ULIKAN STRUKTURAL NOVÉL RASIAH NU GORÉNG PATUT KARYA DJUHANA PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA NOVÉL KELAS XI.

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu i

ULIKAN STRUKTURAL NOVÉL

RASIAH NU GORÉNG PATUT KARYA JOEHANA

PIKEUN BAHAN PANGAJARAN MACA NOVÉL DI KELAS XI1)

Devy Dwyantiningsih2)

ABSTRAK

Penelitian ini bertujuan untuk mendeskripsikan struktural novel Rasiah nu Goréng Patut karya Joehana yang dijadikan bahan ajar membaca novél di SMA kelas XI. Penelitian ini menggunakan metode deskriptif analisis dengan menggunakan telaah pustaka. Analisis struktural yang dilakukan adalah mengidentifikasi unsur intrinsik novel berupa tema, alur, setting, tokoh, gaya bahasa, dan amanat. Hasil dari penelitian ini menyimpulkan bahwa novel Rasiah nu Goreng Patut menceritakan tentang seseorang yang memiliki wajah buruk rupa dan pekerjaan yang rendah berkeinginan untuk memiliki istri yang cantik dan kaya raya. Novel ini mempunyai tema moral, memiliki alur cerita yang maju, setting utama dalam cerita ini dilakukan di rumah Eulis Awang dan Nyi Usni, dan yang menjadi tokoh utama dalam novel ini adalah Karnadi. Dalam penulisan novel ini dapat ditemukan gaya bahasa yang digunakan pengarang adalah bahasa Sunda sehari-hari. Amanat yang disampaikan dalam cerita ini yaitu jangan menghalalkan segala cara untuk mendapatkan sesuatu. Novel ini dapat digunakan sebagai bahan pembelajaran membaca, hususnya membaca novel pada mata pelajaran Bahasa Sunda di kelas XI.

Kata Kunci: novel rasiah nu goréng patut, analisis struktural.

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu ii

2) Mahasiswa Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah FPBS UPI Bandung angkatan 2010.

PANGJAJAP

Alhamdulillahhirobbilalamin. Puji sinareng sukur disanggakeun ka Allah SWT, anu parantos masihan mangpirang-pirang ni’mat Iman sinareng Islamana, dugi ka skripsi ieu tiasa réngsé dina waktosna. Solawat sinareng salam, mugia tetep ngocor golontor ka jungjunan alam nyatana habibanna wanabiyina wamaulana Muhammad SAW, teu hilap ka kulawargina, ka para sohabatna, ka para tabiin-tabi’atna, dugi ka urang sadaya salaku umatna.

Ku widi Gusti nu maha suci, sim kuring tiasa ngaréngsékeun ieu skripsi anu judulna “Analisis Struktural Novél Rasiah nu Goréng Patut Karya Djuhana pikeun Pangajaran Novél di Kelas XI”, salami ngadamél ieu skripsi teu sakedik bangbaluh, halangan-harungan anu karandapan ku panyusun, éta hal dilantarankeun ku kirangna pangaweruh jeung pangabisa panyusun dina élmu kasusastraan, nanging ku kawasana Gusti nu maha suci sareng sanés kantenna pangrojong ti para dosen jurusan Pendidikan Basa Daérah, ibu rama, sareng réréncangan sadaya, Alhamdulillah ieu skripsi tiasa rengsé sok sanaos seueur pisan kakiranganana sarta jauh tina sampurna.

Dina ieu skripsi, diaguar hasil analisis ngeunaan struktural novél Rasiah nu Goréng Patut karya Djuhana, nyaéta ngeunaan: 1) téma jeung masalah, 2) fakta caritana, jeung 3) sarana caritana. Tuluy tina hasil panalungtikan ieu bisa dilarapkeun pikeun pangjaran maca novél di kelas XI.

Mugia ieu skripsi, bisa kaala mangpatna, hususna keur panyusun, umumna keur nu maca pikeun nanjeurkeun élmu pangaweruh basa hususna basa Sunda katut dina panagajaran kahareupna.

Bandung, 17 Mei 2014 Panyusun,

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu iii

Devy Dwyantiningsih

TAWIS NUHUN

Puji sinareng sukur kasanggakaeun ka Allah SWT anu parantos maparin mangpirang-pirang ni’mat utamina ni’mat iman sareng Islamna.

Alhamdulillahir’abbilalamin, hatur sewu nuhun laksa keti kabingahan, ieu skripsi réngsé kalayan dipasihan kalancaran. Tangtos teu lésot ti pihak-pihak anu parantos masihan pangrojong, boh moril boh matérina. Hatur nuhun ka:

1. Bapa Dr. H. Dingding Haerudin, M.Pd., salaku Pupuhu Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah sarta salaku Dosén Pangping I sareng Ibu Retty Isnendes, M.Hum., salaku Dosen Pangaping II anu parantos ngaping satra masihan pangrojong dugi karéngséna ieu skripsi.,

2. Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd. salaku Sékrétaris Jurusan Pendidikan Bhasa Daerah.,

3. Bapa miwah Ibu réngréngan Dosén Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah anu parantos ngatik tur ngadidik panyusun dugi ka réngséna ieu skripsi: Prof, Dr. H. Rahman, M.Pd., Dr. H. Usep Kuswari, M.Pd., Dr. Yayat Sudaryat, M.Hum., Dr. Dedi Koswara, M.Hum., Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd. Drs. H. O. Solehudin, M,Pd., Dr. Ruswendi Permana, M.Hum., Drs. Dede Kosasih, M.Hum., Dr. Retty Isnendes, M.Hum., Hernawan, S.Pd., M.Pd., Ade Sutisna, S.Pd., Temmy Widiastuti, M.Pd., Agus Suherman, S.Pd., M.Pd., sareng Dian Hendrayana, S.S, M.Pd.,

4. Bapa Wawan (Alm), Pa Apan Kuswara, Kang Dede, Téh Herma, sareng staf tata usaha JPBD anu mindeng diririweuh salami sim kuring kuliah dugi ka réngséna ieu skripsi.,

5. Mamah Hj. Yarsih, S.Pd., miwah Bapa H. M. Wagio, S.Pd.i., anu teu liren mikanyaah, ngadu’a, ngaping, ngadidik, sarta masihan sagala rupina kasaéan anu moal kagentosan. Mugia kasaéanana diganjar ku Allah SWT.,

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu iv

6. Pun lanceuk, Eka Novianto, S.Pd., M.Pd., sareng Téh Indri Citra Lestari, S.Pd., pun adi Trian Aprianti sareng Mia Fazri Nurjannah, sareng nu sanés nu parantos masihan pangrojong sareng kanyaahna.,

7. Dulur saentragan Ade Irma Trifaningsih jeung Mela Eka Nurmalaningsih anu dipikanyaah, sareng nu sanésna anu kungsi sapapait samamanis dina “Saucap Saréngkak Saparipolah”.,

8. Sobat layeut, Wini Widiastuti, Yuny Anggraini jeung Dely Nurma Antari nu teu weléh nyumangetan simkuring dugi karéngséna ieu skripsi.,

9. Dulur kelas B ceria 2010 Reni, Bunda, Rena, Momy, Papap, Om Pim, Abang, Aa Heri, Pipi, Nuy, Iyang, Kodong, Fania, Riska Cibi, Erin, Chaerunnisa, Inasya, Iik, Ginanjar, Anit, Andini, sareng nu sanésna.,

10. Dulur kelas “BARABHE” Baraya Kelas Be anu parantos nyumangetan., 11. Dulur KKN, Dikdik, Kania, Sigit, Dara, Agus, Abdul, Rani, Ine, Maya, Wais

anu parantos masihan pangrojong sareng sumangetna.,

12. Dulur PPL, Alfy, A Izar, A Rahi, Téh Novi, A Anggara, Yuny, Wini, Dely, Ria, Reni, Peni, nu masihan sumanget.,

13. Barudak riweuh Muty, Sifa Mashaa, Lia, Reni, Cece, Nasya, Seni, Nisa, Abang, Popy nu bajoang babarengan dina nyusun skripsi dugi ka réngséna ieu skripsi.,

14. Barudak SAMBADA “Damar Sialatu” Popy, Bundo, Givi, Indra, Femi, Neni,

Adel, Syifa, Ecuy, Ida. Ogé ka Kang Awin, Téh Dwi Zahra, Kang Fahmi Capung anu parantos masihan élmu téater ka sim kuring sangkan “sakedok ulah kagok sapanggung ulah pundung”.,

15. Barudak LISÉNDA, lanceuk tingkat anu parantos ngaping sim kuring dina kasenian ka Sundaan, sareng rerencangan saperjuangan Meyon, Uly, sareng nu sanésna nu ngalakokon dina Lingkungan Seni Sunda.,

16. Guru-guru sareng siswa-siswi SMP YAS Bandung anu parantos masihan pangalaman ngajar (PPL).,

17. Pihak-pihak séjén anu teu tiasa ditataan hiji-hiji anu parantos ngarojong kana ieu panalungtikan.

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu v

Hatur nuhun kana samudaya bantosanana, mugia diganjar ku Gusti Allah SWT. Amin

Bandung, 17 Mei 2014 Panyusun,

Devy Dwyantiningsih NIM 1000521

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu vi

DAPTAR EUSI

ABSTRAK ... I PANGJAJAP... Ii TAWIS NUHUN ... V DAPTAR EUSI ... Vi DAPTAR TABEL ... Ix DAPTAR GAMBAR ... X DAPTAR LAMPIRAN ... Xi DAPTAR SINGGETAN ... Xii

BAB 1 BUBUKA ... 1

1.1 Kasang Tukang Masalah ... 1

1.2 Watesan jeung Rumusan Masalah ... 3

1.2.1 Watesan Masalah ... 3

1.2.2 Rumusan Masalah ... 4

1.3 Tujuan Panalungtikan ... 4

1.4 Mangpaat Panalungtikan ... 4

1.4.1 Mangpaat Tioritis ... 4

1.4.2 Mangpaat Praktis ... 4

1.5 Raraga Tulisan ... 5

BAB 11 NOVÉL, STRUKTURAL, JEUNG BAHAN PANGAJARAN MACA ... 6

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu vii

2.1.1 Wangenan Novél ... 6

2.1.2 Kamekaran Novél Sunda ... 6

2.1.3 Papasingan Novél ... 7

2.2 Struktural ... 9

2.2.1 Wangenan Struktur ... 9

2.2.2 Struktur Unsur Intrinsik ... 10

2.2.2.1 Téma ... 10

2.2.2.2 Galur ... 11

2.2.2.3 Palaku ... 13

2.2.2.4 Latar ... 14

2.2.2.5 Gaya Basa ... 15

2.2.2.6 Amanat ... 15

2.3 Bahan Pangajaran Maca ... 16

2.3.1 Bahan Pangajaran ... 16

2.3.2 Pangajaran Maca ... 16

2.3.3 Ambahan ... 17

2.3.4 Wangenan Standar Kompeténsi Kompeténsi Dasar ... 17

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN ... 20

3.1 Sumber Data ... 20

3.2 Desain Panalungtikan ... 20

3.3 Métode Panalungtikan ... 21

3.4 Wangenan Operasional ... 21

3.5 Instrumen Panalungtikan ... 22

3.6 Téhnik Panalungtikan ... 23

3.6.1 Téhnik Ngumpulkeun Data ... 23

3.6.2 Téhnik Ngolah Data ... 3.7 Téhnik Ngumpulkeun Data ... 24 24 BAB IV HASIL PANALUNGTIKAN JEUNG PEDARAN ... 26

4.1 Déskripsi Pangarang jeung Novél ... 26

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu viii

4.3 Struktur Novél ... 33

4.3.1 Téma ... 33

4.3.2 Galur ... 34

4.3.3 Palaku ... 39

4.3.4 Latar ... 44

4.3.5 Gaya Basa ... 51

4.3.6 Amanat ... 51

4.4 Larapna Unsur Intrinsik Novél Rasiah nu Goréng Patut Pikeun Bahan Maca Novél di Kelas XI ... 52

4.4.1 Matéri Ajar ... 51

4.2 Larapna Hasil Panalungtikan pikeun Bahan Pangajaran Maca di Kelas XI ... 51

4.2.1 Matéri Ajar ... 52

4.2.2 Maham Unsur Intrinsik Novél ... 54

BAB V KACINDEKAN, SARAN ... 5.1 Kacindekan ... 55 55 5.2 Saran ... 56

DAPTAR PUSTAKA ... 57

LAMPIRAN ... 59

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu ix

DAPTAR TABÉL

Tabél 4.1 Palaku Novél Rasiah nu Goréng Patut ... 39 Tabél 2.1 KIKD ... 18

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu x

DAPTAR GAMBAR

Gambar 3.1 Conto Kartu Data ... 23 Gambar 3.2 Analisis Data ... 23

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu xi

DAPTAR LAMPIRAN

Lampiran 1 SK Pengesahan Judul dan Penunjukan Dosen Pembimbing

Skripsi ... 68 Lampiran 2 Sempalan Carita Novél Rasiah nu Goréng Patut ... 70

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu xii

DAPTAR SINGGETAN

Disdik = Dinas Pendidikan Jabar = Jawa Barat

Jrrd = Jeung Réa-réa Deui

Kc = Kaca

SKKD = Standar Kompeténsi Kompeténsu Dasar SMA = Sekolah Menengah Pertama

SMK = Sekolah Menengah Kejuruan RPP = Rencana Pelaksanaan Pembelajaran YAS = Yayasan Atikan Sunda

RCTI = Rajawali Citra Televisi Indonesia TVRI = Televisi Republik Indonesia

1

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu BAB I

BUBUKA

1.1KASANG TUKANG MASALAH

Nengetan rumaja jaman kiwari, katiténna mah leuwih resep kenéh maca SMS, BBM, Chating jeung sajeroning jejaring sosial batan maca novél. Padahal, batan maca jejaring sosial leuwih mangpaat kénéh maca novél. Dina novél aya unsur-unsur anu miboga mangpaat pikeun nu macana. Mangpaat novél lain ngan saukur ditilik tina aspék hiburan wungkul tapi ogé bisa ditilik tina amanah nu nyangkaruk di jerona.

Novél mangrupa salasahiji karya sastra anu eusina nyaritakeun gambaran kahirupan manusa nu sipatna fiksi atawa rékaan. Sanajan sipatna fiksi tapi dina novél mah eusina lir enya-enya kajadian. Kajadian-kajadian nu aya dina novél digambarkeun sakumaha nu aya dina kahirupan sapopoé. Ku kituna, dina novél loba hal nu bisa dijadikeun pieunteungeun keur urang dina ngalakonan kahirupan. Dina novél aya amanah nu mangrupa papatah atawa pieunteungeun pikeun urang kumaha balukarna lamun urang milampah kahadéan pon kitu deui kumaha balukarna lamun urang milampah kagoréngan.

Lamun ditilik tina kahirupan manusa jaman baheula, karya sastra sok dikaitkeun jeung kahirupan sosial manusa dina adat jeung istiadatna, tapi jaman kiwari mah, kalungguhan sastra téh beuki dieu beuki kurang, lantaran geus béda situasi jeung geus kapangaruhan ku jaman. Jaman kiwari lolobana jalma-jalma téh leuwih resep kana macana wungkul, tanpa ngarasakeun kaéndahan, maham jeung neleuman kana eusi éta tulisan.

Sangkan bisa ngarasakeun kaéndahan karya sastra, pamaca lain ngan saukur maca wungkul, tapi kudu bisa ogé neuleuman eusi éta karya sastra sangkan bisa maham kana naon anu ditepikeun dina éta karya sastra. Hal kasebut bisa dilakonan ku cara nganalisis struktur nu aya dina karya sastra kasebut.

Sastra bisa dianggap salasahiji gejala sosial, ku kituna sastra ditulis dina kurun waktu anu tangtu aya pakaitna jeung norma-norma kahirupan adat istiadat

2

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

hirup manusa anu tumuwuh dina éta jaman (Koswara, 2011, kc. 10). Ieu hal ampir sarua jeung anu diungkarakeun ku Warton (Koswara, 2011, kc. 10) yén sastra téh gudang adat istiadat jeung mangrupa buku sumber sajarah tina peradaban. Lamun dipatalikeun jeung budaya Sunda, budaya Sunda taya lian ti lingkungan sosial jeung kabudayaan anu miboga norma-norma jeung ajén-inajén séké sélér bangsa Sunda (Isnendés, 2010, kc. 24).

Hiji karya sastra bisa mangaruhan kana gumelarna karya sastra séjénna. Damono (dina Koswara, 2011, kc.10), netelakeun yén karya sastra téh diciptakeun ku sastrawan pikeun bisa dirarasakeun kaéndahanana, dipaham, jeung bisa dimangpaatkeun ku masarakat. Ku kituna nu maca karya sastra sangkan bisa maham jeung bisa nyangkem kana eusi karya sastra, tangtu sacara langsung kudu bisa ngajén kana éta karya sastra. Ieu hal mangrupa salasahiji tarékah sangkan bisa nyangkem jeung maham dumasar kana tinimbang segi kamasarakatanana.

Sangkan bisa nyangkem jeung maham kana karya sastra, salahijina nya éta ngagunakeun téori sastra ku cara dianalisis. Dina téori sastra pikeun nganalisis hiji karya anu bisa digunakeun dina nganalisis nya éta ngagunakeun téori struktural. Di handap ieu aya Pradopo (Riyadi, 2013, kc. 1) ngutip tina pamadegan Pradopo ngeunaan téori struktural,

Satu konsep dasar yang menjadi ciri khas teori structural adalah adanya anggapan bahwa di dalam dirinya sendiri karya sasatra merupakan suatu struktur yang otonom yang dapat dipahami sebagai satu kesatuan yang bulat dengan unsus-unsurpembangunnya yang saling berjalina. Oleh karena itu untuk memahami maknanya, karya sastra dikaji berdasarkan strukturnya sendiri, lepas dari latar belakang sejarah, lepas dari diri dan niat penulis, dan lepas pula efeknya dari pembaca (Jabrohim, 2012:69).

Novél nya éta wangun karya sastra rékaan, najan rékaan tapi panulis ditungtut pikeun bisa méré kesan nu enya pikeun nu maca, sangkan nu maca percaya lir siga nu enya éta kajadian tur ukuran jalan caritana panjang teu singget siga carpon. Jalan caritana ogé loba sarta aya sabaraha kajadian nau silih sinambung jeung kahirupan anu nyatana.

3

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

Novél bisa jadi salasihiji pikeun bahan pangajaran, ieu hal luyu jeung KI-KD pangajaran basa Sunda kelas XI dina pangajaran maca novél. Novél Rasiah nu Goréng Patut karya Djuhana bisa dijadikeun bahan pikeun pangajaran basa Sunda. Sabab ditilik tina tingkatan émosionalna éta novél luyu jeung tingkatan pikeun SMA sarta loba ajén-inajén anu bisa dipaké conto pikeun kahirupan. Sangkan novél Rasiah nu Goréng Patut bisa dijadikeun bahan pangajaran, tangtu kudu aya panalungtikan kana éta novél ku cara dianalisis heula. Nganalisis karya sastra bisa ku sababaraha cara tapi, panalungtik nganalisis novél Rasiah nu Goréng Patut ieu ku cara analisis strukturalna.

Tina sawatara skripsi anu geus dibaca, aya sawatara skripsi anu medar ngeunan nganalisis struktural novél, diantarana ku Muhamad Yogi Hamdani dina

judul skripsi “Analisis Struktural Novél Tri Tangtu di Bumi Karya Yoséph Iskandar pikeun Bahan Pangajaran Maca kelas XI”, ku Elsye Priandini Riyadi dina judul skripsi “Analisis Struktural jeung Sémiotik dina Novél Sudagar Batik

Karangan Ahmad Bakri pikeun Bahan Pangajaran Aprésiasi Sastra di SMA”, ku

Jajat Jatirasa dina judul skripsi Analisis “Ajén Moral dina Novél Payung Butut

Karya Ahmad Bakri”.

Tina sababaraha panalungtikan anu di luhur, sok sanajan sarua panalungtikanna ngeunan analisis struktural novél, tapi béda dina ulikanana. Kulantaran kitu, ieu skripsi nu miboga judul “Analisis Struktural Novél Rasiah nu Goréng Patut karya Djuhana pikeun Pangajaran Maca Novél di Kelas XI” penting ditalungtik pikeun dijadikeun salasahiji bahan pangajaran maca novél di kelas XI.

1.2WATESAN JEUNG RUMUSAN MASALAH

1.2.1 Watesan Masalah

Dumasar kana kasang tukang masalah, ieu panalungtikan leuwih kana ulikan unsur intrinsikna lantaran nganalisis struktural dina novél, sakumaha anu geus disebutkeun dina kasang tukang, nepi ka kiwari para ahli can bisa méré wangenan nu merenah kana karya sastra. Ieu panalungtik museurkeun nganalisis kana struktural novél luyu jeung téori Stanton (dina Koswara, 2012, kc. 20), diantarana ngawengku 1) téma jeung masalah, 2) fakta carita, jeung 3) sarana carita anu aya

4

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

dina novél Rasiah nu Goréng Patut, sarta bisa dijadikeun henteuna pikeun bahan pangajaran maca novél di kelas XI.

1.2.2 Rumusan Masalah

Dumasar kana watesan masalah anu geus dipedar di luhur, ieu panalungtikan téh tangtu aya sababaraha masalah anu baris dipedar dina wangun patalékan ieu di handap.

1. Kumaha hasil analisis novél Rasiah nu Goréng Patut (téma, galur, palaku,latar, gaya basa, jeung manat) ?

2. Kumaha larapna hasil ieu panalungtikan pikeun bahan pangajaran maca novél di kelas XI?

1.3TUJUAN PANALUNGTIKAN

Luyu jeung rumusan masalah di luhur, ieu panalungtikan miboga tujuan pikeun ngajéntrékeun:

1. Analisis struktural novél Rasiah nu Goréng Patut (téma, galur, palaku, latar, gaya basa, jeung amanat)

2. cara ngalarapkeun hasil panalungtikan pikeun bahan pangajaran maca novél di kelas XI.

1.4MANGPAAT PANALUNGTIKAN

1.4.1 Mangpaat Tioritis

Sacara téoritis, hasil tina ieu panalungtikan dipiharep bisa ngahasilkeun mangpaat pikeun nambahan pangaweruh dina ngaaprésiasi karya sastra, hususna dina analisis srtuktural.

1.4.2 Mangpaat Praktis

Sacara praktis, panalungtikan ieu miboga mangpaat pikeun:

1. nambahan pangaweruh ngeunaan karya sastra Sunda, hususna dina novél Rasiah nu Goréng Patut, jeung

5

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu 1.5 RARAGA TULISAN

Bab I, dina ieu bab dipedar ngeunaan kasang tukang panalungtikan, watesan jeung rumusan masalah, tujuan panalungtikan, mangpaat panalungtikan, jeung raraga tulisan.

Bab II, dina ieu bab dipedar ngaeunaan téori-téori anu aya patalina jeung novél, analisis struktural, bahan pangajaran maca novél.

Bab III, dina ieu bab dipedar ngeunaan métodelogi panalungtikan, téhnik panalungtikan, instrumén panalungtikan, sumber data, jeung wangenan operasional.

Bab IV, dina ieu bab dipedar ngeunaan analisis data jeung bahasan hasil tina panalungtikan.

Bab V, dina ieu bab dipedar ngeunaan kacindekan jeung saran.

56

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu BAB V

KACINDEKAN, SARAN

5.1 Kacindekan

Dumasar kana hasil analisis dina bab IV, Ieu novél nyaritakeun ngeunaan kahirupan jelema anu milampah kagoréngan, balukarna cilaka ku polah sorangan, manéhna mikahayang ka nu lain babad mikaasih kanu lain tanding.

Téma ieu novél nyaéta ngeunaan moral, ieu hal bisa katitén tina kalakuan hiji jelema anu milampah kagoréngan, nyaéta Si Karnadi anu cialaka ku polah sorangan. Dina novél ieu ogé dicaritakeun, lamun urang milampah hiji kagoréngan tinangtu bakal meunang kagoréngan ogé, jeung deui sapinter-pinterna jelema nyamunikeun bangké lila-lila bakal ka ambeu bauna. Galur ieu novél téh nyaéta galur mérélé, sabab ieu novél geus nyumponan kana ciri-ciri katangtuan galur mérélé, nyaéta caritana anu ngaguluyur ti mimiti caritaan nepi ka pungkasna carita. Latar dina novél téh aya tilu latar nyaéta: tempat, waktu, jeung latar sosial. Palaku dina novél Rasiah nu Goréng Patut, ngalibetkeun 11 palaku. Gaya basa dina ieu novél téh nyaéta gaya basana gampang kaharti, najan aya sababaraha hiji babasan paribasa nu digunakeun ku pangarang dina ieu carita, gaya basa nu digunakeun dina ieu carita téh pangarang ngagunkeun gaya basa hiperbola, Amanat anu ditepikeun ku pangarang nyaéta, urang kudu nalipak manéh, ngarumasakeun diri kurang, ulah mikahayang kanu lain layak mikaasih kanu lain tanding. Tungtungna ngabohong cilaka wé ku polah sorangan. Ulah nurutkeun teuing hawa napsu, sagala gé kudu dipikiran heula piuntungeun jeung madorotna keur urang jeung balaréa.

Dumasar kana hasil panalungtikan, ieu novél Rasiah nu Goréng Patut téh bisa dipaké pikeun bahan pangajaran maca novél di kelas XI. Cara pikeun ngalarapkeun ieu hasil analisis pikeun bahan pangajaran téh panyusun nyaluyukeun jeung SKKD.

56

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu 5.2 Saran

Dumasar kana hasil analisis jeung kacindekan, aya sawatara saran pikeun lumangsungna panalungtikan ngeunaan novél, hususna dina nganalisis struktur novél dipiharep sangkan ngaronjatna kasusastraan nu aya di Jawa Barat. Aya sababaraha saran anu ditujukeun ka : 1) lembaga-lembaga, 2) guru, 3) siswa, jeung 4) mahasiswa 1) lembaga sakola

Sakola dipiharep sangkan leuwih merhatikeun kana koléksi-koléksi novél Sunda, salila ieu lolobana novél nu aya di perpustakaan téh ngan saukur dina wangun basa Indonesia wungkul, ku ayana novél-novél Sunda di perpustakaan bisa ngagampangkeun siswa kana maca novél.

2) guru

Ieu panalungtikan bisa dipaké pikeun lumangsungna pangajaran maca novél luyu jeung RPP nu geus disadiakeun dina bab IV, ngan dina ieu panalungtikan ngan saukur medar ngeunaan unsur intrinsikna wungkul, tuluy sabada lumangsungna pangajaran maca novél, dipiharep guru kudu geus ngawasa kana matéri nganalisis novél..

3) siswa

Pikeun siswa kudu leuwih resep maca novél basa Sunda, sangkan nambahan élmu pangaweruh babasan jeung paribasa.

4) mahasiswa

Ka para Para mahasiswa, analisis struktural ngeunaan novél Sunda ieu kaasup kana panalungtikan kasusastraan, dipiharep panalungtikan ngeunana analisis leuwih dironjatkeun sangkan sasatra Sunda leuwih mekar.

56

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

58

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu DAPTAR PUSTAKA

Aminudin. (2011). Pengantar Apresiasi Karya Sastra. Bandung: Sinar baru ALgesindo.

Arikunto, S. (2010). Prosedur Penelitian. Jakarta: Rineka Cipta.

Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat. (2006). Standar Kompetensi dan Kompetensi Dasar Mata Pelajaran Bahasa Sunda. Bandung: Dinas Pendidikan Jawa Barat.

Djamarah, S. & Zain, A. (2006). Strategi Belajar Mengajar. Jakarta: Rineka Cipta.

Hamdani, Y. M. (2013). Analisiss Struktural Novél Tri Tangtu di Bumi Karya Yoséph Iskandar pikeun Bahan Pangajaran Maca di Kelas. Bandung: Skripsi JPBD. UPI.

Hayati, A & Winanrno A. (1990). Latihan Apresiasi Sastra. Malang: Yayasan Asih Asah Asuh Malang.

Iskandarwassid. (2003). Kamus Istilah Sastra. Bandung: CV. Geger Sunten. Isnendes, R. (2009). Panyawangan Sastra. Bandung: JPBD.

(2010). Kajian Sastra Aplikasi Teori dan Kritik pada Karya Sastra Sunda dan Indonesia. Bandung: Daluang Publishing.

(2007). Teori Sastra. Bandung: JPBD.

Jabrohim. (2012). Teori Penelitian Sastra. Bandung: Pustaka Pelajar. Koswara, D. (2013). Racikan Sastra. Bandung: JPBD.

Nurgiyantoro, B. (2013). Teori Pengkajian Fiksi. Yogyakarta: Gajah Mada University Press.

Pradopo, R. D. (2010). Beberapa Téori sastra, Metode Kritik, dan Penerapannya. Yogyakarta : Pustaka Pelajar.

58

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

Riyadi, Elsye. P. (2013). Analisis Struktural jeung Sémiotik dina Novél Sudagar Batik Karangan Ahmad Bakri pikeun Bahan Pangajaran Aprésiasi Sastra di SMA. Bandung: Skripsi JPBD. UPI.

Ruhaliah. (2010). Diklat Kuliah Sajarah Sastra. Bandung: JPBD. Rusyana, Y. (1984). Panyungsi Sastra. Bandung: Gunung Lang. Stanton, R. (2007). Teori Fiksi. Yogyakarta : Pustaka Pelajar.

Sumarsono, T. (1983). Pedaran Sastra Sunda. Bandung: PT. Medal Agung. Tamsyah, B. R. (1997). Pangajaran Sastra Sunda. Bandung: Pustaka Setia. Wellek, R. & Austin W. (1989). Teori kesusastraan. Jakarta : Gramedia.

Widiastuti, W. (2014). Tradisi Ngaruat Lembur di Desa Tanjungsiang Kecamatan Tanjungsiang Kabupatén Subang pikeun Bahan Pangajaran Maca Artike Budaya. Bandung: Skripsi JPBD. UPI.

Joehana. (2013). Rasiah nu Goréng Patut. Bandung: PT Kiblat Buku Utama. Universitas Pendidikan Indonesia. (2013). Pedoman Penulisan Karya Ilmiah.

Bandung: UPI Press.

1.5 RARAGA TULISAN

Bab I, dina ieu bab dipedar ngeunaan kasang tukang panalungtikan, watesan jeung rumusan masalah, tujuan panalungtikan, mangpaat panalungtikan, jeung raraga tulisan.

Bab II, dina ieu bab dipedar ngaeunaan téori-téori anu aya patalina jeung novél, analisis struktural, bahan pangajaran maca novél.

Bab III, dina ieu bab dipedar ngeunaan métodelogi panalungtikan, téhnik panalungtikan, instrumén panalungtikan, sumber data, jeung wangenan operasional.

Bab IV, dina ieu bab dipedar ngeunaan analisis data jeung bahasan hasil tina panalungtikan.

Bab V, dina ieu bab dipedar ngeunaan kacindekan jeung saran.

56

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu BAB V

KACINDEKAN, SARAN

5.1 Kacindekan

Dumasar kana hasil analisis dina bab IV, Ieu novél nyaritakeun ngeunaan kahirupan jelema anu milampah kagoréngan, balukarna cilaka ku polah sorangan, manéhna mikahayang ka nu lain babad mikaasih kanu lain tanding.

Téma ieu novél nyaéta ngeunaan moral, ieu hal bisa katitén tina kalakuan hiji jelema anu milampah kagoréngan, nyaéta Si Karnadi anu cialaka ku polah sorangan. Dina novél ieu ogé dicaritakeun, lamun urang milampah hiji kagoréngan tinangtu bakal meunang kagoréngan ogé, jeung deui sapinter-pinterna jelema nyamunikeun bangké lila-lila bakal ka ambeu bauna. Galur ieu novél téh nyaéta galur mérélé, sabab ieu novél geus nyumponan kana ciri-ciri katangtuan galur mérélé, nyaéta caritana anu ngaguluyur ti mimiti caritaan nepi ka pungkasna carita. Latar dina novél téh aya tilu latar nyaéta: tempat, waktu, jeung latar sosial. Palaku dina novél Rasiah

nu Goréng Patut, ngalibetkeun 11 palaku. Gaya basa dina ieu novél téh nyaéta gaya

basana gampang kaharti, najan aya sababaraha hiji babasan paribasa nu digunakeun ku pangarang dina ieu carita, gaya basa nu digunakeun dina ieu carita téh pangarang ngagunkeun gaya basa hiperbola, Amanat anu ditepikeun ku pangarang nyaéta, urang kudu nalipak manéh, ngarumasakeun diri kurang, ulah mikahayang kanu lain layak mikaasih kanu lain tanding. Tungtungna ngabohong cilaka wé ku polah sorangan. Ulah nurutkeun teuing hawa napsu, sagala gé kudu dipikiran heula piuntungeun jeung madorotna keur urang jeung balaréa.

Dumasar kana hasil panalungtikan, ieu novél Rasiah nu Goréng Patut téh bisa dipaké pikeun bahan pangajaran maca novél di kelas XI. Cara pikeun ngalarapkeun ieu hasil analisis pikeun bahan pangajaran téh panyusun nyaluyukeun jeung SKKD.

5.2 Saran

Dumasar kana hasil analisis jeung kacindekan, aya sawatara saran pikeun lumangsungna panalungtikan ngeunaan novél, hususna dina nganalisis struktur novél dipiharep sangkan ngaronjatna kasusastraan nu aya di Jawa Barat. Aya sababaraha saran anu ditujukeun ka : 1) lembaga-lembaga, 2) guru, 3) siswa, jeung 4) mahasiswa 1) lembaga sakola

Sakola dipiharep sangkan leuwih merhatikeun kana koléksi-koléksi novél Sunda, salila ieu lolobana novél nu aya di perpustakaan téh ngan saukur dina wangun basa Indonesia wungkul, ku ayana novél-novél Sunda di perpustakaan bisa ngagampangkeun siswa kana maca novél.

2) guru

Ieu panalungtikan bisa dipaké pikeun lumangsungna pangajaran maca novél luyu jeung RPP nu geus disadiakeun dina bab IV, ngan dina ieu panalungtikan ngan saukur medar ngeunaan unsur intrinsikna wungkul, tuluy sabada lumangsungna pangajaran maca novél, dipiharep guru kudu geus ngawasa kana matéri nganalisis novél..

3) siswa

Pikeun siswa kudu leuwih resep maca novél basa Sunda, sangkan nambahan élmu pangaweruh babasan jeung paribasa.

4) mahasiswa

Ka para Para mahasiswa, analisis struktural ngeunaan novél Sunda ieu kaasup kana panalungtikan kasusastraan, dipiharep panalungtikan ngeunana analisis leuwih dironjatkeun sangkan sasatra Sunda leuwih mekar.

56

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

DAPTAR PUSTAKA

Aminudin. (2011). Pengantar Apresiasi Karya Sastra. Bandung: Sinar baru ALgesindo.

Arikunto, S. (2010). Prosedur Penelitian. Jakarta: Rineka Cipta.

Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat. (2006). Standar Kompetensi dan

Kompetensi Dasar Mata Pelajaran Bahasa Sunda. Bandung: Dinas

Pendidikan Jawa Barat.

Djamarah, S. & Zain, A. (2006). Strategi Belajar Mengajar. Jakarta: Rineka Cipta.

Hamdani, Y. M. (2013). Analisiss Struktural Novél Tri Tangtu di Bumi Karya Yoséph Iskandar pikeun Bahan Pangajaran Maca di Kelas. Bandung: Skripsi JPBD. UPI.

Hayati, A & Winanrno A. (1990). Latihan Apresiasi Sastra. Malang: Yayasan Asih Asah Asuh Malang.

Iskandarwassid. (2003). Kamus Istilah Sastra. Bandung: CV. Geger Sunten. Isnendes, R. (2009). Panyawangan Sastra. Bandung: JPBD.

(2010). Kajian Sastra Aplikasi Teori dan Kritik pada Karya Sastra

Sunda dan Indonesia. Bandung: Daluang Publishing.

(2007). Teori Sastra. Bandung: JPBD.

Jabrohim. (2012). Teori Penelitian Sastra. Bandung: Pustaka Pelajar. Koswara, D. (2013). Racikan Sastra. Bandung: JPBD.

Nurgiyantoro, B. (2013). Teori Pengkajian Fiksi. Yogyakarta: Gajah Mada University Press.

Pradopo, R. D. (2010). Beberapa Téori sastra, Metode Kritik, dan Penerapannya. Yogyakarta : Pustaka Pelajar.

58

DEVY DWYANTININGSIH, 2014

Ulikan Struktural Novél Rasiah Nu Goréng Patut Karya Djuhana Pikeun Bahan Pangajaran Maca Novél Kelas XI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

Riyadi, Elsye. P. (2013). Analisis Struktural jeung Sémiotik dina Novél Sudagar Batik Karangan Ahmad Bakri pikeun Bahan Pangajaran Aprésiasi Sastra di SMA. Bandung: Skripsi JPBD. UPI.

Ruhaliah. (2010). Diklat Kuliah Sajarah Sastra. Bandung: JPBD. Rusyana, Y. (1984). Panyungsi Sastra. Bandung: Gunung Lang. Stanton, R. (2007). Teori Fiksi. Yogyakarta : Pustaka Pelajar.

Sumarsono, T. (1983). Pedaran Sastra Sunda. Bandung: PT. Medal Agung. Tamsyah, B. R. (1997). Pangajaran Sastra Sunda. Bandung: Pustaka Setia. Wellek, R. & Austin W. (1989). Teori kesusastraan. Jakarta : Gramedia.

Widiastuti, W. (2014). Tradisi Ngaruat Lembur di Desa Tanjungsiang Kecamatan Tanjungsiang Kabupatén Subang pikeun Bahan Pangajaran Maca Artike Budaya. Bandung: Skripsi JPBD. UPI.

Joehana. (2013). Rasiah nu Goréng Patut. Bandung: PT Kiblat Buku Utama. Universitas Pendidikan Indonesia. (2013). Pedoman Penulisan Karya Ilmiah.

Bandung: UPI Press.