ANALISIS DAN RANCANGAN PERANGKAT AJAR MATEMATIKA KELAS VI (STUDI KASUS SEKOLAH DASAR NEGERI 232 PALEMBANG) - Bina Darma e-Journal
ANALISIS DAN RANCANGAN PERANGKAT AJAR MATEMATIKA KELAS VI
(STUDI KASUS SEKOLAH DASAR NEGERI 232 PALEMBANG)
Oleh : Maimanah
Universitas Bina Darma, Palembang
Abstrak, Perkembangan teknologi komputer semakin pesat seiring dengan perkembangan
Software dan Hardware yang digunakan. Salah satunya di bidang pendidikan, komputer
banyak sekali berperan penting di dalamnya. Banyak faktor yang mempengaruhi keberhasilan
proses belajar mengajar diantaranya pemakaian media yang tepat. Kemajuan teknologi dan
informasi dapat dilihat dengan digunakannya komputer sebagai alat bantu dalam
pembelajaran, dengan tujuan untuk mempermudah kegiatan belajar mengajar sehingga waktu
yg digunakan semakin cepat, mudah, efisien. Kegiatan belajar mengajar saat ini masih
menggunakan alat bantu berupa buku, oleh sebab itu penulis berusaha untuk memudahkan
pengguna dalam meningkatkan minat belajar nantinya dengan cara merancang dan mebangun
alat bantu yang secara langsung di tampilkan dalam komputer. Dalam penelitian ini dibuat
suatu perangkat ajar tentang perangkat ajar mata pelajaran Matematika untuk kelas VI
sekolah dasar berbasis multimedia dengan harapan dapat membantu dan mempermudah bagi
siswa pada khususnya dan masyarakat pada umumnya.Key words: The teaching, Mathematics, Multimedia, Computer Abstract,
The rapid development of computer technology along with the development of
software and hardware used. One of them in education, many computers play an important
role in it. Many factors influence the success of the learning process including the use of
appropriate media. Advances in technology and information can be seen with the use of
computers as a tool in learning, in order to facilitate the teaching and learning activities so that
the time to use the faster, easier, efficient. Teaching and learning activities are still using the
tools in the form of books, so the authors sought to facilitate the user in learning will increase
interest by way of designing and mebangun the tools directly on the computer display. In this
study created a teaching device about the subjects taught Mathematics for class VI
multimedia-based elementary school, hoping to help and make it easier for students in
particularandsocietyingeneral.. Key words: The teaching, Mathematics, Multimedia, Computerd a p a t d i m a n f a a t k a n u n t u k m e m b u a t m e d i a
1 PENDAHULUAN d a p a t d i m a n f a a t k a n u n t u k m e m b u a t m e d i a
P e r k e m b a n g a n t e k n o l o g i k o m u n i k a s i d a n P e r k e m b a n g a n t e k n o l o g i k o m u n i k a s i d a n p e m b e l a j a r a n y a n g i n t e r a k t i f b e r u p a m u l t i m e d i a . p e m b e l a j a r a n y a n g i n t e r a k t i f b e r u p a m u l t i m e d i a . i n f o r m a s i s e k a r a n g i n i s e m a k i n p e s a t d a n i n f o r m a s i s e k a r a n g i n i s e m a k i n p e s a t d a n
P e r k e m b a n g a n t e k n o l o g i k o m p u t e r P e r k e m b a n g a n t e k n o l o g i k o m p u t e r m e m a s y a r a k a t , m u l a i d a r i r a d i o , t e l e v i s i , m e m a s y a r a k a t , m u l a i d a r i r a d i o , t e l e v i s i , m e m u n g k i n k a n p e n a y a n g a n i n f o r m a s i g r a f i k , m e m u n g k i n k a n p e n a y a n g a n i n f o r m a s i g r a f i k , k k o o m m p p u u t t e e r r s s a a m m p p a a i i i n t e r n e t . . B B a a h h k k a a n n , , s s e e t t i i a a p p
i n t e r n e t
s u a r a d a n g a m b a r , t e k s , s e h i n g g a m e m u n g k i n k a n s u a r a d a n g a m b a r , t e k s , s e h i n g g a m e m u n g k i n k a n k k e e l l u u a a r r g g a a d d a a p p a a t t d d i i k k a a t t a a k k a a n n t t i i d d a a k k a a s s i i n n g g d d e e n n g g a a n n d i b u a t n y a m e d i a a u d i o v i s u a l y a n g i n t e r a k t i f . d i b u a t n y a m e d i a a u d i o v i s u a l y a n g i n t e r a k t i f . k k o o m m p p u u t t e e r r . . H H a a l l i i n n i i d d i i k k a a r r e e n n a a k k a a n n k k o o m m p p u u t t e e r r d d a a p p a a t t
A d a n y a m e d i a p e m b e l a j a r a n b e r u p a m u l t i m e d i a A d a n y a m e d i a p e m b e l a j a r a n b e r u p a m u l t i m e d i a m m e e m m b b e e r r i i k k a a n n k k e e m m u u d d a a h h a a n n b b a a g g i i m m a a n n u u s s i i a a d d i i s s e e m m u u a a b i s a m e m b u a t p r o s e s p e m b e l a j a r a n y a n g v a r i a s i , b i s a m e m b u a t p r o s e s p e m b e l a j a r a n y a n g v a r i a s i , a a s s p p e e k k k k e e h h i i d d u u p p a a n n t t e e r r m m a a s s u u k k d d a a l l a a m m b b i i d d a a n n g g d i n a m i s , m e n y e n a n g k a n , d a n b e r k u a l i t a s h a l i n i d i n a m i s , m e n y e n a n g k a n , d a n b e r k u a l i t a s h a l i n i p p e e n n d d i i d d i i k k a a n n . . D D a a l l a a m m b b i i d d a a n n g g p p e e n n d d i i d d i i k k a a n n , , k k o o m m p p u u t t e e r r b e r l a k u j u g a p a d a p e m b e l a j a r a n m a t e m a t i k a . b e r l a k u j u g a p a d a p e m b e l a j a r a n m a t e m a t i k a .
1
.
3 3 ( (
2
2
7 7 ) ) , ,
5 5 , ,
8
8
2
2
2
7 7 / /
2
2
8 8 ) ) , ,
6 6 , ,
6 6 / /
2
7
9 9 / /
6 6 / /
2
2
7 7 s s a a m m p p a a i i
2
2
2
1 1 ( (
2
1
1
1 1 s s e e b b a a g g a a i i b b e e r r i i k k u u t t : :
6 6 , ,
4
4
7
6 6 ( (
2
2
1 1 / /
2
2
1
1
1 1 ) ) . . S S a a l l a a h h s s a a t t u u p p e e n n y y e e b b a a b b r r e e n n d d a a h h n n y y a a p p r r e e s s t t a a s s i i s s i i s s w w a a d d a a l l a a m m m m a a t t a a p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a d d i i k k a a r r e e n n a a k k a a n n b b e e l l a a j j a a r r m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a k k u u r r a a n n g g m m a a k k s s i i m m a a l l d d a a n n h h a a n n y y a a s s e e b b a a t t a a s s b b u u k k u u p p a a k k e e t t s s a a j j a a . . P P a a d d a a h h a a l l s s u u d d a a h h m m e e n n d d e e k k a a t t i i u u j j i i a a n n a a k k h h i i r r n n a a s s i i o o n n a a l l p p a a d d a a b b u u l l a a n n M M e e i i
2
2
1
1
2 2 d d a a n n n n i i l l a a i i u u n n t t u u k k k k e e l l u u l l u u s s a a n n m m a a t t a a p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a m m e e n n c c a a p p a a i i
7 7 , , s s t t a a n n d d a a r r u u n n t t u u k k s s e e k k o o l l a a h h d d a a s s a a r r . . D D i i h h a a r r a a p p k k a a n n s s i i s s w w a a b b i i s s a a m m e e n n e e m m p p u u h h u u j j i i a a n n t t e e r r s s e e b b u u t t d d e e n n g g a a n n l l a a n n c c a a r r d d a a n n a a d d a a n n y y a a p p e e n n i i n n g g k k a a t t a a n n n n i i l l a a i i u u j j i i a a n n n n y y a a t t e e r r u u t t a a m m a a p p a a d d a a p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a .
.
D D e e n n g g a a n n m m e e n n e e r r a a p p k k a a n n p p e e r r a a n n g g a a k k a a t t a a j j a a r r m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a i i n n i i y y a a n n g g m m e e n n g g g g u u n n a a k k a a n n m m e e d d i i a a t t e e k k n n o o l l o o g g i i d d a a n n i i n n f f o o r r m m a a s s i i a a k k a a n n d d a a p p a a t t m m e e m m b b a a n n t t u u s s i i s s w w a a d d a a n n g g u u r r u u d d a a l l a a m m m m e e n n e e r r i i m m a a a a t t a a u u p p u u n n m m e e n n j j e e l l a a s s k k a a n n m m a a t t e e r r i i
m m a a t t e e r r i i y y a a n n g g a a d d a a d d i i p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a i i n n i i d d a a n n b b i i s s a a m m e e m m b b a a n n g g u u n n i i n n t t e e r r a a k k t t i i f f a a n n t t a a r r a a g g u u r r u u d d e e n n g g a a n n s s i i s s w w a a s s e e h h i i n n g g g g a a b b a a n n y y a a k k s s i i s s w w a a y y a a n n g g m m e e n n y y u u k k a a i i p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a t t e e r r u u t t a a m m a a b b i i s s a a m m e e n n i i n n g g k k a a t t k k a a n n n n i i l l a a i i s s i i s s w w a a p p a a d d a a u u j j i i a a n n a a k k h h i i r r n n a a s s i i o o n n a a l l n n a a n n t t i i k k h h u u s s u u s s n n y y a a p p a a d d a a p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a .
2
8 8 ( (
2
( (
2
8 8 / /
2
2
9 9 ) ) , ,
6 6 , ,
2
8
2
9 9 / /
2
2
1 1 ) ) , ,
6 6 , ,
8
2
2 P P a a l l e e m m b b a a n n g g d d a a r r i i t t a a h h u u n n a a j j a a r r a a n n
E E d d u u c c a a t t i i o o n n
I I M M S S S S ) )
t t e e n n t t a a n n g g k k e e m m a a m m p p u u a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a s s i i s s w w a a u u s s i i a a
I I E E A A ) )
( (
A A c c h h i i e e v v e e m m e e n n t t
2
E E v v a a l l u u a a t t i i o o n n o o f f
I I n n t t e e r r n n a a s s i i o o n n a a l l f f o o r r
T T h h e e
3 y y a a n n g g d d i i k k o o o o r r d d i i n n i i r r o o l l e e h h
3
2
2
T T
9
( (
I I n n t t e e r r n n a a s s i i o o n n a a l l M M a a t t h h e e m m a a t t i i c c s s a a n n d d S S c c i i e e n n c c e e S S t t u u d d y y
T T r r e e n n d d s s i i n n
J J i i k k a a d d i i l l i i h h a a t t h h a a s s i i l l t t e e s s
.
, , d d a a r r i i t t a a h h u u n n k k e e t t a a h h u u n n b b e e l l u u m m m m e e n n g g g g e e m m b b i i r r a a k k a a n n .
) ) m m a a t t a a p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a
N N a a s s i i o o n n a a l l
A A k k h h i i r r
( U U j j i i a a n n
U U A A N N (
I I n n d d o o n n e e s s i i a a k k u u r r a a n n g g m m e e m m u u a a s s k k a a n n , , h h a a l l i i n n i i d d a a p p a a t t t t e e r r l l i i h h a a t t d d a a r r i i h h a a s s i i l l N N E E M M ( ( N N i i l l a a i i E E b b t t a a n n a a s s M M u u r r n n i i ) ) m m a a u u p p u u n n h h a a s s i i l l n n i i l l a a i i
3 3 ) ) h h a a s s i i l l p p e e m m b b e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a d d i i
9
6 ( ( D D e e p p d d i i k k n n a a s s , ,
2
2
3
3
2
2
I I s s e e k k o o l l a a h h d d a a s s a a r r n n e e g g e e r r i i
V V
I I n n i i b b i i s s a a d d i i l l i i h h a a t t d d a a r r i i h h a a s s i i l l n n i i l l a a i i u u j j i i a a n n a a k k h h i i r r n n a a s s i i o o n n a a l l s s i i s s w w a a k k e e l l a a s s
2 P P a a l l e e m m b b a a n n g g , , y y a a n n g g m m a a n n a a m m a a s s i i h h b b a a n n y y a a k k s s i i s s w w a a y y a a n n g g n n i i l l a a i i m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a n n y y a a d d i i b b a a w w a a h h r r a a t t a a - - r r a a t t a a . .
2
3
3
2
I I d d i i s s e e k k o o l l a a h h d d a a s s a a r r n n e e g g e e r r i i
1
V V
L K S ( L e m b a r K e r j a S i s w a ) a t a u b u k u p a k e t , s s e e h h i i n n g g g g a a d d a a l l a a m m m m e e n n a a n n a a m m k k a a n n s s u u a a t t u u k k o o n n s s e e p p p p e e m m b b e e l l a a j j a a r r a a n n g g u u r r u u a a k k t t i i f f a a t t a a u u g g u u r r u u s s e e b b a a g g a a i i p p u u s s a a t t p p e e m m b b e e l l a a j j a a r r a a n n d d a a n n s s i i s s w w a a p p a a s s i i f f . . H H a a l l i i n n i i j j u u g g a a t t e e r r j j a a d d i i p p a a d d a a s s i i s s w w a a k k e e l l a a s s
D a l a m p r o s e s b e l a j a r d a n m e n g a j a r s a a t i i n n i i t t e e r r u u t t a a m m a a p p a a d d a a p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a d d a a l l a a m m p p e e l l a a k k s s a a n n a a a a n n n n y y a a m m a a s s i i h h m m e e n n g g g g u u n n a a k k a a n n m m a a n n u u a a l l y y a a i i t t u u d d e e n n g g a a n n b b u u k k u u , , s s e e h h i i n n g g g g a a p p a a r r a a s s i i s s w w a a d d a a l l a a m m m m e e n n g g i i k k u u t t i i p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a s s e e r r i i n n g g m m e e r r a a s s a a b b o o s s a a n n d d a a n n s s u u l l i i t t s s e e k k a a l l i i u u n n t t u u k k d d i i m m e e n n g g e e r r t t i i . . K K a a r r e e n n a a s s i i s s w w a a t t e e r r s s e e b b u u t t h h a a r r u u s s m m e e m m b b a a c c a a b b u u k k u u - - b b u u k k u u m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a y y a a n n g g m m a a n n a a i i s s i i n n y y a a s s e e m m u u a a b b e e r r u u p p a a a a n n g g k k a a d d a a n n r r u u m m u u s s - - r r u u m m u u s s . . T T a a n n p p a a a a d d a a n n y y a a s s u u a a t t u u h h a a l l y y a a n n g g b b i i s s a a m m e e n n a a r r i i k k u u n n t t u u k k d d i i p p e e l l a a j j a a r r i i a a t t a a u u b b i i s s a a m m e e m m b b u u a a t t s s i i s s w w a a i i t t u u l l e e b b i i h h m m e e n n g g e e r r t t i i , , k k a a r r e e n n a a b b a a n n y y a a k k s s i i s s w w a a y y a a n n g g k k u u r r a a n n g g m m e e n n y y u u k k a a i i p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a . . B B a a i i k k i i t t u u d d i i s s e e b b a a b b k k a a n n d d a a r r i i g g u u r r u u y y a a n n g g k k u u r r a a n n g g i i n n t t e e r r a a k k t t i i f f d d e e n n g g a a n n s s i i s s w w a a a a t t a a u u m m e e m m a a n n g g p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a i i t t u u s s e e n n d d i i r r i i y y a a n n g g t t e e r r l l a a l l u u s s u u l l i i t t u u n n t t u u k k d d i i m m e e n n g g e e r r t t i i r r u u m m u u s s - - r r u u m m u u s s y y a a n n g g a a d d a a p p a a d d a a p p e e l l a a j j a a r r a a n n i i n n i i . .
M M e e n n u u r r u u t t P P e e r r m m e e r r i i n n t t a a h h N N o o . .
2
2
2
2 T T a a h h u u n n
2
2
3 t t a a h h u u n n m m e e n n e e m m p p a a t t k k a a n n
6
2
1
3
I I n n d d o o n n e e s s i i a a p p a a d d a a p p e e r r i i n n g g k k a a t t k k e e
3
3
4
4 .
.
B B e e r r d d a a s s a a r r k k a a n n p p e e n n g g a a m m a a t t a a n n p p a a d d a a u u m m u u m m n n y y a a g g u u r r u u d d a a l l a a m m m m e e n n a a n n a a m m k k a a n n s s u u a a t t u u k k o o n n s s e e p p m m e e n n g g g g u u n n a a k k a a n n m m e e t t o o d d e e h h a a n n y y a a m m e e n n j j e e l l a a s s k k a a n n m m a a t t e e r r i i
, , m m e e m m b b e e r r i i c c o o n n t t o o h h
, , k k e e m m u u d d i i a a n n d d i i l l a a n n j j u u t t k k a a n n d d e e n n g g a a n n l l a a t t i i h h a a n n s s o o a a l l d d a a r r i i B e r d a s a r k a n u r a i a n d i a t a s , m a k a p e n u l i s t t e e r r t t a a r r i i k k u u n n t t u u k k m m e e n n g g a a n n g g k k a a t t l l a a t t a a r r b b e e l l a a k k a a n n g g t t e e r r s s e e b b u u t t s s e e b b a a g g a a i i b b a a h h a a n n d d a a n n s s e e k k a a l l i i g g u u s s t t o o p p i i k k d d a a l l a a m m p p e e n n u u l l i i s s a a n n s s k k r r i i p p s s i i . .
P P e e r r u u m m u u s s a a n n m m a a s s a a l l a a h h d d a a l l a a m m p p e e n n e e l l i i t t i i a a n n i i n n i i , , d d i i s s e e s s u u a a i i k k a a n n d d e e n n g g a a n n p p e e r r m m a a s s a a l l a a h h a a n n y y a a n n g g d d i i h h a a d d a a p p i i o o l l e e h h S S D D N N e e g g e e r r i i
.
A A d d a a p p u u n n m m a a n n f f a a a a t t d d a a r r i i p p e e n n e e l l i i t t i i a a n n i i n n i i a a d d a a l l a a h h s s e e b b a a g g a a i i b b e e r r i i k k u u t t
: :
1 . B a g i s e k o l a h D D e e n n g g a a n n a a d d a a n n y y a a p p e e n n e e l l i i t t i i a a n n i i n n i i d d i i h h a a r r a a p p k k a a n n m m e e n n j j a a d d i i m m a a s s u u k k a a n n b b a a g g i i g g u u r r u u m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a u u n n t t u u k k d d a a p p a a t t m m e e m m b b e e r r i i k k a a n n m m a a t t e e r r i i p p e e l l a a j j a a r r a a n n d d e e n n g g a a n n l l e e b b i i h h i i n n t t e e r r a a k k t t i i f f d d a a n n m m e e n n g g e e n n a a l l k k a a n n t t e e k k n n o o l l o o g g i i i i n n f f o o r r m m a a s s i i d d a a n n k k o o m m u u n n i i k k a a s s i i k k e e p p a a d d a a s s i i s s w w a a . .
2 2 . . B B a a g g i i p p e e n n u u l l i i s s D D a a p p a a t t m m e e n n i i n n g g k k a a t t k k a a n n p p e e m m a a h h a a m m a a n n s s e e r r t t a a d d a a p p a a t t m m e e n n a a m m b b a a h h w w a a w w a a s s a a n n d d a a l l a a m m m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a d d a a n n d d a a p p a a t t m m e e n n i i n n g g k k a a t t k k a a n n p p e e n n g g e e t t a a h h u u a a n n d d i i b b i i d d a a n n g g k k o o m m p p u u t t e e r r y y a a n n g g d d a a p p a a t t d d i i t t e e r r a a p p k k a a n n d d a a n n d d i i g g u u n n a a k k a a n n d d a a l l a a m m k k e e g g i i a a t t a a n n m m a a s s y y a a r r a a k k a a t t n n a a n n t t i i n n y y a a . .
3 3 . . B B a a g g i i s s i i s s w w a a D D a a p p a a t t m m e e n n a a m m b b a a h h i i l l m m u u p p e e n n g g e e t t a a h h u u a a n n d d a a n n m m e e m m p p e e r r m m u u d d a a h h m m e e r r e e k k a a u u n n t t u u k k m m e e m m a a h h a a m m i i p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a . .
Data yang diperoleh secara langsung melalui tahapan berikut ini : 1 1 ) ) W W a a w w a a n n c c a a r r a a ( ( i i n n t t e e r r v v i i e e w w ) ) , , m m e e l l a a k k u u k k a a n n w w a a w w a a n n c c a a r r a a a a t t a a u u t t a a n n y y a a j j a a w w a a b b l l a a n n g g s s u u n n g g d d e e n n g g a a n n
o o b b j j e e k k
y y a a n n g g s s e e d d a a n n g g d d i i t t e e l l i i t t i i
, , d d i i a a n n t t a a r r a a n n y y a a i i b b u u
Z Z a a i i n n a a b b
S S .
P P d d s s e e l l a a k k u u g g u u r r u u m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a d d i i s s e e k k o o l l a a h h d d a a s s a a r r n n e e g g e e r r i i
: : M M e e m m b b u u a a t t m m a a t t e e r r i i a a j j a a r r y y a a n n g g d d i i d d u u k k u u n n g g o o l l e e h h t t e e k k n n o o l l o o g g i i i i n n f f o o r r m m a a s s i i d d a a n n k k o o m m u u n n i i k k a a s s i i u u n n t t u u k k p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a .
2
2
3
3
2
2 P P a a l l e e m m b b a a n n g g
, , g g u u r r u u g g u u n n a a m m e e n n g g e e t t a a h h u u i i b b a a g g a a i i m m a a n n a a c c a a r r a a p p e e n n g g a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a y y a a n n g g t t e e l l a a h h d d i i t t e e r r a a p p k k a a n n s s e e l l a a m m a a i i n n i i .
.
2
2 ) )
O O b b s s e e r r v v a a s s i i
, , s s u u a a t t u u m m e e t t o o d d e e p p e e n n g g a a m m a a t t a a n n d d a a n n p p e e n n c c a a t t a a t t a a n n s s e e c c a a r r a a l l a a n n g g s s u u n n g g d d e e n n g g a a n n t t u u j j u u a a n n d d a a p p a a t t m m e e n n g g e e t t a a h h u u i i a a p p a a s s a a j j a a y y a a n n g g d d i i a a n n g g g g a a p p p p e e n n t t i i n n g g u u n n t t u u k k d d i i j j a a d d i i k k a a n n b b a a h h a a n n m m a a s s u u k k k k a a n n d d i i d d a a l l a a m m m m e e m m b b u u a a t t p p e e r r a a n n g g k k a a t t a a j j a a r r i i n n i i .
.
A A d d a a p p u u n n t t u u j j u u a a n n d d a a r r i i p p e e n n e e l l i i t t i i a a n n a a n n t t a a r r a a l l a a i i n n u u n n t t u u k k
2
I I s s e e k k o o l l a a h h d d a a s s a a r r n n e e g g e e r r i i
2
3
3
2
2 P P a a l l e e m m b b a a n n g g y y a a i i t t u u : : M M e e m m b b a a n n g g u u n n s s e e b b u u a a h h p p e e r r a a n n g g k k a a t t A A j j a a r r m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a y y a a n n g g b b e e t t u u j j u u a a n n a a g g a a r r s s i i s s w w a a d d a a p p a a t t m m e e n n g g e e r r t t i i p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a d d e e n n g g a a n n b b a a i i k k . . S S e e h h i i n n g g g g a a d d a a p p a a t t m m e e m m b b a a n n t t u u m m e e n n i i n n g g k k a a t t k k a a n n n n i i l l a a i i u u j j i i a a n n a a k k h h i i r r n n a a s s i i o o n n a a l l k k h h u u s s u u s s n n y y a a p p a a d d a a m m a a t t a a p p e e l l a a j j a a r r a a n n m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a . .
Dalam Penulisan dari penelitian yang telah dilakukan penulis membatasi pada beberapa
poin agar apa yang dibahas sesuai dengan
rumusan masalah yaitu:
1 1 . . A A n n a a l l i i s s i i s s : : p p r r o o s s e e s s b b e e l l a a j j a a r r m m e e n n g g a a j j a a r r s s e e t t i i a a p p h h a a r r i i , , m m e e t t e e r r i i y y a a n n g g d d i i a a j j a a r r k k a a n n s s e e t t i i a a p p p p e e r r t t e e m m u u a a n n d d a a n n i i n n t t e e r r a a k k t t i i f f a a n n t t a a r r a a s s i i s s w w a a d d e e n n g g a a n n g g u u r r u u . .
2 2 . . R R a a n n c c a a n n g g a a n n : : m m e e r r a a n n c c a a n n g g p p e e r r a a n n g g k k a a t t a a j j a a r r m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a u u n n t t u u k k k k e e l l a a s s
V V
2
.
2
3
3
2
2 P P a a l l e e m m b b a a n n g g .
.
Y Y a a n n g g m m e e l l i i p p u u t t i i c c a a r r a a p p e e n n y y a a m m p p a a i i a a n n m m a a t t e e r r i i y y a a n n g g m m u u d d a a h h d d i i m m e e n n g g e e r r t t i i
, , i i n n t t e e r r a a k k s s i i
( ( d d i i s s k k u u s s i i
) ) a a n n t t a a r r a a s s i i s s w w a a d d e e n n g g a a n n s s i i s s t t e e m m d d a a n n e e v v a a l l u u a a s s i i
( ( u u n n t t u u k k l l a a t t i i h h a a n n s s i i s s w w a a m m e e n n g g e e r r j j a a k k a a n n s s o o a a l l
) ) .
. metode ini, penulis melakukan pencarian bahan yang didukung dalam pendefinisian masalah melalui buku-buku, artikel, jurnal dan internet yang berhubungan dengan penelitian dilakukan.
2 METODOLOGI PENELITIAN
2.1 Landasan Teori
O O H H P P (
, ,
u u n n t t u u k k m m e e m m b b e e r r i i p p e e r r i i n n t t a a h h
u u s s e e r r
, , d d a a n n v v i i d d e e o o s s e e c c a a r r a a b b e e r r s s a a m m a a a a n n d d a a n n m m e e l l i i b b a a t t k k a a n n k k e e i i k k u u t t s s e e r r t t a a a a n n p p e e m m a a k k a a i i a a t t a a u u
, , a a n n i i m m a a s s i i
, , c c i i t t r r a a
, , s s u u a a r r a a
, , t t e e k k s s
) ) a a t t a a u u k k o o m m p p u u t t e e r r
p p r r o o j j e e c c t t o o r r
(
2 2 . .
1 1 . . Perangkat Ajar
, , p p a a p p a a n n t t u u l l i i s s
: : b b u u k k u u
, , y y a a i i t t u u
A A p p l l i i k k a a s s i i i i n n i i m m e e r r u u p p a a k k a a n n s s e e b b u u a a h h a a p p l l i i k k a a s s i i y y a a n n g g m m e e n n g g g g u u n n a a k k a a n n l l e e b b i i h h d d a a r r i i s s a a t t u u m m e e d d i i a a p p r r e e s s e e n n t t a a s s i i
.
P P r r o o s s e e s s b b e e l l a a j j a a r r d d a a n n m m e e n n g g a a j j a a r r t t i i d d a a k k l l e e p p a a s s b b a a n n t t u u a a n n a a l l a a t t a a t t a a u u d d e e n n g g a a n n m m e e n n g g g g u u n n a a k k a a n n s s u u a a t t u u m m e e t t o o d d e e p p e e m m b b e e l l a a j j a a r r a a n n y y a a n n g g m m e e n n g g g g u u n n a a k k a a n n a a p p l l i i k k a a s s i i p p e e r r a a n n g g k k a a t t a a j j a a r r b b e e r r b b a a s s i i s s m m u u l l t t i i m m e e d d i i a a .
.
Menurut Hara ( 2010:11) p p e e r r a a n n g g k k a a t t a a j j a a r r a a d d a a l l a a h h s s u u a a t t u u m m e e d d i i a a y y a a n n g g d d a a p p a a t t d d i i g g u u n n a a k k a a n n u u n n t t u u k k m m e e n n y y a a m m p p a a i i k k a a n n m m a a t t e e r r i i b b a a g g i i s s e e o o r r a a n n g g p p e e n n g g a a j j a a r r k k e e p p a a d d a a s s i i s s w w a a .
b. Permainan Ekstrinsik (Extrinsic Games), permainan hanya sebagi tambahan sebagai fasilitas belajar dan membangkitkan motivasi siswa.
a. Permainan intrinsik (Intrinsic Games), mempelajari aturan permainan dan keahlian dalam suatu permainan (Games)
untuk menyediakan pengajaran meliputi instruksi dalam bentuk pelatihan, pengajaran dan simulasi. Dan dalam bahasa inggris perangkat ajar dikenal dengan (Courseware) adalah perangkat lunak yang dirancang khusus untuk menghasilkan jenis lingkungan instruksional (kegiatan pengajaran) untuk memudahkan proses belajar dan dengan menggunakan perangkat ini, proses belajar menjadi lebih aktif. Perangkat ini dapat digunakan sebagai alat utama atau alat bantu pengajaran. Secara umum perangkat ajar dibedakan menjadi 4 kategori, yaitu: 1) Penjelasan (Tutorial), tipe perangkat ajar ini digunakan untuk menyampaikan suatu materi pengajaran. 2) Latihan dan praktek (Drill and practice), jenis ini digunakan untuk menguji tingkat pengetahuan siswa dan mempraktekkan pembuatannya disesuaikan dengan tingkat kemampuan masing-masing siswa. 3) Simulasi (Simulation), pada perangkat ajar simulasi siswa dihadapkan pada sesuatu yang mirip dengan kehidupan nyata. Aplikasi simulasi digunakan untuk mempelajari obyek yang rumit dan melibatkan banyak besaran yang saling berhubungan yang sering kali siswa kesulitan mempelajarinya. 4) Permainan (Games), berdasarkan tujuan belajarnya, jenis permainan dibagi menjadi dua tipe, yaitu:
Instruction). CAI adalah penggunaan komputer
Menurut Chamber dan Sprecher (1983, 3), perangkat ajar adalah sejenis bantu pendidikan diaman terdapat proses belajar mengajar. Di negara asalnya Amerika Serikat, perangkat ajar dikenal dengan sebutan CAI (Computer Aided
, ,
2
2 .
3 3 : :
8
8
4 4 - -
8
8
7 7 ) ) y y a a n n g g d d i i m m a a k k s s u u d d d d e e n n g g a a n n a a n n a a l l i i s s i i s s a a d d a a l l a a h h t t a a h h a a p p s s i i s s t t e e m m d d i i l l a a k k u u k k a a n n s s e e t t e e l l a a h h t t a a h h a a p p p p e e n n g g u u m m p p u u l l a a n n d d a a t t a a . . T T a a h h a a p p a a n n a a l l i i s s i i s s s s i i s s t t e e m m m m e e r r u u p p a a k k a a n n t t a a h h a a p p y y a a n n g g k k r r i i t t i i s s d d a a n n s s a a n n g g a a t t p p e e n n t t i i n n g g k k a a r r e e n n a a k k e e s s a a l l a a h h a a n n d d i i d d a a l l a a m m t t a a h h a a p p i i n n i i a a k k a a n n m m e e n n y y e e b b a a b b k k a a n n k k e e s s a a l l a a h h a a n n p p a a d d a a t t a a h h a a p p s s e e l l a a n n j j u u t t n n y y a a . . P P r r o o s s e e s s a a n n a a l l i i s s i i s s s s i i s s t t e e m m d d a a l l a a m m p p e e n n g g e e m m b b a a n n g g a a n n s s i i s s t t e e m m i i n n f f o o r r m m a a s s i i m m e e r r u u p p a a k k a a n n s s u u a a t t u u p p r r o o s s e e d d u u r r y y a a n n g g d d i i l l a a k k u u k k a a n n u u n n t t u u k k p p e e m m e e r r i i k k s s a a a a n n m m a a s s a a l l a a h h d d a a n n p p e e n n y y u u s s u u n n a a n n a a l l t t e e r r n n a a t t i i f f p p e e m m e e c c a a h h a a n n m m a a s s a a l l a a h h y y a a n n g g t t i i m m b b u u l l s s e e r r t t a a m m e e m m b b u u a a t t s s p p e e s s i i f f i i k k a a s s i i s i s t e m y a n g b a r u a t a u s i s t e m y a n g a k a n d d i i u u s s u u l l k k a a n n d d a a n n d d i i m m o o d d i i f f i i k k a a s s i i .
.
B B e e r r d d a a s s a a r r k k a a n n p p e e n n g g e e r r t t i i a a n n d d i i a a t t a a s s p p e e n n u u l l i i s s m m e e n n y y i i m m p p u u l l k k a a n n b b a a h h w w a a a a n n a a l l i i s s i i s s m m e e r r u u p p a a k k a a n n k k e e g g i i a a t t a a n n m m e e m m p p e e r r h h a a t t i i k k a a n n , , m m e e n n g g a a m m a a t t i i , , d d a a n n m m e e m m e e c c a a h h k k a a n n . .
2
.
2
1
1 .
.
3
3 .
. Perancangan/ Desain B B e e r r i i k k u u t t a a k k a a n n d d i i s s a a m m p p a a i i k k a a n n p p e e n n g g e e r r t t i i a a n n d d e e s s a a i i n n s s i i s s t t e e m m d d a a r r i i b b e e r r b b a a g g a a i i s s u u m m b b e e r r , , y y a a i i t t u u : :
1. Menurut John Burch & Gary Grudnitski (Jogiyanto 2005:196), desain sistem didefinisikan sebagai penggambaran, perencanaan, dan pembuata sketsa atau pengaturan dari beberapa elemen yang terpisah kedalam satu kesatuan yang utuh dan berfungsi.
2. Menurut Taylor,E.S. (Pressman 2002:399), desain adalah langkah pertama dalam fase pengembangan bagi setiap produk atau sistem yang direkayasa. Desain dapat didefinisikan sebagai “proses aplikasi berbagai teknik dan prinsip bagi tujuan pendefinisian suatu perangkat, suatu proses atau sistem dalam detail yang memadai untuk memungkinkan realisasi fisiknya”.
D D a a r r i i u u r r a a i i a a n n p p e e n n d d a a p p a a t t d d i i a a t t a a s s d d a a p p a a t t d d i i s s i i m m p p u u l l k k a a n n b b a a h h w w a a p p e e r r a a n n c c a a n n g g a a n n a a t t a a u u d d e e s s a a i i n n a a d d a a l l a a h h p p r r o o s s e e s s p p e e n n g g g g a a m m b b a a r r a a n n , , p p e e r r e e n n c c a a n n a a a a n n , , d d a a n n p p e e m m b b u u a a t t a a n n s s k k e e t t s s a a y y a a n n g g d d i i b b u u a a t t s s e e s s u u a a i i k k e e b b u u t t u u h h a a n n
k k e e b b u u t t u u h h a a n n d d a a n n p p e e r r s s i i a a p p a a n n u u n n t t u u k k m m e e r r a a n n c c a a n n g g b b a a n n g g u u n n , , i i m m p p l l e e m m e e n n t t a a s s i i s s i i s s t t e e m m d d i i b b e e n n t t u u k k m m e e n n j j a a d d i i u u t t u u h h d d a a n n b b e e r r f f u u n n g g s s i i .
M M e e n n u u r r u u t t S S u u t t a a b b r r i i ( (
.
2 .
m e n g e n d a l i k a n d a n m e m a n i p u l a s i . P e n y a m p a i a n m m a a t t e e r r i i u u m m u u m m n n y y a a d d i i r r a a n n c c a a n n g g d d a a l l a a m m b b e e n n t t u u k k m m u u l l t t i i m m e e d d i i a a a a g g a a r r l l e e b b i i h h m m e e m m u u d d a a h h k k a a n n s s i i s s w w a a d d a a l l a a m m m m e e m m a a h h a a m m i i m m a a t t e e r r i i b b a a i i k k d d a a l l a a m m b b e e n n t t u u k k a a p p l l i i k k a a s s i i d d e e s s k k t t o o p p m m a a u u p p u u n n b b e e r r b b a a s s i i s s w w e e b b . .
Berdasarkan pengertian diatas penulis menyimpulkan bahwa perangkat ajar m m e e r r u u p p a a k k a a n n s s u u a a t t u u m m e e d d i i a a y y a a n n g g d d a a p p a a t t d d i i g g u u n n a a k k a a n n u u n n t t u u k k m m e e n n y y a a m m p p a a i i k k a a n n m m a a t t e e r r i i b b a a g g i i s s e e o o r r a a n n g g p p e e n n g g a a j j a a r r k k e e p p a a d d a a s s i i s s w w a a . .
.
2
2 .
.
1
1 .
.
2
.
, , k k o o m m p p o o n n e e n n n n y y a a d d e e n n g g a a n n m m a a k k s s u u d d u u n n t t u u k k m m e e n n g g i i d d e e n n t t i i f f i i k k a a s s i i k k a a n n d d a a n n m m e e n n g g e e p p a a l l u u a a s s i i p p e e r r m m a a s s a a l l a a h h a a n n - - p p e e r r m m a a s s a a l l a a h h a a n n , , k k e e s s e e m m p p a a t t a a n n - - k k e e s s e e m m p p a a t t a a n n , , h h a a m m b b a a t t a a n n - - h h a a m m b b a a t t a a n n y y a a n n g g t t e e r r j j a a d d i i s s e e r r t t a a k k e e b b u u t t u u h h a a n n - - k k e e b b u u t t u u h h a a n n y y a a n n g g d d i i h h a a r r a a p p k k a a n n s s e e h h i i n n g g g g a a d d a a p p a a t t d d i i u u s s u u l l k k a a n n p p e e r r b b a a i i k k k k a a n n - - p p e e r r b b a a i i k k k k a a n n . .
Pengertian Analisis
M M e e n n u u r r u u t t J J o o g g i i y y a a n n t t o o ( (
2
2
5 5 : :
1
1
2
2
9 9 ) ) a a n n a a l l i i s s i i s s a a d d a a l l a a h h p p e e n n g g u u r r a a i i a a n n s s u u a a t t u u s s i i s s t t e e m m i i n n f f o o r r m m a a s s i i y y a a n n g g u u t t u u h h k k e e d d a a l l a a m m b b a a g g i i a a n n
b b a a g g i i a a n n
2 .
d d a a t t a a b b a a s s e e
S S y y s s t t e e m m
) ) .
.
K K a a r r e e n n a a s s i i f f a a t t n n y y a a y y a a n n g g
o o p p e e n n s s o o u u r r c c e e
d d a a n n m m e e m m i i l l i i k k i i k k e e m m a a m m p p u u a a n n m m e e n n a a m m p p u u n n g g k k a a p p a a s s i i t t a a s s y y a a n n g g s s a a n n g g a a t t b b e e s s a a r r
, , m m a a k k a a
M M y y
S S Q Q L L
m m e e n n j j a a d d i i
y y a a n n g g s s a a n n g g a a t t p p o o p p u u l l e e r r d d i i k k a a l l a a n n g g a a n n
d d a a t t a a b b a a s s e e
p p r r o o g g r r a a m m m m e e r r w w e e b b .
.
M M y y
S S Q Q L L
d d a a p p a a t t d d i i j j a a l l a a n n k k a a n n d d a a l l a a m m
2
2
o o p p e e r r a a t t i i n n g g s s i i s s t t e e m m y y a a n n g g s s a a n n g g a a t t p p o o p p u u l l e e r r
s s a a a a t t i i n n i i y y a a i i t t u u : : W W i i n n d d o o w w s s d d a a n n L L i i n n u u x x . . M M e e n n u u r r u u t t p p e e r r u u s s a a h h a a a a n n p p e e n n g g e e m m b b a a n n g g n n y y a a , , M M y y S S Q Q L L t t e e l l a a h h t t e e r r p p a a s s a a n n g g d d i i s s e e k k i i t t a a r r
3 3 j j u u t t a a k k o o m m p p u u t t e e r r , , d d a a n n p p u u l l u u h h a a n n h h i i n n g g g g a a r r a a t t u u s s a a n n r r i i b b u u s s i i t t u u s s s s a a n n g g a a t t m m e e n n g g a a n n d d a a l l k k a a n n
M M a a n n a a g g e e m m e e n n t t
( (
1 .
2
4 Menurut Abdusysyakir (2007:5) sedangkan orang Arab, menyebut matematika dengan ‘ilmu al-hisab yang berarti ilmu berhitung. Di Indonesia, matematika disebut dengan ilmu pasti dan ilmu hitung. Sebagian orang Indonesia memberikan plesetan menyebut matematika dengan “matimatian”, karena sulitnya mempelajari matematika. Pada umumnya orang awam hanya akrab dengan satu cabang matematika elementer yang disebut aritmetika atau ilmu hitung yang secara informal dapat didefinisikan sebagai ilmu tentang berbagai bilangan yang bisa langsung diperoleh dari bilangan-bilangan bulat 0, 1, -1, 2, – 2, …, dst, melalui beberapa operasi dasar: tambah, kurang, kali dan bagi.
Menurut Sumardyono (2004:28) pengertian matematika - kata matamatika sudah tidak asing lagi bagi kita, matematika merupakan ratu dari ilmu pengetahuan dimana materi matematika di perlukan di semua jurusan yang di pelajarai oleh semua orang, disini saya memberikan sebuah pengertian matematika disertai fungsinya serta ruang lingkup pembelajarannya Berhitung merupakan aktifitas sehari-hari tiada aktifitas tanpa menggunakan matematika, akan tetapi banyak yang tidak tahu apa pengertian matematika, apa istilah matematika dari berbagai negara, ruang lingkupnya dan masih banyak lagi. Istilah mathematics (Inggris), mathematik (Jerman), mathematique (Perancis), matematico
(Belanda) berasal dari perkataan latin mathematica, yang mulanya diambil dari perkataan Yunani, mathematike, yang berarti “relating to learning”. Perkataan mathematike berhubungan sangat erat dengan sebuah kata lainnya yang serupa, yaitu mathanein yang mengandung arti belajar (berpikir). Jadi berdasarkan etimologis (Elea Tinggih dalam, perkataan matematika berarti “ilmu pengetahuan yang diperoleh dengan bernalar”.
D D a a r r i i u u r r a a i i a a n n d d i i a a t t a a s s d d a a p p a a t t d d i i s s i i m m p p u u l l k k a a n n b b a a h h w w a a m m a a t t e e m m a a t t i i k k a a a a d d a a l l a a h h s s u u a a t t u u d d i i s s i i p p l l i i n n i i l l m m u u didasarkan pada berpikir logis, konsisten, inovatif dan kreatif yang tersusun dalam sistem yang rumit tetapi susunannya sangat baik yang memiliki banyak cabang.
2.1.5. M
M y y
S S Q Q L L
M M e e n n u u r r u u t t
S S u u k k a a r r n n o o
( (
2
d d a a t t a a b b a a s s e e
6
6 :
:
6
6
5
5 ) )
M M y y
S S Q Q L L
a a d d a a l l a a h h m m e e r r u u p p a a k k a a n n p p e e r r a a n n g g k k a a t t l l u u n n a a k k u u n n t t u u k k s s i i s s t t e e m m m m a a n n a a j j e e m m e e n n
M M y y S S Q Q L L s s e e b b a a g g a a i i d d a a t t a a b b a a s s e e n n y y a a . . M e n u r u t S u t a r m a n , S . K o m (
2
M M y y S S Q Q L L d d a a l l a a m m m m e e n n g g o o l l a a h h d d a a t t a a b b a a s s e e m m e e n n g g g g u u n n a a k k a a n n S S Q Q L L d d a a l l a a m m b b a a h h a a s s a a n n y y a a m m e e m m p p u u n n y y a a i i k k e e m m a a m m p p u u a a n n
Kesimpulan:Sebagai aplikasi pembelajaran multimedia mempelajari tematik menjadi lebih menyenangkan, mudah dan tidak membosankan segingga dapat meningkatkan minat dan motivasi pelajar dalam mempelajari tematik dan aplikasi ini bisa jadi alternatif selain hanya belajar dari buku. Perbedaan : Diharapkan dengan adanya Aplikasi yang saya buat ini bisa menambah minat pelajar/siswa untuk mempelajari Matematika dan bisa juga meningkatkan prestasi dalam bidang matematika khususnya
3 :
m m e e n n g g i i r r i i m m k k a a n n d d a a t t a a n n y y a a s s a a n n g g a a t t c c e e p p a a t t , , m m u u l l t t i i u u s s e e r r s s e e r r t t a a m m e e n n g g g g u u n n a a k k a a n n p p e e r r i i n n t t a a h h d d a a s s a a r r S S Q Q L L ( ( S S t t r r u u c c t t u u r r e e d d Q Q u u e e r r y y L L a a n n g g u u a a g g e e ) ) . .
d d a a t t a a b b a a s s e e s s e e r r v v e e r r y y a a n n g g m m a a m m p p u u m m e e n n e e r r i i m m a a d d a a n n
M M e e n n u u r r u u t t p p e e n n g g e e r r t t i i a a n n d d i i a a t t a a p p e e n n u u l l i i s s m m e e n n y y i i m m p p u u l l k k a a n n b b a a h h a a w w a a M M y y S S Q Q L L a a d d a a l l a a h h p p r r o o g g r r a a m m
m m e e l l a a k k u u k k a a n n q q u u e e r r y y d d a a n n m m a a n n i i p p u u l l a a s s i i d d a a t t a a . .