ANALISIS PERILAKU KONSUMEN DALAM RANGKA MENYEMPURNAKAN STRATEGI PEMASARAN PADA PT MERPATI WAHANA TAXI
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
S K R
I P S
I NUNUNG NURJATI
ANALISIS P ERILAKU KONSUMEN DALAM RANGKA MENYEMPURNAKAN STRATEGI PEMASARAN PADA PT MERPATI WAHANA TAXI
FAKULTAS EKONOMI UNIVERSITAS AIRLANGGA
S U R A B A Y A1991
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
S K R I P S I NUNUNG NURJATI ANALISIS P ERILAKU KONSUMEN DALAM RANGKA MENYEMPURNAKAN STRATEGI PEMASARAN PADA PT MERPATI WAHANA TAXI M I L U P ER l'U STA KA A N UN IVERSI1 AS A lH LA N G O A ’
S U R A B A Y
a
FAKULTAS EKONOMI UNIVERSITAS AIRLANGGA S U R A B A Y A
1991
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
ANALI SJ S PERI LAKU KONSUMEN DA LAM RANGKA nENYEHPURNAKAN ST RAT EGI PEMASARAN PADA
PT MERPATI UAHANA TAXI
SKRI PSI Di a j u k a n un t uk Me mp e r l e n g k a p i Sy a r a t - Sy a r a t da l a m Me mp e r o l e h Ge l a r Sa r j a n a Ek onomi J u r u s a n Me n e j e me n 0 1 e h : Nu n u n g Nur . j at i Ni m. 0 4 B2 1 1 3 0 3
PAKULTAS EKONOP'II UNI VERSI T AS AI RLANGGA
1 9 9 1
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
- « • «
Su P3 b a y 3 f Di s e t u j u i da n s i a p unt uk di uj i
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
Su r a b a y a , . . . . . . . . . . . . . . . . . . Di s e t u j u i da n d i t e r i ma ba i k o l e h ;
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
KATA PENGANTAR
Puj i s y u k u r k e p a da Al l a h SUT pe nu l i s pa nj a t k a n, a t a s r a h ma t da n i j i n Ny a ma k a pe nul i s da pa t me n y e l e s a i k a n s k r i p s i i ni . Pe nul i s me n g h a r g a i s u mb a n g s a r a n s e mua pi ha k a - t a s b a n t u a n n y a un t uk me u u j u d k a n p e ny us un a n s k r i ps i i ni , Pa da k e s e mp a t a n i ni , pe nul i s me n y a mp a i k a n uc a p a n t er i mai k a s i h k e p a da Ba pa k Pr of . V. He n k y Supi t , Ak s e ba ga i do- s e n p e mb i mb i n g y a ng t e l a h me mb e r i k a n b i mb i n g a n da l a m r a n g k a p e n y e l e s a i a n s k r i ps i i ni . Ta k l upa pe nu l i s uc a p - k a n t e r i ma k a s i h k e pa da :
1. I bu da n ba pa k y a ng t e l a h me mb e r i k a n d o r o n g a n mo r i l , hi n g g a p e n u l i s da pa t me n y e l e s a i k a n s k r i ps i i ni ,
2. Ke p a da s t a f f p e ng a j a r F a k u l t a s Ek onomi Un i v e r s i t a s Ai r l a n g g a di ma na s e l a ma i ni p e n u l i s me n i mb a i l mu.
3. Pi mp i n a n b e s e r t a s t a f f PT Me r p a t i Ua h a n a Ta x i y a ng t e l a h me mb e r i k a n k e s e mp a t a n da n i n f o r ma s i y a ng p e n u l i s pe r l uk a n.
4. Ba pa k {*l oh. Su b a g j o y a ng t e l a h me mb a n t u me mb e r i k a n d o r o n g a n s e l a ma p e ny us un a n s k r i ps i i ni ,
5. Re s p o n d e n y a ng t e l a h b e r s e d i a me n g i s i k u e s i o n e r s e b a ga i ba ha n pe nu l i s a n s k r i ps i i ni .
6. Re k a n - r e k a n ma h a s i s u a y a ng t a k da pa t pe nu l i s s e but - k a n s a t u pe r s a t u y a ng t e l a h me n g g u g a h s e ma n g a t pe nul i s .
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
u n t u k me n y e l e s a i k a n s k r i p s i i ni . Ua l a u p u n pe nu l i s t e l a h b e r u s a ha s e ba i k mu n g k i n un t u k me u u j u d k a n s k r i ps i i ni , na mun pe nul i s me n y a d a r i ba hua s k r i ps i i ni j a uh da r i s e mpur na . Da n pe nu l i s be r h a - r a p s e mo ga s k r i ps i i ni b e r ma n f a a t ba gi y a ng me me r l uk a n . Se ga l a puj i ba gi Al l a h SUT da n s e mo ga b e r k e n a n me l i mp a h k a n b e r k a h da n r a h ma t Ny a k e pa da k i t a , Ami e n. Su r a ba y a , J uni 1991 Pe nul i s
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
9 I I . Ti nj a ua n Te or i t i s T e n t a n g Pe x i l a k u Ko n s u me n
10 Hal aman
14 3. Pe r i l a k u Ko ns ume n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 ) Ko n s e p Pe ma s a r a n J a s a . . . . . . . . .
(
12
11 1. 2* Ha k e k a t Bi s ni s 3 a s a . . . . . . . . . . . . . . . .
11 1. 1. Pe ng e r t i a n J a s a . . . . . . . . . .
11 ■ f ! Pe ma s a r a n J a s a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DAFTAR I SI '
Ka t a Pe n g a n t a r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i Da f t a r I si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i i Da f t a r Ta be l • .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi i Da f t a r G a m b a r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i x BAB : I « Pe n d a h u l u a n , . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9 6 . 3 . Sc o p e An a l i s i s . . . . . . . . . .
7 6 . 1 * Pe r ma s a l a h a n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Q 6 . 2 . Hi p o t e s a Ke r j a . . . . . . . . . .
6 6. Me t o d o l o g i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5 5. Si s t i ma t i k a Sk r i p s i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4 4. Tuj ua n Pe n u l i s a n Sk r i ps i . . . . . . . .
2. Pe r t j e l a s a n J udul . . . . . . . . . . . . . 3 3. Al a s a n Pe mi l i h a n J udul . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
1 1. Pa n d a n g a n Umum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9 6 . 4 . Pr o s e d u r Pe n g u mp u l a n da n Pe ng o l a h a n Da t a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
3 . 1 . Pe n g e r t i a n Pe r i l a k u Ko ns ume n . . .
18 3. 2. Te or i da n Mo de l Pe r i l a k u Ko ns ume n .
21 3. 3. Pr os es Keput us an Pembel i an . . . .
20
3. 4. Fa k t or - F a k t o r Ex t e r n Ya ng f 1 e mpe ng£ r uhi Pe r i l a k u Ko ns ume n
31 3. 5. Fa k t or - Fa k t a r I nt e r n Ya ng Me mp e n g a r uhi Pe r i l a k u Ko ns ume n . . . . . . . . . . . . . . . . 34
4. I mp l i k a s i St r a t e g i Pe ma s a r a n Pa da Pa da - Pe r i l a k u Ko ns ume n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
4. 1. Habi t Dan Br and L o y a l t y . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 4. 2. St r at egi Segment as i Pas ar . . . . .
41
4 . 3 . An a l i s i s Pe r i l a k u Ko ns u me n Da l a m
H ij
bu ng a n ny a De n g a n ( Cval uasi 5 t a t e g i - Pe ma s a r a n . • • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
I I I . Ga mb a r a n Umum P o r u s a h a a n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
1. Se j a r a h Pe r u s a ha a n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
2. St r uk t ur Or gani s as i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 3. Ke a d a a n Se c a r a Umum Pe r u s a h a a n . . . . .
54 3 . 1 . Me k a n i s me Pe me s a na n Ta k s i . . . . . . . . . . . . . . . 54 3. 2. Ra di o Ko mu n i k a s i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 3. 3. Pangk al an . . . . . . . . . . . . .
56
3. 4. Se t o r a n Da n Bo nu s ' 57
4. St r at egi Baur an Pemas ar an . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
4 . 1 . St r a t e gi Pr od uk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
4. 2. St r at egi Har ga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 4. 3. St r at egi Di s t r i bus i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 4. 4. St r at egi Pr omos i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
i v
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
60
93 6 . 2 . Pe n i l a i a n Re s p on de n Te r h a da p Ta k s i Me r p a t i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 u
6. An a l i s i s Pe r i l a k u Ko ns ume n Te r ha da p J a s a , Ta k s i Me r p a t i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2 6 . 1 , Ti ngk a t Ko ns ums i Re s p o n d e n . . . . . . . . .
90
6B 5. 3. Ua k t u Re s p o n d e n Me n g g u n a k a n Ta k s i .
61 5. 1. At r i b u t - a t r i b u t Ya ng Di p e n t i n g k a n Da l a m r i e ngguna k a n J a s a Ta k s i . , , , 8 5 5 . 2 . Ca r a Re s p o n d e n Me n d a p a t k a n Ta k s i . .
5. Ke bi a s a a n Re s p on de n Da l a m Me mb e l i J a s a T a k s i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I V, A n a l i s i s . . . . . . . . . . • - • . . . . . . . . . . 6 3
1. Pe r k e mb a n g a n Ta k s i di Su r a b a y a • • • . . « 6 3
68
67 3 . 4 . Se g me n t a s i Pe n d a p a t a n Re s po nd e n . . .
67 3. 3 . Se g me n t a s i De ni s Pe k e r j a a n Re s p o n d e n
65 3. 1. Se g me n t a s i Us i a Re s p on de n . . . . . 6 6 3. 2 . Se g me n t a s i Pe n d i d i k a n Re s p on de n , .
3. Se g me n t a s i Pa s a r Be r d a s a r k a n Va r i a b e l De - mo g r a f i s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , .
2. Pe n i l a i a n Ko n s u me n T e r h a d a p A' ngkut a n Ta k Si Da l a m Kot a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 4
4. An a l i s i s Pe r i l a k u Ko ns ume n T e r h a d a p J a s a Ta k s i , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 9 4. 1 . Mo t i f Re s p o n d e n Me n g g u n a k a n Ta k s i , . 7 0 4 . 2 . Ti ng k a t Ko n s u ms i Re s p o n d e n Te r ha da p 3 a s a Ta k s i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 4 4. 3 , Ta k s i Ya ng Se r i n g Di g u n a k a n Respon- * d e n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 7fl 4 . 4 , J e ni s Pe n u mp a n g Ya ng Di d a p a t Ta k s i Be r a s a l Da r i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
U* Ke s i mp u l a n Da n S a r a n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • 11 3 1, Ke s i mp u l a n . . . . . . . . . . . . . . . . 11 3 2* Sa r a n . . . . . . . . . . . . . . . 116 Da f t a r Pus t a k a v i
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
80
Nomor Hal aman vi i
91 OAF TAR TABEL
16. Hu b u n g a n An t a r a Ua k t u Re s p on de n Me n g g u n a k a n Ta k s i Me r p a t i De n g a n Pe n d a p a t a n Re s p onde n. .
09
15. Hu b u n g a n An t a r a Ti ngk a t Pe n d a p a t a n Re s p on de n De n g a n Ca r a Me n d a p a t k a n Ta k s i . . . . . . . . . . . . .
86
14. Hu b u n g a n Ant a r a Ti ngk a t Pe nd a p a t a n De n g a n At r i b u t Ya ng Ya ng Di p e n t i n g k a n Da l a m Me mb e l i J a s a T a k s i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
84
13. Ke p u t u s a n Ya ng Di a mb i l Re s p on de n Pa da Pe mb e ~ l i a n J a s a Ta k s i Ya ng K e d u a . . . . . . . . . . . -
12. Ke p u t u s a n Ya ng Di a mbi l Re s p o n d e n Pa da Pe mb e l i a n J a s a Ta k s i Ya ng Pe r t a ma 8 3
/
1. Pe me s a n a n Ta k s i Me r p a t i L e u a t T e l p o n Ya ng Ti d a k Da p a t Di l a y a n i PT Me r p a t i Ua ha na Ta k s i Bul a n Fe br ua r i s / d J ul i 1 9 9 0
10. Ta k s i Ya ng Se r i n g Di g u n a k a n Re s p on de n . . . h79
77
71 8* Hu b u n g a n Ti ng k a t Ko ns ums i Re s p o n d e n Te r ha da p J a s a Ta k s i Ue n g a n Pe n d a p a t a n Re s p o n d e n . . . 7 5 9, Hu b u n g a n Mo t i f Re s p o n d e n Ue ng a n Ti ngk a t Kon- s u ms i n y a T e r h a d a p Ta k s i . . . . . . . . . . . . . .
7. Hu b u n g a n Mo t i f Ko n s u me n Me n g g u n a k a n Ta k s i De n g a n Pe nd a p a t a n Re s p on de n . . . . . . . . . . . . . . . . . .
69
68 6. Pe n e l o mp o k k a n Pe n d a p a t a n Re s p o n d e n , . . . .
67 5. Pe n g e l o mp o k k a n J e ni s Pe k e r j a a n Re s p o n d e n . .
3. Pe n g e l o mp o k k a n Us i a Re s p on de n . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 4. Pe n g e l o mp o k k a n Pe nd i d i k a n Re s p o n d e n . . . .
2. Oi s t r i b u s i Ta k s i di Su r a b a y a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
62
11. Pe n u mp a n g Ya ng Di d a p a t Ol e h Ta k s i Be r a s a l Dj a r i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
18. Hu b u n g a n Pe n d a p a t a n Re s p o n d e n T e r h a d a p Pei ma k s i a n Ta k s i Me r p a t i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 5 19* Hu b u n g a n J u ml a h An g g o t a Ke l u a r ga Re s p o n de n Te r h a da p Pe ma k a i a n Ta k s i Me r pa t i . . .
96
20. Ma c a m Ke pe r l ua n Re s p ond e n Ya ng Me n d o r o n g Pe ma k a i a n Ta k s i Me r p a t i
98
21. Hu b u n g a n An t a r a Ua k t u Pe n g gu na a n . Ta k s i Me r p a t i De n g a n Ti ngk a t Pe ma k a i a n n y a . . . 100
22. Sa a t - s a a t Pe ma k a i a n Ta k s i Me r p a t i Pa da - Ha r i Ke r j a Da n Ha r i Li bur . . . . . . . . 101
23. Hu b u n g a n Su mb e r I nf or ma s i T e r h a d a p Pe ma k a i a n Ta k s i Me r p a t i . . . . . . . . . . . 102
24. Pe n i l a i a n Re s p o n d e n Te r h a da p On g k o s Ya ng Di b a y a r k a n Bi l a Me n g g u n a k a n Ta k s i Me r p a t i 106
25. Pe n i l a i a n Re s p on de n T e r h a d a p Di s t r i b u s i Ta k s i Me r p a t i . . . . . . . . . . . . . . 107
26. Pe n i l a i a n Re s p on de n T e r h a d a p J a s a Ta k s i Me r p a t i . , . . . . . . . . . . . . . . . . 108
27. Pe n i l a i a n Re s p o n d e n T e r h a d a p Pr omos i T a k si M e r p a t i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Nomor Hal aman v/ i i i
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
DAFTAR GAFI BA R Nomor Hal aman 1. H u b u n g a n l / ar i abel St i mu l u s * Va r i a b e l Res.
pons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21 2. A Cl a s s i f i c a t i o n of Co n s u me r Be h a v i o r .
28 3. The Pr o c e s s o f Bu y i n g By H a b i t . . . . . . . . .
40
4. St r u k t u r Or g a n i s a s i PT Me r p a t i Wa h a n a Taj < si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
49
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
BAB I M I L ! K PENDAHUL UAN P EKP U M AK.AAN U N IV ER SU AS A1H LANGO A- ' S U R A B A Y
1 * Pa n d a n g a n Umu m Ne n g i n j a k us i a k e 6 9 6 Su r a b a y a ma k i n me l a j u k e a- r a h k ot a me t r o p o l i t a n . Se a r a h de ng a n p e r k e mb a n g a n k ot a - mu n c u l b e r b a g a i . p e l e n g k a p s e b u t a n k ot a me t r o p o l i t a n y a ng t umb uh di t e nga h ma u p u n di p i n g g i r a n k ot a . Mi s a l n y a t e m- \ 4 p a t hi bur a n, p u s a t p e r b e l a n j a a n , ba nk - ba n k , k o mp l e k s pe - r uma ha n, s a r a na k e p a r i u i s a t a a n , s e r t a j u ml a h * p e n d u d u k k i - a n pe s a t * De n g a n k o n d i s i d e mi k i a n j a s a a n g k u t a n da r a t me me g a n g p e r a na n be s a r da l a m ma s a l a h k e b u t u h a n " j nasyai r bf cat a k a n p e l a y a n a n t r a n s p or t a s i . Da n a n g k u t a n t a k s i me r u p a - i k a n a l t e r n a t i f per oecahan. Oi a nt a r a a n g k u t a n k ot a y a ng t a mpi l be r a g a m, t a k s i s e ba g a i s e bu a h s a r a na t r a n s p o r t a s i y a ng l e b i h pr i v a c y da n ny a ma n me mi l i k i t a r i f de ng a n d a s a r k i l o me t e r y a ng d^i c a t a t a r g o me t e r s e l a ma mo bi l be r j a l a n. Ta k s i y a ng b e r o p e r a s i di k ot a Su r a b a y a me n g a l a mi - p e r t a mb a h a n . r e l a t i f r e n d a h k a r e na i j i n p e n a mb e h a n t a k s i ba r u t e l a h d i ba t a s i ol e h Ko t a ma dy a Su r a b a y a . Te t a pi pe r - s a i n g a n a n t a r t a k s i d a l a m k o t a s e ma k i n t a t . Se d a n g k a n ma k s u d d i b a t a s i n y a j uml a h t a k s i y a ng b e r o p e r a s i t e r s e b u t a da l a h me ma n t a p k a n us a h a pe r t f c k s i a n da n me n u mb u h k a n mi n a t ma s y a r a k a t un t u k me n g g u n a k a n t a k s i *
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
2
Kc mp e t i s i a n t a r t a k s i d i s e b a b k a n k o n s u me n j a s e c a n g k u t a n b e l u m I L. f ca&si mi n d e d ” da n b a n y a k n y a i n v e s t o r y a ng t e r j u o d a l a m u s a h a p e r t a k s i a n , Da l a m s i t u a s i y a n g de mi k i a n, s a r ba n y a k d i t e n t u k a n o l e h k on s ume n. Ko n s u me n me n e n t u k a n t a k s i ma na y a ng a k a n di gun a k a n . J a di b e s a r n y a p e r mi n t a a n da n p e n a u a r a n j a s a t a k s i d i t e n t u k a n o l e h k o n s u me n me mi l i h j a s a t a k s i y a ng di s uk a i ny a . Da l a m me n c a p a i t uj ua n pe r u s a ha a n, s e o r a n g p e ma s a r d i t u n t u t da pa t me mb a c a s i t u a s i t e r s e but k a r e na p e r u s a h a a n y a ng da pa t me mb a c a s i t ua s i da n - b e r o r i e n t a s i pa da k o n s u me n y a ng t e t a p me n j a d i pi l i ha n k ons ume n, Ba n y a k s e gi y a ng me mp e n g a r u h i k o ns ume n da l a m me n g k o n s u ms i ba r a ng a t a u j a s a . Ha l ut a ma a d a l a h be r a s a l da r i d a l a m di r i k o n s u me n s e ndi r i , Fl ot i vasi s e s e o r a n g ma ng - k o n s u ms i ba r a n g a t a u j a s a , pe n g a ma t a n , k e p r i b a d i a n <' ^ dan k on s e p di r i s e r t a s i k a p a k a n me n e n t u k a n p e r t i mb a n g a n k on s ume n me n g k o n s u ms i ba r a n g a t a u j a s a un t u k me me n u h i k e b u t uha n da n k e i n g i n a n n y a . Se gi l a i n y a ng me mp e n g a r u h i a d a l a h f a k t or - f a k t o r di l ua r k o ns ume n y a i t u k e b u da y a a n , ke l a s s os i a l , k e l o mp o k r e f e r e n s i da n k e l ua r ga . F a k t o r - f a k - t or e x t e r n t e r s e b ut me mp u n y a i p e n g a r u h c uk up be s a r da l a m p r o s e s p e mb e l i a n t e r h a d a p ba r a n g a t a u j a s a da l a m r a n g k a - p e me n u h a n k e b u t u h a n da n k e i n gi na nn y a . Da r i s o g i - s e g i y a ng me mp e n g a r u h i s e pe r t i d i u r a i - k a n di a t a s da pa t di k a t a k a n ba hua k o n s u me n s e c a r a di na. - mi s a k a n b e r u ba h s e s ua i de ng a n pe r u b a h a n f a k t o r - f a k t o r y a ng me mp e n g a r u h i n y a . Pe r u b a h a n t e r s e b u t a n t a r a l a i n pa -
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
3 da pol a k o ns u ms i , h a r ga di r i , p e n a i d i k a n da n k e b i s s a a n .
Ol e h k a r e n a n y a pi ha k p e ma s a r ha r us t a n g ga p t e r h a d a p pe r u b a h a n da n pe r g e s e r a n y a ng t e r j a di . Pe ma s a r p e r l u mengadj a k a n e v a l ua s i t e r h a d a p s t r a t e gi p e ma s a r a n y a ng t e l a h di - t e t a pk a n. Se h u b u n g a n de ng a n i ni p e ma h a ma n d i s e r t a i de nga n a n a l i s i s y a ng me n d a l a m t e n t a n g p e r i l a k u k o n s u me n di per l i j k a n s e b a ga i i nput e v a l ua s i t e r h a d a p s t r a t e g i pe ma s a r a n t e r h a d a p pe r u mu s a n s t r a t e g i pe ma s a r a n. Ha l i ni d i s e ba b- k a n da l a m s t r a t e gi p e ma s a r a n t e r k a n d u n g k e g i a t a n pe mi l i h a n p a s a r y a ng a k a n d i j a d i k a n s a s a r a n p e ma s a r a n da n p e r u mu s a n p r e g r a m y a ng t e pa t . De n g a n d e mi k i a n t u j u a n p e r u s a h a a n u n t u k me mu a s k a n k e b u t u h a n da n k e i n g i n a n k o n s u me n a- k a n t e r c a pa i , 2* Pe n j e l a s a n J udul Da l a m s k r i ps i i ni pe nu l i s me mi l i h j udul " ANAL I SI S PERI L AKU KONSUMEN DAL AM RANGKA MENYENPURNAKAN ST RA TEGI PEMASARAN PADA PT MERPAT I UAHANA TAXI " . Me n g a n d u n g p e n g e r t i a n s e ba ga i b e r i k u t : - An a l i s i s , a d a l a h me n y e l i d i k i da n me n g u r a i k a n b a g i a n - b a g i a n n y a s^e hi n g ga j e l a s , - Pe r i l a k u Ko n s u me n , , a d a l a h k e gi a t a n y a ng d i l a k u k a n ol . eh s e s e o r a n g un t uk me n d a p a t k a n da n me mp e r g u n a k a n b a r a n g a t a u j a s a s e t e l a h
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
4 me l a l u i b e b e r a p a t a h a p a n p r o s e s p e n g a mb i l a n k e p u t u s a n .
- - Da l a m Ra ngk a , a d a l a h b e r k e n a a n d e n g a n a p a y a n g a k a n d i l a k u k a n k e mu d i - an, - Me n y e mp u r n a k a n , a d a l a h t i n d a k a n - t i n d a k a n y a n g me mb u a t l e b i h ba i k a pa y a ng t e l a h d i l a k s a n a k a n s e b e l u mn y a . « - St r a t e g i Pe ma s a r a n , a d a l a h s e r a n g k a i a n s a s a r a n k e b i j a k s a n a a n da n a t u r a n - y a ng me mb e r i a r a h k e p a da u s a h a - u s a h a da r i ua k t u k e u a k t u, t i ngk a t , s u s u n a n da n a l o k a s i n y a y a ng un t uk s e b a g i a n l a gi a d a l a h t a n g g a p a n t e r h a d a p l i n g k u n g a n y a ng be r u ba h - da n k o n d i s i - k o n d i s i y a ng k p mp e t i t i f . - PT Me r p a t i Ua h a n a Ta x i , a d a l a h p e r u s a h a a n y a ng b e r d o mi s i l i di Su r a ba y a b e r g e r a k da l a m b i d a n g a n g k u t a n j a s a k h u s u s n y a t a k s i . De n g a n d e mi k i a n p e n g e r t i a n k e s e l u r u h a n da r i j u - dul s k r i ps i t e r s e b u t p e r u s a h a a n da pa t me n g e t a h u i ba hua a- n a l i s i s s t r a t e g i pe ma s a r a n da n p e r i l a k u k o s u me n s e ba ga i - ma s u k a n y a ng b e r g u n a ba gi t i n j a u a n s t r a t e gi pe ma s a r a n y a ng t e l a h d i l a k s a n a k a n . Se h i n g g a p e r u s a h a a n d a p a t me n e n - t u k a n l a ng k a h y a ng t e pa t ba gi k e l a n g s u n g a n u s a h a n y a di bi d a n g y a ng di pi l i h.
3. Al a s a n Pe mi l i h a n J udul Pe r u s a h a a n y a ng b a i k b i a s a n y a me mp u n y a i s t r a -
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
5
t e gi p e ma s a r a n y a n g d a p a t d i a n d a l k a n me n g h a d a p i b e r b a g a i s i t u a s i p e r s a i n g a n . De n g a n d e mi k i a n p e r u s a h a a n a k e n t ur n- buh da n b e r k e mb a n g me n j a d i p e r u s a h a a n y a ng l e bi h be s a r - l a gi . Na mun s e c a r a t i da k t e r duga s e pe r t i y a ng t e r j a di pa^
- da PT Me r p a t i Ua h a n a Ta x i i ni di ma na pa da a k h i r - a k h i r i , - ni p e r u s a h a a n t i da k me me n u h i p e me s a n a n t a k s i y a ng ma s u k * di me j a ope r a t or .
Pe r u s a h a a n me n e r a p k a n s t r a t e gi pe ma s a r a n y a ng - d i s e s u a i k a n de nga n s i t u a s i pa s a r n y a y a i t u me n g o p e r a s i k a n a r ma d a n y a y a ng d i s e s u a i k a n de n g a n k o nd i s i k ot a Sur a ba y a , n a mu n ma s i h t e r j a di pe me s a n a n t a k s i y a ng t i da k da pa t di - l a y a ni . Ma k a s e b e t u l n y a ha l i ni me r u p a k a n i ndi kasi i . k ua t ba hwa s t r a t e gi y a ng a da pe r l u d i t i nj a u k e mba l i . Ol e h k a - r e na ny a , s e t e l a h pe r u mu s a n k o mb i n a s i a s p e k pe ma s a r a n t e r t u a n g da l a m pr ogr a m y a ng t e pa t , a n a l i s i s p e r i l a k u k o n s u me n t i da k ha ny a a k a n me mb e r i k a n ma n f a a t ba gi p e r u s a h a a n - t e t a pi l e bi h j a uh da r i i t u y a k ni d i k e t a h u i n y a a pa y a ng d i i n g i n k a n da n d i b u t u h k a n s e s e o r a n g me n g k o n s u ms i j a s a t a k s i ,
4. Tuj u a n Pe n y u s u n a n Sk r i ps i Tuj u a n p e n y u s u n a n s k r i ps i i ni a d a l a h unt uk me m b e r i k a n g a mb a r a n s e r t a me mb a n t u p e r u s a h a a n ba i k per usahj i a n d i ma n a p e n u l i s me l a k u k a n p e ne l i t i a n ma u p u n p e r u s a h a a n s e j e ni s da l a m me n g a t a s i ma s l a h pe me s a n a n t a k s i y a ng t i - d a p a t d i l a y a ni de n g a n me ma h a mi p e r i l a k u k o ns ume n. De ng a n
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
6 p e r t i mb a n g a n b a h u a ma s y a r a k a t k ot a Su r a b a y a ma s i h da l a m p e mb i n a a n me n u j u " t a x i mi n d e d ” j uga me d a n p e r s a i n g a n t a k s i y a n g c u k u p k o mp e t i t i f *
De n g a n l a n d a s a n t e or i y a ng p e n u l i s p e l a j a r i , p^ nu l i s a k a n me mb e r i k a n s a r a n- s a r a n de ng a n h a r a p a n s a r a n- s a r a n t e r s e b ut da pa t b e r ma n f a a t , k h u s u s n y a ba gi pe r u s a h a a n b e r s a n g k u t a n da n u mu mny a ba gi pe r u s a h a a n l a i n y a ng j e ni s . Da n ba gi pe nul i s , p e n y u s u n a n s k r i ps i i ni d i h a r a p - k a n da pa t me n a mb a h p e n g e t a h u a n pe nu l i s da l a m pe n e r a p a n - t e or i da n p r a k t e k p e r i l a k u k ons ume n.
5. Si s t i ma t i k a Sk r i ps i Pe n y u s u n a n s k r i ps i i ni me n g i k u t i s i s t i ma t i k a sj b ba ga i b e r i k u t : Ba b I . Pe n d a h ul ua n.
- - Ba b i ni me mb e r i g a mb a r a n me n g e n a i : pa n d a n g a n i j
mum, p e n j e l a s a n j udul , a l a s a n pe mi l i h a n j udul , t u j ua n p e n y u s u n a n s k r i ps i , s i s t i ma t i k a s k r i ps i , da n me t o d o l o g i s k r i p s i y a ng t e r di r i da r i : pe r - ma s a l a h a n, h i p o t e s a k e r j a , s c ope a n a l i s a „ 6 e r t a p r o s e d u r pe n g u mp u l a n da n pe ng o l a h a n da t a , s e - hi ng ga da l a m ba b i ni d i u n g k a p k a n s e c a r a ga r i s - be s a r t e nt a ng k e s e l u r u h a n i s i s k r i ps i . Ba b I I . Ti nj a u a n Te or i t i s Te nt a n g Pe r i l a k u Ko ns ume n Di d a l a mn y a d i u r a i k a n s e c a r a t e or i t i s me n g e n a i
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
7
p e r i l a k u k o n s u me n s e r t a t o p i k - t o pi k l a i n y a n g b e r k a i t a n d e n g a n p e mb a h a s a n s k r i p s i * I , Ga mb a c a n Umu m Pe r u s a h a a n
Bab I I Da l a m b a b i ni s e c a r a ga r i s b e s a r a k a n d i u r a i -
k a n me n g e n a i k e a d a a n umum PT Me r p a t i Ua ha na Ta x i , ur a i a n y a ng d i b e r i k a n me n g e n a i s e j a r a h - pe r us a ha a n , s t r u k t u r or ga ni s a s i , r u a n g l i ngk up p e k e r j a a n j uga h a l - ha l y a ng be r k a i t a n de ng a n - pe r u s a ha a n. An a l i s i s G a b I V Da l a m ba b i ni a k a n di ba h a s me n g e n a i p e r ma s a l a h a n y a ng d i ha da pi ol e h PT Me r p a t i Ua h a n a Ta xi , da n j uga b a h a s a n a t a s p e r ma s a l a h a n t e r s e but , s e i t e l a h i t u d e n g a n me l i h a t k e n y a t a a n y a ng a da ma ka a n a l i s i s d a p a t d i l a k s a n a k a n u n t u k k e mu d i ’an me n u j u k e s i mp u l a n da n s a r a n. Ba b I/. Ke s i mp u l a n da n Sa r a n Da l a m ba b i ni a k a n d i b a ha s me n g e n a i : 1* Ke s i mp u l a n
2. Sa r a n da r i p e r ma s a l a h a n y a ng t e l a h d i t e l i t i pe nul i s . 6, Me t o d o l o q i 6 . 1 . Pe r ma s a l a h a n
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
6 6 . 1 . Pe r ma s a l a h a n Pe r u b a h a n l i n g k u n g a n ma s y a r a k a t s e n a n t i a s a t e r us me n e r u s s e c a r a l a n g s u n g ma u p u n t i da k l a n g s u n g me mp e n g a r u h i pe r i l a k u k o n s u me n s e b a ga i s a s a r a n p e n a u a r a n j a s a per usa^ ha 8 n, Ad a n y a p e r u b a h a n l i n g k u n g a n ha r u s di s a da r i o l e h pe - ma s a r a ga r da pa t di k e t a h u i p e n g a r u h p e r u b a h a n t e r s e b u t pa da p e r i l a k u k o ns ume n . Pe ma h a ma n t e r h a d a p pe r i l a k u k o n s u me n d i p e r l u k a n u n t u k me n g e t a h u i b a g a i ma n a k o n s u me n da l a m me n g a mb i l k e p u t u s a n d a l a m p e mb e l i a n pr od uk / j a s a , PT Me r p a t i Ua h a n a Ta x i s e b a g a i s a l a h s a t u pe r us a h a a n y a ng me n a u a r k a n j a s a a n g k u t a n d a l a m k ot a de n g a n t a k s i , Be r d a s a r k a n pe nga . ma t a n da n u a wa n c a r a l a n g s u n g pa da s t a f f pe r u s a h a a n , t e r j a di p e n i n g k a t a n j uml a h p e me s a n t a k si y a ng t i da k da pa t di l a y a ni pa da b u l a n - bul a n t e r s k h i r i ni , Me n g h a d a p i k e n y a t a a n de mi k i a n, a da k e s e mp a t a n ba gi p e r u s a h a a n a p a k a h ma s i h a da k e s e mp a t a n ba gi p e r u s a h a a n un t uk' ma s uk l e bi h j a uh k e d a l a m pa s a r s a s a r a nny a . Ol e h k a r e na ny a , p e r u s a h a a n pe r l u me n g e t a h u i s e ba b da r i ma s a l a h t e r s e but . Un t u k i t u p e r l u me n g e t a h u i k e b u t u h a n da n k e i n g i n a n k o n s u me n d a l a m me n g k o n s u ms i j a s a t a k s i , s e h i ngga de n g a n - me n g e t a h u i a pa y a ng di c a r i k o n s u me n t e r h a d a p j a s a a n g k u t a n t a k s i , d i h a r a p k a n p e r u s a h a a n me n g e t a h u i s e ba b da r i p e n i n g k a t a n j uml a h c a l on p e n u mp a n g y a ng t i da k da pa t d i l a y a ni , Se l a n j u t n y a da pa t d i j a d i k a n ma s u k a n ba gi e v a l u a s i da n p e n y e mp u r n a a n p r o g r a m pe ma s a r a n y a ng t e l a h d i l a k s a n a k a n .
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
9 6 . 2 . H i p o t e s i s Ke r j a De n g a n p e r ma s a l a h a n di a t a s , me n d o r o n g p e n u l i s me n g a j u k a n du g a a n pe me c a h a n y a ng d i ha da pi p e r u s a h a a n ada l a h de nga n me ma h a mi k e c e n d e r u n g a n - k e c e n d e r u n g a n t i nda k - a n k o n s u me n da l a m me l a k u k a n p e mb e l i a n y a i t u f a k t or - f a k t or y a ng me n d o r o n g k o n s u me n me mb e l i a t a u t i da k me mb e l i s u a t u p r od uk / j a s a . 6 . 3 . Sc o p e An a l i s i s Da l a m pe mb a h a s a n s k r i ps i i ni s e s u a i d e n g a n j u dul y a ng d i p i l i h y a i t u : " An a l i s i s Pe r i l a k u Ko n s u me n Da l a m Ra ng k a Me n y e mp u r n a k a n St r a t e g i Pe ma s a r a n Pa da PT f l er pa t i Ua h a n a Ta x i " , ma k a p e n u l i s me mb a t a s i p e mb a h a s a n h a ny a pa da ha l - ha l y a ng r e l e v a n de ng a n j udul di a t a s , 6 . 4 . Pr o s e d u r Pe n g u mp u l a n da n Pe n g o l a h a n Da t a Pe n g u mp u l a n da t a y a ng d i l a k u k a n a d a l a h s e ba ga i b e r i k u t : - St udi k e pu s t a k a a n, y a i t u de ng a n me mb a c a l i t e r a t u r e dan k a r y a i l mi a h y a ng a da h u b u n g a n n y a da n b e r ma n f a a t da l a m me mb a h a s pe r ma s a l a ha n . - St udi l a p a nga n, me n g a d a k a n u a u a n c a r a s e c a r a l a ng s u ng da n ob s e r v a s i t e r h a d a p o r a n g - o r a n g y a ng a da h u bu ng a n ny a d e n g a n ma s a l a h y a ng d i b a h a s
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
10 Se d a n g k a n h a l - ha l y a n g b e r h u b u n g a n d e n g a n p e n g a mb i l a n
s a mp e l r e s p o n d e n u n t u k p e n g i s i a n k u e s i o n e r a d a l a h s e b a ga i b e r i k u t : - un t uk pe mi l i h a n r e s ponde n, pe nu l i s me mi l i h s e c a r a
a- c a k . Li’a l a u p u n de mi k i a n, r e s p o n d e n y a ng d i p i l i h ha r us me me n u h i s y a r a t y a i t u b e r u s i a a nt a r a 17 s a mpa i de nga n 65 t a hun k a r e na pa da us i a t e r s e b ut r e s p o n d e n t e l a h me ng e r t i p e n g g u n a a n t a k s i . Sy a r a t l a i n a d a l a h o r a n g / k o n s u me n y a ng pe r n a h me ma k a i a t a u pa da s a a t i ni s e da ng - me ma k a i da n me ng e r t i t e nt a ng t a k s i . - k a r e na s y a r a t - s y a r a t di a t a s , da n j uga k a r e na k e t e r - b a t a s a n pe nul i s , s a mpe l s i z e y a ng di a mbi l a da l a h s e - be s a r 2 0 0 o r a n g r e s p on de n de n g a n ha s i l 1 5 2 k u e s i o n e r me me n u h i s y a r a t un t uk di ol a h un t u k d i a n a l i s i s s e l a n j ut ny a , s e d a n g k a n 48 k u e s i o n e r t i da k me me n u h i s y a r a t . Pe n g o l a h a n da t a y a ng d i l a k u k a n a da l a h s e ba ga i b e r i k u t : - da t a - da t a y a ng me me n u h i s y a r a t d i a n a l i s i s me l a l u i t £ bu l a s i s e hi ng ga me n g h a s i l k a n i n f o r ma s i y a ng d i s k r i p - t i f k ua l i t a t i f .
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
11
BAB
I I T I N3 AUAN T EORI T I S T ENT ANG PERI L AKU KONSUMEN
1. Pe ma s a r a n 3 a s a 1. 1 . Pe n g e r t i a n j a s a Pe ma s a r a n j a s a pa d a h a k e k a t n y a s a ma d e n g a n p e ma s a r a n p r od uk . Un t u k me ma s a r k a n j a s a j uga d i p e r l u k a n k o m- b i n a s i da r i a s p e k s t r a t e g i p e ma s a r a n y a ng me l i p u t i u n s u r b a u r a n p e ma s a r a n y a i t u p r o d u k ( a t a u j a s a ) , pe ne n t u e n ha r ga , s i s t e m d i s t r i b u s i a t a u p u n p r o g r a m pr omos i . Pe n g e r t i a n j a s a me n u r u t Ui l l i a m 3, St a n t o n a da - l a h s e b a ga i b e r i k u t : Se r v i c e a r e t h os e s e p a r a t e l y i d e n t i f i a b l e e s s e nt i a l l y i n t a n g i b l e a c t i v i t i e s t ha t p r o v i d e wa n t - s a t i s f a c t i on, a nd t ha t a r e not n e c e s s a r i l y t i e d t o s a l e of a p r o d u c t or a n o t h e r s e r v i c e . To p r o d u c e
a. s e r v i c e ma y or ma y r e q u i r e t he us e of t a n g i b l e good. Ho w e - v e r whe n s uc h us e i s r e q ui r e d, t he r e i s no t r a n s f e r of t he t i t l e ( p e r ma n e n t o wn e r s h i p ) t o t he s e t a ngi b l e goods . * Da r i d e f i n i s i di a t a s d i j u mp a i p e n g e r t i a n t e n t a ng c i r i - c i r i j a s a :
1. Ma y a ( i n t a n g i b i l i t y ) Ci r i t i da k t e r a ba i ni k a r e n a n y a s u l i t ba gi p e l a n g g a n u n t u k me n g a mb i l c ont oh s e pe r t i : me nc i c i p i , me r a s a - k a n, me l i h a t , me n d e n g a r a t a u me n c i u m s e b e l u m pe l a ngga n. Ui l l i a m 3. St a n t on, F u n d a me n t a l of Ma r k e t i n g . 7 - t h Ed i t i o n . Ma c Gr a u Hi l l Bo ok Co. Ko k a g u s h a . , Tok y o, J a p a n 1 9 8 4 , h a l a ma n 494.
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
f 2 me mb e l i n y a .
2. He t e r o g e n i t a s 3 a s a y a n g d i b e r i k a n ol e h p e n j u a l j a s a t i d a k mu n g k i n d i a d a k a n s t a n d a r d i s a s i o u t p u t * Se t i a p u n i t j a s a y a ng d i b e r i k a n pa da s a a t t e r t e n t u a k a n b e r l a i n a n pa da u n i t j a s a y a ng di b e r i k a n pa da s a a t l a i nny a . 1 . 2 . Ha k e k a t Bi s ni s Oa s a Me s k i p u n t a k a da ba t a s a n t e ga s t e n t a n g bi s n i s j a s a y a ng da pa t d i t e r i ma s e c a r a umum, na mu n bi s n i s - bi s ni s j a s a c e n d e r u n g me mi l i k i k a r a k t e r i s t i k y a ng bi s a di i d e nt i f i k a s i , Ka r a k t e r i s t i k t e r s e b ut a d a Xa h : - f l e ngha s i l k a n p r o d u k - p r o d u k t a K wuj ud. Pe r u s a h a a n j a s a me n g h a s i l k a n p r o d u k - p r o d u k y a ng t at f uuj ud, t a k da pa t di hi t ung. Me s k i de mi k i a n, k a d a n g - k a d a n g j uga b e r k a i t a n d e n g a n s e s u a t u y a ng b e r s i f a t f i s i k ( mi s a l ny a : p e ne r b a n ga n, t a k s i ) , Te t a pi a pa y a ng di ni - l a i da r i j a s a t e r s e b u t s e c a r a t i pi k a l me l i b a t k a n ha l - ha l y a ng b e r s i f a t s u by e k t i f , s e p e r t i h a l - ha l y a ng be r - f a t pe r a a a n, i n f o r ma s i a t a u p u n k e t e n a n g a n pi k i r a n. - Se c a r a k o mp a r a t i f l e bi h pa da t k a r y a . Pe r u s a h a a n j a s a l e bi h pa da t k a r y a s e d a n g k a n u mu mny a pe r u s a h a a n p e mb i k i n a n l e bi h pa da t moda l . Sa l a h s a t u a k i - ba t da r i pe r b e d a a n i ni a d a l a h ba hua t e mu mu k a ont c r a p r o d u s e n da n p e l a n g g a n l e b i h t e r j a di pa da bi s n i s j a s a .
ADLN-PERPUSTAKAAN UNIVERSITAS AIRLANGGA
l'J)
- - Pr o d u k s u l i t d i s i mp a n . Ou t p u t p e r u s a h a a n j s s a s e r i n g d i k o n s u ms i pa da s a a t i t u j uga k e t i mb a n g d i t a h a n u n t u k p e n g g u n a a n di s a a t • s a a t me nd a t a ng . - Ke h a d i r a n p e l a n g g a n s a n g a t s e r i n g t e r j a di . Pa r a p e l a n g g a n pa da s e k t o r j a s a i k ut s e r t a da l a m me n - c i pt a k a n da n d i s t r i b u s i j a s a t e r s e but . - Pe n g e n a l a n da n f a k t or k e b i a s a a n da l a m pe ma k a i j a s a s a ng a t d i p e r l u k a n , Se d a n g k a n un t u k p e r u s a h a a n i n du s t r i p e n g e n a l a n da n f a k t or p e n g e n a l a n ( c us t o mi z a t i o n ) t e r - da p pr od uk t e r ba t a s . De n g a n u r a i a n di a t a s , da pa t d i k a t a k a n pr od uk da n j a s a me mp u n y a i c i r i y a ng be r b e d a de n g a n d e mi k i a n ma - s i n g - . ma s i n g me mb u t u h k a n p e n a n g a n a n pa s a r y a ng be r be da pul a , Se b a g a i ma n a y a ng d i n y a t a k a n St a n t o n : " T he c o n c e p t p r o d u c t ma r k e t i n g a n d s e r v i c e ma r k e t i n g a r e e s s e n t i a l l y t he s a me • • • • Mo r e o v e r , t he r e o f t e n s u b s t a n t i a l s i mi l a r i t i e s i n p r a c - t i c e . At t he s a me t i me , t he ba s i c c h a r a c t e r i s t i c t ha t di f f e r e n t i a t e s e r v i c e f r om p r o d u c t u s s u a l l y l e a d t o a q u i t e d i f f e r e n t ma r k e t i n g p r o g r a m i n a s e r v i c e o r g a n i z a t i on. The s t r a t e gi e s a nd t a c t i c s us e d i n c o n v e n t i o n a l p r o d u c t ma r k e t i n g of t e n a r e i n a p p r o p r i a t e f or s e r v i c e ma r k e t i ng. 3
3 U. 3 . St a n t on, i bi d, h a l a ma n 49 4 .