ÉFÉKTIVITAS MÉDIA KOMIK PIKEUN PANGAJARAN NULIS CARITA PONDOK: Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013.

ÉFÉKTIVITAS MÉDIA KOMIK

PIKEUN PANGAJARAN NULIS CARITA PONDOK

(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013)

SKRIPSI

Diajukeun pikeun Nyumponan Salasahiji Sarat Nyandang Gelar Sarjana Pendidikan

Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah

ku

REVI PEBRIYANTO NIM 0902437

JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA DAERAH

FAKULTAS PENDIDIKAN BAHASA DAN SENI

UNIVERSITAS PENDIDIKAN INDONESIA

BANDUNG

Revi Pebriyanto, 2013

ÉFÉKTIVITAS MÉDIA KOMIK

PIKEUN PANGAJARAN NULIS CARITA PONDOK

(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013)

Oleh Revi Pebriyanto

Sebuah skripsi yang diajukan untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar Sarjana pada Fakultas Pendidikan Bahasa dan Seni

© Revi Pebriyanto

Universitas Pendidikan Indonesia Maret 2013

Hak Cipta dilindungi undang-undang.

Skripsi ini tidak boleh diperbanyak seluruhya atau sebagian,

REVI PEBRIYANTO NIM 0902437

ÉFÉKTIVITAS MÉDIA KOMIK

PIKEUN PANGAJARAN NULIS CARITA PONDOK

(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013)

Disaluyuan jeung disahkeun ku Pangaping I,

Prof. Dr. H. Rahman, M.Pd. NIP 195704011984121001

Pangaping II,

Retty Isnendes, S.Pd., M.Hum. NIP 197212021999032001

Kauninga ku

Pupuhu Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah Fakultas Pendidikan Bahasa dan Seni

Universitas Pendidikan Indonesia

Dr. H. Dingding Haerudin, M.Pd NIP 196408221989031001

ÉFÉKTIVITAS MÉDIA KOMIK

PIKEUN PANGAJARAN NULIS CARITA PONDOK

(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013) 1)

REVI PEBRIYANTO 2) Revipebriyanto@rocketmail.com

ABSTRAK

Skripsi ini berjudul “Éféktivitas Média Komik Pikeun Pangajaran Nulis Carita Pondok (Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013)”. Tujuan penelitiannya mendeskripsikan: kemampuan siswa dalam menulis carita pondok sebelum dan setelah menggunakan media komik, tingkat kemampuan menulis carita pondok sebelum dan setelah menggunakan media komik dan éféktivitas média komik dalam pengajaran menulis carita pondok. Metodologi yang digunakan dalam penelitian ini adalah metode kuasi ekperimen, dengan pretes and post test group design, dan tehnik yang digunakan adalah tehnik tes. Penelitian ini dilaksanakan di SMA Negeri 1 Kuningan kelas XI IPA 1 yang berjumlah 32 orang. Adapun populasi dalam penelitian ini adalah siswa kelas XI IPA SMA Negeri 1 Kuningan Tahun Ajaran 2012/2013, sedangkan yang menjadi sampelnya siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Tahun Ajaran 2012/2013. Hasilnya yaitu kemampuan menulis carita pondok sebelum menggunakan media komik hasilnya dengan skor rata-rata 67,1 dan kemampuan menulis carita pondok setelah menggunakan media komik hasilnya dengan skor rata-rata 77,4; ada peningkatan antara pretes dan post test hal itu terbukti dari kemampuan sebelum menggunakan media komik siswa yang belum mampu menulis carita pondok ada 40,63% dan yang mampu menulis carita pondok dengan kategori cukup ada 59,37%, sedangkan setelah menggunakan media komik ada 18,75% siswa yang mampu menulis carita pondok dengan kategori baik dan 81,25% siswa yang mampu menulis carita pondok dengan kategori cukup; dan menurut hasil penghitungan uji t, terbukti bahwa titung > ttabel, yaitu 11,57 > 2,46. Artinya hipotesis diterima pada taraf signifikasi 99%. Dengan demikian, penelitian ini membuktikan bahwa media komik efektif untuk digunakan pada pembelajaran menulis cerita pendek siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan tahun pelajaran 2012/2013.

Kata kunci: Éféktivitas, média komik, dan carita pondok.

1) _{Skripsi ini dibimbing oleh pembimbing I : Prof. Dr. H. Rahman, M.Pd., dan; pembimbing II:} Retty Isnendes, S.Pd., M.Hum.

2) _{Mahasiswa Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah Fakultas Penddidikan Bahasa dan Seni} Universitas Pendidikan Indonesia , Angkatan 2009.

THE MEDIUM OF COMICS EFFECTIVENESS FOR SHORT STORY WRITING LESSON

(QUASI EXPERIMENTAL STUDY TO STUDENT CLASS XI IPA 1 SMAN 1 KUNINGAN ACADEMIC PERIOD 2012/2013) 1)

REVI PEBRIYANTO 2)

Program Study S-1 Local Language Education Indonesian University of Education

Revipebriyanto@rocketmail.com ABSTRACT

This research has the tittle “The Medium Of Comics Effectiveness For Short Story Writing Lesson (Quasi Experimental Study To Student Class XI IPA 1 SMAN 1 KUNINGAN Academic Period 2012/2013). The purpose of this research is to describe the ability of student in short story writing before and after using the medium of comics, a significant difference between the ability to write the short story before and after using the medium of comics and the medium of comics effectiveness in short story writing lesson. The methodology used in this research is a quasi-experimental methods, with pre-test and post test group design, and the techniques used are tests. This research was conducted in SMAN 1 Kuningan at XI IPA 1 class with 32 students. The population in this study was students who studied in XI IPA class SMAN 1 Kuningan Academic Period 2012/2013 and the sample is the students of XI IPA 1. The result is the ability of the students to write short story before using the medium of comics had the average score about 67.1 point, and the ability of the studentd to write short story after using the medium of comics had the average score about 77.4 point. From that point we can compare the result, there was a significant difference between the pre test and post test that proved of ability before using the medium of comics. The students who have not been able to write short story was 40.63% and the students who have been able to write short story with “Enough” category was 59.37% of this class. In the other hand after using the medium of comics there is 18.75% of students have been able to write short story include “Good” category and 81.25% of the students have been able to write short story with “Enough” category. According to the results of t-test calculation proved that t hitung > t table was 11.57 > 2.46, it means that the hypothesis is accepted at the 99% significance level. Based on that results, this study proved that the medium of comics was effective for used in teaching students to write a short story in XI IPA 1 Class SMAN 1 Kuningan Academic Period 2012/2013.

Key word: The Effectiveness, medium of comics, and short story 1)

This script is guided by Prof. Dr. H. Rahman, M.Pd. and Retty Isnendes, S.Pd., M.Hum. 2)

DAPTAR EUSI

Kaca

ABSTRAK ... i

PANGJAJAP ... ii

TAWIS NUHUN ... iii

DAPTAR EUSI ... vi

DAPTAR TABEL ... x

DAPTAR BAGAN ... xii

DAPTAR GRAFIK ... xiii

DAPTAR SINGGETAN ... xiv

DAPTAR LAMPIRAN ... xv

BAB I BUBUKA ... 1

1.1 Kasang Tukang Masalah ... 1

1.2 Watesan Masalah jeung Rumusan Masalah ... 4

1.2.1 Watesan Masalah ... 4

1.2.2 Rumusan Masalah ... 4

1.3 Tujuan Panalungtikan... 4

1.3.1 Tujuan Umum ... 4

1.3.2 Tujuan Husus ... 4

1.4 Mangpaat Panalungtikan ... 5

1.4.1 Mangpaat Tioritis ... 5

1.4.2 Mangpaat Praktis ... 5

1.5 Raraga Tulisan ... 6

BAB II ULIKAN TIORI, ASUMSI, JEUNG HIPOTÉSIS PANALUNGTIKAN ... 7

2.1 Ulikan Tiori ... 7

2.1.1.1 Wangenan Komik... 7

2.1.1.2 Tujuan jeung Mangpaat Nyieun Komik ... 8

2.1.1.2.1 Tujuan Nyieun Komik ... 8

2.1.1.2.2 Mangpaat Komik ... 8

2.1.1.3 Jenis-jenis Komik ... 9

2.1.1.4 Kamekaran Komik di Indonesia... 9

2.1.1.4.1 Generasi 1930-an ... 9

2.1.1.4.2 Generasi 1940-1950-an ... 10

2.1.1.4.3 Generasi 1960-1970-an ... 10

2.1.1.4.4 Generasi 1990-2000-an ... 10

2.1.1.5 Kaunggulan Komik ... 11

2.1.1.6 Kahengkeran Komik ... 11

2.1.1.7 Komik Minangka Média Pangajaran ... 12

2.1.1.7.1 Wangenan Média Pangajaran ... 12

2.1.1.7.2 Fungsi Média Pangajaran ... 13

2.1.1.7.3 Mangpaat Média Pangajaran ... 15

2.1.1.7.4 Kamampuh Média Pangajaran ... 16

2.1.1.7.5 Ciri-ciri Média Pangajaran ... 16

2.1.1.7.6 Papasingan Média Pangajaran... 17

2.1.1.7.7 Dasar Milih Média Pikeun Pangajaran ... 18

2.1.2 Pangajaran Nulis Carita Pondok ... 19

2.1.2.1 Nulis ... 19

2.1.2.1.1 Wangenan Nulis ... 19

2.1.2.1.2 Fungsi Nulis ... 20

2.1.2.1.3 Tujuan Nulis ... 21

2.1.2.1.4 Léngkah-léngkah Nulis ... 21

2.1.2.2 Carita Pondok ... 22

2.1.2.2.1 Wangenan Carita Pondok ... 22

2.1.2.2.2 Ciri-ciri Carita Pondok ... 22

viii

2.1.2.3 Pangajaran Nulis Carpon Dina Standar Kompetensi dan Kompetensi Dasar (SKKD)

Muatan Lokal Pangajaran Basa jeung Sastra Sunda SMA/SMK/MA ... 25

2.2 Asumsi ... 26

2.3 Hipotésis ... 26

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN ... 27

3.1 Sumber Data Panalungtikan ... 27

3.2 Desain Panalungtikan ... 27

3.3 Métode Panalungtikan ... 28

3.4 Wangenan Operasional ... 28

3.5 Instrumen Panalungtikan ... 29

3.6 Téknik Ngumpulkeun Data ... 32

3.7 Téknik Ngolah Data ... 32

BAB IV DESKRIPSI JEUNG HASIL ANALISIS PANALUNGTIKAN ... 39

4.1 Kamampuh Nulis Carita Pondok Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Saméméh jeung Sabada Ngagunakeun Média Komik ... 39

4.1.1 Analisis Hasil Nulis Carita Pondok Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan ... 39

4.1.1.1 Analisis Hasil Nulis Carita Pondok Siswa S-15 ... 40

4.1.1.2 Analisis Hasil Nulis Carita Pondok Siswa S-25 ... 44

4.1.1.3 Analisis Hasil Nulis Carita Pondok Siswa S-7 ... 47

4.1.1.4 Analisis Hasil Nulis Carita Pondok Siswa S-16 ... 51

4.1.2 Kamampuh Nulis Carita Pondok Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan ... 55

4.2 Tingkat Kamampuh Nulis Carita Pondok Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Saméméh jeung Sabada Ngagunakeun Média Komik ... 59

4.2.1 Kamampuh Nulis Carita Pondok Siswa Saméméh jeung Sabada Ngagunakeun Média Komik dumasar Aspék ... 60

4.2.2 Kamampuh Nulis Carita Pondok Siswa Saméméh jeung Sabada Ngagunakeun Média Komik dumasar Peunteun ... 63

4.3 Éféktifitas Média Komik dina Pangajaran Nulis Carita Pondok Siswa

Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan ... 67

4.3.1 Uji Normalitas Data ... 68

4.3.1.1 Uji Normalitas Data Pratés... 68

4.3.1.2 Uji Normalitas Data Postés ... 71

4.3.2 Uji Homogénitas Data ... 74

4.3.3 Uji Gain ... 76

4.3.4 Uji Hipotésis ... 77

BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN... 80

5.1 Kacindekan ... 80

5.2 Saran ... 81

BAB I BUBUKA

1.1 Kasang Tukang Masalah

Dina pangajaran kaparigelan basa jeung sastra Sunda aya opat kaparigelan anu wajib dikawasa ku siswa, nya éta ngaregepkeun, nyarita, maca, jeung nulis. Kaparigelan basa téh porsina kudu bisa saimbang jeung bisa silih rojong antara nu hiji jeung nu séjénna. Éta kaparigelan téh dibagi kana bahan pangajaran réséptif jeung bahan pangajaran produktif. Bahan pangajaran réséptif ngawengku kaparigelan ngaregepkeun jeung maca, sedengkeun bahan pangajaran produktif ngawengku kaparigelan nyarita jeung nulis.

Nurutkeun Tarigan (2008:22), nulis nya éta nurunkeun lambang-lambang grafik anu ngagambarkeun basa hiji jalma, nepi ka jalma séjénna bisa nyangkem éta basa. Kagiatan nulis dina basa Sunda jaman kiwari geus jarang pisan, nu nulis téh ngan ukur kalangan akademik (para siswa, mahasiswa Jurusan Pendidikan Basa Sunda) jeung non akademik (Sastrawan, budayawan Sunda). Kagiatan nulis paling saeutik dipakéna dina aktivitas komunikasi sapopoé dibandingkeun jeung aspék kaparigelan basa nu séjénna, katitén dina Iskandarwassid (2004:156) anu nyebutkeun yén kagiatan nulis ngan salapan persen.

Dina kahirupan sapopoé ogé, anu medalkeun tulisan jeung bacaan ku basa Sunda téh geus kurang pisan. Tangtuna ogé aya sababaraha hal anu mangaruhan kana kurangna tulisan basa Sunda téh diantarana kurangna pangaresep kana nulis basa Sunda, jeung kurangna pangaresep kana pangajaran basa Sunda di sakola.

Dina prak-prakanana ngajar di sakola, para guru maké basa panganteurna ku basa Indonesia atawa basa Inggris. Hal ieu kapangaruhan ku lingkungan di sabudeureunana anu geus teu maraké basa Sunda deui, boh dina lisan boh dina tulisan.

Ngaliwatan kagiatan nulis guru bisa ningali kamampuh tur poténsi anu aya di diri siswa. Salasahiji cara pikeun mikanyaho kamampuh siswa dina nulis bisa katiten tina kamampuh siswa dina nulis carita pondok.

Diajar nulis carita pondok téh salah sahiji kaparigelan pikeun ningkatkeun kamampuh jeung pangaweruh siswa dina pangajaran basa Sunda. Ku cara ningkatkeun kaparigelan jeung pangaweruh siswa kana nulis jeung mikaresep nulis dipiharep bisa ngahasilkeun tulisan anu antukna bisa kabaca ku balaréa, tur ngamekarkeun basa Sunda di jaman kiwari anu geus tara diparaké.

Upama siswa geus ngawasa kana kaparigelan nulisna, tangtuna bakal gampang ngawasa kaparigelan anu séjénna. Tapi dina kanyataanna loba pisan masalah anu disanghareupan ku siswa dina kagiatan nulis. Teu saeutik siswa anu masih kénéh ngarasa hésé dina néangan idé atawa gagasan, nyieun kalimah munggaran, milih kecap, nepi ka siswa teu mampuh ngébréhkeun idéna kana wangun tinulis. Antukna hal éta nyababkeun siswa teu resep kana kagiatan nulis.

Dumasar kana masalah-masalah anu kapanggih di luhur, perlu aya métode pangajaran nulis anu jadi alternatif, hususna dina nulis carita pondok anu jadi puseur panalungtikan panulis. Alternatif pangajaran anu dipaké pikeun ningkatkeun éféktivitas pangajaran nulis carita pondok nya éta ngagunakeun média komik. Arsyad (2007:4) nétélakeun yén média nya éta alat anu nepikeun atawa nganteurkeun pésen-pésen pangajaran. Saupama éta média mawa pésen-pésen-pésen-pésen atawa inpormasi anu mibanda tujuan instruksional atawa ngandung maksud-maksud pangajaran mangka éta média disebut média pangajaran. Daryanto (2011:117) nétélakeun yén komik nya éta bentuk kartun anu ngébréhkeun karakter jeung ngalarapkeun hiji carita dina runtuyan anu deukeut kaitanana jeung gambar sarta dirancang pikeun méré hiburan ka nu maca.

Média komik dipaké sangkan kagiatan diajar, hususna diajar nulis carita pondok leuwih variatif pikeun ngaronjatkeun motivasi jeung inspirasi siswa kana pangajaran basa Sunda umumna. Panalungtikan anu ngagunakeun média komik ogé kungsi dilakukeun, di antarana ku Luxas Priansyah dina taun 2011 kalawan judul

3

“Éfektivitas Média Komik Pikeun Ngaronjatkeun Kamampuh Maca Pamahaman Dongéng” . Éta panalungtikan hasil ngabuktikeun hipotesis anu nyebutkeun yén média komik éféktif digunakeun pikeun ngaronjatkeun maca pamahaman dongéng. Salian ti éta, Pupung Ratnaningrum dina taun 2012 kalawan judul panalungtikan “Média Komik dina Pangajaran Nulis Karangan Narasi: Studi Kuasi éksperimen ka Siswa Kelas VII SMP Negeri 15 Bandung Taun Ajaran 2011/2012” ogé geus hasil ngabuktikeun hipotésisna yén média komik éféktif dina pangajaran nulis karangan narasi. Sabenerna ieu panalungtikan téh bisa jadi nuluykeun panalungtikan nu ditalungtik ku Pupung Ratnaningrum, sabab saméméhna mah meredih siswa sangkan bisa nyaritakeun deui eusi carita dina wangun karangan narasi anu wandana nyaritakeun runtuyan kajadian.

Dina ieu panalungtikan mah béda proses jeung tujuan, sabada siswa maham eusi, siswa bakal diperedih sangkan bisa nyaritakeun deui éta eusi carita komik dina wangun carita pondok. Runtuyan carita dina gambar atawa komik dipiharep bisa mantuan ngahudangkeun imajinasi ngaliwatan visual sangkan leuwih kréatif, nepi ka siswa teu ngarasa hésé deui dina ngamekarkeun idé jeung gagasanana pikeun nyusun kajadian anu aya dina gambar dina wangun tinulis.

Ku lantaran kitu, tina sababaraha alesan karasa perluna dilaksanakeun panalungtikan ngeunaan éféktivitas média komik dina pangajaran nulis carita pondok kalawan tujuan pikeun ngabuktikeun éféktif-henteuna média komik dina pangajaran nulis carita pondok. Dumasar kana éta hal, ieu panalungtikan téh dijudulan “Éféktivitas Média Komik Pikeun Pangajaran Nulis Carita Pondok (Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013).

1.2 Watesan Masalah jeung Rumusan Masalah 1.2.1 Watesan Masalah

Masalah nu ditalungtik kudu diwatesanan sangkan teu lega teuing ambahanana jeung puguh pedaranana. Ku kituna, diwatésanan kana média komik jeung jeung kagiatan nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013.

1.2.2 Rumusan Masalah

Masalah anu baris ditalungtik kudu dirumuskeun sangkan puguh pedareunana. Rumusan masalah dina ieu panalungtikan ditétélakeun saperti ieu di handap.

1) Kumaha kamampuh nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan saméméh jeung sabada ngagunakeun média komik?

2) Kumaha tingkat kamampuh nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan saméméh jeung sabada ngagunakeun média komik?

3) Kumaha éféktivitas média komik dina pangajaran nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan?

1.3 Tujuan Panalungtikan 1.3.1 Tujuan Umum

Tujuan umum tina ieu panalungtikan nya éta nguji éféktif-henteuna média komik dina pangajaran nulis carita pondok.

1.3.2 Tujuan Husus

Sacara husus ieu panalungtikan miboga tujuan pikeun ngadéskripsikeun: 1) kamampuh nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan

saméméh jeung sabada ngagunakeun média komik;

2) tingkat kamampuh nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan saméméh jeung sabada ngagunakeun média komik;

3) éféktivitas média komik pikeun pangajaran nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan?

5

1.4 Mangpaat Panalungtikan 1.4.1 Mangpaat Tioritis

Ieu panalungtikan ngarojong kana tiori anu patali jeung kaéféktifan média komik jeung inovasi pembelajaran dina pangajaran nulis carita pondok. Rojongan kana éta teori bisa dijadikeun dadasar pikeun mekarkeun panalungtikan lanjutan jeung panalungtikan dina widang séjénna.

1.4.2 Mangpaat Praktis

Sangkan leuwih écés deui baris diwincik sababaraha mangpaat anu sipatna praktis, diantarana pikeun:

1) Guru

Guru dipiharep bisa mikaweruh sajumlahning variasi média pangajaran anu bisa digunakeun dina nulis carita pondok, sangkan ngirut ati jeung ngirut minat siswa pikeun nulis carita pondok kalawan ngamanpaatkeun média.

2) Siswa

Dipiharep hasil tina ieu panalungtikan bakal ngadatangkeun mangpaat pikeun siswa anu miboga masalah dina kaparigelan nulis, hususna nulis carita pondok. Bisa ogé nimbulkeun karesep siswa kana maca kusabab ayana wacana téks basa Sunda nu aya dina gambar.

3) Panalungtik

Panalungtik bisa mikaweruh kaéféktivan hiji média pangajaran, nya éta média komik dina pangajaran nulis carita pondok.

4) Paélmuan

Pikeun paélmuan dipiharep pangajaran Basa jeung Sastra Sunda jadi leuwih euyeub ku rupaning pangajaran anu hadé, lantaran prosés jeung hasilna geus kauji ngaliwatan hiji panalungtikan.

1.5 Raraga Tulisan

Dina ieu panalungtikan matéri disusun kalawan sistématis sarta di wangun ku lima bab. Dina bab I diwangun ku kasang tukang masalah, watesan jeung rumusan masalah, tujuan panalungtikan, mangpaat panalungtikan, jeung raraga tulisan. Dina bab II diwangun ku média komik, pangajaran nulis carita pondok, asumsi, jeung hipotésis panalungtikan. Dina bab III diwangun ku métode panalungtikan, téknik ngumpulkeun data jeung téknik ngolah data, sumber data panalungtikan, instrumen panalungtikan, desain panalungtikan, jeung wangenan operasional. Dina bab IV diwangun ku déskripsi jeung hasil analisis panalungtikan. Sarta Bab V anu mangrupa kacindekan jeung saran.

BAB III

MÉTODE PANALUNGTIKAN

3.1 Sumber Data Panalungtikan

Sumber data dina ieu panalungtikan nya éta siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013 anu jumlahna aya 32 urang. 30 urang téh ngawengku 14 urang lalaki jeung 18 urang awéwé.

3.2 Desain Panalungtikan

Dumasar kana sampurna henteuna ékspérimén. Nurutkeun Campbell jeung Stanley dina Arikunto (2010:123) sampurna henteuna hiji panalungtikan ditangtukeun ku desain panalungtikan, desain dina ieu panalungtikan aya dua kelompok. Kelompok nu ka hiji disebut pre experimental design atawa disebut ékspérimén nu tacan sampurna. Kelompok nu ka dua disebut true experimental design atawa disebut ékspérimén sampurna. Kusabab pre experimental design mangrupa panalungtikan anu lain sabenerna. Ku kituna, desain ieu disebut ogé panalungtikan kuasi atawa kuasi ékspérimén.

Nurutkeun Arikunto (2010:123) desain kuasi ékspérimén aya tilu rupa nya éta (1) one shot study, (2) pretest-postés, jeung (3) static group comparison.

Dina ieu panalungtikan, desain anu digunakaeun nya éta pretest-postést.

O

1

X

O

2

Bagan 3.1 Pratés jeung Postés (Kuasi Ékspérimén)

Katerangan: O1 = pratés O2 = postés

X = ‘perlakuan’ atawa treatment (komik) dina prosés diajar ngajar ngagunakeun média komik.

3.3 Métode Panalungtikan

Métode anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta métode kuasi ékspérimén atawa disebut ogé ékspérimén semu, nya éta hiji panalungtikan ngagunakeun kelas ékspérimén kalayan henteu maké kelas kontrol.

Métode ékspérimén mangrupa métode panalungtikan anu produktif sabab digunakeun pikeun ngajawab hipotésis anu geus dirumuskeun.

3.4 Wangenan Operasional

Dumasar kana pedaran panalungtikan anu sipatna leuwih tioritis, ieu dihandap baris dijéntrékeun deui wangenan panalungtikan dina wangun anu leuwih operasional, diantarana:

a. média komik nya éta salah sahiji média anu ngebrehkeun karakter jeung nepikeun carita ngaliwatan ilustrasi gambar. Média komik bisa dijadikeun stimulus dina pangajaran nulis carita pondok sarta bisa méré inspirasi pikeun siswa, boh pikeun nulis carita pondok boh pikeun mikareueus Pangajaran Basa jeung Sastra Sunda sacara umum.

b. pangajaran nulis carita pondok nya éta prosés ngébréhkeun hiji hal ngaliwatan média tinulis kucara nulis carita rékaan (fiksi) tina tingkah laku manusa anu nyaritakeun kahirupan masarakat atawa manusa sapopoé anu méré kesan lir enya-enya kajadian. Pangajaran nulis carita pondok dina ieu panalungtikan mangrupa pangajaran nulis hiji karya sastra, mangrupa carita anu disusun kalawan sistématis dumasar kana unsur intrinsik jeung ékstrinsikna, sarta prosés ngébréhkeun eusi atawa hasil maca komik ngajadi paragrap anu ngawangun hiji carita pondok.

29

3.5 Instrumén Panalungtikan

Instrumén anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta tés. Tés digunakeun pikeun ngukur kamampuh siswa dina nulis carpon. Tés dilakukeun dua kali nya éta saméméh jeung sabada meunangkeun perlakuan. Tés kahiji dilakukeun pikeun ngukur kamampuh awal siswa, sedengkeun tés kadua dilakukeun pikeun ngukur pangaruh perlakuan (média komik) kana kamampuh siswa nulis carpon.

Tabél 3.1

Pedoman Meunteun Karangan

Aspék Penilaian Skala Penilaian Skor

4 3 2 1

Eusi Carpon Imajinasi

Tokoh jeung Penokohan Alur

Hubungan antar Pada Mékanik

Gaya

Jumlah Skor Peunteun

(Nurgiyantoro, 2010:488)

Katerangan Pedoman Skala Penilaian: a) Eusi Carpon

Skor 4 = Hadé pisan: substantif, informasina pepel, mekarkeun idéna hadé, sarta rélevan jeung téma.

Skor 3 = Cukup hadé: lumayan substantif, informasina lumayan pepel, mekarkeun idéna lumayan hadé, sarta lumayan rélevan jeung téma.

Skor 2 = Kurang: kurang substantif, informasina kurang pepel, mekarkeun idéna kurang hadé, sarta kurang rélevan jeung téma. Skor 1 = Kurang pisan: henteu substantif, informasina henteu pepel,

mekarkeun idéna henteu hadé, sarta henteu rélevan jeung téma. b) Imajinasi

Skor 4 = Hadé pisan: imajinsina kuat sarta diolah kalawan hadé.

Skor 3 = Cukup hadé: imajinsina kurang kuat sarta diolah kalawan hadé. Skor 2 = Kurang: imajinasina kurang kuat sarta diolahna kurang hadé. Skor 1 = Kurang pisan: imajinasina teu kuat sarta diolahna kurang hadé. c) Tokoh jeung Penokohan

Skor 4 = Hadé pisan: aya tokoh utama jeung tokoh pendukung sarta watekna digambarkeun kalawan jelas.

Skor 3 = Cukup hadé: aya tokoh utama jeung tokoh pendukung sarta watekna digambarkeun kalawan cukup jelas.

Skor 2 = Kurang: teu aya tokoh utama jeung tokoh pendukung sarta watek digambarkeun kurang jelas.

Skor 1 = Kurang pisan: teu aya tokoh utama jeung tokoh pendukung sarta watekna teu digambarkeun kalawan jelas.

d) Plot/Galur

Skor 4 = Hadé pisan: plot digambarkeun kalawan jelas sarta jalan caritana gampang dipikaharti.

Skor 3 = Cukup hadé: plot digambarkeun cukup jelas sarta jalan caritana cukup dipikaharti.

Skor 2 = Kurang: plot digambarkeun kurang jelas sarta jalan caritana kurang dipikaharti.

Skor 1 = Kurang pisan: plot digambarkeun kalawan henteu jelas sarta jalan caritana henteu dipikaharti.

31

e) Hubungan antar Pada

Skor 4 = Hadé pisan hubungan antar pada kagambar kalawan hadé sarta silih lengkepan.

Skor 3 = Cukup hadé: hubungan antar pada kagambar lumayan hadé sarta lumayan silih lengkepan.

Skor 2 = Kurang: hubungan antar pada kagambar kurang hadé sarta kurang silih lengkepan.

Skor 1 = Kurang pisan: hubungan antar pada teu kagambar sarta henteu silih lengkepan.

f) Mékanik

Skor 4 = Hadé pisan: ngawasa aturan panulisan, ngan aya sababaraha kasalahan éjahan.

Skor 3 = Cukup hadé: kadangkala aya kasalahan éjahan, tapi teu matak

ngarobah ma’na.

Skor 2 = Kurang: loba kasalahan éjahan sarta ma’nana ngabingungkeun atawa teu dipikaharti.

Skor 1 = Kurang pisan: teu ngawasa aturan panulisan, kasalahan éjahanana loba pisan, tulisan teu kabaca jeung teu pantes pikeun diajén.

g) Gaya

Skor 4 = Hadé pisan: gaya anu dipakéna éféktif sarta matak ngirut ati. Skor 3 = Cukup hadé: gaya anu dipakéna cukup éféktif sarta cukup matak

ngirut ati.

Skor 2 = Kurang: gaya anu dipakéna kurang éféktif sarta kurang matak ngirut ati.

Skor 1 = Kurang pisan: gaya anu dipakéna henteu éféktif sarta henteu matak ngirut ati.

Peunteun =

x 100

3.6Téknik Ngumpulkeun Data

Téknik ngumpulkeun data anu dipaké dina ieu panalungtikan nya éta téknik tés. Nurutkeun Arikunto (2010:266) tés nya éta runtuyan patalékan atawa latihan sarta alat liana anu digunakeun pikeun ngukur kaparigelan, pangaweruh intelegénsi, sarta kamampuh atawa bakat anu dipimilik ku individu atawa kelompok.

Dina ieu panalungtikan, jenis tés anu dilakukeun téh nya éta tés tulis, masing-masing siswa nulis carita pondok.

3.7Téknik Ngolah Data

Téknik ngolah data mangrupa kagiatan nganalisis jeung ngolah data. Kagiatan nganalisis jeung ngolah data minangka cara anu digunakeun pikeun nyangking jawaban tina pasualan dina ieu panalungtikan. Data dina ieu panalungtikan dicangking ngaliwatan téknik tés, ngawengku pratés jeung postés.

Analisis data dina ieu panalungtikan baris dilakukeun ngaliwatan tahapan-tahapan saperti ieu di handap.

1) Hasil pratés jeung postés dipariksa sarta dianalisis.

2) Méré peunteun kana hasil carita pondok siswa kalawan ngagunakeun Pedoman Meunteun Karangan (il. Tabél 3.1). Skor ahir siswa maksimal nya éta 28, sarta minimalna 7. Skor anu kahontal éta dirobah jadi peunteun siswa anu dikalikeun kana 100 (peunteun idéal) kalawan rumus:

Sangkan leuwih écés, peunteun ahir siswa ditabulasikeun dina tabél ieu dihandap.

33

Tabél 3.2

Peunteun Tés Nulis Carita Pondok Siswa

Katerangan:

KK = Kode karangan siswa A = Eusi Carpon

B = Imajinasi

C = Tokoh jeung Penokohan D = Plot/Galur

E = Hubungan antar Pada F = Mékanik

G = Gaya

∑ = Jumlah Skor P = Peunteun

Katégori = Perséntase > 65% siswa dianggap mampuh nulis carita pondok. Perséntase < 65% siswa dianggap can mampuh nulis carita pondok. 3) Ngasupkeun data peunteun pratés jeung postés kana tabél ieu dihandap.

Tabél 3.3

Daptar Peunteun Pratés jeung Postés

No. KK Aspék Penilaian ∑ P % Katégori

A B C D E F G

4) Data dianalisis pikeun nguji hipotésis, carana saperti ieu di handap. a) Uji Normalitas Data

(1) Nangtukeun peunteun panggedéna jeung pangleutikna. (2) Ngitung rentang (r) ngagunakeun rumus ieu dihandap.

r = peunteun panggedéna – peunteun pangleutikna (3) Nangtukeun jumlah kelas (k)

k = 1 + 3,3 log n

(4) Nangtukeun panjang kelas (P)

P =

(5) Nyieun tabél frékuénsi peunteun pratés jeung postés kalawan ngagunakeun tabél ieu dihandap.

Tabél 3.4

Frékuénsi Peunteun Pratés jeung Postés

(6) Ngitung rata-rata (mean) peunteun pratés jeung postés kalawan ngagunakeun rumus:

Katerangan:

x = rata-rata (mean)

∑ = jumlah (sigma) fi = jumlah data

No. Kelas Interval fi xi xi2 fixi fixi2

1 2 3

35

xi = nilai tengah

(Sudjana, 2005:93-95)

(7) Ngitung standar déviasi (s) kalawan rumus:

√

(Sudjana, 2005:95) (8) Ngitung frékuénsi observasi jeung frékuénsi ékspétasi (perkiraan).

(a) Nyieun tabél frékuénsi obsérvasi jeung frékuénsi ékspétasi. Tabél 3.5

Frékuénsi Obsérvasi jeung Frékuénsi Ékspétasi

(b) x2 itung > x2 tabél hartina distribusi data teu normal.

(Arikunto, 2010:361)

b) Uji Homogénitas

(1) Ngitung variasi (S2) unggal kelompok Variasi pratés

√

Interval Oi bkhandap bkluhur Z1 Z2 Z1tabél Z2tabél L Ei

Variasi postés

√

(Sudjana, 2005:95) (2) Ngitung harga variasi (F)

F =

(3) Ngitung darajat kabébasan (dk), kalawan rumus: dk = n - 1

(4) Nangtukeun harga Ftabél

(5) Nangtukeun homogeny henteuna data dumasar kana criteria ieu di handap: (a) Fitung < F tabél hartina variasi sampel homogen; tapi upama

(b) Fitung > F tabél hartina variasi sampel teu homogeny.

(Sudjana, 2005:250) c) Uji Gain (d)

Tujuan uji gain nya éta pikeun nangtukeun naha aya bédana antara hasil pratés jeung hasil postés. Ngaliwatan uji gain, bisa kagambar aya-henteuna pangaruh digunakeun média komik kana kamampuh nulis carita pondok. Pikeun ngalakukeun uji gain, digunakeun tabél saperti ieu dihandap.

37

Tabél 3.6

Uji Gain (d) Tingkat Kamampuh Siswa Nulis Carita Pondok

d) Uji Hipotésis

(1) Ngitung rata-rata (mean) tina béda antara peunteun pratés jeung postés kalawan ngagunakeun rumus:

Md =

(2) Ngitung derajat kabébasan (dk) dk = n – 1

(3) Ngitung jumlah kuadran déviasi

∑x2d = ∑d2 (4) Ngitung t

√

Katerangan:

t = tés signifikasi

Md = rata-rata tina béda antara peunteun pratés jeung postés

∑x2d = jumlah kuadran déviasi n = jumlah subjék tina sampel

No. Ngaran Siswa Pratés Postés d d2

(5) Nangtukeun ditarima-henteuna hipotésis dumasar kana kriteria ieu dihandap:

(a) Lamun titung > ttabel, hartina hipotésis ditarima, yén média komik téh éféktif pikeun pangajaran nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013.

(b) Lamun titung < ttabel, hartina hipotésis ditolak, yén média komik téh henteu éféktif pikeun pangajaran nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013.

BAB V

KACINDEKAN JEUNG SARAN

5.1 Kacindekan

Média komik digunakeun pikeun ngukur kamampuh nulis carita pondok nu di terapkeun dina pratés jeung postés (salaku “perlakuan”) nu dilaksanakeun ku siswa. Prosés panalungtikan ngagunakeun métode kuasi ékspérimén. Lian ti éta téknik ngolah data nu dipaké ngawengku uji sipat data (uji normalitas jeung uji homogénitas pikeun ngukur data normal-henteuna katut homogén-henteuna data pratés jeung postés), uji gain (ngukur béda data hasil analisis pratés jeung postés nu hasilnya nguji ngaronjat-henteuna “perlakuan” sabada postés, jeung uji hipotésis (ngukur éféktif-henteuna “perlakuan” dina hasil panalungtikan).

Panalungtikan dilaksanakeun di SMA Negeri 1 Kuningan kelas XI IPA 1 anu jumlah siswana nya éta 32 siswa. Dina lawungan kahiji dilaksanakeun pratés pikeun mikanyaho kamampuh siswa saméméh ngagunakeun média komik. Lawungan kadua dilaksanakeun prosés diajar-ngajar ngagunakeun média komik (postés) pikeun mikanyaho kamampuh siswa sabada ngagunakeun “perlakuan”.

Kamampuh nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan saméméh dilaksanakeun prosés diajar-ngajar ngagunakeun média komik nya éta can nyugemakeun, lantaran masih kénéh loba siswa anu can mampuh dina nulis carita pondok. Tina 32 siswa, ngan aya 19 siswa anu mampuh dina nulis carita pondok, sedengkeun sésana 13 siswa can mampuh dina nulis carita pondok. Kamampuh nulis carita siswa XI IPA SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013 saméméh ngagunakeun média komik téh dumasar kana rata-rata peunteun anu dicangkingna nya éta 67,1. Siswa anu dianggap can mampuh nulis carita pondok dina pratés téh nya éta aya 40,63%. Sabada ngagunakeun média komik, sakabéh siswa (100%) mampuh nulis carita pondok kalawan rata-rata peunteun 77,4.

Aya tingkat kamampuh nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013 saméméh jeung sabada ngagunakeun média komik. Éta hal bisa katitén tina ayana béda antara hasil diajar siswa, boh tina rata-rata aspék anu dipeunteun, boh rata-rata peunteun. Saméméh ngagunakeun média komik, aya 40,63% siswa anu can mampuh nulis carita pondok. Anapon siswa anu geus mampuh nulis carita pondok kalawan katégori cukup téh aya 59,37%. Dina pratés, can aya siswa anu mampuh nyangking katégori alus. Sedengkeun dina postés, aya 18,75% siswa anu geus mampuh nulis carita pondok kalawan katégori alus, jeung 81,25% siswa séjénna geus mampuh nulis carita pondok kalawan katégori cukup.

Média komik éféktif pikeun digunakeun dina pangajaran nulis carita pondok. Éta hal kabukti tina hasil uji hipotésis, kapanggih yén titung > ttabél, nya éta 11,57 > 2,46. Hartina, hipotésis ditarima dina taraf signifikasi 99%. Éta hal ngabuktikeun yén média komik éféktif pikeun digunakeun dina pangajaran nulis carita pondok siswa kelas XI IPA SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013.

5.2 Saran

Sabada dilaksanakeun panalungtikan di SMA Negeri 1 Kuningan anu judulna

“Éféktivitas Média Komik Pikeun Pangajaran Nulis Carita Pondok (Studi Kuasi

Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran 2012/2013)”, aya sababaraha hal anu baris ditepikeun sangkan ieu panalungtikan bisa leuwih ngaronjatkeun kamampuh siswa dina nulis carita pondok, di antarana:

1) pikeun panalungtikan anu saterusna, dipiharep sangkan anu dijadikeun populasi leuwih lega wengkuanana, sangkan hasil panalungtikan bisa digeneralisasikeun; 2) guru kudu leuwih kréatif dina milih média pangajaran nu luyu jeung matéri anu

baris ditepikeun, sangkan kamonotonan diajar hususna dina pangajaran nulis bisa ngurangan. Patalina jeung ieu panalungtikan, hal di luhur téh bisa mangaruhan kana kamampuh nulis siswa;

3) dina nulis carita pondok, siswa kudu dirangsang heula pikiranana pikeun meunangkeun idé-idé saloba-lobana, lantaran sabada dilaksanakeun

82

panalungtikan di kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan katitén siswa hésé nulis hiji carita pondok, anu alesanana bingung nanon anu kudu ditulisna atawa kakurangan idé;

4) dipiharep média komik bisa digunakeun ku guru mata pelajaran pikeun leuwih ngaronjatkeun kompeténsi pangajaran séjénna.

DAPTAR PUSTAKA

Agriawan, Fregina. (2011). Efektivitas Media Game dina Pangajaran Nulis Surat Pribadi Siswa Kelas VII SMP Negeri 1 Lembang. Skripsi Sarjana pada FPBS UPI Bandung: tidak diterbitkan.

Arikunto, Suharsimi. (2010). Prosedur Penelitian Suatu Pendekatan Praktik. Jakarta: Rineka Cipta.

Arsyad, Azhar. (2007). Media Pembelajaran. Jakarta: PT. Raja Grafindo Persada. Asmoro, dkk. (2010). Animasi Kartun Dari Analog Sampai Digital. Jakarta: Indeks Danadibrata, R.A. (2006). Kamus Basa Sunda. Bandung: Kiblat.

Daryanto. (2011). Media Pembelajaran. Bandung: PT Sarana Tutorial Nurani Sejahtera.

Depdiknas UPI. (2012). Pedoman Penulisan Karya Ilmiah. Bandung: Depdiknas Universitas Pendidikan Indonesia.

Dinas Pendidikan Prov. Jawa Barat. (2007). Standar Kompetensi dan Kompetensi Dasar Mata Pelajaran Bahasa dan Sastra Sunda. Dinas Pendidikan Prov. Jawa Barat.

Iskandarwassid. (2004). Raksarasa (Antologi Basa jeung Sastra Sunda katut pangajaranana). Bandung: Geger Sunten.

Isnéndés, Rétty. (2010). Téori Sastra. Bandung: Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah. McCloud, Scott. (2008). Understanding Comics. Jakarta: Kepustakaan Populer

Gramedia.

Nurgiyantoro, Burhan. (2002). Penilaian dalam Pengajaran Bahasa dan Sastra Indonesia. Yogyakarta: BPFE.

Nurjanah, Nunuy. (tanpa taun). “Tiori Nulis”. (handout). Bandung: Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah.

Priansyah, Luxas. (2011). Efektivitas Media Komik pikeun Ngaronjatkeun Maca Pamahaman (Sudi Kuasi Eksperimen ka Siswa Kelas X-2 SMA Pasundan Bandung. . Skripsi Sarjana pada FPBS UPI Bandung: tidak diterbitkan.

Ruhaliah. (2002). “Sajarah Sastra Sunda” (diktat kuliah). Bandung: Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah.

84

Sudaryat, Yayat, Prawirasumantri, Abud., & Yudhibrata, Karna. (2007). Tata Basa Sunda Kiwari. Bandung: Yrama Widya.

Sudjana, Nana & Rivai. (2011). Media Pangajaran. Jakarta: PT. Sinar Baru Algensindo.

Sudjana. (2005). Metoda Statistika. Bandung: Tarsito.

Susilana, Rudi jeung Cepi Riyana. (2008). Media Pembelajaran. Bandung: Kurtekpend FIP UPI.

Tarigan, Henry Guntur. (2008). Menulis Sebagai Suatu Keterampilan Berbahasa. Bandung: Angkasa.

Tim Dosen JPBD FPBS UPI. (2008). Palanggeran Ejahan Basa Sunda. Bandung: Sonagar Press.

38

(5) Nangtukeun ditarima-henteuna hipotésis dumasar kana kriteria ieu dihandap:

(a) Lamun titung > ttabel, hartina hipotésis ditarima, yén média komik téh

éféktif pikeun pangajaran nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013.

(b) Lamun titung < ttabel, hartina hipotésis ditolak, yén média komik téh

henteu éféktif pikeun pangajaran nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013.

BAB V

KACINDEKAN JEUNG SARAN

5.1 Kacindekan

Média komik digunakeun pikeun ngukur kamampuh nulis carita pondok nu di

terapkeun dina pratés jeung postés (salaku “perlakuan”) nu dilaksanakeun ku siswa.

Prosés panalungtikan ngagunakeun métode kuasi ékspérimén. Lian ti éta téknik ngolah data nu dipaké ngawengku uji sipat data (uji normalitas jeung uji homogénitas pikeun ngukur data normal-henteuna katut homogén-henteuna data pratés jeung postés), uji gain (ngukur béda data hasil analisis pratés jeung postés nu hasilnya nguji ngaronjat-henteuna “perlakuan” sabada postés, jeung uji hipotésis (ngukur

éféktif-henteuna “perlakuan” dina hasil panalungtikan).

Panalungtikan dilaksanakeun di SMA Negeri 1 Kuningan kelas XI IPA 1 anu jumlah siswana nya éta 32 siswa. Dina lawungan kahiji dilaksanakeun pratés pikeun mikanyaho kamampuh siswa saméméh ngagunakeun média komik. Lawungan kadua dilaksanakeun prosés diajar-ngajar ngagunakeun média komik (postés) pikeun

mikanyaho kamampuh siswa sabada ngagunakeun “perlakuan”.

Kamampuh nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan saméméh dilaksanakeun prosés diajar-ngajar ngagunakeun média komik nya éta can nyugemakeun, lantaran masih kénéh loba siswa anu can mampuh dina nulis carita pondok. Tina 32 siswa, ngan aya 19 siswa anu mampuh dina nulis carita pondok, sedengkeun sésana 13 siswa can mampuh dina nulis carita pondok. Kamampuh nulis carita siswa XI IPA SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013 saméméh ngagunakeun média komik téh dumasar kana rata-rata peunteun anu dicangkingna nya éta 67,1. Siswa anu dianggap can mampuh nulis carita pondok dina pratés téh nya éta aya 40,63%. Sabada ngagunakeun média komik, sakabéh siswa (100%) mampuh nulis carita pondok kalawan rata-rata peunteun 77,4.

81

Aya tingkat kamampuh nulis carita pondok siswa kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013 saméméh jeung sabada ngagunakeun média komik. Éta hal bisa katitén tina ayana béda antara hasil diajar siswa, boh tina rata-rata aspék anu dipeunteun, boh rata-rata peunteun. Saméméh ngagunakeun média komik, aya 40,63% siswa anu can mampuh nulis carita pondok. Anapon siswa anu geus mampuh nulis carita pondok kalawan katégori cukup téh aya 59,37%. Dina pratés, can aya siswa anu mampuh nyangking katégori alus. Sedengkeun dina postés, aya 18,75% siswa anu geus mampuh nulis carita pondok kalawan katégori alus, jeung 81,25% siswa séjénna geus mampuh nulis carita pondok kalawan katégori cukup.

Média komik éféktif pikeun digunakeun dina pangajaran nulis carita pondok. Éta hal kabukti tina hasil uji hipotésis, kapanggih yén titung > ttabél, nya éta 11,57 > 2,46. Hartina, hipotésis ditarima dina taraf signifikasi 99%. Éta hal ngabuktikeun yén média komik éféktif pikeun digunakeun dina pangajaran nulis carita pondok siswa kelas XI IPA SMA Negeri 1 Kuningan taun ajaran 2012/2013.

5.2 Saran

Sabada dilaksanakeun panalungtikan di SMA Negeri 1 Kuningan anu judulna

“Éféktivitas Média Komik Pikeun Pangajaran Nulis Carita Pondok (Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan Taun Ajaran

2012/2013)”, aya sababaraha hal anu baris ditepikeun sangkan ieu panalungtikan bisa

leuwih ngaronjatkeun kamampuh siswa dina nulis carita pondok, di antarana:

1) pikeun panalungtikan anu saterusna, dipiharep sangkan anu dijadikeun populasi leuwih lega wengkuanana, sangkan hasil panalungtikan bisa digeneralisasikeun; 2) guru kudu leuwih kréatif dina milih média pangajaran nu luyu jeung matéri anu

baris ditepikeun, sangkan kamonotonan diajar hususna dina pangajaran nulis bisa ngurangan. Patalina jeung ieu panalungtikan, hal di luhur téh bisa mangaruhan kana kamampuh nulis siswa;

82

panalungtikan di kelas XI IPA 1 SMA Negeri 1 Kuningan katitén siswa hésé nulis hiji carita pondok, anu alesanana bingung nanon anu kudu ditulisna atawa kakurangan idé;

4) dipiharep média komik bisa digunakeun ku guru mata pelajaran pikeun leuwih ngaronjatkeun kompeténsi pangajaran séjénna.

DAPTAR PUSTAKA

Agriawan, Fregina. (2011). Efektivitas Media Game dina Pangajaran Nulis Surat Pribadi Siswa Kelas VII SMP Negeri 1 Lembang. Skripsi Sarjana pada FPBS UPI Bandung: tidak diterbitkan.

Arikunto, Suharsimi. (2010). Prosedur Penelitian Suatu Pendekatan Praktik. Jakarta: Rineka Cipta.

Arsyad, Azhar. (2007). Media Pembelajaran. Jakarta: PT. Raja Grafindo Persada. Asmoro, dkk. (2010). Animasi Kartun Dari Analog Sampai Digital. Jakarta: Indeks Danadibrata, R.A. (2006). Kamus Basa Sunda. Bandung: Kiblat.

Daryanto. (2011). Media Pembelajaran. Bandung: PT Sarana Tutorial Nurani Sejahtera.

Depdiknas UPI. (2012). Pedoman Penulisan Karya Ilmiah. Bandung: Depdiknas Universitas Pendidikan Indonesia.

Dinas Pendidikan Prov. Jawa Barat. (2007). Standar Kompetensi dan Kompetensi Dasar Mata Pelajaran Bahasa dan Sastra Sunda. Dinas Pendidikan Prov. Jawa Barat.

Iskandarwassid. (2004). Raksarasa (Antologi Basa jeung Sastra Sunda katut pangajaranana). Bandung: Geger Sunten.

Isnéndés, Rétty. (2010). Téori Sastra. Bandung: Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah. McCloud, Scott. (2008). Understanding Comics. Jakarta: Kepustakaan Populer

Gramedia.

Nurgiyantoro, Burhan. (2002). Penilaian dalam Pengajaran Bahasa dan Sastra Indonesia. Yogyakarta: BPFE.

Nurjanah, Nunuy. (tanpa taun). “Tiori Nulis”. (handout). Bandung: Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah.

Priansyah, Luxas. (2011). Efektivitas Media Komik pikeun Ngaronjatkeun Maca Pamahaman (Sudi Kuasi Eksperimen ka Siswa Kelas X-2 SMA Pasundan Bandung. . Skripsi Sarjana pada FPBS UPI Bandung: tidak diterbitkan.

Ruhaliah. (2002). “Sajarah Sastra Sunda” (diktat kuliah). Bandung: Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah.

84

Sudaryat, Yayat, Prawirasumantri, Abud., & Yudhibrata, Karna. (2007). Tata Basa Sunda Kiwari. Bandung: Yrama Widya.

Sudjana, Nana & Rivai. (2011). Media Pangajaran. Jakarta: PT. Sinar Baru Algensindo.

Sudjana. (2005). Metoda Statistika. Bandung: Tarsito.

Susilana, Rudi jeung Cepi Riyana. (2008). Media Pembelajaran. Bandung: Kurtekpend FIP UPI.

Tarigan, Henry Guntur. (2008). Menulis Sebagai Suatu Keterampilan Berbahasa. Bandung: Angkasa.

Tim Dosen JPBD FPBS UPI. (2008). Palanggeran Ejahan Basa Sunda. Bandung: Sonagar Press.