ProdukHukum BankIndonesia

Telp. 62-921-3121217 Fax : 62-921-3124017

LAPORAN TRIWULANAN

KAJIAN EKONOMI REGIONAL
PROVINSI MALUKU UTARA

TRIWULAN III-2010

BANK INDONESIA TERNATE
Jl. Jos Sudarso No.1 Tenate
Telp. 62-921-3121217 Fax : 62-921-31-24017

VISI BANK INDONESIA
“Menjadi lembaga Bank Sentral yang dapat dipercaya
secara nasional maupun internasional melalui penguatan nilai-nilai strategis
yang dimiliki serta pencapaian inflasi yang rendah dan stabil”

MISI BANK INDONESIA
“Mencapai dan memelihara kestabilan nilai rupiah melalui
pemeliharaan kestabilan moneter dan pengembangan

stabilitas sistem keuangan untuk pembangunan jangka panjang
negara Indonesia yang berkesinambungan”

TUGAS BANK INDONESIA
(Pasal 8 UU No. 23 Tahun 1999)
1.
2.
3.

Menetapkan dan melaksanakan kebijakan moneter,
Mengatur dan menjaga kelancaran sistem pembayaran,
Mengatur dan mengawasi bank.

Kritik, saran dan komentar dapat disampaikan kepada :
Redaksi :
Kelompok Kajian, Statistik, Survey dan Pengawasan Bank
Kantor Bank Indonesia Ternate
Jl. Jos Sudarso No. 1, Ternate
Telp :
(0921) 3121217

Fax :
(0921) 3124017

i

ii

iii

Halaman

iv

Halaman

v

vi

I.


II.

Makro Ekonomi

Perbankan

vii

Ringkasan Eksekutif

ix

Ringkasan Eksekutif

x

Ringkasan Eksekutif

xi


±

Ringkasan Eksekutif

xii

900

10%
9%
8%
7%
6%
5%
4%
3%
2%
1%
0%


PDRB (Milyar Rp)
Pertumbuhan (yoy)

800
700
600
500

400
300
200
100

0
I

II

III


2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II
2010


III

Kons. Masyarakat

9.24%

Kons. Pemerintah

8.51%

PMTB

2.47%

Ekspor

4.91%

Impor


10.60%

PDRB

7.66%

Kons. Masyarakat

6.39%

Kons. Pemerintah
PMTB
Ekspor
Impor
PDRB

2.11%
0.18%
1.23%
2.24%

7.66%

14%

Kons. Msy. (Milyar)

700

12%

Pertumb. Kons. (yoy)

600

10%

500

8%


400

6%

300

4%

200

2%

100
-

0%
I

II


III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II
2010

III

70%

1.400
KK (Miliar Rupiah)

g_KK

60%

1.200

50%

1.000

40%

800

30%

600

20%

400

10%

200

0%

0
I

II

III

IV

I

II

2008

40%

III

IV

I

II

2009

PMTB (Milyar)

III

2010

70

Pertumb. PMTB (yoy)

35%

60

30%

50

25%

40

20%
30

15%

20

10%

10

5%
0%

I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

70%

KI (Miliar Rupiah)

200

g_KI

180

60%

160
50%

140
120

40%

100
30%

80
60

20%

40

10%

20

0%

0
I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

25%

Kons. Pem. (Milyar)

250

Pertumb. Kons. Pem. (yoy)

20%

200

15%

150

10%

100

5%

50

0%

I

II

III

IV

I

2008

15%

II

III

IV

I

2009

Ekspor (Milyar)

II

III

2010

300

Pertumb. Ekspor (yoy)

10%
250
5%

0%
-5%

200
I

II

III

IV

I

II

III

IV

I

II

III
150

-10%
-15%

2008

2009

2010
100

-20%
50
-25%
-30%

-

25%

Impor (Milyar)

250

Pertumb. Impor (yoy)

20%

200

15%

150

10%

100

5%

50

0%

-

I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

Pertanian

4,84%

Pertambangan & Penggalian

7,41%

Industri Pengolahan

4,56%

Listrik, Gas & Air Bersih

7,82%

Bangunan

6,30%

Perdagangan, Hotel & Restoran

12,62%

Pengangkutan & Komunikasi

7,86%

Keuangan, Persewaan & Js. Prsh.

8,32%

Jasa-jasa

8,73%

Pertumbuhan PDRB

7,66%

Pertanian
Pertambangan & Penggalian
Industri Pengolahan

1,72%
0,30%

0,57%

Listrik, Gas & Air Bersih

0,04%

Bangunan

0,11%

Perdagangan, Hotel & Restoran
Pengangkutan & Komunikasi

Keuangan, Persewaan & Js. Prsh.
Jasa-jasa
PDRB

3,31%
0,64%

0,30%
0,68%
7,66%

14%

Pertanian (Milyar Rp)

280

Pertumbuhan (yoy)

270

12%

260

10%

250
8%
240
6%
230
4%

220

2%

210
200

0%
I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

15%

40

Pertambangan & Penggalian (Milyar Rp)
Pertumbuhan (yoy)

35

10%

30

5%

25

0%
I

II

III

IV

I

II

III

IV

I

II

III

20

-5%
2008

2009

15

2010

-10%

10

-15%

5

-20%

0

18000

60%

Dore bullion (Kg)
Gold (Kg)
Silver (Kg)
g_total (y-o-y)

16000
14000

50%
40%
30%

12000

20%

10000

10%
8000

0%

6000

-10%

4000

-20%

2000

-30%
-40%

0
I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

15%

100

Industri Pengolahan (Milyar Rp)

Pertumbuhan (yoy)
10%

95

5%

90

0%

85
I

-5%

II

III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II
2010

III
80

-10%

75

-15%

70

9%

3,7

Listrik, Gas & Air Bersih (Milyar Rp)
Pertumbuhan (yoy)

8%

3,6

7%

3,5

6%

3,4

5%
3,3
4%
3,2

3%
2%

3,1

1%

3,0

0%

2,9
I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

90,000

Daya Terpasang (MWh)

80,000

Beban Puncak (MWh)

Daya Mampu (MWh)

70,000
60,000
50,000
40,000
30,000

20,000
10,000
0,000
I

II

III

IV

I

II

2009

III

2010

25%

Bangunan (Milyar Rp)

16

Pertumbuhan (yoy)

14
20%

12
10

15%

8
10%

6
4

5%

2

0%

0
I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

18%

Perdagangan, Hotel & Restoran (Milyar Rp)

16%

Pertumbuhan (yoy)

250

200

14%
12%

150

10%
8%

100

6%
4%

50

2%

0%

0
I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

18%

Pengangkutan & Komunikasi (Milyar Rp)

16%

Pertumbuhan (yoy)

70
60

14%
50

12%
10%

40

8%

30

6%

20

4%
10

2%
0%

0

I

II

III

IV

I

II

2008

III

IV

I

2009

II

III

2010

400

0,8
Kapal Penumpang
0,7

g.yoy

350

0,6
300
0,5
250

0,4

200

0,3
0,2

150

0,1
100
0
-0,1
-0,2

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

50
0

16%

30

Keuangan, Persewaan & Js. Prsh. (Milyar Rp)
Pertumbuhan (yoy)

14%

25

12%
20

10%

15

8%
6%

10

4%
5

2%

0

0%
I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

14%

70

Jasa-jasa (Milyar Rp)
Pertumbuhan (yoy)

12%

60

10%

50

8%

40

6%

30

4%

20

2%

10

0%

0

I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

20

DAYA MAMPU DAN BEBAN PEMBANGKIT
PT.PLN (PERSERO) CABANG TERNATE
(KAB. PULAU MOROTAI)

NO

1
2

RAYON/RANTING/
KTR.PELAYANAN
DARUBA
BERE-BERE
JUMLAH

DAYA
TERPASANG
(KW)

DAYA
MAMPU
(KW)

BEBAN
PUNCAK
(KW)

CADANGAN
DAYA (KW)

1.930
430

1.150
380

790
208

360
172

2.360

1.530

998

532

KET

21

22

18%

5%
Ternate

4%

Nasional

16%

Ternate

Nasional

14%
12%

3%

10%
8%

2%

6%

1%

4%
2%

0%
-1%
-2%

III

IV

2007

I

II

III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II
2010

III

0%
II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

-2%

0%

2%

4%

6%

4,69%

8%

10% 12% 14%
UMUM
11,67% Bahan Makanan
Mkn Jadi, Minuman, Rokok & Tbk

2,59%
3,13%
4,66%
0,13%
0,95%
-0,27%

Perumahan, Listrik Air, Gas & BB
Sandang

Kesehatan
Pendidikan, Rekreasi & Olah Raga
Transpor, Komunikasi & Js Keuangan

45,00%

40,00%

35,00%

30,00%

25,00%

20,00%

15,00%

5,00%

10,00%

0,00%

-5,00%

-10,00%

Jun-08
Jul-08
Agust-08
Sep-08
Okt-08
Nop-08

Des-08
Jan-09
Feb-09
Mar-09
Apr-09
Mei-09
Jun-09
Jul-09

Agust-09
Sep-09
Okt-09
Nop-09
Des-09
Jan-10
Feb-10
Mar-10

Apr-10
Mei-10
Jun-10
Jul-10
vol

adm

Sep-10

core

Agust-10

-1%

1%

3%

5%

7%
UMUM

2,58%

5,46%
1,51%

1,09%
2,00%

Bahan Makanan
Mkn Jadi, Minuman, Rokok & Tbk

Perumahan, Listrik Air, Gas & BB
Sandang

Kesehatan

-0,08%
1,34%
2,24%

Pendidikan, Rekreasi & Olah Raga
Transpor, Komunikasi & Js Keuangan

Total

30%

4.000

g_total

3.500

25%

3.000

20%

2.500
15%

2.000
10%
1.500
5%

1.000

0%
-5%

500
I

II

III

2008

1

IV

I

II

III

2009

IV

I

II
2010

III

0

30%

Giro

3.500

Tabungan

Deposito

pertumb_dpk

25%

3.000

20%

2.500

15%
2.000

10%
1.500
5%
1.000

0%
I

II

III

IV

I

II

III

IV

I

II

-5%

2008
-10%

2009

III

500

2010
0

80%

3.500
DPK

Kredit

LDR

70%

3.000

60%

2.500

50%
2.000
40%
1.500
30%
1.000

20%

500

10%
0%

0
I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

5,0%

1.800

Kredit (Milyar Rp)
NPL (%)

4,5%

1.600

4,0%

1.400

3,5%

1.200

3,0%

1.000

2,5%
800

2,0%

600

1,5%

1,0%

400

0,5%

200

0

0,0%
I

II

III

2008

IV

I

II

III

2009

IV

I

II
2010

III

45

0,25%
0,20%

0,20%
0,19%

0,15%
0,12%
0,10%

0,12%

0,11%

0,05%

0,04%
0,03%
0,02%

0,00%
2002

1

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Harian Kompas, April 2010
Hasil FGD dan In-depth Interview dengan akademisi, pengusaha, kelompok nelayan, perbankan dan pemda
pada tahun 2010

2

46

47

48

Inflow

Miliar Rp
600

Outflow

Netflow

500
400
300

200
100
(100)
(200)
(300)
(400)

I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

4,00

80

Lembar (satuan)
Nominal (miliar Rp)

3,50

70

3,00

60

2,50

50

2,00

40

1,50

30

1,00

20

0,50

10

-

I

II

III
2008

IV

I

II

III
2009

IV

I

II
2010

III

Perputaran Kliring

Periode

2009

2010

Rata-rata Harian Perputaran Kliring
Lembar
(satuan)

Nominal
(miliar Rp)

Penolakan Cek/BG Kosong

Lembar
(satuan)

Nominal
(miliar Rp)

Lembar
(%)

Nominal
(%)

I

2.834

137,71

48

2,33

0,64%

1,16%

II

3.071

147,95

49

2,35

1,66%

3,19%

III

3.264

179,82

55

3,05

1,38%

2,63%

IV

3.501

166,01

56

2,64

0,86%

0,43%

I

3.437

179,63

56

2,94

1,31%

1,79%

II

3.978

204,01

64

3,29

1,11%

1,30%

III

4.208

221,08

69

3,62

0,76%

0,54%

9,5%

TPT

80%

TPAK

9,0%
75%
8,5%
8,0%

70%

7,5%
65%
7,0%
6,5%

60%

6,0%

55%
5,5%
5,0%

50%
Feb
2006

Agt

Feb
2007

Agt

Feb
2008

Agt

Feb
2009

Agt

Feb
2010

Jumlah
Status Pekerjaan

Feb 09

Share

Feb 10

Feb 09

Feb 10

11,44

9,32

2,78%

2,35%

71,53
Informal

87,94

17,38%

22,18%

98,80

74,79

24,01%

23,57%

101,67

84,16

24,70%

23,48%

13,76

16,10

3,34%

3,90%

8,83

17,40

2,15%

2,37%

105,51

62,89

25,64%

22,15%

Formal
Berusaha dibantu buruh tetap
Buruh/ Karyawan/ Pegawai
Berusaha sendiri
Berusaha dibantu buruh tidak tetap
Pekerja bebas di pertanian
Pekerja bebas di non pertanian
Pekerja tak dibayar

4,00%

Nilai Tukar Petani

102

Pertumbuhan (qtq)

101
3,00%

100
2,00%

99
98

1,00%

97
0,00%

96
Jun

Sep

Dec

Mar

Jun

Sep

Dec

Mar

Jun

Sept
95

-1,00%
2008

2009

2010

94

-2,00%

93
-3,00%

92

±

±