B1J009155 12.
Lampiran 1. Skema Kerja Penelitian
Pengambilan sampel tanah dari lahan
tambang timah di Belitung
Isolasi bakteri pengoksidasi
besi dan sulfur
Pemurnian isolat bakteri
Karakteriasi isolat bakteri
pengoksidasi besi dan sulfur
Pengamatan
makro
morfologi
Pengamatan
mikro
morfologi
Pewarnaan
Gram
Seleksi Bakteri Pengoksidasi Besi dan Sulfur
Berdasarkan Kemampuan Tumbuh pada Medium
Yang Mengandung Fe dan S
Identifikasi Isolat Bakteri Terpilih
Secara Molekuler
Sekuensing
Analisis urutan sekuen gen 16S rRNA
25
Lampiran 2. Spesifikasi Alat dan Bahan
No.
Merk/Type
Kegunaan
Tempat
1.
Autoklaf
HL36AE (Hirayama
Manufacturing Corp.)
Sterilisasi alat dan bahan
Lab. Mikrobiologi
2.
pH meter
Mengukur pH medium
Lab. Mikrobiologi
3.
4.
Shaker Inkucator
Alat elektroforesis
Thermo Electron
Corporation (RL060P)
Lab Companion SI-600
CBS Scientific EPS 300X
5.
6.
Nanophotometer
Alat PCR
Menginkubasi biakan bakteri
Memisahkan DNA
berdasarkan berat molekul
Mengukur kemurnian DNA
Perbanyakan DNA tempat
Lab. Mikrobiologi
Lab. Genetika dan
Molekuler
Lab. Riset
Lab. Riset
7.
Gel Doc
Visualisasi DNA
8.
9.
Mikroskop
UV-Vis
Spektrophotometer
Lab. Genetika dan
Molekuler
Lab. Mikrobiologi
Lab. Lingkungan
10.
Sentrifuge
No.
Nama Alat
Nama Bahan
Implen
Thermal Cycler Techne
(TC-5000)
UVP MultiDoc-It
Olympus CO11
Shimadzu UV mini 1240
Mengamati sel bakteri
Mengukur nilai OD
Eppendorf Centrifuge
5415R
Memisahkan supernatan
Spesifikasi
Kegunaan
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Alkohol
SDS
Tenderizer
Alkohol absolut
TE
TAE
Primer 27F dan 1540R
70%
10%
30%
99%
1x
1x
100 pm
Sterilisasi permukaan
Lisis sel bakteri
Lisis sel bakteri
Pencuci DNA
Larutan Buffer
Larutan Buffer
Templat replikasi DNA genom
8.
9.
Agarose
HCl
1,5%
10 M
Running DNA saat elektroforesis
Menurunkan pH medium
26
Lab. Genetika dan
Molekuler
Lampiran 3. Gambar Hasil Isolasi dan Pemurnian Isolat Bakteri Pengoksidasi Besi dan
Sulfur
Hasil isolasi bakteri pengoksidasi besi dan sulfur
Hasil pemurnian isolat bakteri pengoksidasi besi dan sulfur
27
Lampiran 4. Gambar Hasil Pewarnaan Gram
28
Lampiran 5. Komposisi dan Pembuatan Medium Pertumbuhan Bakteri
a.
Medium Cair dari Dunger and Fielder (1989) dengan garam ferro
Komposisi :
K2HPO4
0,05 gram
(NH4)2SO4
0,15 gram
Ca(NO3)2
0,01 gram
MgSO4. 7H2O
0,50 gram
KCl
0,05 gram
FeSO4. 7H2O
1,00 gram
Akuades
1000 ml
pH
3,5
Cara Pembuatan Medium :
Semua bahan tersebut dicampurkan ke dalam akuades sebanyak 800 ml kecuali
FeSO4.7H2O, diaduk dan disterilkan pada suhu 121 C dan didinginkan. FeSO 4. 7H2O,
dilarutkan dalam 200 ml akuades yang telah steril dan telah ditetapkan pHnya, sebesar
3,5 dan dipanaskan sampai suhu 50 C, lalu didinginkan. Kedua larutan tersebut
kemudian dicampur secara apsetik. Media ini kemudian dibagi ke dalam tabung yang
telah steril.
29
b.
Medium Padat 9K (Silverman and Lundgreen, 1959)
Komposisi :
K2HPO4
0,05 gram
(NH4)2SO4
0,15 gram
Ca(NO3)2
0,01 gram
MgSO4. 7H2O
0,50 gram
KCl
0,05 gram
FeSO4. 7H2O
1,00 gram
Agar
15 gram
H2SO4 1 N
10 ml
Akuades
1000 ml
pH
3,5
Cara Pembuatan Medium :
Semua bahan tersebut dicampurkan ke dalam akuades sebanyak 800 ml kecuali
FeSO4.7H2O, diaduk dan disterilkan pada suhu 121 C kemudian didinginkan. FeSO4.
7H2O dilarutkan dalam 200 ml akuades yang telah steril dan telah ditetapkan pHnya
sebesar 3,5 dengan H2SO4 1 N, dan dipanaskan sampai suhu 50 C, lalu didinginkan.
Kedua larutan tersebut kemudian dicampur secara apsetik. Media ini kemudian dibagi
ke dalam cawan petri yang telah steril.
30
Lampiran 6. Kromatogram Urutan Basa Gen 16S rRNA
a.
Isolat L2K5
b.
Isolat L2K3
31
c.
Isolat L1K1
32
Lampiran 7. Hasil Alignment Sekuen Forward dan Reverse Urutan Basa Gen 16S rRNA
dengan Program BioEdit
a.
Isolat L2K5
AATGCAAGTCGAGCGAATGGATTAAGAGCTTGCTCTTATGAAGTTAGCGGCGGACGGGTGAG
TAACACGTGGGTAACCTGCCCATAAGACTGGGATAACTCCGGGAAACCGGGGCTAATACCGG
ATAACATTTTGAACCGCATGGTTCGAAATTGAAAGGCGGCTTCGGCTGTCACTTATGGATGGA
CCCGCGTCGCATTAGCTAGTTGGTGAGGTAACGGCTCACCAAGGCAACGATGCGTAGCCGAC
CTGAGAGGGTGATCGGCCACACTGGGACTGAGACACGGCCCAGACTCCTACGGGAGGCAGC
AGTAGGGAATCTTCCGCAATGGACGAAAGTCTGACGGAGCAACGCCGCGTGAGTGATGAAG
GCTTTCGGGTCGTAAAACTCTGTTGTTAGGGAAGAACAAGTGCTAGTTGAATAAGCTGGCACC
TTGACGGTACCTAACCAGAAAGCCACGGCTAACTACGTGCCAGCAGCCGCGGTAATACGTAG
GTGGCAAGCGTTATCCGGAATTATTGGGCGTAAAGCGCGCGCAGGTGGTTTCTTAAGTCTGAT
GTGAAAGCCCACGGCTCAACCGTGGAGGGTCATTGGAAACTGGGAGACTTGAGTGCAGAAG
AGGAAAGTGGAATTCCATGTGTAGCGGTGAAATGCGTAGAGATATGGAGGAACACCAGTGG
CGAAGGCGACTTTCTGGTCTGTAACTGACACTGAGGCGCGAAAGCGTGGGGAGCAAACAGG
ATTAGATACCCTGGTAGTCCACGCCGTAAACGATGAGTGCTAAGTGTTAGAGGGTTTCCGCCC
TTTAGTGCTGAAGTTAACGCATTAAGCACTCCGCCTGGGGAGTACGGCCGCAAGGCTGAAAC
TCAAAGGAATTGACGGGGGCCCGCACAAGCGGTGGAGCATGTGGTTTAATTCGAAGCAACGC
GAAGAACCTTACCAGGTCTTGACATCCTCTGACAACCCTAGAGATAGGGCTTCTCCTTCGGGA
GCAGAGTGACAGGTGGTGCATGGTTGTCGTCAGCTCGTGTCGTGAGATGTTGGGTTAAGTCC
CGCAACGAGCGCAACCCTTGATCTTAGTTGCCATCATTAAGTTGGGCACTCTAAGGTGACTGC
CGGTGACAAACCGGAGGAAGGTGGGGATGACGTCAAATCATCATGCCCCTTATGACCTGGGC
TACACACGTGCTACAATGGACGGTACAAAGAGCTGCAAGACCGCGAGGTGGAGCTAATCTCA
TAAAACCGTTCTCAGTTCGGATTGTAGGCTGCAACTCGCCTACATGAAGCTGGAATCGCTAGT
AATCGCGGATCAGCATGCCGCGGTGAATACGTTCCCGGGCCTTGTACACACCGCCCGTCACAC
CACGAGAGTTTGTAACACCCGAAGTCGGTGGGGTAACCTTTATGGAGCCAGCCGCCTAAGGT
GGGACAGATGA
b.
Isolat L2K3
GTCGAGCGAACAGATGAGAAGCTTGCTTCTCTGATGTTAGCGGCGGACGGGTGAGTAACACG
TGGGTAACCTACCTATAAGACTGGGATAACTCCGGGAAACCGGGGCTAATACCGGATAATATT
TTGAACCGCATGGTTCAATAGTGAAAGACGGTTTCGGCTGTCACTTATAGATGGACCCGCGCC
GTATTAGCTAGTTGGTAAGGTAACGGCTTACCAAGGCGACGATACGTAGCCGACCTGAGAGG
GTGATCGGCCACACTGGAACTGAGACACGGTCCAGACTCCTACGGGAGGCAGCAGTAGGGA
ATCTTCCGCAATGGGCGAAAGCCTGACGGAGCAACGCCGCGTGAGTGATGAAGGTCTTCGGA
TCGTAAAACTCTGTTGTTAGGGAAGAACAAATTTGTTAGTAACTGAACAAGTCTTGACGGTAC
CTAACCAGAAAGCCACGGCTAACTACGTGCCAGCAGCCGCGGTAATACGTAGGTGGCAAGCG
TTATCCGGAATTATTGGGCGTAAAGCGCGCGTAGGCGGTTTCTTAAGTCTGATGTGAAAGCCC
ACGGCTCAACCGTGGAGGGTCATTGGAAACTGGGAAACTTGAGTGCAGAAGAGGAGAGTGG
AATTCCATGTGTAGCGGTGAAATGCGCAGAGATATGGAGGAACACCAGTGGCGAAGGCGGC
TCTCTGGTCTGTAACTGACGCTGATGTGCGAAAGCGTGGGGATCAAACAGGATTAGATACCCT
GGTAGTCCACGCCGTAAACGATGAGTGCTAAGTGTTAGGGGGTTTCCGCCCCTTAGTGCTGCA
GCTAACGCATTAAGCACTCCGCCTGGGGAGTACGACCGCAAGGTTGAAACTCAAAGGAATTG
ACGGGGACCCGCACAAGCGGTGGAGCATGTGGTTTAATTCGAAGCAACGCGAAGAACCTTAC
CAAATCTTGACATCCTTTGACCGCTCTAGAGATAGAGTCTTCCCCTTCGGGGGACAAAGTGAC
AGGTGGTGCATGGTTGTCGTCAGCTCGTGTCGTGAGATGTTGGGTTAAGTCCCGCAACGAGC
GCAACCCTTAAGCTTAGTTGCCATCATTAAGTTGGGCACTCTAGGTTGACTGCCGGTGACAAA
CCGGAGGAAGGTGGGGATGACGTCAAATCATCATGCCCCTTATGATTTGGGCTACACACGTG
CTACAATGGATAATACAAAGGGCAGCGAATCCGCGAGGCCAAGCAAATCCCATAAAATTATTC
TCAGTTCGGATTGTAGTCTGCAACTCGACTACATGAAGCTGGAATCGCTAGTAATCGTAGATC
AGCATGCTACGGTGAATACGTTCCCGGGTCTTGTACACACCGCCCGTCACACCACGAGAGTTT
33
GTAACACCCGAAGCCGGTGGAGTAACCTTTTAGGAGCTAGCCGTCGAAGGTGGGACAAATGA
T
c.
Isolat L1K1
GAACGATGAAGCCCAGCTTGCTGGGTGGATTAGTGGCGAACGGGTGAGTAACACGTGAGTA
ACCTGCCCTTAACTCTGGGATAAGCCTGGGAAACTGGGTCTAATACCGGATAGGAGCGTCCAC
CGCATGGTGGGTGTTGGAAAGATTTATCGGTTTTGGATGGACTCGCGGCCTATCAGCTTGTTG
GTGAGGTAATGGCTCACCAAGGCGACGACGGGTAGCCGGCCTGAGAGGGTGACCGGCCACA
CTGGGACTGAGACACGGCCCAGACTCCTACGGGAGGCAGCAGTGGGGAATATTGCACAATG
GGCGAAAGCCTGATGCAGCGACGCCGCGTGAGGGATGACGGCCTTCGGGTTGTAAACCTCTT
TCAGTAGGGAAGAAGCGAAAGTGACGGTACCTGCAGAAGAAGCACCGGCTAACTACGTGCC
AGCAGCCGCGGTAATACGTAGGGTGCGAGCGTTATCCGGAATTATTGGGCGTAAAGAGCTCG
TAGGCGGTTTGTCGCGTCTGTCGTGAAAGTCCGGGGCTTAACCCCGGATCTGCGGTGGGTAC
GGGCAGACTAGAGTGCAGTAGGGGAGACTGGAATTCCTGGTGTAGCGGTGGAATGCGCAGA
TATCAGGAGGAACACCGATGGCGAAGGCAGGTCTCTGGGCTGTAACTGACGCTGAGGAGCG
AAAGCATGGGGAGCGAACAGGATTAGATACCCTGGTAGTCCATGCCGTAAACGTTGGGCACT
AGGTGTGGGGACCATTCCACGGTTTCCGCGCCGCAGCTAACGCATTAAGTGCCCCGCCTGGG
GAGTACGGCCGCAAGGCTAAAACTCAAAGGAATTGACGGGGGCCCGCACAAGCGGCGGAGC
ATGCGGATTAATTCGATGCAACGCGAAGAACCTTACCAAGGCTTGACATGTTCTCGATCGCCG
TAGAGATACGGTTTCCCCTTTGGGGCGGGTTCACAGGTGGTGCATGGTTGTCGTCAGCTCGTG
TCGTGAGATGTTGGGTTAAGTCCCGCAACGAGCGCAACCCTCGTTCCATGTTGCCAGCACGTC
GTGGTGGGGACTCATGGGAGACTGCCGGGGTCAACTCGGAGGAAGGTGAGGACGACGTCAA
ATCATCATGCCCCTTATGTCTTGGGCTTCACGCATGCTACAATGGCCGGTACAATGGGTTGCG
ATACTGTGAGGTGGAGCTAATCCCAAAAAGCCGGTCTTAGTTCGGATTGGGGTCTGCAACTCG
ACCCCATGAAGTCGGAGTCGCTAGTAATCGCAGATCAGCAACGCTGCGGTGAATACGTTCCCG
GGCCTTGTACACACCGCCCGTCAAGTCACGAAAGTTGGTAACACCCGAAGCCGGTGGCCTAAC
CCTTGTGGGGGGAGCCGTCGAAGGTGGGACCAGCGATT
34
Lampiran 8. Hasil Analisis Sekuen 16S rRNA dengan Program BLASTN NCBI
a.
Isolat L2K5
d.
Isolat L2K3
35
e.
Isolat L1K1
36
Pengambilan sampel tanah dari lahan
tambang timah di Belitung
Isolasi bakteri pengoksidasi
besi dan sulfur
Pemurnian isolat bakteri
Karakteriasi isolat bakteri
pengoksidasi besi dan sulfur
Pengamatan
makro
morfologi
Pengamatan
mikro
morfologi
Pewarnaan
Gram
Seleksi Bakteri Pengoksidasi Besi dan Sulfur
Berdasarkan Kemampuan Tumbuh pada Medium
Yang Mengandung Fe dan S
Identifikasi Isolat Bakteri Terpilih
Secara Molekuler
Sekuensing
Analisis urutan sekuen gen 16S rRNA
25
Lampiran 2. Spesifikasi Alat dan Bahan
No.
Merk/Type
Kegunaan
Tempat
1.
Autoklaf
HL36AE (Hirayama
Manufacturing Corp.)
Sterilisasi alat dan bahan
Lab. Mikrobiologi
2.
pH meter
Mengukur pH medium
Lab. Mikrobiologi
3.
4.
Shaker Inkucator
Alat elektroforesis
Thermo Electron
Corporation (RL060P)
Lab Companion SI-600
CBS Scientific EPS 300X
5.
6.
Nanophotometer
Alat PCR
Menginkubasi biakan bakteri
Memisahkan DNA
berdasarkan berat molekul
Mengukur kemurnian DNA
Perbanyakan DNA tempat
Lab. Mikrobiologi
Lab. Genetika dan
Molekuler
Lab. Riset
Lab. Riset
7.
Gel Doc
Visualisasi DNA
8.
9.
Mikroskop
UV-Vis
Spektrophotometer
Lab. Genetika dan
Molekuler
Lab. Mikrobiologi
Lab. Lingkungan
10.
Sentrifuge
No.
Nama Alat
Nama Bahan
Implen
Thermal Cycler Techne
(TC-5000)
UVP MultiDoc-It
Olympus CO11
Shimadzu UV mini 1240
Mengamati sel bakteri
Mengukur nilai OD
Eppendorf Centrifuge
5415R
Memisahkan supernatan
Spesifikasi
Kegunaan
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Alkohol
SDS
Tenderizer
Alkohol absolut
TE
TAE
Primer 27F dan 1540R
70%
10%
30%
99%
1x
1x
100 pm
Sterilisasi permukaan
Lisis sel bakteri
Lisis sel bakteri
Pencuci DNA
Larutan Buffer
Larutan Buffer
Templat replikasi DNA genom
8.
9.
Agarose
HCl
1,5%
10 M
Running DNA saat elektroforesis
Menurunkan pH medium
26
Lab. Genetika dan
Molekuler
Lampiran 3. Gambar Hasil Isolasi dan Pemurnian Isolat Bakteri Pengoksidasi Besi dan
Sulfur
Hasil isolasi bakteri pengoksidasi besi dan sulfur
Hasil pemurnian isolat bakteri pengoksidasi besi dan sulfur
27
Lampiran 4. Gambar Hasil Pewarnaan Gram
28
Lampiran 5. Komposisi dan Pembuatan Medium Pertumbuhan Bakteri
a.
Medium Cair dari Dunger and Fielder (1989) dengan garam ferro
Komposisi :
K2HPO4
0,05 gram
(NH4)2SO4
0,15 gram
Ca(NO3)2
0,01 gram
MgSO4. 7H2O
0,50 gram
KCl
0,05 gram
FeSO4. 7H2O
1,00 gram
Akuades
1000 ml
pH
3,5
Cara Pembuatan Medium :
Semua bahan tersebut dicampurkan ke dalam akuades sebanyak 800 ml kecuali
FeSO4.7H2O, diaduk dan disterilkan pada suhu 121 C dan didinginkan. FeSO 4. 7H2O,
dilarutkan dalam 200 ml akuades yang telah steril dan telah ditetapkan pHnya, sebesar
3,5 dan dipanaskan sampai suhu 50 C, lalu didinginkan. Kedua larutan tersebut
kemudian dicampur secara apsetik. Media ini kemudian dibagi ke dalam tabung yang
telah steril.
29
b.
Medium Padat 9K (Silverman and Lundgreen, 1959)
Komposisi :
K2HPO4
0,05 gram
(NH4)2SO4
0,15 gram
Ca(NO3)2
0,01 gram
MgSO4. 7H2O
0,50 gram
KCl
0,05 gram
FeSO4. 7H2O
1,00 gram
Agar
15 gram
H2SO4 1 N
10 ml
Akuades
1000 ml
pH
3,5
Cara Pembuatan Medium :
Semua bahan tersebut dicampurkan ke dalam akuades sebanyak 800 ml kecuali
FeSO4.7H2O, diaduk dan disterilkan pada suhu 121 C kemudian didinginkan. FeSO4.
7H2O dilarutkan dalam 200 ml akuades yang telah steril dan telah ditetapkan pHnya
sebesar 3,5 dengan H2SO4 1 N, dan dipanaskan sampai suhu 50 C, lalu didinginkan.
Kedua larutan tersebut kemudian dicampur secara apsetik. Media ini kemudian dibagi
ke dalam cawan petri yang telah steril.
30
Lampiran 6. Kromatogram Urutan Basa Gen 16S rRNA
a.
Isolat L2K5
b.
Isolat L2K3
31
c.
Isolat L1K1
32
Lampiran 7. Hasil Alignment Sekuen Forward dan Reverse Urutan Basa Gen 16S rRNA
dengan Program BioEdit
a.
Isolat L2K5
AATGCAAGTCGAGCGAATGGATTAAGAGCTTGCTCTTATGAAGTTAGCGGCGGACGGGTGAG
TAACACGTGGGTAACCTGCCCATAAGACTGGGATAACTCCGGGAAACCGGGGCTAATACCGG
ATAACATTTTGAACCGCATGGTTCGAAATTGAAAGGCGGCTTCGGCTGTCACTTATGGATGGA
CCCGCGTCGCATTAGCTAGTTGGTGAGGTAACGGCTCACCAAGGCAACGATGCGTAGCCGAC
CTGAGAGGGTGATCGGCCACACTGGGACTGAGACACGGCCCAGACTCCTACGGGAGGCAGC
AGTAGGGAATCTTCCGCAATGGACGAAAGTCTGACGGAGCAACGCCGCGTGAGTGATGAAG
GCTTTCGGGTCGTAAAACTCTGTTGTTAGGGAAGAACAAGTGCTAGTTGAATAAGCTGGCACC
TTGACGGTACCTAACCAGAAAGCCACGGCTAACTACGTGCCAGCAGCCGCGGTAATACGTAG
GTGGCAAGCGTTATCCGGAATTATTGGGCGTAAAGCGCGCGCAGGTGGTTTCTTAAGTCTGAT
GTGAAAGCCCACGGCTCAACCGTGGAGGGTCATTGGAAACTGGGAGACTTGAGTGCAGAAG
AGGAAAGTGGAATTCCATGTGTAGCGGTGAAATGCGTAGAGATATGGAGGAACACCAGTGG
CGAAGGCGACTTTCTGGTCTGTAACTGACACTGAGGCGCGAAAGCGTGGGGAGCAAACAGG
ATTAGATACCCTGGTAGTCCACGCCGTAAACGATGAGTGCTAAGTGTTAGAGGGTTTCCGCCC
TTTAGTGCTGAAGTTAACGCATTAAGCACTCCGCCTGGGGAGTACGGCCGCAAGGCTGAAAC
TCAAAGGAATTGACGGGGGCCCGCACAAGCGGTGGAGCATGTGGTTTAATTCGAAGCAACGC
GAAGAACCTTACCAGGTCTTGACATCCTCTGACAACCCTAGAGATAGGGCTTCTCCTTCGGGA
GCAGAGTGACAGGTGGTGCATGGTTGTCGTCAGCTCGTGTCGTGAGATGTTGGGTTAAGTCC
CGCAACGAGCGCAACCCTTGATCTTAGTTGCCATCATTAAGTTGGGCACTCTAAGGTGACTGC
CGGTGACAAACCGGAGGAAGGTGGGGATGACGTCAAATCATCATGCCCCTTATGACCTGGGC
TACACACGTGCTACAATGGACGGTACAAAGAGCTGCAAGACCGCGAGGTGGAGCTAATCTCA
TAAAACCGTTCTCAGTTCGGATTGTAGGCTGCAACTCGCCTACATGAAGCTGGAATCGCTAGT
AATCGCGGATCAGCATGCCGCGGTGAATACGTTCCCGGGCCTTGTACACACCGCCCGTCACAC
CACGAGAGTTTGTAACACCCGAAGTCGGTGGGGTAACCTTTATGGAGCCAGCCGCCTAAGGT
GGGACAGATGA
b.
Isolat L2K3
GTCGAGCGAACAGATGAGAAGCTTGCTTCTCTGATGTTAGCGGCGGACGGGTGAGTAACACG
TGGGTAACCTACCTATAAGACTGGGATAACTCCGGGAAACCGGGGCTAATACCGGATAATATT
TTGAACCGCATGGTTCAATAGTGAAAGACGGTTTCGGCTGTCACTTATAGATGGACCCGCGCC
GTATTAGCTAGTTGGTAAGGTAACGGCTTACCAAGGCGACGATACGTAGCCGACCTGAGAGG
GTGATCGGCCACACTGGAACTGAGACACGGTCCAGACTCCTACGGGAGGCAGCAGTAGGGA
ATCTTCCGCAATGGGCGAAAGCCTGACGGAGCAACGCCGCGTGAGTGATGAAGGTCTTCGGA
TCGTAAAACTCTGTTGTTAGGGAAGAACAAATTTGTTAGTAACTGAACAAGTCTTGACGGTAC
CTAACCAGAAAGCCACGGCTAACTACGTGCCAGCAGCCGCGGTAATACGTAGGTGGCAAGCG
TTATCCGGAATTATTGGGCGTAAAGCGCGCGTAGGCGGTTTCTTAAGTCTGATGTGAAAGCCC
ACGGCTCAACCGTGGAGGGTCATTGGAAACTGGGAAACTTGAGTGCAGAAGAGGAGAGTGG
AATTCCATGTGTAGCGGTGAAATGCGCAGAGATATGGAGGAACACCAGTGGCGAAGGCGGC
TCTCTGGTCTGTAACTGACGCTGATGTGCGAAAGCGTGGGGATCAAACAGGATTAGATACCCT
GGTAGTCCACGCCGTAAACGATGAGTGCTAAGTGTTAGGGGGTTTCCGCCCCTTAGTGCTGCA
GCTAACGCATTAAGCACTCCGCCTGGGGAGTACGACCGCAAGGTTGAAACTCAAAGGAATTG
ACGGGGACCCGCACAAGCGGTGGAGCATGTGGTTTAATTCGAAGCAACGCGAAGAACCTTAC
CAAATCTTGACATCCTTTGACCGCTCTAGAGATAGAGTCTTCCCCTTCGGGGGACAAAGTGAC
AGGTGGTGCATGGTTGTCGTCAGCTCGTGTCGTGAGATGTTGGGTTAAGTCCCGCAACGAGC
GCAACCCTTAAGCTTAGTTGCCATCATTAAGTTGGGCACTCTAGGTTGACTGCCGGTGACAAA
CCGGAGGAAGGTGGGGATGACGTCAAATCATCATGCCCCTTATGATTTGGGCTACACACGTG
CTACAATGGATAATACAAAGGGCAGCGAATCCGCGAGGCCAAGCAAATCCCATAAAATTATTC
TCAGTTCGGATTGTAGTCTGCAACTCGACTACATGAAGCTGGAATCGCTAGTAATCGTAGATC
AGCATGCTACGGTGAATACGTTCCCGGGTCTTGTACACACCGCCCGTCACACCACGAGAGTTT
33
GTAACACCCGAAGCCGGTGGAGTAACCTTTTAGGAGCTAGCCGTCGAAGGTGGGACAAATGA
T
c.
Isolat L1K1
GAACGATGAAGCCCAGCTTGCTGGGTGGATTAGTGGCGAACGGGTGAGTAACACGTGAGTA
ACCTGCCCTTAACTCTGGGATAAGCCTGGGAAACTGGGTCTAATACCGGATAGGAGCGTCCAC
CGCATGGTGGGTGTTGGAAAGATTTATCGGTTTTGGATGGACTCGCGGCCTATCAGCTTGTTG
GTGAGGTAATGGCTCACCAAGGCGACGACGGGTAGCCGGCCTGAGAGGGTGACCGGCCACA
CTGGGACTGAGACACGGCCCAGACTCCTACGGGAGGCAGCAGTGGGGAATATTGCACAATG
GGCGAAAGCCTGATGCAGCGACGCCGCGTGAGGGATGACGGCCTTCGGGTTGTAAACCTCTT
TCAGTAGGGAAGAAGCGAAAGTGACGGTACCTGCAGAAGAAGCACCGGCTAACTACGTGCC
AGCAGCCGCGGTAATACGTAGGGTGCGAGCGTTATCCGGAATTATTGGGCGTAAAGAGCTCG
TAGGCGGTTTGTCGCGTCTGTCGTGAAAGTCCGGGGCTTAACCCCGGATCTGCGGTGGGTAC
GGGCAGACTAGAGTGCAGTAGGGGAGACTGGAATTCCTGGTGTAGCGGTGGAATGCGCAGA
TATCAGGAGGAACACCGATGGCGAAGGCAGGTCTCTGGGCTGTAACTGACGCTGAGGAGCG
AAAGCATGGGGAGCGAACAGGATTAGATACCCTGGTAGTCCATGCCGTAAACGTTGGGCACT
AGGTGTGGGGACCATTCCACGGTTTCCGCGCCGCAGCTAACGCATTAAGTGCCCCGCCTGGG
GAGTACGGCCGCAAGGCTAAAACTCAAAGGAATTGACGGGGGCCCGCACAAGCGGCGGAGC
ATGCGGATTAATTCGATGCAACGCGAAGAACCTTACCAAGGCTTGACATGTTCTCGATCGCCG
TAGAGATACGGTTTCCCCTTTGGGGCGGGTTCACAGGTGGTGCATGGTTGTCGTCAGCTCGTG
TCGTGAGATGTTGGGTTAAGTCCCGCAACGAGCGCAACCCTCGTTCCATGTTGCCAGCACGTC
GTGGTGGGGACTCATGGGAGACTGCCGGGGTCAACTCGGAGGAAGGTGAGGACGACGTCAA
ATCATCATGCCCCTTATGTCTTGGGCTTCACGCATGCTACAATGGCCGGTACAATGGGTTGCG
ATACTGTGAGGTGGAGCTAATCCCAAAAAGCCGGTCTTAGTTCGGATTGGGGTCTGCAACTCG
ACCCCATGAAGTCGGAGTCGCTAGTAATCGCAGATCAGCAACGCTGCGGTGAATACGTTCCCG
GGCCTTGTACACACCGCCCGTCAAGTCACGAAAGTTGGTAACACCCGAAGCCGGTGGCCTAAC
CCTTGTGGGGGGAGCCGTCGAAGGTGGGACCAGCGATT
34
Lampiran 8. Hasil Analisis Sekuen 16S rRNA dengan Program BLASTN NCBI
a.
Isolat L2K5
d.
Isolat L2K3
35
e.
Isolat L1K1
36