Uji Aktivitas Diuretik Ekstrak N-Heksan Herba Pecut Kuda (Stachytarpheta jamaicensis L. Vahl) Pada Tikus

Lampiran 1. Hasil Identifikasi Tumbuhan

48
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 2. Tumbuhan Pecut Kuda

Simplisia Kering

Serbuk Simplisia

49
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 3. Hasil Mikroskopik dengan Perbesaran 10 × 40

Keterangan:
1. Stomata tipe diasitik
2. Pembuluh kayu dengan penebalan jala
3. Serat sklerenkim
4. Jaringan gabus

5. Rambut penutup

50
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 4. Perhitungan Hasil Karakterisasi Simplisia dan Ekstrak n-Heksan Pecut
Kuda
Perhitungan Hasil Karakterisasi Simplisia Pecut Kuda
1. Perhitungan Penetapan Kadar Air
volumeair (ml )

% Kadar Air = beratsampel

(g)

x 100%

a. Berat sampel = 5,011 g
Volume air = 0,4 ml
0,4 ml


% Kadar Air =5,011 g x 100% = 7,98 %
b. Berat sampel = 5,012 g
Volume air = 0,5 ml
0,5 ml

% Kadar Air = 5,012 g x 100% = 9,97 %
c. Berat sampel = 5,004 g
Volume air = 0,4 ml
0,4 ml

% Kadar Air = 5,004 g x 100% = 7,99 %

% Kadar Air Rata-Rata =

7,98%+9,97%+7,99%
3

= 6,65%


2. Perhitungan Penetapan Kadar Sari Larut dalam Air
berat sari (g)

% Kadar sari larut dalam air = berat

sampel (g)

x

100
20

×100%

a. Berat sampel = 5,0193 g
Berat sari = 0,2042g
0,2042 g

% Kadar sari larut dalam air =5,0193 g x


100
20

×100% = 20,34%

b. Berat sampel = 5,0190 g
Beratsari = 0,2021g

51
Universitas Sumatera Utara

0,2021 g

% Kadar sari larut dalam air =5,0190 g x

100
20

×100% = 20,13%


c. Berat sampel = 5,0187 g
Berat sari = 0,201g
0,201 g

% Kadar sari larut dalam air = 5,0187 g x

100

% Kadar sari larut dalam air rata-rata =

20

×100% = 20,02%

20,34%+20,13%+20,02%
3

= 20,16%

3. Perhitungan Penetapan Kadar Sari Larut dalam Etanol

berat sari (g)

% Kadar sari larut dalam etanol = berat

x
sampel (g)

100

×100%

20

a. Berat sampel = 5,0092 g
Berat sari = 0,284g
0,284 g

% Kadar sari larut dalam etanol = = 5,0092 g x

100

20

×100% = 28,34%

b. Berat sampel = 5,010 g
Beratsari = 0,294g
0,294 g

% Kadar sari larut dalam etanol =5,010 g x

100
20

×100% = 29,34%

c. Berat sampel = 5,0086 g
Berat sari = 0,273g
0,273 g

% Kadar sari larut dalam etanol = 5,0086 g x


100
20

×100% = 27,25%

% Kadar sari larut dalam etanol rata-rata =

28,34%+29,34%+27,25%
3

=

28,31%

4. Perhitungan Penetapan Kadar Abu Total
berat abu (g)

% Kadar abu total = berat


sampel (g)

×100%

52
Universitas Sumatera Utara

a. Berat sampel = 3,06 g
Berat abu = 0,16g
0,16 g

% Kadar abu total = 3,06 g ×100% = 5,22%
b. Berat sampel = 3,08 g
Beratabu = 0,18g
0,18 g

% Kadar abu total =3,08 g ×100% = 5,84%
c. Berat sampel = 3,04 g
Berat abu = 0,16g
0,16 g


% Kadar abu total = 3,04 g ×100% = 5,26%

% Kadar abu total rata-rata =

5,22%+5,84%+5,26%
3

= 5,44%

5. Perhitungan Penetapan Kadar Abu Tidak Larut Asam
berat abu (g)

% Kadar abu tidak larut asam = berat

sampel (g)

×100%

a. Berat sampel = 3,06 g

Berat abu = 0,01g
0,01 g

% Kadar abu tidak larut asam = 3,06 g ×100% = 0,32%
b. Berat sampel = 3,08 g
Beratabu = 0,02g
0,02 g

% Kadar abu tidak larut asam =3,08 g ×100% = 0,64%
c. Berat sampel = 3,04 g
Berat abu = 0,01g
0,01 g

% Kadar abu tidak larut asam = 3,04 g ×100% = 0,52%

53
Universitas Sumatera Utara

% Kadar abu tidak larut asam rata-rata =

0,32%+0,64%+0,52%
3

= 0,42%

Perhitungan Hasil Karakterisasi Ekstrak n-Heksan Pecut Kuda
1. Perhitungan Penetapan Kadar Air
volumeair (ml )

% Kadar Air = beratsampel

(g)

x 100%

Berat sampel = 1,002 g
Volume air = 0,05 ml
0,05 ml

% Kadar Air = 1,002 g x 100% = 4,99 %

2. Perhitungan Penetapan Kadar Abu Total
berat abu (g)

% Kadar abu total = berat

sampel (g)

×100%

Berat sampel = 1,005 g
Berat abu = 0,015g
0,015 g

% Kadar abu total = 1,005 g ×100% = 1,49%
3. Perhitungan Penetapan Kadar Abu Tidak Larut Asam
berat abu (g)

% Kadar abu tidak larut asam = berat

sampel (g)

×100%

Berat sampel = 1,005 g
Berat abu = 0,004g
0,004 g

% Kadar abu tidak larut asam = 1,005 g ×100% = 0,40%

54
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 5. Komite Etik Penelitian Hewan

55
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 6. Alat yang Digunakan

Modifikasi alat penampung urin

Alat AAS

56
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 7. Hasil Pengujian Dari AAS
Kelompok
Dosis

Absorbansi
Natrium

Na CMC 0.5%

Furosemid 10
mg/kg bb

EnHPK 100
mg/kg bb

0.2424

0.1843

0.2527

0.1297

0.2099

0.1521

0.2729

0.1048

0.2328

0.0879

0.5896

0.3425

0.6097

0.3196

0.5032

0.3063

0.5568

0.2821

0.6302

0.2941

0.1898

0.1590

0.1702

0.1475

0.1475

0.1346

0.1544

0.1046

0.1388

0.1236

0.3924
EnHPK 150
mg/kg bb

EnHPK 200
mg/kg bb

Kalium

0.1966

0.5097

0.2792

0.3481

0.2469

0.4268

0.2206

0.5424

0.1596

0.3725

0.1348

0.4817

0.1853

0.4559

0.2045

0.2730

0.1253

0.2935

0.1048

57
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 8. Data Volume Urin Tiap Jam (ml), Volume Total Urin Rata-rata
(ml), Kadar Natrium (meq/l), dan Kadar Kalium (meq/l)
Data Volume Urin Tiap Jam

CMC-Na 0.5%

1
0,18

Rata-rata volume urin tiap jam (ml)
2
3
4
0,18
0,2
0,28

5
0,29

Furosemid 10 mg/kg bb

0,54

0,56

0,59

0,74

0,82

EnHPK 100 mg/kg bb

0,22

0,27

0,39

0,41

0,49

EnHPK 150 mg/kg bb

0,49

0,52

0,55

0,56

0,84

EnHPK 200 mg/kg bb

0,18

0,38

0,5

0,58

0,63

Kelompok Pengujian

Data Volume Total Urin Rata-rata, Kadar Natrium dan Kadar Kalium
Ekstrak n-heksan Pecut Kuda
No

Parameter

Volume Total Urin
Rata-rata (ml)

Kontrol NaCMC 0,5%

Furosemid 10
mg/kg bb

1,1

3,3

1,3

3,45

1

2,8

1,2

3

1,05

3,7

1

Rata-rata ± SD

Kadar Natrium
(meq/l)

1,13 ± 0,120

3,25 ± 0,357

37,66

91,01

39,24

94,10

32,67

77,73

42,35

85,97

36,18

97,25

37,62 ± 3,59

89,21 ± 7,65

27,49

50,66

19,49

47,31

22,78

45,36

15,85

41,82

13,38

43,57

19,80 ± 5,59

45,75 ± 3,42

2

Dosis 100
mg/kg bb

Dosis 150
mg/kg bb

1,85

2,9

1,95

1,8

3,1

2,9

1,65

3

2,5

2,1

2,5

1,8

1,5

3,3

2,2

2,96 ±

2,27 ±

1,78 ± 0,224

0,297

Kadar Kalium
(meq/l)
3

Rata-rata ± SD

0,441

29,58

60,71

57,65

26,57

78,73

74,43

23,08

53,90

70,47

24,14

65,99

42,36

21,74

83,76

45,51

68,62 ±
Rata-rata ± SD

Dosis 200
mg/kg bb

25,02 ± 3,10

12,42

58,08
±14,37

23,79

29,30

20,25

22,11

41,39

27,64

20,22

36,66

30,45

15,82

32,81

18,85

18,60

23,88

15,85

20,11 ± 3,09

32,81 ±

22,61 ±

6,72

6,17

58
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 9. Contoh perhitungan kadar elektrolit
Kadar Na =

Konsentrasi (mcg /ml )
Volume sampel

x 2500

Pembacaan pada AAS = 0,3988 mcg/ml
Kadar Na =

0,3988 mcg /ml
1 ml

x 2500 = 997 mcg/ml
= 0,997 mg/ml

meq/L =
=

Kadar Na (mg /ml )
BM Na

0,997 mg /ml
123

x 1 meq

x 1 meq = 0,04334 meq/ml
= 43,35 meq/L

59
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 10. Data Kalibrasi Natrium
Kalibrasi Natrium
Konsentrasi

Absorbansi

0.0000

-0.0002

1.0000

0.1385

2.0000

0.2793

3.0000

0.4145

4.0000

0.5693

5.0000

0.7046

Kurva Kalibrasi Natrium
0,8
Absorbansi

0,6
0,4
0,2

Absorbansi

0
-0,2 0

1

2
3
Konsentrasi

4

5

Penentuan Persamaan Regresi
Konsentrasi
(X)

Absorbansi
(Y)

X2

XY

Y2

0.0000

-0.0002

0

0

0.00000004

1.0000

0.1385

0.1385

1

0.01918225

2.0000

0.2793

0.5586

4

0.07800849

3.0000

0.4145

1.2435

9

0.17181025

4.0000

0.5693

2.2772

16

0.32410249

5.0000

0.7046

3.523

25

0.49646116

ΣX= 15

ΣY=2.106

x =2.5

y =0.351

ΣXY= 7.7408

ΣX2=55

ΣY2=1.08956468

60
Universitas Sumatera Utara

a=

(∑ �)(∑ � )

(∑
� )2
∑ � 2−


∑ �� −

=

(15)(2.106 )
6
(15)2
55−
6

7.7408 −

31.59
6
225
55−
6

a=

7.7408 −

a=

7.7408 −5.265

a=

55−37.5

2.4758
17.5

a= 0.141474
b = y – ax = 0.351 – (0.141474) (2.5)
b =0.351 – 0.353686
b = -0.00269

Persamaan Regresi

Y = aX + b
Y = 0.141474X – 0.00269

r=

(∑ � )(∑ � )

2
(∑ � )
(∑ � )2
��∑ � 2 –
� 2−
��∑




∑ �� −

=

(15)(2.106 )
6
2
(15)
(2.106 )2
��55–

��1.08956468

6
6

7.7408 −

31.59

=
=
=
=
=

7.7408 − 6

4.435236
225
��1.08956468 −

6
6

��55–

7.7408 −5.265

��55–37.5�[1.08956468 −0.739206 ]
2.4758

�[17.5][0.350359 ]
2.4758

√6.131277
2.4758

2.4761

= 0.9998

61
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 11. Hasil Kalibrasi Kalium
Kalibrasi Kalium
Konsentrasi

Absorbansi

0.0000

0.0003

2.0000

0.0842

4.0000

0.1710

6.0000

0.2488

8.0000

0.3502

10.0000

0.4379

Absorbansi

Kurva Kalibrasi Kalium
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0

Absorbansi
0

2

4

6

8

10

Konsentrasi

Penentuan Persamaan Regresi
Konsentrasi
(X)

Absorbansi
(Y)

X2

XY

Y2

0.0000

0.0003

0

0

0.00000009

2.0000

0.0842

0.1684

4

0.00708964

4.0000

0.171

0.684

16

0.029241

6.0000

0.2488

1.4928

36

0.06190144

8.0000

0.3502

2.8016

64

0.12264004

10.0000

0.4379

4.379

100

0.19175641

ΣX= 30

ΣY=1.2924

x =5

y =0.2154

ΣXY=9.5258

ΣX2=220

ΣY2= 0.41262862

62
Universitas Sumatera Utara

A=

(∑ � )(∑ � )

(∑ � )2

∑ �� −

∑ � 2−

=



(30)(1.2924 )
6
(30)2

9.5258 −

220− 6

38.772
6
900
220− 6

a=

9.5258 −

a=

9.5258 −6.462

a=

220−150

3.0638
70

a= 0.043769
b = y – ax = 0.2154 – (0.043769) (5)
b =0.2154 – 0.218843
b = -0.00344

Persamaan Regresi

Y = aX + b
Y = 0.043769X - 0.00344

r=

(∑ � )(∑ � )

2
(∑
)
(∑ � )2

��∑ � 2 –
��∑ � 2 − � �


∑ �� −

=

=
=
=
=
=

(30)(1.2924 )
6
(30)2
(1.2924 )2
��220–
��0.41262862 −

6
6

9.5258 −

38.772
6

9.5258 −

1.670298
900
��0.41262862 −

6
6

��220−

9.5258 −6.462

�[220−150][0.41262862 −0.278383 ]
3.0638

�[70][0.134246 ]
3.0638

√9.397196
3.0638

3.0654

= 0.9995

63
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 12. Hasil data statistik ANAVA dengan Uji Tukey
Descriptives
Volume Urin Jam ke-1
95% Confidence
Interval for Mean
N

Na-CMC 0,5%
Furosemid 10 mg/kg
bb
EnHPK 100 mg/kg bb
EnHPK 150 mg/kg bb
EnHPK 200 mg/kg bb
Total

Mean

Std.
Deviation

Std. Error
Lower
Bound

Upper
Bound

Min

Max

5

.1800

.24900

.11136

-.1292

.4892

.00

.50

5

.5400

.53080

.23738

-.1191

1.1991

.00

1.20

5

.2200

.31937

.14283

-.1766

.6166

.00

.70

5

.4700

.53572

.23958

-.1952

1.1352

.00

1.30

5

.1800

.40249

.18000

-.3198

.6798

.00

.90

25

.3180

.41730

.08346

.1457

.4903

.00

1.30

Multiple Comparisons
Volume Urin Jam ke-1
Tukey HSD
(I)Kelompok
Pengujian

(J)Kelompok
Pengujian

Na-CMC 0,5%

Mean
Difference
(I-J)

Std.
Error

Sig.

Furosemid 10
-.36000
mg/kg bb

.26754

EnHPK
100
-.04000
mg/kg bb

95% Confidence
Interval
Lower
Bound

Upper
Bound

.667

-1.1606

.4406

.26754

1.000

-.8406

.7606

EnHPK
150
-.29000
mg/kg bb

.26754

.813

-1.0906

.5106

EnHPK
200
.00000
mg/kg bb

.26754

1.000

-.8006

.8006

.26754

.667

-.4406

1.1606

.26754

.754

-.4806

1.1206

EnHPK
150
.07000
mg/kg bb

.26754

.999

-.7306

.8706

EnHPK
200
.36000
mg/kg bb

.26754

.667

-.4406

1.1606

Furosemid 10 mg/kg Na-CMC 0,5%
.36000
bb
EnHPK
100
.32000
mg/kg bb

64
Universitas Sumatera Utara

Deskriptive
Volume Urin Jam ke-2

N

Mean

Na-CMC 0,5%
Furosemid
10
mg/kg bb
EnHPK 100 mg/kg
bb
EnHPK 150 mg/kg
bb
EnHPK 200 mg/kg
bb

5

.3600

5

Total

Std.
Std.
Deviation Error

.49800

95% Confidence
Interval for Mean
Lower
Bound

Min

Max

Upper
Bound

.22271 -.2583

.9783

.00

1.00

1.1000 1.08570

.48554 -.2481

2.4481

.00

2.35

5

.4900

.46152

.20640 -.0831

1.0631

.00

1.00

5

1.0100 .86342

.38613 -.0621

2.0821

.00

2.00

5

.5600

.56833

.25417 -.1457

1.2657

.00

1.30

25

.7040

.73625

.14725 .4001

1.0079

.00

2.35

Multiple Comparisons
Volume Urin Jam ke-2
Tukey HSD
Mean
(J) Kelompok
(I) Kelompok Pengujian
Difference Std. Error
Pengujian
(I-J)
Na-CMC 0,5%

Sig.

95% Confidence
Interval
Lower
Bound

Upper
Bound

Furosemid
mg/kg bb

10 -.74000

.46547

.520

-2.1329

.6529

EnHPK
mg/kg bb

100 -.13000

.46547

.999

-1.5229

1.2629

EnHPK
mg/kg bb

150 -.65000

.46547

.637

-2.0429

.7429

EnHPK
mg/kg bb

200 -.20000

.46547

.992

-1.5929

1.1929

.46547

.520

-.6529

2.1329

Furosemid 10 mg/kg bb Na-CMC 0,5% .74000
EnHPK
mg/kg bb

100 .61000

.46547

.688

-.7829

2.0029

EnHPK
mg/kg bb

150 .09000

.46547

1.000

-1.3029

1.4829

EnHPK
mg/kg bb

200 .54000

.46547

.773

-.8529

1.9329

65
Universitas Sumatera Utara

Descriptives
Volume Urin Jam ke-3

N

Na-CMC 0,5%
Furosemid
mg/kg bb
EnHPK
mg/kg bb
EnHPK
mg/kg bb
EnHPK
mg/kg bb
Total

10
100
150
200

Mean

Std.
Std.
Deviation Error

95%
Confidence
Interval for Mean
Lower
Bound

Min

Max

Upper
Bound

5

.5600

.38471

.17205 .0823

1.0377

.00

1.00

5

1.6900 .80808

.36139 .6866

2.6934

1.10

3.00

5

.8800

.33653

.15050 .4621

1.2979

.45

1.35

5

1.5600 .88487

.39573 .4613

2.6587

.80

2.90

5

1.0600 .65803

.29428 .2430

1.8770

.00

1.70

25

1.1500 .73499

.14700 .8466

1.4534

.00

3.00

Multiple Comparisons
Volume Urin Jam ke-3
Tukey HSD

(I) Kelompok Pengujian

Na-CMC 0,5%

Furosemid 10 mg/kg bb

Mean
Difference Std. Error Sig.
(I-J)

(J)Kelompok
Pengujian
Furosemid
mg/kg bb

10

EnHPK
mg/kg bb

100

EnHPK
mg/kg bb

150

EnHPK
mg/kg bb

200

Na-CMC 0,5%
EnHPK
mg/kg bb

100

EnHPK
mg/kg bb

150

EnHPK
mg/kg bb

200

95% Confidence
Interval
Lower
Bound

Upper
Bound

-1.13000

.41282

.083

-2.3653

.1053

-.32000

.41282

.935

-1.5553

.9153

-1.00000

.41282

.150

-2.2353

.2353

-.50000

.41282

.745

-1.7353

.7353

1.13000

.41282

.083

-.1053

2.3653

.81000

.41282

.319

-.4253

2.0453

.13000

.41282

.998

-1.1053

1.3653

.63000

.41282

.558

-.6053

1.8653

66
Universitas Sumatera Utara

Descriptives
Volume Urin Jam ke-4

N

Na-CMC 0,5%

5

EnHPK 200 mg/kg bb
Total

95% Confidence
Interval for Mean
Lower
Bound

Upper
Bound

Min

Max

.8400

.35071

.15684

.4045

1.2755

.40

1.30

2.4300

.76616

.34264

1.4787

3.3813

1.60

3.45

1.2900

.51039

.22825

.6563

1.9237

.70

1.85

5

2.1200

.44385

.19849

1.5689

2.6711

1.80

2.90

5

1.6400

.68044

.30430

.7951

2.4849

.90

2.50

25

1.6640

.77976

.15595

1.3421

1.9859

.40

3.45

Furosemid 10 mg/kg
5
bb
EnHPK 100 mg/kg bb
5
EnHPK 150 mg/kg bb

Mean

Std.
Std. Error
Deviation

Multiple Comparisons
Volume Urin Jam ke-4
Tukey HSD

(I) Kelompok Pengujian

Mean
(J) Kelompok
Difference Std. Error Sig.
Pengujian
(I-J)

Na-CMC 0,5%

Furosemid 10
*
-1.59000 .36116
mg/kg bb
EnHPK
100
-.45000
mg/kg bb

Furosemid 10 mg/kg bb

95% Confidence
Interval
Lower
Bound

Upper
Bound

.002

-2.6707

-.5093

.36116

.725

-1.5307

.6307

EnHPK
150
*
-1.28000 .36116
mg/kg bb

.015

-2.3607

-.1993

EnHPK
200
-.80000
mg/kg bb

.36116

.215

-1.8807

.2807

.36116

.002

.5093

2.6707

EnHPK
100
*
1.14000
mg/kg bb

.36116

.036

.0593

2.2207

EnHPK
150
.31000
mg/kg bb

.36116

.909

-.7707

1.3907

EnHPK
200
.79000
mg/kg bb

.36116

.225

-.2907

1.8707

Na-CMC 0,5%

1.59000

*

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

67
Universitas Sumatera Utara

Descriptives
Volume Urin Jam ke-5

N

Mean

Std.
Std.
Deviation Error

95% Confidence
Interval for Mean
Min
Lower
Bound

Na-CMC 0,5%

5

Furosemid
10
5
mg/kg bb
EnHPK 100 mg/kg
5
bb
EnHPK 150 mg/kg
5
bb
EnHPK 200 mg/kg
5
bb
Total
25

Max

Upper
Bound

1.1300

.12042

.05385 .9805

1.2795 1.00

1.30

3.2500

.35707

.15969 2.8066

3.6934 2.80

3.70

1.7800

.22528

.10075 1.5003

2.0597 1.50

2.10

2.9600

.29665

.13266 2.5917

3.3283 2.50

3.30

2.2700

.44102

.19723 1.7224

2.8176 1.80

2.90

2.2780

.83617

.16723 1.9328

2.6232 1.00

3.70

Multiple Comparisons
Volume Urin Jam ke-5
Tukey HSD
Mean
(J) Kelompok
(I) Kelompok Pengujian
Difference Std. Error Sig.
Pengujian
(I-J)
Na-CMC 0,5%

95% Confidence
Interval
Lower
Bound

Upper
Bound

Furosemid 10
*
-2.12000 .19499
mg/kg bb

.000

-2.7035

-1.5365

EnHPK
100
*
-.65000
mg/kg bb

.19499

.024

-1.2335

-.0665

EnHPK
150
*
-1.83000 .19499
mg/kg bb

.000

-2.4135

-1.2465

EnHPK
200
*
-1.14000 .19499
mg/kg bb

.000

-1.7235

-.5565

.19499

.000

1.5365

2.7035

EnHPK
100
*
1.47000
mg/kg bb

.19499

.000

.8865

2.0535

EnHPK
150
.29000
mg/kg bb

.19499

.582

-.2935

.8735

EnHPK
200
*
.98000
mg/kg bb

.19499

.001

.3965

1.5635

Furosemid 10 mg/kg bb Na-CMC 0,5%

2.12000

*

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

68
Universitas Sumatera Utara

Descriptives
Volume total urin

N

CMC-Na 0.5% 5
Furosemid
10
5
mg/kgbb
EnHPK
100
5
mg/kgbb
EnHPK
150
5
mg/kgbb
EnHPK
200
5
mg/kgbb
Total
25

Mean

Std.
Std.
DeviatiError
on

1.1300

.12042

3.2500

95% Confidence
Interval for Mean

Min

Max

1.2795

1.00

1.30

2.8066

3.6934

2.80

3.70

.10042

1.4992

2.0568

1.50

2.10

.29665

.13266

2.5917

3.3283

2.50

3.30

2.2700

.44102

.19723

1.7224

2.8176

1.80

2.90

2.2776

.83639 .16728 1.9324
Multiple Comparisons

2.6228

1.00

3.70

Lower
Bound

Upper
Bound

.05385

.9805

.35707

.15969

1.7780

.22454

2.9600

Volume total urin
Tukey HSD
(J)
Kelompok
(I) Kelompok uji uji
CMC-Na 0.5%

Mean
Difference Std.
(I-J)
Error

Sig.

Lower
Bound

Upper
Bound

.19492

.000

-2.7033

-1.5367

.19492

.025

-1.2313

-.0647

EnHPK 150 -1.83000* .19492
mg/kgbb

.000

-2.4133

-1.2467

EnHPK 200 -1.14000* .19492
mg/kgbb

.000

-1.7233

-.5567

Furosemid -2.12000
10 mg/kgbb
EnHPK 100 -.64800*
mg/kgbb

Furosemid
mg/kgbb

95% Confidence
Interval

*

2.12000*

.19492

.000

1.5367

2.7033

EnHPK 100 1.47200*
mg/kgbb

.19492

.000

.8887

2.0553

EnHPK 150 .29000
mg/kgbb

.19492

.582

-.2933

.8733

.3967

1.5633

10 CMC-Na
0.5%

EnHPK 200 .98000*
.19492 .001
mg/kgbb
*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

69
Universitas Sumatera Utara

Descriptives
Kadar Natrium

N

Na-CMC
5
0,5%
Furosemid
10 mg/kg bb 5
EnHPK 100
5
mg/kg bb
EnHPK 150
5
mg/kg bb
EnHPK 200
5
mg/kg bb
Total

Mean

Std.
Deviation

Std.
Error

95% Confidence
Interval for Mean
Lower
Bound

Min

Upper
Bound

Max

37.6210 3.59090

1.60590 33.1623

42.0797

32.67 42.35

89.2144 7.64794

3.42026 79.7183

98.7106

77.74 97.25

25.0207 3.10099

1.38680 21.1703

28.8711

21.74 29.58

68.6207 12.42528

5.55675 53.1927

84.0487

53.90 83.76

58.0856 14.36997

6.42645 40.2430

75.9283

42.36 74.43

25 55.7125 24.65355

4.93071 45.5360

65.8890

21.74 97.25

Multiple Comparisons
Kadar Natrium
Tukey HSD
Mean
(J) Kelompok Difference
uji
(I-J)
Std. Error

95% Confidence
Interval
Sig.

Lower
Bound

Upper
Bound

Furosemid 10 -48.34376* 6.53676
mg/kgbb

.000

-67.9042

-28.7833

EnHPK
mg/kgbb

100 15.51752

6.53676

.164

-4.0429

35.0779

EnHPK
mg/kgbb

150 -29.31686* 6.53676

.002

-48.8773

-9.7564

EnHPK
mg/kgbb

200 -16.11776 6.53676

.139

-35.6782

3.4427

Furosemid 10 mg/kgbb CMC-Na 0.5% 48.34376* 6.53676

.000

28.7833

67.9042

6.53676

.000

44.3008

83.4217

6.53676

.059

-.5335

38.5873

EnHPK
200 32.22600* 6.53676
mg/kgbb
*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

.001

12.6656

51.7864

(I) Kelompok uji
CMC-Na 0.5%

EnHPK
mg/kgbb

100 63.86128

EnHPK
mg/kgbb

150 19.02690

*

70
Universitas Sumatera Utara

Descriptives
Kadar Kalium

N

Na-CMC 0,5%
Furosemid
mg/kg bb
EnHPK
mg/kg bb
EnHPK
mg/kg bb
EnHPK
mg/kg bb
Total

Mean

Std.
Deviation

Std. Error

95% Confidence
Interval for Mean
Lower
Bound

Min

Max

Upper
Bound

5

19.8009

5.59080

2.50028

12.8590 26.7428

13.38

27.50

10 5

45.7472

3.42493

1.53167

41.4946 49.9998

41.82

50.67

100 5

20.1085

3.08953

1.38168

16.2723 23.9446

15.82

23.79

150 5

32.8092

6.72052

3.00551

24.4646 41.1538

23.88

41.39

200 5

22.6100

6.16863

2.75869

14.9506 30.2693

15.85

30.45

28.2151

11.22694

2.24539

23.5809 32.8494

13.38

50.67

25

Multiple Comparisons
Kadar Kalium
Tukey HSD

(J)Kelompok
(I)Kelompok Pengujian Pengujian
Na-CMC 0,5%

Mean
Difference
(I-J)
Std. Error Sig.

Furosemid 10 mg/kg -25.94624* 3.29545 .000
bb
EnHPK 100 mg/kg -.30756
bb

95% Confidence
Interval
Lower
Bound

Upper
Bound

-35.8075 -16.0850

3.29545 1.000 -10.1688 9.5537

EnHPK 150 mg/kg -13.00827* 3.29545 .006
bb

-22.8695 -3.1471

EnHPK 200 mg/kg -2.80904
bb

-12.6703 7.0522

Furosemid 10 mg/kg bb Na-CMC 0,5%

3.29545 .911

25.94624* 3.29545 .000

16.0850

35.8075

EnHPK 100 mg/kg 25.63868* 3.29545 .000
bb

15.7775

35.4999

EnHPK 150 mg/kg 12.93797* 3.29545 .007
bb

3.0768

22.7992

EnHPK 200 mg/kg 23.13720* 3.29545 .000
bb

13.2760

32.9984

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

71
Universitas Sumatera Utara