DIVERSITAS DAN VARIASI MORFOLOGI BEBERAPA JENIS DINOFLAGELLATA DI PERAIRAN TELUK BAYUR DAN TELUK BUNGUS KOTA PADANG SUMATERA BARAT.

DIVERSITAS DAII VARIASI MORFOLOGI
BEBERAPA JENIS DINOTLAGELLATA
DI PERAIRAN ITLUK BAYUR D,4]{ TELUK BUNGUS
KoTA PADANG SUMATERA BAR,{T

TESIS

Ol.[:
ASRA YANTT
lJ72nAnOl

PROCTTAM PASCASAR,IANA

IINIVERI|TTAS ANDAI.'IS

PtDAltc,2011

DIVERSITAS DAN VARIASI MORFOLOCI
BEBERiPA JENIS T'I NOFLAGELLATA
DI PERNIRAN TELUK BAYUR DAN Tf,LUK BTJNGUS
KOTA PADANG SUMATER{ BARAT


(Dibr*albinbing,nArdinisArbdndNn lndrrJurridizar,ria)
RINCKASAN
Dinol.gellara adalah fitoplanltbn penlinc sebagrl |]rodlsen prinier drlam

situ. MDrcki ditehukan di snruajetris peEiran baik ta*ar. asir payau. es,lahan
En haupun rcnpar Lcnbab iaitrnla. Sebqai tiroplankron rcdantak kcdua serelah
.irm.

:-l:

dinonagelhra JiJtrCajugadapd mcns.l.mi pcrubdh.n monbloli scbagainana

didon.

Pe.uhahaD iersebur

ncrupakm ftspon \mlu spesic\ lc.had.p pcn'b.han

tELi$


Adaiy. kcnufgki0or perub m

dapat dlguNkan sebrgd

'noriolqi
eLah etu landaen drhm frcnbmdingkan l$n.karagamrn icnn dinonascLlal.
Drelalui

irvenhriu\i kcmbali

pcn! knanya dllllukan

dari pcdandingai

oeneLirian uniuL

drb l.tuIlcr horlologi Katuna

nrrycrahul divflsihs .tnis


irtr

dd vrirsi

modon,gi brbcrapa jcnn dinollagelllla yang tcdapat di p€BiEn leluk llayur dan

'ieluk 8uigtrs

K.h

Padrng Sumarcri B.rat tokan dc4an

ko ni lingtrungan.

lisita

2009 di

Icluk


dan kimia di sekibr pengnmbilm sampcL.

Pciclitiatr lni dilaksarrkan darl btrldn Varer 2009 hingga
Bayur dln Tcluk Bun8us koti Prdrng Sumare.r

JLLni

llamt Penelitian lemudirn Jianiutkan

di r.rbomrnium lak$nomi Tunbuhotr Jurustr nioloei Utrivebiss Af dolas. P.daDg.

Mdode dahm p€i.lhian nii .dala[ mcrodc survci d.n kolcksi lare$rng di
lalangdn.

Susi0npen8ambi sampeldirelapke secrn r/rposr.

dengan pcnimbaqan lala
perkampuDgan nelaFn


glna

Lanan.

Sbiun-susiun reMbut

se

brild k LLiaslun

adaLah

pcsinn

dckar

Tclrk Bayur, perainn dekat (iunurg Meru. 0e.rim irman

l. I Latar l]ela[ang Masalah


Din.nagelLrb (divisi Ptifophlia. kh5 Din.phyreae) adrah keLonpok fibphnkbn

pe'linglang

hidtrp di pemnan

wilco\, 2000)

d

6Nai matrDun laur (Can! rnd livio.200l: Cnrham md

iuea rDrdapar di peFinn payau. es dan Dasr l)6ah (llo1. 2010:

Clolvcs. 20011 KelomIx)[ ini

ncdiliki dilcsiias b.nruk. k nduigen nutisi

losil J-dE sangar beraga'. sejak ftrusn


jtu

bhun yang ldlu (Hard!. Bachvaroit:

Tihhc. Co.rs, KinandDeltriche.2009) 'lelah di[cnal\ekirar.r500
genem

drrikclonpok dimiogelhta ini(4?5 geneo

hidupl. SebaCirn

bcw didumiya hidup

panas. dan redapar heh€npa gcncd

m.rp

dan daia

hetupa losil


bebas beEnan8

da'

sJr\]es drlrm 5t0
125 genera masih

di laul reruhn,a di lalr

lang hidtrp di .n rasar. bail bcrupa scl tutr$al

n sccam bedoloDi(Margulir rnd SchMrL,2001:

Ma.Rtull.2009i Hopp.nnrh

KeldnD.k fit pldnkron ini rergolong utrik karcna mcmiliki sifatlumbuhln dan
hewai sekaligus (Arimrdi. Trimxningsih. Ritonodan Asnartad:. lss6: Stcjdinecrand

Tans.n. 1997i Clowes, ?003: MlitACl.Fr. 2009) Selain iru. dinonaselhh juga

memiliki silar idrcmediet secara alamlah anram Dokarnna dan etrkariok (Kimball

l9'rqj (osbs Md Gotxi.s.2005) s.hiigg! dinoillgeilata dimasukl€n ke

Jalam

lingdoD i',remedier. Mrel:ftiota (Dodgc, ls65 .,1. Hsken. Anderson- Lrdner

Bhrkch..)a. 20041 lleda\a.kan malisis filosenelik

and

mdlekuLor. dinolagcllata

dikclonpoktan kc daLam Kingd.m Alv€olab herema dengrn Apikompleka dai
Cilirrd (Crmpbcll. RLuc& Mitchcl. 2001)

Dinoflaeellah

lokl.r


'rmiliki

dra llag.Lla dimonlk *b!8ai alal genk- heNama

kckuningan. DrerganJune pignon klomfil a. b d.n c. karorenoid, pe.ldinin.

lukoMnrin dan xanrolil IlaDla sebagian dari kclompok dinollascllata t.ng mc'n liki

pignen klorolil schingga nmpu bcititosinrcsh (nurot l). sedangkai sebagiar lagi
beEifai sebaliknta (heremto0. Reprodukii dinoflaeellah secrra asetsual deogao
hembelah dni

d,i

secrra seksud deigan hogaml (Scheuer, 1978j Steidlnger and

Tan8en. 1997: Usman, IaDin-

Alblii


dan

Scbr8ian b.sar an8eola diroiagellala

Afrial,

'neniliki

1999i ljitrosoepomo. 2001i

dinding sel berupa iempeng

{thcca) yrng rcrdni dari b.han polisakarida Gclulos.). Kclofrpok dinoflagcllab ini

dinnndktn .rn.ftl1he.ot. dih.Jloqelkn., ncllprti bcbcmpa ordo,

Pmr*entrlei

Dinophysiales. Conyaulacalcs dan Peridiniales

Sedanek

dinoflagellata yan! Iidak ncmiliki dindin8 $lulosa, dinamakan

/rrol4el/are.

scpeni

keldmpok

/,rzdzdlarr'.,k

Ordo Cymn.Jinirlcs dan Noctilucales rergoLong ke dalam keLompok ini

(Sleidinger and Tanecn, 1997r l,rasenod,n Susestininssih. l99tr 2000).

Berdasrkan hasil

peneliti Tsdoya, Cosla! Lopez-Rols, Canido'Peniena

and llaurisra, {1995) mengenai peDdugen hubunean kckcnbatm pada
D

inophyccac

d

ikelahui bahwa odo Cymnodiniatcs

(idakncdiliki

klas

thcca) terpieh dan

lebih maju dibandinglan ordo Prcrocentalcs dan P$idinialcs (kcdurnya neniliki

d.u). Mumy,

Jorsensen,

Ho. Pauerson an{t Jen,iin (2005) men}lraksn bahwa

qmnodiniales ddn r.ordentalcs adtlah polifildrik. *dangtaD Peridiniales (Bnpa
genus

t?releapral

adalah

monofiidik- berdasa*aD lnalisis filoEendik menggunaknn

iDNA. semenh ilu, Zhmg, Bhdtach,rla and Lin (2007)

bahva

'ner)aiakan
Prcmccntalcs adalah monolileiik dengin p.sisi bsol ,zprli?hi,, jan ltcba.atlo

Beb€Fla Eerus da.i odo Clmnodiniales. sepeni cinhorlihi,k, Gytudiniun dzn

.lnphdinnrn didnEa scbagai polillletik genda. Tcrapi nasih banyrk

spssicr

didalahnyr yang belum ncmiliki pcncmpalan bksononi tcrban. Maka b.b.rapa

p€neliiio terakhir mdggunrkan hrilah rg,s/

l,r,

atau s?'a/

srli./,

untuk

L Dai idcnrifikasildgtetah dilakukan ditemukan sehanyak 26jcnn dirofa8c a{. di

FBiran Teluk Bxyur

dan

2i jenis dinofugc b6 dj pcnitu' je uk Bmlrs

nasuk kc d.ldm l0 genus. s hrnili, dm 6 ordo dari ktas Dennoph)c$c
Dinophloe,e. (ienulgeros yon! Jircoukan r.latah

Dinnri.njt.

t

I'rom.?ht nu

;.rtrtlu.

dan

tj1

r,

Grnnatlntnm_ lllo.tilu.d. or"ithoter.L\, Phdattontu,

dan P ratoreri4 nnlr t.

Sebanyok lima

jcnir dinonagellara ncigahmi lari$j morfotogi

aEu ont.ncnnr-r. roni\ jer s reMbrt ndtlan

do.m.ero\.

At.ro.thrn. (.er

'rnq

c hi.hxtrcs, ( htro:

pada

ukuni

t.tut, n nttit !t. (. hotttu

rl

t, (:

Anonynousl. 2OOl. Z,*zsi./d, (oh.li!i Pltdhfian

hrpt/\w$.relulbayueon con/i_i'de{ sp.

: fi09 thtto

Tal Aurut
2? tdu;i 2009

ak!.n. hllr:llen ore/FiktPhyrop

lankio n.

Trifraniigsih. S. t{. Riyono dd E Asnaryanti. 1996. ,(]sdr,,
Kclinpohun dnn K.ntnsisi Plankton Penrhikan .li P?tairon Kavaruh
Tensah ln4.nesio Pusl Penelitian drn Pengenrbanean O\ernololi. Lcmbara
Ilnu Pmgchhurn lndoresia. lakana.

Arinadi, O.

H.

Bold. H. C d M. J. Wyfie. 193i. t"t dr.tion 10 the Al&.,Shudte A
ReVradntioa Sc6nd Edilion. I,rnlice,Ltalt, Ino. tngtewood Ctifls. Ne*
lrame$, R. S. K and K. H. Mann. I 99 t.
Scicnrilc Ptrblicrri.nr. London.

17, nd.tu n ! at

t ol A q tot ic Et?lds-.

Btrck*elt

Bnbt. C. E.2001 . Phtloplanllo": DituIo!(llales Marire Ba1d,.
htp/RRw.mbari.org/stsftcotr./boranl/phyloptankr.dphlt ptankron diionag
ellares.hh 6 lanuari ?00s

6

camphell, N. A. J. B. Rcec add L.
Mirchell 2001. Arlrat. Jilid 2. Edtsi ke i,na.
Dile.jemah*an olch W"smen Mlnalu. Erlaisa.la,\atu.

r.D. \ and V. u. l, J 1A'

.- D.nnjtdt,t"t, ..
^^.
hnp:/avcs.nerhlgaesrb/delaulr.trrh. 6 Def mb
t

a, t'

20l0.

c)o\es.c

2001 t)jnollaqctlokt (DinozDat.
n$.palaeos.com,Etrkarla/Lrnic/Atveota6/Dinofl ageIara.0oo.hrmL. l 2

hrpl

Cost$ E. and V.

200i. ArchiEclure And Evolurion Ot Dinoflage|ate
n Enign,aiic Oriein. CraEenai. dhd Genotne R,ftat.h.

Goyanes.

Chomosones:

Volune109:263 275

hnp;//conrenr.karger.con/PsdutlcDB/pniukle.6p? krion=ShowpDf &Anikc
|NF32409&Auseabe=2306 l0&PbdukrNF224037&fi temme=82409.pd1:

tttl t:!t

penhon{utun Blrkzla it1on
Danuri. R 2003. Kcah(karasanq garali
/rdrr?r,i?. PT. Cmncdid Punaka Utsma Jakand.

Da\cs.C.l.l99l.M i

e

3o1nt!. John Wilcy & Son\ tnc. USA.

Ed*ards.M..D.C Johns.C.Beaugmid,P.LicandrqA.W.C. Johnandl),p.stevens.
200u. DcoLgical Stdu\ Repo : res,lx Jtun the CPR stneJ 2A06|2007.
SAIIFOS Technical Repotr.5: l-3. Plrm.!th. U.K.ISSN l?.14 0750.