Teror Penagih Hutang.
P ik ira n R a k y a t
o CBA
S e n in
17
•
0
S e ta s a
18
O Jan
o
O P eb
7
20
19
Mar
o
Rabu
456
123
21
22
eApr
23
O M ei
O Jun
0
K a m is
9
8
10
24
o
0
Jumat
®
11
25
26
0
Jut
13
M in g g u
14
27
28
Sep
0 Okt
0
Ags
o
S a b tu
15
29
30
O Nov
31
O D es
T e ro r P e n a g ih U ta n g
u ta n g , y a n g te rb a y a n g
O le h
RENA
b e rk a ta
E M A T IA N
K
Irz e n O c -
id e n tik
B e ta p a
n e g o s ia s i
sebuah
bank
d ia n ia y a o le h p e n a g ih
(d e b t
c o lle c to r ).
u ta n g
M a s y a ra k a t p u n b e g itu re a k tif.
B a h k a n k a la n g a n
n tu k b e rk o n -
te o ri k rim in o lo g i te n ta n g c iri-
u rn (p id a n a ).
a y a n g b e ru -
c iri
pa ancam an,
fis ik
p e n ja h a t
yang
d i-
to r,
a ta u
pun
u n g k a p k a n o le h L o m b ro s o .
K e tik a c iri-c iri fis ik p e n ja h a t
p e rb u a ta n
ti
nangkan dapat
y a n g d iu n g k a p k a n
m e la n g g a r p a s a l-p a s a l d a la m
K ita b U n d a n g -U d a n g H u k u m
L o m b ro so
d ia n g g a p tid a k re le v a n la g i d i
. z a m a n s e k a ra n g , h a l itu tid a k
a n g g o ta d e -
em ang senya-
s a n g a t b e ris ik o
p a rk a n
m a sy a ra k a t
S e p in ta s d a n
ta n y a , p e k e rja a n p e n a g ih u ta n g
flik d e n g a n h u
S e g a la tin d a k
dengan
k e k e ra sa n .
H a l itu
m e n g in g a tk a n p a d a s a la h s a tu
tid a k , ia d is in y a lir te w a s d i ru ang
dan
ta , s o n ta k m e n g g e m -
d a n d u n ia p e rb a n k a n .
k a re n a
k a sa r,
'e m a n i s m e .
ganhukum
a d a la h
se se o ra n g y a n g b e rp e ra w a k a n
tin g g i b e s a r, b e rw a ja h g a ra n g ,
Y U L IA
b e rla k u
b a g i p e n a g ih
u ta n g .
P id a n a
m enyeu k k a te g o ri
(K U H P ).
p e k a ra n g a n
ru
M em asuki
h o ra n g la in
w a n p u n b e g itu ta n g g a p m e re -
S e s e o ra n g y a n g in g in m e n ja d i
ta n p a
s p o n s p e ris tiw a m e n in g g a ln y a
p e n a g ih u ta n g h a ru s m e m ilik i
p e n g a n ia y a a n ,
in g g a
n a s a b a h b a n k d i k a n to r b a n k
itu . R a p a t a n g g o ta d e w a n p u n
d ig e la r u n tu k m e n c a ri s o lu s i.
c iri-c iri fis ik y a n g id e n tik d e -
bunuhan sem ua
d a la m K U H P .
u d a h d ia tu r
T id a k h a n y a p
a g ih u ta n g ,
P ro d a n k o n tra m e n g e m u k a .
m a s ih m e n ila i s e s e o ra n g d e n g -
K e h a d ira n
p e n a g ih
u ta n g
di
d u n ia p e rb a n k a n p u n k e m b a li
d iu s ik . P e ra n m e re k a d a la m
m e n y e le s a ik a n
p ro se s
m acet
bank
a n ta ra
n g a n m e n im b u lk a n ra s a ta k u t
d a n m e n y e ra m k a n , M a sy a ra k a t
k re d it
dengan
nasabah
d ia n g g a p
m a la h
m e n in g g a lk a n b a n y a k m a s a la h .
D ib a y a r ja d i p e n ja h a t?
b e k e rja p a d a
banyak
k e lu h a n
m a s y a ra k a t te n ta n g
p e n a g ih u ta n g .
K e b e ra d a a n
u ta n g
m e m b a y a r u ta n g n y a . K e ta k u ta n te rh a d a p
m e n ja d ik a n
a n p e rb a n k a n , d e n g a n ja s a
nasabah
pe-
p e n a g ih
m e n ja d i
m om ok
b a g i p a ra
n a s a b a h b a n k y a n g tid a k b is a
se b u a h p e ru sa h a a n , k e b a n y a k -
D e b t c o lle c to r
d a ri
p e rila k u
p e n a g ih
s e b a g ia n
la n g s u n g
u ta n g
besar
m em bayar
a n m e lih a t p e n a m p ila n
dan
c iri-c iri fis ik . K o n d is i p e n a g ih
p e rm is i,
p e n g ru sa k a n ,
pem -
b a ra n g s ia p a y a
p e rb u a ta n
te rs
m e la k u k a n
ut
m aka
s a n k s in y a s u d a h
ia tu r d a la m
u ta n g in i p u n s e m a k in te rp o jo k
K U H P . S anksi y
g d ib e rik a n
k e tik a p e n g u n g k a p a n
kepada
c iri-c iri
fis ik m e re k a d ia n g g a p te la h
m e n ja d i te ro r b a g i m a s y a ra k a t.
p e la k
h a ru s la h
b e rd a sa rk a n
k e s a la h a n
si
p e la k u . U n tu k a
y a k e s a la -
T e p a tn y a , d e b itu r y a n g d ita g ih
han
u ta n g o le h p e n a g ih u ta n g a ta s
k u a s a k re d itu r.
h u b u n g a n b a tin a
in i
d is y a ra
' n
ta ra p e la k u
adanya
d a n p e rb u a ta n n y a ,
hubungan
N am un
apakah
p e n a g ih
u ta n g d e n g a n s e g a la a trib u tn y a
b a tin itu b is a b e rb e n tu k
kese-
n g a ja a n a ta u p u n k a lp a a n .
n a g ih u ta n g . U ta n g y a n g d ita g -
u ta n g n y a .
dengan
k e m u d ia n d ia n g g a p p e n ja h a t?
ih p a ra p e n a g ih u ta n g a d a la h
y a n g s u d a h m a s u k d a la m k a te -
m enggunakan
ja s a
p e n a g ih
u ta n g p u n d ia n g g a p e fe k tif o le h
M e re k a m e la k u k a n p e k e rja a n
yang
d e n g a n p e n a m p ila n
g o ri k re d it m a c e t. N a m u n ,
d a la m m e n ja la n k a n p e k e rja a n -
bank.
m e n g h ila n g k a n n y a w a o ra n g
la in , b a g in y a b e rla k u
pasal
n y a , p e n a g ih u ta n g d is in y a lir
s e rin g k a li m e la k u k a n
keke ra sa n ,
te ro r,
ancam an,
dan
p e rla k u a n y a n g tid a k m e n y e n a n g k a n la in n y a .
,
A gen
p e n a g ih
nyanggah
jik a
u ta n g
p e k e rja a n n y a
m e n g h a ru sk a n
ancam an
A tu ra n
penggunaan
bahkan
k e rja
m e-
k e k e ra sa n .
m e re k a
pun
c u k u p k e ta t. T id a k d ip e rk e n a n k a n m e la k u k a n k o n ta k fis ik
d e n g a n n a s a b a h . M e m b e n ta k
tid a k d ip e rb o le h k a n , a p a la g i
m e m u k u l.
Pada
p ra k tik n y a
P e n a g ih a n
A p a la g i
jik a
d ib a n -
d in g k a n d e n g a n p e n y e le s a ia n
u ta n g m e la lu i p e n g a d ila n .
T ak
b is a
m e n u tu p
m a ta ,
m e n a k u tk a n ,
fis ik y a n g
tin d a k a n -tin -
d a k a n y a n g m e re sa h k a n ,
p e rb u a ta n -p e rb u a ta n
tid a k
m enyenangkan.
b a n k p u n s e y o g ia n y a m e n g e -
itu
ta h u i tin d a k a n -tin d a k a n
dukung
dan
yang
Sem ua
U n tu k k a s u s p e n a g ih u ta n g
m e n g a n ia y a
p e n g a n ia y a a n
da
la k u k a n ,
y a itu
p e n g a n ia y a a n h in
d i l a k u k a n 'p a r a p e n a g i h u t a n g
ja a n n y a . M e re k a b e ru s a h a p ro -
b a tk a n k e m a tia n .
d a la m m e la k u k a n p e n a g ih a n .
B is a ja d i, tin d a k a n itu la h y a n g
fe s io n a l
m e n ja d ik a n
n a s a b a h b e rs e d ia
u n tu k
k e b e rh a s ila n
d a la m
m en-
m e n ja la n k a n
p e k e rja a n n y a .
T e n tu
s a ja ,
m e m b e rik a n k e p u a s a n k e p a d a
m
KUHP.
D ia b e rta n g g u n g ja w a b
se c a ra
p id a n a a ta s k e s a la h a n y a n g d i-
p e k e r-
yang
d ila k u k a n
h in g g a
e la k u k a n
a m e n g a k i-
P e ru s a h a a n te m p a t s a n g p e n a g ih u ta n g b e rn u n g te n tu
tid a k d a p a t d im in t . p e rta n g -
m e lu n a s i k re d it m a c e tn y a . T e r-
p e n g g u n a ja s a m e re k a . F e n o m -
g u n g ja w a b a n p id a n a a ta s p e r-
le p a s d a ri p e k e rja a n n y a
e n a p e n a g ih u ta n g k in i b u k a n
b u a ta n p id a n a y a n g d ila k u k a n
s e k a d a r te ro r.
y a n g b e ru ju n g
s a n g p e n a g ih u ta n g . e lik p e m bunuhan
m e ru p a k a n
d e lik
yang
d ib u m b u i k e k e ra s a n , a n c a m a n ,
d a n te ro r, d a ri p e k e rja a n s e b a g a i p e n a g ih u ta n g itu la h , m e re k a m e n d a p a tk a n b a y a ra n .
M endengar
k a ta
p e n a g ih
P e n g a n ia y a a n
k e m a tia n s e -
a d a a n n y a , s e k a lig u s p e k e rja a n -
y a n g d is e le s a ik a n 0 e h o ra n g
b u k a n k o rp o ra s i. N a u n , s e b a -
nya yang
g a i b e n tu k p e rta n g g u n g ja w a b -
m a k in
m e n y u d u tk a n
s e la m a
k e b e r-
in i d iid e n -
an,
s e y o g ia n y a
ru sa h a a n
te rs e b u t m is a ln y a , m e m b e rik a n
k o m p e n sa si k e p a d a k o rb a n d a n
k e lu a rg a n y a .
P e ra n p e n a g ih u t
lu k a n
o le h
p e ru sa
g d ip e r.a a n
a ta u
b a n k u n tu k m e m u lih k a n la lu
lin ta s k re d it y a n g m a c e t, b u k a n
u n tu k m e n ja d i te ro r. J ik a p a ra
p e n a g i h u t a n g s e l a l n m e n j u n .•
ju n g tin g g i k o d e e tlk d a la m
p e k e rja a n m e re k a , id a k a k a n
a d a tin d a k p id a n a . T iU a kh a n y a
p e n a g ih u ta n g , p e k e ja a n a p ~
pun
jik a
sudah
le m a s u k i
ra n a h
hukum
p id a a , a k a n
b e r s e n t u h a n d e n g a n s a n k s i . ***
P e n u lis ,
K Ilp ln g
H um as
O npad
2011
Hukum
D o kto r
D osen
F a ku lta s
U n tir ta ,
a n d id a t
U npad.
T
o CBA
S e n in
17
•
0
S e ta s a
18
O Jan
o
O P eb
7
20
19
Mar
o
Rabu
456
123
21
22
eApr
23
O M ei
O Jun
0
K a m is
9
8
10
24
o
0
Jumat
®
11
25
26
0
Jut
13
M in g g u
14
27
28
Sep
0 Okt
0
Ags
o
S a b tu
15
29
30
O Nov
31
O D es
T e ro r P e n a g ih U ta n g
u ta n g , y a n g te rb a y a n g
O le h
RENA
b e rk a ta
E M A T IA N
K
Irz e n O c -
id e n tik
B e ta p a
n e g o s ia s i
sebuah
bank
d ia n ia y a o le h p e n a g ih
(d e b t
c o lle c to r ).
u ta n g
M a s y a ra k a t p u n b e g itu re a k tif.
B a h k a n k a la n g a n
n tu k b e rk o n -
te o ri k rim in o lo g i te n ta n g c iri-
u rn (p id a n a ).
a y a n g b e ru -
c iri
pa ancam an,
fis ik
p e n ja h a t
yang
d i-
to r,
a ta u
pun
u n g k a p k a n o le h L o m b ro s o .
K e tik a c iri-c iri fis ik p e n ja h a t
p e rb u a ta n
ti
nangkan dapat
y a n g d iu n g k a p k a n
m e la n g g a r p a s a l-p a s a l d a la m
K ita b U n d a n g -U d a n g H u k u m
L o m b ro so
d ia n g g a p tid a k re le v a n la g i d i
. z a m a n s e k a ra n g , h a l itu tid a k
a n g g o ta d e -
em ang senya-
s a n g a t b e ris ik o
p a rk a n
m a sy a ra k a t
S e p in ta s d a n
ta n y a , p e k e rja a n p e n a g ih u ta n g
flik d e n g a n h u
S e g a la tin d a k
dengan
k e k e ra sa n .
H a l itu
m e n g in g a tk a n p a d a s a la h s a tu
tid a k , ia d is in y a lir te w a s d i ru ang
dan
ta , s o n ta k m e n g g e m -
d a n d u n ia p e rb a n k a n .
k a re n a
k a sa r,
'e m a n i s m e .
ganhukum
a d a la h
se se o ra n g y a n g b e rp e ra w a k a n
tin g g i b e s a r, b e rw a ja h g a ra n g ,
Y U L IA
b e rla k u
b a g i p e n a g ih
u ta n g .
P id a n a
m enyeu k k a te g o ri
(K U H P ).
p e k a ra n g a n
ru
M em asuki
h o ra n g la in
w a n p u n b e g itu ta n g g a p m e re -
S e s e o ra n g y a n g in g in m e n ja d i
ta n p a
s p o n s p e ris tiw a m e n in g g a ln y a
p e n a g ih u ta n g h a ru s m e m ilik i
p e n g a n ia y a a n ,
in g g a
n a s a b a h b a n k d i k a n to r b a n k
itu . R a p a t a n g g o ta d e w a n p u n
d ig e la r u n tu k m e n c a ri s o lu s i.
c iri-c iri fis ik y a n g id e n tik d e -
bunuhan sem ua
d a la m K U H P .
u d a h d ia tu r
T id a k h a n y a p
a g ih u ta n g ,
P ro d a n k o n tra m e n g e m u k a .
m a s ih m e n ila i s e s e o ra n g d e n g -
K e h a d ira n
p e n a g ih
u ta n g
di
d u n ia p e rb a n k a n p u n k e m b a li
d iu s ik . P e ra n m e re k a d a la m
m e n y e le s a ik a n
p ro se s
m acet
bank
a n ta ra
n g a n m e n im b u lk a n ra s a ta k u t
d a n m e n y e ra m k a n , M a sy a ra k a t
k re d it
dengan
nasabah
d ia n g g a p
m a la h
m e n in g g a lk a n b a n y a k m a s a la h .
D ib a y a r ja d i p e n ja h a t?
b e k e rja p a d a
banyak
k e lu h a n
m a s y a ra k a t te n ta n g
p e n a g ih u ta n g .
K e b e ra d a a n
u ta n g
m e m b a y a r u ta n g n y a . K e ta k u ta n te rh a d a p
m e n ja d ik a n
a n p e rb a n k a n , d e n g a n ja s a
nasabah
pe-
p e n a g ih
m e n ja d i
m om ok
b a g i p a ra
n a s a b a h b a n k y a n g tid a k b is a
se b u a h p e ru sa h a a n , k e b a n y a k -
D e b t c o lle c to r
d a ri
p e rila k u
p e n a g ih
s e b a g ia n
la n g s u n g
u ta n g
besar
m em bayar
a n m e lih a t p e n a m p ila n
dan
c iri-c iri fis ik . K o n d is i p e n a g ih
p e rm is i,
p e n g ru sa k a n ,
pem -
b a ra n g s ia p a y a
p e rb u a ta n
te rs
m e la k u k a n
ut
m aka
s a n k s in y a s u d a h
ia tu r d a la m
u ta n g in i p u n s e m a k in te rp o jo k
K U H P . S anksi y
g d ib e rik a n
k e tik a p e n g u n g k a p a n
kepada
c iri-c iri
fis ik m e re k a d ia n g g a p te la h
m e n ja d i te ro r b a g i m a s y a ra k a t.
p e la k
h a ru s la h
b e rd a sa rk a n
k e s a la h a n
si
p e la k u . U n tu k a
y a k e s a la -
T e p a tn y a , d e b itu r y a n g d ita g ih
han
u ta n g o le h p e n a g ih u ta n g a ta s
k u a s a k re d itu r.
h u b u n g a n b a tin a
in i
d is y a ra
' n
ta ra p e la k u
adanya
d a n p e rb u a ta n n y a ,
hubungan
N am un
apakah
p e n a g ih
u ta n g d e n g a n s e g a la a trib u tn y a
b a tin itu b is a b e rb e n tu k
kese-
n g a ja a n a ta u p u n k a lp a a n .
n a g ih u ta n g . U ta n g y a n g d ita g -
u ta n g n y a .
dengan
k e m u d ia n d ia n g g a p p e n ja h a t?
ih p a ra p e n a g ih u ta n g a d a la h
y a n g s u d a h m a s u k d a la m k a te -
m enggunakan
ja s a
p e n a g ih
u ta n g p u n d ia n g g a p e fe k tif o le h
M e re k a m e la k u k a n p e k e rja a n
yang
d e n g a n p e n a m p ila n
g o ri k re d it m a c e t. N a m u n ,
d a la m m e n ja la n k a n p e k e rja a n -
bank.
m e n g h ila n g k a n n y a w a o ra n g
la in , b a g in y a b e rla k u
pasal
n y a , p e n a g ih u ta n g d is in y a lir
s e rin g k a li m e la k u k a n
keke ra sa n ,
te ro r,
ancam an,
dan
p e rla k u a n y a n g tid a k m e n y e n a n g k a n la in n y a .
,
A gen
p e n a g ih
nyanggah
jik a
u ta n g
p e k e rja a n n y a
m e n g h a ru sk a n
ancam an
A tu ra n
penggunaan
bahkan
k e rja
m e-
k e k e ra sa n .
m e re k a
pun
c u k u p k e ta t. T id a k d ip e rk e n a n k a n m e la k u k a n k o n ta k fis ik
d e n g a n n a s a b a h . M e m b e n ta k
tid a k d ip e rb o le h k a n , a p a la g i
m e m u k u l.
Pada
p ra k tik n y a
P e n a g ih a n
A p a la g i
jik a
d ib a n -
d in g k a n d e n g a n p e n y e le s a ia n
u ta n g m e la lu i p e n g a d ila n .
T ak
b is a
m e n u tu p
m a ta ,
m e n a k u tk a n ,
fis ik y a n g
tin d a k a n -tin -
d a k a n y a n g m e re sa h k a n ,
p e rb u a ta n -p e rb u a ta n
tid a k
m enyenangkan.
b a n k p u n s e y o g ia n y a m e n g e -
itu
ta h u i tin d a k a n -tin d a k a n
dukung
dan
yang
Sem ua
U n tu k k a s u s p e n a g ih u ta n g
m e n g a n ia y a
p e n g a n ia y a a n
da
la k u k a n ,
y a itu
p e n g a n ia y a a n h in
d i l a k u k a n 'p a r a p e n a g i h u t a n g
ja a n n y a . M e re k a b e ru s a h a p ro -
b a tk a n k e m a tia n .
d a la m m e la k u k a n p e n a g ih a n .
B is a ja d i, tin d a k a n itu la h y a n g
fe s io n a l
m e n ja d ik a n
n a s a b a h b e rs e d ia
u n tu k
k e b e rh a s ila n
d a la m
m en-
m e n ja la n k a n
p e k e rja a n n y a .
T e n tu
s a ja ,
m e m b e rik a n k e p u a s a n k e p a d a
m
KUHP.
D ia b e rta n g g u n g ja w a b
se c a ra
p id a n a a ta s k e s a la h a n y a n g d i-
p e k e r-
yang
d ila k u k a n
h in g g a
e la k u k a n
a m e n g a k i-
P e ru s a h a a n te m p a t s a n g p e n a g ih u ta n g b e rn u n g te n tu
tid a k d a p a t d im in t . p e rta n g -
m e lu n a s i k re d it m a c e tn y a . T e r-
p e n g g u n a ja s a m e re k a . F e n o m -
g u n g ja w a b a n p id a n a a ta s p e r-
le p a s d a ri p e k e rja a n n y a
e n a p e n a g ih u ta n g k in i b u k a n
b u a ta n p id a n a y a n g d ila k u k a n
s e k a d a r te ro r.
y a n g b e ru ju n g
s a n g p e n a g ih u ta n g . e lik p e m bunuhan
m e ru p a k a n
d e lik
yang
d ib u m b u i k e k e ra s a n , a n c a m a n ,
d a n te ro r, d a ri p e k e rja a n s e b a g a i p e n a g ih u ta n g itu la h , m e re k a m e n d a p a tk a n b a y a ra n .
M endengar
k a ta
p e n a g ih
P e n g a n ia y a a n
k e m a tia n s e -
a d a a n n y a , s e k a lig u s p e k e rja a n -
y a n g d is e le s a ik a n 0 e h o ra n g
b u k a n k o rp o ra s i. N a u n , s e b a -
nya yang
g a i b e n tu k p e rta n g g u n g ja w a b -
m a k in
m e n y u d u tk a n
s e la m a
k e b e r-
in i d iid e n -
an,
s e y o g ia n y a
ru sa h a a n
te rs e b u t m is a ln y a , m e m b e rik a n
k o m p e n sa si k e p a d a k o rb a n d a n
k e lu a rg a n y a .
P e ra n p e n a g ih u t
lu k a n
o le h
p e ru sa
g d ip e r.a a n
a ta u
b a n k u n tu k m e m u lih k a n la lu
lin ta s k re d it y a n g m a c e t, b u k a n
u n tu k m e n ja d i te ro r. J ik a p a ra
p e n a g i h u t a n g s e l a l n m e n j u n .•
ju n g tin g g i k o d e e tlk d a la m
p e k e rja a n m e re k a , id a k a k a n
a d a tin d a k p id a n a . T iU a kh a n y a
p e n a g ih u ta n g , p e k e ja a n a p ~
pun
jik a
sudah
le m a s u k i
ra n a h
hukum
p id a a , a k a n
b e r s e n t u h a n d e n g a n s a n k s i . ***
P e n u lis ,
K Ilp ln g
H um as
O npad
2011
Hukum
D o kto r
D osen
F a ku lta s
U n tir ta ,
a n d id a t
U npad.
T