Liga yeni rokhayati Panstw Arabskich
Liga Państw Arabskich (Liga Arabska, LPA) – międzynarodowa organizacja międzyrządowa,
skupiająca kraje arabskie, dysponująca uniwersalnymi kompetencjami. Założona została 22
marca 1945 r. podczas konferencji państwa arabskich w Kairze, przez szefów siedmiu rządów
państw powiązanych językiem, historią, kulturą i religią.
Dzisiaj, skupia 22 państwa oraz Organizację Wyzwolenia Palestyny. Jej siedzibą jest Kair (w
latach 1979-1990, przejściowo, był nią Tunis). Członkami założycielskimi były: Arabia Saudyjska,
Egipt, Irak, Jemen, Jordania, Liban i Syria. W kolejnych latach, do Ligi Państw Arabskich
przystąpiły: Algieria, Bahrajn, Dżibuti, Katar, Komory, Kuwejt, Libia, Maroko, Mauretania, Oman,
Palestyna (reprezentowana przez OWP), Somalia, Sudan, Tunezja, Zjednoczone Emiraty
Arabskie.
LPA ukształtowała się pod wpływem panarabizmu, który skupiał się na kwestiach jedności
arabskiej i popieraniu arabskich dążeń niepodległościowych oraz sprzeciwianiu się emigracji
Żydów do Palestyny (uważanej za ziemię arabską). Celem, jaki wytyczyła sobie Liga jest
zacieśnienie współpracy państw członkowskich, zarówno w sprawach czysto politycznych
(zwłaszcza koordynacja polityki zagranicznej), gospodarczych i finansowych (wymiana handlowa,
współpraca w przemyśle itp.), a także społecznych, obywatelskich czy intelektualnych.
Najwyższym organem Ligi Państw Arabskich jest Rada Ligi. Składa się z przedstawicieli
wszystkich państw członkowskich, zbiera się na szczeblu szefów państw, szefów rządów lub
ministrów spraw zagranicznych. Kraje członkowskie mają po jednym głosie, a zatem
współpracują na zasadzie równości. Obraduje dwa razy do roku na zamkniętych posiedzeniach.
To Rada zatwierdza budżet i składki członkowskie. Rada Gospodarcza, złożona z ministrów od
spraw gospodarczych państw członkowskich zajmuje się koordynacją wspólnych działań w
zakresie gospodarki. Wewnątrz LPA istnieje też Rada Wspólnej Obrony, w skład której wchodzą
ministrowie spraw zagranicznych i obrony narodowej. Bieżącą działalnością LPA kieruje
Sekretariat Generalny, będący głównym organem administracyjnym i finansowym Ligi, kierującym
jej bieżącą działalnością. LPA korzysta również z pomocy Stałego Komitetu Wojskowego,
składającego się z przedstawicieli sztabów generalnych armii państw członkowskich. W jej
ramach funkcjonuje też 8 komitetów i agencje specjalne. Statutem, na mocy którego działa Liga
Państw Arabskich jest Pakt LPA. Nie wolno jest stosować siły do załatwiania swoich spraw na
forum LPA. W wypadku zagrożenia, w trybie natychmiastowym zwołuje się Radę Ligi.
Dotychczasowa działalność Ligi Państw Arabskich koncentrowała się wokół konfliktów na Bliskim
Wschodzie, konfliktu arabsko-izraelskiego czy problemu palestyńskiego (np. gdy Egipt podpisał
separatystyczne układy z Izraelem – został zawieszony w prawach członka LPA, a siedzibę z
Kairu przeniesiono do Tunisu). Kwestią sporną była wojna iracko-irańska (1980–1988), a potem
też wojna w Zatoce Perskiej ( 1990–1991). LPA wspierała też dążenia niepodległościowe krajów
chcących uniezależnić się od Francji.
http://wypracowania24.pl/wos/2617/liga-panstw-arabskich-lpa
http://stosunki-miedzynarodowe.pl/organizacje-miedzynarodowe/854-liga-panstw-arabskich
1. Geneza
Panarabizm - od tej doktryny politycznej należy wyjść aby zrozumieć ruch jednoczenia się
państw arabskich. Jej początki wiążą się z rozwojem arabskiego nacjonalizmu w XIX
wieku. Dzięki panarabizmowi w 1945 roku powstała Liga Państw Arabskich.
Państwa arabskie chciały wyzwolić się spod zależności kolonialnej od Francji i Wielkiej
Brytanii, a także panowania tureckiego. Aby wzmocnić siłę arabskiego ruchu
narodowowyzwoleńczego oraz wykazać wspólnotę interesów, elity przywódcze i
intelektualne głosiły ideę jedności świata arabskiego.
Już w 1904 roku Negiba Azuri - pisarz arabski mieszkający we Francji -d utworzył w Paryżu
Ligę Arabskiej Ojczyzny,gdzie pojawiły się hasła niepodległościowe. Ważne funkcje
integracyjne spełnił I Kongres Panarabski, który odbył się w Paryżu w 1913 roku. Zmianę
sytuacji na obszarach zamieszkanych przez ludność arabską przyniosły kongresy
muzułmańskie w Kairze, Mekce (oba w 1926 roku) oraz w Jerozolimie (1931). Ważne także
były powstania w Syrii i Libanie. W 1942 roku w Kairze powstało stowarzyszenie Unia
Arabska. Stowarzyszenie to głosiło hasła o pełnej suwerenności. Istotną rolę w procesie
integracji i suwerenności państw arabskich odegrał rząd brytyjski. Po ocenie sytuacji
politycznej w tym regionie Brytyjczycy poparli inicjatywy Arabów, przy tym zachowali dla
siebie rolę patrona integracji świata arabskiego. Podjęto decyzję, że powstanie
organizacja skupiająca suwerenne państwa.
Utworzenie Ligi Państw Arabskich było tematem wystąpienia w parlamencie egipskiego
premiera i jednocześnie ministra spraw zagranicznych Egiptu Mustafy en-Nahas Paszy
oraz ministra sprawiedliwości Sabri Abu Alam Paszy. Dokładne warunki powołania
organizacji państw arabskich określono na przełomie lipca i sierpnia 1943 roku w Iraku
(tzw. plan Iraku). Przez rok miały miejsce liczne dyskusje, wizyty, spotkania przywódców
arabskich. Największą aktywność wykazał Egipt. Wreszcie w dniach 25 września - 5
października 1944 roku w Aleksandrii odbyła się konferencja przygotowawcza mająca na
celu powołanie panarabskiej organizacji regionalnej. W konferencji tej udział wzięły Arabia
Saudyjska, Egipt, Irak, Jemen, Liban, Syria, Transjordania. Konferencji przewodniczył
premier Egiptu. Podczas obrad wyłoniły się liczne różnice w poglądach przywódców tych
państw odnośnie koncepcji przyszłego związku. Dzięki sprawnej i skutecznej dyplomacji
brytyjskiej osiągnięto porozumienie. Konferencja zakończyła się komunikatem końcowym,
którego znamy pod nazwą Protokół Aleksandryjski. Zawiera on cele i zasady działalności
jednoczących
się
państw
oraz
ich
stosunek
do
najważniejszych
kwestii
międzynarodowych1.
22 marca 1945 roku w Kairze podpisano Pakt ustanawiający Ligę Państw Arabskich. Pakt
ten zawiera trzy ważne aneksy dotyczące:
współpracy z narodami, które jeszcze nie wywalczyły sobie państw,
powołanie sekretarza generalnego Ligi Państw Arabskich,
wsparcie Palestyny - dopóki kraj ten jeszcze nie jest niepodległy, do Rady Ligi
będzie wyznaczony arabski przedstawiciel Palestyny2.
2. Członkowie i cele
Celem LPA jest zapewnienie współpracy państw członkowskich w sprawach:
gospodarczych i finansowych - wymiana handlowa, zagadnienia celne, monetarne,
przemysłowe i rolnicze,
komunikacyjnych - kolejnictwo, drogi, poczty, telegrafy, lotnictwo, żegluga,
intelektualnych,
obywatelskich,
społecznych,
sanitarnych.
Każde państwo członkowskie posiada 1 głos, więc obowiązuje zasada równości. Zakazano
stosowania siły do załatwiania sporów oraz postanowiono, że w razie zagrożenia
natychmiast zwołuje się zebranie Rady Ligi.
Siedzibą Ligi Państw Arabskich jest Kair3.
Liga Państw Arabskich to organizacja regionalna (dostępna dla państw arabskich
powiązanych ze sobą wspólnotą języka, historii, kultury i religii) oraz wszechstronna
(ogólna, uniwersalna), mająca rozległe kompetencje przedmiotowe 4.
Członkiem Ligi Państw Arabskich może być każde niepodległe państwo arabskie, które
podpisze Pakt. Państwo kandydujące musi złożyć podanie w Sekretariacie Generalnym,
które następnie trafia pod obrady Rady na najbliższej sesji. Skład Ligi Państw Arabskich:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
Arabia Saudyjska - od 22 marca 1945 roku,
Egipt - od 22 marca 1945 roku (zawieszony w latach 1979 - 1989),
Irak - od 22 marca 1945 roku,
Jordania - od 22 marca 1945 roku - wówczas jeszcze jako Transjordania,
Liban - od 22 marca 1945 roku,
Syria - od 22 marca 1945 roku,
Jemen - od 5 maja 1945 roku,
Libia - od 28 marca 1953 roku (wycofała się w październiku 2002 roku),
Sudan - od 19 stycznia 1956 roku,
Maroko - od 1 października 1958 roku,
Tunezja - od 1 października 1958 roku,
Kuwejt - od 20 lipca 1961 roku,
Algieria - od 16 sierpnia 1962 roku,
Zjednoczone Emiraty Arabskie - od 6 czerwca 1971 roku,
Bahrajn - od 11 września 1971 roku,
Katar - od 11 września 1971 roku,
Oman - od 29 września 1971 roku,
Mauretania - od 26 listopada 1973 roku,
Somalia - od 14 lutego 1974 roku,
20.
Palestyna reprezentowana przez Organizację Wyzwolenia Palestyny - od 9
września 1976 roku,
21.
Dżibuti - od 4 września 1977 roku,
22.
Komory - od 20 listopada 1993 roku.
Obserwatorzy:
1.
2.
3.
4.
Erytrea - od 2003 roku,
Brazylia - od 2003 roku,
Wenezuela - od 2006 roku,
Indie - od 2007 roku.
3. Organy
Organami Ligi Państw Arabskich są:
1.
o
o
o
o
o
Rada Ligi:
naczelny organ;
w skład wchodzą przedstawiciele państw członkowskich;
zbiera się na szczeblu szefów państw / szefów rządów / ministrów spraw
zagranicznych;
każde państwo ma 1 głos;
decyzje - w zależności od omawianego problemu - podejmowane są
jednomyślnie, zwykłą większością głosów, większością kwalifikowaną 2/3 lub przy
o
o
o
2.
o
o
3.
o
o
o
o
4.
o
o
o
o
o
o
5.
o
o
spełnieniu wymogu quasi-jednomyślności (np. w głosowaniu nad wykluczeniem z Ligi
państwa członkowskiego);
zbiera się dwa razy w roku - marzec i wrzesień;
ma 16 Komitetów Wyspecjalizowanych (m.in. polityczny - najważniejszy
organ Rady, kulturalny, prawny, komunikacji, zdrowia, administracyjno - finansowy);
zatwierdza projekt budżetu i składki członkowskie.
Rada Gospodarcza: (istniejąca od 1959 roku)
ministrowie lub ich przedstawiciele są odpowiedzialni za sprawy
gospodarcze;
stymuluje międzynarodową współpracę gospodarczą.
Rada Wspólnej Obrony:
stara się eliminować błędy popełnione przez kraje arabskie w zakresie
współdziałania militarnego w wojnie z Izraelem w 1948 roku;
w jej skład wchodzą ministrowie spraw zagranicznych oraz ministrowie
obrony;
podlega jej Stały Komitet Wojskowy, na który składają się przedstawiciele
sztabów armii;
decyzje podejmowane są większością 2/3 głosów.
Sekretariat Generalny:
główny organ administracyjny i finansowy Ligi;
kieruje bieżącą działalnością Ligi;
do 1979 roku jego siedzibą był Kair, jednak została ona przeniesiona do
Tunisu na 11 lat; od 1990 roku siedzibą znowu jest Kair5;
personel - ok. 460 osób;
w strukturę sekretariatu wchodzi kilkanaście departamentów;
zajmuje się budżetem oraz składkami.
Komitet Kontroli:
w skład wchodzą osobiści przedstawiciele królów i szefów państw;
sporządza miesięczne raporty z wykonania zadań i realizacji decyzji
przyjętych na szczycie6.
4. Działalność
Płaszczyzna współpracy politycznej w Lidze Państw Arabskich opiera się głównie na
zapewnieniu wolności i niepodległości wszystkim Arabom. LPA skupia uwagę na
przyszłości Trypolitanii, Fezzanu i Cyranejki oraz Palestyny. 13 kwietnia 1950 roku przyjęto
rezolucję zakazującą zawieranie oddzielnego traktatu czy porozumienia z Izraelem. Na
nadzwyczajnej sesji Rady Ligi w styczniu 1955 roku postanowiono, że państwa
członkowskie Ligi nie będą włączać się w akcje prowadzone przez NATO oraz odrzucono
projekt utworzenia organizacji obronnej na Środkowym Wschodzie 7. Solidarność państw
członkowskich Ligi Państw Arabskich była widoczna podczas kryzysu sueskiego w 1956
roku8. W 1958 roku Liga finansowo i politycznie wspierała Front Wyzwolenia Narodowego
Algierii. Wszystkie państwa arabskie przyłączyły się do ogłoszonego przez LPA bojkotu
politycznego, ekonomicznego i kulturalnego Francji. W 1958 roku powstała Zjednoczona
Republika Arabska - unia Egiptu i Syrii. W 1965 roku w Casablance przyjęto deklarację,
która ustanowiła Kartę Arabskiej Solidarności. Te dwa powyższe przykłady pokazują
tendencje zjednoczeniowe świata arabskiego. Liga ogromnie przyczyniła się do wsparcia
w sferze materialnej ludności arabskiej Palestyny. Pod koniec lat 50. państwa
członkowskie Ligi ujednoliciły politykę zagraniczną oraz wykazywały taką samą
antyimperialistyczną postawę. Zachwianie wspólnego kierunku działań państw Ligi
nadeszło wraz z rokiem 1979, kiedy to Egipt zawarł separatystyczny pokój z Izraelem w
Camp David. Było to wbrew postanowieniom Ligi, dlatego też Egipt został zawieszony w
prawach członka LPA na 10 lat. Kolejnym wyzwaniem na drodze współpracy państw
arabskich była agresja Iraku na Kuwejt w latach 1990 - 1991. Za sukcesy Ligi można
uznać arbitraż Egiptu i Arabii Saudyjskiej w sporze libańsko - syryjskim (1949 rok) oraz
mediacje w sporze iracko - kuwejckim (1961 rok).
Współpraca gospodarczo - społeczna i kulturalna na rzecz integracji państw arabskich w
ramach Ligi Państw Arabskich ma istotne znaczenie. Już w 1953 roku podczas konferencji
ministrów gospodarki i finansów w Bejrucie powołano Arabską Radę Ekonomiczną. W
1964 roku powstała Arabska Rada Wspólnoty Gospodarczej, a w 1965 roku powołano
Wspólny Rynek Arabski. W ramach LPA odnoszono lepsze efekty w organizowaniu
współpracy kulturalnej i społecznej, w mniejszym stopniu gospodarczej. W 1945 roku
przyjęto konwencję o ujednoliceniu systemów i programów nauczania. Dzięki współpracy
państw arabskich islam odnosił sukcesy w Afryce.
Na przełomie XX i XXI wieku działalność Ligi Państw Arabskich skupiała się na problemie
pokoju na Bliskim Wschodzie, sprawie powstania państwa palestyńskiego oraz interwencji
Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników w Iraku w 2003 roku. Z biegiem czasu nastąpiła
normalizacja stosunków z Izraelem. Jeśli chodzi o Irak to można zauważyć zmianę
stosunku Ligi to swego członka w zależności od sytuacji:
potępienie próby aneksji Kuwejtu (1990 rok),
potępienie aktów międzynarodowego terroryzmu,
solidarność z Irakiem podczas akcji militarnej Stanów Zjednoczonych i ich
sojuszników (2003 rok).
Liga Państw Arabskich jako organizacja regionalna o charakterze ogólnym nie jest tak
ważna jak być powinna. Organizacja ta jest krytykowana przez znawców w dziedzinie
stosunków międzynarodowych. Jest nieskuteczna i nie może znacząco wpływać na
wydarzenia w tym regionie9.
1
T. Łoś - Nowak, Organizacje w stosunkach międzynarodowych: istota - mechanizmy
działania - zasięg, Wrocław 2009, s. 196-198.
2
R. Bierzanek, J. Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2005, s. 99
oraz 333.
3
T. Łoś - Nowak, Organizacje... s. 198-199.
4
I. Popiuk - Rysińska, Instytucje międzynarodowe, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar
(red.), Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2006, s. 359.
5
Zmiana siedziby Sekretariatu Generalnego Ligi Państw Arabskich była następstwem
zawieszenia praw członka Egiptu w organizacji, ponieważ w 1979 roku zawarł
separatystyczny pokój z Izraelem w Camp David. Pełnię praw członkowskich Egipt
odzyskał w 1989 roku.
6
T. Łoś - Nowak, Organizacje... s. 200 - 201.
7
Do Paktu Bagdadzkiego, utworzonego pod auspicjami Stanów Zjednoczonych i Wielkiej
Brytanii, przystąpił tylko Irak (wystąpił w 1959 roku).
8
Podczas kryzysu sueskiego w 1956 roku LPA przyjęło rezolucję wyrażającą całkowite
poparcie dla rządu egipskiego, który postanowił znacjonalizować Międzynarodowe
Towarzystwo Kanału Sueskiego. LPA potępiła interwencję angielsko - francusko - izraelską.
9
T. Łoś - Nowak, Organizacje... s. 202 - 211.
Liga Państw Arabskich, Liga Arabska, ang. League of Arab States, arab. Dżamiat
ad-Duwal al-Arabijja,
organizacja międzynarodowa, utworzona 1945, z siedzibą w Kairze;
czł.: Algieria, Arabia Saudyjska, Bahrajn, Dżibuti, Egipt, Irak, Jemen, Jordania, Katar,
Kuwejt, Liban, Libia, Mauretania, Maroko, Oman, Palestyna (uznawana przez czł. Ligi za
niepodległe państwo), Somalia, Sudan, Syria, Tunezja i Zjednoczone Emiraty Arab.; Liga
Państw Arabskich została uznana przez ONZ za organizację regionalną; ma stałą misję
przy ONZ w Nowym Jorku; gł. celem jest zacieśnienie współpracy polit., gosp., kult.
państw członkowskich; działalność tę hamują w dużym stopniu różnice w kwestiach
polit.-społ. w poszczególnych krajach arab.; liczne wyspecjalizowane agendy i instytucje
(np. Arab. Fundusz Rozwoju Gosp. i Socjal.; Arab. Organizacja ds. Oświaty, Kultury
i Nauki oraz wiele innych).
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Liga-Panstw-Arabskich;3932507.html
Liga Arabska (Liga Państw Arabskich) została utworzona w 1945 r. w Kairze przez następujące
państwa: Egipt, Irak, Liban, Arabia Saudyjska, Transjordania (Jordania o 1949 r.) i Jemen.
Później dołączyły: Algieria (1962), Bahrajn (1971), Komory (1993), Dżibuti (1977), Kuwejt (1961),
Libia (1953), Mauretania (1973), Maroko (1958), Oman (1971), Katar (1971), Somalia (1974),
Południowy Jemen (1967), Sudan (1956), Tunezja (1958) i Zjednoczone Emiraty Arabskie.
Organizacja Wyzwolenia Palestyny, pomimo że nie podpisała statutu, została przyjęta do Ligi w
1976 r i uzyskała te same prawa co pozostałe państwa członkowskie.
Jej priorytetowymi celami są: zacieśnienie więzi krajów członkowskich, koordynacja ich polityk i
promowanie wspólnych interesów.
Organizacja ta pod względem politycznym jest podobna do Organizacji Państw Amerykańskich,
Rady Europy bądź Organizacji Jedności Afrykańskiej (obecnie Unia Afrykańska). Wszystkie te
organizacje mogą być w pewnym uproszczeniu regionalnymi wersjami Organizacji Narodów
Zjednoczonych.
Liga Arabska stosunkowo różni się od takich organizacji jak Unia Europejska ponieważ nie
osiągnęła takiego stopnia regionalnej integracji i nie posiada uregulowanych kwestii np.
dotyczących bezpośrednich relacji z obywatelami państw członkowskich. Jednakże statut Ligi
zakłada koordynację działań związanych z gospodarką, włączając w to wymianę handlową,
komunikację, a także sprawy kulturalne, narodowość, paszporty, wizy, kwestie związane z
polityką społeczną i zdrowotną. Statut Ligi Państw Arabskich zabrania także uciekania się do
użycia siły między państwami członkowskimi w razie zaistnienia jakichkolwiek konfliktów.
Pod wpływem porozumień traktatowych regulujących i koordynujących część ww. kwestii
powstały: Arabska Unia Telekomunikacyjna (1953), Arabska Unia Pocztowa (1954), Arabski Bank
Rozwoju (później znany jako Arabska Organizacja Finansowa). Arabski Wspólny Rynek został
ustanowiony w 1965 r. i jest otwarty dla wszystkich krajów członkowskich. Porozumienie to
zakłada zniesienie stawek celnych na artykuły rolnicze i surowce naturalne, wolny przepływ siły
roboczej i kapitału w ramach Ligi, a także koordynację rozwoju ekonomicznego.
W skład Ligi wchodzi: Rada Ligi (organ plenarny; pewną słabością tego organu jest fakt, że
przyjęte uchwały obowiązują tylko te kraje, które głosowały za daną uchwałą), Rada Wspólnej
Obrony (założona w 1950r., po zawarciu umowy o Wspólnej Obronie i Współpracy
Gospodarczej), Rada Gospodarcza (założona w 1950 r., po zawarciu umowy o Wspólnej Obronie
i Współpracy Gospodarczej) i Sekretariat Główny (z sekretarzem generalnym na czele,
wybieranym na 5-letnią kadencję z możliwością reelekcji; obecnie od 2001 r. jest nim Egipcjanin
Amr Moussa).
W 1945 r. Liga była po stronie Libanu i Syrii w ich sporze z Francją, a także domagała się
niezależnej Libii. Z kolei w 1961 r. poparła Tunezję w konflikcie z Francją. Od samego początku
Liga sprzeciwiała się powstaniu państwa żydowskiego na terenie Palestyny, która miała być w
całości niezależna i zamieszkana w zdecydowanej większości przez Arabów. Po powstaniu
państwa Izrael w 1948 r. państwa członkowskie wspólnie zaatakowały państwo żydowskie,
jednakże Izrael odparł atak. W kolejnych latach Liga bojkotowała Izrael i przedsiębiorstwa
prowadzące z nim wymianę handlową.
Konferencje na szczycie w l. 1964-65 utworzyły wspólne arabskie siły zbrojne, które jednak
okazały się nieskuteczne we wspólnym planie obalenia Izraela i wyzwolenia Palestyny.
Egipt był zawieszony w prawach członkowskich Ligi w l. 1979-1989 ponieważ podpisał traktat
pokojowy z Izraelem. Tym samym siedziba organizacji została przeniesiona z Kairu do Tunisu. W
1998 liga zaakceptowała plan wynegocjowania ugody z Izraelem wysunięty przez OWP. Kair stał
się ponownie siedzibą organizacji w 1991 r. W trakcie wojny między Irakiem a Iranem (1980-88)
Liga popierała Irak, natomiast była podzielona jeśli chodzi o zaatakowanie Kuwejtu przez Irak w
1991 r. W 1993 r. organizacja ta wydała oświadczenie potępiające wszelkie formy terroryzmu. W
2002 r. Liga po raz pierwszy zaproponowała Izraelowi normalizację stosunków z państwami
arabskimi pod warunkiem wypełnienia określonych warunków, jednakże wiele z nich było nie do
zaakceptowania dla Izraela.
Przez wiele lat sama organizacja nie stanowiła monolitu. W trakcie zimnej wojny część państw
członkowskich Ligi optowała za Związkiem Radzieckim, a część była po stronie Stanów
Zjednoczonych. Ostatnio podziały przebiegały na linii między bojowymi i fundamentalistycznymi
państwami muzułmańskimi i tymi z bardziej umiarkowanym podejściem do islamu.
Decyzje podjęte przez Ligę wiążą tylko te kraje, które za nimi głosowały, tym samym powoduje to
wysoką nieskuteczność organizacji. W niektórych kwestiach decyzje są jednomyślne, np. pełne
poparcie dla Palestyńczyków pod okupacją izraelską, chociaż często nie wynika z tego nic poza
deklaracjami. Jednym z nielicznych wyjątków był ekonomiczny bojkot Izraela w l. 1944-1993.
Jednakże Liga była o wiele bardziej skuteczna w innych obszarach działalności, jak np. ustalenia
dotyczące programu nauczania w arabskich szkołach, zachowanie cennych manuskryptów czy
tłumaczenie nowoczesnych terminów technologicznych na użytek krajów członkowskich. Liga
była również skuteczna w decyzjach dotyczących telekomunikacji i bezprzewodowej komunikacji.
http://www.psz.pl/168-archiwum/liga-arabska
Źródła:
The Columbia Encyclopedia, Columbia University Press,2005
www.wikipedia.org
news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/country_profiles/1550797.stm
skupiająca kraje arabskie, dysponująca uniwersalnymi kompetencjami. Założona została 22
marca 1945 r. podczas konferencji państwa arabskich w Kairze, przez szefów siedmiu rządów
państw powiązanych językiem, historią, kulturą i religią.
Dzisiaj, skupia 22 państwa oraz Organizację Wyzwolenia Palestyny. Jej siedzibą jest Kair (w
latach 1979-1990, przejściowo, był nią Tunis). Członkami założycielskimi były: Arabia Saudyjska,
Egipt, Irak, Jemen, Jordania, Liban i Syria. W kolejnych latach, do Ligi Państw Arabskich
przystąpiły: Algieria, Bahrajn, Dżibuti, Katar, Komory, Kuwejt, Libia, Maroko, Mauretania, Oman,
Palestyna (reprezentowana przez OWP), Somalia, Sudan, Tunezja, Zjednoczone Emiraty
Arabskie.
LPA ukształtowała się pod wpływem panarabizmu, który skupiał się na kwestiach jedności
arabskiej i popieraniu arabskich dążeń niepodległościowych oraz sprzeciwianiu się emigracji
Żydów do Palestyny (uważanej za ziemię arabską). Celem, jaki wytyczyła sobie Liga jest
zacieśnienie współpracy państw członkowskich, zarówno w sprawach czysto politycznych
(zwłaszcza koordynacja polityki zagranicznej), gospodarczych i finansowych (wymiana handlowa,
współpraca w przemyśle itp.), a także społecznych, obywatelskich czy intelektualnych.
Najwyższym organem Ligi Państw Arabskich jest Rada Ligi. Składa się z przedstawicieli
wszystkich państw członkowskich, zbiera się na szczeblu szefów państw, szefów rządów lub
ministrów spraw zagranicznych. Kraje członkowskie mają po jednym głosie, a zatem
współpracują na zasadzie równości. Obraduje dwa razy do roku na zamkniętych posiedzeniach.
To Rada zatwierdza budżet i składki członkowskie. Rada Gospodarcza, złożona z ministrów od
spraw gospodarczych państw członkowskich zajmuje się koordynacją wspólnych działań w
zakresie gospodarki. Wewnątrz LPA istnieje też Rada Wspólnej Obrony, w skład której wchodzą
ministrowie spraw zagranicznych i obrony narodowej. Bieżącą działalnością LPA kieruje
Sekretariat Generalny, będący głównym organem administracyjnym i finansowym Ligi, kierującym
jej bieżącą działalnością. LPA korzysta również z pomocy Stałego Komitetu Wojskowego,
składającego się z przedstawicieli sztabów generalnych armii państw członkowskich. W jej
ramach funkcjonuje też 8 komitetów i agencje specjalne. Statutem, na mocy którego działa Liga
Państw Arabskich jest Pakt LPA. Nie wolno jest stosować siły do załatwiania swoich spraw na
forum LPA. W wypadku zagrożenia, w trybie natychmiastowym zwołuje się Radę Ligi.
Dotychczasowa działalność Ligi Państw Arabskich koncentrowała się wokół konfliktów na Bliskim
Wschodzie, konfliktu arabsko-izraelskiego czy problemu palestyńskiego (np. gdy Egipt podpisał
separatystyczne układy z Izraelem – został zawieszony w prawach członka LPA, a siedzibę z
Kairu przeniesiono do Tunisu). Kwestią sporną była wojna iracko-irańska (1980–1988), a potem
też wojna w Zatoce Perskiej ( 1990–1991). LPA wspierała też dążenia niepodległościowe krajów
chcących uniezależnić się od Francji.
http://wypracowania24.pl/wos/2617/liga-panstw-arabskich-lpa
http://stosunki-miedzynarodowe.pl/organizacje-miedzynarodowe/854-liga-panstw-arabskich
1. Geneza
Panarabizm - od tej doktryny politycznej należy wyjść aby zrozumieć ruch jednoczenia się
państw arabskich. Jej początki wiążą się z rozwojem arabskiego nacjonalizmu w XIX
wieku. Dzięki panarabizmowi w 1945 roku powstała Liga Państw Arabskich.
Państwa arabskie chciały wyzwolić się spod zależności kolonialnej od Francji i Wielkiej
Brytanii, a także panowania tureckiego. Aby wzmocnić siłę arabskiego ruchu
narodowowyzwoleńczego oraz wykazać wspólnotę interesów, elity przywódcze i
intelektualne głosiły ideę jedności świata arabskiego.
Już w 1904 roku Negiba Azuri - pisarz arabski mieszkający we Francji -d utworzył w Paryżu
Ligę Arabskiej Ojczyzny,gdzie pojawiły się hasła niepodległościowe. Ważne funkcje
integracyjne spełnił I Kongres Panarabski, który odbył się w Paryżu w 1913 roku. Zmianę
sytuacji na obszarach zamieszkanych przez ludność arabską przyniosły kongresy
muzułmańskie w Kairze, Mekce (oba w 1926 roku) oraz w Jerozolimie (1931). Ważne także
były powstania w Syrii i Libanie. W 1942 roku w Kairze powstało stowarzyszenie Unia
Arabska. Stowarzyszenie to głosiło hasła o pełnej suwerenności. Istotną rolę w procesie
integracji i suwerenności państw arabskich odegrał rząd brytyjski. Po ocenie sytuacji
politycznej w tym regionie Brytyjczycy poparli inicjatywy Arabów, przy tym zachowali dla
siebie rolę patrona integracji świata arabskiego. Podjęto decyzję, że powstanie
organizacja skupiająca suwerenne państwa.
Utworzenie Ligi Państw Arabskich było tematem wystąpienia w parlamencie egipskiego
premiera i jednocześnie ministra spraw zagranicznych Egiptu Mustafy en-Nahas Paszy
oraz ministra sprawiedliwości Sabri Abu Alam Paszy. Dokładne warunki powołania
organizacji państw arabskich określono na przełomie lipca i sierpnia 1943 roku w Iraku
(tzw. plan Iraku). Przez rok miały miejsce liczne dyskusje, wizyty, spotkania przywódców
arabskich. Największą aktywność wykazał Egipt. Wreszcie w dniach 25 września - 5
października 1944 roku w Aleksandrii odbyła się konferencja przygotowawcza mająca na
celu powołanie panarabskiej organizacji regionalnej. W konferencji tej udział wzięły Arabia
Saudyjska, Egipt, Irak, Jemen, Liban, Syria, Transjordania. Konferencji przewodniczył
premier Egiptu. Podczas obrad wyłoniły się liczne różnice w poglądach przywódców tych
państw odnośnie koncepcji przyszłego związku. Dzięki sprawnej i skutecznej dyplomacji
brytyjskiej osiągnięto porozumienie. Konferencja zakończyła się komunikatem końcowym,
którego znamy pod nazwą Protokół Aleksandryjski. Zawiera on cele i zasady działalności
jednoczących
się
państw
oraz
ich
stosunek
do
najważniejszych
kwestii
międzynarodowych1.
22 marca 1945 roku w Kairze podpisano Pakt ustanawiający Ligę Państw Arabskich. Pakt
ten zawiera trzy ważne aneksy dotyczące:
współpracy z narodami, które jeszcze nie wywalczyły sobie państw,
powołanie sekretarza generalnego Ligi Państw Arabskich,
wsparcie Palestyny - dopóki kraj ten jeszcze nie jest niepodległy, do Rady Ligi
będzie wyznaczony arabski przedstawiciel Palestyny2.
2. Członkowie i cele
Celem LPA jest zapewnienie współpracy państw członkowskich w sprawach:
gospodarczych i finansowych - wymiana handlowa, zagadnienia celne, monetarne,
przemysłowe i rolnicze,
komunikacyjnych - kolejnictwo, drogi, poczty, telegrafy, lotnictwo, żegluga,
intelektualnych,
obywatelskich,
społecznych,
sanitarnych.
Każde państwo członkowskie posiada 1 głos, więc obowiązuje zasada równości. Zakazano
stosowania siły do załatwiania sporów oraz postanowiono, że w razie zagrożenia
natychmiast zwołuje się zebranie Rady Ligi.
Siedzibą Ligi Państw Arabskich jest Kair3.
Liga Państw Arabskich to organizacja regionalna (dostępna dla państw arabskich
powiązanych ze sobą wspólnotą języka, historii, kultury i religii) oraz wszechstronna
(ogólna, uniwersalna), mająca rozległe kompetencje przedmiotowe 4.
Członkiem Ligi Państw Arabskich może być każde niepodległe państwo arabskie, które
podpisze Pakt. Państwo kandydujące musi złożyć podanie w Sekretariacie Generalnym,
które następnie trafia pod obrady Rady na najbliższej sesji. Skład Ligi Państw Arabskich:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
Arabia Saudyjska - od 22 marca 1945 roku,
Egipt - od 22 marca 1945 roku (zawieszony w latach 1979 - 1989),
Irak - od 22 marca 1945 roku,
Jordania - od 22 marca 1945 roku - wówczas jeszcze jako Transjordania,
Liban - od 22 marca 1945 roku,
Syria - od 22 marca 1945 roku,
Jemen - od 5 maja 1945 roku,
Libia - od 28 marca 1953 roku (wycofała się w październiku 2002 roku),
Sudan - od 19 stycznia 1956 roku,
Maroko - od 1 października 1958 roku,
Tunezja - od 1 października 1958 roku,
Kuwejt - od 20 lipca 1961 roku,
Algieria - od 16 sierpnia 1962 roku,
Zjednoczone Emiraty Arabskie - od 6 czerwca 1971 roku,
Bahrajn - od 11 września 1971 roku,
Katar - od 11 września 1971 roku,
Oman - od 29 września 1971 roku,
Mauretania - od 26 listopada 1973 roku,
Somalia - od 14 lutego 1974 roku,
20.
Palestyna reprezentowana przez Organizację Wyzwolenia Palestyny - od 9
września 1976 roku,
21.
Dżibuti - od 4 września 1977 roku,
22.
Komory - od 20 listopada 1993 roku.
Obserwatorzy:
1.
2.
3.
4.
Erytrea - od 2003 roku,
Brazylia - od 2003 roku,
Wenezuela - od 2006 roku,
Indie - od 2007 roku.
3. Organy
Organami Ligi Państw Arabskich są:
1.
o
o
o
o
o
Rada Ligi:
naczelny organ;
w skład wchodzą przedstawiciele państw członkowskich;
zbiera się na szczeblu szefów państw / szefów rządów / ministrów spraw
zagranicznych;
każde państwo ma 1 głos;
decyzje - w zależności od omawianego problemu - podejmowane są
jednomyślnie, zwykłą większością głosów, większością kwalifikowaną 2/3 lub przy
o
o
o
2.
o
o
3.
o
o
o
o
4.
o
o
o
o
o
o
5.
o
o
spełnieniu wymogu quasi-jednomyślności (np. w głosowaniu nad wykluczeniem z Ligi
państwa członkowskiego);
zbiera się dwa razy w roku - marzec i wrzesień;
ma 16 Komitetów Wyspecjalizowanych (m.in. polityczny - najważniejszy
organ Rady, kulturalny, prawny, komunikacji, zdrowia, administracyjno - finansowy);
zatwierdza projekt budżetu i składki członkowskie.
Rada Gospodarcza: (istniejąca od 1959 roku)
ministrowie lub ich przedstawiciele są odpowiedzialni za sprawy
gospodarcze;
stymuluje międzynarodową współpracę gospodarczą.
Rada Wspólnej Obrony:
stara się eliminować błędy popełnione przez kraje arabskie w zakresie
współdziałania militarnego w wojnie z Izraelem w 1948 roku;
w jej skład wchodzą ministrowie spraw zagranicznych oraz ministrowie
obrony;
podlega jej Stały Komitet Wojskowy, na który składają się przedstawiciele
sztabów armii;
decyzje podejmowane są większością 2/3 głosów.
Sekretariat Generalny:
główny organ administracyjny i finansowy Ligi;
kieruje bieżącą działalnością Ligi;
do 1979 roku jego siedzibą był Kair, jednak została ona przeniesiona do
Tunisu na 11 lat; od 1990 roku siedzibą znowu jest Kair5;
personel - ok. 460 osób;
w strukturę sekretariatu wchodzi kilkanaście departamentów;
zajmuje się budżetem oraz składkami.
Komitet Kontroli:
w skład wchodzą osobiści przedstawiciele królów i szefów państw;
sporządza miesięczne raporty z wykonania zadań i realizacji decyzji
przyjętych na szczycie6.
4. Działalność
Płaszczyzna współpracy politycznej w Lidze Państw Arabskich opiera się głównie na
zapewnieniu wolności i niepodległości wszystkim Arabom. LPA skupia uwagę na
przyszłości Trypolitanii, Fezzanu i Cyranejki oraz Palestyny. 13 kwietnia 1950 roku przyjęto
rezolucję zakazującą zawieranie oddzielnego traktatu czy porozumienia z Izraelem. Na
nadzwyczajnej sesji Rady Ligi w styczniu 1955 roku postanowiono, że państwa
członkowskie Ligi nie będą włączać się w akcje prowadzone przez NATO oraz odrzucono
projekt utworzenia organizacji obronnej na Środkowym Wschodzie 7. Solidarność państw
członkowskich Ligi Państw Arabskich była widoczna podczas kryzysu sueskiego w 1956
roku8. W 1958 roku Liga finansowo i politycznie wspierała Front Wyzwolenia Narodowego
Algierii. Wszystkie państwa arabskie przyłączyły się do ogłoszonego przez LPA bojkotu
politycznego, ekonomicznego i kulturalnego Francji. W 1958 roku powstała Zjednoczona
Republika Arabska - unia Egiptu i Syrii. W 1965 roku w Casablance przyjęto deklarację,
która ustanowiła Kartę Arabskiej Solidarności. Te dwa powyższe przykłady pokazują
tendencje zjednoczeniowe świata arabskiego. Liga ogromnie przyczyniła się do wsparcia
w sferze materialnej ludności arabskiej Palestyny. Pod koniec lat 50. państwa
członkowskie Ligi ujednoliciły politykę zagraniczną oraz wykazywały taką samą
antyimperialistyczną postawę. Zachwianie wspólnego kierunku działań państw Ligi
nadeszło wraz z rokiem 1979, kiedy to Egipt zawarł separatystyczny pokój z Izraelem w
Camp David. Było to wbrew postanowieniom Ligi, dlatego też Egipt został zawieszony w
prawach członka LPA na 10 lat. Kolejnym wyzwaniem na drodze współpracy państw
arabskich była agresja Iraku na Kuwejt w latach 1990 - 1991. Za sukcesy Ligi można
uznać arbitraż Egiptu i Arabii Saudyjskiej w sporze libańsko - syryjskim (1949 rok) oraz
mediacje w sporze iracko - kuwejckim (1961 rok).
Współpraca gospodarczo - społeczna i kulturalna na rzecz integracji państw arabskich w
ramach Ligi Państw Arabskich ma istotne znaczenie. Już w 1953 roku podczas konferencji
ministrów gospodarki i finansów w Bejrucie powołano Arabską Radę Ekonomiczną. W
1964 roku powstała Arabska Rada Wspólnoty Gospodarczej, a w 1965 roku powołano
Wspólny Rynek Arabski. W ramach LPA odnoszono lepsze efekty w organizowaniu
współpracy kulturalnej i społecznej, w mniejszym stopniu gospodarczej. W 1945 roku
przyjęto konwencję o ujednoliceniu systemów i programów nauczania. Dzięki współpracy
państw arabskich islam odnosił sukcesy w Afryce.
Na przełomie XX i XXI wieku działalność Ligi Państw Arabskich skupiała się na problemie
pokoju na Bliskim Wschodzie, sprawie powstania państwa palestyńskiego oraz interwencji
Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników w Iraku w 2003 roku. Z biegiem czasu nastąpiła
normalizacja stosunków z Izraelem. Jeśli chodzi o Irak to można zauważyć zmianę
stosunku Ligi to swego członka w zależności od sytuacji:
potępienie próby aneksji Kuwejtu (1990 rok),
potępienie aktów międzynarodowego terroryzmu,
solidarność z Irakiem podczas akcji militarnej Stanów Zjednoczonych i ich
sojuszników (2003 rok).
Liga Państw Arabskich jako organizacja regionalna o charakterze ogólnym nie jest tak
ważna jak być powinna. Organizacja ta jest krytykowana przez znawców w dziedzinie
stosunków międzynarodowych. Jest nieskuteczna i nie może znacząco wpływać na
wydarzenia w tym regionie9.
1
T. Łoś - Nowak, Organizacje w stosunkach międzynarodowych: istota - mechanizmy
działania - zasięg, Wrocław 2009, s. 196-198.
2
R. Bierzanek, J. Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2005, s. 99
oraz 333.
3
T. Łoś - Nowak, Organizacje... s. 198-199.
4
I. Popiuk - Rysińska, Instytucje międzynarodowe, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar
(red.), Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2006, s. 359.
5
Zmiana siedziby Sekretariatu Generalnego Ligi Państw Arabskich była następstwem
zawieszenia praw członka Egiptu w organizacji, ponieważ w 1979 roku zawarł
separatystyczny pokój z Izraelem w Camp David. Pełnię praw członkowskich Egipt
odzyskał w 1989 roku.
6
T. Łoś - Nowak, Organizacje... s. 200 - 201.
7
Do Paktu Bagdadzkiego, utworzonego pod auspicjami Stanów Zjednoczonych i Wielkiej
Brytanii, przystąpił tylko Irak (wystąpił w 1959 roku).
8
Podczas kryzysu sueskiego w 1956 roku LPA przyjęło rezolucję wyrażającą całkowite
poparcie dla rządu egipskiego, który postanowił znacjonalizować Międzynarodowe
Towarzystwo Kanału Sueskiego. LPA potępiła interwencję angielsko - francusko - izraelską.
9
T. Łoś - Nowak, Organizacje... s. 202 - 211.
Liga Państw Arabskich, Liga Arabska, ang. League of Arab States, arab. Dżamiat
ad-Duwal al-Arabijja,
organizacja międzynarodowa, utworzona 1945, z siedzibą w Kairze;
czł.: Algieria, Arabia Saudyjska, Bahrajn, Dżibuti, Egipt, Irak, Jemen, Jordania, Katar,
Kuwejt, Liban, Libia, Mauretania, Maroko, Oman, Palestyna (uznawana przez czł. Ligi za
niepodległe państwo), Somalia, Sudan, Syria, Tunezja i Zjednoczone Emiraty Arab.; Liga
Państw Arabskich została uznana przez ONZ za organizację regionalną; ma stałą misję
przy ONZ w Nowym Jorku; gł. celem jest zacieśnienie współpracy polit., gosp., kult.
państw członkowskich; działalność tę hamują w dużym stopniu różnice w kwestiach
polit.-społ. w poszczególnych krajach arab.; liczne wyspecjalizowane agendy i instytucje
(np. Arab. Fundusz Rozwoju Gosp. i Socjal.; Arab. Organizacja ds. Oświaty, Kultury
i Nauki oraz wiele innych).
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Liga-Panstw-Arabskich;3932507.html
Liga Arabska (Liga Państw Arabskich) została utworzona w 1945 r. w Kairze przez następujące
państwa: Egipt, Irak, Liban, Arabia Saudyjska, Transjordania (Jordania o 1949 r.) i Jemen.
Później dołączyły: Algieria (1962), Bahrajn (1971), Komory (1993), Dżibuti (1977), Kuwejt (1961),
Libia (1953), Mauretania (1973), Maroko (1958), Oman (1971), Katar (1971), Somalia (1974),
Południowy Jemen (1967), Sudan (1956), Tunezja (1958) i Zjednoczone Emiraty Arabskie.
Organizacja Wyzwolenia Palestyny, pomimo że nie podpisała statutu, została przyjęta do Ligi w
1976 r i uzyskała te same prawa co pozostałe państwa członkowskie.
Jej priorytetowymi celami są: zacieśnienie więzi krajów członkowskich, koordynacja ich polityk i
promowanie wspólnych interesów.
Organizacja ta pod względem politycznym jest podobna do Organizacji Państw Amerykańskich,
Rady Europy bądź Organizacji Jedności Afrykańskiej (obecnie Unia Afrykańska). Wszystkie te
organizacje mogą być w pewnym uproszczeniu regionalnymi wersjami Organizacji Narodów
Zjednoczonych.
Liga Arabska stosunkowo różni się od takich organizacji jak Unia Europejska ponieważ nie
osiągnęła takiego stopnia regionalnej integracji i nie posiada uregulowanych kwestii np.
dotyczących bezpośrednich relacji z obywatelami państw członkowskich. Jednakże statut Ligi
zakłada koordynację działań związanych z gospodarką, włączając w to wymianę handlową,
komunikację, a także sprawy kulturalne, narodowość, paszporty, wizy, kwestie związane z
polityką społeczną i zdrowotną. Statut Ligi Państw Arabskich zabrania także uciekania się do
użycia siły między państwami członkowskimi w razie zaistnienia jakichkolwiek konfliktów.
Pod wpływem porozumień traktatowych regulujących i koordynujących część ww. kwestii
powstały: Arabska Unia Telekomunikacyjna (1953), Arabska Unia Pocztowa (1954), Arabski Bank
Rozwoju (później znany jako Arabska Organizacja Finansowa). Arabski Wspólny Rynek został
ustanowiony w 1965 r. i jest otwarty dla wszystkich krajów członkowskich. Porozumienie to
zakłada zniesienie stawek celnych na artykuły rolnicze i surowce naturalne, wolny przepływ siły
roboczej i kapitału w ramach Ligi, a także koordynację rozwoju ekonomicznego.
W skład Ligi wchodzi: Rada Ligi (organ plenarny; pewną słabością tego organu jest fakt, że
przyjęte uchwały obowiązują tylko te kraje, które głosowały za daną uchwałą), Rada Wspólnej
Obrony (założona w 1950r., po zawarciu umowy o Wspólnej Obronie i Współpracy
Gospodarczej), Rada Gospodarcza (założona w 1950 r., po zawarciu umowy o Wspólnej Obronie
i Współpracy Gospodarczej) i Sekretariat Główny (z sekretarzem generalnym na czele,
wybieranym na 5-letnią kadencję z możliwością reelekcji; obecnie od 2001 r. jest nim Egipcjanin
Amr Moussa).
W 1945 r. Liga była po stronie Libanu i Syrii w ich sporze z Francją, a także domagała się
niezależnej Libii. Z kolei w 1961 r. poparła Tunezję w konflikcie z Francją. Od samego początku
Liga sprzeciwiała się powstaniu państwa żydowskiego na terenie Palestyny, która miała być w
całości niezależna i zamieszkana w zdecydowanej większości przez Arabów. Po powstaniu
państwa Izrael w 1948 r. państwa członkowskie wspólnie zaatakowały państwo żydowskie,
jednakże Izrael odparł atak. W kolejnych latach Liga bojkotowała Izrael i przedsiębiorstwa
prowadzące z nim wymianę handlową.
Konferencje na szczycie w l. 1964-65 utworzyły wspólne arabskie siły zbrojne, które jednak
okazały się nieskuteczne we wspólnym planie obalenia Izraela i wyzwolenia Palestyny.
Egipt był zawieszony w prawach członkowskich Ligi w l. 1979-1989 ponieważ podpisał traktat
pokojowy z Izraelem. Tym samym siedziba organizacji została przeniesiona z Kairu do Tunisu. W
1998 liga zaakceptowała plan wynegocjowania ugody z Izraelem wysunięty przez OWP. Kair stał
się ponownie siedzibą organizacji w 1991 r. W trakcie wojny między Irakiem a Iranem (1980-88)
Liga popierała Irak, natomiast była podzielona jeśli chodzi o zaatakowanie Kuwejtu przez Irak w
1991 r. W 1993 r. organizacja ta wydała oświadczenie potępiające wszelkie formy terroryzmu. W
2002 r. Liga po raz pierwszy zaproponowała Izraelowi normalizację stosunków z państwami
arabskimi pod warunkiem wypełnienia określonych warunków, jednakże wiele z nich było nie do
zaakceptowania dla Izraela.
Przez wiele lat sama organizacja nie stanowiła monolitu. W trakcie zimnej wojny część państw
członkowskich Ligi optowała za Związkiem Radzieckim, a część była po stronie Stanów
Zjednoczonych. Ostatnio podziały przebiegały na linii między bojowymi i fundamentalistycznymi
państwami muzułmańskimi i tymi z bardziej umiarkowanym podejściem do islamu.
Decyzje podjęte przez Ligę wiążą tylko te kraje, które za nimi głosowały, tym samym powoduje to
wysoką nieskuteczność organizacji. W niektórych kwestiach decyzje są jednomyślne, np. pełne
poparcie dla Palestyńczyków pod okupacją izraelską, chociaż często nie wynika z tego nic poza
deklaracjami. Jednym z nielicznych wyjątków był ekonomiczny bojkot Izraela w l. 1944-1993.
Jednakże Liga była o wiele bardziej skuteczna w innych obszarach działalności, jak np. ustalenia
dotyczące programu nauczania w arabskich szkołach, zachowanie cennych manuskryptów czy
tłumaczenie nowoczesnych terminów technologicznych na użytek krajów członkowskich. Liga
była również skuteczna w decyzjach dotyczących telekomunikacji i bezprzewodowej komunikacji.
http://www.psz.pl/168-archiwum/liga-arabska
Źródła:
The Columbia Encyclopedia, Columbia University Press,2005
www.wikipedia.org
news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/country_profiles/1550797.stm