Fungsi Komposisi dan fungsi Invers
1
Fungsi Komposisi dan fungsi Invers
1.
Jika f ( x) = x 2 + 1 dan g ( x) = 2 x − 1 maka tentukan ( fog )( x) !
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x)) = f (2 x − 1) = (2 x − 1) 2 + 1 = 4 x 2 − 4 x + 2
2. Jika f ( x) =
1
x
dan ( fog )( x) =
maka tentukan g(x) !
2x − 1
3x − 2
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
x
1
3x − 2
1
=
⇔ 2 g ( x) − 1 =
⇔ g ( x) = 2 −
3 x − 2 2 g ( x) − 1
x
x
3. Jika f ( x) =
1
dan f − 1 (c) = − 4 maka tentukan c !
x+ 2
Jawab :
f − 1 (c) = − 4 ⇔ c = f (− 4) =
1
1
= −
− 4+ 2
2
4. Jika f ( x) = 53 x maka tentukan f − 1 (5 5 ) !
Jawab :
3
Misal f − 1 (5 5 ) = c ⇔ 5 5 = f (c) ⇔ 5 2 = 53c ⇔ c =
5. Diketahui f ( x) = x + 2 untuk x > 0 dan g ( x) =
15
untuk x > 0. Tentukan x jika
x
f − 1og − 1 ( x) = 1
Jawab :
f − 1og − 1 ( x) = 1 ⇔ g − 1 ( x) = f (1) = 1 + 2 = 3
15
x = g (3) =
= 5
3
6. Jika f ( x) =
x + 3 maka tentukan f − 1 ( x)
Jawab :
y=
7.
x + 3 ⇔ x = ( y − 3) 2 ⇒ f − 1 ( x) = ( x − 3) 2
Tentukan fungsi invers dari f ( x) =
3x + 4
2x − 1
1
2
2
Jawab :
ax + b
⇒ f − 1 ( x) =
cx + d
3x + 4
f ( x) =
⇒ f − 1 ( x) =
2x − 1
f ( x) =
8.
Jika f ( x) = 2 x − 3 dan g ( x) =
− dx + b
cx − a
x+ 4
2x − 3
1
maka tentukan ( fog ) − 1 ( x)
3x + 1
Jawab :
( fog )( x) = f (
9.
1
2
− 9x − 1
x+ 1
)=
− 3=
⇒ ( fog ) − 1 ( x) = −
3x + 1
3x + 1
3x + 1
3x + 9
Tentukan daerah asal (Df) dan daerah hasil dari fungsi y =
x− 1
Jawab :
Syarat x − 1 ≥ 0 ⇔ x ≥ 1
Df : { x x ≥ 1, x ∈ R}
Rf : { y y ≥ 0, y ∈ R}
10.
2 x − 1, untuk 0 < x < 1
maka tentukan f (2). f (− 4) + f ( 12 ). f (3)
2
x
+
1
,
untuk
x
yang
lain
Jika f ( x) =
Jawab :
f (2). f (− 4) + f ( 12 ). f (3) = (2 2 + 1).((− 4) 2 + 1) + (2. 12 − 1).(32 + 1) = 85
11.
Diketahui f ( x) = 5 x + 1 dan g ( x) = 2(3 − 2 x) . Tentukan ( f − g )( x)
Jawab :
( f − g )( x) = (5 x + 1) − (6 − 4 x) = 9 x − 5
12. Jika f ( x) = − x + 3
maka tentukan f ( x 2 ) + f 2 ( x) − 2 f ( x)
Jawab :
f ( x 2 ) + f 2 ( x ) − 2 f ( x) = − x 2 + 3 + (− x + 3) 2 − 2(− x + 3) = − 4 x + 6
13.
2
Jika f ( x) = x + 4 dan g ( y ) =
2
maka tentukan ( gof )(t )
y
Jawab :
( gof )(t ) = g ( f (t )) = g (t 2 + 4) =
2
t2 + 4
3
14.
Jika f ( x) = 2 x 2 + 5 x dan g ( x) =
1
maka tentukan ( fog )(2)
x
Jawab :
( fog )(2) = f ( g (2)) = f ( 12 ) = 2( 12 ) 2 + 5( 12 ) = 3
15.
Diketahui f ( x) = 2 x + 5 dan g ( x) =
x− 1
. Jika ( fog )(a) = 5 maka tentukan a !
x+ 4
Jawab :
( fog )(a ) = 5 ⇔ f (
16.
a− 1
a− 1
) = 5 ⇔ 2(
)= 5⇔ a= 1
a+ 4
a+ 4
Diketahui f ( x) = 2 x 2 + 3x − 5 dan g ( x) = 3x − 2 . Agar ( gof )(a) = − 11 maka tentukan a
Jawab :
( gof )(a ) = − 11 ⇔ 3(2a 2 + 3a − 5) − 2 = − 11 ⇔ (2a − 1)(a + 2) = 0
a=
17.
1
2
atau a = − 2
Jika f ( x) = 2 x, g ( x) = x + 1 dan h( x) = x 3 maka tentukan (hogof )( x)
Jawab :
(hogof )( x) = h( g ( 2 x)) = h(2 x + 1) = (2 x + 1)3 = 8 x3 + 12 x 2 + 6 x + 1
18.
Jika f ( x) = 3x dan g ( x) = 3x maka tentukan 2 log(( gof )( x))
Jawab :
3
19.
log(( gof )( x))= 3 log 33 x = 3 x3 log 3 = 3 x = f ( x)
Jika f ( x) = 4 x + 2 dan ( fog )( x) = 12 x − 2 maka tentukan g(x)
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
12 x − 2 = 4 g ( x) + 2 ⇔ g ( x) = 3x − 1
20. Jika f ( x) =
x + 1 dan ( fog )( x) = 2 x − 1 maka tentukan g(x)
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
2 x− 1=
g ( x) + 1 ⇔ g ( x) + 1 = 4 x − 4 ⇔ g ( x ) = 4 x − 5
4
21.
Jika f ( x) =
x 2 + 1 dan ( fog )( x) =
1
x 2 − 4 x + 5 maka tentukan g ( x − 3)
x− 2
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
1
1
x 2 − 4 x + 5 = ( g ( x)) 2 + 1 ⇔ ( g ( x))2 + 1 = 2
+1
x− 2
x − 4x + 4
1
1
1
g ( x) =
⇒ g ( x − 3) =
=
x− 2
x − 3− 2 x − 5
22.
Jika g ( x) = x + 1 dan ( fog )( x) = x 2 + 3x + 1 maka tentukan f(x)
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
x 2 + 3 x + 1 = f ( x + 1) ⇔ f ( x + 1) = ( x + 1) 2 + ( x + 1) − 1
f ( x) = x 2 + x − 1
23.
Jika f ( x) = 2 x − 3 dan ( gof )( x) = 2 x + 1 maka tentukan g(x)
Jawab :
( gof )( x) = g ( f ( x))
g (2 x − 3) = 2 x + 1 = 2 x − 3 + 4 ⇒ g ( x) = x + 4
24.
Jika g ( x) = x + 3 dan ( fog )( x) = x 2 + 11x + 20 maka tentukan f ( x + 1)
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
f ( x + 3) = x 2 + 11x + 20 = ( x + 3) 2 + 5( x + 3) − 4
f ( x + 1) = ( x + 1) 2 + 5( x + 1) − 4 = x 2 + 7 x + 2
25. Jika ( gof )( x) = 4 x 2 + 4 x dan g ( x) = x 2 − 1
maka tentukan f ( x − 2)
Jawab :
( gof )( x) = g ( f ( x))
4 x 2 + 4 x = ( f ( x)) 2 − 1 ⇔ f ( x) =
f ( x − 2) =
26.
4x2 + 4x + 1
4( x − 2) 2 + 4( x − 2) + 1 =
2 x − 3) 2 = 2 x − 3
Jika f ( x) = (1 − x3 ) + 2 maka tentukan f − 1 ( x)
1
5
Jawab :
1
1
1
y = (1 − x 3 ) 5 + 2 ⇔ x = (1 − ( y − 2)5 ) 3 ⇔ f − 1 ( x ) = (1 − ( x − 2)5 ) 3
5
27.
Tentukan invers dari y =
x+ 5
x− 1
Jawab :
y=
28.
x+ 5
x+ 5
⇒ y− 1 =
x− 1
x− 1
Tentukan f − 1 ( x) dari f ( x) =
3x + 5
2x − 3
Jawab :
f − 1 ( x) =
29.
Jika f ( x) =
3x + 5
2x − 3
x
maka tentukan f − 1 ( x)
x− 1
Jawab :
f − 1 ( x) =
30.
Jika f ( x) =
x
x− 1
2x + 1
maka tentukan f − 1 ( x − 2)
x− 3
Jawab :
f ( x) =
31.
Jika f ( x + 2) =
2x + 1
3x + 1
3( x − 2) + 1 3 x − 5
⇒ f − 1 ( x) =
⇒ f − 1 ( x − 2) =
=
x− 3
x− 2
x− 2− 2
x− 4
x+ 3
maka tentukan f − 1 ( x)
x− 1
Jawab :
x+ 3 x+ 2+ 1
=
x− 1 x+ 2− 3
x+ 1
3x + 1
f ( x) =
⇒ f − 1 ( x) =
x− 3
x− 1
f ( x + 2) =
32.
Jika ( fog )( x) = 4 x 2 + 8 x − 3 dan g ( x) = 2 x + 4 maka tentukan f − 1 ( x)
Jawab :
( fog )( x) = 4 x 2 + 8 x − 3
f (2 x + 4) = (2 x + 4) 2 − 4(2 x + 4) − 3
f ( x) = x 2 − 4 x − 3
y = x2 − 4 x − 3 ⇔ x = 2 +
y + 7 ⇒ f − 1 ( x) = 2 +
x+ 7
6
33.
Diketahui f ( x) = 2 x dan g ( x) = 3 − 5 x . Tentukan ( gof ) − 1 ( x)
Jawab :
( gof )( x) = g (2 x) = 3 − 5(2 x) = 3 − 10 x
3− y
3− x
y = 3 − 10 x ⇔ x =
⇒ ( gof ) − 1 ( x) =
10
10
34.
Jika f ( x) = 12 x − 1 dan g ( x) = 2 x + 4 maka tentukan ( gof ) − 1 (10)
Jawab :
( gof )( x) = g ( 12 x − 1) = 2( 12 x − 1) + 4 = x + 2
y = x+ 2 ⇔ x = y− 2
( gof ) − 1 ( x) = x − 2 ⇒ ( gof ) − 1 (10) = 10 − 2 = 8
35.
Jika f − 1 ( x) =
x− 1
3− x
dan g − 1 ( x) =
maka tentukan ( fog ) − 1 (6)
5
2
Jawab :
( fog ) − 1 (6) = ( g − 1of − 1 )(6) = g − 1 (
36.
Jika f ( x) = x + 2 dan g ( x) =
6− 1
3− 1
) = g − 1 (1) =
=1
5
2
15
maka tentukan x jika ( f − 1og − 1 )( x) = 1
x
Jawab :
(f
− 1
og − 1 )( x) = 1 ⇔ g − 1 ( x) = f (1) = 1 + 2 = 3 ⇔ x = g (3) =
15
3
= 5
Fungsi Komposisi dan fungsi Invers
1.
Jika f ( x) = x 2 + 1 dan g ( x) = 2 x − 1 maka tentukan ( fog )( x) !
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x)) = f (2 x − 1) = (2 x − 1) 2 + 1 = 4 x 2 − 4 x + 2
2. Jika f ( x) =
1
x
dan ( fog )( x) =
maka tentukan g(x) !
2x − 1
3x − 2
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
x
1
3x − 2
1
=
⇔ 2 g ( x) − 1 =
⇔ g ( x) = 2 −
3 x − 2 2 g ( x) − 1
x
x
3. Jika f ( x) =
1
dan f − 1 (c) = − 4 maka tentukan c !
x+ 2
Jawab :
f − 1 (c) = − 4 ⇔ c = f (− 4) =
1
1
= −
− 4+ 2
2
4. Jika f ( x) = 53 x maka tentukan f − 1 (5 5 ) !
Jawab :
3
Misal f − 1 (5 5 ) = c ⇔ 5 5 = f (c) ⇔ 5 2 = 53c ⇔ c =
5. Diketahui f ( x) = x + 2 untuk x > 0 dan g ( x) =
15
untuk x > 0. Tentukan x jika
x
f − 1og − 1 ( x) = 1
Jawab :
f − 1og − 1 ( x) = 1 ⇔ g − 1 ( x) = f (1) = 1 + 2 = 3
15
x = g (3) =
= 5
3
6. Jika f ( x) =
x + 3 maka tentukan f − 1 ( x)
Jawab :
y=
7.
x + 3 ⇔ x = ( y − 3) 2 ⇒ f − 1 ( x) = ( x − 3) 2
Tentukan fungsi invers dari f ( x) =
3x + 4
2x − 1
1
2
2
Jawab :
ax + b
⇒ f − 1 ( x) =
cx + d
3x + 4
f ( x) =
⇒ f − 1 ( x) =
2x − 1
f ( x) =
8.
Jika f ( x) = 2 x − 3 dan g ( x) =
− dx + b
cx − a
x+ 4
2x − 3
1
maka tentukan ( fog ) − 1 ( x)
3x + 1
Jawab :
( fog )( x) = f (
9.
1
2
− 9x − 1
x+ 1
)=
− 3=
⇒ ( fog ) − 1 ( x) = −
3x + 1
3x + 1
3x + 1
3x + 9
Tentukan daerah asal (Df) dan daerah hasil dari fungsi y =
x− 1
Jawab :
Syarat x − 1 ≥ 0 ⇔ x ≥ 1
Df : { x x ≥ 1, x ∈ R}
Rf : { y y ≥ 0, y ∈ R}
10.
2 x − 1, untuk 0 < x < 1
maka tentukan f (2). f (− 4) + f ( 12 ). f (3)
2
x
+
1
,
untuk
x
yang
lain
Jika f ( x) =
Jawab :
f (2). f (− 4) + f ( 12 ). f (3) = (2 2 + 1).((− 4) 2 + 1) + (2. 12 − 1).(32 + 1) = 85
11.
Diketahui f ( x) = 5 x + 1 dan g ( x) = 2(3 − 2 x) . Tentukan ( f − g )( x)
Jawab :
( f − g )( x) = (5 x + 1) − (6 − 4 x) = 9 x − 5
12. Jika f ( x) = − x + 3
maka tentukan f ( x 2 ) + f 2 ( x) − 2 f ( x)
Jawab :
f ( x 2 ) + f 2 ( x ) − 2 f ( x) = − x 2 + 3 + (− x + 3) 2 − 2(− x + 3) = − 4 x + 6
13.
2
Jika f ( x) = x + 4 dan g ( y ) =
2
maka tentukan ( gof )(t )
y
Jawab :
( gof )(t ) = g ( f (t )) = g (t 2 + 4) =
2
t2 + 4
3
14.
Jika f ( x) = 2 x 2 + 5 x dan g ( x) =
1
maka tentukan ( fog )(2)
x
Jawab :
( fog )(2) = f ( g (2)) = f ( 12 ) = 2( 12 ) 2 + 5( 12 ) = 3
15.
Diketahui f ( x) = 2 x + 5 dan g ( x) =
x− 1
. Jika ( fog )(a) = 5 maka tentukan a !
x+ 4
Jawab :
( fog )(a ) = 5 ⇔ f (
16.
a− 1
a− 1
) = 5 ⇔ 2(
)= 5⇔ a= 1
a+ 4
a+ 4
Diketahui f ( x) = 2 x 2 + 3x − 5 dan g ( x) = 3x − 2 . Agar ( gof )(a) = − 11 maka tentukan a
Jawab :
( gof )(a ) = − 11 ⇔ 3(2a 2 + 3a − 5) − 2 = − 11 ⇔ (2a − 1)(a + 2) = 0
a=
17.
1
2
atau a = − 2
Jika f ( x) = 2 x, g ( x) = x + 1 dan h( x) = x 3 maka tentukan (hogof )( x)
Jawab :
(hogof )( x) = h( g ( 2 x)) = h(2 x + 1) = (2 x + 1)3 = 8 x3 + 12 x 2 + 6 x + 1
18.
Jika f ( x) = 3x dan g ( x) = 3x maka tentukan 2 log(( gof )( x))
Jawab :
3
19.
log(( gof )( x))= 3 log 33 x = 3 x3 log 3 = 3 x = f ( x)
Jika f ( x) = 4 x + 2 dan ( fog )( x) = 12 x − 2 maka tentukan g(x)
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
12 x − 2 = 4 g ( x) + 2 ⇔ g ( x) = 3x − 1
20. Jika f ( x) =
x + 1 dan ( fog )( x) = 2 x − 1 maka tentukan g(x)
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
2 x− 1=
g ( x) + 1 ⇔ g ( x) + 1 = 4 x − 4 ⇔ g ( x ) = 4 x − 5
4
21.
Jika f ( x) =
x 2 + 1 dan ( fog )( x) =
1
x 2 − 4 x + 5 maka tentukan g ( x − 3)
x− 2
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
1
1
x 2 − 4 x + 5 = ( g ( x)) 2 + 1 ⇔ ( g ( x))2 + 1 = 2
+1
x− 2
x − 4x + 4
1
1
1
g ( x) =
⇒ g ( x − 3) =
=
x− 2
x − 3− 2 x − 5
22.
Jika g ( x) = x + 1 dan ( fog )( x) = x 2 + 3x + 1 maka tentukan f(x)
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
x 2 + 3 x + 1 = f ( x + 1) ⇔ f ( x + 1) = ( x + 1) 2 + ( x + 1) − 1
f ( x) = x 2 + x − 1
23.
Jika f ( x) = 2 x − 3 dan ( gof )( x) = 2 x + 1 maka tentukan g(x)
Jawab :
( gof )( x) = g ( f ( x))
g (2 x − 3) = 2 x + 1 = 2 x − 3 + 4 ⇒ g ( x) = x + 4
24.
Jika g ( x) = x + 3 dan ( fog )( x) = x 2 + 11x + 20 maka tentukan f ( x + 1)
Jawab :
( fog )( x) = f ( g ( x))
f ( x + 3) = x 2 + 11x + 20 = ( x + 3) 2 + 5( x + 3) − 4
f ( x + 1) = ( x + 1) 2 + 5( x + 1) − 4 = x 2 + 7 x + 2
25. Jika ( gof )( x) = 4 x 2 + 4 x dan g ( x) = x 2 − 1
maka tentukan f ( x − 2)
Jawab :
( gof )( x) = g ( f ( x))
4 x 2 + 4 x = ( f ( x)) 2 − 1 ⇔ f ( x) =
f ( x − 2) =
26.
4x2 + 4x + 1
4( x − 2) 2 + 4( x − 2) + 1 =
2 x − 3) 2 = 2 x − 3
Jika f ( x) = (1 − x3 ) + 2 maka tentukan f − 1 ( x)
1
5
Jawab :
1
1
1
y = (1 − x 3 ) 5 + 2 ⇔ x = (1 − ( y − 2)5 ) 3 ⇔ f − 1 ( x ) = (1 − ( x − 2)5 ) 3
5
27.
Tentukan invers dari y =
x+ 5
x− 1
Jawab :
y=
28.
x+ 5
x+ 5
⇒ y− 1 =
x− 1
x− 1
Tentukan f − 1 ( x) dari f ( x) =
3x + 5
2x − 3
Jawab :
f − 1 ( x) =
29.
Jika f ( x) =
3x + 5
2x − 3
x
maka tentukan f − 1 ( x)
x− 1
Jawab :
f − 1 ( x) =
30.
Jika f ( x) =
x
x− 1
2x + 1
maka tentukan f − 1 ( x − 2)
x− 3
Jawab :
f ( x) =
31.
Jika f ( x + 2) =
2x + 1
3x + 1
3( x − 2) + 1 3 x − 5
⇒ f − 1 ( x) =
⇒ f − 1 ( x − 2) =
=
x− 3
x− 2
x− 2− 2
x− 4
x+ 3
maka tentukan f − 1 ( x)
x− 1
Jawab :
x+ 3 x+ 2+ 1
=
x− 1 x+ 2− 3
x+ 1
3x + 1
f ( x) =
⇒ f − 1 ( x) =
x− 3
x− 1
f ( x + 2) =
32.
Jika ( fog )( x) = 4 x 2 + 8 x − 3 dan g ( x) = 2 x + 4 maka tentukan f − 1 ( x)
Jawab :
( fog )( x) = 4 x 2 + 8 x − 3
f (2 x + 4) = (2 x + 4) 2 − 4(2 x + 4) − 3
f ( x) = x 2 − 4 x − 3
y = x2 − 4 x − 3 ⇔ x = 2 +
y + 7 ⇒ f − 1 ( x) = 2 +
x+ 7
6
33.
Diketahui f ( x) = 2 x dan g ( x) = 3 − 5 x . Tentukan ( gof ) − 1 ( x)
Jawab :
( gof )( x) = g (2 x) = 3 − 5(2 x) = 3 − 10 x
3− y
3− x
y = 3 − 10 x ⇔ x =
⇒ ( gof ) − 1 ( x) =
10
10
34.
Jika f ( x) = 12 x − 1 dan g ( x) = 2 x + 4 maka tentukan ( gof ) − 1 (10)
Jawab :
( gof )( x) = g ( 12 x − 1) = 2( 12 x − 1) + 4 = x + 2
y = x+ 2 ⇔ x = y− 2
( gof ) − 1 ( x) = x − 2 ⇒ ( gof ) − 1 (10) = 10 − 2 = 8
35.
Jika f − 1 ( x) =
x− 1
3− x
dan g − 1 ( x) =
maka tentukan ( fog ) − 1 (6)
5
2
Jawab :
( fog ) − 1 (6) = ( g − 1of − 1 )(6) = g − 1 (
36.
Jika f ( x) = x + 2 dan g ( x) =
6− 1
3− 1
) = g − 1 (1) =
=1
5
2
15
maka tentukan x jika ( f − 1og − 1 )( x) = 1
x
Jawab :
(f
− 1
og − 1 )( x) = 1 ⇔ g − 1 ( x) = f (1) = 1 + 2 = 3 ⇔ x = g (3) =
15
3
= 5