Tali Serat Berbahan Dasar Serat Alami Tanaman Lidah Mertua (Sansevieria Trifasciata Laurentii)
46
Lampiran 1. Flow Chart Pelaksanaan Penelitian
Mulai
Persiapan Bahan
Pengeluaran Serat
Penyusunan Serat Berdasarkan Ukuran
Pengukuran Diameter dan Panjang Serat
Penimbangan Serat
Pembagian Serat Menjadi 3 Bagian
Pemintalan Serat Menjadi Tali
Pengujian Tali Serat
Perhitungan Parameter
Selesai
1.
2.
3.
4.
5.
Tegangan Tarik
Regangan
Elastisitas
Deformasi
Kelenturan
47
Lampiran 2. Perhitungan Kekuatan Tarik
Ulangan
Φ (mm)
A (mm2)
U1
U2
U3
U4
U5
Rata-rata
1. A
4,05
4,20
4,82
4,05
4,19
4,26
1
= π D2
4
1
= (3,14) (4,05)2
4
= 12,87 mm2
Ơ
=
=
Fmax
A
809,0096
12,87
= 62,86 N/mm2
2. A
1
= π D2
4
1
= (3,14) (4,20)2
4
= 13,84 mm2
Ơ
=
����
=
877,2372
�
13,84
= 63,38 N/mm2
3. A
1
= π D2
4
1
= (3,14) (4,82)2
4
= 18,23 mm2
Ơ
=
����
=
593,5468
�
18,23
12,87
13,84
18,23
12,87
13,78
14,32
F maks (N)
Ơ (N/mm2)
809,0096
877,2372
593,5468
332,2004
684,3536
659,2695
62,86
63,38
32,55
25,81
49,66
46,85
48
= 32,55 N/mm2
4. A
1
= π D2
4
1
= (3,14) (4,05)2
4
= 12,87 mm2
Ơ
=
����
=
332,2004
�
12,87
= 25,81 N/mm2
5. A
1
= π D2
4
1
= (3,14) (4,19)2
4
= 13,78 mm2
Ơ
=
����
=
684,3536
�
13,78
= 49,66 N/mm2
49
Lampiran 3. Perhitungan Regangan
Ulangan
L (mm)
U1
34
U2
34
U3
34
U4
34
U5
34
Rata-rata
34
1. ɛ
=
∆L
=
22,67581
�
34
= 0,6669
2. ɛ
=
∆L
=
16,68743
�
34
= 0,4908
3. ɛ
=
∆L
=
17,54885
�
34
= 0,5161
4. ɛ
=
∆L
=
14,64020
�
34
= 0,4305
5. ɛ
=
∆L
=
14,52728
�
34
= 0,4272
∆L (mm)
22,67581
16,68743
17,54885
14,64020
14,52728
17,21591
ɛ
0,6669
0,4908
0.5161
0,4305
0,4272
0.5063
50
Lampiran 4. Perhitungan Elastisitas
Ulangan
Ơ (N/mm2)
U1
62,86
U2
63,38
U3
32,55
U4
25,81
U5
49,66
Rata-rata
46,85
1. E
=
=
σ
ε
62,86
0,6669
= 94,2570 N/mm2
2. E
=
=
σ
ε
63,38
0,4908
= 129,1361 N/mm2
3. E
=
=
σ
ε
32,55
0,5161
= 63,0691 N/mm2
4. E
=
=
σ
ε
25,81
0,4305
= 59,9535 N/mm2
5. E
=
=
σ
ε
49,66
0,4272
= 116,2453 N/mm2
ɛ
0,6669
0,4908
0,5161
0,4305
0,4272
0,5063
E (N/mm2)
94,2570
129,1361
63,0691
59,9535
116,2453
92,5322
51
Lampiran 5. Perhitungan Deformasi Tali
Ulangan
∆L (mm)
U1
22,67581
U2
16,68743
U3
17,54885
U4
14,64020
U5
14,52728
Rata-rata
17,21591
1. Deformasi
= ∆L
= 22,67581 mm
2. Deformasi
= ∆L
= 16,68743 mm
3. Deformasi
= ∆L
= 17,54885 mm
4. Deformasi
= ∆L
= 14,64020 mm
5. Deformasi
= ∆L
= 14,52728 mm
Deformasi (mm)
22,67581
16,68743
17,54885
14,64020
14,52728
17,21591
52
Lampiran 6. Perhitungan Kelenturan Tali
Ulangan
L (mm)
∆L (mm)
U1
34
22,67581
U2
34
16,68743
U3
34
17,54885
U4
34
14,64020
U5
34
14,52728
Rata-rata
34
17,21591
1. Kelenturan
=
=
=
���− ���
���
x 100 %
56,67581 − 34
34
22,67581
34
x 100 %
x 100 %
= 66,69 %
2. Kelenturan
=
���− ���
=
50,68743 − 34
���
x 100 %
34
x 100 %
= 49,08 %
3. Kelenturan
=
���− ���
=
51,54885 − 34
=
���
x 100 %
34
17,54885
34
x 100 %
x 100 %
= 51,61 %
4. Kelenturan
=
���− ���
=
48,6402 − 34
=
���
x 100 %
34
14,6402
34
x 100 %
x 100 %
= 43,05 %
Kelenturan (%)
66,69
49,08
51,61
43,05
42,72
50,63
53
5. Kelenturan
=
���− ���
=
48,52728 − 34
=
���
x 100 %
34
14,52728
34
x 100 %
x 100 %
= 42,72 %
54
Lampiran 7. Gambar Alat Pemintal
Alat Pemintal Tampak Atas
Alat Pemintal Tampak Depan
55
Alat Pemintal Tampak Samping Kanan
Alat Pemintal Tampak Samping Kiri
56
Lampiran 8. Gambar Proses Penelitian
Daun Tanaman Lidah Mertua Yang Diambil Seratnya
Serat Yang Telah Diambil dari Tanaman Lidah Mertua
57
Lampiran 9. Gambar Pengujian Tarik
Alat Uji Tarik
Alat Pengukuran Yang Digunakan
Benda uji yang dijepit oleh alat uji tarik sebelum dilakukan pengujian
58
Lampiran 1. Flow Chart Pelaksanaan Penelitian
Mulai
Persiapan Bahan
Pengeluaran Serat
Penyusunan Serat Berdasarkan Ukuran
Pengukuran Diameter dan Panjang Serat
Penimbangan Serat
Pembagian Serat Menjadi 3 Bagian
Pemintalan Serat Menjadi Tali
Pengujian Tali Serat
Perhitungan Parameter
Selesai
1.
2.
3.
4.
5.
Tegangan Tarik
Regangan
Elastisitas
Deformasi
Kelenturan
47
Lampiran 2. Perhitungan Kekuatan Tarik
Ulangan
Φ (mm)
A (mm2)
U1
U2
U3
U4
U5
Rata-rata
1. A
4,05
4,20
4,82
4,05
4,19
4,26
1
= π D2
4
1
= (3,14) (4,05)2
4
= 12,87 mm2
Ơ
=
=
Fmax
A
809,0096
12,87
= 62,86 N/mm2
2. A
1
= π D2
4
1
= (3,14) (4,20)2
4
= 13,84 mm2
Ơ
=
����
=
877,2372
�
13,84
= 63,38 N/mm2
3. A
1
= π D2
4
1
= (3,14) (4,82)2
4
= 18,23 mm2
Ơ
=
����
=
593,5468
�
18,23
12,87
13,84
18,23
12,87
13,78
14,32
F maks (N)
Ơ (N/mm2)
809,0096
877,2372
593,5468
332,2004
684,3536
659,2695
62,86
63,38
32,55
25,81
49,66
46,85
48
= 32,55 N/mm2
4. A
1
= π D2
4
1
= (3,14) (4,05)2
4
= 12,87 mm2
Ơ
=
����
=
332,2004
�
12,87
= 25,81 N/mm2
5. A
1
= π D2
4
1
= (3,14) (4,19)2
4
= 13,78 mm2
Ơ
=
����
=
684,3536
�
13,78
= 49,66 N/mm2
49
Lampiran 3. Perhitungan Regangan
Ulangan
L (mm)
U1
34
U2
34
U3
34
U4
34
U5
34
Rata-rata
34
1. ɛ
=
∆L
=
22,67581
�
34
= 0,6669
2. ɛ
=
∆L
=
16,68743
�
34
= 0,4908
3. ɛ
=
∆L
=
17,54885
�
34
= 0,5161
4. ɛ
=
∆L
=
14,64020
�
34
= 0,4305
5. ɛ
=
∆L
=
14,52728
�
34
= 0,4272
∆L (mm)
22,67581
16,68743
17,54885
14,64020
14,52728
17,21591
ɛ
0,6669
0,4908
0.5161
0,4305
0,4272
0.5063
50
Lampiran 4. Perhitungan Elastisitas
Ulangan
Ơ (N/mm2)
U1
62,86
U2
63,38
U3
32,55
U4
25,81
U5
49,66
Rata-rata
46,85
1. E
=
=
σ
ε
62,86
0,6669
= 94,2570 N/mm2
2. E
=
=
σ
ε
63,38
0,4908
= 129,1361 N/mm2
3. E
=
=
σ
ε
32,55
0,5161
= 63,0691 N/mm2
4. E
=
=
σ
ε
25,81
0,4305
= 59,9535 N/mm2
5. E
=
=
σ
ε
49,66
0,4272
= 116,2453 N/mm2
ɛ
0,6669
0,4908
0,5161
0,4305
0,4272
0,5063
E (N/mm2)
94,2570
129,1361
63,0691
59,9535
116,2453
92,5322
51
Lampiran 5. Perhitungan Deformasi Tali
Ulangan
∆L (mm)
U1
22,67581
U2
16,68743
U3
17,54885
U4
14,64020
U5
14,52728
Rata-rata
17,21591
1. Deformasi
= ∆L
= 22,67581 mm
2. Deformasi
= ∆L
= 16,68743 mm
3. Deformasi
= ∆L
= 17,54885 mm
4. Deformasi
= ∆L
= 14,64020 mm
5. Deformasi
= ∆L
= 14,52728 mm
Deformasi (mm)
22,67581
16,68743
17,54885
14,64020
14,52728
17,21591
52
Lampiran 6. Perhitungan Kelenturan Tali
Ulangan
L (mm)
∆L (mm)
U1
34
22,67581
U2
34
16,68743
U3
34
17,54885
U4
34
14,64020
U5
34
14,52728
Rata-rata
34
17,21591
1. Kelenturan
=
=
=
���− ���
���
x 100 %
56,67581 − 34
34
22,67581
34
x 100 %
x 100 %
= 66,69 %
2. Kelenturan
=
���− ���
=
50,68743 − 34
���
x 100 %
34
x 100 %
= 49,08 %
3. Kelenturan
=
���− ���
=
51,54885 − 34
=
���
x 100 %
34
17,54885
34
x 100 %
x 100 %
= 51,61 %
4. Kelenturan
=
���− ���
=
48,6402 − 34
=
���
x 100 %
34
14,6402
34
x 100 %
x 100 %
= 43,05 %
Kelenturan (%)
66,69
49,08
51,61
43,05
42,72
50,63
53
5. Kelenturan
=
���− ���
=
48,52728 − 34
=
���
x 100 %
34
14,52728
34
x 100 %
x 100 %
= 42,72 %
54
Lampiran 7. Gambar Alat Pemintal
Alat Pemintal Tampak Atas
Alat Pemintal Tampak Depan
55
Alat Pemintal Tampak Samping Kanan
Alat Pemintal Tampak Samping Kiri
56
Lampiran 8. Gambar Proses Penelitian
Daun Tanaman Lidah Mertua Yang Diambil Seratnya
Serat Yang Telah Diambil dari Tanaman Lidah Mertua
57
Lampiran 9. Gambar Pengujian Tarik
Alat Uji Tarik
Alat Pengukuran Yang Digunakan
Benda uji yang dijepit oleh alat uji tarik sebelum dilakukan pengujian
58