Pendidikan Rendah, Ki Sunda Terpinggirkan.
Pikiran Rakyat
o
Senin
2
17
OJan
•
4
3
18
o
OPeb
7
21
!J
8
0 Minggu
Sabtu
10
11
12
13
14
15
25
26
27
28
29
30
24
OJun
OMei
o
0 Jumat
Kamis
23
22
Mar OApr
o
Rabu
6
5
€9)
19
o
Se/asa
0 Ags
OJul
OSep
OOkt
Pendidikan Rendah,
Ki Sunda Terpinggirkan
tid a k
B A N D U N G , ( P R ) ,A n g k a P a rtis ip a s i
k o la h
(A P S )
di
b e ra n i
b e rs ik a p
dan
te g u h
d a la m p e n d iria n .
Se-
H a l in i, k a ta
J aw a
d ia , te rja d i
k a re n a
B a ra t le b ih re n d a h b ila
d ib a n d in g k a n d e n g a n ra -
a d a n y a ja ra k y a n g le b a r a n ta ra n ila i-
ta -ra ta
A P S ' n a s io n a l.
B a h k a n le b ih re n d a h d a ri
p e la k s a n a a n n y a
d a la m
s e h a ri-h a ri, N ila i-n ila i
p ro v in s i-p ro v in s i
s u d a h d itin g g a l ja u h d a la m p e rja la n a n s e ja ra h p a ra p e n g a n u tn y a .
m u r In d o n e s ia .
n ila i y a n g d ia n u t o ra n g S u n d a d a n
d i tiA k ib a t-
n y a , p re s ta s i o ra n g S u n d a d i b id a n g p o litik , e k o n o m i, d a n
p e m e rin ta h a n te rp in g g irk a n d i ta n a h -
k e h id u p a n
kesundaan
N ila i-n ila i k e s u n d a a n
itu , k a ta
B u rh a n u d d in , te rtu lis d a la m n a s k a h .
n y a s e n d iri. K e c e n d e ru n g a n itu a k a n
kuna
Sanghyang
Karesian ( S S K ) .
s e m a k in m e n ja d i-ja d i s e irin g d e n g a n
d e ra s n y a d e s a k a n a ru s g lo b a l.
m a n u s ia S u n d a d ija ja h M a ta ra m ,
B e la n d a , d a n J e p a n g a w a l a b a d k e -
D e m ik ia n
n u d d in
d is a m p a ik a n
B u rh a -
A b d u lla h p a d a p e m b u k a a n
K o n fe re n si
In te rn a s io n a l
B udaya
S u n d a (K IB S ) II d i G e d u n g M e rd e k a ,
J a la n
S e m e n ta ra
m em buat
APS
B a ra t itu iro n is
dengan
penggunaan
k e n y a ta a n b a h w a b a n y a k
k a ra n g
s e k o la h d a n p e rg u ru a n
tin g g i te rb a ik d i In d o n e s ia
D a la m
nya
p id a to
itu ,
m e n y e b u tk a n ,
t
k u n c i-
B u rh a n u d d in
p e n d i-
p a rtis ip a s i
d ik a n d i J a w a B a ra t d a n B a n te n p a da
um ur
1 3 -1 5
(S M P )
m encapai
8 2 ,7 3 p e r s e n
p a d a 2 0 1 0 , le b ih re n d a b k e tim b a n g p ro v in s i la in d i J a w a ,
P a rtis ip a s i p a d a u s ia 1 6 -1 8 (S M A )
le b ih b u r u k la g i, h a n y a 4 7 ,8 2 p e r s e n
p a d a 2 0 1 0 , le b ih re n d a h k e tim b a n g
n a s io n a l. B e g itu p u la p a d a
u s ia 1 9 -2 4 (p e rg u ru a n
1 0 ,3 8
p e rse n ,
le b ih
tin g g i) h a n y a
re n d a h
d a ri
M a lu k u , M a lu k u U ta ra , P a p u a , d a n
P a p u a B a ra t.
R endahnya
ra ta -ra ta
in i, k a ta B u rh a n u d d in ,
p e n d id ik a n
d id u g a m e n -
ja d i fa k to r y a n g ik u t m e n e n tu k a n
te rp in g g irk a n n y a
m a sy a ra k a t
Jaw a
B a ra t d i b id a n g e k o n o m i d a n re n d a h n y a re p re s e n ta s i o ra n g S u n d a d i
k a n c a h p o litik lo k a l d a n n a s io n a l.
D a ri s e g i fa ls a fa h h id u p , k a ta B u rh a n u d d in , k e b a n y a k a n o ra n g S u n d a
le b ih m e m ilih d ia m ta tk a la m e lih a t
k e b e n a ra n
d im k e a d ila n
d ip e rk o s a .
O ra n g S u n d a u m u m n y a c e n d e ru n g
b e rs ik a p p u ra -p u ra tid a k ta h u s e b a gai
sebuah
s ik a p
b ija k s a n a
KIIping
bangsa
m e n ja d i
M e n g a ra h
bahasa
d ig u n a k a n
ke
ju ta
se -.
o ra n g
g u n a k a n b a h a s a In g g ris .
P a d a ta h u n 1 4 9 0 d ip e rk ira k a n te rd a p a t 1 4 .5 0 0 b a h a s a , tu r u n m e n ja d i
1 0 .0 0 0
pada
d a n m e n ja d i
(1 9 8 0 )
ta h u n
1900.
7·500
S a a t in i h a n y a
tin g g a l 6 .9 0 0 b a h a s a y a n g m a s ih
h id u p . Itu a rtin y a , k a ta B u rh a n u d s a tu a b a d d ip e rk ira k a n
s e k ita r 5 0 -9 0 p e rs e n b a h a s a tid a k
a k a n d ig u n a k a n la g i s e b a g a i b a h a s a
s e h a ri-h a ri.
J a la n k e lu a r u n tu k m e n y u d a h i s e m a k in
d a ri
te rp in g g irk a n n y a
p e ra d a b a n
h a n u d d in ,
d id ik a n
K i Sunda
k a ta
B u r-
a d a la h p e n d id ik a n .
Pen-
dapat
g lo b a l,
m e n y e m p u rn a k a n
p e n g u a s a a n K i S u n d a te rh a d a p ilm u
p e n g e ta h u a n d a n te k n o lo g i. P e ru b a han
p o la p ik ir m e n ja d i
s o lu s i p e -
ru b a h a n b a g i K i S u n d a .
T id a k m e m p e rh a tik a n
S e m e n ta ra
itu , P e m b in a Y a y a s a n
K e b u d a y a a n R a n c a g e A jip R o s id i m e :
n ila i, k e b e ra d a a n b u d a y a S u n d a y a n g
s e h a ru s n y a m e lip u ti fils a fa t, ilm u , d a n
s e n i, s a a t in i m e n ja d i
s e m p it
dan
h a n y a d ip a h a m i s e b a ta s k e s e n ia n .
D a ri fils a fa t, tid a k a d a p e m ik ir S u n d a
a lia s
Humaa
In g g ris ,
340
d a n d ip e rk ira k a n
s e te n g a h
pend u d u k d u n ia p a d a 2 0 5 0 a k a n m e n g -
d in , d a la m
S u m a tra , B a li, d a n S u la w e s i.
ra ta -ra ta
banyak
te la h
p e n y e ra g a m a n d i s a tu s is i d a n k a n ib a lis tik d i s is i la in . C o n to h n y a d a la m
Jaw a
ju s tru b e ra d a d i J a b a r.
s e te la h
itu , g lo b a lis a s i
te ro m b a n g -a m b in g .
B a n d u n g , S e n in (1 9 /1 2 ).
R endahnya
Siksakandang
N am un
16 sam pai
1 9 4 5 , m a n u s ia
Sunda
m e n ja d i m a n u s ia b e rm e n ta lita s b u d a k ja ja h a n .
A s ia A frik a , K o ta
ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFED
Dnped
2011
ONov
yang m enem ukan
p e m ik ir a n
k h a s . K a la u p u n
ada H asan
M u s ta f a , p e m ik ir a n n y a b e lu m
d ite liti s e c a r a m e n d a la m .
B e g itu ju g a d a r i ilm u p e n g e ta h u a n , p e r a n o r a n g S u n d a tid a k
m e n o n jo l. K e c u a li d a r i b id a n g
k e s e n ia n , k e b e r h a s ila n
o ra n g
S u n d a tid a k h a n y a s e c a r a n a . s io n a l, te ta p i in te r n a s io n a l. N a m a - n a m a b e s a r s e n im a n a s a l
S u n d a b a n y a k d ia k u i m a s y a r a k a td u n ia .
N a m a N a n o S , m is a ln y a ,
s a n g a t d ik e n a l o le h m a s y a r a k a t
lu a r , te r u ta m a J e p a n g . S a y a n g n y a p e m e r in ta h tid a k p e r n a h
m e r n p e r h a tik a n
k e s e n ia n d a n
kebudayaan.
H a s il k o n g r e s ,
s e m in a r , te r m a s u k h a s il K lB S
I, tid a k p e r n a h d itin d a k la n ju ti.
G e d u n g k e s e n ia n y a n g s e h a r u s n y a m e n ja d i r u a n g p u b lik d a la m m e n ik m a ti s e n i d a n b u d a y a y a n g b e rk e m b a n g d i m a s y a r a k a t, tid a k a d a . ( A - 1 4 8 ) * * *
USEP USMAN
K E T U A Ya y a s a n
p u la n
b u ku
N u r ya n ti
ke p a d a
K e b u d a ya a n
W a kil M e n te r i
se u sa i p e m b u ka a n
J l r ; . A s i a A fr i k a
Ra nca ge
Ba ndung,
E r r y R iya n a
P e n d id ika n
dan
K o n fe r e n s i I n t e r n a s i o n a l
H a r d ja p a m e ka s
K e b u d a ya a n
B a h a sa Su n d a
S e n i n ( 1 9 /1 2 ) . K l B S 1 1 b e r l a n g s u n g
B id a n g
LKJIHGF
NASRUlLOHrPR"
(kir i) m e m b e r ika n
K e b u d a ya a n
ku m W in d u
(K lB S ) 1 1 d i G e d u n g M e r d e ka ,
h i n g g a K a m i s ( 2 2 /1 2 ) .
*
o
Senin
2
17
OJan
•
4
3
18
o
OPeb
7
21
!J
8
0 Minggu
Sabtu
10
11
12
13
14
15
25
26
27
28
29
30
24
OJun
OMei
o
0 Jumat
Kamis
23
22
Mar OApr
o
Rabu
6
5
€9)
19
o
Se/asa
0 Ags
OJul
OSep
OOkt
Pendidikan Rendah,
Ki Sunda Terpinggirkan
tid a k
B A N D U N G , ( P R ) ,A n g k a P a rtis ip a s i
k o la h
(A P S )
di
b e ra n i
b e rs ik a p
dan
te g u h
d a la m p e n d iria n .
Se-
H a l in i, k a ta
J aw a
d ia , te rja d i
k a re n a
B a ra t le b ih re n d a h b ila
d ib a n d in g k a n d e n g a n ra -
a d a n y a ja ra k y a n g le b a r a n ta ra n ila i-
ta -ra ta
A P S ' n a s io n a l.
B a h k a n le b ih re n d a h d a ri
p e la k s a n a a n n y a
d a la m
s e h a ri-h a ri, N ila i-n ila i
p ro v in s i-p ro v in s i
s u d a h d itin g g a l ja u h d a la m p e rja la n a n s e ja ra h p a ra p e n g a n u tn y a .
m u r In d o n e s ia .
n ila i y a n g d ia n u t o ra n g S u n d a d a n
d i tiA k ib a t-
n y a , p re s ta s i o ra n g S u n d a d i b id a n g p o litik , e k o n o m i, d a n
p e m e rin ta h a n te rp in g g irk a n d i ta n a h -
k e h id u p a n
kesundaan
N ila i-n ila i k e s u n d a a n
itu , k a ta
B u rh a n u d d in , te rtu lis d a la m n a s k a h .
n y a s e n d iri. K e c e n d e ru n g a n itu a k a n
kuna
Sanghyang
Karesian ( S S K ) .
s e m a k in m e n ja d i-ja d i s e irin g d e n g a n
d e ra s n y a d e s a k a n a ru s g lo b a l.
m a n u s ia S u n d a d ija ja h M a ta ra m ,
B e la n d a , d a n J e p a n g a w a l a b a d k e -
D e m ik ia n
n u d d in
d is a m p a ik a n
B u rh a -
A b d u lla h p a d a p e m b u k a a n
K o n fe re n si
In te rn a s io n a l
B udaya
S u n d a (K IB S ) II d i G e d u n g M e rd e k a ,
J a la n
S e m e n ta ra
m em buat
APS
B a ra t itu iro n is
dengan
penggunaan
k e n y a ta a n b a h w a b a n y a k
k a ra n g
s e k o la h d a n p e rg u ru a n
tin g g i te rb a ik d i In d o n e s ia
D a la m
nya
p id a to
itu ,
m e n y e b u tk a n ,
t
k u n c i-
B u rh a n u d d in
p e n d i-
p a rtis ip a s i
d ik a n d i J a w a B a ra t d a n B a n te n p a da
um ur
1 3 -1 5
(S M P )
m encapai
8 2 ,7 3 p e r s e n
p a d a 2 0 1 0 , le b ih re n d a b k e tim b a n g p ro v in s i la in d i J a w a ,
P a rtis ip a s i p a d a u s ia 1 6 -1 8 (S M A )
le b ih b u r u k la g i, h a n y a 4 7 ,8 2 p e r s e n
p a d a 2 0 1 0 , le b ih re n d a h k e tim b a n g
n a s io n a l. B e g itu p u la p a d a
u s ia 1 9 -2 4 (p e rg u ru a n
1 0 ,3 8
p e rse n ,
le b ih
tin g g i) h a n y a
re n d a h
d a ri
M a lu k u , M a lu k u U ta ra , P a p u a , d a n
P a p u a B a ra t.
R endahnya
ra ta -ra ta
in i, k a ta B u rh a n u d d in ,
p e n d id ik a n
d id u g a m e n -
ja d i fa k to r y a n g ik u t m e n e n tu k a n
te rp in g g irk a n n y a
m a sy a ra k a t
Jaw a
B a ra t d i b id a n g e k o n o m i d a n re n d a h n y a re p re s e n ta s i o ra n g S u n d a d i
k a n c a h p o litik lo k a l d a n n a s io n a l.
D a ri s e g i fa ls a fa h h id u p , k a ta B u rh a n u d d in , k e b a n y a k a n o ra n g S u n d a
le b ih m e m ilih d ia m ta tk a la m e lih a t
k e b e n a ra n
d im k e a d ila n
d ip e rk o s a .
O ra n g S u n d a u m u m n y a c e n d e ru n g
b e rs ik a p p u ra -p u ra tid a k ta h u s e b a gai
sebuah
s ik a p
b ija k s a n a
KIIping
bangsa
m e n ja d i
M e n g a ra h
bahasa
d ig u n a k a n
ke
ju ta
se -.
o ra n g
g u n a k a n b a h a s a In g g ris .
P a d a ta h u n 1 4 9 0 d ip e rk ira k a n te rd a p a t 1 4 .5 0 0 b a h a s a , tu r u n m e n ja d i
1 0 .0 0 0
pada
d a n m e n ja d i
(1 9 8 0 )
ta h u n
1900.
7·500
S a a t in i h a n y a
tin g g a l 6 .9 0 0 b a h a s a y a n g m a s ih
h id u p . Itu a rtin y a , k a ta B u rh a n u d s a tu a b a d d ip e rk ira k a n
s e k ita r 5 0 -9 0 p e rs e n b a h a s a tid a k
a k a n d ig u n a k a n la g i s e b a g a i b a h a s a
s e h a ri-h a ri.
J a la n k e lu a r u n tu k m e n y u d a h i s e m a k in
d a ri
te rp in g g irk a n n y a
p e ra d a b a n
h a n u d d in ,
d id ik a n
K i Sunda
k a ta
B u r-
a d a la h p e n d id ik a n .
Pen-
dapat
g lo b a l,
m e n y e m p u rn a k a n
p e n g u a s a a n K i S u n d a te rh a d a p ilm u
p e n g e ta h u a n d a n te k n o lo g i. P e ru b a han
p o la p ik ir m e n ja d i
s o lu s i p e -
ru b a h a n b a g i K i S u n d a .
T id a k m e m p e rh a tik a n
S e m e n ta ra
itu , P e m b in a Y a y a s a n
K e b u d a y a a n R a n c a g e A jip R o s id i m e :
n ila i, k e b e ra d a a n b u d a y a S u n d a y a n g
s e h a ru s n y a m e lip u ti fils a fa t, ilm u , d a n
s e n i, s a a t in i m e n ja d i
s e m p it
dan
h a n y a d ip a h a m i s e b a ta s k e s e n ia n .
D a ri fils a fa t, tid a k a d a p e m ik ir S u n d a
a lia s
Humaa
In g g ris ,
340
d a n d ip e rk ira k a n
s e te n g a h
pend u d u k d u n ia p a d a 2 0 5 0 a k a n m e n g -
d in , d a la m
S u m a tra , B a li, d a n S u la w e s i.
ra ta -ra ta
banyak
te la h
p e n y e ra g a m a n d i s a tu s is i d a n k a n ib a lis tik d i s is i la in . C o n to h n y a d a la m
Jaw a
ju s tru b e ra d a d i J a b a r.
s e te la h
itu , g lo b a lis a s i
te ro m b a n g -a m b in g .
B a n d u n g , S e n in (1 9 /1 2 ).
R endahnya
Siksakandang
N am un
16 sam pai
1 9 4 5 , m a n u s ia
Sunda
m e n ja d i m a n u s ia b e rm e n ta lita s b u d a k ja ja h a n .
A s ia A frik a , K o ta
ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFED
Dnped
2011
ONov
yang m enem ukan
p e m ik ir a n
k h a s . K a la u p u n
ada H asan
M u s ta f a , p e m ik ir a n n y a b e lu m
d ite liti s e c a r a m e n d a la m .
B e g itu ju g a d a r i ilm u p e n g e ta h u a n , p e r a n o r a n g S u n d a tid a k
m e n o n jo l. K e c u a li d a r i b id a n g
k e s e n ia n , k e b e r h a s ila n
o ra n g
S u n d a tid a k h a n y a s e c a r a n a . s io n a l, te ta p i in te r n a s io n a l. N a m a - n a m a b e s a r s e n im a n a s a l
S u n d a b a n y a k d ia k u i m a s y a r a k a td u n ia .
N a m a N a n o S , m is a ln y a ,
s a n g a t d ik e n a l o le h m a s y a r a k a t
lu a r , te r u ta m a J e p a n g . S a y a n g n y a p e m e r in ta h tid a k p e r n a h
m e r n p e r h a tik a n
k e s e n ia n d a n
kebudayaan.
H a s il k o n g r e s ,
s e m in a r , te r m a s u k h a s il K lB S
I, tid a k p e r n a h d itin d a k la n ju ti.
G e d u n g k e s e n ia n y a n g s e h a r u s n y a m e n ja d i r u a n g p u b lik d a la m m e n ik m a ti s e n i d a n b u d a y a y a n g b e rk e m b a n g d i m a s y a r a k a t, tid a k a d a . ( A - 1 4 8 ) * * *
USEP USMAN
K E T U A Ya y a s a n
p u la n
b u ku
N u r ya n ti
ke p a d a
K e b u d a ya a n
W a kil M e n te r i
se u sa i p e m b u ka a n
J l r ; . A s i a A fr i k a
Ra nca ge
Ba ndung,
E r r y R iya n a
P e n d id ika n
dan
K o n fe r e n s i I n t e r n a s i o n a l
H a r d ja p a m e ka s
K e b u d a ya a n
B a h a sa Su n d a
S e n i n ( 1 9 /1 2 ) . K l B S 1 1 b e r l a n g s u n g
B id a n g
LKJIHGF
NASRUlLOHrPR"
(kir i) m e m b e r ika n
K e b u d a ya a n
ku m W in d u
(K lB S ) 1 1 d i G e d u n g M e r d e ka ,
h i n g g a K a m i s ( 2 2 /1 2 ) .
*