunningham , C. A. 2009. Transforming schooling through technology: Tw ent y-first -cent ury
approaches t o part icipat ory learning. Journal of education and culture, 25(2), 46 –
61.
Dickinson, D. K. & Brady, J. P. 2006. Tow ard effect ive support for language and lit eracy
t hrough professional developm ent. Dlm. Zaslow , M . & M art inez-Beck, I. Critical
issues in early childhood professional development , hlm . 141 – 170. Balt im ore, M D:
Brookes.
How es, C., Fuligni, Hong, S. S., Huang, Y. D. & Lara-Cinisom o, S. 2013. The preschool
inst ructional cont ext and child-t eacher relationships. Early Education and
Development , 3(24), 273 – 291.
Gunn, B., Vadasy, P. & Sm olkow ski, K. 2011. Inst ruct ion to help young children develop
language and lit eracy skills: The roles of program design and inst ruct ional guidance.
NHSA Dialog, 14(3): 157-173.
Izum i-Taylor, S. I., Sam uelsson, I. P. & Rogers, C. S. 2010. Perspectives on play in t he three
nat ions: A com parative st udy in Japan, t he Unit ed St at es and Sweden. ECRP, 12(1).
ht t p:/ / ecrp.uiuc.edu/ v12n1/ izumi.html [15 Ogos 2014].
Kement erian Pendidikan M alaysia (KPM ). 2010.Dokumen st andard prasekolah: Kurikulum
St andard Prasekolah Kebangsaan . Kuala Lum pur: Bahagian Pembangunan
Kurikulum , Kement erian Pelajaran M alaysia.
Ling, P. K. & Hasnah Toran. 2010. Pelaksanaan aktiviti seni kreat if dalam pendidikan
prasekolah M alaysia. ht t p:/ / file.upi.edu/ Direkt ori/ JURNAL/ EDUCATIONIST/ Vol._
IV_No._1-Januari_2010/ 06_Ling_Pik_Kuong_dan_Hasnah_Toran.pdf [12 Novem ver
20014].
M orrison, G. R., Ross, S. M ., Kem pt , J. E. & . Kalm an, H. K. 2011. Designing effect ive
inst ruct ion . USA: John, Wiley & Sons.
Nat ional Association for t he Educat ion of Young Children. 2009. Developm ent ally
Appropriat e Pract ice in Early Childhood Program s Serving
293
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
Children
from
Birth
t hrough
Age
8.
ht t p:/ / w w w .naeyc.org/ files/ naeyc/ file/
posit ions/ posit ion%20st at ement %20Web.pdf [16 Ogos 2014].
Nor Hashim ah Hashim & Yayha. 2007. Panduan pendidikan prasekolah . Kuala Lum pur: PTS
Profesional Publishing Sdn.bhd.
Norsuhaily Abu Bakar, Norm adiah Daud, Nadhirah Nordin & Abdul Hakim Abdullah.2015.
Developing int egrated pedagogical approaches in play pedagogy: M alaysian
experience. file:/ / / C:/ Users/ w in8/ Downloads/ 44296-152490-1-SM %20(2).pdf [5 M ac
2015].
Rashidah Rahm at . 2013. Pem bangunan dan penilaian pakej pem belajaran m udahalih
kom sas dalam bahasa Inggeris tingkat an em pat . Tesis dokt or falsafah.Fakult i
Pendidikan. Universiti Kebangsaan M alaysia.
Saedah Siraj, Norlidah Alias, Dorot hy DeWit t & Zaharah Hussin. 2013. Design and
development al research: Emergent t rends in educational research. Kuala Lum pur:
Pearson M alaysia Sdn. Bhd.
Sam uelsson, I. P. & Carlsson, M . A. 2008. The playing learning child: Tow ards pedagogy of
early childhood. Scandinavian Journal of Educat ional Research, 52(6), 623–641.
Scot t , L. & Gary, G. 2012. Act ion research t o address t he t ransit ion from kindergarten t o
prim ary school: Children's aut hent ic learning, construction play, and pret end play.
14(1). ht t p:/ / ecrp.uiuc.edu/ v14n1/ lee.ht ml [11 Okt ober 2014].
Thom as, D. 2013. Review of t he quest for qualit y: Promising innovat ions for early
childhood programs. ht t p:/ / ecrp.uiuc.edu/ v15n1/ t hom as.htm l [11 Okt ober 2014].
M eningkatkan Keprofesionalan Guru Prasekolah
M elaksanakan Kurikulum Berpusatkan M urid dan
Berasaskan Standard
Aliza Ali, Zamri M ahamod
Universiti Kebangsaan M alaysia, M ALAYSIA
alizatra@yahoo.com
ABSTRAK
Kajian ini bert ujuan unt uk m em bangunkan m odul unt uk guru prasekolah supaya guru dapat
m elaksanakan pengajaran bahasa secara berpusat kan m urid pada m asa sam a dapat
m em enuhi st andard kurikulum . Proses pem bangunan m odul m elibat kan t iga fasa iait u (1)
Fasa Analisis Keperluan, (2) Fasa Reka Bent uk dan Pembangunan, dan (3) Fasa Pelaksanaan
dan Penilaian. Fasa analisis keperluan menggunakan kaedah t em u bual terhadap 10 guru
prasekolah Kement erian Pelajaran M alaysia unt uk m enent ukan spesifikasi m odul. Fasa reka
bent uk dan pembangunan melibat kan penyediaan bahan, sem akan pakar dan kesahan
kandungan m odul. M odul kem udian disem ak oleh lapan pakar bidang yang berbeza.
Set elah dim urnikan m odul dinilai kesahan kandungan oleh lapan pakar bidang yang sam a
dan 12 guru. Fasa pelaksanaan dan penilaian melibat kan ujian kebolehgunaan m odul oleh
dua guru di dua seting berlainan . Pengum pulan dat a kualitat if dibuat melalui pem erhat ian
m enggunakan rubrik. Kaedah pem berian skor St andard Kualit i Pendidikan M alaysia
digunakan unt uk m enganalisis data. Hasil kajian m enunjukkan m odul berasaskan teori dan
bukt i ini berupaya menyum bang kepada pengem bangan penget ahuan guru. Latihan,
t aklim at , dem onst rasi dan pendedahan m odul juga t elah m eningkat kan pengetahuan,
kem ahiran dan am alan guru t ent ang pengajaran berpusat kan m urid. Pengem bangan
penget ahuan dalam m odul ini dijangka akan m eningkat kan keprofesionalan guru dalam
m enghadapi perubahan kurikulum dan pendidikan generasi akan dat ang.
Kata Kunci: Kajian reka bent uk dan pem bangunan m odul, guru prasekolah, pendidikan
prasekolah, pendekat an berpusat kan m urid, Kurikulum St andard Prasekolah Kebangsaan
PENGENALAN
Pelaksanaan Kurikulum Standard Prasekolah Kebangsaan (KSPK) oleh Kementerian
Pendidikan M alaysia (KPM ) pada 2010 memerlukan guru yang benar-benar
profesional dalam melahirkan insan yang seimbang dan harmonis daripada semua
aspek perkembangan. KSPK yang menjadi dokumen rujukan standard setiap
prasekolah perlu diketahui dan dilaksanakan guru dalam persekitaran
pembelajaran berpusatkan murid mengikut kadar keupayaan murid (KPM 2010).
Berasaskan teori konstruktivisme, KSPK menyarankan supaya kanak-kanak
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
278
membina pengetahuan berdasarkan inisiatif mereka sendiri dan terlibat secara
aktif dalam proses pembelajaran melalui pemerhatian, penyertaan dan
penerokaan. Pembentukan KSPK adalah menjurus kepada usaha untuk memahami
dan menambah baik proses pengajaran dan pembelajaran di prasekolah. Proses
pengajaran dan pebelajaran ini perlu mengambil kira standard pengajaran dan
pembelajaran KSPK. Standard pengajaran dan pembelajaran kedua KSPK
menghendaki supaya guru prasekolah menggunakan pendekatan bersesuaian
dengan perkembangan supaya pembelajaran membaw a makna kepada murid
(KPM 2010). Bagi memenuhi matlamat kurikulum, guru perlu mempunyai
pengetahuan dan kemahiran dalam melakukan pedagogi berpusatkan murid, pada
masa yang sama dapat memenuhi standard pembelajaran. M enurut Nor Hashimah
dan Yahya (2007), pengetahuan dan kemahiran guru prasekolah amat penting
dalam merancang dan melaksanakan kurikulum prasekolah
LATAR BELAKANG
Dalam kurikulum pendidikan prasekolah, pendekatan berpusatkan murid menjadi
fokus utama kurikulum. Di M alaysia, KSPK yang memfokuskan pembelajaran
berpusatkan murid menghendakkan semua murid melepasi piaw ai standard yang
ditetapkan. Pada dasarnya, KSPK digubal menekankan standard kandungan dan
standard pembelajaran kurikulum. Standard kandungan m erupakan pernyataan
spesifik tentang perkara yang perlu diketahui dan dilakukan murid sepanjang
tempoh persekolahan. Standard ini mencakupi aspek pengetahuan, kemahiran dan
nilai yang perlu dikuasai murid. M anakala standard pembelajaran merupakan satu
penerapan kriteria atau indikator pencapaian dalam bentuk objektif tingkah laku
yang boleh diukur untuk memastikan penguasaan setiap standard kandungan
(Bahagian Pembangunan Kurikulum 2010). Penguasaan setiap standard perlu
dilakukan dalam persekitaran berpusatkan murid iaitu murid membina
pengetahuan sendiri dan pengajaran tidak dijalankan secara spoon feeding (KPM
2010).
Walaupun
standard
berupaya
menentukan
pencapaian
murid,
melaksanakan pendidikan berasaskan standard dalam persekitaran yang
mengambil kira akan perkembangan kanak-kanak dan berpusatkan murid
memerlukan guru yang benar-benar profesional (Scott-Little, Lesco, M artella &
M illburn 2007). Sesebuah kurikulum itu akan memberikan fokus kepada kandungan
dan bukannya keperluan perkembangan kanak-kanak bagi memenuhi standard
yang tinggi (Izumi-Taylor, Samuelsson dan Rogers 2010). M aka sudah tentu guru
perlu mempunyai pengetahuan dan kemahiran yang baik tentang kandungan
kurikulum dan pedagogi berpusatkan murid seperti pendekatan bermain supaya
pembelajaran menjadi lebih berkesan. Cunningham (2009) mengatakan guru perlu
memahami perkaitan antara kandungan dengan pedagogi bagi memastikan
pelaksanaan kurikulum menjadi berkesan.
279
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
M emandangkan pengetahuan tentang perkembangan kanak-kanak dan
bagaimana kanak-kanak belajar penting untuk guru membentuk kemahiran
pedagogi (Nor Hashimah & Yahya 2007), guru perlu menggunakan pelbagai strategi
pengajaran melalui bimbingan untuk membina pengetahuan kanak-kanak (How es,
Fuligni, Hong, Huang & Lara-Cinisomo 2013). Dalam peringkat pendidikan awal
kanak-kanak, guru perlu memahami dunia kanak-kanak, menghargai dan menanam
minat kanak-kanak terhadap pembelajaran tertentu (Samuelsson & Carlsson 2008).
Walau bagaimanapun tidak semua guru mempunyai pengetahuan tentang
bagaimana kanak-kanak belajar (Norsuhaily, Normadiah, Nadhirah & Abdul Hakim
2015; National Association Education of Young Children 2009). Di University of
Illinois, Thomas (2013) melaporkan kualiti pendidikan aw al kanak-kanak masih
pada tahap tidak konsisten kerana bidang ini tidak menekankan keupayaan guru
daripada segi merancang, mengorganisasikan dan melaksanakan pengajaran untuk
kanak-kanak berdasarkan keperluan mereka. Jadi, bagi memberangsangkan
pembelajaran dan meningkatkan keinginan kanak-kanak untuk terus belajar,
pedagogi yang baharu perlu dibangunkan (Brodin & Reinblad 2014). Bahan
pengajaran yang dibangunkan secara sistematik perlu dihasilkan bagi melakukan
pengajaran berpusatkan murid yang berkesan (M orrison, Ross, Kalman & Kamp
2011).
Sehubungan itu, penyelidikan ini dilakukan untuk membangunkan modul
yang dapat menghasilkan pengetahuan dalam bentuk pedagogi yang lebih praktikal
untuk digunakan guru. Ber asaskan teori pembelajaran konstruktivisme dan
interaksionis, modul ini dihasilkan untuk membantu guru mengaplikasikan teori
dalam bentuk amalan pengajaran. Teori-teori ini digunakan sebagai asas untuk
menghasilkan langkah-langkah aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang
mencakupi strategi, kaedah dan teknik untuk digunakan guru di dalam persekitaran
bilik darjah berpusatkan murid . Jadi, modul ini mencadangkan persekitaran
pembelajaran aktif yang dapat merangsang perkembangan bahasa dan pembinaan
pegetahuan melalui persekitaran yang diperkaya dengan bahan-bahan permainan.
Bagi menghasilkan modul yang komprehensif, proses pembangunan modul
dilakukan secara sistematik secara berperingkat. Proses pembangunan yang dibuat
mengikut fasa bertujuan untuk menghasilkan produk berasaskan pengetahuan
yang lebih praktikal untuk guru. Berasaskan kajian reka bentuk dan pembangunan,
konsep ADDIE (Analyze, Design, Development , Implement at ion and Evaluat ion )
dijadikan panduan untuk membangunkan modul. M enurut Saedah, Norlidah,
DeWitt dan Zaharah (2013) ADDIE adalah antara model instruksi yang digunakan
sebagai panduan dalam proses kajian pembangunan modul. Produk ini diharap
dapat meningkatkan pengetahuan, kemahiran dan amalan guru prasekolah dalam
melakukan pegajaran kemahiran bahasa pada peringkat pendidikan prasekolah
dengan lebih baik.
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
280
TUJUAN DAN OBJEKTIF KAJIAN
Kajian ini bertujuan untuk membangunkan modul untuk guru prasekolah supaya
guru dapat melakukan pengajaran kemahiran bahasa secara berpusatkan murid
seperti pendekatan bermain. Bagi memenuhi tujuan ini, objektif kajian yang
hendak dicapai melalui kajian ini adalah:
i.
M engenal pasti keperluan modul yang sesuai untuk guru melakukan
pengajaran dan pembelajaran pendekatan bermain bagi kemahiran bahasa
kanak-kanak prasekolah.
ii. M embangunkan modul pengajaran dan pembelajaran pendekatan bermain
bagi kemahiran bahasa kanak-kanak prasekolah.
iii. M enilai kebolehgunaan modul terhadap pengetahuan, kemahiran dan amalan
guru.
M ETODOLOGI
Kajian ini menggunakan kajian reka bentuk dan pembangunan modul sebagai
pendekatan yang sistematik untuk menghasilkan modul. Pendekatan ini melibatkan
kaedah pengumpulan data kualitatif sepenuhnya mengikut fasa tertentu kajian.
Kesemua perserta kajian dipilih secara bertujuan iaitu berdasarkan persetujuan
peserta untuk bekerjasama dan mengikuti modul. Fasa analisis keperluan
menggunakan kaedah temu bual terhadap 10 guru prasekolah Kementerian
Pendidikan M alaysia (KPM ) untuk mendapatkan m aklumat tentang keperluan
modul. Fasa reka bentuk dan pembangunan melibatkan pembinaan draf modul
yang dibuat berdasarkan dapatan analisis keperluan, teori, tinjaun literatur dan
semakan kurikulum. M odul yang dihasilkan kemudian disemak oleh lapan pakar
bidang. Hasil semakan pakar digunakan untuk menambahbaik modul. M odul yang
dimurnikan diberikan kepada pakar yang sama dan guru prasekolah untuk menilai
kesahan isi kandungan modul. Pengumpulan data dibuat melalui soal selidik
kesahan isi kandungan modul. Kaedah pengiraan kesahan kandungan modul yang
dicadangkan oleh Tuckman dan Waheed (1981) digunakan untuk mendapatkan
nilai kesahan kandungan modul. Pada fasa pelaksanaan dan penilaian, ujian
kebolehgunaan modul dilakukan terhadap dua guru KPM di dua seting berlainan .
Pengumpulan data kualitatif dibuat melalui pemerhatian menggunakan rubrik
sebelum dan selepas menggunakan modul. Kaedah pemberian skor Standard
Kualiti Pendidikan M alaysia (SKPM ) digunakan untuk menganalisis data. Kedua-dua
hasil penilaian guru sebelum dan selepas menggunakan modul dibandingkan untuk
melihat pencapaian guru daripada segi pengetahuan, kemahiran dan amalan.
DAPATAN KAJIAN
Pada asasnya, kajian ini melibatkan pengumpulan data kualitatif dan dilakukan
mengikut tiga fasa iaitu (1) Fasa Analisis Keperluan, (2) Fasa Reka Bentuk dan
281
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
Pembangunan, dan (3) Fasa Pelaksanaan dan Penilaian. Bagi memberikan
gambaran yang jelas, penulisan seterusnya membincangkan dapatan kajian
berdasarkan objektif kajian.
Spesifikasi modul yang diperlukan guru
M aklumat tentang spesifikasi modul diperoleh daripada guru pada fasa analisis
keperluan. Bagi aspek ciri-ciri modul yang diperlukan, 40 peratus guru memerlukan
modul yang menjelaskan cara permainan dan cara pengajaran dan pembelajaran
dilakukan. Sebanyak 30 peratus memerlukan modul yang mengandungi contoh
rancangan pengajaran. Sebanyak 20 peratus memerlukan modul yang
mengandungi cadangan aktiviti permainan. M anakala 10 peratus memerlukan
modul yang menerangkan cara penyediaan bahan, mudah didapati dan
menjelaskan jenis-jenis permainan. Rajah 1 memberikan gambaran ciri-ciri modul
yang diperlukan guru.
Ciri-ciri modul yang diperlukan guru
20%
M em udahkan guru
30%
M engandungi cont oh rancangan pengajaran harian
M enerangkan cara penyediaan bahan
10%
M udah didapat i
10%
M enjelaskan cara perm ainan
40%
M enjelaskan cara pengajaran dan pembelajaran
40%
M enjelaskan jenis-jenis perm ainan
Cadangan akt ivit i perm ainan
10%
20%
Rajah 1: Ciri-ciri modul yang diperlukan guru
Rajah 2 memberikan gambaran ciri-ciri aktiviti pengajaran dan pembelajaran
yang diperlukan guru.
282
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
Ciri-ciri aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang diperlukan guru
Menggunakan bahasa yang bersesuaian
10%
Merangsang pembelajaran
10%
Terdapat senarai semak
10%
30%
Terdapat lembaran kerja murid
20%
Mencadangkan kaedah dan teknik bersesuaian
Mencadangkan bahan permainan
10%
60%
Mengandungi langkah-langkah pelaksanaan
Mencadangkan tempoh pelaksanaan
20%
Rajah 2: Ciri-ciri aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang diperlukan guru
Bagi aspek aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang diperlukan, sebanyak
60 peratus guru memerlukan aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang
mengandungi langkah-langkah pelaksanaan. Sebanyak 30 perat us memerlukan
lembaran kerja murid. Sebanyak 20 peratus memerlukan aktiviti yang
mencadangkan teknik dan kaedah yang bersesuaian dan mengandungi tempoh
pelaksanaan. M anakala 10 peratus memerlukan aktiviti yang merangsang
pembelajaran, mengandungi senarai semak dan mengandungi cadangan bahan
permainan.
Pembinaan draf modul
Peringkat permulaan pembinaan draf modul melibatkan pembangunan objektif
keseluruhan modul. Berdasarkan permasalahan dan keperluan guru, objektif modul
dibangunkan seperti berikut:
i.
M eningkatkan pengetahuan guru untuk melaksanakan pendekatan bermain
bagi pengajaran dan pembelajaran kemahiran bahasa kanak-kanak prasekolah.
ii. M eningkatkan kemahiran guru dalam melaksanakan aktiviti bermain bagi
pengajaran dan pembelajaran kemahiran bahasa kanak-kanak prasekolah.
iii. M eningkatkan amalan guru dalam melakukan pendekatan bermain bagi
pengajaran dan pembelajaran kemahiran bahasa kanak-kanak prasekolah.
Berdasarkan data analisis keperluan, teori, tinjauan literatur dan semakan
kurikulum, isi kandungan modul dibangunkan dan disusun kepada dua bahagian
iaitu Bahagian 1 dan Bahagian 2. Bahagian 1 mengandungi topik-toik kecil untuk
meningkatkan pengetahuan guru tentang aktiviti pengajaran dan pembelajaran
yang akan dilakukan di Bahagian 2. Bahagian 2 mengandungi 10 aktiviti pengajaran
dan pembelajaran yang akan dilaksanakan guru di dalam bilik darjah. Bagi
memberikan gambaran yang lebih jelas, format isi kandungan modul ditunjukkan di
dalam Jadual 1.
283
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
Jadual 1: Isi kandungan modul
Bahagian Pertama
Pengenalan
Tujuan M odul
Objektif M odul
Tat acara Pengendalian
Kegunaan M odul
Konsep modul
Prasyarat M enggunakan M odul
Isi Kandungan M odul
Pendekat an Bermain
Pemilihan Akt iviti
Jenis-Jenis Permainan
Cara Kanak-kanak Bermain
Teori-t eori yang Digunakan
Bahan Permainan
Pemilihan Bahan Permainan
Ciri-ciri Bahan Permainan
Sumber Bahan Permainan
Ruang Permainan Bahasa
Kemahiran Bahasa
Komponen Bahasa
St andard Kandungan dan St andard
Pembelajaran
Tempoh Pelaksanaan M odul
Tempoh Pelaksanaan Aktiviti
Lingkungan Usia M urid
Saiz Kumpulan M urid
Penilaian M urid
Bahagian Kedua
Akt ivit i 1: M enepuk Tikar
Akt ivit i 2: Bermain Kenderaan
Akt ivit i 3: Kek Cawan a e i o u
Akt ivit i 4: Gaul dan Cari
Akt ivit i 5: Kon Suku Kat a
Akt ivit i 6: M enyusun Telur
Akt ivit i 7: Boneka Jari
Akt ivit i 8: M enyidai Perkat aan
Akt ivit i 9: M ari Berpant un dan M enyanyi
Akt ivit i 10: M eneroka Cerit a
Pendapat pakar dan guru tentang isi kandungan modul
Hasil semakan lapan pakar bidang terhadap modul telah memberikan maklumat
yang kaya kepada isi kandungan modul. Jadual 2 menunjukkan rumusan cadangan
lapan pakar bidang terhadap isi kandungan modul.
Jadual 2: Cadangan pakar bidang
Bil.
Cadangan Pakar (P)
P
1
1.
2.
Pelbagaikan akt ivit i permainan.
Akt ivit i pengajaran dan pembelajaran perlu
dijadualkan dan diformat kan.
Nyat akan jenis permainan yang digunakan.
M engurangkan st andard pembelajaran.
Lembaran kerja perlu dit ambah supaya lebih
mencabar.
Penggunaan media elekt ronik di dalam akt iviti
pengajaran dan pembelajaran.
√
3.
4.
5.
6.
P
2
P
3
P
4
P
5
√
√
√
√
P
6
P
7
P
8
√
√
√
√
√
√
√
√
√
√
284
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
7.
8.
9.
M asa pelaksanaan bahasa di prasekolah
biasanya dilakukan 20 minit , 30 minit , 40 minit
at aupun 60 minit.
Akt ivit i permainan perlu lebih mencabar.
Keperluan bimbingan rakan sebaya di dalam
akt ivit i.
√
√
√
√
√
√
M odul yang dimurnikan berdasarkan cadangan pakar, diberikan kepada
lapan pakar yang sama untuk menilai ketepatan kandungan modul bagi
menentukan kesahan kandungan modul. Selain itu, modul juga diberikan kepada
12 guru untuk melakukan penilaian yang sama. Penilaian modul oleh kedua-dua
pakar dan pengguna penting bagi menghasilkan modul yang menepati bidang dikaji
dan boleh digunakan pengguna. Jadual 3 menunjukkan analisis tahap persetujuan
penilai terhadap isi kandungan modul.
Jadual 3: Analisis tahap persetujuan penilai terhadap isi kandungan modul
Aspek/ Pernyataan
Bil.
1.
Penyampaian dan Persembahan M odul
Tajuk modul sesuai dengan tujuan modul.
2.
Teks yang digunakan di dalam modul ini disampaikan
dengan jelas.
Persembahan modul ini sesuai unt uk guru prasekolah.
3.
4.
5.
6.
7.
8
9.
10.
11.
12.
13.
Tidak
Pasti
1
(5%)
1
(5%)
Susunan isi kandungan modul mudah diikut i guru
prasekolah.
Gambar-gambar di dalam modul mempunyai perkait an
dengan t eks yang dit ulis.
Persembahan modul ini mesra pengguna.
Isi Kandungan M odul
Cadangan aktivit i memudahkan guru melakukan
perancangan pengajaran.
Susunan isi cadangan akt iviti disusun daripada mudah
ke susah.
Set induksi mewujudkan mot ivasi murid unt uk terus
belajar.
Cadangan aktivit i berupaya meningkat kan
penget ahuan guru tent ang bagaimana hendak
melakukan pengajaran.
Cadangan aktivit i berupaya meningkat kan kemahiran
guru untuk melakukan pengajaran.
Cadangan aktivit i berupaya meningkat kan penguasaan
kemahiran bahasa M elayu murid mengikut keperluan
mereka.
Cadangan aktivit i sesuai dengan t ahap perkembangan
murid prasekolah.
1
(5%)
2
(10%)
2
(10%)
1
(5%)
(n=20)
Setuju
Sangat
Setuju
11
(55%)
9
(45%)
14
(70%)
10
(50%)
11
(55%)
9
(45%)
10
(50%)
5
(25%)
10
(50%)
9
(45%)
12
(60%)
8
(40%)
7
(35%)
8
(40%)
12
(60%)
7
(35%)
12
(60%)
10
(50%)
8
(40%)
11
(55%)
11
(55%)
8
(40%)
8
(40%)
12
(60%)
7
(35%)
13
(65%)
285
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
14.
Langkah-langkah akt iviti disampaikan dengan t eratur.
15.
Bahan permainan yang dicadangkan adalah menarik.
16.
Tempoh pelaksanaan cadangan akt ivit i sesuai dengan
akt ivit i yang dijalankan.
Lembaran kerja murid berupaya membantu guru
melakukan aktivit i pengukuhan dengan murid.
Senarai semak berupaya membant u guru melakukan
penilaian murid berdasarkan apa yang telah diajar.
Persembahan Bahasa
Gaya penulisan modul ini mudah dibaca.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
Perkat aan yang digunakan di dalam modul betul
ejaannya.
Bahasa yang digunakan di dalam modul mudah
difahami.
Cara penulisan modul ini sesuai unt uk guru.
1
(5%)
7
(35%)
9
(45%)
12
13
(65%)
11
(55%)
8
9
(45%)
10
(50%)
11
(55%)
9
(45%)
7
(35%)
11
(55%)
8
(40%)
7
(35%)
13
(65%)
9
(45%)
12
(60%)
13
(65%)
Selain mengenalpasti tahap persetujuan pakar dan guru terhadap isi
kandungan, modul juga dinilai kesahan kandungannya menggunakan kaedah
pengiraan kesahan kandungan modul yang dicadangkan oleh Tuckman dan
Waheed (1981). Hasil pengiraan tahap pencapaian isi kesahan kandungan modul
oleh 8 pakar bidang dan 12 guru prasekolah menunjukkan nilai peratusan yang
melebihi 70 peratus ialah 90.3 peratus. Dapatan menujukkan modul ini mempunyai
kesahan isi kandungan yang baik dan menepati sasaran penilai yang merupakan
pakar bidang dan pengguna sasaran modul. Jadual 4 menunjukkan data analsisis
kesahan kandungan modul.
Jadual 4: Data analsisis kesahan kandungan modul.
Penilai
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Peratusan (%)
90
97
96
90
97
85
100
97
100
93
86
86
82
81
Tahap Kesahan Kandungan
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
286
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
15
16
17
18
19
20
Jum lah Keseluruhan (M in)
84
78
95
97
86
86
90.3
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Baik
Kebolehgunaan modul terhadap pengetahuan, kemahiran dan amalan guru
Dapatan kajian menunjukkan terdapat peningkatan daripada segi pengetahuan
kedua-dua guru setelah didedahkan dengan modul. Jadual 5 menunjukkan skor
pencapaian kedua-dua guru bagi aspek pengetahuan sebelum dan selepas
menggunakan modul.
Jadual 5: Skor pencapaian guru bagi aspek pengetahuan
Pengetahuan yang dinilai
Penget ahuan guru bagaim ana
hendak m em enuhi objektif
pem belajaran berdasarkan
keperluan m urid.
Penget ahuan guru m em bina
pem aham an murid
berdasarkan penget ahuan
sedia ada.
Penget ahuan guru m elakukan
pengajaran m engikut
keupayaan bahasa m urid.
Penget ahuan guru tent ang
cara mengurus aktiviti
perm ainan dengan baik.
Purata Peratusan
Taraf Pencapaian
Skor %
Guru 1
Sebelum
Selepas
Skor %
Guru 2
Sebelum
Selepas
33.3
79.15
33.3
79.15
33.3
75.0
50.00
79.15
50
83.3
50.0
79.15
33.3
79.15
50.0
83.3
37.47
Lemah
79.23
Harapan
45.8
M emuaskan
80.2
Baik
Taraf pencapaian pengetahuan Guru 1 yang lemah didapati meningkat
kepada taraf harapan selepas menggunakan modul. M anakala taraf pencapaian
Guru 2 yang memuaskan meningkat pada tahap baik selepas menggunakan modul.
Keputusan menunjukkan modul ini boleh digunakan guru dan berupaya
meningkatkan pengetahuan guru. Walau bagaimanapun pencapaian guru adalah
bergantung kepada pengetahuan sedia ada guru dan pengalaman mengajar guru.
Jadual 6 menunjukkan pencapaian guru daripada aspek pengetahuan berdasarkan
penilaian SKPM .
287
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
Jadual 6: Pencapaian guru daripada aspek pengetahuan berdasarkan
penilaian SKPM
Peratusan
Pencapaian
Taraf
Pencapaian
Aspek Pengetahuan
Guru 1
Sebelum
0 – 19
Sangat lem ah
20 – 39
Lemah
40 – 59
M em uaskan
60 – 79
Harapan
80 – 89
Baik
90 – 100
Cem erlang
Pengalam an M engajar
Peningkat an Pencapaian
Selepas
9 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Guru 2
Sebelum
Selepas
14 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Pencapaian daripada aspek kemahiran juga dinilai untuk melihat
kebolehgunaan modul terhadap pemboleh ubah ini. Dapatan kajian menunjukkan
terdapat peningkatan daripada segi kemahiran kedua-dua guru setelah mengikuti
dan menggunakan modul. Jadual 7 menunjukkan purata peratusan dan taraf
pencapaian guru bagi aspek kemahiran sebelum dan selepas menggunakan modul.
Taraf pencapaian kemahiran Guru 1 yang lemah didapati meningkat kepada taraf
harapan selepas menggunakan modul. M anakala taraf pencapaian Guru 2 yang
memuaskan meningkat pada tahap baik selepas menggunakan modul. Keputusan
menunjukkan modul ini boleh digunakan guru dan berupaya meningkatkan
kemahiran guru. Walau bagaimanapun pencapaian guru adalah bergantung kepada
kemahiran sedia ada guru dan pengalaman mengajar guru.
Jadual 7: Skor pencapaian guru bagi aspek kemahiran
Kemahiran yang dinilai
Kem ahiran guru m elibat kan murid
secara akt if dalam aktiviti supaya
pem belajaran m enjadi lebih
berm akna.
Kem ahiran guru m endapat kan
t um puan m urid m engikuti akt ivit i
pem belajaran m elalui perm ainan.
Kem ahiran guru m enggunakan
bahan perm ainan sem asa m engajar.
Kem ahiran guru m em bim bing m urid
sepanjang akt ivit i perm ainan.
Purata Peratusan
Taraf Pencapaian
Skor %
Guru 1
Sebelum
Selepas
Skor %
Guru 2
Sebelum
Selepas
33.3
79.15
33.3
83.3
33.3
79.15
50.0
83.3
33.3
79.15
33.3
79.15
33.3
79.15
50.0
75.0
33.3
Lemah
79.15
Harapan
41.45
M emuaskan
80.2
Baik
288
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
Jadual 8 menunjukkan pencapaian guru daripada aspek kemahiran
berdasarkan penilaian SKPM .
Jadual 8: Pencapaian guru daripada aspek kemahiran berdasarkan
penilaian SKPM
Peratusan
Pencapaian
Taraf
Pencapaian
0 – 19
20 – 39
40 – 59
60 – 79
80 – 89
90 – 100
Sangat lem ah
Lemah
M em uaskan
Harapan
Baik
Cem erlang
Aspek Kemahiran
Guru 1
Sebelum
Pengalam an M engajar
Peningkat an Pencapaian
Guru 2
Selepas
Sebelum
9 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Selepas
14 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Akhir sekali pencapaian daripada aspek amalan dinilai untuk melihat
kebolehgunaan modul terhadap pemboleh ubah ini. Dapatan menunjukkan
terdapat pencapaian daripada segi amalan Guru 1 dan Guru 2 selepas
menggunakan modul. Walau bagaimanapun kedua-dua Guru 1 dan Guru 2 didapati
mempunyai taraf pencapaian amalan sedia ada yang sama sebelum menggunakan
modul w alaupun kedua-duanya mempunyai pengalaman mengajar yang berbeza.
Namun, selepas mengikuti modul, kedua-dua menunjukkan peningkatan yang sama
iaitu pada taraf harapan. Jadual 9 menunjukkan purata peratusan dan taraf
pencapaian guru bagi aspek amalan setelah mengikuti dan menggunakan modul.
Jadual 9: Skor pencapaian guru bagi aspek amalan
Amalan yang dinilai
Kesungguhan guru m em ast ikan murid m enguasai
pem belajaran m elalui aktivit i berm ain.
Kesungguhan guru m em ast ikan m asa yang
diperunt ukkan dalam memenuhi objektif
pem belajaran.
Inisiatif guru unt uk m em ast ikan m urid belajar
m engikut keperluan.
Inisiatif guru m em ast ikan bahan yang digunakan
m ew ujudkan suasana yang m enarik minat m urid.
Purata Peratusan
Taraf Pencapaian
Skor %
Guru 1
Sebelum
Selepas
33.3
79.15
Skor %
Guru 2
Sebelum
Selepas
33.3
70.85
33.3
79.15
33.3
75.0
33.3
70.85
33.3
79.15
33.3
79.85
33.3
75..0
33.3
Lemah
77.0
Harapan
33.3
Lemah
75.0
Harapan
289
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
Keputusan menunjukkan taraf amalan kedua-dua guru adalah sama
w alaupun masing-masing mempunyai pengalaman mengajar yang berbeza. Ini
memberikan gambaran bahaw a guru yang mempunyai pengalaman mengajar yang
lama tidak semestinya mengamalkan pendekatan bermain bagi pengajaran dan
pembelajaran kemahiran bahasa. Keputusan ini juga menunjukkan modul ini boleh
digunakan guru dan berupaya meningkatkan amalan guru setelah mengikuti dan
menggunakannya. Walau bagaimanapun pencapaian guru adalah bergantung
kepada amalan sedia ada guru tetapi tempoh pengalaman mengajar tidak
mempengaruhi kesungguhan guru untuk mengamalkan pengajaran ini. Jadual 10
memberikan gambaran lebih jelas tentang pencapaian guru daripada aspek amalan
berdasarkan penilaian SKPM .
Jadual 10: Pencapaian guru daripada aspek amalan berdasarkan
penilaian SKPM
Peratusan
Pencapaian
Taraf
Pencapaian
Aspek Amalan
Guru 1
Sebelum
0 – 19
Sangat lem ah
20 – 39
Lemah
40 – 59
M em uaskan
60 – 79
Harapan
80 – 89
Baik
90 – 100
Cem erlang
Pengalam an M engajar
Peningkat an Pencapaian
Guru 2
Selepas
9 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Sebelum
Selepas
14 Tahun
Ya ( √ ) / Tidak ( )
Hasil penilaian data pemerhatian mendapati kedua-dua guru menunjukkan
peningkatan daripada segi pengetahuan, kemahiran dan amalan setelah
didedahkan dengan modul. Dapatan ini memberi gambaran bahaw a modul ini
boleh digunakan guru dan berupaya meningkatkan pengetahuan, kemahiran dan
amalan guru meskipun pencapaian kedua-dua guru t idak pada tahap cemerlang.
Kedua-dua guru ada menunjukkan peningkatan pencapaian setelah diberikan
modul selama dua setengah bulan untuk diikuti dan difahami. Latihan, taklimat
tentang isi kandungan modul dan demonstrasi penggunaan bahan permainan juga
menyumbang kepada peningkatan pengetahuan, kemahiran dan amalan guru.
PERBINCANGAN
Pembangunan modul dalam kajian ini dilakukan secara sistematik bagi
menghasilkan modul berasaskan pengetahuan yang boleh digunakan guru. Pada
peringkat aw al pembinaan modul, kajian analisis keperluan didapati penting dalam
mendapatkan maklumat tentang modul yang diperlukan guru. Pendapat guru
sangat berguna dalam menentukan spesifikasi modul yang dibangunkan. Dapatan
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
290
analisis keperluan digunakan untuk membangunkan modul dalam fasa seterusnya.
Selain data analisis keperluan, teori, tinjauan literatur dan hasil semakan kurikulum
juga digunakan untuk mereka bentuk dan menghasilkan modul yang komprehensif.
Pada peringkat semakan pakar, kerjasama pakar didapati telah
menyumbang kepada pengukuhan isi kandungan modul. M orrison et al. (2011)
mengatakan cadangan pakar sangat penting dalam memastikan isi kandungan
modul mencakupi bidang yang dikaji. Kajian ini juga mendapati cadangan pakar
yang pelbagai telah mengayakan isi kandungan modul. Hasil semakan pakar
memberikan impak yang berguna kepada pengkaji dalam menentukan ketepatan
isi kandungan modul berdasarkan bidang yang dikaji. Kajian Rashidah (2013)
mendapati proses penilaian bersama pakar telah memberikan input
penambahbaikan terhadap kualiti bahan yang dibangunkan.
Dalam fasa akhir kajian, ujian kebolehgunaan telah memberi ruang kepada
pengkaji untuk mengetahui setakat mana modul ini dapat diterima guru.
Penerimaan pengguna atau users’ accept ance penting untuk memastikan modul
boleh digunakan selepas dihasilkan. Hasil temu bual guru mendapati isi kandungan
modul mudah difahami guru. Dapatan menunjukkan modul yang dibangunkan
telah berjaya memberikan maklumat yang jelas dan mudah kepada guru. Salah
seorang peserta mengatakan beliau yakin modul ini akan digunakan guru kerana
terdapat aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang mudah. M enurut beliau, isi
kandungan modul ini bersesuaian dengan kehendak KSPK. Kajian Ling (2014) yang
membangunkan modul aktiviti seni kreatif untuk guru prasekolah telah mendapat
maklum balas yang baik daripada guru kerana guru berpendapat modul yang
dihasilkan mempunyai kesinambungan dengan KSPK.
Bagi aspek pengetahuan dan kemahiran melakukan pengajaran, dapatan
menunjukkan modul yang dibangunkan berpotensi digunakan bagi membantu guru
melakukan pengajaran dengan lebih baik dan cekap. Hasil penilaian pra guru iaitu
sebelum diberi pendedahan modul, mendapati kedua-dua guru masih kurang mahir
melakukan pedagogi ini. Walau bagaimanapun, kedua-dua guru menunjukkan
peningkatan pencapaian daripada segi kemahiran setelah didedahkan dengan
modul. Ini menggambarkan guru boleh melakukan pengajaran dengan lebih cekap
setelah mendapat pendedahan modul. M eskipun begitu, tahap pencapaian guru
didapati bergantung kepada tempoh pengalaman mengajar. Guru yang mempunyai
pengalaman mengajar yang lama didapati mempunyai pengetahuan dan kemahiran
yang lebih baik berbanding dengan guru yang mempunyai pengalaman mengajar
yang pendek.
Bagi aspek amalan guru dalam melakukan pengajaran, kajian ini mendapati
guru menunjukkan kesungguhan melakukan pengajaran setelah diberikan modul.
Dapatan pra penilaian guru menunjukkan kedua-dua guru mempunyai tahap
pencapaian yang lemah daripada segi amalan yang dinilai sebelum melaksanakan
modul. Hal ini menggambarkan sebelum diberikan pendedahan modul, guru kurang
mengamalkan pendekatan bermain bagi pengajaran kemahiran bahasa. Amalan
291
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
guru dalam melakukan pengajaran ini didapati masih pada tahap rendah w alaupun
kedua-dua sampel guru mempunyai ijazah pendidikan prasekolah.
Branch (2009) mengatakan pengajaran guru menjadi lebih bermakna
apabila pengetahuan dan kemahiran mereka dipertingkatkan. Kajian ini
menunjukkan modul ini boleh dijadikan panduan guru untuk meningkatkan kualiti
pengajaran dalam melakukan pendekatan berpusatkan murid seperti bermain.
Kedua-dua guru didapati menunjukkan pencapaian daripada segi pengetahuan dan
kemahiran setelah menggunakan modul. Tahap amalan guru yang didapati
meningkat menunjukkan modul ini sesuai untuk dijadikan bahan rujukan guru.
Sebelum ini, guru mungkin tidak mendapat bahan sokongan yang bersesuaian
untuk dijadikan panduan pengajaran. Garis panduan atau bahan rujukan sedia ada
mungkin belum dapat menyelesaikan masalah dan bebanan guru. Secara
rumusannya, kajian ini mendapati guru berpendapat modul ini:
i.
M udah digunakan – guru mendapati modul ini mudah difahami dan sangat
membantu guru melakukan pengajaran.
ii. M engurangkan beban guru – guru mendapati rancangan pengajaran yang
lengkap dan mengandungi langkah-langkah terperinci telah mengurangkan
beban tugas guru.
iii. M enarik minat murid – kebanyakan bahan permainan dan jenis permainan
yang dilakukan membuatkan murid teruja dan berminat untuk terus belajar.
iv. M eyakinkan guru – permainan yang menarik dan minat murid terhadap bahan
aktiviti pembelajaran membuatkan guru yakin bahaw a modul ini akan
digunakan.
v. M embantu pengajaran – isi kandungan modul yang lengkap dengan rancangan
pengajaran, senarai semak dan lembaran kerja didapati sangat membantu
pengajaran.
vi. Sesuai dengan KSPK – segala aktiviti pembelajaran menjurus kepada matlamat
KSPK dan berasaskan standard pembelajaran KSPK.
KESIM PULAN
Pengembangan pengetahuan boleh dilakukan melalui kajian pembinaan modul
yang sistematik dan berasaskan bukti. Dalam pendidikan prasekolah, pembinaan
modul pengajaran untuk guru melakukan pembelajaran berpusatkan murid
berpotensi meningkatkan keprofesionalan guru. Pengembangan pengetahuan
dalam bentuk pedagogikal baharu yang dihasilkan dalam modul ini dijangka
berupaya mengubah amalan sedia ada guru. Walau bagaimanapun, program
berasaskan bukti atau evidence-based hanya dapat dilaksanakan dengan efisien
sekiranya guru faham tujuan pengajaran dan mengetahui bagaimana hendak
merangsang murid untuk terus belajar (Gun et al. 2015). Jadi, matlamat seterusnya
adalah untuk memastikan guru dapat melaksanakan modul ini dengan efisien
supaya modul ini menjadi pelengkap bagi guru untuk memenuhi hasrat kurikulum
yang menghendaki supaya supaya pembelajaran pada peringkat prasekolah
Pendidikan Berkualit i ke arah Pembentukan Nilai dan
Peningkatan Ekonomi untuk Kesejaht eraan M asyarakat
292
membaw a makna kepada murid (KPM 2010). Oleh itu, pengetahuan di dalam
modul ini boleh dimanfaatkan guru untuk menghadapi cabaran mendidik generasi
pada abad ini. Impian ini dapat direalisasi melalui pelaksanaan modul dan latihan
yang menekankan pedagogi berpusatkan murid. Sokongan dan latihan perlu
diberikan kepada guru supaya bahan pengajaran atau kurikulum yang dibangunkan
dapat dilaksanakan dengan efektif (Dikinson & Brady 2006; Wasik 2010). Produk
kajian ini diharapkan dapat melatih guru menjadi lebih profesional dalam
memenuhi cabaran pendidikan prasekolah masa kini dan akan datang.
RUJUKAN
Bahagian Pem bangunan Kurikulum. 2010. M odul pent aksiran perkembangan muri di
prasekolah. Put rajaya: Kement erian Pelajaran M alaysia.
Branch, R. M . 2009. Inst ructional design: The ADDIE approach . USA: Springer Science and
Business.
Brodin, J. & Reinblad, K. 2014. Reflections on t he revised Nat ional Curriculum for preschool
in Sweden – int erview s w it h t he heads. Journal of early Child Development and Care,
184(2): 306 – 321.
Cunningham , C. A. 2009. Transforming schooling through technology: Tw ent y-first -cent ury
approaches t o part icipat ory learning. Journal of education and culture, 25(2), 46 –
61.
Dickinson, D. K. & Brady, J. P. 2006. Tow ard effect ive support for language and lit eracy
t hrough professional developm ent. Dlm. Zaslow , M . & M art inez-Beck, I. Critical
issues in early childhood professional development , hlm . 141 – 170. Balt im ore, M D:
Brookes.
How es, C., Fuligni, Hong, S. S., Huang, Y. D. & Lara-Cinisom o, S. 2013. The preschool
inst ructional cont ext and child-t eacher relationships. Early Education and
Development , 3(24), 273 – 291.
Gunn, B., Vadasy, P. & Sm olkow ski, K. 2011. Inst ruct ion to help young children develop
language and lit eracy skills: The roles of program design and inst ruct ional guidance.
NHSA Dialog, 14(3): 157-173.
Izum i-Taylor, S. I., Sam uelsson, I. P. & Rogers, C. S. 2010. Perspectives on play in t he three
nat ions: A com parative st udy in Japan, t he Unit ed St at es and Sweden. ECRP, 12(1).
ht t p:/ / ecrp.uiuc.edu/ v12n1/ izumi.html [15 Ogos 2014].
Kement erian Pendidikan M alaysia (KPM ). 2010.Dokumen st andard prasekolah: Kurikulum
St andard Prasekolah Kebangsaan . Kuala Lum pur: Bahagian Pembangunan
Kurikulum , Kement erian Pelajaran M alaysia.
Ling, P. K. & Hasnah Toran. 2010. Pelaksanaan aktiviti seni kreat if dalam pendidikan
prasekolah M alaysia. ht t p:/ / file.upi.edu/ Direkt ori/ JURNAL/ EDUCATIONIST/ Vol._
IV_No._1-Januari_2010/ 06_Ling_Pik_Kuong_dan_Hasnah_Toran.pdf [12 Novem ver
20014].
M orrison, G. R., Ross, S. M ., Kem pt , J. E. & . Kalm an, H. K. 2011. Designing effect ive
inst ruct ion . USA: John, Wiley & Sons.
Nat ional Association for t he Educat ion of Young Children. 2009. Developm ent ally
Appropriat e Pract ice in Early Childhood Program s Serving
293
ASEAN Comparat ive Educat ion Research Net work Conference 2015
7-8 Oktober 2015, M ALAYSIA
Children
from
Birth
t hrough
Age
8.
ht t p:/ / w w w .naeyc.org/ files/ naeyc/ file/
posit ions/ posit ion%20st at ement %20Web.pdf [16 Ogos 2014].
Nor Hashim ah Hashim & Yayha. 2007. Panduan pendidikan prasekolah . Kuala Lum pur: PTS
Profesional Publishing Sdn.bhd.
Norsuhaily Abu Bakar, Norm adiah Daud, Nadhirah Nordin & Abdul Hakim Abdullah.2015.
Developing int egrated pedagogical approaches in play pedagogy: M alaysian
experience. file:/ / / C:/ Users/ w in8/ Downloads/ 44296-152490-1-SM %20(2).pdf [5 M ac
2015].
Rashidah Rahm at . 2013. Pem bangunan dan penilaian pakej pem belajaran m udahalih
kom sas dalam bahasa Inggeris tingkat an em pat . Tesis dokt or falsafah.Fakult i
Pendidikan. Universiti Kebangsaan M alaysia.
Saedah Siraj, Norlidah Alias, Dorot hy DeWit t & Zaharah Hussin. 2013. Design and
development al research: Emergent t rends in educational research. Kuala Lum pur:
Pearson M alaysia Sdn. Bhd.
Sam uelsson, I. P. & Carlsson, M . A. 2008. The playing learning child: Tow ards pedagogy of
early childhood. Scandinavian Journal of Educat ional Research, 52(6), 623–641.
Scot t , L. & Gary, G. 2012. Act ion research t o address t he t ransit ion from kindergarten t o
prim ary school: Children's aut hent ic learning, construction play, and pret end play.
14(1). ht t p:/ / ecrp.uiuc.edu/ v14n1/ lee.ht ml [11 Okt ober 2014].
Thom as, D. 2013. Review of t he quest for qualit y: Promising innovat ions for early
childhood programs. ht t p:/ / ecrp.uiuc.edu/ v15n1/ t hom as.htm l [11 Okt ober 2014].