Perbandingan Pembelajaran Koperatif dan (1)

UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

PERBANDINGAN PEMBELAJARAN KOPERATIF DAN
TRADISIONAL TERHADAP PRESTASI, ATRIBUSI PENCAPAIAN,
KONSEP KENDIRI AKADEMIK DAN HUBUNGAN SOSIAL DALAM
PENDIDlKAN PERAKAUNAN

SUHAIDA ABDUL KADIR

FPP 2002 16

PERBANDINGAN PEMBELAJARAN KOPERATIF DAN TRADISIONAL
TERHADAP PRESTASI, ATRIBUSI PENCAPAIAN, KONSEP KENDIRI
AKDEMIK DAN HUBUNGAN SOSIAL DALAM
PENDIDlAN PEAKAUNAN

Oleh
SUHIDA ABDUL ADIR

Tesis Ini Dikemukakan Kepada Sekolah Pengajian Siswazah, Universiti Putra Malaysia,
Sebagai Memenuhi Keperluan Untuk Ijazah Doktor Falsafah

Januari 2002

Abstrak tesis yng dikemukakn kepada Senat Universiti Putra Malaysia sebagai
memenuhi keperluan untuk ijazh Doktor Falsafh

PERBANDINGAN PEMBELAJARAN KOPERATIF DAN TRADISIONAL
TERHADAP PRESTASI, ATRIBUSI PENCAPAlAN, KONSEP KENDIRI
AKADEMIK DAN HUBUNGAN SOSIAL DALAM
PENDIDlKAN PERAKAUNAN

Oleh

SUHAIDA ABDUL KADIR

Januari 200 2
Pengerusi

: Profesor Madya Zaidatol Akmaliah Lope Pihie, Ph.D.

Fakulti

: Pengajian Pendidikan

Tujuan utma penyelidikn ini adalah untuk membndingkan pembelajran
koperatif dengan pembelajaran tradisional di dalam pendidikn perakaunan,
dengn melihat kesan kedua-dua strategi pembeljaran terhadap prestasi, atribusi
pencapaian pelaj r, konsep kendiri akademik di dalm mata pelajran prinsip
akaun dan hubungan sosial sesama rakan sekelas. Kajian ini juga mengenal pasti
persepsi pelajar terhadap keberkesanan perlaksanaan pembelaj ran koperati.
Kaedah yang digunakan di dalam kajian ini berbentuk kuasi eksperimen yang
berlangsung selama lapan minggu dan melibatkan 208 orang pelaj r. Data dikutip
menggunakan soal selidik dan ujin prestasi. Data dianalisis menggunakan teknik

ii

ancova, ujian-t dan analisis kandungan. Dapatan kajin menunjukkan prestasi
kumpulan pembelaj aran koperatif lebih tinggi dan siniikn berbanding dengan
kumpulan pembelajran tradisional. Atribusi pencapain kumpuln pembelajrn
koperatif didapati berbeza dan signiikn bagi dimensi lokus sebab di dalm

situasi bejaya dan dimensi kawaln oleh orang lain di dalm situasi gagal.
Konsep kendiri akademik kumpulan tradisional didapati lebih tinggi dan
siniikan berbanding dengan kumpulan pembelajaran koperatif. Dapatan kajin
juga menunjukkan bhawa tidak terdapat perbezaan tahap hubungan sosial antara
kedua-dua kumpulan. Secara keseluruhannya, kebanykan pelaj ar kumpulan
pembelajrn koperatif menerima baik perlaksanan pembelaj ran koperatif.
Implikasi dapatn kajin ini mencadangkan bhawa pembelajaran koperatif wajr
digunakan sebagai satu strategi pengajrn dn pembeljarn di dalm
pendidikan perakaunan bagi meningkatkan prestasi pelajr.

iii

Abstract of thesis presented to the Senate of Universiti Putra Malaysia in
ulilment of the requirement for the deree of Doctor of Philosophy

COMPARISON BETWEEN COOPERATIVE LEARNING AND
TRADITIONAL LEANING ON PERFORMANCE, ACHIEVEMENT
ATTRIBUTION, ACADEMIC SELF-CONCEPT AND SOCIAL
RELATIONSHIPS IN ACCOUNTING EDUCATION

By

SUHAIDA ABDUL KADIR

January 200 2
Chairman

: Associate Professor Zaidatol Akmaliah Lope Pihie, Ph.D.

Faculty

: Educational Studies

The main pupose of the study is to compare the cooperative lening approach to
that of he raditional approach in the teaching and lening of accounting. The
effect of these approaches on academic perfomance, achievement atributions,
academic self-concept and social relationships are examined. The study also
identiies students' perceptions regarding the effectiveness of the implementation
of cooperative lening. The method used in this study is quasi experiment
involving 208 students. The duration of the study was eight weeks. The data

collected was in the form of response to questionnaires nd perfomance test.
Data was analyzed using ncova, t-test and content nalysis. The result of the
study shows that the academic perfonance of cooperative lening group is
.

IV

siniicantly higher compared to that of the traditional lening roup. Siniicant
differences between the groups were also found in terms of achievement
attributions in causal locus dimension in success situation and in the 'controlled
by others' dimension in failure situation. Academic self-concept of raditional
lening roup is siniicntly higher compred to the cooperative lening roup.
The results of the study also showed that there is no difference in the level of
social relations between both groups. Over all, most of the students in the
cooperative

leaning

group

have

a

positive

perception

towards

the

implementation of cooperative lening. The implication of the study suggests
that cooperative lening should be used as an instuctional strategy in accounting
education in order to increase students' performnce.

v

PENGHARGAAN

Alhamdulillh, pertama-tamanya penulis melafazkn setinggi-tinggi rasa syukur
yang tidk terhingga ke hadrat Allah SWT kerana dengan limpah kunia dan
izinNya jua membolehkn penulisn tesis ini snpai ke noktah yng terakhir.

Terima kasih yang tidak terhingga ditujukn kepada Profesor Madya Dr. Zaidatol
Akmaliah Lope Pihie selaku Pengerusi dan Ketua Iabatan Pendidikan di atas
segala bimbingan, dorongan dan sokongan yang diberikan selama ini. Tidak lupa
juga ucapan terima kasih kepada ahli jawatankuasa penyeliaan yang tidk jemu­
jemu memberi tunjuk ajar, iaitu Profesor Datin Dr. Noran Fauziah Yaakub,
Profesor Dr Habibah Elias dn Dr. Rohni hmad Trmizi.

Seterusnya pnghargaan diberikn kepada Dekan Fkulti Pengajian Pendidikn,
Profesor Dr. Knariah Abu Bkar di atas sokongan yang tidak berbelah bagi,
pihak Universiti Pura Malaysia kerna membiayai pengajin penulis dan
penyelidikn yng dijalankn serta semua wrga Fakulti Pengajin Pendidikan
yang telah banyak membantu penulis sna ada secara lngsung mahu pun tidak
langsung.

Penulis

juga

ingin

mengucapkn

berbanyak

terima

kasih

kepada

semua

penyelidik yang telah memberi kebenarn mengguna alat kajin mereka, ahli
akademik yang menjadi panel bagi mengesahkan alat kajian yang diguna, pihak
Kementerian

Pendidikan

Malaysia,

Jabatan

vi

Pendidikn

Selangor,

Pejabat

Pendidikn Daerah Hulu Langat, guru-guru dan para pelajar yang memberi
kejasma di dalam penyelidikan ini.

Akhir sekali, penulis amat menghargai pengorbann yng diberikan oleh sumi
tercinta, iaitu Hamed Sheikh Abdullah Al Amudi, nak-nak tersayang, iaitu
Abdullah Haizi, Siti Fatima dan Siti Nurul Husna, ayhanda Abdul Kadir bin

Omar dan bonda Wan Dani binti Mat Ali, adik beradik penulis dan ahli keluarga
mereka serta sahabat-sahabat.

Semoga Allh menerima mal kita semua.

vii

Saya mengesahkan bahawa Jawatankuasa Pemeriksa bagi Suhaida Abdul Kadir telah
mengadakan pemeriksaan akhir pada 23hb. lanuari 2002 untuk menilai tesis Doktor
Falsafah beliau yang bertajuk "Perbandingan Pembelajaran Koperatif dan Tradisional
Terhadap Prestasi, Atribusi Pencapaian, Konsep Kendiri Akademik dan Hubungan Sosial
dalam Pendidikan Perakaunan" mengikut Akta Universiti Pertanian Malaysia (Ijazah
Lanjutan) 1980 dan Peraturan-Peraturan Universiti Peanian Malaysia (Ijaah Lanjutan)
1 98 1 . Jawatankuasa Pemeriksa memperakukan bahawa calon ini layak dianugerahkan
ijazah tersebut. Anggota Jawatankuasa Pemeriksa adalah seperti berikut:

Datin Sharifah Md. Nor, Ph.D.
Profesor
Fakulti Pengajian Pendidikan
Universiti Putra Malaysia

(Pengerusi)
Zaidatol Amaliah Lope Pihie, Ph.D.
Profesor Madya
Fakulti Pengajian Pendidikan
Universiti Pura Malaysia
(Ahli)
Datin Noran Fauziah Yaakub, Ph.D.
Profesor
Sekolah Sains Konitif dan Pendidikan
Universiti Utara Malaysia
(Ahli)
Habibah Elias, Ph.D.
Profesor
Fakulti Pengajian Pendidikan
Universiti Pura Malaysia
(AhIi)
Rohani Ahmad Tamizi, Ph.D.
Fakulti Pengajian Pendidikan
Universiti Pura Malaysia
(Ahli)
Abu Bakar Haji Hashim, Ph.D.
Profesor
Fakulti Pendidikan
Universiti Temologi Malaysia
(Pemeriksa Bebas)
SHAMSHER MOHAMAD RAMADILI, Ph.D.
Profesor
Timbalan Dekan, Sekolah Pengajian Siswazah
Universiti Pura Malaysia
Tarikh:'t 1

viii

MAR 2002

Tesis ini telah diserahkn kepada Senat Universiti Putra Malaysia dan telah
diterima sebagai memenuhi keperlun untuk ijazah Doktor Falsafah.

I DEIS, Ph.D.
Profesor
Dekan, Sekolh Pengajian Siswazh
Universiti Putra Malaysia
Tikh:

ix

Saya mengaku bahawa tesis ini adalah hasil keja saya yang asli melainkan
petikn dan sedutan yang telh diberi penghrgaan di dalam tesis. Saya juga
mengaku bahawa tesis ini tidak dimajukn untuk jazah-ijazah lain di Universiti
Putra Malaysia atau di institusi-institusi lain.

SuI Kadir

Tih: '1 1 MAR 2002

x

DATAR KANDUNGAN

Halman
ABSTRK.. ...................................................................................................
11
IV
ABSTRACT ................................................................... . ...............................
PENGHRGAAN ................ ....................... ........... ..... . ...... ..........................
VI
LEMBAAN PENGESAHAN .......................... . ................... ........................ Vlll
PENGAKUAN .............................................................................. ................
X
SENARAI JADUAL ....... .......... . ...................................................... ............ XIV
SENAI AJH ......................................................................................... XVll
XIX
SENI SNGKATAN ...... . .......................... . ........................... ................
.

.

.

.

.

BAB
I

24
28
30
36
38
38
39
40
46
48
49
53

TNJAUAN KAnAN YANG BEITAN . .. ... . . . . . .... . . . . . . .. .. . .
Konsep Pembelaj ran Koperatif. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teknik-Teknik Pembelaj aran Koperatif. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kerangka Teoritikal Pembelajaran Koperatif. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pembelajaran Koperatif dan Prestasi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......... .
Pembelajaran Koperatif dan Atribusi Pencapaian . . . . . . . . . . . . .. .
Pembelajaran Koperatif dan Konsep Kendiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pembelaj aran Koperatif dan Hubngan Sosial. . . . . . . . . . . . . . . .. ..
Persepsi Guru dn Pelaj ar Terhadap Pembelaj aran Koperatif........... ..
Rumusn ..................... ........................................................................ .

54
54
59
74
75
98
1 20
1 36
1 42
149

,

.

.

,

T

1
1
1
3
9
12

PENDAHULUAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .
Latrbelakang Kajin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .
Deinisi Pendidikn Perkaunn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... .
Sej rh Perkembngan Pendidikn Perakaunn . . . . . . . . . . ........ .
Kepentingn Pendidikan Perkaunn. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . ..... .
Pendidikan Perkaunn dan Falsafh Pendidikn Negra...... .
Strategi Pengajaran dan Pembelajrn di Dalam Pendidikan
Perakaunan.............................................................................. .
Pembelajarn Koperatif Sebagai Satu Strategi Pembelajarn
Pembelajrn Koperatif Mengikut Perspektif Teoritikal. . ...... .
Pemyataan Masalah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Obj ektif Kaj ian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... .
.
H·IpOteSIs KaJlan
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... .
Persoaln Kajin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kerangka Keja Konseptual Kajian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... .
Kepent·Ingan KaJlan
Batasn Kajin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Deinisi Operasional. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rumusan . . . .... . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .
.

.

,

. .

.

.

Xl

II

KAEDAH PENYELDAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....................
Reka Bentuk Kajian . . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................
Pemilihan Subjek Kajian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
Alat Kajian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... .
..
KaJlan R'Int'IS
Prosedur Kajian . . . . . . . .. . . . . . . ...... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . .
Penganalisisan Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rumusan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.
.

..
.

. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . • . • • . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . • . . • . . . . . . . . . . ..
.

.

.

N

HASIL KAJIAN. ... . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... ...........
Latar belakang Subjek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Perbandingan Pembelajaran Koperatif dan Tradisional Terhadap
Prestasi.
Perbandingan Pembelajaran Koperatif dn Tradisional Terhadap
Atribusi Pencapain... ........................................................................
Perbandingan Pembelajran Koperatif dn Tradisional Terhadap
Konsep Kendiri kademik................................................................
Perbandingan Pembelajrn Koperatif dan Tradisional Terhadap
Hubungan Sosial. ...............................................................................
Keberkesanan Perlaksanaan Pembelajaran Koperatif Mengikut
Persepsi Peljr.......... ........ .............................. ............... ................... .
Pengalamn Pelajar yng Telah Menyertai Pembelajran
Koperatif................................................................................ .
yang
Membantu
Keberkesnn
Elemen-Elemen
Pembelajarn Koperati. ........................................................
Perubahan Minat Untuk Belajar Prinsip Akaun...................
Pemilihan Cara Belajar yang Lebih Digemai.......................
Rumusan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .
.

.

..................................... ..........................................................

.

206

..

.

RMUSAN, PEBNCANGAN, WPLKASI DAN CDANGAN
Pengenalan . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Obj ektif Kajian . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kaedah Penyelidikan . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .
Rumusan Hasil Kajin. . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....
Perbincngan Hasil Kajian. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
. ..
Kesan Pembelajaran Koperatif Terhadap Prestasi ................
Kesan PembeJajaran Koperatif Terhadap
Atribusi
Pencapaian................................................................... .......... .
Kesan Pembelaj aran Koperatif Terhadap Konsep Kendiri
Akademik...............................................................................
Kesan Pembelajaran Koperatif Terhadap Hubungan Sosial
Implikasi dan Cadangan. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cadangan Supaya Pembelajrn Koperatif Dilaksanakan di
Malaysia...............................................................................
..

.

..

.

. ......

. . .

. . . . .. . . . .

..

208
21 1
21 1
223
262
270
272
274
274
274
276
277
278
279
283

.

296
298
299

.

299

.

xii

1 89
191

.

, ....

1 82
1 82

.

.

v

1 50
1 50
1 52
1 56
1 65
1 72
1 78
181

Cadngan Untuk Melaksanakan Pembelajaran Koperatif
yang Berkesan .
.
..
.
.
Cadangan Berkaitan dengan Atribusi Pencapaian
..
Cadangan Untuk Meningkatkan Konsep Kendiri Akademik
dan Rubungan Sosial. ............ ...............................................
Cadangan Untuk Kajin Lanjutan ........................................ .
Rumusan
BBLIOGRAFI
.
..
.
. .
.
LPN
Latr Belakang Subjek
.
. . .
Al
Soal Selidik Dimensi Sebab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............
2
Soal Selidik Konsep Kendiri Akademik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
A3
Inventori Perapatan Ibubapa dan Rakn . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......
A4
Pandangan
Terhadap Pembelajarn Koperatif. . . . . . . . . ........
A5
Pndangn Terhadap Prinsip Akaun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....
A6
Ujin Awal. . .
..
.
..
A7
..
.
UJlan Prestasl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................
A8
Manual Kumpulan Pembelaj rn Koperati.. .....................
Bl
Manual Kumpulan Pembelajaran Tradisional. . . . . . . . . . . . . . .
B2
Bahan Bantu Mengajr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B3
Soalan-Soalan Kuiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B4
Contoh Logo Kumpulan Pembelaj ran Koperati.. ............
B5
Pandangn Pelajar (Teks) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B6
Surat Kebenran Kementerin Pendidikan Malaysia . . .
Cl
Surat Kebenran Jabatan Pendidikn Selngor . . . . . . ........... .
C2
Surat Kebenaran Pejabat Pendidikan Daerah Rulu Langat
C3
Surat Jemputn Menghadiri Sesi Penerangan . . . . . . ............. .
C4
Surat Persetujun Ibu Bapa
.
. .
.
C5
Surat Kebenaran Mengguna dn Meminda Soal Selidik
C6
Skala Dimensi Sebab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................
Surat Kebenarn Mengguna dn Meminda Soal Selidik
C7
Konsep Kendiri Akademik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......
Surat Kebenaran Mengguna dn Meminda Inventori
C8
Perapatn Ibubapa dan Rakan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......... .
C9
Surat Kebenarn Mengguna dan Meminda Inventori
Perapatan Ibubapa dn Rakan (Tejemahan) . . . . . . . . . ...........
D
Senarai Panel Pemeriksa Alat Kajian . . . . . . . . . . . . ..................

329
331
335
338
341
344
346
353
361
392
41 1
441
446
448
486
489
492
494
496

BIODATA

508

........

...........

............... .............

.. , ......

..........

............

.. .

.

................................................................................

. . ..

.........

....

............................ .

...................

..

......

. . . .........

.

.. . . . . . .

...

. . . ..

.

..

.

..

..

. . .

.

.... . .......................

. . ...

..............

....
.

..

..

.

.

....

. . ......

.............

..

.

.

..

. . . . . . . . ....

.

..

.

.

xiii

302
308
309
309
311
312

498
500
502
504
506

SENAI JADUAL

Halaman

Jadual
Unjuran Bagi Bilangan Sekolah Untuk Mata Pelaj aran
Perdagangan dan Perakaunn ( 1 992-1 995) ......................

8

Perlaksnaan Mata Pelajran Perdagangan Dn
Perakaunan di Sekolah Menengah di Semenanjung
Malaysia ...................
... . .. .
.. .

9

Bilngan Akauntan yng Berdatar Mengikut Kumpulan
Etnik (1 994) ......................................................................

14

4

Kebolehpercayan Soal Selidik Dimensi Sebab ................

.

1 60

5

Dapatan Kajian Rintis Peringkat Ketiga ..........................

..

1 70

6

Pengiran Mata Peningkatan Individu ................... ......... .

1 76

7

Pengiran untuk Penghargan Kumpuln .........................

1 76

8

Taburn Subjek Mengikut Strategi Pembelajarn dan
Jantina .......... . . .................................. .................................

1 83

Taburn SUbjek Mengikut Strategi Pembelajaran dn
Enik

1 84

Taburn SUbjek Mengikut Strategi Pembelaj arn dn
Keputusan Penilaian Menengah Rendah Bagi Mata
Pelaj aran Kemhirn Hidup ..............................................

1 85

Taburan Subjek Mengikut Strategi Pembelajaran dn
Keputusan Penilain Menengah Rendah Bagi Mata
Pelajaran Matematik ..........................................................
.

1 86

Taburn Subjek Mengikut Strategi Pembelaj aran dan
Mengikuti Kelas Tambahan Prinsip Akaun .....................

1 87

Taburn Subjek Mengikut Strategi Pembelajaran dan
Kekerapan Mengadakn Kumpulan Perbincangn di Luar
Waktu Kelas ...................................................................... .

188

Min dan Sisihan Piawai Prestasi Mengikut Srategi
Pembelajaran ..................................................................... .

1 90

1

..

2

, ......

3

.... ....

..

......

.

. , ........ , ........... ..

.

"

.

.

9

...................................................................................

10

.

11

12

..

13

14

xiv

15

Jadual Anova Bagi Prestasi dengan Ujian Awal sebagai
Covariate Mengikut Strategi Pembelaj aran ......... .

191

16

Ujian-t Bagi Dimensi Lokus Sebab di Dalam Situasi
Bejaya Mengikut Strategi Pembelajran .......................... .

1 93

17

Ujian-t Bagi Dimensi Kestabilan di Dalam Situasi
Bejaya Mengikut Strategi Pembelajaran .......................... .

1 95

18

Ujian-t Bagi Dimensi Kawalan Kendiri di Dalam Situasi
Bejaya Mengikut Strategi Pembelajaran .......................... .

1 97

19

Ujian-t Bagi Dimensi Kawalan Oleh Orng Lain di
Dalam Situasi Bejaya Mengikut Strategi Pembelaj aran ..

199

Ujian-t Bagi Dimensi Lokus Sebab di Dalm Situasi
Gagal Mengikut Strategi Pembelajaran ............................

200

21

Ujian-t Bagi Dimensi Kestabilan di Dalam Situasi Gagal
Mengikut Strategi Pembelajran ...................................... .

202

22

Ujin-t Bagi Dimensi Kawaln Kendiri di Dalm Situasi
Gagal Mengikut Strategi Pembelajran ........................... .

204

23

Ujian-t Bagi Dimensi Kawalan Oleh Orang Lain di
Dalm Situasi Gaga! Mengikut Strategi Pembelajaran ......

206

24

Ujin-t Bagi Konsep Kendiri Akademik Mengikut
Strategi Pembelajaran ....................................................... ..

207

25

Ujin-t Bagi Perapatan Mengikut Srategi Pembelajaran ..

209

26

Rumusan Dapatan Anova dan Ujian-t Bagi
Pembolehubh
Bersandr
Mengikut
Srategi
Pembelajaran .............................. ....................................... .

210

Pengalaman Kumpulan Pembelajaran Koperatif Ketika
Mengikuti Pembelajaran Koperatif ...................................

213

Persepsi Terhadap Pembahagian Kumpulan Pembelajarn
Koperatif ........................................................................... .

225

Persepsi Kumpulan Pembelajarn Koperatif Terhadap
Aktiviti Membuat Latihan Secara Berkumpulan .............. .

23 1

Persepsi Kumpulan Pembelaj ran Tradisional Terhadap
Aktiviti Membuat Latihan Secara Individu ......................

237

,

20

.

27

.

28
29
30

.

xv

242

31

Persepsi Terhadap Kuiz Mengikut Strategi Pembelajaran

32

Persepsi Kumpulan Pembelajaran Koperatif Terhadap
Pengiran Skor Kumpulan ...............................................

248

Persepsi Kumpulan Pembelajaran Koperatif Terhadap
Pelekat Bintang Sebagai Penghargaan Kumpuln ............ .

252

34

Persepsi Terhadap Penggunaan Bahan Bntu Mengajar
Mengikut Strategi Pembelajran ...................................... .

256

35

Persepsi Terhadap Pengajaran Guru Mengikut Strategi
Pembelajrn ....................................................................

26 1

Perubahn Minat Untuk Belajar Prinsip Akaun Mengikut
Strategi Pembelajarn ........................................................ .

263

37

Pemilihan Cra Belajar Mengikut Srategi Pembelaj ran

270

38

Senarai Pelajar Mengikut Susunan Purata Markh ...........

39

Senrai Pelajar Mengikut Susunn Kumpulan Sebelum
Ubah Suai ......................................................................... .

.

33

.

36

.

.

40

Senarai Pelajar Mengikut Susunn Kumpulan Setelah
bh Suai
.......................................................................... .

xvi

364
365
366

SENARAI RAJAH

Halamn

Rajah

17

1

Sebahagian Daripada Teori Atribusi Weiner..........................

2

Model Hubungan antara Proses Pengajaran dengan Hasil
Pembelaj aran ..... ................. ....................................................

25

3

Teori Pembeljran di Dalam Pembelajaran Koperatif ......... .

31

4

Kerangka Keja Konseptual Kajin .......................................

41

5

Model Pengruh Ganjaran Kumpulan ke Atas Motivasi
Pelajr

81

6

Dimensi Sebab Mengikut Taxonomi Weiner ........................

.

1 05

7

Model Pengaruh Struktur Matlmat ke Atas Motivasi ..........

.

1 09

8

Kaedah-Kaedah Menilai Atribusi Pencapaian .......................

.

118

9

Model Marsh dn Shavelson .................................................

.

1 26

10

Model Penyebab ....................................................................

.

1 28

11

Reka Bentuk Kaj in ............ ...................................................

12

Kitarn Aktiviti di Dalm Kumpuln Pembelajaran
Koperatif ........... ......................................................................

.

.

.

.................................................................................... .

13

Kitaran

Aktiviti

di

Dalm

Kumpulan

.

1 52
177

Pembeljarn

Tradisional .............................................................................

178

Carta yang Menunjukkan Pengiraan Mata Peningkatan Bagi
Kumpulan Pembelajaran Koperatif .......................................

436

15

Carta yang Menunjukkn Format Lembran Keja 1 0 Lajur

436

16

Carta yang Menunjukkan Senarai Jenis-Jenis Akaun ............

.

437

17

Carta yang Digunakan Untuk Menerangkan Makna Setiap
Catatan Dalam Akaun ............................................................

437

Cata yang Menunjukkn Formula Pengiraan Nisbah Untuk
Penyata Pendapatan ...................................... .........................

438

.

14

.

.

18

.

XVll

Crta yang Menunjukkan Penyata Pendapatan Bagi Satu
Tahun

438

Carta yang Menunjukkan Penyata Pendapatn Bagi Dua
Tahun ......................... ............................................................

439

Carta yang Menunjukkan Fonula Pengiraan Nisbah Untuk
Kunci Kira-Kira ........................ ............................................

439

22

Crta yang Menunjukkn Kunci Kira-Kira Bagi Satu Tahun

440

23

Carta yang Menunjukkan Kunci Kira-Kira Bagi Dua Thun

440

24

Contoh Logo Kumpulan Pembelajarn Koperatif ................ .

447

19

........ ....................................................... ...................... .

20

.

21

..

.

xviii

SENAAI SINGKATAN

ASDQ I
CDS
CDSI
CRC
d.k
FPN
hIm.
JE
PR
PPA
KBSM
H

KPM
MSCS
OSIQ-R
PASS
PK
PMR
PT
PTPA
PTPK
RCT
SAS
SDS
SDQ
SEI
SES
sig.
SA

Academic Self-Descriptions Questionaire
Causal Dimension Scale

Revised Causal Dimension Scale
Cooperative Integrated Reading and Composition

dajah kebebasan
Falsafh Pendidikan Negara
halaman
Intenal/Extenal Frame ofReference Model

Inventori Perapatan Ibubapa dan Rakan
Inventoy ofParent and Peer A ttachment

Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah
Kemahiran hidup
Kementerin Pendidikn Malaysia
Multidimensional Sef Concept Scale
Ofer Se-Image Questionnaire Revised
Perception ofAbiliy Scale For Students

Pembelajarn koperatif
Penilaian Menengah Rendah
Pembelajaran tradisional
Pandangan Terhadap Prinsip Akaun
Pndangan Terhadap Pembelaj rn Koperatif
Regency Competency Test
Sydney A ttribution Scale

Soal Selidik Dimensi Sebab
Se-Description Questionnaire
Se-Esteem Index

Status ekonomi sosial
signiikan
Soal Selidik Konsep Kendiri Akademik

s.p

sisihan piawai

SPM
STAD
TAl
TGT
t.h
TMPA
t.s
VCRS
VT

Sijil Pelajran Malaysia

Student Teams-Achievement Divisions
Team Assisted Individualizations
Teams-Games-Tounaments

tidak hadir
Team Member Performance Appraisal

tidak signiikan
Universiy Course Rating Scale

Vokasional dan teknologi

XlX

BAB SATU

PENDAHULUAN

Di dalam Bab ini pengkaji membincngkan latar belakang pendidikan
perakaunan di Malaysia dari segi sejarah, kepentingan dan hubungnnya dengan
Falsafah Pendidikan Negara. Seterusnya pengkaj i menjurus kepada pembelajaran
koperatif (PK) yang menjadi fokus kaj ian. Penyataan masalah bagi kajian ini
dipejelaskan beserta dengan objektif, hipotesis, kerangka keja konseptual,
kepentingan dan batasn kajian. Di akhir bab ini, deinisi operasional bagi istilah­
istilah yng digunkan di dalam kajian ini juga disertakan.

1.1

Latar Belakang Kajian

Pendekatn yang digunakan dalam pengaJrn dan pembelajarn perakaunan
pada masa kini adalah berpusatkan guru dan latih tubi secara individu. Namun
begitu, tidak semua pelaj r dapat mengikuti pendekatan tersebut dengan baik. Ini
dapat dilihat berdasarkan pencapaian pelaj r yang kurang memuaskn di dalm
peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM). Justeru itu, kajian ini dijalankan
untuk mengenal pasti strategi pembelaj aran lain yang berkesan dan boleh
disesuaikan dalam pendidikan perakaunan.

1 .1.1

Deinisi Pendidikan Perakaunan

Arumugam ( 1986) dan Sukumaran (199 1) berpendapat "pendidikan perakaunan
adalah satu pengajian mengenai semua peraturn-peraturn atau prinsip-prinsip
tentang perekodan angka dalam nilai-nilai kewngan". Berdasarkan takrif

2

perakaunan yng diberikan oleh Skousen, Langenderfer dan Albrecht (1993),
pendidikan perakaunan boleh dianggap sebagai satu bidang ilmu yng berkaitan
dengn pemahamn dan kemahiran pelajar dalam mengumpul, mengukur dan
menyampaikan maklumat kewangn.

Di antara istilah yang digunakan untuk pendidikan perakaunan di dalam sistem
pendidikan di Malaysia ialah simpn kira, prinsip kaun dn perakaunan.
Perbezaan tersebut lebih merujuk kepada setakat mana tajuk-tajuk di dalam
perakaunan

diliputi

mengikut

tahap

pendidikan

(rumugam, 1 986;

Sukumaran, 1 99 1 ).

Pendidikan perakaunan merupakan salah satu komponen di dalam pendidikan
perdagangan. Jika dilihat dalam skop yng lebih luas, pendidikn perdagangan
mempunyai

aspek pendidikan vokasional dan aspek pendidikan umum

(Daughtery dan Ristau, 1 99 1; Zaidatol Akmaliah dan Habibah, 1 990; Halimah,
1 992).

Pendidikan vokasional lebih menJurus kepada membantu pelajar menguasai
kemahiran-kemahiran yang diperlukn untuk mereka bekeja di dalam sesuatu
bidang. Pendidikan perakaunan dari aspek pendidikan vokasional berupaya
menyediakan pelajar untuk bekeja dalam bidang simpan kira, akaun, pengurusan
kewangn, pengkosan, percukaian dan pelaburan. Aspek pekejaan lain dalam
pendidikan

perdagangan

vokasional

pengagihan dn pengurusan peniagaan.

ialah

kesetiausahaan,

perkeranian,

3

Pendidikan

perdagangan

umum bercorak

membekalkan

pelajar

dengan

pengethun dan kemampuan yang membantu mereka di dalam urusn kewangan
peribadi dan membolehkan mereka berurusn di dalam dunia peniagaan. Dengn
kata lain, pendidikan perakaunan yang merupakan sebahagian daripada
pendidikan perdagangan dapat membantu pelaj ar menj adi warganegara yang
berpengetahuan dalam peniagaan dan berupaya mengurus kewangan peribadi.

1 .1 .2

Sejarab Perkembangan Pendidikan Perakaunan

Pendidikan perakaunan di Malaysia bemula melalui penubuhan sekolah
perdagangan dalam tahun 1 920-an di Pulau Pinang (Gull, 1 983; Sukumaran,
1 984; 1 99 1). Pada awalnya, kursus perdagangan diusahakan oleh organisasi
bukan keraj aan seperti pengembang agama ristian. Pelaj ar-pelajar mengambil
peperiksan yng dikelolkn dari luar negeri seperti peperiksaaan London
Chamber of Commerce dan peperiksaan Pitman.

Dalam tahun 1 950-an, kerajaan mula mengambil berat tentang pendidikan
perdagangan dengan mewujudkan mata pelajran Accounts and Arithmetic bagi
peringkat menengah atas. Berdasarkan Laporan Penyata Razk, bermula thun
1 958, mata pelajaran tersebut dijadikan sebahagian daripada mata pelaj aran
vokasional dengan nama Principles of Accounts. Pada tahun 1 960-an, mata
pelaj aran Commercial Studies diperkenalkan di peringkat menengah rendah yang
kemudiannya dikenali sebagai pengajian perdagangan (Arumugam, 1 986).

4

Bennula tahun 1965, pendidikan perdagangan dimasukkan ke dalam kurikulum
pendidikan kebangsaan sebagai salah satu mata pelajaran pilihan untuk peringkat
menengah rendah (Kementerian Pelajaran Malaysia,

1 980) dengan nama

perdagangan dan keusahawanan. Mata pelajaran pilihan lain yang ditawarkan
adalah seni perusahaan, sains pertanian dan sains rumahtangga. Sistem
pendidikan yang berbagai aliran itu dikenali sebagai pendidikan aneka jurusan.
Walau bagaimanapun, tidak semua sekolah menawarkan keempat-empat jurusan
tersebut.

Matlnat memperkenalkan pendidikn aneka jurusan adalah untuk

memberi

peluang pendidikn kepada semua pelajar selna sembilan tahun, melenkapkn
pelajr dengan pendidikn menengh rendah sebelum memasuki pasaran
pekejaan, pelajar mendapat pendedahn kursus yang membantu mereka memilih
pekejan yng sesuai, memenuhi keperlun guna tenaga bagi berbagai bidang
dan membolehkn penyediaan kurikulum menengah atas yang khusus mengikut
keperlun pelajr sna ada pendidikn teknik, akademik atau mencri pekejaan.

Di peringkat menengah atas, pelajar akn melnjutkn pelajrn sna ada ke
sekolah menengh biasa (sekolah menengah akademik) yang menawarkan
jurusan sains atau sastera, sekolah menengah teknik yang menekankan mata
pelajaran teknik atau sekolah menengah vokasional yanng menekankan mata
pelajaran vokasional. Di sekolah menengah akademik dan teknik, mata pelajaran
prinsip akaun dan perdagangan merupakan dua mata pelajaran pilihan yang
berasingan. Manakala di sekolah menengah vokasional, mata pelajaran simpan

5

kira ditawarkan di bawah kursus perdagangan dan lebih menekankan aspek amali
berbanding dengan prinsip akaun. Pelajar kursus sains rumhtangga di sekolah
menengah vokasional juga dikehendaki menguasai aspek belanjawan dn simpan
kira. Manakala pelaj ar kursus sains pertanian hanya diberi pendedahan asas di
dalam belanjawan dan simpan kira (Aumugam, 1 986).

Mankala pendidikan tingkatan enam menawarkan dua jurusan sahaja iaitu sains
dan sastera. Mata pelaj aran perakaunan dan ekonomi meupkn mata pelaj aran
pilihan dan lanjutan daripada mata pelajaran prinsip kaun dan perdagangan.
Sharifah dan Zaidatol Akmaliah ( 1 990) telh mengkaji kesan pendidikan aneka
juusan dengan menggunakan smpel 2200 orang pelaj ar tingkatan satu dan dua
daripada 1 5 buah sekolah. Walaupun sistem aneka jurusan betujuan memberi
pendidikn pravokasional berasaskn minat pelaj ar, namun dapatan kajian
menunjukkan kebanyakan sekolah menempatkan pelajar kepada sesuatu jurusan
berasaskn pencapaian pelajar . Hanya pelajar yang baik pencapainnya
bepeluang berada di aliran perdagangan. Maka wujud tanggapan di kalangan
pelajr bahawa pelajr aliran perdagangn yang lebih pndai berb nding

dengan

aliran lain. Implikasinya, tidak semua pelaj ar bepeluang mendapat pendedahan
dalam pendidikan perdagangan.

Pada tahun 1 979, satu Jawatnkuasa Kabinet yang mengkaji perlaksanaan sistem
pendidikn negara secara keseluruhannya telah mengeluarkan satu laporn. Salah
satu aspek yang disentuh adalah berkenaan dengn pendidikn perdagangan.
Laporan itu mendapati bilangan pelajar di sekolah pengantar bahasa Melayu yng