Prasasti Geger Hanjuang.

Pikiran Rakyat
o HGFEDCBA
S e /a s a
0
4

5

20

o Mar

6

21
O Apr

0

Rabu


7

22

8

23

o M e;

0

K a m is

Jumat



ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFE


0

S a b tu

9
10
11
12
13
27
24
25
26

@

OJu/·.

O Jun


Ags

O Sep

M in g g u

14
15
29
30

O O kt

O Nov

31

O D es

Prasasti Geger Hanju ng

UMBER in f o r m a s i b u daya yang sangat pentin g d a la m r a n g k a p e r w u ju d a n k e s a tu a n b u d a y a n a s io n a l d i J a w a B a r a t a d a la h n a s k a h d a n p r a s a s ti. N a s k a h S u n d a

S

d a n p r a s a s ti y a n g m e n g u n g k a p
k e te r a n g a n te n ta n g a d a n y a k a b u y u t a n y a n g b e r k a ita n d e n g a n
k e b e r a d a a n G a lu n g g u n g y a n g
id e n tik d e n g a n K a b u p a te n T a s ik m a la y a m a s a k in i a d a la h
N askah

A m anat

G a lu n g g u n g

d a n C a r ita P a r a h iy a n g a n ,
P r a s a s ti G e g e r H a n ju a n g .
E sensi N askah

A m anat


s e r ta
G a-

lu n g g u n g b e r is i te n ta n g a ja r a n
h id u p y a n g d iw u ju d k a n d a la m
b e n tu k n a s ih a t y a n g d itu tu r k a n

S a n g h iy a n g b e r p u tr a S a n g L u m a h in g R a n a , S a n g L u m a h in g
R a n a b e r p u tr a ..."
P r a s a s ti G e g e r H a n ju a n g k in i
te r s im p a n d i M u s e u m P u s a t J a k a r ta d e n g a n n o m o r k o le k s i D 2 6 , b e ru k u ra n
tin g g i 8 0 s e n tim e te r d a n le b a r n y a
tim e te r .

60 sen-

P r a s a s ti G e g e r H a n ju a n g is in y a d itu lis d a la m a k s a r a d a n b a h a s a S u n d a b u h u n ( B a n d in g k a n

tr a b a i g u n n a


apuy na-

s ta g o m a ti s a ka ka la
k d is u s u

r u m a ta -

(le ) k u b a ta r i

h ya n g

d a p u tr a n y a , S a n g L u m a h in g
T a m a n , b e s e r ta c u c u , c ic it, d a n
k e tu r u n a n n y a y a n g u m u m n y a
b a g i m a s y a r a k a t lu a s . M e n u r u t
s a la h
s a tu
k a ry a
P a n g e ra n


T a f s ir a n n y a , p a d a h a r i k e - r g
b u la n B a d r a ta h u n 1 0 3 3 S a k a
R u m a ta k ( s e le s a i) d is u s u k o le h
B a ta r i H y a n g .
E d is i la in :

m u d ia n p in d a h k e P a k u a n . B e r -

a p u yle ,
a b u ti s a ka ka la

r u ? M a ta
k d i yu

yu

M a n o n ja y a ;

p e r p in d a h a n


ku

b a ta r i

h ya n g

pun.

Ib u

K o ta K a b . S u k a p u r a d a r i M a n o n ja y a k e T a s ik m a la y a , y a n g
d iik u ti p e r u b a h a n
nam a K ab.
S u k a p u r a m e n ja d i K a b . T a s ik m a la y a , s e r ta T a s ik m a la y a d a la m ta ta n a n

R e p u b lik I n d o n e -

s ia . P r a s a s ti b e s e r ta b e r a n e k a
r a g a m p a tila s a n b e r u p a lin g g a
d a n b e n d a p u r b a k a la la in d i

T a s ik m a la y a ,
b is a d ija d ik a n
p e n d u k u n g k u a tn y a k e d u d u k a n K a b u y u ta n G a lu n g g u n g d a la m p e n e n tu a n
s ik m a la y a .

Bah o gunna,

D ya w w a n g

adap ra -

s a s ti G e g e r H a n ju a n g , p e r io d e
- p e m e r in ta h a n
d i S u k a k e r ta ,
b e r d ir in y a
S u k a p u ra
b e s e r ta
p e rk e m b a n g a n n y a ,
p e r p in d a h a n I b u K o ta K a b . S u k a p u r a k e


a la s tig a b a r is y a n g b a c a a n n y a
s e b a g a i b e r ik u t:

pun

m e m e r in ta h 1 1 7 5 - 1 2 9 7 M a s e h i,
m u la - m u la
b e rk e d u d u k a n
di
S a u n g g a la h y a n g lo k a s in y a te r m a s u k d a e r a h G a lu n g g u n g , k e -

p e n tin g m o m e n te r s e b u t
la h G a lu n g g u n g m e n u r u t

S u n a r d jo , d k k ., 1 9 7 8 ) y a n g c u k - p te r a n g u n tu k d ib a c a , te r d ir i

o le h R a k e y a n D a r m a s ik s a k e p a -

W a n g s a k e r ta , R a k e y a n D a r m a s ik s a a d a la h R a ja S u n d a y a n g


b a g a i p a n g k a l to la k H a r i J a d i
T a s ik m a la y a , ju g a d ite m p u h
m e la lu i b e b e r a p a p r o s e s b e r d a s a r k a n p e n ila ia n o b je k tif d a n
k e n y a ta a n s e ja r a h . E n a m f a k to r

H a ri Ja d i T a -

M o m e n p e r ta m a y a n g m e r u n u t s e r ta d ik u a tk a n b e r d a s a r k a n is i te k s P r a s a s ti G e g e r
H a n ju a n g d i L in g g a w a n g i s e b a g a i p e r n y a ta a n a d a n y a p e m e r in ta h a n G a lu n g g u n g p a d a ta n g -

m ita m e m b e r i ju d u l A m a n a t
G a lu n g g u n g .
N a s k a h A m a n a t G a lu n g g u n g
b e r k e lin d a n e r a t d e n g a n P r a s a s ti G e g e r H a n ju a n g k a r e n a is in y a

P a d a b a r is p e r ta m a ,
B ah
m u n g k in s in g k a ta n d a r i B r a h m a . 0 m e n g in g a tk a n
kepada
o n g ( o m ) ; g u n a ( g u n a ) b e r a r ti
tig a ( 3 ) , a p u y 3 m u n g k in b e r h u b u n g a n d e n g a n a ja r a n K e tu h a n a n H in d u ( T r ig u n a ) . D ije -

1 0 3 3 S a k a . J ik a d ih itu n g b e r d a s a r k a n s is te m T a r ik h H ijr ia h ,

a d a k e s e s u a ia n b e r k e n a a n d e n g a n p e m b u a ta n p a r it ( p e r ta -

la s k a n , n ila i g u n a d a la m c a n d r a s a n g k a la
b u k a n la h
peng-

h a n a n ) R u m a n ta k p a d a m a s a
p e m e r in ta h a n
B a ta r i H y a n g
y a n g b e r ta k h ta d i G a lu n g g u n g .
T e r je m a h a n te k s n y a , " S e m o g a
s e la m a t. I n ila h p e r m u la a n ta n d a
p e r in g a ta n R a h iy a n g B a n g a , k e -

g a n ti u n tu k b ila n g a n 3 . M a k a
d a la m g u n a 3 a p u y 3 , d ib a c a 1
m a k a m e n ja d i 1 3 3 3 . H o lle y a n g
p e r ta m a m e m b a c a p r a s a s ti itu
tid a k m e n je la s k a n
p e r k a ta a n
m a n a d a la m p r a s a s ti itu y a n g
d im a k s u d k a n n y a s e b a g a i a n g k a

D e n g a n d e m ik ia n , ta n g g a l 1 3
B h a d ra p a d a
sam a dengan 13
S a f a r ta h u n 5 0 5 H ijr ia h a ta u
b e r te p a ta n d e n g a n 2 1 A g u s tu s
1 1 1 1 M a s e h i.

d a s a r k a n h a l in i p u la , D a n a s a s -

tik a la m e m b u a t p a r it ( p e r ta h a n a n ) P a k u a n , b e m a m a R a h iy a n g ta W U W llS m
, a k a ia b e r p u tr a M a h a r a ja D e w a ta , M a h a r a ja
D e w a ta b e r p u tr a B a d u g a S a n g h iy a n g , B a d u g a S a n g h iy a n g b e r p u tr a P r a b u S a n g h iy a n g , P r a b u

g a l 1 3 b u la n B h a d r a p a d a ta h u n

ta n g g a l i b u la n B h a d r a p a d a

ta -

h u n 1 0 3 3 S a k a ja tu h p a d a 1 S a f a r 5 0 5 H ijr ia h , b e r te p a ta n
d e n g a n 9 A g u s tu s 1111 M a s e h i.

B e rd a sa rk a n
itu , te r n y a ta
P r a s a s ti G e g e r H a n ju a n g m e n -

1d a n a n g k a 3 s e b u a h la g i. A d a -

e m p a ti

p u n m e n g e n a i b a r is k e d u a , b e lia u m e n y e b u tk a n , b a r is te r s e b u t ''k u r a n g je la s ''.

d a r i m o m e n la in n y a . D e n g a n
d e m ik ia n , m o m e n p e r ta m a itu la h y a n g p a lin g

P e r h itu n g a n p e m ilih a n m o m e n s e ja r a h y a n g d ija d ik a n s e -

ja d ik a n s e b a g a i to n g g a k p e n e ta p a n H a r i J a d i T a s ik m a la y a .

Kliping Humas Unpad 2010

kedudukan

te p a t

te r tin g g i

d a n d i-