Reformasi TNI vs UU Kamnas.

Pikiran
oHGFEDCBA
0
S e la s a

G)

4

2 .0

o

6

7

21

M ar


o

Rabu

akyat

VUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
K a m is

89

22

o

eJum a t

10.

2324


12

11

25

TNI

M in g g u

13
27

2 .6

1415
28

29


O S e p .O k tO N o v

O A p r O M e /Q J u n O J iilO A g s

R e fo r m a s i

S a b tu O

O D es

cayaan

dan

kebanggaan

akan

h a k e k a t d a n ja tid iri p ra ju rit T N I

s e b a g a i T e n ta ra R a k y a t, T e n ta ra
P e ju a n g , T e n ta ra N a s io n a l, d a n
T e n ta ra P ro fe s io n a l y a n g m e m ilik i

p re s ta s i

g e m ila n g

d a la m

m e n g h a d a p i b e rb a g a i a n c a m a n
te rh a d a p

k e u tu h a n w ila y a h d a n

k e d a u la ta n b a n g s a s e b a g a im a n a
d itu n ju k k a n
" S a tu -s a tu n ya
ya n g


te ta p

u tu h ,

berba ga i

coba a n

dan

te r p a a n

T e n ta r a

N a s io n a l

u jia n ,
a d a la h

In d o n e s ia "


S o e d irm a n )

EJAK

S

hadap

m e s kip u n

m engha da pi

(Je n d e ra l

b a g a i.k a la n g a n

m ilik b a n g s a

dekaan

T e n ta ra

n e s ia tid a k

m a s y a ra k a t te r-

r e f o r m a s i in te r n a l,. T N I

p e rn a h

absen

s io n a lita s n y a
ja la n

te rs e b u t, b e b e ra p a la n g k a h /re -

p a k a n k e n is c a y a a n ,

fo rm a si


w a ja r, d a n

d a ri

d in a rn ik a

b e rp ik ir

e m b a lik a n

d irin y a s e b a g a i a la t
(k e a m a n a n n e g a ra ).

U p a y a re fo rm a s i in te rn a l T N I

p e m a h a m a n , p is a u a n a lis is , a ta u

te rs e b u t
pada


te la h

s e k a lig u s m e m b u k tik a n

b e r-

b a n g s a d a n b e rn e g a ra y a n g te r-

pem aham an
da.

de-

ru b a h a n

yang

b e rk a ita n


s tru k tu r,

dan

m em aham i

m a s i in te rn a l T N I,
ada

dan

dua

d im e n s i

dapat

d a la m

d in ila i te la h


k o rid o r

TNI

m e m ilik i

k u a t u n tu k

s e ja u h m a n a p e la k s a n a a n re fo r-

n g a n p a ra d ig m a p e ru b a h a n . P e d im a k s u d

y a n g b e rb e d a -b e -

at m engukur

u n tu k

d a p a t s e g e ra m e n y e s u a ik a n

T N I pada

N a m u n d e m ik ia n u n tu k d a p -

y a n g la lu m e n g g irin g

T N I s e b a g a i a la t n e g a ra

m e m o s is ik a n

s e tid a k n y a
p e n d e k a ta n

d ija d ik a n

m engukur

ru ju k a n

k e b e rh a s ila n

dan

bahw a

kem auan

yang

m e n y e s u a ik a n

n g a n p e rk e m b a n g a n
k e h id u p a n

b e rja la n

te p a t

de-

d in a m ik a

b a n g sa d a n n e g a ra .

M e s k ip u n p a d a a w a ln y a b a n y a k
p ih a k y a n g p e s im is te rh a d a p re fo rm a s i T N I, te ta p ] fa k ta te la h
m e m b u k tik a n

b a h w a re fo rm a si

in te rn a l T N I y a n g b e rla n g s u n g

re fo rm a si

m a , s te rilis a s i T N I d a la m p o litik

p a s c a -R e fo rm a s i te la h b e rja la n
m u lu s d a n s u k s e s a ta u d a p a t d i-

T N I. A p a b ila d ilih a t s e c a ra o b -

p ra k tis . R e fo rm a s i d i b id a n g in i

b ila n g ta rg e t re fo rm a s i in te rn a l

je k tif d a n re a lis tis , re fo rm a s i in -

d a p a t d in ila i c u k u p b e rh a s il s e -

T N I m e lo n c a t ja u h m e n d a h u lu i

. . b a b s e b e lu m

T N I. P e rta -

yang

k u ltu r a ta u y a n g le b ih d ik e n a l
d e n g a n is tila h re fo rm a s i in te rn a l

te rn a l T N I y a n g s u d a h b e rja la n

in te rn a l

id e a l

d a n p ro fe s s io n a l d e n g a n m e n g -

b a h k a n p e rb e d a a n k e p e n tin g a n

ja d i d i R e p u b lik in i. R e fo rm a s i
y a n g b e rg u lir d i In d o n e s ia s e ja k

d o k trin ,

T N I s e b a g a i s o s o k te n ta ra

m eng-

n g a n d in a m ik a k e h id u p a n

dengan

d ila k u k a n

s e irin g d e -

p e rk e m b a n g a n n y a

1 4 ta h u n

y a n g te la h

o le h T N I a d a la h , m e w u ju d k a n

p e rta h a n a n

b e d a -b e d a , s e la in itu p e rb e d a a n

a la m i m e ta m o rfo s is

p e rm a s a la h a n

d a ri b e r-

ta h a n a n
la m

dengan

y a n g b e r-

bagai sudut pandang

da-

p ro fe -

m a s i in te rn a l T N I a d a la h m e ru -

p e ra n a k tifn y a s e b a g a i a la t p e rn e g a ra , m e s k ip u n

yang

d ia k u i d u n ia . S e -

p e s im is tis te rk a it d e n g a n re fo r-

y a n g m e m p e rs e p s ik a n

d a ri

p a k a n a n g k a ta n p e ra n g te rk u a t
d i A s ia T e n g g a ra

lo g is

In d o -

p a d a e r a 1 9 6 0 s .d .

S a a t itu , T N I m e ru -

Pandangan

re v o lu s i k e m e rra s io n a l k a re n a p e rb e d a a n te rs a m p a i s a a t in i, . . s e b u t m e ru p a k a n k o n s e k u e n s i
N a s io n a l

1 9 7 0 -a n .

y a n g s e d a n g d a n te rn s b e rja la n ,
o p tim is tis m a u p u n

ta rg e t w a k tu y a n g

re fo rm a si

o le h u n d a n g -u n -

m is a ln y a

b id a n g -b id a n g
hukum ,

s e la m a 1 4 ta h u n , d in ila i te la h
b e rja la n s e c a ra m a k s irn a l d a la m

d ia m a n a tk a n

d a n g , T N I te la h b e rh a s il m e n a -

p e m b e ra n ta s a n

m e n g a m b il

rik

m e m b u k tik a n

la n g k a h -Ia n g k a h

fu n d a m e n ta l y a n g , v is io n e r d a n
s tra te g is

a ta u d a p a t

d ik a ta k a n

in te rn a l

T N I. te la h

re fo rm a si
m e n d a h u lu i

in s titu s i

b a t d a n b e rk u ta t -d e n g a n
m a s a la h a n in te rn a l.
M e s k ip u n
b a ra n g

te n tu

d e m ik ia n

p e r-

sudah

tid a k d im u n g k iri

d a ri

p e ra n n y a
m u d ia n

k e te rlib a ta n

dan

d i b id a n g

p o litik k e -

s e ja k ta h u n

1999 TN I

tid a k la g i te rlib a t d a la m p o litik

la in n y a

y a n g s a m p a i s a a t in i m a s ih te rli-

d iri

p ra k tis . S e ja k s a a t itu T N I d id u .

d u k k a n d a la m p e ra n d a n fu n g -

d a la m

k o ru p s i. H a l in i
k e s e riu s a n

m e la k s a n a k a n

m a b a ru

la in

p o litik : d a n
TNI

p a ra d ig -

d a n re fo rm a s ii

in te r-

n a ln y a .
P e n a ta a n
M e s k ip u n re fo rm a s i in te rn a l

s in y a s e b a g a i a la t p e rta h a n a n

T N I d in ila i te la h m e la ju d e n g a n

n e g a ra .

c e p a t d a n b e rh a s il, n a m u n d ih a d a p k a n p a d a tu g a s d a n fu n g s i

K edua, m em bangun
kem am puan

k e p ra ju rita n

m a s ih a d a n y a s ik a p p e s irn is d i

p ro fe s io n a lis m e

s a m p in g s ik a p o p tim is d a ri b e r-

ra n g k a m e ra ih

K llp ln l

k e m b a li
a ta u

m ilite r d a la m
k e m b a li k e p e r-

H u m ils

U n p ild

31

U U Kamnas

VS

Tugiman

30

T N I s e b a g a im a n a
la m

p e ra tu ra n

dangan

2012

te rtu a n g

da-

p e ru n d a n g -u n -

m a s ih m e n y is a k a n

be-

b e ra p a p e rm a s a la h a n u rg e n c la n

dengan

fu n d a m e n ta l

ib a n m a s y a ra k a t y a n g s e h a ru s -

y a n g p e rlu s e g e ra

keam anan

d a n k e te rt-

d ic a rik a n ja la n p e m e c a h a n n y a ,

n y a m e n ja d i

a p a la g i

ra n a h k e w e n a n g a n P o lri.

d ih a d a p k a n

pada

pe-

n a ta a n tu g a s c la n fu n g s i T e n ta ra

kew enangan

P e rm a s a la h a n

dan

Ia in n y a

yang

N a s io n a l In d o n e s ia p a s c a K e te -

ju g a m u n c u l s e b a g a i a k ib a t d a ri

ta p a n

tid a k

M PR R I N om or V I dan

N o m o r V II T a h u n 2 0 0 0 te n ta n g
p e m is a h a n k e d u d u k a n T N I d e n g a n P o lri d i m a n a T N I d ip o s ffiik a n s e b a g m a la tp e rta h a n a n
n e g a ra
(k e a m a n a n
n a s io n a l)
c la n k e p o lis ia n b e rfu n g s i s e b a g a i
a la t k e a m a n a n

d a n k e te rtib a n

m a s y a ra k a t, p e n e g a k a n h u k u m ,

d ia tu rn y a

b a ta s a n

te g a s a n ta ra k e a m a n a n

yang
n e g a ra

d e n g a n k e a m a n a n d a n k e te rtib a n m a s y a ra k a t a d a la h k a re n a
di undangkannya
dang

N om or

te n ta n g

U n d a n g -u n -

2 T ahun

2002

K e p o lis ia n N e g a ra d a n

U n d a n g -U n d a n g

N om or

34

p e rlin d u n g a n c la n p e la y a n a n k e -

T a h u n 2 0 0 4 te n ta n g T N I d iru m uskan
dan
d iu n d a n g k a n

p a d a m a s y a ra k a t. M a k a b e rd a -

m e n d a h u lu i

s a rk a n p e ra n g k a t p e ra tu ra n

K e a m a n a n N a s io n a l.
K o n d is i
in i m e n g a k ib a tk a n
kabur dan

ru n d a n g -u n d a n g a n

pe-

khususnya

U n d a n g -U n d a n g

U n d a n g -u n d a n g
N om or 2 T ah u n 2 0 0 2 c la n U n d a n g -U n c la n g

tid a k

N o m o r 3 4 T a h u n 2 0 0 4 p e n g a tu ra n p e ra n d a n fu n g s i k e d u a in -

te ru ta m a

s titu s i

(k e a m a n a n n e g a ra ).

te rs e b u t

d in ila i

m a s ih

je la s n y a

b a ta s a n

d a la m

m a s a la h
B e rtitik

to la k

dan pem aham an

dengan

dan

d ip a n d a n g

fu n g s i a n ta ra T N I d a n P o lri s e -

ra n c a n g a n

b a g a im a n a d ia m a n a tk a n

am anan

k e te ta p a n

tu g a s

d a la m

M P R te rs e b u t a n ta ra

Iro n a d a la h ja b a ra n
undangan

p e ru n d a n g -

yang

ada

saat

in i

p e rlu

keam anan

d a ra n

sebagai

d a la m

a tu ra n

m e n d e s a in

dan

g a ra la in .

b e rta n g g u n g

ta ra '

Iro n

d is e b a b k a n

k a re n a

p a s c a p e m is a h a n
T N I dengan
P o lri s e b a g a im a n a d ia tu r d a la m

fu n g si

dang

p e r-

p e ru n d a n g -u n d a n g a n

y a n g b e rk a ita n

an-

s e h in g g a

d a p a t d ija d ik a n s a n -

h a d a p i a n c a m a n p e ra n g d a ri n e te rs e b u t

ke-

R a k y a t u n tu k

a te n s i

y a n g le b ih s p e s ifik u n tu k m e n g -

K e tid a k p a s tia n

m aka

pem bahasan

u n d a n g -u n d a n g

m e n d a p a tk a n

a la t

dan

p e rse p si

d ia ta s

w a n P e rw a k ila n

TNI

p e rta h a n a n

d a ri

te n g a h b e rg u lir d i le m b a g a D e -

k e m u d ia n

n a s io n a l

n a s io n a l

n a s io n a l y a n g s a a t in i

le b ih m e m o s is ik a n P o lri s e b a g a i
a la t

m enangani

keam anan

ra n c u d a n sa m a r-sa m a r.
P e rm a s a la h a n fu n d a m e n ta l te rk a it
p e m is a h a n

kew e-

n a n g a n a n ta ra T N I d e n g a n P o lri

dengan

dua
ja w a b

keam anan

p e ra n

a k to r

yang

d a la m

b i-

te rs e b u t,

se-

h in g g a m e m b e rik a n

le g itim a s i

y a n g je la s k e p a d a T N I u n tu k
m e la k s a n a k a n tu g a s n y a d a la m

T a p M P R R I N o m o r V I/M P R /

m e n ja g a d a n m e m p e rta h a n k a n

2000

k e u tu h a n

dan

k e te ta p a n

M PR

RI

N o m o r V II/M P R /2 0 0 0 te n ta n g
k e d u d u k a n T N I d a n P o lri tid a k

ta n

d itin d a k la n ju ti

tu m p a h

d e n g a n p e ra n g -

k a t p e ru n d a n g -u n d a n g a n
(m is a ln y a U n c la n g -u n d a n g K e a m a n a n N a s io n a l) y a n g m e m b e rik a n
b a ta s a n

yang

je la s

m engenai

w ila y a h d a n k e d a u la -

NKRI

segenap

s e rta

bangsa

s e lu ru h

d a ra h

In d o n e s ia

dan

gangguan

te r-

bangsa

dan

ancam an
hadap

m e lin d u n g i
dan

k e u tu h a n

N e g a ra . D irg a h a y u k e -6 7 T e n ta ra N a s io n a l In d o n e s ia , ja y a la h
T N I-k u ,

ru k u n la h

y a n g s e m e s tin y a m e n ja d i tu g a s

d a m a ila h

d a n s e ja h te ra la h

d a n d o m a in

g e rik u .

m a s a la h

p e rta h a n a n

n e g a ra

kew enangan

TNI

d a ri

***

bangsaku,
ne-