STUDI TERHADAP METODE PENDIDIKAN ISLAMKH. AHMAD DAHLAN DALAM NOVEL SANG PENCERAH STUDI TERHADAP METODE PENDIDIKAN ISLAM KH. AHMAD DAHLAN DALAM NOVEL SANG PENCERAH.

STUDI TERHADAP METODE PENDIDIKAN ISLAM
KH. AHMAD DAHLAN DALAM NOVEL SANG PENCERAH

Diajukan untuk Memenuhi Sebagian Tugas dan Syarat-syarat
guna Memperoleh Gelar Sarjana Pendidikan Agama Islam (S.Pd.I)
pada Fakultas Agama Islam Program Studi
Pendidikan Agama Islam (Tarbiyah)

Oleh:
MUHAMMAD ARIF DARMAWAN
G000080156

FAKULTAS AGAMA ISLAM
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH SURAKARTA
2010


 


n n

y:


  

Nama

: Muhammad Arif Darmawan

NIM

: G000080156

Jurusan

: Tarbiyah

Fakultas
Alamat

: Agama Islam
: Nglipar Lor, Nglipar, Gunungkidul, Yogyakarta

Menyatakan dengan sepenuhnya bahwa naskah skripsi ini secara

keseluruhan adalah hasil penelitian atau karya sendiri kecuali bagianbagian yang dirujuk dari sumbernya.

Jika dikemudian hari saya terbukti menyalahi surat pernyataan ini
maka saya bersedia menerima sangsi sebagaimana mestinya.

Surakarta, 15 November 2010
Penulis

Muhammad Arif Darmawan

    
!   " !

#$l %$ &'$n
i (lom

r

)so*+ )',-'
l +n'ktr'u'rs (-$pl (./71) 717417, 719483 Fax 715448

http://www.ums.ac.id

0123 45036 789

Surakarta 57102
E-mail : ums@ ums.ax.id

BIMBING
Surakarta, 20 November 2010

Kepada Yth.

Dekan Fakultas Agama Islam UMS
Di Surakarta

Assalamu alaikum Warahmatullahi Wabarakatuh.
Sesudah melakukan beberapa kali bimbingan, baik dari segi isi, bahasa maupun teknik
penulisan, dan setelah membaca skripsi mahasiswa tersebut di bawah ini:
Nama

: Muhammad Arif Darmawan

NIM

: G000080156

Judul Skripsi

: STUDI TERHADAP METODE PENDIDIKAN KH. AHMAD

Jurusan

: Tarbiyah

DAHLAN DALAM NOVEL SANG PENCERAH

Maka selaku pembimbing kami berpendapat bahwa skripsi tersebut sudah layak
diajukan untuk dimunaqasyahkan. Demikian, mohon dimaklumi apa adanya.
Wassalmu alaikum Warahmatullahi Wabarakatuh.

Pembimbing I

Pembimbing II

Dr. Abdullah Aly. M.Ag

Drs. Abdullah Mahmud. M.Ag

i

U : ; VERS ; TAS < U = A < < A > ; YA = SURA ? ARTA
FA ? ULTAS A @ A < A ; SLA <
ABl CB DEBn
i Flom
r

GsoHI GEJKE
l InEktrEuErs FKBpl (LM71) 717417, 719483 Fax 715448

Surakarta 57102
E-mail : ums@ ums.ax.id

http://www.ums.ac.id

EOPESAQAO

N

Nama Mahasiswa

: Muhammad Arif Darmawan

NIM

: G000080156

Jurusan

: Tarbiyah

Fakultas

: Agama Islam

Judul Skripsi

: STUDI TERHADAP METODE PENDIDIKAN ISLAM KH.

AHMAD DAHLAN DALAM NOVEL SANG PENCERAH

Telah dimunaqosahkan oleh Dewan Penguji FAI UMS pada: 26 November 2010 dan dapat

diterima sebagai kelengkapan akhir dalam menyelasaikan Studi Strata Satu (S-1) guna
memperoleh gelar Sarjana Pendidikan Islam (S.Pd.I).

Surakarta, 26 November 2010
Dekan

Drs. M. Abdul Fattah Santoso. M.Ag
Dewan Penguji
Penguji I

Penguji II

Dr. Abdullah Aly M.Ag

Drs. Abdullah Mahmud M.Ag.
Penguji III

Drs. M. Abdul Fattah Santoso. M.Ag

iv

STUUT

permudahlah dan jangan kamu persulit mereka, gembirakanlah
mereka dan janganlah kamu berbuat yang menyebabkan mereka lari
dari padamu . ( HR. Bukhori dan Muslim)

R

X

AYAZA[ \E]EZBAXA[

^_`_abc d_efgbhi j_hkblbW m_ngmn_nbh obabj d_abfbe

kWh`b obh m_`gagnbh cb`W

,

,

o_hibh n_i_hbl

mbepb pbhi nbhib` n_o_ecbhb WhW l_hgaWn l_en_jdbcmbh

m_lbobq

r

. Bapak dan Ibu yang selalu mendoakan ku dengan penuh kesabaran dan selalu
memberikan motivasi.

2. Farid Rahman Hakim dan Mutiq Dienul Haq yang selalu mendorong
kakaknya untuk segera menyelesaikan skripsi ini.
3. Nimfa Sahda yang selalu mendoakan dan memberikan semangat.
4. Teman-teman seperjuangan yang telah memberikan dorongan semangat,
sumbangan do a dan motivasinya.
Serta semua pihak yang tidak dapat disebutkan satu persatu semoga Allah
SWT menerima jasa-jasanya sebagai amal shalih dan mendapat pahala yang
berlipat ganda.

VW

uvwxyuz

Studi terhadap Metode Pendidikan Islam KH.Ahmad Dahlan
dalam Novel Sang Pencerah‚ ƒ€ts„}…t†|… ‡ˆ‰|~~|Št|y‰ ‹ˆ}|Œ|}†| ŽŽ
yt ˜„˜„}|—|
{||~ ~„€‘|’|}Œ|€ |’|}|€ “…|~ ”•‚–‰~|Š {|‰|€ ~„~—ˆ€|
y€‘ …|€‘|† ˆ€tŒ Št|€†|}|€|yš Š„€‘|€ ~„~|t€ Œ|€ ˜t›| …„|ˆ ~„€‘|’ˆŒ|€
™|}| |
y|€ †„}„˜t‰ Š|‰ˆˆ ˆ€†ˆŒ ~„~˜ˆŒ| …„˜ˆ|‰ †}|€…œ„} t~ˆ …„|ˆ ~„€ty…t—Œ|€
—„}†|€|
y€‘ ˜„t|ˆ …|~—|tŒ|€ Œ„—|Š| ~ˆ}tŠ ~ˆ}tŠ€|y Š|€
€|…„‰|† Št …„†t|— —„€‘|’|}|€ |
yŒ ™|}| |y€‘ ˜„t|ˆ †„}|—Œ|€ ˆ€†ˆŒ ~„€|y~—|tŒ|€ |’|}|€ “…
~|…t‰ ˜|€|
|~ …„‰t€‘‘|
y Š„€‘|€ ˜|tŒ‚
|’|}|€ “…|~ Š|—|† Št†„}t~| ~ˆ}tŠ~ˆ}tŠ€|
y –Œ~|
•| †„}…„˜ˆ† Št™„}t†|Œ|€ Š||~ …„˜ˆ|‰ €›s„ Sang Pencerah Œ|}|
y€‘ ~„€™„}t†|Œ|€ —„}’ˆ|€‘|€ ”•‚–‰~|Š {|‰|€ Š||~
ž|…„}y Ÿ|…}|‚ ž›s„ |
y ›}‘| €t…|…t ‡ˆ‰|~~|Št|y‰‚ {|}t €›s„
~„€‘|’|}Œ|€ |’|}|€ “…|~ Š|€ ˜„}Št}t€|
Sang Pencerah t†ˆ —„€„t†t †„}†|}tŒ ˆ€†ˆŒ ~„€„t†t ˜|‘|t~|€| …„˜„€|}€|y ~„†›Š„
y€‘ †„}Š|—|† Š||~ €›s„
—„€‘|’|}|€ |†|ˆ —„€ŠtŠtŒ|€ “…|~ ”•‚–‰~|Š {|‰|€ |
Sang Pencerah Œ|}|y –Œ~| ž|…„}yŸ|…}| †„}…„˜ˆ†‚
{|}~||€

 „€„t†t|€ t€t ˜„}†ˆ’ˆ|€ ˆ€†ˆŒ ~„€Št…Œ}t—…tŒ|€ Š|€ ~„€‘|€|t…t… …„™|}| „˜t‰
Š||~ †„€†|€‘ ~„†›Š„ —„€ŠtŠtŒ|€ “…|~ ”•‚–‰~|Š {|‰|€ Š|€ ~|†„}t —„|’|}|€

y

|‘|~| “…|~ |€‘ Št…|~—|tŒ|€ ”•‚–‰~|Š {|‰|€

y

Œ|}| –Œ~|

y

ž|…„} Ÿ|…}|‚

•|…t

—„€„t†t|€

Sang Pencerah

Š||~ €›s„

t€t Št‰|}|—Œ|€ Š|—|† ~„~˜„}tŒ|€

~|…ˆŒ|€ |†|ˆ Œ›€†}t˜ˆ…t ˜|‘t —|}| —„€ŠtŠtŒ ˜|tŒ Št t€‘Œˆ€‘|€ œ›}~| €›€ œ›}~|

y

~|ˆ—ˆ€ t€œ›}~| Š||~ ˆ—|| ~„€t€‘Œ|†Œ|€ Œˆ|t†|… ~„†›Š„ —„€ŠtŠtŒ|€ “…|~

y

|€‘ †„—|† ‘ˆ€|‚
 „€„t†t|€ t€t ~„}ˆ—|Œ|€ —„€„t†t|€ Œˆ|t†|†tœ Š„€‘|€ ~„€‘|~˜t …ˆ~˜„} Š|†|

y

—}t~„} |t†ˆ …„˜ˆ|‰ €›s„

Sang Pencerah‚

{||~ —„€‘ˆ~—ˆ|€ Š|†| Št|ŒˆŒ|€

Š„€‘|€ ™|}| Š›Œˆ~„€†|…t‚ Ÿ„}Š|…|}Œ|€ ’„€t… —„€„t†t|€ Œ„—ˆ…†|Œ||€ ¡

library reseach¢

Š„€‘|€ ™|}| ~„€™|}t ~„€‘ˆ~—ˆŒ|€ Š|€ ~„€‘|€|t…t… Œ„~ˆŠt|€ Št›|‰ …„…ˆ|t
Œ„~|~—ˆ|€ —„€ˆt…‚ {|}t |€|t…t… t†ˆ|‰ Št†|}tŒ Œ„…t~—ˆ|€‚
•|…t
{|‰|€

y

y

|€‘

—„€„t†t|€
˜„t|ˆ

y

~„€ˆ€’ˆŒŒ|€£

‘ˆ€|Œ|€

ˆ€†ˆŒ

¡¤¢

‡„†›Š„

~„€‘|’|}Œ|€

~ˆ}tŠ€| Š|€ ~|…|}|Œ|† —|Š| …||† t†ˆ

—„€ŠtŠtŒ|€
|’|}|€

“…|~

“…|~

”•‚–‰~|Š

Œ„—|Š|

~ˆ}tŠ

˜„}Š|…|}Œ|€ €›s„ ‹|€‘  „€™„}|‰ |Š||‰š

~„†›Š„ ™„}|~|‰ ~„†›Š„ Št…Œˆ…t ~„†›Š„ Š„~›€…†}|…t ~„†›Š„ —„~˜„}t|€ ™›€†›‰ Š|€

y

w

†„|Š|€ ~„†›Š„ †|€| ’||˜‚
{|‰|€

|Š||‰

~|†„}t

Š|—|†

y

{|~—|Œ Š|}t ~„†›Š„ |€‘ Št†„}|—Œ|€ ”•‚–‰~|Š
Št†„}t~|

Š„€‘|€

˜|tŒ

Š|€

y

~„€’|Št

y

~ˆŠ|‰

Št—|‰|~t ~„€‘‘„~˜t}|Œ|€ Š|€ ~„€’|ŠtŒ|€ —„€‘||~|€ |€‘ ~„€„€|€‘Œ|€‚
{||~

~„€‘‘ˆ€|Œ|€

~„†›Š„

†„}…„˜ˆ†

y

”•‚–‰~|Š

{|‰|€

~„~˜„}tŒ|€

ˆ€†ˆŒ
¡¢
~|†„}t

—„|’|}|€ |‘|~| “…|~ Št |€†|}|€|š –Œ‰|Œ …„›}|€‘ ~ˆ…t~ ~|Œ€| |‘|~| t˜|Š|‰

y

…‰||† Š|€ |}|‰ Œt˜|† …ˆ Œˆ} Œ„—|Š| –|‰ ‹¥¦

y

|†t~ Š|€ ‘„|€Š|€‘|€  Š|€ ’t‰|Š œt …|˜tt|‰‚

stt

y

~„€|€†ˆ€t œ|Œt} ~t…Œt€ |€|Œ

AªA «¬­®A­ªA¯

©

,
.

,
ts

°±²³´³ µ¶·¨ ¸³²¨ ¹´´³º °»¼ ³³ ½±²³´³ ¾¨¿À³

t±´³º

r
u

r

y

t

r

t

Á¨Ä³º¿³¾Å ½±º¨¾²²³ ½¿ ¨µ½¨ ³¾² ¸±·¶Á¶´

P±¾Á¨Á¨¿³¾

r

yy

Á³¾ ¿³¶¾¨³ Âó ³¾²

°¶Á¨

t ±ºr ³Á³µ

t

ƱÇÁ±

Ƚ´³À ÉÊË ¹ºÀ³Á ̳º´³¾ Á³´³À Ãǧ±´ ÍÎÏÐ ÑÒÏÓÒÔÎÕ Á³µ³

s

wt

s

t

t ru
r

µ±¾¶´¨ ½±´±½³¨¿³¾Ë °ºÇ´³³ Á³¾ ³´³À ½±¾³¾Ö¨³½³ ±Ä³º ¿±µ³Á³ ׳½¶´¶´´³º

y

r

tr

t

ƶº³ÀÀ³Á °¹» ³¾² À ±¾·³Á¨ µ±¾¶Ö¶µ µ³³ ó¸¨ ½±³ À±¾·³Á¨ ³¶´³Á³¾

rz

³¿º¨ ³À³¾Ë

̳´³À

½¿Ø¨µ½¨

t

À±ÇÁ±

¨¾¨

µ±¾Á¨Á¨¿³¾

r

È ½´³À

r

¹ºÀ³Á ̳º´³¾ Á³´³À À±À¸±¨¿³¾ µ±´³·³³¾ ³²³À³ È

r
u

r y
u

Á±¾²³¾ ¸³¨¿ Ç´±º À¨Á

y

³¾²

Á¨²¶¾³¿³¾

t

tr

½´³À Á³µ³ Á¨±¨À³

r

ÂÀ¨Á¾³Å ¸³º¿³¾ Á±¾²³¾

t

t sr

¸±¸±³µ³ À±ÇÁ± ±

wr

ÉÊË

r y

±¸¶Ö

y

ÉÊË ¹ºÀ³Á ̳º´³¾ À³Àµ¶ À±¾³³¿³¾ µ±À¸±´³·³³¾ ³¾² À±¾±¾³¾²¿³¾

t

³¾µ³

r

À±¾²³¸³¨¿³¾

s r À±Çt Á±

Á³½³ ÂÁ³³

t

r

µ±¾Á¨Á¨¿³¾

rts

À±ÇÁ± µ±¾Á¨Á¨¿³¾ È ½´³ÀÅ Á³¾ ¿³³¿Ö±¨¨¿

È

½´³ÀÅ

t

À±ÇÁ± µ±¾Á¨Á¨¿³¾ Ƚ´³ÀË

ry

ry

sr

r

Ãǧ±´ ÍÎÏÐ ÑÒÏÓÒÔÎÕ ¿³³ ¹¿À³´ ó½± Ù³³´

tu

y

rt

r

y

us

Á¨²¶º¿³¾

r

Á³´³À

tr

r

¾Ç§±´

À±¾²³·³¿³¾ À³±¨ ³·³³¾ È

tr

s t tu

½±¿¨³ µ³Á³ ³³ ¨ Á±¾²

¨

rt

¨Á¶µ ÉÊ˹ºÀ³Á ̳º´³¾Å Á³¨ ı¨³

tu ³Á³´³º

¸³²³¨À³¾³

r
u

½´³À ¿±µ³Á³ À¨Á

r

À± ¶µ³¿³¾ ½³´³º

r

½³ ¾Ç§±´ ³¾² À±¾Ä±¨³¿³¾ µ±·³´³¾³¾ º

³¾²

µØ¨¾½¨µÂµØ¨¾½¨µ

t

r y
u

syr

̳

ÂÀ¨Á¾³ Á³¾ À³³³¿³

³¾ ¸±¸±³µ³ À±ÇÁ± µ±¾Á¨Á¨¿³¾Ë

§¨¨¨

ÉÊ˹ºÀ³Á

t

º´³¾

t

t

t

ÛÜÝÜÞß àáßáâÚÚÞß ÚßÚ Þã ÞâÞä ÜßåÜæ çáßèáÞäÜÚ çáéãá àá

êëâÞç

ìíîïäçÞã

t

ðÞäâÞß

ëáëÜÞÚ

ãáßèÞß

ßéñáâ

ÚëÚ

tr

òÞßè

ßãÚãÚæÞß

PáßóáÞr ä

ãÞß

y

çáßèáÞäÜÚ çÞáÚ àáßãÚãÚæÞß ÞèÞçÞ êëâÞç Þßè ãÚëÞçàÞÚæÞß ìíîïäçÞã

t

t sr

r sr

ðÞäâÞß ãáßèÞß çáßèèÜßÞæÞß çáéãá à áßãÚãÚæÞß êëâÞç ááôÜå ôáãÞÞæÞß

ßéñáâ òÞßè

PáßóáÞr äî
tu y

y

t tr

r y
u

t

òÜÞ æáÞæÚßÞß Þßè áÞßÞç ãÚ ßÞâÚ Þßè ÚãÞæ ôÚëÞ ãÚôéäéßèÚ

t

y

t

t wr

çáßèÞÞæÞß ôÞäõÞ àáßÜëÜßÞß ëæöÚàëÚ ÚßÚ ÚãÞæ ÞæÞß áÜÝÜã ãáßèÞß ôÞÚæ

t

y

r

tu r

ÞßàÞ ÞãÞßÞ ôÞßåÜÞß ãÞÚ ëáçÜÞ àÚäÞæ÷ ÜßåÜæ Ú àáæáßÞßæÞß

u

r

âÞä àáßÜâÚ

s

tr

çáßèóÞàæÞß ÞëÞ áÚçÞæÞëÚä æáàÞãÞ ø

ùî

r

t

ts

ðëî úî ïôãÜâ ûÞÞä òÞßåéëé÷ úîïèî

y

t

r z

ëáâÞæÜ ðáæÞß ûÞæÜâÞ ïèÞçÞ êëâÞç

s

t

Þßè áâÞä çáçôáÚ ÚÚß æáàÞãÞ àáßÜâÚ ÜßåÜæ çáâÞæÜæÞß àáßáâÚÚÞß èÜßÞ

çáßüáâáëÞÚæÞß ëæöÚàëÚî

ýî

r

y

y

t

ð î ïôãÜââÞä ïâ ÷ úîïè ëáâÞæÜ àáçôÚçôÚßè ê Þßè áâÞä çáçôÚçôÚßè

s r w

tr

y

àáßÜâÚ ãÞÚ ÞÞâ äÚßèèÞ áëáâáëÞÚæÞßßÞ ëæöÚàëÚ ÚßÚî

þî

r

ð ëî

y

t

ïôãÜââÞä úÞäçÜã÷ úîïèî òáâÞæÜ àáçôÚçôÚßè êê Þßè áâÞä ôÞßüÞæ

s

tr

y

çáçôÚçôÚßè àáßÜâÚ äÚßèèÞ áëáâáëÞÚæÞßßÞ ëæöÚàëÚ ÚßÚî

ÿî

r
u

òáâÜä

ðéëáß

r tr y
u

ts

ûÞæÜâÞ

ïèÞçÞ

êëâÞç

t

r ts

ßÚñáëÚÞ

tu r

r

u




î

r
u

yr w

t

r ts

ãÞß Þ

u

ôÞßüÞæ

àáßèáÞäÜÞßî

ts 

òáâÜä æÞÞÞß

ÞãÚÞä

tÜ÷ Þyßè át âÞä

òÞæÞÞ Þßè ÚãÞæ ôÚëÞ æÞçÚ ëáôÜåæÞß ëÞ àá ëÞ

çáçôáÚæÞß Úâç ãÞß

y

úÜäÞçç

y

r tr
u

ßÚñáëÚ Þ úÜäÞççÞãÚÞä òÞæÞÞ

y

t

y

t

Þßè áâÞä

r

ôÞßüÞæ çáçôÞßå æáâÞßóÞÞß àáßÜâÚëÞß ëæöÚàëÚ ÚßÚ ãáßèÞß ôÞÚæî



î

ïæçÞâ



s yr ÞÞrs â

Þ á

r

r





ëáâÞæÜ àáßèÞÞßè ßéñáâ

r

t

çáçôáÚæÞß ÚßëàÚÞëÚ ÜßåÜæ çáßèÞãÞæÞß àáßáâÚÚÞß ÚßÚî

Ú

x

Þßè áâÞä

    y u   !r "!#! r
$!! !! r !
%y " & y  !s!r'  ()(
!t   ! !r  !( t  y t !r!r !r(
*( +,-
. r / y ! !(  $
!r $!! !! ! !r ! !!  !' t r  !"u y
r)r y "  y! sr  y !!t0  !r!t y
 ! ( r ! 1uty
*(!r y !s (r r  $!! y r( !! t
r 0t ! r /  t !1! r 0r ! " !!t


!r"y y !( !

A234 56 78996: A:6234;

+urtr '

#r