Noktah noktah Hitam Senandung Setan

PUBIef

ovH .|nuvq

NVI]S

CNI}ONVNflS
HIYIIH HVIXOT{.HVIXOT{

qvhznuf-tyru/,{u} nuql
'

'""1t

'

Jr-'lb;Jll.li'A

et{ill ttiA., t'
JudulAsliI
KasyfulGhithaa'An Hukni SamaaTGhinaa'

Penulis:
IbnuQa)ryim
Al-Jauziyah
Penerbit :
l4aktabatus
SunnahKairo,cet.I th, 1411/1991
Edisi Indonesia I
SETAN
NOfiAH-NOfiAHHITAMSENANDUNG
Penerjemah:
AbuIhsanAtsari
.

liluraja'ah:
Lc.
AmanAMurrahman,
Editor :
]]m DarulHaq
Sefting :
AbuHudzaifah

Abdurrahman
DesainCover i
DeaAdvertisrng

Penerbit:
DARUL HAQ, Jakarta
Terdepan Menyebarkan Kebenaran
Po. BOX.7289lKSPl"llakarta 12072
Telp.(021) 7884203s,Faks.(021) 78832151
Cetakanl, Muharram L422 H. I April2002 M.
Dlaranq memperbanyak si buku ini tanpa Ein terturs dan penerbtt
Hak re?emahan dirndunqt Unddng-undan9
All Rtghts ReseNed

iJIqIE
redur?s
le,$cuep n8el lllll leJeqnll Ilcalas lEue e,4uqle[ViP,{uelopr
Suupes 1rca1)eue-)eue uulndurnlos
uelnJrueu r,{ue,{u.req
rXue,{uad

rnurale11 8uepe1SueBqenqasnele ueueleItp s€lutletuelll uelnleqel
ne1e1e33urgln8e; uep qtsnru ue8uapIIoIa.rp qepnslutp ulsn lefos
DloreurI?ue-IPuViqeurel te8uesSueXenl 8ue:o ue4plpuadt:ep sed
':nfnf neru slll nuls)
-alJoll?pu rul unlssnle)1e13ued
eXu:euaqas
iuenletual
'eleut
qalo up)rtlnqrp e,{u:rq1eeped redutustle) eutz 'e8utla1 eutz
'ueeutz:ad
uEInIBlau e1a:ou Suoropueu
eurz'ue8ueleuIZuep telnu
':euaq
3ueue11 lueeutz:sdrduekdruef
3ue,{ qellrsnrusrloudrqe,{ep
pqa.4ueut
eueln
u:ed nll IlEp e;IEINiIIsnu
rul n8elueplrsntu
re8eqas

'e,{uqeqas
unsnlal sltl nel€) 'lul 3ue;e>1es
q
8ue,{>1e,{ue
r:ep1e18ued:eq
r:rp depuqrol e,{rqesn: e,{ep
epnu; rse.laua8e,{u:nrue11Sue.loases
uep IIsnuI snltA 'nq€l Elalaul qel)eplJ
reseqle8uesruruer,{uu,{u
iolar.ur €lEI qertunlq€pns tnqoslaln8el1r:r1tpefuaut3ue{ qououes}el
ueprolol'lnqec EleI-PtEIuelne:tq8uatul3e1rypu e1c:ay1 utel 3uu:o
uepe8utlslue))€Iaueu nilSaq 'se:a13uu,{lrsnu ue1a1s
n33ue33ueur
'€tull
ue8uaq u{uure1utnutn leduat-ledulaluep lertr-leu
lle)-!Ie) !p
llep l€qll
pc-pc
uelenfued
e,(u1e:eur

uep
aleo:e1
8ue,(
:nurefuaru
ltsntrr
le8ues3ue,{lllll ledeououqepns
ElrI ledepn1 eKeqegluulefeqequreru
uspIIsnru snlln
3ue,{uet,{ue,{u
ue8uelulrp.reqas:01
elrl 1e1e:e,{seu:
uepoloele)'IISnu pJ nelelosel Inual
ie,{usrualas
iulrl €lrleerqe1n1y
'n1es:ad
nles ulep EllI qelnEIE) elaleu
elrl qeunl derlesrp :rdu:eq
Suef qellrsnrue:ens elnq rSed
qer[nr-qeunJt:ept1e1eueuad unle8uour
-r3e4'n8e1ucpIlsnu edueldnptqeslq)Bl B)aJeuluqe-uelees lul IrEq

ueuelau rpefuaurqepns1tsn6
r8eq>1o1od
eped3ue:oue1e,(ueqo1

FIVIAIgfUgNgCI
UVINV9Ngd

Noktah-noktah Httam *nandung

Setan

Kalau dulu, pada era generasiSalafusShalih,penyanyibegituhina
justrukebalikannya!
Penyasekarang
di matamasyarakat,
kedudukannya
pandangan
merekasehingga
selunyi begitu muliadanterhormatdalam
jadi buahbibir danberita,seluruhtindaktandukdan

ruh gerak-geriknya
jadi trenddi kalanganmereka.
modelpenampilannya
nilai-nilaiajaranagama
Akibat dari itu semuaadalahmemudarnya
yangditinggalkan!
yang murni! Al-Qur'anseakansudahmenjadisesuatu
! Shalatjugaterkenikmatan
saatmendengarkannya
Tidak lagi dirasakan
ganggukekhusyukannya.
Memang,shalatadalah ibadahpertamayang
musikdannyanyianini. Lirik-lirik lagu
terkenadampakdari kecanduan
mengusik
saatia mengerjakan
shalat!Hilanglah
musik
datang
dan irama

shalat!la
kenikmatanshalat baginya.Kadangkalaiajuga meninggalkan
seruan
alunan
musik
daripada
menyambut
menikmati
lebih memilih
masyaadzan!Fenomenasepertiini banyakkita dapatidi tengah-tengah
pagelaran
dipadati
bamusik
rakat kita. Olehsebabitujanganheranbila
di masjid
orangyangshalatjama'ah
nyak pengunjungsementarajumlah
dapatdihitungdenganjari!Itulahrealita!
mengemas
musikbemafaskan

Dilain pihak, adapulayangberusaha
Islam, katamerekg!Merekasebutnyanyianruhani.musikIslami.nasyid
seluruhperkara
Islarni dan seabrekistilah-istilahlainnya. Seakan-akan
yang dibubuhi kata-kata'Islami' menjadi'labelhalal' baginya.Padahal
'lebihbermenurutIbnul Qayyirn musik-musikyangkatanyaIslamiitu
Karenapembubuhan
bahol,u' daripadajenis musik dan laguselainnya.
pernyataan
bahwahal itu tennasukperkara
kata Islarri disitumerupakarl
'
'holeh
menurutsyariat IslamlPadahalDienulIslamtidakpernah
yang
makhal itu! Makadenganbegituia bukanhanlasekedar
rncmbolehkan
sial nan.runrreningkatrnenjadibid'ahl Banyakkita dapati.orang-orang
bahwahal itu
l,ang menikmatimusik dan lagu Islamiitu berkeyakinan

berbuattaat,mendodapat meningkatkankeimanannya.mendorongnya
Ini adalahsyubhat
rongnyauntuk lebihmencintaiAllah danRasulullah!
mereka
setandalam menjeratmerekakepadahal-halyangmemalingkan
dan
dari
mentadabburinya
!
dari Al-Qur'an
yangtergugahhatinya,bangkit
Banyak pula kita temuiorang-orang
hingga berlinangair mata karena mendengarkan
alunan
kesedihannya
nasl,idatau syair! Namun tidak demikianhalnyaketikamendengarkan
AI-Qur'an!Hatinyatidaktersentuh
sedikitpun!
alunanayat-ayat


lla

$ tele:u.{seruuuPe1r1rrrPt8eq
'rul nlnq
ueqepnu-qePnu
teeJuuuuaq
llnlr8uaur ueleps tn[ue1qtqol
uep qeprseb'pt,{seu'ltsnru uedeSSue:eq
n1re,{ustualas
"iu€Iqeloqlp
qrseru8ue,{ ultullsnurunel elelue lp llllp3s l€pll uolnq EUoJE)
'e,{ugelounllpqr)erp3ue,{Suns8uel1epr1undneurSuns8uel ledruep
-leduep epas uer.{ue,{uuep lrsnur runlnq snlels nqel e1a:au reSy
'rurSuerulasur.urlsnur
tunul qeloereqrpn1:ad lul nlnq e,4uruedas
ieXurunlnqueleq nlr uet,{ueXuuep
'>1rsnu
e.uqeqteledaslnqeslelqeqzpeu ledua eruelnqn:n1sg
n8el
,nou!qe
3ue,4
Suelued
uaq
nerlaq
pltkny
:ppnl
aV,
tDnqrlrtg
I!.nDraDSlulnH
ueleJnqenqasruelepSuengaln1l n?lleq uuqe,telue6 ueqe.trefue>1
-rraqrueur8ue,{eruelnuedelaprrupnlesr{€l€sqelepe ut,{Kef Inuql UEC
'rlpqtueHuep r.ge,{g 'rltl?W 'UeueHqeqzpstueuteln lu1e,{'qeqzpeu
ledrua r:ep eureln e:ed epedal uelnferp nll uee,{ueuaduelpnue)
'uer,(ue,{u
eutelne'redupedal ueln[n1tp
uepn8el'lrsnul un)nq 3ue1ue1
lllpuas Iut nlng
uoledn.leu
3ue,{ueefueuadqenqeslrep ueqe,tref
uepueqemeI
uellelueq-ueqelueq
depeq:s1
teqqn,4s-teqqn,{s
intr urEcpuros
'lul
nlnq tu?lzq
-ueqe,uef
uel.raqureuqu,{tzne1-1ytutf,{e} nuql
'efuuerutuep
IqE qeulal
qalo uoleulel tut rpadeslapou leqqn^s nlel
8ue,{ Suero-3uero
u?le Pl?ns
1;e,{uute1
'3un:nq uenectl aens
'ur8ue
-BJEns
uesnqulaq
uep'ueunepap
ltst:aua8
efuepeqedy,. :etsnueuepedelue>1
ueBuop
re8uepuaru
ltsnu .te8uapueru
-Irslqrueuuelas'eXue:elue
IP nlesqel€S'uelasqalo uelsnquaqrpSueK
llelas )e^ueg
:elndas1eqqn,{sleqqn{s
uepllsnut qeleseru
uer,{ue,'(u
:elSuoquaru sues usl,(uB,{uuepIlsnut
;e,{utzqqn,{s1eqqn,{s
nulenlnq-n)nq e,(ult1tpos
uqnsnqe) uelleqaqueul3ue,{uestlnl-uestlnl
n1:ad
8ue,{ e:e1:od qeluqnq
rul
ueSuepr11nq:a1 iue)qeles?uuodtp
emqeqtutlefau de1a1ruepy
rur uer,{ueXuu€p ltsnu ue1:e8uapueu:
ueles
f:uqeueu.t
a
te:af-te.r
iqBllnuele) uep tuepV IeuP
leue re8e1eqqn,{s
,{u uep llsnu InlPIou Lleluellluaq
ue13ur
leuaruuelas rul uet,(ue
uqas;6unpueuaswqlH qevou-tleuo\l

xl

......
gl..............

uEerupued
Inluag

' tlsxrznEf
-lV turx,{eourqurppnsue,4s
tueul-lv 8
""" ""
9t
"|.rJ?^s-,{sv
tDtlP^S l,
"""
Isl?) urqurppnpBull
"
g1""
"" "
" llequeH-lv u?sEH-lvurqpeurqvulppnJers,{s 9
"
st
's
'''' ''''
llllEhl-lv plls,^[llqv urqqellnpqv
II
"
" ""'l)llBhl-lv pll?,t[ Irqv urq]?un nqv 't
s I """ "
" " ' UeueH-lVbeH llpqV urqurppnu€qrng
leqpn|-lv tqpeb E
t I
-Z
;1 "' UuueH-lVurppnuesnHteqpn}-lv lqp80 ulq urppnlulefWtls{S
""
"
I)tqns-svurppn'('{tbe1 1
EI
."
"
8ue,{eueln e.ludge:3org
E,tlleJue1:enla8uau
1 ""
''
'
"" "" " 1e1ud
e,{es3uu.{r3o1opo1a61
tI
'gerSorqueinqa,{uad
ul?lepuEnJllaleluepue8uu:n1a;:lodutaa;4
-" "
"" "leslB uep slrpeqI'r.rq1el
uelep ueSuwata; 'nSliay
6 "
""'leulll8l s1a1btbqelueqe9sa>l:Dnpax
""
i "
g.

g1

g

" '

g "
9
g """
i

IBloc ueq€l?so) Duouad

"

nlnquplaluoleler ueqel€solede:eqag
"" lul q€lll sujeuSuetuolbrbqeJ

""

u?tllnqruad
e,{u:euaq
u:r,ffe| lnuqyepedalIuI qelll ueluqsluad
"""" e,(esbrbqetuu8ueSed
" "
Suef qe1se51
"
rpefueru

r.........................

qeurppelntN
qeural:auad:e1ueBua4

ISI UVI{VO

Noktdh-noktah Hitam Senandung *tan

Bagian perlama;
JAWABAN DAIII PARA ULAMA

,,,,,,..,,...............,23

l.Jawaban
Taqiyyuddin
As-Subki
............
..................
23
QadhiAI-Qudhat
2.Jawaban
Jalaluddinbin QadhiAl-QudhatHusamuddin
Al-Hanafi.....26
Burhanuddin
3.Jawaban
bin QadhiAl-QudhatHusamuddin
Al-Hanafi.27
4.Jawaban
Abu Umarbin Abil WalidAl-Maaliki.........
..........................37

Anb d u l l a b
h i nA b i l W a l i dA l - M a 1 i k i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.Jawaba
6.Jawaban
Syarafuddin
Ahmadbin Al-Hasan
Al-Hambali........
.............37
T.Jawaban
SyaikhImaduddin
bin KatsirAsy-Syafi .............................40

Bagian kedua.
KITAB KASYFAL GHITHA' 'AN HUKMI SAMAA'IL
GHINAA'

.............51

Mukaddimah
danJawaban
ke-8lbnuQayyimAl-Jau2iyyah..................
5I
P e m b a h a sm
an
a s a l adhi a t a s . . . . . . . . . . . , , , . - . . . . .

....................54

Apa yangdiserukanolehRasulullah
kehidupanbagi
{ merupakan
h a t .i . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................6

Jawabandari pertanyaan
di atasterbagimenjadidua:globaldan
terperinci...........
.................................6

Allah tefah menyempurnakan
dien ini dantidakmenjadikan
musik
jawabansecara
dannyanyiantermasukdi dalamnyalIni merupakan
terperinci...........
.................................6
paratokohtasawufterhadap
Pengingkaran
musikdannyanyian
karenamerekamengetahui
kerusakan
daneksesnegalifnya...................84
Di antarakerusakan
musikdannl anl ian adalahmemberatkan
hati
d a l a mm e n t a d a b bm
u rai k n a - m a kAn la- Q u r ' a n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .I.l.5. . . . . . . . . . .
Musik dannvanvianmendorong
pecandunya
kepadakenikmatan
s e s a asta j a
.........1
. .1. .6

" rurrlulBseur
uJelepu€lBsos3l
8uel8

()tz

'qPllv ueeqpllaluEpu8BlulcoluBlSuetepuetu
022"""" "" "" "
e,ttq€qlsulnsedepeq:atueqelueB
ied€pueliu€{u uE)rDFuapuau
".'
18e1
lenq:aqle8ueuesuelltlSuequautledep
eMqeqqtsnrunpueceddepaq:atueqelueB
lrsnu ue1:uiuepuaur
ue1
8ue,lue8uap
urue:tt8ulrttp:te{s
eue:t t8ut.tttp
1epr1
nrc" """""
-lEEuapuatu
nPuecad
uep
nlt uel(ue,{u }lsnut
ueletereue,{uatu
eJEluE
g02

"

"

8IZ ".'

.'

"

"

uesEqequed
:tefs utnlnq 3ue1ua1

'
l€ptl uepue:eq 8ue{ epedel
002" uererl8ue,{nlensesue4:unfi:edrueut
la:a,{uauleplt etuel.suelqeloqtperue:ttBut:ltp:te,{sue1;eSuapuau.t
uep)rsrlLttnpue:ade'ledIsulnsedupeqletueq€lueB
e,trqequer.(uu,{u
lnqaslal
ueq
u€lctullual
ueqelueq
depeq:a1
rseluaurnS:e
InsEullal
ie3:n5
e:edtseluarun8ry
e,(uenpalc,nququer{ue,{uu€pIISnuinpuecad
. . . . . . . . . . . r p r x n zt e
_ lznvs
. ..
9L1..............
seleueq€lueB
tseluaunS:e:eq
SueXSuero-8ue:o
8l le^eucS,uap
16l

ue'rn6-lv
uepIISnu npuerade:elueuelcqap.lad
rlqeuc8uapuetr(ue.(u
' leleqsESEr
EllJ
uepllsntu EsD.l
Eltasnslal uet.,(ue{u

SLI
1,1
l.9l
ttl

uepllsnu Eselellc elDlu€uE8ulpuBqied
uet,{tleXu
ElrJuPSuap
"
"
e,{unpueoad
qeDloN
uellq
uet,{ue,{u
uep
aed qalotnqelallpledep3ue,{
llsnu

IeI
EZI

.'

" tlulP8etlued-rfuud
e,trquque8ue:a1a;1
elsnuPul
letunuElesosal
e{uBuelrquelq€qasrP
'
"
le'nqe{suep
uesela[ua.1
uepIISntuu.,nquq
teqqn,isr:eptstsodtuoyaluBlXue^u

aZI
8l I

"

"

leleqsq€peqlrluruepeISeqEd
'l?l€qs€sBr
"

''

''''

" I€rrqre
""- """
l€nqueLU
Sundurelleiut uepqe11yepedaluluts€FulPSuopuod
ueqelueB
depeq:a1
uEpIlsllur e,rtqequedeSSue
trdepuer,{ue,(u
uqas 6unpueu4 LuqiHllqtou-qeuoN

Noktah -noktah Htaam*nandunq

*tan

Allah telahmenyebutkan
dalamKitabNyaperkara-perkara
yang
faktor-faktor
dicintair-ya,
untukmeraihnya
dantanda-tandanya.
.........
231
MengkutiRasulullah
danperbuatannya.................235
4* dalamperkataan
Lemahnyanilai keimanandalamhati sejumlahorangyang
penegak
mengaku
sebagai
syariat.................
..............238
Argumentasipecandumusikdannyanyiandenganmengadakan
dusta
atasnamaSalafbahwamerekamendengarkan
syairdiiringiirama!
Berikutbantahan
terhadap
argumentasi
tersebut!
.................................240
parapecandumusikdannyanyianterhadapImamMalik.
Kedustaan
MerekamenuduhimamMalik pernahmenabuhgendangdan
m e l a n t u n k sa yna i r - s y a8i re! r i k u t b a n t a h a n n y a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Argumentasi
merekadenganperbuatan
IbnuJureijdandispensasi
yangdiberikannya!
Berikutbantahannya......
.............243

Argumentasi
merekabahwalmam Asy-Syaf i tidakmengharamkan
mr-rsik
dan nyanyian,beliar.r
hanyamemakruhkannya
bagiorang
awamB
! e r i k ubt a n t a h a n n y a . . . . . .
.................................24
Bantahanterhadap
atsaryangrnerekabawakandari Abdullahbin Umar
danAbdullahbin Ja'farberisipembolehan
musikdannyanyian..........250
yangmengatakan
Bantahan
terhadap
argumentasi
bahr','a
Rasulullah
al-hutla'(senandung
gembala).......
251
lE jugamendengarkan
Bantahanterhadap
argumentasi
rnerekadengankisahduagadis
k e c i ly a n gb e r n y a n l . i sdiis i' A i s v a hg ! , p a d aH a r i' l e d. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 5 4

Bantahan
terhadap
argumentasi
dianjurkannya
memerdukan
suara
k e t i k am c m b a cAal - Q u r ' a n . . . . . . . . . . .
..............................258
Sabdanabi:''Borangsiapu
titlukntemerdukan
suctranya
ketika
nrctnbaca
AI-()trr'onnnka iu bukundari golongankami" ...................261
Bantahan
terhadap
argumentasi
mefekabahwasabdaNabi H: "Dua
suaravanglerkutuk..."
Sebagai
dalilbolehn_v'
a nyan1ian......................262
Bantahan
terhadapsebuahriwayatrnaudhu'danpalsutentang
pemboieha
nn
yanvian............
.,........264
Bantalianterhadap
rirvayatdustadanmaudhu'bahwaRasulullah
fi
merasakan
a/-y,ltdketikamendengarkan
syair...................
..................265
xii

lllx

IEt
t€e

''

Fqslhl-lvunN urzcl
depeq.rat
ueq€luDB
3ue,{3ue:oqeltunlas
ueducnepedolSueBcd:aq
.. ' ' u,{ur1or1
'
dnprq3ue{ 8ue.rotSeqqeqelsntu
EuaJ€)pnqnzrunel r8equelqeloqrpeXueq
uepBlarou qupeqefrru
depeqrolueq€lueg
uedeSSue
uer,{uef,u
e,nqeqSuerouetBeqas
" " e,{uueqeluuq
rp le,treu€rfuefuad
lnlrraq iqellv uedepeq
uet,{ue,{u
e,trqeqrseluaunS:y
ue>leuosrp
ueSuepeures:aq

67.t"""""""""
g\t """"""

"""

"" "nplau elens-eJEns
""" '
ueqellleg
uedeSSue
dupeq:a1
qellV E,trqBq
ue)re8uepurtx

tTt""

"
""
l€selgu€puelllu?3e)
qellV IsueqtpSuef
Sueguei
ueoeur-ur€cetu
1t:euautueseqequrod
'tlcllluesa)
uelltu€5alunpq€llv relnsrp3uei ue)llluEJal
I?III€H
''
'
eIEIaquBlrlusssl

6l t

I I t',

eua:e1e{ueqeslt,{uauruepEl€qedlJaqutotu
lepu qellV
"
"
Bl3r3ul
'snsnq)
uep
tpelueu
unu;n
3ue{
uuludn.raut
Iul
qeqes
u€qPI€s:I
urnurnrpeluatusnsnql3ue,(nlensesueltpeluaun1tnpuecadere6

s0t"

ue?uapue1eza1a1
npreu el€nsueueSuapuaut
ueqelueg
rleq
nqzq
tseluautn3lP
depuqlal
c
ueleserautuele

66Z
96i

u?plelaquPqequelue8uuaur
ue1:e8a,(ueru
ueu€l€ftad
depeq;eluEqelueg
np:eru
e.t€ns
€.$qeq
usdeSSu€
tedep

"

"" "'
qullv IJEpuee'troulllslel
)nsgullal
depeqrelueqelueB
3ue,4
npraru€Junse,ttqequeleleSueul
ludepued

SgZ "

"'

ue-'1:e8uapueu
uepqePeqta?lue rsllp?lluo)
uel,{ue,{u

""""" lul leulnrrqlB
7'L2"" """" ""
epedrpel:atSueXl?depuaduuepoqred
ueple,te tse:aueB
rsu:aua8
0/Z "

seterp leledas:aqusl? )epu lul luuln?^\q?queselafu:6
uetesasa)

"""""""
upr,{ue,{u
ue1:e8uapuetu
692....'.....-...."""
uequluEB
depeq:at
qnlnd
qnlnt
e,tqeq
uedeSSue
qel:t brpprqs8ue:o
'
"""'p!7'A1D ue)esElotu
qeu:ad
n|el rre^sue1:u8uapuaur
ggz "
depeq:alueqelueB
nsleduepeisnple,{e,trt:
qelJnqsnlqee,nrqeq
uqas dunpuPuesaqtH qeUou-qewN

Nonah-nokahHitam*nandung Setan

bahwasuaramerdumerupakan
Bantahan
terhadapperkataan
..............338
u n g k a p adna ni s y a r a t . . . . . . . . .
perkataan
terhadap
bahwamusikdannyanyianmerupakan
Bantahan
hatikepada
Al-Haq................................
344
bisikanhaqyangmenggugah
yangdihasilkandari penyimakan
Al-Qur'anberupa
Pengaruh
perbendaharan
ilmu dan imansudahcukupdantidakbutuhlagi
..........
351
lagudannyanyian
............
kepadapenyimakan
larangan
dan
dalil dari sunnahnabiyangmenunjukkan
Beberapa
nyanyian
...............357
Rasulullah
kebencian
* terhadap
terhadaporangyangberargumenlasi
dengananjuran
Bantahan
padapestapernikahan
.................363
rebana
memainkan
terhadap
orangyangberargumentasi
bahwamusikdan
Bantahan
........364
santapan
ruhani.................
nyanyian
merupakan
kaumsufi berbedadengan
bahwapenyimakan
Argumentasi
366
penyimakan
kaumawam,berikutbantahannya.....................................
terhadapucapan:"Musik dannyanyianhanyadiperkenanBantahan
danhiduphatinya.".......................373
kanbagiorangyangmatinafsunya
ucapan:"Nyanyianadalahsebuahkondisiyang
Bantahanterhadap
374
rahasia-rahasia.
la laksanacahayayangmembakar."......
mengungkap
"As-samd'terbagidua:Peftama:
terhadapLrcapan'.
Bantahan
. . . . . . . . . . . . . . . . . .5. . . . 3 7
D i s l ' a r a t k ial m
n ud a nk e s a d a r a n . . . " . . . . . .

bagiyang
Ucapanmereka:"Kondisiyangdisyaratkan
.................................37
m e n d e n g a r koasn- s o m t. t. '".. . . . . - .
kaumsufi
terhadapucapanRuweimtentangkehadiran
Bantahan
....,........379
as-sarna'.....-......
dafampagelaran-pagelaran
Al-Husharimerupakan
bukti nyataaib
Penjelasan
bahrvaperkataan
.............382
pecandu
musikdannyanyian
dantercelanya
seruandanrasacinta
tentangucapan:As-sama'adalah
Penjefasan
tersebut
masih
terlaluglobaldan
adalahtujuannya.,."Perkataan
,..............................38
mutlak...............

xtv

fgC

"

"" uer,{us.(u
uep}lsnu npuesodelEduEepeoldq8un8uau
SueluoluPsEIo[uad
3ue,{r>1nn1.eqg-qsV
IeqeSnqy uee1e1:ad

98t""""ue':n|-1y
qelepe
'3ue{3ue:o-3ue:o
qe,\\elllu€pueutruenresue1.le8uapuau.r
ueselafua6
pnsIeLUrp
8ue.{
e.trqeq
rqr:q8t6;-1yu€ursli)nqV qslo
uqes 6unpueu4 LuqtHqPuau-qqloN

I
lElld-lelld uelqE,{o83ueu
eulElnq8qo,(uaduelBdnralllu8p u€qepE.lod
e,{u:ncueqeutel
ueqepe:ad
qelol
eu?ulellq
lsdepBI's,{urnlefrrepsedal
-red qeqo,{uadueledn:aru€r euaJel e,(uue>1npnpal
eulq uelelc1t6l
'e,{usetgtqe
eleBastrsp rPselas
qulolesyeltqeXsueln?lulelepuelaSSuat3uu{ 3ue:o-8ueroqe1e.{ueqefu
t:epqne[1ees
nele 3ue33uos
-r:ecuatu3ue( ueCIleEJuPtuloq
SuuX1eq-1eq
u€qepeled
e,{ulnlusqlatnlueuad
leesepeduDInIEIIpe,{ueq3ue,{urepotr.r
uepltsntu eue:u1e{u1elaapqEpualuelele)lO
Jnsunqelnlruet,4ue,{u
':eBueprp
lntun 1runq3ur1ed
uup
uepqepuor3ur1ed'eurq3ur1ed3ue,{erel:ad ueledn:auluet,{ue,{u
uep
ElalauI
qtst:
Irsnhl iIgprt eueu:te8egelarau ue:eSuapuad lenqtuotu
'e,{\Iuueq Suuo-3ue:o epep
e,r,tf qepuni lenquau
)eses lenqtuou
r1e1dettag
:e8uap:a1
uepltsnu Sueluetuelnqos
uelu rlseduel,(ue,{u
'np,DqDruuv
ttulqerqle8ren1a1
'3un8y eqe41r3e1rfnd:o; eqe4 ne13ugu,{uqnSSunsas
'nellaq lleq IIqe
s€te ue)qerni nu13ug 3uu( lemel?qseueurte8eqas
u€puBunrnlolIEus uep'ulunulnu lueqPulunerednell:q tJlsl-ulslsuls
'peuusqnhl IqeN sElg uIPlPsuEp lP,{,\eleqs
qelu€Iqernc q8llv eI
'e,{51uesn1n
uep equlsqqelepepBulueqnn e'trqeqrslesl0q
Suef qEII Ppeu
e,(esuuq LIEIIVut€les :euaq ue8ueplqepeqllp>1eq:aq
ledep3uu,4 undnles eperl e{
Islusleq eXe5 qe,{eprqe,{ur.raqrueu
e,l.rqeq
ueq e,{uuellesa.{ueur
tedep 3ue'{
-zcsruu,{51qe1o
edets8uereq
uu;p€sestp
zpetl e{ecstuqellv qalo qe,{eprqr:aqrp edets8uereg
undSueroos
'r{uz>[
Irep uep lruol IrlP uulnlnqol uep qe11yepedal
leuu ue1e1efe1
'3'(N
Sunpurpaqrue;'e,{pepedel uuundue uup ue8uoloyod?lunuau
rfnd ele8ase'{uqn83unsa5
-rfnrueru
luel'F,S qellv llllur qe1e,(uuq

nvwlocrvxol,tl

jatuhnya setiaporang yang kecanduandengannlake dalamjurangkehinaandankerendahan.l
Dikatakanburuk mendengarkannya
karenamusikdannyanyianitu
kerapkali disertaidengankegilaan,kecabulan
dankekejian.Dan merupakan pendorongutama kepadaperbuatanjahat, terbukanyaauratkaum
rvanita,percampurbauran
kaumlelakidanwanitadimana-mana
danmerupakanpendorong
kepadaperbuatan
zina.
Kamu dapatisuatubangsayangkecanduan
musikdannyanyianpasti
tersebardi tengah-tengah
merekaperbuatan
zina,liwath(homoseksual),
rrinuman kerasdan memabukkanserta berbagai
perbuatan
yangmembinasakanlainnya.Hanya orang yang diselamatkan
Allah sajalahyang
dapatterhindardari keburukannya.
Oleh sebabitu Allah & melarangnya
melalui lisanparanabidan
rasulNya.Musik dannyanyiarr
tidaklahdibenarkan
olehagamamanapun.
Bukankah setiapagamadatanguntuk menyempurnakan
akhlak yang
mulia?
Betapapun besarbencanayang diakibatkanmusik dan nyanyian
tersebut,sesungguhnya
biangbencanabesaritu adalahbanyaknya
orang
yang membolehkannya
berpatokankepadapendapat
kaumfilsafatyang
Arab maupunnon Arab, sepertiAl-Faraabi,IbnuSina,lbnu Raawandi,
yaitu orang-orangyang akal merekatelah dihiasi oleh setanjin dan
manusia.Muncullahperkataanyang tidak sesuaidengan syariatyang
intinyamengatakan
bahwanyanyiandanmusikadalahmakananbagiruh.
Demi Allah itu adalahdusta,yangbenarnyanyiandanmusikadalah
makananbagi orangfasikdanjahat,bahanbakarsyahwatyangkeji, dan
umpan bagi setiapsetanyangdurhaka.Janganlah
ikuti perkataan
orangyang
orang sesat
mengikutiakal yang sesatdanhawanafsuyangmenl,impang,lalu meninggalkan
perkataan
lmam-imamyangberadadi atas
petunjuk,ahli ilmu danorang-orang
yangmenundukkan
hatinyakepada
Rabbnya.Belum pemah kita temuimerekamenyebutkan
kebaikandan
faidahmusikdannyanyian.
Kendatisudahbanyakkitabyangdikarangtentanghukummusikdan
nyanyian, akan tetapi kitab yang 5erjudulKasyful Ghitha"An Eukmi
Sams'il Ghina' ini menempatiposisiteratasdisebabkan
urgensipokok
Al-Mukaaldlmah
karanganIbnu Khaldunhal 428.

2

'Teq
3ue,{ueqepnsaluep )Une} uaqruau :e8e $6,qe1ly epedal uoqorueur
undefese1ey1 B,{usrlnuad
eferespulai uollelnqtlraru
ellnu uelnpnpal
ue8uaprensagr1e,{ueq
uep rurqell rsuaS:n
3ue.lo qalo rleulrurp ledep
e,{uqeprug
IBSV nlt eu:euadueletecuelup lgdeprol3ue,{1e1acueqelesal
-ueq€l?selIqeuaqurau
lnqes:e1
Ilitun qetullle:ecos3ue1nlrpa rp n1.rod
efes
e,{ue11
efuerequeu
qEletes
qeqiueueq
E,{es
nlnq leqrl ef,es
lenl
'€,{esurp ur€lepuuur8uraqselullJet nle'l 'erqeJv
ueur8urol
lnqas:a1
rpnesrp qeurqsv.-lv qeqel)el\ q3louellrqrolrpEueK,nul4gllrDlD,son
an, ,atIDNlV lnpnl ueSuap)elecrp qelet lul qelll e,{es nqela5
'r1ueuuelselefrursl uqe 8ue,{eueure8eqes
'tnqasret nerl:q ueqe,r,efqaltut
.Du!t!g l!(DwDS ltutlnH uV,,DrltlrlC
p$sny qey;1 rcur:ad:at
uep
te8ues de13uo1'Suefuedte8uesnlr nerlaq
ualrroquorx 3ue,{:rqle:a1 eureln qelepe ur,{{e}
ueqe,tref'ueqe,mef
BurBIn
3ue:ouedelapqaloqe,refrpn1ruee,{uep:.1
InuqJruetr,ll'Joruas
'qellV ep€dolurp uelelapuoduepqupeqrre8eqes
de8Suerp3ue{ lrsnru lele-teleuep 3ur1n:csuednri 'eueqar ueqnqel
'uer.(ue,{u
g 0}L unqul epud nerleqepeda>1
uulnlerp 3ue,{ ue
3ue1ua1
-e,{ueuad
depeq:a1
ueqe,lteI
ueledn:atururqelrI ueseqeqruad
1o1o6
'e3:n5uelep rp ue1r33ur1p
3ue,{sneprrgueuel epedr:ep
eureln
e1a:au e,{ep:ad
qrqalSueXnlensesred€cueuLlelelelaJatu qEIo-ri?loas
-ruoJ 'urelep8ur1ed
8ue,tEIeraNresepeI eloJeut8utrt38uau:uep e,{u
-8ur:ef-Surref
uzlep lEraftale33urH uelosqeloe,{epJodrp
lnqas:a13ue:o
'lrteq
-3ue:ososo:d upp
uep IBq u:e1uee,(u:nduecratsasoJdueISuEl
-aueure8nfnerlag'€Ierau uellleqeluelselafuaruelras elararu le,trqeXs
rlnrnlou u?pelarau e,nrf r:nsnlauaunsrlag lnqasJolBlsnu€u ulBc€ul
enp rdzpeq8uauuelep rde:at tenquau qelol tut,{,{pblnuql uretul
'qEllYspBdolurp usllelapuau suerBs
8ue.{8ue:o-8uao nele ernq-z]nq ulns 8ue,{
re8eqase.{uuelrpefuaru
ue8ueleluep lrpq'Irsnu upnpu?3al8ue,{SueJo-8uaotlel
8ue:o-3ue:o
-upquarunerlaqrurqeltl tuElBC'qe,4rzne1-1y
trtt,{,{ebnuql urppnsure,{g
'e{usrlnuad
uelnpnpal uuarel e8nf ueq '8.{uueseqequad
ueurl n1re,{

NASKAII YANG VIENJADI PEGANGAN TAHQIQ SAYA :
L Kitab tlLKalum 'un Mas'alatil Ghina', kitab ini telahdicetaksatu
kali dan diterbitkanoleh MaktabahAl-Ashimahdi SaudiArabia.
ditahqiq oleh Dr. RasyidAbdul Aziz Al-Hamd. Kitab itu juga
sebagaitesisnyadalammeraihgelardoktordi Jami'ahlslamiyah.Ia
berkata:"Masihadasebuahlagi manuskripbukuini di perpustakaan
Scorial Spanyol." Dan dapat ditemukanjuga di Perpustakaan
Jami'ah lslamiyahbagiankumpulanmanuskripsebuahnaskahcopiannya.Akan tetapisayasendiribelumberhasilmenemukan
manuskrip asli maupuncopiannya.
2.

Kitab Al-Muwazanah Baina Dx,auqisSama' wu DzauqisShalati
wal Qur'an karanganImam Ibnu Qayyim Al-Jauziyah.
Telahdicetak oleh MaktabahDarusShahabah
di Thanthayangditahqiqoleh
Majdi FathiAs-Sayyid.[a menyebutkan
dalamMukaddimahtahqiqnya bahwa ia berhasilmenemukanmanuskripkitab ini di Darul
Kutub Al-MishriyahdenganludulKitabun Fii DzauqisSama'. namun sayajugabelumdapatmenemukannya.

Kitab yangpertamasayajadikanpatokanutama.Adapunkitabyang
kedua faidahnyasangatsedikit.la hanyalahbagiankecildari kitabyang
pertama. Hanyamencantumkan
Pasalke sembilansampaiPasalke sebelas. Disenaijuga tambahan
beberapa
halamandari kitabpertama.Sebejuga
narnya halamantersebut
terdapatdi akhir kitab Al-Muwazanah
yangakansayajelaskanpadatempatnya.
sebagaimana
Metodologi penyampaiankitab AI-Muwuzanahjuga tidak sama
dengan kitab AI-Kalam 'ala Mas'alatis Suma'. Hal itu menguatkan
bahwamajelisimla'keduakitabini berbeda.
Oleh sebabitu saya hanya menyimpulkanfaidahdari kitabkedua
(Al-Muwazanuh),beberapahal yang merupakantambahanbagikitab
pertama (AI-Kalan). Kitab yang kedua ini (Al-Muwazunal) sayaberi
tandadenganhuruf(B).

'qe,{rznef-lvtut,tXu|nuql uelnqasue8uop
leueltpqrqel8uB,(
qetrl-qett>g
stlnuaduelednrau:eSnf 8ue,(nelleq qelepelut
.ralndod
epeduese8aue4 'L
lut qetll ruelspledu:atede:aqaq
qerrl srlnuadE,trqeq
'ure18ue,{e,{uqe1t1-qett1
tuelepnetlequsl
-nlelrp eserqtut leq eueute8eqas'uelut8uttp
8ue,{euleu uelSuenu
-aui lniun "ralndodqepns3ue,{ e,4uqe1r1-qetr1
ederaqaquelnqe,{ua6 '9
'nerlaqqBlrl-qelll PJequiew
3ut:es3ue,(Suero
ureurl
r3o1opo1a61S
u:r,{ief
qepns
3ue,{
rSeqr3e1Sursuleprt
1nuq1
'26 ustueleqlIeI uelelPtulB[€plnqasral
qetrl brbbeqnu tlep Illnulp 3ue,{ ruedos.. qe,4rzne1-1ytut,{,{ef
nuql uetnqesue8uap1eua4pqrqal3ue,{'tEIeBlqv ulq peulueqnl/{
t{olo uellelnlp uleua eI
qellnpqv nqy utppnsue,{Su€ul
uEqeMf.. :uellnqastp.,l/rs' s!wlntslttuDlv, uDlDNlv qelt4 wepQ
b
'uet,{ue{uuep
IIsnuI e,tuue:eqSuelual
qelrl qenqessrlnueururrf,{e} Inuql e.tqsq ueltnqa,4uou(99141)
u1;[1ty, plor\QprB' lnpnf:aq e,{uqe1r1uelep tpepqSeg-tV uep

rc1gfi) unnuntlz qznlkty lnpnf:aqe,{uqe11 uelep qe;t1eq; tfeg
'.ou!q9
l!.DraDSltu\n H
uV,,otlttqgp$sry lnpnf:aqrur,{.(ef1nuq1ueSuere4qslrl qenqes
(ZgtlD rIortS-,.tsV
ue41nqa.(ueu:
lDtluDI1[1Vqett1uelep rp:ng rrq8el
'Z
nuql upp (l LZ/il tDtolbl4 llq {otul.1v qelrl trslep lpeJeqs-qsv
'uur,(ue,(u
Suuluat:€seqqelll uelep uel
uepItsnruqeleseur
-roqeqnsrlaqenlues qellv ep€da1 ulp uqlellapuau 3uu,{ ereryed
elalaru eSSurqasuu:nqrq tedual-ledruat
reSeqase,(udeSSue8uaru
8uu.{qepeqrtlqe ered llnserou 3ue.{ reqqnKselnd
r:rpeq8uaru
u€rlrruoq uelos ust,{ue,{uue8uap qeulg.lot3ue,{ Suuo-8uero uep
rXue{uade:ed luqqnKs qulueqrueu uep :u18uoqu3ul nellaq n1ISICI
'(g7711)uoqlntg sgpttbtlsoT4J
unlqoT pqnslot131qelrl tuelep
uttr17
nerloquelpnulo)'uelas uetXuefuuep llsnu
e8nfe.(uuullnqe.(uau
(ggy711)
snsnqlqelll sllnuauInlun ul?z?leqqeletet e,r,rqeq
3ue1ua1
ut,{,{e}
uellnqa{ueu:
tlpuas
tuelsp
qelt1
sn{ttopotr4J
1nuq1 I
u1ry11ng
: HVAIZNVf-'IY
VOVdX>I INI SVIIX NVIVSSINSd YANIIVNf,S

hIIAAVO NNSI
NVIIXNSWTd

8.

langsung
dari Syaikhul
Penegasannya
bahwabeliautelahmendengar
Islam lbnu Taimiyah 19, sanjungandanpujianbeliaukepadanya,
yang lumrah beliau lakukandalamkitab-kitabbeliau
sebagaimana
yanglainnya.

TAHQIQ TENTANG NAMA KITAB INI
Dari penjelasan
di atasdapatkita ketahuibahwaadalimajudul bagi
kitab yang dinisbatkankepadaIbnul Qayyimtentanghukummusikdan
judul-judultersebutadalahjuduldan idennyanyianini. Kesimpulannya
yang
titasuntuksebuahkitab
sama.Penjelasannya
sebagai
berikut:
l.

lbnul Qayyim tidak memberijudulkhususbagikitabnyaini di awal
penulisan.

2.

Adapunjudul As-Sama'Asy-Syaithanimerupakanpenyebutansalah
hukurnmendengarkan
nyanyian,musikdan
satu sifat bagi masalah
penulisannya
lagu. yang mana Ibnul Qayyim telahmencanangkan
secarakhusus.Demikianpula judul AI-KitabAl-Kabir FisSamu'
kitabini. IbnulQayyimsemerupakanisyaratkepadapembahasan
isyarat-isyarat
dalamtulisannya
kepadakitabri ngkali menggunakan
pokokpembahasan
di
kitabnyayang lain hanyauntukmenjelaskan
itu berbeda
denganjudul
dalamkitabtersebut.
Meskipunpenyebutan
pada
asli yangbeliauberikansendiri.Misalnya:Beliaumenyebutkan
halaman126 dalamkitab ini ketika berbicara
tentangkitabbeliau
berjudul Madarijus Salikin Baina Manazila lyyaka Na'budu ll/a
Iyyaka Nasta'in, beliau menyebutjudul yang berbeda,yaitu:
Marahilus Saairin......" Padahalaman129 beliaumenyebutkan:
"Sebagaimana kami sebutkandalam Hadyun Nabl 4*." Maksud
beliauadalahbukuZaadul Ma'adJi hadyi Khairil 'Ibad.

3.

Adapun judul Hurmatus Sama'hanyalahpemberianbeberapaorang
yang membacasebagianisi kitab ini ataumengetahui
pokokpembahasannya.Ini banyak terjadi pada kitab-kitabkaranganIbnul
Qayyim yang belumbeliauberikanjudultertentuatautidakdikenal
denganjudul yangbeliauberikansendiri.Barangkaliitulahsebabnya
banyakkitab karangan
IbnulQayyimyangdicetakdenganberbagai
macamjudul untuk kitab yang samadi beberapa
tempatyangberbeda.

tsa Pq ulnes sn[uPpehl]Pqt1
L Pt uPlqe1tnteqalot 12u11
'I
teqtle rv ttpeH)ev\

'rrurJqrqelueSuop
s?q?quatu8us^ B,{uuESuereI
lnqostelupqBlpsetuJod
q?lrl ep8del ue)ltBls,{slSuou
qBlepeueqples€uledqEnqasseqEqurour
ered
ueeserqrl
elrlol srfnuad
eletuerp leqeped'uu!!tlssnhnpngl welep
'lul qptll urelasur€lqelr4 uesrlnuadSunB
nerlaquese8euad
eueureSeqos
'unlqnlp7ns7nry37
-8ur,(uotu
qelrl tuelepnerloquese8
leprt e8nfnerlag
'uet,{ue,{u
-auadeuurure8uqos
uep 1rsnururnlnq 3ue1ua1
snsnql seqeq
-uour 3uB,{ur?l qelrl SunSSurfuauIepn tf.." uir,{,{e} 1nuq1e,{ur11ng
'uer,{ue,{u
resoqqe}rl uelnqas ue8uap uoltlDl FrDsrDtlSJ
u:n1nq3ue1ue1
qetrl ruulpp3un33urs
nerlaq8ue,{elnd rurqu11 uep luptltls snfinpnyl
uelep usllnqes nerleq SupX eueureSeqassllnl nsrleq ur3ur 3ue,{
qepurpulrty tnwos luryH uV, .Dtlrltty /r/trsry lnpnftaq qetr)
'wDl,o nqD otr 'r1e>1as
Suefued3ue,{leduratuep ntle.r\ uelsu.ur
uple nluei nerloq qelrl lnpnf-1npni nlusrad nles Esluad elll
s,{uuJr{es'ruttwDlDv,f qqDVuD tng uqtznp uryo{qn1 'ruootgtof,g
sryfinqsoy'1utw unlqn7 p7os1ot131'zttDD{V ItpDDIg DDll qDD )V'
llpDH:\uedes nsrleq qelrl-qelr1 rSeq eu:eu rJaquau ur,4xeb
Inuql Ielss neq.raq3ue,{ lnpnllnpni us8uep s,{uue3u?ra[qslrl
-qu1r1lnpnl r:oqurou rlplSuuos rg.r rurf,(ef 1r:.uqlett4eg :Dnpax
's,{unrn8r.reprurqelr1
lnpnf
er ueeSnplerog ult{,{?o Inuql punuJ -Illqv ulq
uelnueuou qe1e1
llluq)- IpeJeqs-qsvqslepslnqosrolInpnflnq3,{uau?ue7 :owoua4
:rur uezSnpueltznSuetu3ue,{e:e1:odenp epy 'uee.{ueuad
qEnqoss313u?qe^\?fqelepBrur qe1rl e,{u:euaqaseuoJe)l q4ll
rp ?fuuu)lsrlnuouleprl nsrlog lur u,{uqElllISeq1nqos.l31
InPnl
Ie/,r{B
uoq{ueu 8us,( qulrJrpussut,ff8b Inuql u€Ilplle,{ued uDlres?pJoq
.oulrlg .nuos ltu\nH uY, ,oq4q9 pltkny lnpnf qu11e33ut1 s
'1nqas:a1
drrlsnu
-eu qElseuurE[Bpl€deprat 3ue,{ uequ..tefuep e,^At?J-?MteJ
qnrnlos
'efes
qelll
uerlnq
e,{u
tut rutx,{e} Inuql
qslepee,4upnqBuunueN
-pnsleu'lu! qetll q8ls€uurl?,{u3d
qelouBllroqrp3ue,{lnpnf qelepe
nlr reuoq SueA,owog sltol0(s0w Dtv, ,xDpylv
lnpni undepy n

BEBERAPA KESALAHAN CETAKAN TERDAHULU
pentahqiq
cetakanterdaTentunyakita tidakmemungkirikeutamaan
hulu serta usahanyayang patut dihargai.Hanya saja banyakterdapat
Jarangsekaliorangyang
kesalahandi sanasini dalamcetakantersebut.
tidak keliru. Di antarakode etik ahli ilmu adalah ulamayangdatang
menambah
kekeliruanulamaterdahulusehingga
kemudian memperbaiki
yang
sudah
bagus.
sesuatu
bagus
sebagai
berikut:
tersebutdapatkita kelompokkan
Kesalahan
Pertama: KesalahanCetak.
cetakdalamcetakantersebutyang
Banyak sekaliterdapatkesalahan
rnungkin saja dapatdihindaridan dapat ditekanseminimalmungkin.
kesalahan
itu dalamcatatankaki dan
Sa)-atelah menyinggungbeberapa
sebagiankesalahantersebut langsung saya perbaikidan tidak saya
sebutkandalamcatatankaki.
Kedua: Kcsalahan Dalam Editan Teks.
ini dibagimenjadiduabagian:
Kesalahan
I.

Kesalahandalam memahamiteks,hal ini terjadiberulangkali.Nadi antaranya,
selainnya
beberapa
mun disinisayaakanmenyebutkan
pada
Di
antaranya
adalah
di
dalam
kitab
ini.
pembaca
temui
dapat
halaman 273, ia menambahkankata hujjatuka (hujjahmu)setelah
kata bathalat (batallah), ia mengingatkanpembacadari hal itu.
Sementaraia sendiri sepertinya tidak mengetahuimakna yang
dimaksudoleh penulis.Silakanlihat komentarsaya padacatatan
kaki nomor 633 dalam kitab ini. Di dalamnyaterdapatbeberapa
faidahilmiah.
Pada halaman396 dan397 buku cetakannyaia menukarkata isyarah
(kata benda) menjadiasyaaral(katakerja),ia mengingatkanbahwa
bahwayang
dalam kitabaslitertulisisyarah.Sayatelahmenjelaskan
tertulis di kitabasli itulahyangbenar.Silakanlihatcatatankaki no:
892,894dan 895dalamkitabini.
tempatyangmanaia keliru
Secararingkas sayasimpulkanbeberapa
teksaslinya.Silakan
dalam menukartekskitabini danmenyalahkan
sendiri
sebab
banyak
faidah
terdapat
di sana,berikut
anda lihat
nomorcatatankakinya:930,937,938,975,977 dan979.

o

-reuaqos
3ue,{slpeq qenqosrley8ur.ra5uu1te.{e,rlrrrp
ur resle nule
urnun ueJeque8r:aquau er lEurului nelv
slrpeqIBlal reua8uatu
JreqpnelEqrqeqsqeledelnqosralslrpeqlefe:eprnqelaSuauInlun
'qelrl ruEIBp
unpec:e13ue,( resle uep slrpeqfr:q1e1
eSSurqas
111ns
ueltnqa,{uauLu€lspssnl3ue:n1brbbeqnuledue1 ede:aqeqLueluq I
'ruslEuap slrpuq
Jgq1ul urulupuuqulesay:rfrlay
'Ipprl elel 3uepe1uepe,{uuelle8urSuaur
er e1e1
'r1se
uellnqoi(uaur
slal u:BIEp
3uepe1
terurlelede:aqaq
1epr1e8ni e1
'etuelnu€sue,\\
qelr)-qelrIIelec
'e,{ur1sz
-uau tuelBpledalSurled3ue,4qe13ue1qe1n1r
eueute8eqas
dr:1snuuule,{usn:eqas
luiel tnJnuaty uedulepal
I€lerrp lur qelr>1
ueln:n eped ppereqnerlequeqe,r'el'rlse qelseu uIEIep l€qeped
'uee,{uugad
qeJalas
l1w u:t,(,{e} Inuql uletul
Inlueq ueltunlupouatu
n1e1
SueK
uel€loJ blbbeqntgn
ueqe,reluuSueprur nlnq telnuou
'gl€ rourourIpI uelelulepede'(esrslrro) tet{rl
'glt uep
Llt'9IE
nlnq 891 uctueleqePedP,{ulesll,{eolet!
uelelrsuepe,{uue>1elac
3ue.{ e1e1
qeqnreu ledep n1 IEq sueu 3ue,{ 'rlue8rpeXusnreqas
-€lBI nplequlrl slot urelepuedtstselel-?1eluultleqredu:eruSuerny 't
'€66rotuoullerl ueleleJleqtl uelells'n1rsrp e,{upnslutu
su:a1 leSues8ue{ 3ue:o-8uero)
uep(e,{uue8ueluousd
uelselafe,tus
,l)plpDl-iD lplfuEul s^uls)Elo?ulu) tfuS .;st]:! ?ur:n) t(ueulcur
'rls€slol tr'tulepsrlnuol uellluec,, :ln1t:aqreSeqas
uDuttpnzpzp
-DlDlEUr\Ie\trelueu;oSuaru
et eXuuelele: nlnq 6Et uetrluleqeped
'nlts rp q€rulr qEplEJ
teqtlsultedepepue'ZI :rotuou
'(ueleru
lqle rp uelef:oq) nnsn11ot13
IIDI ueleleclutlll uelelts
tlue8
qel€pereuaq 3ue,(e.trqequelse3a1eieg nnsttlo, 1eur1u>1
nnwtln,letutlelueltunlue:uaulBI(tut nlnq tuelepZ/ Jotllou
rc?eqas
rIeI uBlEleJ1eqr1)eXuuelelacnlnq 99' uetueleqeped e,{ulustyq
'u,(upuqnfr
llseqqel?penq srlnuadqalo
uelurn]uetuotu
pnsleurp 3ue,{Bu>I?tuIJPpqnul le8ues 3uef, e1e>1
unrue5l
srlnuadqalo
n4snf
et
uep Ilse slet qeqnleul
e1u13uepu>1
ledal
ledep e1r>1
uelur8urrp3ue.( serelas8ue,(euleu: tnqelsSuaru
ue4luqrad
s>1sl
3ue,{
8ur1ed
3urled8ue,{slol qrlrtrrauue8uoq'1edsl
-urour3uern1et 'se1al3ue:n1 3ue,{tlse slol uelep elel ede:aqaq
'a
rnruoueu€t PIIto) tedot SurledSueKs1a1qllltuatrluslep nltla)

nya diriwayatkan oleh Al-Bukhari dan Muslim sertaoleh yang
lainnya,namun muhaqqiqmenisbatkannya
kepada salahsatuatau
dua kitab sunanselain Al-Bukhari atau Muslim,dandiapuntidak
menyebutkansyawahiddanmutabiah (riwayarriwayatpenyerta).
2.

Kadangkala muhaqqiq juga tidak merujuk buku_bukuyang
menyebutkan
derajathadits-hadits
tersebut.

Keempat; Kesalahandalam mencantumkanbiografi para ulamadan
tokoh.
l.

Dalam hal ini muhaqqiqhanyaberpatokankepadasatu referensi
saja. Padahalbiografi ulama atau tokoh tersebut
tercantumdalam
banyakreferensi,
bahkanmungkinlebihdari sepuluhreferensi.

2.

Hal itu menyebabkan
iajatuhdalamkesalahan
yangjugamerupakan
kesalahanbuku ref'erensiyang menjadipatokansatu_satunya
bagi_
nya. Padahalitu bisa saja dihindaridengan memeriksa
referensi_
referensi lain. Misalnya, ia terlalu berpatokankepadakitab Taqrib
At-Tuhdzib yang terdiri dari dua jilid. Di dalamnyaterdapatbebe_
rapa kekeliruan penyebutannama-namaperawi. Contohnya,ia
mencantumkanbiografi Ubeid bin Hisyam Al-Halabi.Namun ia
salah menyebut namanya,ia katakan:Ubeidullahbin Hisyam.
Sebenarnyanamaini sudahbenartercantum
dalamnaskahasli kitab
ini, yaitu Ubeid bin Hisyam.Akan terapi muhaqqiqjustrumenggantinya menjadi Ubeidullahbin Hisyam.Lalu ia mengingatkan
bahwa di dalam bukuasli tertulisUbeidbin Hisyam,danmenegaskan bahwa nama yang dicantumkannya
itulah yangbenardengan
merujuk kepada naskah Taqrib At-Tahdxib tadi. Silakan lihar
halaman414 dalamcetakanyanglalu dan lihatjugadengancaratan
kaki dalam buku ini nomor 934, disitu saya sebutkanbeberapa
perincianlain besertabantahan
danpenjelasan.

L

Pada halaman256 dalam cetakanyanglalu ia menyebutkan
dalam
biografi Hajjaj bin Hajjaj Al-Bahili: ,.Meriwayatkan
dari Anas,
Qatadah,Ibnu Sirindanlainnya.Sayakatakan:.,yangbenaradalah:
'Meriwayatkan
dari Anas bin Sirin dari eatadahdan lainnya."
Silakanlihat TahdzibulKamal (ll}32.t.

10

,l
'qEqenptpsfurr.u
rSEqe,{esnlPl 'tut .Dt!t!r!g /n/.rr)ir qetrl nlre,('qe,{rzn?f-lv rur,{,{po
nuqJ urprul ueqsMBIrsueq Bnpsl u€r3eqereluaues'etxBln qnftrl
'uerSBq
enp rSeqeies rul qplr)
usp ueqe,refrsuaqeureuoduPlSEq

zI
'qolI qsurppelnr! rp tnqasroluee{ueuadsele
r:aquau 3uu,{uueln uedelapge.l3orq
uulunluecuaurefeg 11
ueqe,tref
'rureqedlp
3ue,4EtpI-el€Ieuleu.ruelsulofuoru
e8nle,'(eg'61
111ns
'rurqelll ujel?p
rleurll ueqeleseuuadede:aqaq1n1unbrbqel uelunlueruaru e,{e5 '6
', DDUIDS
sltDlb. snw uv,
unpt!1v qe1seuue?uep uo1n| pM totDrls slbnozq ol4 ,DuoS
slbnozq Dufig tlttuDzD*nl4llv \e>FEu uelSurpuequaru e,{eg 8
'uelnfn: ueqeqre8eqas
e,{uure1
rsuuo3er
ede.t
-eqoquellerp.{st8uou
e,{esunueN'lul qptrl tueleprp tnqes:0l8ue,(
qoloi u?peueln e:edgerSotq se13ur:eletas uelurnluacucue,{es L
'epe3ue,4sllpeqqelll IsuaraJer
qnlnlosuep
'lnqasral
lnqasrel fr:pp1 uultnqa,{uetupnsletrrreqleptt e,4usuEp
uenfnl ue8uoplu! qeill
slrpeqlefe:ap tnqela8uaur
tedupecequ.rad
ureleptedepral8ue,( :es1z upp slrpeq fr:q1e1ueluntuetuaul u,{es 9
'qeurppelnu urelepe,{uetelue
tp edaaqaq
uellnqos e,{esuep lul qelll LrelsP Sutsetu-SutseuB,{uluduat lp nll
lsq uellnqos e,(e5 eXuunleqesusleloJ nlnq qBI uelelsc uped un1
-uec:al3ue,{e,{uueqeluseq-uetlelesol
e,{es uep
uellnlaquroru>1e,4uuq
e.{e5 S
ueltpe
3ueln
us>1t:aulau
usp
uetslaro)
brbbeqnu
e,'(urunlaqes
srlnuod
qalopnsleturp8ue,{ tensos:euaq 8ue,{snleur uequou uSSurqes
'V
q?]rl uelpp ledep:e1 SueX e1e1 ede.raqequollnloquaru e.{e5
'e,tuure1
8ue,(IlPp Ilcol qrqal3ue,{uestlnt
uanln ue8uap[] epuelrroqe,{esuzpqelrl ueletulp n1t uaourouad
ueqledtuele,{e5'le,(e:ourou u?p lelns etu?u uellunluecuau e,(u5 €
'Z
'1u1u:eq
telerequaquaruufe5
eduulecpqlpltlns 3ue,{e1e1-u1e1
'rtuq-lleqEJeJas
e,{eg I
slrpequeple.(es1s1eslt.teruaru
: IY>IVd VAVS ONVA ICO'IOOOIf,I

I

Hanya kepadaAllah sajalahsaya memohonsemogamenjadikan
melihatwajahNyaYangMulia
mengharap
amal ini ikhlas semata-mata
dan dapatditerimaolehNya,dansemogabukuini memberimanfaatbagi
Amin.
setiaporangyang membacanya.

Ditulisoleh:
Abu Muhammad
Rabi' bin Ahmad bin Farhaat Khalaf
Minthi Syibral Khaimah Kairo
Senin25 Rabiul Awal l41l H
l5 Oktober 1990M

12

e,
'(zbe)lee.n/n
'(o9t
'(bEt
FUsnH
n4l46ns
llr,r)
lIlD qeuluex-M)erno-pv uQp(tztlt) qe.teqpeqnl!
qe|ezo zpnterezpelst(6ta-69tlx\ erqnx-tv qe,,L4l!le,1s
lebeqeq! qel)i uetep netFq ueJootqleqn

r'H 99t unq€lrqlv lrpBurnfE lBESuel
epedoussJpleJeauepore) aI tl8que) netleqltles qnlef qlla)
'lleq
't33url
!,nqpB^\pl
de1a1netlaq unrueu
3ue.{
qsrnuruepeucqrepos'pnqnz
'nurl
urldrsrpre8eqraq
uslnpnpol uppnrull rlrlltuetu nerlequndr1sa61
tuelepqetrl qnlndeiurlsnle:es3ue:n1qtqalsrlnuar.unprleg 'qeqlnqlraq
se8nlrqe:asrp
euosrqpebrpefuaru
ueprefe8ueu:
ielSuerp uep snlseulee
nerloqe33urq'e(uueletlnureu-r
e1o1oq Suupunrp
le8uesqe,{r:rqsepueqel
-urrotued:oruas
qolol nellaqr:rpupedqedulleu 8ue,(nurp uep esetq
qelqedurel
n rlefuaua5 qeqlnql uep :elu8uau se8nt
Jenlepuet-epuet
lq?reslpnpllaq uelpnua) 'slrpequEp rsJel 'n^\qeu'qe{ge1tq1 lnqsn
'qrbg
nerlaq'nelloqepueqe,(e
epedoqnulr tnlunuaur
lnqsnnu:1r.refe1aq
nlnqepqlqepel qeletasor€) a1 qepurdnerlequsrpnula) qefgnuull
-lV q€roep rp elol nles qeles(pEt{V-lVleqps) plqv.-lv IEqeS elol
eped uo1:tqaltpn€llog sllppeqnut
lp H €89unqetr€Jerls nles 1e33ue1
3ue:oese8nIueplsJet llqe 8ue:oase8nf nerloq'nmqeuuep qrbg lnqsn
nulr Sueprqureleprlqeeueln 3ue.roa5rlqng-sv u€seH InqV BSnt{ utq
Jnsn^ urqueureJ urqllv ulq ue) lnpqv ulq llv Eueuraqnerlsg
'I)SNS-SVNIOONAIOVI'I

V1IS,IV{ Nv)IUVNTflCNfl

IAICNVA

Y!\tv-Io Yuvd I{vucolg

Fatwa
BrografrParaUlamayangHengeluarkan

2.

SYAIKH JALALUDDIN BIN QADHIAL-QUDHAATHUSA.
MUDDIN AL-HANAFI.

Beliau bemama Ahmadbin Al-Hasanbin Ahmadbin Al-HasanArRaazi Ar-Ruurni Al-Hanafi Abul FadhaailQadhi Al-Qudhaat.Beliau
dilahirkanpada tahun651 H atau652 H di Ankuuriyahsebuahdaerahdi
negeriRomawi.Beliaumenimbailmu Al-Qur'an,nahwu.tafsir,fiqih dan
hadits.BeliaudiangkatsebagaiQadhipadausiatujuhbelastahun.Beliau
pernah mengajardi Syam. Apabilajatuh sakit beliau seringberkata:
''Rasulullah mengabarkan
kepadakudalam mimpi bahwaakudiberi
!!
umurpanjang."Danternyatabenarsepertiyangbeliauucapkan.
Beliau dikenal sebagaiorang yang sangatmenyukai alim ulama,
pelajaran
dalamsatuhari
danmampumenghafal
dalam pengetahuannya
dari jabatanqadhi
sebanyaktiga ratus baris. Beliau diberhentikan
beliaudi akhirusia.Namunbeliau
disebabkanketulian yangmenyerang
Beliauwafatpadatanggall9
tetap mengurustiga madrasahHanafiyah.
Rajabtahun745 H.2

3.

QADHI AL-QUDHAAT BURHANUDDIN BIN ABDULHAQ
AL.HANAFI.

Beliau bernamaIbrahimbin Ali bin Muhammadbin Ahmadbin Ali
bin Yusuf bin Ibrahim Al-Hanafi, lebih dikenal dengan sebutanlbnu
Abdul Haq, karenabeliau adalahcucu DhiyaauddinAbdul Haq bin
Beliaubelajarfiqih, bahasa
Khalaf Al-Hambalidari anakperempuannya.
menimba
ilmu-ilmulainnyadari
Arab, Ushul fiqih dari ayahbeliau.Dan
ilmu
alim ulamadi MesirdanSyam.Beliautelahdiberiizin mengajarkan
Ushul Fiqihdanfatwapadausiadelapanbelastahun.Dan beliauberhasil
meraihderajatpuncakdalammadzhabHanafi.Beliauwafatdi Damaskus
tahun744H dalamusia76 tahun.l
padabulanDzulhijjah
beliauberkata:
tidakmengetahuinya,
Muhaqqiqcetakansebelumnya
"Saya menemukanbiografibeliau.oSayakatakan:Muhaqqiqtidakdapat
kepadabapaknyalangsung,
menemukanbiografinyakarenadinisbatkan

Uhal Al-BidayahwanNihalah(XIVl2l4) dan Ad'Ounrul KaninBh(11214)dan lainnya.
lihat Ad-Duarul Kaninah(1148\.
sebelumnya
hal455.
sd'na'cetakan
Al-Kalam'Alaa
l4asalatis

14

9t
'(6?tlll tlpupex
ruen1-pv uep(6t1lt{) qeqezl zpne.rezpetgqett\ )eqtl

uelep qrlrdr3tlPdepuad
s !leqtxBHqeqzpPtu
-ledepuad
unsn,{uar!
qelalnerlaB snlssuec elol rp [lp?o u€teqEfSupB
-eueu qeuradnerls8 euesrp lnpnpuadr8eqqEplpJ
uoquraru
le,{uBquEp
llsat{ ueSaueI ntulrlntunuatulBISuEreq
nEllaquerpnljla) Eplll'xr{rsEru
nerleqlPess,rteJraqqelelnerlag qBi(nuruJ
nuql uelsl lnqlre,(s Epedrl
pdelaqaq
nulr ulldrsrpre8pqraq
equrueuruppnlnq
uefelodl'uel'u
qeuled
nerlag brtueu uup lnqsn 'qerV sseqBq'n,rq€u 'strpeqSueprquelup
uruos rreq
r€I€d qelupsnErlogH €69 unqel ueq,e.{guelrqruas1e33uu1
uu8uap srlnl nerlaq3ue,(eueu.rre8eqog
eppdrrqelnerloq'ulpuasus8ue1
'lBqBf-lVrqpe) nuql uelnqas uu8uep
leuolrp qrqal 3ue,{ r1eqr.ue6
-lV q€uepno urq pBtuqv urq pBuueqnt\l rpurn nqv urq qBllnpqv
urqupspH-lvurq peuqv urppnye.re,{g
spqqv InqV qelEpenerlag
'ITVB'\IVH.TV
'9
NYSVH-TV NIg OVWHV NI(I(IN{\|UYAS
'e,(ugaSorquelntuauouunloq eBnfB,{utunlaqas
ueletccbrbbeqn4
'e,{ur:rpselrluapre,{esr8uq selaf urnlog e,(ue,r1e;urelep uel1ere,{sr
-rp eueure8uqas
selerp lnqesralrpurn nqv r:ep €lepnesqelepeel
.IXI'IVhI-.IV (I'IVA\'INSY

NIA HY.ITN(SV

'S

'e.{uUPrSorq
uel
'qD/^oqs
-nurououunlaq e8nle,{urunleqas
uelBlerbrbbeqn6l
LlstqaDLD
nqo o,x'nrwy nqv BleI 8uepe1uup ieun nqv srlnual e1e1Suepe)l
'e.(uue1n1nf
netes,{ulud€qeueu'efueueu ederslecelau Irseqr3qunl6q
e,{esSuurulesredueseue:e1'u,(uge.rSorquBlnuououi urnlaq B,(eS
''
.I)ITVI^I-.IV
OI'IYA\'IOSV NI{ dYhIN NSV
'!u
lslp
rnuet Epue3ue.{eueure8eqas
nqr leqrd r:ep e,{u1a1e1
epedal leprl
p le] uexrenp6uew6ue,4ewen ued lJp.t6olg

&;oqGnParaUlamayangMengetuarkan
Fatwa

7. SYAIKH IMADUDDIN BIN KATSIR ASY-SYAFI'I.
BeliauadalahAl-llafizh Al-Kabir Imaduddin
Ismailbin Umarbin
Katsir bin Dhau' bin Katsir Al-BashriAd-Dimasyqi.
Beliaulahirpada
tahun 700 H. datangke kota Damaskuspadasaatbeliauberusiatujuh
tahun. Beliau telah menghafal matandan kitab-kitabmukhtashar(ringkasan) dan pernahmenyertaiSyaikhulIslam lbnu Taimiyah.Ketika
masih kecil beliau telah mengarangsebuahkitab berjudul Ahkamut
Tanbih.Beliau jarang sekalilupa.Beliaubanyakdipujiolehalim ulama
di antaranya.Al-Huseini.Al-lraqi dan lain-lain.Beliaumenuntutilmu
secarakhususkepadaImam Al-Mizzi dan menikahdenganputrinya.
Beliau banyak menimba ilmu dari mertuanyaitu dan juga banyak
rnenimbafaidahdari SyaikhullslamIbnuTaimiyah.Beliauadalahulama
paraperawi)'ang sangathafal matan hadits-haditsnabidanmengenal
perawinya. Beliau telah menulisbeberapakitab tentangmasalahitu.
Karanganbeliau yang palingpopuleradalahTofsirAl-Qur'anAl-Azhim
danBidayahwan Nihavah.Beliau wafat padatahun774 H.6

8. AL-IMAM SYAMSUDDIN IBNU QAYYIM AL-JAUZIYAH.
Penulis kitab Kasyful Ghithu' 'an Hukmi Samao'il Ghina' ini.
Nama beliauadalahMuhammadbin Abu Bakarbin Ayyub bin Sa'adbin
Hariz bin Makki Az-Zura'i Ad-DimasyqiAl-HambaliAbu Abdullah,
lebihdikenaldengansebutanIbnuQayyimAl-Jauziyah.
Beliau lahir pada tanggal7 Shafartahun691 H. Sejakkecilbeliau
telah belajarbahasaArab dan ilmu-ilmu lainnyadari beberapa
orang
guru, di antaranyaadalahAbul FathAl-Ba'labakkidanAsh-ShaffiAlHindi. Beliau amat menguasaiilmu fiqih dan faraidh.Dalam bidang
hadits beliau banyak merujuk kepadaSyaikh JamaluddinAt-Mizzi.
Beliau menuntut ilmu secara khusus kepada Syaikhullslam lbnu
Taimiyah selamaenam belastahun. Beliaumenimbailmu tafsir,fiqih,
hadits,faraidh,ushuldan ilmu kalamdari SyaikhulIslamsehingga
beliau
menjadi murid terkemukaSyaikhulIslamIbnuTaimiyah.Beliausangat
mencintaigurunyaitu sehinggajarang sekali meninggalkan
pendapatpendapatnya.Beliaulahyang menyusundan menyebarkan
buku-buku
Syaikhul Islam Ibnu Taimiyah. Dan ikut dipenjarasecaraterpisah
Lihatkitab SyadzaQtudz
Dzahab(VV23l) danAd-DurarulKaninah(I/399).

16

tl
'preznqvre)i€g
evea
ue6rup\nqtupslve^lnqnlee^eH'qe|tzAe?Vu.rMednlqtLrep(89l/ll)urrx/nleMlpPH'(g9llll,\)
'(99I1IN qeqezopn ezpels
-zvue6uuQ\uel,vlv 'unnunqzqzvnl.4sPx
qet\U.relep
teduralederaqaqp
'lEbrlti,ltew lnJpeg-M'Gz) teen/'|4fite/q'ng '(692) ttsplqtnUlv aptn lv '(6bzlx) ltexqezlv Lun[nN
-uV 'izlit) ttpuae, puno-pv 'GtZlAlxJttp,leqlN
ue/r qelleplgtvqel\ uretepnelaq Uer6orq
]eqrt

qelotas
3ue,(null uesue,\\u?)leSSuluotu
leBuES
, e8rpqraq
n11e.teped lEJe,^nsrlog
6 1g1unqetqeie1 €l slure) rueleru,e,{s1
'etunp
1e33utuau-t
qus?rpEtlreledaBuauuetp
qelotoslnqtsJolqe,{rzneJ-1y
nerlaqupueqe,{e
-nrue1qe.'(rzne1-lV
quselpeturp :ele8ueur
qeserp€tuuep qe,{r.rpeqg-sv
epedalSunlue3rsqlepn uep ep?leqntr IIIPp
nerlefl'ersnueru
ledepuod
rtnlr8ueurnlelasnerlsg qel1y eule8eelequrotuurelsp
efeseuuu:rp1r1ep
undedetsepedal tnlet 1epu uep ralnletleds 3ue,{ tedepuad-ledepuad
rlrlrruotuJue 'nrrtlr urldrsrpre8eq:eqerpedollsuaeu?slel nerlog
'e,{51epeda>1
dereq8uauuEpuoqouetunlelos
'e,{pupedalrleqruol ueut8uteluep qsllv epedal elutc ese: tqnuadrp
'e,{uteleqs
Susfusdle8ues uep pnfzqel
nerlaqepe6 'lllzpraq n1u1os
'q?pequequn1a13ue,{SueroasqelupunellaB uelseqeqrpundnerleq
tuJenruelsl1nq1e,{5qBlotos'Inque3ue8uep lncadrpIlqules81uns€le
rp elol 3ur1r1e1
lerprpuepuelqeJallpqeptasqn,pb Ip e,{un:n8 euusraq
p^qef uexJenlaauat46up,4eaen pJed ller6olg

alll ror*;

p.trrll ir.rtl

Ya Allah Yang Maha Mulia mudahkanlahurusan kami dan tolonglah kami I
Bentuk pertanyaan yang ditulis pada tahun 640 H untuk suatu
keperluanketika itu. Bebeparalmamahli ilmu ditanyatentangmasalah
tersebut,kemudianmerekamemberikanjawabannya.Allah tidakakan
dunia ini dari paraalim ulamaahli ilmu yangmenjelasmengosongkan
yangtelahditurunkanNya
kepadamereka.
kan kepadamanusia apa-apa
Dan dari orang-orangyang berpegangteguh dengansunnahnabiNya.
Sesungguhnya
umat manusiaini akan binasajikamerekahanyaterdiri
tidak ada
dari satujenis dan golongansaja,tidak ada keberagaman,
ilmu
dan
dien.
Apabila
ahli
ilrnu
telah
diwafatkan,
dalam
keterpautan
amar ma'ruf nahi mungkarditinggalkan,makajadilahyangma'ruf itu
hal
adalah yangdianggapbaik olehnafsudansyahwatmanusiasehingga
itu hanyalahapaitu menjadisebagaisebuahtradisi, dankcmungkaran
adalah
apa yang tidak biasa dilakukanmanusia,meskipunsebenarnya
dantermaktubdalam
dien yang diturunkanAllah melaluirasul-rasulNya
duniadanpertandasemakin
kitab-kitabNya.Ketika itu rusak binasalah
dan
kepada
Allah dari kesesatan
Kiamat.
Kami
berlindung
dekatnyahari
semogamenjagakita kejahatandiri kita. Amin

BENTUK PERTANYAAN
alim ulamayangmulia-semogaAllah
menurutpendapat
Bagaimana
nyanyitaufikNya-tentangmasalahmendengar
senantiasamencurahkan
an yang diiringi dengantabuhanrebana,seruling,alat-alatmusik,telainnyamisalnyadengantarianyang
pukan tangandan jenis permainan
'

di halaman
kamj menemukannya
Kalimat ini tidak terdapatdalamnaskahcetakansebelumfiya,
hal81
pertamadalamoaskahasli yang juga telah dicetakoleh muhaqqiq
celakanpertamasebelumnya
namuntidaksingguog
samasekaliolehnya.

t8

6t
sluefas
elunqeLoue)eu]lpeserq6uel ueqnqurnlal

*

r_rrro.1a'n
1(-1q ))

rrl ' 1 . nf,
g;--t'0-ro Oc;1t'
r( .tr
' . . t f*
,"4' 'i,.''",

trrtn ne fl d

uelep:* q€llnlnsPU
:e{uslrpeq
qalotrrqasrp
3ue{ ue:e13utrutal
Inseulal nll eleleul uelunq:adqeledc
'ue8uelueiuop
qelnele
eleqed
uECI.)€plt
ledepuarueiuuusll uep tleq
e1c:aurqeSocuau3ue,{3ue:oqeludc uup elalau uelenqladqe3acuaut
qelnely l1nseX
npuu:aderedue.le[e
uepuuuteut:ad
qelqelog
"u€llleqal
quJIV tle,mue:efeInsuural ntr 1eqqe>1udyueCI (;lll€q
lrlr8uad uup
qelnetebeqluserr.rlal
lnqasleluelenq:adqeledy ;eruuie ue:efu ru8eqas
uep S qellnlnsegupedol tltt 1eq
ellas nerleqlPqDqEs
e,(uueqrpefuaru
ueInIPl eltl sn:cq3ue,{ edy ltnqas:at
uelleqsluau3ue,{3ue:odepzq.rat
qeledy lelaraur ute11 eueute8eq:s
LIsllnlnsBU
uelnlelau *
trelenq:ad
3uu,{ t:tp
upedal qe11y ut:11er:e.'(stp
ri5leqpr:rp uepe,ipeqrueq-uqueq
uepuuteul:l Inseuuallnqoslaluelunq:adqeledy
uelulapuadeuerBs
qte:au E{ueqrtuel ulelss
.. 1er:e,{s
elorelN qe1ly epudal
qteloulqeleltue;., :uelele8uaul
undepe'te1r1eq
uelele8uaulUBC qeu]
e,trqeq
epede1a:aul
u,{u1e1r1eq
ersnuuu1efe8uau.r
'rde
-e:e1re8eqes
n 1eqde38ueulalehl ulel-ur€luep leln Sue8euotu
'VeJep'6unzpn
tl-radas7r.rnfsrlnqas e1s:
unepue1:enla8uau
qn1ue,(uau
-eur3ue,{rsqaleede:aqsq
elarau ule13uepe)'qesop
ue>luoluogadueur
't33uluau:E)alau ?lens-elense1e13uepe;1
-ueuruppne8uos'>1t13ur:ou
qleleu qelol nue)..
tedep1epr13ue,{