Nota Ringkas PT3 Sains - Sumber Pendidikan tingkatan 1

SAINS TINGKATAN 1

www.petaminda.com

Peta Minda Untuk Sains PMR

TINGKATAN 1

H. MIKROORGANISMA........................................................ 8

BAB 1 :
PENGENALAN KEPADA SAINS

I. ORGANISASI SEL MANUSIA.......................................... 8

A. SAINS: SEBAHAGIAN DARIPADA KEHIDUPAN
SEHARIAN........................................................................ 1
B. BIDANG KAJIAN............................................................... 1

J. MANUSIA: ORGANISMA KOMPLEKS........................... 8


TINGKATAN 1, BAB 5:
UDARA DI SEKELILING KITA
A. KOMPOSISI...................................................................... 13
B. UDARA: SATU CAMPURAN............................................. 13

TINGKATAN 1, BAB 3:
JIRIM

C. KERJAYA........................................................................... 1

C. CIRI-CIRI OKSIGEN DAN KARBON DIOKSIDA.............. 13
D. OKSIGEN UNTUK RESPIRASI........................................ 13

A. CIRI-CIRI............................................................................ 9
D. MAKMAL SAINS (1).......................................................... 1

E. KARBON DIOKSIDA DARIPADA RESPIRASI...............13

E. MAKMAL SAINS (2)......................................................... 2


B. TERDIRI DARIPADA ZARAH YANG
SANGAT KECIL............................................................... 9

F. OKSIGEN UNTUK PEMBAKARAN................................ 14

F. MENGGUNAKAN PENUNU BUNSEN............................ 2

C. 3 BENTUK JIRIM......................................................... 9

G. PENCEMARAN UDARA.................................................. 14

G. SIMBOL BAHAYA............................................................. 2

D. SUSUNAN ZARAH........................................................... 9

H. KAWALAN PENCEMARAN UDARA................................ 14

H. KAJIAN SAINTIFIK.......................................................... 3

E. PERGERAKAN ZARAH................................................... 9


I. KUANTITI FIZIKAL.......................................................... 3

F. KETUMPATAN................................................................... 10

J. PREFIKS........................................................................... 4

G. TERAPUNG ATAU TENGGELAM?............................... 10

K. MENYUKAT PANJANG................................................... 4

H. CONTOH PERANGKAAN............................................... 10

L. MENYUKAT LUAS........................................................... 4

I. APPLIKASI CIRI-CIRI JIRIM.......................................... 10

O. MENYUKAT SUHU.......................................................... 5
P. MEMILIH ALAT SUKATAN YANG SESUAI..................... 6
Q. BERAT DAN JISIM.......................................................... 6

R. PERBEZAAN ANTARA BERAT DAN JISIM................. 6
S. KEPENTINGAN UNIT PIAWAI....................................... 6

H. PENGALIRAN HABA DALAM
FENOMENA SEMULAJADI............................................ 18
I. KONDUKTOR DAN PENEBAT HABA........................... 18
J. KEGUNAAN KONDUKTOR HABA................................. 19
K. KEGUNAAN PENEBAT HABA....................................... 19
L. KESAN HABA KE ATAS KEADAAN JIRIM................... 19
M. RINGKASAN PERUBAHAN KEADAAN JIRIM............ 19
N. APPLIKASI PENGEMBANGAN DAN PENGECUTAN. 20
O. MENYELESAIKAN MASALAH DENGAN
PENGEMBANGAN DAN PENGECUTAN..................... 20
P. PENYERAPAN DAN PEMBEBASAN HABA................. 20
Q. KEBAIKAN PEMINDAHAN HABA................................. 20

A. TENAGA: Kebolehan melakukan kerja............................ 15
B. BENTUK TENAGA.......................................................... 15

TINGKATAN 2


C. SUMBER TENAGA.......................................................... 15

BAB 1 :
DUNIA MELALUI DERIA KITA

D. PERUBAHAN TENAGA.................................................... 15

A. 5 DERIA............................................... 21

E. SUMBER TENAGA TIDAK BOLEH DIPERBAHARUI..... 16

B. ORGAN DERIA DAN FUNGSI................. 21

A. UDARA.............................................................................. 11

F. SUMBER TENAGA BOLEH DIPERBAHARUI.................. 16

C. MEKANISME RANGSANGAN HINGGA
GERAK BALAS...................................... 21


B. AIR..................................................................................... 11

G. MENGGUNAKAN TENAGA DENGAN CEKAP............... 16

C. TANAH............................................................................... 11

H. MEMELIHARA SUMBER TENAGA................................ 16

D. MINERAL........................................................................... 11

I. PEMBANGUNAN SUMBER TENAGA BOLEH
DIPERBAHARUI................................................................ 16

M. MENYUKAT ISIPADU CECAIR...................................... 5
N. MENYUKAT ISIPADU PEPEJAL.................................... 5

TINGKATAN 1, BAB 6:
SUMBER TENAGA


G. JENIS PEMINDAHAN HABA.......................................... 18

TINGKATAN 1, BAB 4:
KEPELBAGAIAN SUMBER DI BUMI

D. DERIA SENTUH.................................... 21
E. DERIA BAU...........................................21
.
F. DERIA RASA.........................................22

E. BAHAN API FOSIL.......................................................... 11
G. DERIA PENDENGARAN......................... 22

TINGKATAN 1, BAB 2 :
SEL SEBAGAI UNIT ASAS HIDUPAN

F. BENDA HIDUP...................................................................11

A. SEL.................................................................................... 7


H. PERBANDINGAN UNSUR, SEBATIAN, CAMPURAN..... 12

B. MIKROSKOP..................................................................... 7

I. LOGAM DAN BUKAN-LOGAM......................................... 12

C. STRUKTUR SEL DAN FUNGSI................................... 7

J. PEMELIHARAAN DAN PEMULIHARAAN
SUMBER BUMI................................................................. 12

D. MENGGUNAKAN MIKROSKOP...................................... 7

G. UNSUR, SEBATIAN , CAMPURAN.................................. 12

TINGKATAN 1, BAB 7:
HABA

H. DERIA PENGLIHATAN (1)....................... 22


A. SATU BENTUK TENAGA................................................. 17

J. KECACATAN PENGLIHATAN DAN
PEMBETULAN....................................... 23

B. PENGHASILAN HABA..................................................... 17

I . DERIA PENGLIHATAN (2)....................... 23

C. HABA DAN SUHU............................................................ 17

K. KECACATAN PENGLIHATAN LAIN DAN
PEMBETULAN....................................... 23

D. PERBEZAAN ANTARA HABA DAN SUHU.................. 17

L. CAHAYA DAN PENGLIHATAN (1)............ 24

E. PERBANDINGAN ANTARA SEL HAIWAN
DENGAN SEL TUMBUHAN........................................... 7


E. KESAN PEMINDAHAN HABA........................................ 17

M. CAHAYA DAN PENGLIHATAN (2)............ 24

F. ORGANISMA UNISEL...................................................... 8

F. PEMINDAHAN HABA....................................................... 18

N. HAD PENGLIHATAN............................... 25

G. ORGANISMA MULTISEL................................................ 8

iii

Peta Minda Untuk Sains PMR

O. JENIS PENGLIHATAN.............................25
P. BUNYI.........................................,........25
Q. KECACATAN PENDENGARAN.................26

R. HAD PENDENGARAN............................ 26
S. PENDENGARAN STEREOFONIC........... 26
T. GERAK BALAS TUMBUHAN......,............. 26

TINGKATAN 2, BAB 2 :
NUTRISI

www.petaminda.com

TINGKATAN 2, BAB 3:
BIOKEPELBAGAIAN

TINGKATAN 2, BAB 5:
AIR DAN LARUTAN

A. BIOKEPELBAGAIAN............................... 31

A. SIFAT FIZIKAL AIR.................................. 37

B. PENGELASAN ORGANISMA................... 31

B. SIFAT FIZIKAL AIR YANG LAIN.................37

C. 5 JENIS VERTEBRATA............................31

C. UJIAN KEHADIRAN AIR.......................... 37

D. PENGELASAN TUMBUHAN.....................32

D. KOMPOSISI AIR...................................... 37

TINGKATAN 2, BAB 7:
DINAMIK

E. KEPENTINGAN BIOKEPELBAGAIAN.......32

E. PENYEJATAN AIR....................................37

A. DAYA....,,,,,,,,,,,.......................................43

F. MENGEKALKAN BIOKEPELBAGAIAN...... 32

F. APPLIKASI PENYEJATAN AIR................... 38

B. KESAN DAYA.......................................... 43

G. LARUTAN................................................ 38

C. JENIS DAYA............................................ 43

H. JENIS LARUTSAN....................................38

D. PENGUKURAN DAYA............................... 43

I . BAHAN TERAMPAI................................... 38

E. APLIKASI DAYA GESERAN (1)...................43

J. KETERLARUTAN...................................... 38

F. APLIKASI DAYA GESERAN (2)...................44

K. AIR SEBAGAI PELARUT........................... 39

G. APLIKASI KERJA..................................... 44

B. KARBOHIDRAT...................................... 27

TINGKATAN 2, BAB 4:
SALING BERSANDARAN ANTARA
HIDUPAN DENGAN ALAM SEKITAR

C. PROTEIN.............................................. 27

A. SALING BERSANDARAN ANTARA

A. 7 KELAS MAKANAN............................... 27

C. PERALATAN MENGGUNAKAN PRINSIP
TEKANAN UDARA....................................42

ORGANISMA HIDUP.............................. 33
D. LEMAK..................................................27
B. EKOSISTEM SEIMBANG......................... 33
L. PELARUT ORGANIK.................................39

H. APLIKASI KUASA.................................... 44

C. INTERAKSI ANTARA ORGANISMA
HIDUP.................................................. 33

M. ASID DAN ALKALI................................... 39

I . KEPENTINGAN DAYA DALAM
KEHIDUPAN............................................ 44

D. KEPENTINGAN INTERAKSI ANTARA
ORGANISMA HIDUP.............................. 34

N. PERANAN AIR DALAM SIFAT
ASID DAN ALKALI....................................39

E. KAW ALAN BIOLOGI............................... 34

O. KEGUNAAN ASID DAN ALKALI................. 39

F. PENGHASIL, PENGGUNA,
PENGURAI........................................... 34

P. PENEUTRALAN....................................... 40

E. VITAMIN................................................27
F. GARAM MINERAL.................................. 28
G. SERAT.................................................. 28
H. AIR...................................................... 28
I . UJIAN MAKANAN.................................. 28
J. MAKANAN SEIMBANG............................ 29

Q. APLIKASI PENEUTRALAN......................
K. KESAN KE ATAS KESIHATAN JIKA
BERLEBIHAN DALAM ........................... 29

G. SIRATAN MAKANAN............................... 34

L. KESAN KE ATAS KESIHATAN JIKA
KEKURANGAN DALAM.......................... 29

H. KESAN PERUBAHAN BILANGAN
ORGANISMA DALAM
NOMBOR PIRAMID................................ 35

40

R. AIR: SUMBER DAN KOMPOSISI................ 40

M. NILAI TENAGA MAKANAN...................... 29

I. FOTOSINTESIS..................................... 35

N. SISTEM PENCERNAAN MANUSIA (1)...... 29

J. KITAR KARBON..................................... 35

O. SISTEM PENCERNAAN MANUSIA (2).......30

K. KITAR OKSIGEN................................... 35

P. HASIL PENCERNAAN............................ 30

L. PEMULIHARAAN DAN PEMELIHARAAN
ORGANISMA HIDUP.............................. 36

Q. PENYERAPAN HASIL PENCERNAAN..... 30

S. AMALAN PEMAKANAN SIHAT.................. 30

M. TINDAKAN UNTUK PEMULIHARAAN DAN
PEMELIHARAAN....................................36
N. KEPENTINGAN PEMULIHARAAN DAN
PEMELIHARAAN ORGANISMA HIDUP.... 36
O. PERANAN MANUSIA DALAM PENGEKALAN
KESEIMBANGAN ALAM...........................36

TINGKATAN 2, BAB 8:
SOKONGAN DAN PERGERAKAN
A. SISTEM SOKONGAN HAIWAN.................. 45
B. RANGKA DALAM..................................... 45

S. PEMBERSIHAN AIR................................. 40

C. PERBANDINGAN SISTEM SOKONGAN
DALAM VERTEBRATA............................... 45

T. CIRI-CIRI AIR BERSIH............................ 40

D. RANGKA HIDROSTATIK............................ 45

U. SISTEM BEKALAN AIR............................. 41

E. RANGKA LUAR....................................... 45

V. PEMULIHARAAN AIR............................... 41

F. PERBANDINGAN SISTEM SOKONGAN
DALAM INVERTEBRATA............................ 45

W. PEMELIHARAAN KUALITI AIR................. 41

R. PENYERAPAN SEMULA AIR DAN
PENYAHTINJAAN.................................. 30

D. MENGGUNAKAN TEKANAN UDARA UNTUK
MENYELESAIKAN MASALAH HARIAN....... 42

G. PENGELASAN TUMBUHAN....................... 46
H. SISTEM SOKONGAN TUMBUHAN.............. 46

TINGKATAN 2, BAB 6:
TEKANAN UDARA

I . MENGHARGAI SISTEM SOKONGAN.......... 46

A. TEKANAN UDARA................................... 42
B. FAKTOR MEMPENGARUHI
TEKANAN UDARA................................... 42

iv

Peta Minda Untuk Sains PMR

TINGKATAN 2, BAB 9:
KESTABILAN

www.petaminda.com

TINGKATAN 3, BAB 2 :
PEREDARAN DARAH DAN
PENGANGKUTAN

D. PEMBIAKAN SEKS................................ 57

A. SISTEM PENGANGKUTAN
DALAM MANUSIA.................................. 3

F. SISTEM PEMBIAKAN LELAKI...................58

E. PERBANDINGAN ANTARA PEMBIAKAN
ASEKS DENGAN PEMBIAKAN SEKS........57

A. KESTABILAN........................................... 47
B. PUSAT GRAVITI....................................... 47

G. SISTEM PEMBIAKAN PEREMPUAN......... 58
C. FAKTOR MEMPENGARUHI
KESTABILAN........................................... 47

B. SISTEM PEREDARAN KEMBAR...............52
H. GAMET LELAKI DAN PEREMPUAN......... 58
C. JANTUNG MANUSIA.............................. 52

D. MENGHARGAI KEPENTINGAN
KESTABILAN........................................... 47

I . PERUBAHAN SEMASA AKIL BALIGH...... 58
D. LALUAN ALIRAN DARAH....................... 53
J. KITAR HAID.......................................... 59

E. APLIKASI PRINSIP KESTABILAN.............. 47

E. SALURAN DARAH................................. 53
K. KEBERSIHAN DIRI SEMASA HAID.......... 59

TINGKATAN 2, BAB 10:
MESIN RINGKAS
A. MESIN.................................................... 48

F. DARAH BEROKSIGEN DAN DARAH
TERDEOKSIGEN................................... 53
G. DARAH MANUSIA..................................54

L. PERSENYAWAAN DAN KEHAMILAN....... 59
M. PERKEMBANGAN EMBRIO
HINGGA KELAHIRAN.............................59

H. KUMPULAN DARAH...............................54

B. TUAS...................................................... 48

I . PENDERMAAN DARAH.......................... 54

C. KELAS TUAS........................................... 48

J. PENYIMPANAN DARAH......................... 54

D. MOMEN DAYA..........................................48

K. SISTEM PENGANGKUTAN
DALAM TUMBUHAN............................... 55

N. KEPENTINGAN PENJAGAAN TEMPOH
KEHAMILAN.......................................... 60
O. PENYELIDIKAN DALAM PEMBIAKAN
MANUSIA..............................................60

TINGKATAN 3
BAB 1 :
RESPIRASI
A. SISTEM PERNAFASAN MANUSIA............50
B. STRUKTUR PARU-PARU........................ 50
C. PENGANGKUTAN OKSIGEN
DALAM MANUSIA.................................. 50
D. BAHAN BERBAHAYA KEPADA SISTEM
PERNAFASAN.......................................50
E. KESAN BAHAN BERBAHAYA KEPADA
SISTEM PERNAFASAN...........................51
.
F. PENYAKIT SISTEM PERNAFASAN...........51

A. PERTUMBUHAN...................................... 64
B. MENGUKUR PERTUMBUHAN................... 64
C. 5 PERINGKAT PERTUMBUHAN................. 64
D. LENGKUNG PERTUMBUHAN.................... 64
E. PERUBAHAN DALAM KADARAN TUBUH
SEMASA PERTUMBUHAN......................... 64
F. LENGKUNG PERTUMBUHAN BAGI LELAKI
DAN PEREMPUAN................................... 65
G. KESAN PEMAKANAN ATAS
PERTUMBUHAN...................................... 65
H. NUTRIEN UNTUK PERTUMBUHAN............65

TINGKATAN 3, BAB 6:
TANAH DAN SUMBERNYA
A. MINERAL................................................ 66

P. PERSENYAWAAN IN-VITRO................... 60

E. MOMEN DALAM TUAS.............................. 49
F. MENGHARGAI MESIN.............................. 49

TINGKATAN 3, BAB 5:
CORAK PERTUMBUHAN MANUSIA

B. MINERAL DALAM KERAK BUMI.................66

L. FAKTOR MEMPENGARUHI KADAR
TRANSPIRASI....................................... 55

Q. PENCEGAHAN KEHAMILAN................... 61

M. PERANAN TRANSPIRASI....................... 55

R. JENIS KAEDAH PENCEGAHAN
KEHAMILAN.......................................... 61

C. SIFAT MINERAL........................................66
D. TINDAKBALAS ANTARA LOGAM DENGAN
BUKAN LOGAM........................................67

N. TISU VASKULAR TUMBUHAN................. 55

S. SISTEM PEMBIAKAN SEKS TUMBUHAN
BERBUNGA.......................................... 61

E. SILIKON................................................. 67

TINGKATAN 3, BAB 3:
PERKUMUHAN

T. PENDEBUNGAAN..................................62

F. SEBATIAN KALSIUM................................. 67

U. PERBANDINGAN ANTARA BUNGA YANG
DIDEBUNGAKAN OLEH SERANGGA DAN
ANGIN..................................................62

G. KEGUNAAN SEBATIAN KALSIUM...............67

V. KELEBIHAN PENDEBUNGAAN KACUK....62

I . PEMBENTUKAN BAHAN API FOSIL........... 68

W.PEMBENTUKAN BUAH DAN BIJI BENIH..62

J. PENYULINGAN BERPERINGKAT
PETROLEUM........................................... 68

A. PERKUMUHAN DALAM MANUSIA........... 56
B. ORGAN PERKUMUHAN......................... 56
C. SISTEM URINARI MANUSIA................... 56
D. KEPENTINGAN GINJAL YANG SIHAT...... 56
E. PERKUMUHAN DALAM TUMBUHAN........ 56

TINGKATAN 3, BAB 4:
PEMBIAKAN

H. SUMBER BAHAN API SEMULA JADI.......... 68

X. STRUKTUR BIJI BENIH..........................62
Y. PERCAMBAHAN BIJI BENIH...................63

K. PECAHAN PETROLEUM DAN
KEGUNAANNYA...................................... 68

Z. PEMBIAKAN VEGETATIF DALAM
TUMBUHAN BERBUNGA........................ 63

L. MENGGUNAKAN BAHAN SUMBER ASLI
DENGAN CEKAP......................................68

AA. APLIKASI PEMBIAKAN VEGETATIF........63
A. TUJUAN............................................... 57
B. JENIS PEMBIAKAN................................ 57
C. JENIS PEMBIAKAN ASEKS..................... 57

v

Peta Minda Untuk Sains PMR

TINGKATAN 3, BAB 7:
ELEKTRIK DAN KEMAGNETAN
A. ELEKTROSTATIK..................................... 69
B. ELEKTROSKOP....................................... 69

www.petaminda.com

H. BAHAN API BIOJISIM............................... 75
I . ARUS ULANG ALIK DAN ARUS TERUS..... 76
J. TRANSFORMER...................................... 76

C. TARIKAN DAN TOLAKAN CAS.................. 69

K. PERABANDINGAN ANTARA TRANSFORMER
INJAK-MENAIK DAN INJAK- MENURUN.....76

D. FENOMENA HARIAN BERKAITAN
ELEKTROSTATIK...................................... 69

L. SISTEM PENGHANTARAN DAN
PENGAGIHAN ELEKTRIK..........................76

E. ELEKTRIK............................................... 70

M. BEKALAN TENAGA ELEKTRIK
DI RUMAH.............................................. 77

F. ARUS ELEKTRIK......................................70

TINGKATAN 3, BAB 10:
PENEROKAAN ANGKASA LEPAS
A. ASTRONOMI............................................82
B. PERKEMBANGAN ASTRONOMI................. 82
C. PERKEMBANGAN PENEROKAAN
ANGKASA LEPAS..................................... 82
D. APLIKASI PENEROKAAN
ANGKASA LEPAS..................................... 82
E. TELESKOP ANGKASA...............................83

N. 2 JENIS PENDAW AIAN ELEKTRIK.............77

F. ROKET.................................................... 83

O. PALAM 3-PIN........................................... 77

G. SATELIT...................................................83

P. TENAGA ELEKTRIK,,,,,,,........................... 77

H. PENDERIAAN JAUH................................ 83

I . HUBUNGAN ANTARA ARUS, VOLTAN DAN
RINTANGAN........................................... 70

Q. FIUS.......................................................78

I . PROB ANGKASA......................................84

J. SIMBOL KOMPONEN ELEKTRIK............... 70

R. LITAR PINTAS.......................................... 78

J. PENDARATAN MANUSIA DI BULAN........... 84

K. LITAR BERSIRI........................................ 71

S. DAW AI BUMI........................................... 78

K. STESEN ANGKASA LEPAS........................ 84

L. LITAR SELARI......................................... 71

T. KEMALANGAN ELEKTRIK......................... 78

L. KAPAL ANGKASA GUNA SEMULA..............84

M. KELEBIHAN DAN KELEMAHAN LITAR
BERSIRI................................................. 72

U. PENJIMATAN TENAGA ELEKTRIK.............. 78

N. KELEBIHAN DAN KELEMAHAN LITAR
SELARI................................................... 72

TINGKATAN 3, BAB 9:
BINTANG DAN GALAKSI

O. KEMAGNETAN......................................... 72

A. MATAHARI............................................... 79

P. MEDAN MAGNET......................................72

B. FENOMENA DI PERMUKAAN
MATAHARI............................................... 79

G. VOLTAN...................................................70
H. RINTANGAN............................................ 70

Q. KEELEKTROMAGNETAN........................... 73
R. ELEKTROMAGNET....................................73

C. KESAN AKTIVITI SURIA KE ATAS BUMI.....79
D. PENJANAAN TENAGA OLEH MATAHARI...80

TINGKATAN 3, BAB 8:
PENJANAAN ELEKTRIK
A. PENJANA ELEKTRIK................................ 74
B. JENIS PENJANA ELEKTRIK...................... 74
C. STESEN JANAKUASA TERMA................... 74
D. STESEN JANAKUASA NUKLEAR...............74
E. STESEN JANAKUASA HIDROELEKTRIK.....75
F. SUMBER TENAGA ALTERNATIF................75
G. TENAGA SURIA....................................... 75

E. BINTANG................................................. 80
F. PEMBENTUKAN BINTANG......................... 80
G. KEMATIAN BINTANG................................. 80
H. GALAKSI................................................. 81
I . KEPENTINGAN MATAHARI KEPADA
KEHIDUPAN............................................ 81
J. KEPENTINGAN BULAN KEPADA
KEHIDUPAN............................................ 81
K. KELUASAN ALAM SEMESTA..................... 81

vi

Peta Minda Untuk Sains PMR
Elakkan pembaziran
air, elektrik dan gas
Jangan halakan

Buang bahan pepejal ke
dalam tong sampah
bukan ke dalam sinki
Jangan merasa
bahan kimia atau
menghidu gas
jika tidak
diarahkan

tabung yang
dipanaskan ke
arah sesiapa
Ja ng an
cam pu rka n
bahan
lebihan ke
dalam botol
reagen untuk

X

elak pencemaran

m
n

f

Langkah
keselamatan

e
d

c
Periksa
b
label bahan
kimia
Gunakan
alat-radas
dengan
cermat Baca arahan
dengan teliti.
Minta nasihat
guru jika perlu

Pengetahuan
daripada

X

a

2
Dilarang
menjalankan
eksperimen
tanpa
kebenaran

Pemerhatian

Sentiasa
minta
bantuan dan
nasihat guru

e

d

Pembentukan Gerhana bulan
dan matahari
pelangi

b

Ahli
mikrobiologi

1

Untuk
memahami
bagaimana
alam
semulajadi
mempengaruhi
kehidupan dan
persekitaran

Kajian
alam
sem ula
jadi
secara
sistematik

SAINS:
SEBAHAGIAN
DARIPADA
KEHIDUPAN
SEHARIAN

Kenderaan
lebih laju &
selamat

Kepentingan
Sains

3

1

c
Aplikasi
pengetahuan
saintifik

2

a

3

a

Contoh

PENGENALAN
KEPADA SAI NS
(1 - 6 )

Komunikasi

c

b

Teknologi
Komunikasi
dan Maklumat

1

Pembe dahan

Pertanian
Alatan

a

Mesin
X-ra y

d

Dialisis

b

c

1

e

d

Baja

Komputer

b

Tanaman hasil
tinggi / tahan
p e n ya ki t
Ternakan cepat
m e m be sa r

Traktor, penuai
bersepadu

Komposisi

10
1

KERJAYA

2

7

Ahli
Kimia
Ahli
tumbuhan

Terlatih dalam
bidang kimia

4

Arkitek

Membina, menjaga Menyedia dan
enjin, bangunan & membahagikan
jalan raya
ubat

Sifat kimia
Hidupan organisma

1

10
Fisiologi

BIDANG
KAJIAN

9
8

Matahari, planet
bintang
Terlatih dalam
sains perubatan

Kimia

Mikrobiologi

Astronomi

Doktor

Ahli
Farmasi

Proses dan fungsi
sistem hidupan

Pakar sains
tumbuhan

3

Jurutera

a

c

Mikroorganisma

9

6

Radio
Televisyen

e

Satelit komunikasi
jarak jauh

Tambah
Penghasilan
Makanan

Laser

Electrokardiograf

B

d

Pemindahan wang,
pembayaran bil,
membeli-belah,
bekerja dari rumah

Racun serangga

8

Alat

1
f

2

2

Kesihatan &
Panjang
Umur

b
c

b
d

Perubatan
Pemindahan
a
Org an

Faksimili

Telefon

TINGKATAN 1, BAB 1

Pengaturcara
Komputer

Keretapi komuter
mengangkut lebih
ramai penumpang,
kurangkan kesesakan
3

2

Untuk
keselesaan
hidup

D

Lebuhraya moden,
perjalanan lebih
pantas dan
selamat

Pengangkutan

Teknologi

1

A

C

5
Merekabentuk
bangunan

Mengekalkan alam
persekitaran

Pengetahuan
Saintifik

a

Dilarang masuk
tanpa kebenaran

Jururawat

Doktor
Veterinar

1

b

a

Dilarang makan
minum di dalam
makmal

Pakar menjaga
pesakit

Memelihara alam
persekitaran

Memperbaiki
taraf kehidupan

2

Penemuan
Saintifik

Sains

Beratur di
luar makmal
sebelum
masuk

c

Membangun
perisian
komputer

Pakar bidang
mikroorganisma

1

Aurora

b

Dilarang
membawa bahan
kimia keluar dari
makmal

Doktor
haiwan

2
3

2

1

Peraturan
Am

4

www.petaminda.com

Hidup lebih
selesa

Tumbesaran
tumbuhan

2

c

MAKMAL
SAINS
(1)
a

Fenomena
Semulajadi

1

Basuh tangan
selepas
mengendali bahan
kimia
Jaga
kebersihan
meja

p

b

2

Basuh dan pulangkan
alat radas selepas
digunakan

o

1

Contoh

a

Lapurkan sebarang
kemal angan

l

g

Gunakan sedikit saja
untuk elak
pembaziran

Ambil
bahan
ki mi a
dengan
spat ula

k

h

Eksperimentasi

Lapurkan kerosakan
alat radas

j

i

Kejadian
semulajadi

7

Biologi

2
3

5

Geologi
Botani
Batuan, mineral,
struktur bumi

Bahan

Fizik

4
6

Tumbuhan
da n
st ru kt u rn ya

Biokimia

Bioteknologi
Ha si lkan
prod uk
berguna

Proses hidup

Tenaga
D ay a
semulajadi

Proses
biokimia
hidupan
Kegunaan hidupan
organisma dalam
industri

1

Peta Minda Untuk Sains PMR

Mengisi
bahan yang
sedikit

Mengumpul
gas
Mengasingkan susunan
ujikaji daripada
persekitaran luar

Radium
Bekas
plumbum

Plutonium

Bahan
radioaktif

2

Simpan Uranium
1
dalam
bekas
plumbum
Kaedah
Pengendalian
Mengeluarkan
radiasi,
mudaratkan
sel & tisu

Thorium

3

Contoh

Tabung uji

Bekas
penyesaran

c

c
b

Menyukat
isipadu cecair
yang
disesarkan

1

a

Menyejat
cecair dari
larutan

4

Contoh

1

Memanaskan pepejal
di atas api

Gangguan
a

Hidrogen
peroksida
3
2

c

Menghakis

Contoh

Sianida

1

Jam
randik

Neraca palang
Termometer
Pembaris meter

MENGGUNAKAN
PENUNU
BUNSEN

SIMBOL
BAHAYA

4

Menyukat
suhu

lubang udara

1

2

a

3

Langkah

1

b
c

2

Pusing leher untuk menutup
lubang udara
Bawa mancis ke
mulut leger
Buka gas

Api
a
b

Mudah
meletup

a

Kaedah
Pengendalian
2

Mengukur
masa

jet gas

3

b

6

2

j

Menyediakan
api
pemanasan

leher

4

3

Plumbum

Penunu
Bunsen

Mengukur jisim

G

Contoh

Bromin

4

Memegang tabung
uji semasa
pemanasan

leger

Toksik /
Beracun
5

k

F

5

Bromin

c
Basuh
dengan
Kaedah
b
banyak air
Pengendalian
2
mengalir
a
jika
1
tersentuh
Merosakkan
Elak
kulit/mata
menyentuh
bahan

Benzena

l

Pemegang
tabung uji

Mengukur panjang
(ketepatan 0.1 cm)

6

Klorofom

h
i

PENGENALAN
KEPADA SAI NS
(2 - 6 )

b

Gangguan kulit
/ mata / sistem
pernafasan

1

g

Radas
Biasa
(2)

2

MAKMAL
SAINS
(2)

E

c

Kaedah
Pengendalian

Alkali pekat

f

a

Silinder
penyukat

Menyukat isipadu cecair
(ketepatan 1cm3)

TINGKATAN 1, BAB 1

1

d
c
b

Mengisi
bahan kimia
bagi
penyediaan
gas

Kelalang
bulat

Mangkuk pijar

Rak tabung
uji

e

Buret

i
j

Kaki Tripod

Kaki retot
Menyukat isipadu
cecair (ketepatan
0.1cm3 )

Mangkuk sejat

Klorofom

3

2

2

Asid
pekat

Mengisi/
mengumpul
bahan kimia

Kelalang
kon

h

Radas
Biasa
(1)

d

b

Pipet

g

f

Meletak
tabung uji
dengan
tegak

Menyokong
radas semasa
pemanasan

pengapit
retot

Tabung didih

e

kasa dawai

Klorin

Bromin

Elakkan
menghidu

Balang gas

Corong turas

Radioaktif

Guna kebuk
wasap

Mengasingkan
pepejal daripada
cecair
menggunakan
kertas turas

4

a

Ammonia

Balang
loceng

Memanaskan
bahan yang
sedikit

www.petaminda.com

Memegang
radas

Menyukat
isipadu cecair
tertentu
dengan tepat

1

Mudarat jika
ditelan/hidu/
kena kulit

X

c

a

Etanol

4

b
Kaedah
Pengendalian

Contoh
3
2

Minyak tanah

1

Petrol

c

Mudah
terbakar

5

Spirit

Raksa Simpan Jangan
(merkuri) di tempat merasa
berkunci

Boleh
terbakar

Fosforus
putih/kuning

Jauhkan dari
haba/api

Campuran
hidrogen &
udara

Contoh

b

Meletup jika
a
bercampur
dengan bahan
lain
Kaedah
Pengendalian

3

Asid / Alkali
pekat

2

1

3

Logam
Jauhkan
Natrium/ dari haba/
Kalium
api

2

Bila lubang
udara terbuka,
api adalah biru
tidak
bercahaya

Bila lubang
udara tertutup,
api adalah
kuning
bercahaya

Suhu 300oC

lubang udara
tertutup
Suhu 700oC

1

Disimpan
dalam
parafin
Elak
bercampur
dengan air

parafin

lubang udara
terbuka

2

Peta Minda Untuk Sains PMR

www.petaminda.com

Selcius (oC)
untuk
kegunaan
kelvin
harian
(K)
g ra m
(g)

3

Unit SI

Unit SI

2
1

a

a

6

meter

m

Jisim

kilogram

kg

Masa

saat

s

Suhu

kelvin

k

Arus

ampere

A

Soalan yang
diperlu
diselesaikan

1

Mengawal
pembolehubah

3

2

M embuat
hipotesis

1

KAEDAH
SAINTIFIK

2
3

Tentukan bahan
dan radas

1
2

Mengenalpasti
masalah

M erancang
e ks pe ri me n

Tentukan
prosedur

3

Tentukan
kaedah
Pembolehubah:
pengumpulan
Faktor yang
data dan
pengaruhi
analisis data
keputusan
Pembolehubah
eksperimen
dimanipulasikan:
1
Pembolehubah
2
yang diubah untuk
melihat kesannya
M engawal

3

H

a

8

5

tahun

KUANTITI
FIZIKAL

Contoh

b
c

1

a

Jarak antara
2 titik

b
1

d

c

2

4

milimeter
( mm)

1
2

1
2

sen time ter
(cm)
Cth: Panjang buku
20 cm

Cth: Panjang bilik



Jarak
lebih
panjang

Jarak
lebih
pendek
3

1

Unit SI

Cth: Masa untuk
atlit berlari 100 m saat
(s )
ialah 10.00s

met er
(m)

6m

kilometer
(km)
Cth: Jarak antara rumah
dengan sekolah = 5km



PANJANG

Mengandungi
1
prosedur eksperimen
dan keputusan yang
lengkap
Format
Laporan
(a) Tujuan eksperimen,
hubungan antara
pembolehubah
(b) Senaraikan 3
pembolehubah
(c) Senaraikan kesemua
radas dan bahan
(d) Lukis gambarajah
saintifik berlabel bagi
susunan radas
(e) Tulis prosedur
menjalankan eksperimen
(f ) Jadualkan data
(g) Analisa data(dengan
graf, pengiraan atau
perbandingan)
(h) Kesimpulan

d

pembolehubah

Pembolehubah
bergerakbalas:
Pembolehubah
yang diperhatikan

3

i
4

e

Satu kuantiti yang
boleh diukur

Dalam unit SI
(Unit Sistem
Antarabangsa)

a

LANGKAHLANGKAH

h

2

3

M ASA

Unit SI

PENGENALAN
KEPADA SAI NS
(3 - 6 )

I

4

b



Panjang

2

1

TINGKATAN 1, BAB 1

4

Cth: Panjang
serangga

Contoh: Semakin panjang
tali bandul semakin panjang
tempoh ayunannya.

bulan

3

2

Simbol

Ringkasan

7

5

1

16 mm

Unit SI

hari
2

minit

Kuantiti
Fizikal

Apa yang
diselidiki?

Soalan
terbuka

JISIM

1

ja m

Hipotesis: Satu
kenyataan yang
boleh dikaji oleh
eksperimen

4

a

kilogram
(kg)



ARUS
ELEKTRIK

SUHU

b

2

Unit SI

Ampere (A)

Melibatkan prinsip
logik dalam
menyelesaikan
masalah saintifik

Menunjukkan hubungan
antara pembolehubah yang
dimanipulasikan dan
pembolehubah
bergerakbalas

1

1

Jisim lebih
kecil

Cth: Jisim
seorang bayi
ialah 3 kg.

Cth: Suhu
normal tubuh
ialah 37o C

2

miligram
(m g)

Satu kaedah
sistematik digunakan
oleh saintis dalam
penyelidikan

:

g

f

Pembolehubah malar:
Pembolehubah yang
tidak diubah
sepanjang eksperimen

M enulis
laporan

Data direkod
dengan:
(a) Pemerhatian
(b) Pengukuran

2
1

Bentuk
hipotesis
baru dan
jalankan
eksperimen
lanjutan

M engumpul
data

M embuat
kesimpulan
4
3

2

1

M engintepretasi
data
2

Tolak
hipotesis jika
tidak
disokong oleh
keputusan

Menerima
Membuat
hipotesis jika inferens:
disokong oleh Membuat
keputusan
pernyataan
Contoh:
pemerhatian dan
Lebih panjang
pengukuran.
bandul, lebih
Contoh: Masa
panjang tempoh
diambil untuk
ayunan.
bandul membuat
Hipotesis
satu ayunan
diterima.
bertambah
apabila panjang
bandul bertambah

M enganalisa
data
1

1

Menyusun data
dalam jadual, graf,
carta dan
gambarajah

Kenalpasti corak
dalam data dan
hubungan antara
pembolehubah
dimanipulasikan dan
pembolehubah
bergerakbalas

3

2

Jenis ukuran
(a) masa
(b) suhu
(c) warna

Penjadualan data
dalam jadual
yang sesuai

carta palang
carta pai

graf
garis

3

Peta Minda Untuk Sains PMR

Bulatan
Luas =  x jejari2


tinggi



lebar

Segitiga
 Luas = ½ x tapak x tinggi
tapak



j

d

a

Empat segi tepat
panjang
Luas = lebar x panjang

2

2

IMBUHAN

1
LUAS

a
angkup dalam

3

L
Boleh mengukur
diameter dalam
dan diameter luar
b

a

c

PENGENALAN
KEPADA SAI NS
(4 - 6 )

Ukur
diameter

balang
gas

Tolok skru
Mikrometer

Angkup
Vernier

2

1

Alat Lebih
Tepat

b

Diameter
dalam

T

1 000 000 000 000 or 1012

Giga

G

1 000 000 000 or 109

Mega

M

1 000 000 or 106

kilo

k

1 000 or 103

hekto

h

1 00 or 102

deka

da

10 or 101

desi

d

0.1 or 10-1

senti

c

0.01 or 10-2

mili

m

0.001 or 10-3

mikro

m

0.000 001 or 10-6

nano

n

0.000 000 001 or 10-9

piko

p

0.000 000 000 001 or 10-12

femto

f

0.000 000 000 000 001 or 10-15

b

a
Contoh 1:
Tuliskan nilai berikut menggunakan imbuhan
(a) 77 000g
77 x 1000g = 77kg

TINGKATAN 1, BAB 1

b

(b) 0.000 004 A
4 x 0.000 001 A = 4 A

1

Guna:
Angkup &
pembaris

b

Diameter
luar

2

a

Diameter Objek
(silinder/sfera)

3

MENGUKUR
PANJANG

tiub
silinder

Roda bersambung dengan
gear kepada penunjuk yang
menunjukan panjang garis
Alat dengan roda
berputar bila digerakkan
atas garis lengkung
Bacaan = 63 cm

tanda
sifar

2

Lilitkan pita
di sekeliling
objek

a

Objek
Tegak

2

Angkup
luar

Objek / Garis
Lengkung

Guna
Opisometer
c

2

Guna:
Pembaris /
Pita pengukur

1

Pembaris
Angkup
dalam

Baca skala
yang
bertemu
tanda sifar

a

Guna pita
pengukur

Letak hujung
objek pada
X
tanda sifar
pembaris/pita A


C

b

2

X

Mata tegak di atas
tanda hujung objek
untuk ambil bacaan
(kedudukan betul)

B

a

4

Guna:
Tali / Pembaris
met er

1

Ralat disebabkan
oleh kedudukan mata
yang salah dipanggil
ralat paralaks
4

3

1

b

1

(b) 6 000 Mg
6 000 Mg = 6 000 000 000 g
= (6 000 000 000 / 1000) kg
= 6 000 000 kg

(d) 40 000 g
40 000 g = 40 000 x 0.000 001 g
= 0.04 g
= (0.04/1000) kg
= 0.000 04 kg

(d) 0.006 g
6 x 0.001 g = 6 mg

b

Contoh 2:
Tukarkan unit pengukuran berikut kepada kg
(a) 250 g
= (250 / 1000) = 0.25 kg

(c) 5 mg
5 mg = 5 x 0.001 g
= 0.005 g
= (0.005 / 1000) kg
= 0.000 005 kg

(c) 7 800 m
7.8 x 1000 m = 78 km

K

Nilai angka

Tera

Contoh

J

Bacaan
sehingga
0.01 mm

Bacaan
sehingga
0.1 mm

a

Sepit tiub
silinder
pada
tempat
kaki
angkup
paling luas
terbuka.

1

MENGUKUR
LUAS

angkup luar

Ukur
diameter

Tanda (  ) atas setiap empat
segi tak lengkap yang
mempunyai separuh atau
lebih keluasan empat segi.
Cari jumlah bilangan tanda
( ) untuk jumlah keluasan.

3

b

a

Imbuhan Simbol

Untuk menyatakan
kuantiti fizikal yang
sangat besar atau
sangat kecil

d

Guna
formula

Unit lain:
millimeter persegi (mm2)
d
sentimeter persegi (cm2)
2
kilometer persegi (km ) c

Buka kaki
angkup sehingga
hujungnya
menyentuh
dinding dalam
balang gas

c

Bentuk Tak
Tetap

a

Pertukaran:
1 m2 = 100 cm x 100 cm
= 10 000 cm 2
1 cm2 = 10 mm x 10 mm
= 100 mm 2

Unit SI:
meter persegi
(m2)
Saiz
permukaan
satu objek

Bentuk
Tetap

b

segi lengkap (1cm2) yang
dilitupi oleh bentuk yang diberi.
b

c

www.petaminda.com

Tanda ( ) atas setiap empat

Guna kertas
graf untuk
anggaran

Mata tidak boleh di kedudukan
A atau B kerana bacaan tidak
tepat (kedudukan salah)

Bacaan = 2.4 cm

Guna tali untuk menyurih
permukaan lengkung

1
3

Letak tali pada
pembaris untuk
mengukur panjang

2

Buat satu
tanda pada tali

tali

4

Peta Minda Untuk Sains PMR

Untuk mengukur suhu
air, letakkan bal
termometer dalam air

Bal
mengandungi
alkohol
Letak di bawah lidah
dengan
pewarna
selama 2 minit
merah

Antara
35 oC dan
42oC

2

1

4

Te rm om et er
alkohol

3

2

Mengukur
suhu badan

Pertukaran:
Unit lain:
1 cm3 = 1 ml
3
milimeter padu (mm )
1 l = 1000 ml (cm3)
sentimeter padu (cm3) 1 m3 = 1000 000 cm3 (ml)
mililiter (ml)
liter (l)
Isipadu
d
cecair
c

Termometer
Klinikal

www.petaminda.com
Biasanya diukur
dalam liter (l) atau
mililiter (ml )

Silinder
penyukat

Bahagian

Pengukuran
terkecil
pada ml atau
= 1 cm3
3
cm yang
terdekat
Meniskus

e

Unit SI:
meter padu (m3)

Biasanya diukur
dalam cm3 atau m3.

Isipadu

b

a

a

Isipadu
pepejal

f

b

melengkung
ke atas

b

Air /
Larutan

a

1

Termometer
Cecair-dalam-kaca

Satu ukuran
bagi ruang
yang dipenuhi
oleh objek

tiub kapilari

1

Silinder
penyukat

1

MENGUKUR
ISIPADU
CECAIR

MENGUKUR
SUHU

Isipadu air
adalah
bersamaan
dengan isipadu
pepejal

TINGKATAN 1, BAB 1

O

Turunkan pepejal
yang diikat ke
dalam tin eureka.

c
salah

2

Bal mengandungi
merkuri

}

betul

d

salah

X





X

M erkuri

Kedudukan
mata pada
aras sama
dengan
bahagian
bawah
meniskus
Bahagian
bawah
meniskus.
Bacaan
= 42 cm3

salah X

M
Meniskus
melengkung
ke bawah

PENGENALAN
KEPADA SAI NS
(5 - 6 )

4

betul

3



 Bahagian atas

50

meniskus.
Bacaan = 49 cm3

40

salah

X

d

Letakkan silinder
penyukat kosong
di bawah
muncungnya.

N
c

b

Isikan air ke dalam
tin eureka sehingga
ia melimpah keluar.

Kaedah
Sesaran Air:
Tin Eureka
a

Kaedah
Sesaran Air:
Silinder
penyukat

c

Isipadu pepejal
= Bacaan akhir - bacaan awal
= 40 - 30
= 10 cm3

Turunkan pepejal
yang diikat dengan
benang. Catat
bacaan akhir.

b

b

Teknik

a

Isikan silinder
penyukat dengan
air. Catat bacaan
awal

b

c

2
Isipadu adalah
1
tepat 25.0 cm3 bila
meniskus
mencecah paras
Isikan air/larutan
tanda 25 cm3 .
ke dalam pipet.
Gunakan pengisi
pipet.

1

Untuk pepejal yang
terlalu besar bagi
silinder penyukat

40 cm3

MENGUKUR
ISIPADU
PEPEJAL

2

c

a

Pengukuran sehingga
0.1 ml atau cm3 yang
terdekat.

Pipet
Mengukur isipadu
tetap (25 cm3)

3
Isipadu dalam kelalang kon
= Bacaan akhir - bacaan awal
= 3.90 - 3.30
= 0.60 cm3
Catat
bacaan akhir

meniskus
(3.90 cm3 )

(3.30 cm3 )
0.60 cm3

}

Bahagian
terkecil
= 0.1 cm3

Teknik
4

tanda 25 cm3

Buret

a

Buret

Pipet

1

Isi air/larutan
ke dalam buret.
Gunakan corong

2

Catat
bacaan awal

1a

Sepit
secara
tegak

meniskus
(3.30 cm3 )

Buka pili untuk
alirkan keluar
air/larutan

5

Peta Minda Untuk Sains PMR
Tiada ralat
sifar.
Bacaan
sifar pada
nilai 0.

Satu sistem menjadikan
pengukuran dalam aktiviti
harian, pembuatan dan
perdagangan lebih mudah

Bacaan yang yang
lebih tepat dan jitu
mempunyai ralat
lebih kecil

a

Berguna dalam
komunikasi
antarabangsa

2

1.4A

Purata = 1.2 + 1.3 + 1.4
3
= 1.3A

KETEPATAN

KEJITUAN

a

Average = 0.6 + 1.2 + 1.8
3
= 1.2A

KETEPATAN
DAN
KEJITUAN

116N

Daya graviti
lemah, berat
rendah

Daya tarikan graviti
bumi ke atas objek.

S

1

Ketepatan dalam
pengukuran
Konsisten
dalam
pengukuran
a

b

Perlu tahu jumlah
tepat wang untuk
membeli
barangan
makanan di kedai

a

Berat berubah
bila daya graviti
berubah

Sistem lama:
kaki-paun-saat
Sistem baru(1960):
meter-kilogram-saat (mks)

Berat

b

BERAT

Q

a

Perlu tahu jumlah
tepat bagi ramuan
untuk hasilkan
produk makanan

Nilai

3

1

BERAT
DAN
JISIM

2

700N

c
Graviti hampir
sifar, berat
hampir sifar

R
2

Bumi

Daya graviti kuat,
berat tinggi

M engukur
Berat
1

PERBEZAAN ANTARA
BERAT DAN JISIM

3

Neraca
Elektronik

Jisim

Daya graviti yang
bertindak ke atas objek

Kuantiti bahan
dalam satu objek

Berubah mengikut
graviti

Tetap di semua
tempat

Unit SI

Newton (N)

Kilogram (kg)

Alat
Pengukuran

Neraca spring
Neraca mampatan

Neraca palang
Neraca tuas
Neraca elektronik

Neraca
Palang

Neraca
spring

a
b

Jisim objek
tidak berubah

2

Neraca
Tuas

Neraca
mampatan

c

Mengukur
Jisim

3

Unit SI:
Newton (N)

2

JISIM

4

Definisi

Bulan
1

TINGKATAN 1, BAB 1

PENGENALAN
KEPADA SAI NS
(6 - 6 )

Purata = 1.2 + 1.3 + 1.4
3
= 1.3A

Contoh:
3 bacaan ammeter:
0.6A
1.2A
1.8A

2

1

Contoh:
3 bacaan ammeter:
1.2A
1.3A
1.4A

Kejituan rendah:
Satu set bacaan yang banyak
berbeza daripada nilai purata

c

Daya graviti

d

b

b

1.3A

P

Pertukaran sistem
lama ke baru:

c

1.2A

Sehampir mana
nilai yang diukur
dengan nilai yang
sebe nar

KEPENTINGAN
UNIT PIAWAI

Berat:
1 auns = 28.35 g
1 paun = 16 auns = 453.59
1 tan = 2 000 paun = 907.18 kg

Saintis boleh
kongsi maklumat
dengan lebih
tepat

RALAT

Perbezaan di antara Kejituan tinggi:
beberapa nilai
Satu set
pengukuran.
bacaan yang
berbeza sedikit
saja daripada
a
b
nilai purata

Contoh:
3 bacaan ammeter:

1

3

inci = 2.54 cm
kaki = 12 inci = 0.3048 m
ela = 3 kaki = 0.9144 m
batu = 1 760 ela = 1.609 km
cm = 10 mm = 0.3937 inci
meter = 100 cm = 3.28 kaki
km = 1 000 cm = 0.621 batu

3

www.petaminda.com

Ketepatan
diperbaiki dengan
mengambil
bacaan purata.

2

Perbezaan di antara
nilai yang diukur
dengan nilai sebenar

Panjang:
1
1
1
1
1
1
1

Ralat sifar
berlaku
dalam
kedua-dua
bacaan.
Penunjuk
tidak berada
pada nilai "0"
b

Ralat sifar berlaku
apabila bacaan alat
tidak menunjukkan
sifar apabila bacaan
sepatutnya sifar

1

Unit SI:
Kilogram (kg)

Jumlah kuantiti
jirim bagi objek
adalah tetap

Jumlah kuantiti jirim
dalam satu objek.
Kesemua mempunyai isipadu
dan jenis zarah yang sama

Pepejal
Cecair
mengandungi jirim
terbanyak,
jisim tertinggi

Gas mengandungi
jirim paling sedikit,
jisim terendah

6

Peta Minda Untuk Sains PMR
Membran
sel

Kedua-dua mempunyai
a. membran sel
b
b. sitoplasma
c. nukleus

Nukleus
Sitoplasma

a

a

Persamaan
1

b
c

Sel haiwan

Sel haiwan
Bentuk sel
Susunan

2

Sel tumbuhan

2





Dinding sel
Vakuol
Kloroplas

2

MIKROSKOP

Susunan teratur





1

Kloroplas

2

Vakuol

Julat pembesaran:
Dari x 10 ke x 40

Dinding sel

Menyokong sel

2

C

Mengawal
kuantiti
cahaya yang
memasuki
kanta

1

SEL
TUMBUHAN

Lapisan selulos
tebal

Tempat untuk
slaid dengan
spesimen

Diafragma

Tumpukan
cahaya ke
atas
spesimen

Kondenser

Pelaras
halus

Sum ber
cahaya

Tapak

Sediakan
cahaya
untuk
pemerhatian

Membran
sel

1

2
Mengawal pertukaran
(keluar masuk) bahan sel

1
Selaput nipis, separa
telap keliling sel

2
3

8

Lihat melalui kanta mata, putar
pelaras kasar ikut-lawan jam di
mana pentas diturunkan sehingga
imej spesimen yang jelas kelihatan

7

Gerakkan kanta
lebih dekat
dalam darjah
lebih kecil-fokus
halus
Menyokong
mikroskop

MENGGUNAKAN
MIKROSKOP
Putar pelaras halus
untuk melihat imej
yang lebih tajam

Ada klip untuk
memegang slaid

Gerakkan kanta
lebih dekatfokus kasar
Awas:kanta
Pelaras tidak boleh
menyentuh
kasar
slaid

Klip

3
Menyimpan makanan
/ bahan buangan

3

2

Larutkan
makanan,
Proses kimia

Sitoplasma

4

Lengan

Menyokong
slaid dengan
spesimen

Bentuk jeli,
Tak berwarna,
Memenuhi sel
1

Memegang
bersama sel
yang
bersebelahan

Tempat
memegang
bila membawa

Kanta
objek

Pentas

SEL HAIWAN

Struktur
berbentuk
cakera

Membesarkan
imej

Membesarkan
spesimen

Tukar pembesaran
dengan menukar
kanta objek

SEL SEBAGAI
UN IT ASAS
HIDU PAN
(1 - 2 )

Struktur tumpat
Kukuhkan
seperti jeli
Pusat kawalan sel
sel
Mengandungi
2
1
Membawa
air, larutan
3
maklumat genetik
3 garam, gula,
Nukleus
bahan
buangan

1

Beri sel
bentuk
tetap

Salur

TINGKATAN 1, BAB 2

Kanta
untuk
melihat

Kanta
mata

E
B

Menyerap
cahaya
matahari
untuk
Ruang luas
fotosintesis
(pundi)
3

BAHAGIAN
MIKROSKOP
Mengandungi
kesemua kanta

A

STRUKTUR SEL
DAN FUNGSI

2

1

3

D

Mengandungi
klorofil
(pigmen hijau)

Membesarkan
objek
Untuk melihat
objek tidak boleh
dilihat mata kasar

SEL

Tiada bentuk tetap Bentuk tetap
Tiada susunan

b

Jalankan
proses
kehidupan

PERBANDINGAN
SEL HAIWAN DAN
SEL TUMBUHAN

Sel
sedang
membahagi

Membiak dengan
pembahagian sel

a

1

Perbezaan

Jalankan
tindakbalas kimia
untuk hidup

Melihat sel
gabus seperti
bilik kecil ("cell")

Unit asas bagi
organisma
hidup

c

Jalankan proses
kehidupan

www.petaminda.com

Ditemui oleh
Robert Hooke

Blok
pembinaan
bagi kehidupan

Unit asas bagi
tumbuhan dan haiwan

Sel tumbuhan

4
6

5

Putar pelaras kasar ikut-arah
jam sehingga kanta objek
hampir menyentuh slaid

Letak mikroskop di
permukaan rata
Guna kanta objek
berkuasa rendah dahulu
Naikkan pentas ke
kedudukan tertinggi
Lihat melalui kanta mata,
laraskan diafragma untuk
cahaya maksima
Letakkan slaid dengan
spesimen dan klipkan

7

Peta Minda Untuk Sains PMR

www.petaminda.com

Pleurokokus
Mempelajari

Untuk fungsi
Mencipta
yang cekap dan
lancar bagi
organisma Membayangkan

sistem
Pembahagian
tugas di
antara:

3

tisu

2
1

c
b

2

oesofagus
perut
usus
besar
usus
kecil

urat
saraf

Sistem
pencernaan

otot

hidung
trakea

Sistem
pernafasan

uterus

f

arteri

g

kumpulan
sistem
berlainan

c

Contoh

b

1

a

tengkorak
rusuk

Sistem
rangka

tulang
belakang

Menjalankan
proses
kehidupan

3

ORGANISASI
SEL MANUSIA

e

g

kulit

f

Contoh

d
c
b

jantung

mata
otak

Organisasi
Sel

a

Organ

3

b

a

2

Menjalankan
satu fungsi

1

kumpulan tisu
berlainan

Sel

Tisu
3

1

1

2

tisu saraf

Contoh

c
b

tisu tulang

a

tisu otot

Tidak boleh dilihat
dengan mata kasar,
hanya dengan
mik rosk op

kumpulan
sel sejenis
Jalankan
fungsi yang
sama

MIKROORGANISMA

H

3

Kebanyakan:
unisel

4

1

1

Unit asas

Manusia:
organisma
multisel
kompleks

1

Pengkhususan
Sel

Membesar dan
membentuk
Sel telur
selepas
(Ovum)
persenyawaan
Memindah
maklumat
Sel
genetik
sperma
Persenyawaan
telur (ovum)

Sel otot
1

8

Contoh

2

Spirogira

2

Sel darah
merah

Mengerakkan
badan
Membawa
oksigen ke
bahagian badan

3

6
5

4

Sel darah
putih
Sel
tulang

Membina tulang
untuk menyokong
badan

Hidra

Punyai fungsi
yang berlainan

b

c

7

Bakteria

Contoh

Untuk menjalankan
proses kehidupan
dengan cekap

a

Sel
epitilium

Virus

Contoh

Sebahagian:
multisel

2
Melindungi
permukaan
luar badan
Menyerap & menyingkir
bahan tertentu

c

e

telinga

3

d

1

kumpulan
organ berlainan

1
2

I

2

Sistem
hati

Organisma
sangat kecil

2

2

perut

ORGANISMA
MULTISEL

Organisma
Menjalankan
fungsi tertentu

Mamalia, burung,
reptilia (haiwan)

Pokok (tumbuhan)

SEL SEBAGAI
UN IT ASAS
HIDU PAN
(1 - 2 )

ovari

1

2

G

faraj

d

M ultisel
kompleks

TINGKATAN 1, BAB 2

Sistem
pembiakan
e

Sistem
otot

c

Mukor
(kulat)

3

1

zakar

testis

Sistem
saraf

M ultisel
ringkas

d

F

J

paruparu

Spirogira
(tumbuhan)
2

c

Terdiri lebih
daripada satu
sel

ORGANISMA
UNISEL

MANUSIA:
ORGANISMA
KOMPLEKS

Hidra (haiwan)
1

a

1

Organisasi
sel yang
k om pl ek s

Lebih
kompleks
b

Yis

1

saraf tunjang

Sistem
peredaran
darah

Lebih
banyak
sel

Terdiri daripada
satu sel sahaja

b

otak

pembuluh
darah

Paramesium

b

a

1

Bertutur

Menjalankan
fungsi tertentu
(Pembahagian tugas)

jantung

Euglena

Otak yang
kompleks

Haiwan
2

2

a

c

sel
a

klamidomonas

1

Tumbuhan

3

d

Mentaakul

4

organ

e

Saiz lebih
besar

Ameoba

4

Sel
saraf

Membunuh bakteria
dalam badan
Melindungi dari
jangkitan kuman

Mengesan
rangsangan dari
persekitaran
Membawa impuls
ke bahagian badan

8



Peta Minda Untuk Sains PMR







Tersebar
untuk
memenuhi
Kelajuan bekas
tinggi

berlanggar

c

Bergerak bebas secara
rawak kesemua arah

Perlanggaran
antara zarah
sangat kerap

PUNYAI
JISIM

b
a

Pepejal

www.petaminda.com
Pepejal

Cecair

Gas

c

b

d

a

berlanggar

Gas

Cecair

Belon dengan
gas yang
lebih
mempunyai
lebih jisim

GAS

MENEMPATI
RUANG
1

Ato m

2

1

berputar
bergetar

3

Berlanggar
antara satu
sama lain
Berputar, bergetar
dan bergerak di
atas satu sama
lain

PERGERAKAN
ZARAH

a

Bergerak
bebas

A
E

1
SOLID
PEPEJAL

H

a

Resapan zarah
kalium manganat

JI RI M
(1 - 2 )

a
berputar

3

b

a

b

C

Tidak boleh
bergerak
bebas

Zarah kalium manganat terpisah
dan meresap ke dalam ruang di
antara zarah air

3
KEADAAN
BAHAN

D

hablur kalium
manganat

1
Banyak ruang antara zarah
Isipadu dan bentuk c
tidak tetap
Mudah dimampatkan
TIDAK teratur

3

SUSUNAN
ZARAH

3

GAS

2

PEPEJAL
SOLID
SOLID

GAS

d

1

a

Mudah mengalir
kesemua arah

Ruang antara zarah sederhana besar
Si
 Isipadu tetap, tetapi
bentuk tidak tetap
Sukar dimampatkan

c

PEPEJAL

c

Boleh
dimampatkan

a
b

Sifat

Sifat

Sederhana padat

a

b

Bentuk mengikut
bekas

Isipadu tidak tetap
TIDAK teratur
Penutup
dikeluarkan

a

c

Isipadu dan bentuk tetap
Tidak boleh dimampatkan

Ruang antara zarah sangat kecil

Sangat padat

Asap



b
c

Bentuk tetap
Isipadu tetap

Tidak boleh
Tidak
dimampatkan
mengalir

d

CECAIR

Berjauhan antara
satu dengan lain

a

Sifat

CECAIR

2
b

Zarah gas
cukup kecil
untuk
meresap
keluar dari
belon

4

B

TINGKATAN
1, BAB 33
FORM 1 CHAPTER

SOLID

Bergetar dan berputar
b
pada kedudukannya

bergetar

TERDIRI
DARIPADA ZARAH
YANG SANGAT
KECIL

2

b

Belon berisi
gas menjadi
kecil

2

CIRI-CIRI

CECAIR

c

M olekul

a

Bentuk
mengikut
bentuk bekas
Isipadu
Mudah
tetap
mengalir Sukar
dimampatkan
d

c

b

Asap
memenuhi
kedua-dua
balang

b

Teratur
9

Peta Minda Untuk Sains PMR

Udara dalam
pengapung
jadikannya
kurang tumpat.
Terapung

Udara panas dalam
belon adalah kurang
tumpat.
Belon naik ke atas

Air dipam keluar dari tangki balas
Mengurangkan ketumpatan
Kapalselam timbul(mengapung)

Udara

tangki
balas

M engapung/
menyelamkan
kapal selam

Belon udara
panas
Pengapung jala

Isipadu =

Aplikasi
konsep
ketumpatan

Isipadu besar
Mengurangkan
ketumpatan

b

Berakit

Jisim
Ketumpatan

Jisim = Ketumpatan x Isipadu

KETUMPATAN

Ketumpatan
Objek Bentuk
Tak Sekata

4

JI RI M
(2 - 2 )
G
H

Kelebihan
c

b

Di bawah
tekanan
tinggi

4
Contoh 4:
Satu blok kayu berjisim 10 g
mempunyai isipadu 13 cm 3 .
Jika ketumpatan minyak
masak ialah 0.6 g/cm 3 ,
tentukan samada ia terapung
atau tenggelam dalam
minyak tersebut.
Jawapan:
Ketumpatan blok kayu
10g
Jisim
=
=
13 cm 3
Isipadu

Isipadu besar
gas disimpan
dalam bekas
Gas
Oksigen
yang kecil
memasak
Hidrogen
(silinder)
Contoh

1

CONTOH
PERANGKAAN

Elektrik

d

Jisim

Ketumpatan = Isipadu = 100g 3.
180 cm
Mem
= 0.55 g/cm3

Ukur isipadu objek menggunakan
kaedah sesaran air

b

Isipadu objek =
Isipadu akhir - isipadu awal

d

F

APLIKASI
CIRI-CIRI JIRIM

a

Isipadu= 10 x 5 x 6 = 180 cm3.

Kira ketumpatan.

1

Pendidih

Jawapan:
Jisim = 100 g

Ukur jisim satu objek
(batu) dengan neraca
palang

3

TINGKATAN
1, BAB 33
FORM 1 CHAPTER

I

Memampatkan
gas menjadi
cecair

Nitr