S BD 1200582 Table of content

DAPTAR EUSI
Kaca
LEMBAR PENGESAHAN .................................................................................. ii
INSKRIPSI ........................................................................................................... iii
LEMBAR PERNYATAAN ................................................................................. iv
PANGJAJAP ..........................................................................................................v
TAWIS NUHUN ................................................................................................... vi
ABSTRAK ..............................................................................................................x
DAPTAR EUSI ................................................................................................... xiii
DAPTAR TABÉL ............................................................................................. xvii
DAPTAR BAGAN............................................................................................ xviii
DAPTAR GAMBAR .......................................................................................... xix
DAPTAR SINGGETAN ......................................................................................xx
DAPTAR LAMPIRAN ...................................................................................... xxi

BAB I BUBUKA
1.1

Kasang Tukang Masalah ..............................................................................1

1.2


Rumusan Masalah ........................................................................................4

1.3

Tujuan Panalungtikan...................................................................................4

1.3.1

Tujuan Umum ..............................................................................................4

1.3.2

Tujuan Husus ...............................................................................................4

1.4

Mangpaat Panalungtikan .............................................................................5

1.4.1


Mangpaat Tioritis ........................................................................................5

1.5

Mangpaat Praktis.........................................................................................5

1.6

Struktur Organisasi ....................................................................................6

BAB II ULIKAN TIORI
2.1

Ulikan Tiori .................................................................................................7

2.1.1

Kabudayaan .................................................................................................7


2.1.1.1 Wangenan Budaya .....................................................................................7
2.1.1.2 Wujud Budaya.............................................................................................8
Arlindi Pertiwi, 2016
AJÉN SENI DINA KASENIAN BÉNJANG PAGURON SENI BÉNJANG LINGGA BUANA
PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA DI SMA KELAS XII
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

xiii

2.1.1.3 Unsur Budaya ..............................................................................................9
Kaca
2.1.2

Kasenian ....................................................................................................9

2.1.2.1 Wangenan Kasenian ...................................................................................9
2.1.2.2 Tujuan jeung Fungsi kasenian .................................................................10
2.1.2.2.1 Tujuan Kasenian .....................................................................................10
2.1.2.2.2 Fungsi Kasenian ......................................................................................11
2.1.2.3


Ma’na Seni ..............................................................................................12

2.1.3

Ajén Seni .................................................................................................12

2.1.3.1

Ajén ........................................................................................................12

2.1.3.2

Ajén seni .................................................................................................13

2.1.4

Kasenian Bénjang....................................................................................14

2.1.5


Bahan Pangajaran Maca ..........................................................................15

2.1.5.1 Wangenan Bahan Pangajaran...................................................................15
2.1.5.2

Kritéria Milih Bahan Ajar .......................................................................15

2.1.5.3

Wangenan Maca ......................................................................................16

2.1.5.4

Tujuan Maca............................................................................................16

2.1.5.5

Prinsip-prinsip Pangajaran Maca ............................................................17


2.1.5.6

Standar Eusi Pangajaran Basa jeung Sastra Sunda .................................18

2.1.5.7

Pangajaran Maca dina SKKD Basa jeung Sastra Sunda .........................18

2.2

Panalungtikan Saméméhna .....................................................................19

2.3

Kalungguhan Tiori ..................................................................................21

2.4

Raraga Mikir ...........................................................................................21


BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN
3.1

Désain Panalungtikan .................................................................................22

3.2

Sumber Data jeung Lokasi Panalungtikan .................................................24

3.2.1

Sumber Data ..............................................................................................24

3.2.2

Gambar Umum Lokasi Panalungtikan .......................................................25

3.2.2.1 Lokasi Géografis ........................................................................................25
3.2.2.2 Kondisi Sosial Budaya ...............................................................................26
xiv

Arlindi Pertiwi, 2016
AJÉN SENI DINA KASENIAN BÉNJANG PAGURON SENI BÉNJANG LINGGA BUANA
PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA DI SMA KELAS XII
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

3.3

Ngumpulkeun Data ....................................................................................29

3.3.1

Instrumén Panalungtikan............................................................................29

Kaca
3.3.2

Téhnik Ngumpulkeun Data ........................................................................32

3.4


Analisis Data ..............................................................................................33

BAB IV HASIL PANALUNGTIKAN JEUNG PEDARAN
4.1

Hasil panalungtikan.................................................................................34

4.1.1

Sajarah kamekaran Paguron Seni Bénjang Lingga Buana ......................38

4.1.2

Prak-prakan pintonan Kasenian Bénjang ................................................40

4.1.2.1

Pakakas nu Dipake dina Pintonan Kasenian Bénjang .............................40

4.1.2.1.1 Waditra Kasenian Bénjang Lingga Buana ..............................................40

4.1.2.1.2 Dangdanan nu Dipaké dina Kasenian Bénjang Lingga Buana ...............46
4.1.2.1.3 Properti anu Dipaké dina Pintonan Kasenian Bénjang Lingga Buana....48
4.1.2.2

Nyuguh (Pra) Pintonan Kasenian Bénjang .............................................50

4.1.2.3

Pintonan Kasenian Bénjang ....................................................................52

4.1.2.3.1 Tetebah ....................................................................................................52
4.1.2.3.2 Gending Bubuka .....................................................................................52
4.1.2.3.3 Pintonan Topéng Bénjang .......................................................................55
4.1.2.3.4 Ngambat (Kuda Lumping jeung Bangbarongan) ....................................56
4.1.2.3.5 Arak-Arakan............................................................................................58
4.1.2.3.6 Dijadikeun (Trance/Kasurupan) .............................................................58
4.1.2.4

Mérésan (pasca) Pintonan Kasenian Bénjang .........................................60


4.1.3

Ajén seni dina Kasenian Bénjang ...........................................................60

4.1.3.1

Fungsi dina Kasenian Bénjang ................................................................60

4.1.3.2 Ma’na dina Kasenian Bénjang ................................................................61
4.1.3.2.1 Sasajén ....................................................................................................61
4.1.3.2.2 Tetebah ....................................................................................................63
4.1.3.2.3 Gending Bubuka .....................................................................................63
4.1.3.2.4 Ngambat (Kuda Lumping jeung Bangbarongan) ....................................66
xv
Arlindi Pertiwi, 2016
AJÉN SENI DINA KASENIAN BÉNJANG PAGURON SENI BÉNJANG LINGGA BUANA
PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA DI SMA KELAS XII
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

4.1.3.2.5 Arak-Arakan............................................................................................67
4.1.3.2.6 Topéng Bénjang ......................................................................................67
4.1.3.2.7 Dijadikeun ...............................................................................................69
4.1.3.2.8 Mérésan ...................................................................................................70
Kaca
4.1.3.3

Ajén Seni dina Kasenian Bénjang ...........................................................70

4.1.3.3.1 Ajén wujud (Aprearance) .......................................................................70
4.1.3.3.2 Ajén Eusi (Concent) ................................................................................71
4.1.3.3.3 Ajén Ungkapan (Presentasion) ...............................................................73
4.1.4

Bahan Ajar nu Dijieun pikeun Pangajaran Maca Artiikel Ngeunaan
Kabudayaan kelas XII.............................................................................74

4.1.4.1

Bahan Pangajaran ....................................................................................74

4.1.4.2

RPP..........................................................................................................76

4.1.4.3

Évaluasi ...................................................................................................76

4.2

Pedaran ...................................................................................................77

4.2.1

Sajarah Kamekaran Paguron Seni Bénjang Lingga Buana .....................77

4.2.2

Prak-prakan pintonan kasenian Bénjang Paguron Seni Bénjang Lingga
Buana ......................................................................................................77

4.2.3

Ajén Seni dina Kasenian Bénjang ...........................................................78

4.2.4

Larapan Pikeun Bahan Ajar ....................................................................79

BAB V KACINDEKAN JEUNG RÉKOMÉDASI
5.1 Kacindekan.......................................................................................................80
5.2 Rékoméndasi ....................................................................................................81

DAPTAR PUSTAKA ...........................................................................................82
LAMPIRAN .........................................................................................................85
RIWAYAT HIRUP ............................................................................................115

xvi
Arlindi Pertiwi, 2016
AJÉN SENI DINA KASENIAN BÉNJANG PAGURON SENI BÉNJANG LINGGA BUANA
PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA DI SMA KELAS XII
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

DAPTAR TABÉL
Kaca
Tabél 2.1 SKKD Maca Artikel Kabudayaan..........................................................19
Tabél 3.1 Jumlah Penduduk Désa Cipanjalu .........................................................27
Tabél 3.2 Pendidikan Masarakat Désa Cipanjalu ..................................................28
Tabél 3.3 Pakasaban Masarakat Désa Cipanjalu....................................................28
Tabél 3.4 Lembar Céklis Panalungtikan ................................................................29
Tabél 3.5 Pedoman Wawancara .............................................................................30
Tabél 4.1 Ma’na “Kidung Pangrajah” ...................................................................64
Tabél 4.2 Ma’na “ Kidung Siliwangi” ..................................................................65
Tabél 4.3 Ma’na “Kembang Gadung” ...................................................................66
Tabél 4.4 Ma’na Topéng Bénjang..........................................................................78

xvii
Arlindi Pertiwi, 2016
AJÉN SENI DINA KASENIAN BÉNJANG PAGURON SENI BÉNJANG LINGGA BUANA
PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA DI SMA KELAS XII
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

DAPTAR BAGAN
Kaca
Bagan 2.1 Raraga Mikir .........................................................................................21
Bagan 3.1 Désain Panalungtikan............................................................................24
Bagan 3.2 Triangulasi Téhnik Ngumpulkeun Data................................................33
Bagan 4.1 Kamekaran Seni Bénjang......................................................................37
Bagan 4.2 Skéma Fungsi Kaenian Bénjang ...........................................................61
Bagan 4.3 Ajén Seni dina Kasenian Bénjang.........................................................73

xviii
Arlindi Pertiwi, 2016
AJÉN SENI DINA KASENIAN BÉNJANG PAGURON SENI BÉNJANG LINGGA BUANA
PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA DI SMA KELAS XII
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

DAPTAR GAMBAR
Kaca
Gambar 3.1 Lokasi Panalungtikan ........................................................................26
Gambar 4.1 Layang Pangajén (Parade Budaya) ....................................................39
Gambar 4.2 Layang Pangajén (Pelantikan Pangurus Bénjang) .............................39
Gambar 4.3 Kendang .............................................................................................41
Gambar 4.4 Kécrék ................................................................................................41
Gambar 4.5 Terebang .............................................................................................42
Gambar 4.6 Tarompét ............................................................................................43
Gambar 4.7 Bedug .................................................................................................43
Gambar 4.8 Goong .................................................................................................44
Gambar 4.9 Saron ..................................................................................................45
Gambar 4.10Bonang ..............................................................................................45
Gambar 4.11Pakéan nu dipaké Nayaga .................................................................46
Gambar 4.12 Pakean Pangibing Rajawali ..............................................................47
Gambar 4.13Topéng Bénjang ................................................................................47
Gambar 4.14 Kuda Képang ....................................................................................48
Gambar 4.15Lulumpingan .....................................................................................48
Gambar 4.16 Bangbarongan ..................................................................................49
Gambar 4.17 Rarajawalian .....................................................................................49
Gambar 4.18 Cau ..................................................................................................50
Gambar 4.19 Kagiatan Nyuguh .............................................................................50
Gambar 4.20 Tetebah .............................................................................................52
Gambar 4.21 Gending Bubuka...............................................................................55
xix
Arlindi Pertiwi, 2016
AJÉN SENI DINA KASENIAN BÉNJANG PAGURON SENI BÉNJANG LINGGA BUANA
PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA DI SMA KELAS XII
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

Gambar 4.22 Grup Penari Topéng Bénjang ...........................................................56
Gambar 4.23 Kuda Lumping jeung Bangbarongan ...............................................57
Gamabr 4.24 Pola Pintonan Kuda Lumping jeung Bangbarongan ........................57
Gambar 4.24 Arak-Arakan .....................................................................................58

DAFTAR SINGGETAN
RPP

: Rencana Pelaksanaan Pembelajaran

SKKD

: Standar Kompetensi Kompetensi Dasar

KTSP

: Kurikulum Tingkat Satuan Pendidikan

SD

: Sekolah Dasar

MI

: Madrasah Ibtidaiyah

SDLB

: Sekolah Dasar Luar Biasa

SMP

: Sekolah Menengah Pertama

MTs

: Madrasah Tsanawiyah

SMPLB

: Sekolah Menengah Pertama Luar Biasa

SMA

: Sekolah Menengah Atas

MA

: Madrasah Aliyah

SMALB

: Sekolah Menengah Atas Luar Biasa

SMK

: Sekolah Menengah Kejuruan

MAK

: Madrasah Aliyah Kejuruan

RT

: Rukun Tetangga

RW

: Rukun Warga

UUD

: Undang-undang Dasar

Kc

: Kaca

No

: Nomber

Jst

: Jeung saterusna

xx
Arlindi Pertiwi, 2016
AJÉN SENI DINA KASENIAN BÉNJANG PAGURON SENI BÉNJANG LINGGA BUANA
PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA DI SMA KELAS XII
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

DAPTAR LAMPIRAN
Kaca
Sk Skiripsi ..............................................................................................................85
Surat Observasi ......................................................................................................87
Surat Balasan..........................................................................................................88
Silabus ....................................................................................................................89
RPP.........................................................................................................................91
Data Informan ......................................................................................................100
Foto Panalungtikan ..............................................................................................108

xxi
Arlindi Pertiwi, 2016
AJÉN SENI DINA KASENIAN BÉNJANG PAGURON SENI BÉNJANG LINGGA BUANA
PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA DI SMA KELAS XII
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu