ANALISIS DAN PERANCANGAN DATA WAREHOUSE CUSTOMER CARE PADA PT. BROADBAND MULTIMEDIA TBK - Binus e-Thesis

UNIVERSITAS BINA NUSANTARA

  Fakultas Ilmu Komputer Jurusan Teknik Informatika

  Skripsi Sarjana Komputer Semester Ganjil Tahun 2006 / 2007

  

ANALISIS DAN PERANCANGAN DATA WAREHOUSE CUSTOMER CARE

PADA PT BROADBAND MULTIMEDIA Tbk.

  NANCY 0700676945

ANITA AGUSTINA 0700676951

AULIA SORAYA

  0700682481 Abstrak

  Penyusunan skripsi ini dilakukan dengan tujuan untuk menyediakan informasi yang mendukung proses pengambilan keputusan bidang customer care dengan menganalisis dan merancang data warehouse. Metodologi yang digunakan dalam penyusunan skripsi ini adalah metode studi kepustakaan, analisis dan perancangan yang terdiri dari penentuan proses bisnis, penentuan grain, penentuan dimensi, penentuan fakta dan perancangan skema bintang. Hasil yang dicapai setelah metodologi dilakukan adalah rancangan data warehouse untuk bagian customer care di PT Broadband Multimedia Tbk. dan aplikasi data warehouse yang berisikan data yang dapat dianalisis untuk pengambilan keputusan. Hasil dari perancangan ini dimanfaatkan untuk pengaksesan yang mudah dalam pencarian data dan informasi. Melalui penyusunan skripsi ini kemudian diperoleh simpulan bahwa data warehouse memiliki sifat aksesibilitas dan integritas yang tinggi. Data warehouse yang dirancang dapat digunakan untuk mengatasi masalah dan memenuhi kebutuhan informasi para eksekutif pada PT Broadband Multimedia Tbk. Penulis juga berharap agar rancangan data warehouse ini dapat dikembangkan lebih lanjut dengan memperluas ruang lingkup perancangan sehingga mencakup seluruh sistem perusahaan dan melakukan pengembangan hingga ke tahap selanjutnya yaitu data mining.

  Kata kunci Analisis, perancangan, data warehouse, customer care.

  

PRAKATA

  Puji syukur penulis ucapkan kepada Tuhan Yang Maha Esa karena atas berkat dan rahmat-Nya penulis dapat menyelesaikan skripsi ini.

  Penulisan skripsi ini merupakan salah satu syarat untuk menempuh sidang sarjana guna mendapat gelar sarjana komputer pada Fakultas Ilmu Komputer, Jurusan Teknik Informatika, Universitas Bina Nusantara. Sebagai bahan dalam penulisan skripsi ini penulis memilih judul “Analisis dan Perancangan Data Warehouse Customer Care pada PT. Broadband Multimedia Tbk.”.

  Atas bantuan dan dukungan secara langsung maupun tidak langsung yang telah diterima, penulis ingin mengucapkan terima kasih yang sebesar-besarnya kepada :

  1. Bapak Prof. Dr. Gerardus Polla, M.App.Sc., selaku Rektor Universitas Bina Nusantara yang telah memberikan kesempatan kepada penulis untuk mengikuti kuliah dan menyelesaikan skripsi ini.

  2. Ketua Jurusan Teknik Informatika, Bapak H.M Subekti, BE, M.Sc.

  3. Sekretaris Jurusan Teknik Informatika, Bapak Fredy Purnomo, S.Kom., M.Kom.

  4. Bapak Hermansyah, S.Kom M.Kom, selaku dosen pembimbing yang banyak memberikan pengarahan dan bimbingan kepada penulis dalam penulisan penelitian ini.

  5. Bapak Roberto F. Feliciano selaku CEO PT Broadband Multimedia Tbk. dan Bapak Hardi Tanuwijaya selaku IT/MIS Division Head PT. Broadband Multimedia Tbk. yang telah memberikan kesempatan untuk menyelesaikan penelitian ini dan melakukan survey di PT. Broadband Multimedia Tbk. viii

  6. Bapak Yanto selaku Database Administrator PT Broadband Multimedia Tbk. dan seluruh staff dan karyawan PT Broadband Multimedia Tbk. yang telah membantu kelancaran penyelesaian skripsi ini.

  7. Bapak Dani Arwendo selaku Call Center Manager PT Broadband Multimedia Tbk., Bapak Syahran selaku supervisor PT Broadband Multimedia Tbk. yang telah membantu memberikan informasi yang berhubungan dengan bagian Customer Care.

  8. Seluruh staff dosen dan karyawan akademis dan non-akademis Universitas Bina Nusantara yang secara langsung maupun tidak langsung yang telah menunjang dalam penyelesaian skripsi ini.

  9. Seluruh anggota keluarga, rekan, sahabat dan teman penulis yang telah memberikan saran, dukungan dan bantuan baik secara moril maupun materiil kepada penulis selama penyusunan skripsi ini.

  Penulis telah berusaha sebaik mungkin dengan kemampuan yang ada dalam menyelesaikan penulisan skripsi ini untuk mendapat hasil yang sebaik-baiknya. Namun penulis menyadari bahwa hasilnya ini masih jauh dari sempurna. Oleh karena itu, dengan segala kerendahan hati penulis sangat menghargai segala kritik dan saran yang membangun.

  Akhir kata, penulis berharap agar skripsi ini dapat bermanfaat bagi pembaca serta dapat dijadikan awal bagi perancangan dan pengembangan selanjutnya, sehingga hasil yang telah diperoleh dapat disempurnakan lebih baik lagi di masa mendatang.

  Jakarta, Januari 2007 Penulis ix

DAFTAR ISI

  Halaman Judul Luar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i Halaman Judul Dalam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii Halaman Persetujuan Hardcover. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii Halaman Pernyataan Dewan Penguji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv Abstrak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .vii Prakata. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .viii Daftar Isi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . x Daftar Tabel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xvii Daftar Gambar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xx Daftar Lampiran. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxi

  BAB 1 PENDAHULUAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

  1.1 Latar Belakang. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

  1.2 Ruang Lingkup. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

  1.3 Tujuan dan Manfaat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3

  1.4 Metodologi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

  1.5 Sistematika Penulisan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

  BAB 2 LANDASAN TEORI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

  2.1 Konsep Dasar Data Warehouse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

  2.1.1 Definisi Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

  2.1.2 Definisi Database . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

  2.1.3 Definisi Data Warehouse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

2.2 Karakteristik Data Warehouse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

  2.2.1 Subject Oriented. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

  2.2.3 Time Variant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

  2.2.4 Non-volatile. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

2.3 Struktur Data Warehouse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

  2.3.1 Current Detail Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

  2.3.2 Old Detail Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

  2.3.3 Lightly Summarized Data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

  2.3.4 Highly Summarized Data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

  2.3.5 Meta-data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

  2.4.1 Data Warehouse Fungsional. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

  2.4.2 Data Warehouse Terpusat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

  2.4.3 Data Warehouse Terdistribusi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

  2.2.2 Integrated . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

2.4 Bentuk Data Warehouse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2.5 Arsitektur Dan Infrastruktur Data Warehouse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

  2.7.1 Mengidentifikasi Proses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

  2.7.2 Mengidentifikasi Grain. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

  2.7.3 Mengidentifikasi Dimensi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

  2.7.4 Mengidentifikasi Fakta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

  2.7 Teori Perancangan Data Warehouse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

  2.6 Keuntungan Data Warehouse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

  2.5.2 Infrastruktur Data Warehouse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

  2.5.1 Arsitektur Data Warehouse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2.7.4.1 Perancangan Skema Bintang. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

  2.7.4.1.1 Pengertian Skema Bintang. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

  2.7.4.1.2 Keuntungan Skema Bintang. . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

  2.7.4.1.3 Tabel Pada Skema Bintang. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

  2.7.4.1.4 Jenis-Jenis Skema Bintang. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

  2.7.4.1.5 Variasi Pada Skema Bintang. . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

  2.7.5 Menyimpan Pre-Calculation Dalam Tabel Fakta . . . . . . . . . . . . . . . 31

  2.7.6 Rounding Out Tabel Dimensi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

  2.7.7 Memilih Durasi Database . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

  2.7.8 Mengawasi Perubahan Dimensi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

  2.7.9 Memutuskasn Prioritas Mode Query. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

2.8 Performance Tuning. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

  2.8.1 Agregasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

  2.8.2 Denormalisasi. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

  2.9 Online Analytical Processing (OLAP). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

  2.10 Extract Transform Load (ETL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

  2.11 Kunci Sukses Data Warehouse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

  2.12 Customer Care. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

  2.12.1 Pengertian Customer Care. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

  2.12.2 Latar Belakang Customer Care . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

  2.12.3 Keuntungan Customer Care. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

2.13 CSF (Critical Success Factor) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

  BAB 3 ANALISIS SISTEM YANG SEDANG BERJALAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41

  3.1 Organisasi perusahaan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

  3.1.1 Sejarah Perusahaan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

  3.1.2 Visi dan Misi Perusahaan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

  3.1.2.1 Visi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

  3.1.2.2 Misi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

  3.1.3 Struktur Organisasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

  3.1.4 Wewenang Dan Tanggung Jawab. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44

  3.2 Subjek Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

  3.3 Fungsi Bisnis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

  3.4 Analisis Matrix. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51

  3.4.1 Matrix Unit Organisasi VS Subjek Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51

  3.4.2 Matrix Unit Organisasi VS Fungsi Bisnis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52

  3.4.3 Matrix Fungsi Bisnis VS Subjek Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53

  3.5 Spesifikasi Software Dan Hardware Pada PT. Broadband Multimedia.Tbk.54

  3.5.1 Spesifikasi Software. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

  3.5.2 Spesifikasi Hardware. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

  3.6 Analisis Critical Success Factor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

  3.7 Analisis Database. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56

  3.8 Analisis Kebutuhan Data dan Informasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74

  3.9 Identifikasi Masalah Dan Pemecahan Masalah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

  3.9.1 Masalah Yang Dihadapi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

  3.9.2 Pemecahan Masalah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

  BAB 4 RANCANGAN SISTEM YANG DIUSULKAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77

4.1 Perancangan Data Warehouse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77

4.1.1 Penentuan Proses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

  4.1.2 Penentuan Grain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77

  4.3 Penentuan Indeks. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

  4.5.2 Rancangan Layar Ganti Password. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

  4.5.1 Rancangan Layar Login. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103

  4.5 Desain User View. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103

  4.4.5 Analisis Total Kapasitas Tabel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

  4.4.4 Analisis Kapasitas Tabel Untuk Tiap Clustered Index. . . . . . . . . . . . . 99

  4.4.3 Analisis Tabel Dengan Clustered Index. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

  4.4.2 Analisis Kapasitas Tabel tanpa Clustered Index. . . . . . . . . . . . . . . . . .96

  4.4.1 Analisis Kapasitas Tabel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94

  4.4 Analisis Kapasitas Media Penyimpanan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

  4.2.2 Meta-data Tabel Dimensi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

  4.1.3 Penentuan Measure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78

  4.2.1 Meta-data Tabel Fakta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

  4.2 Meta-data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

  4.1.11 Memutuskan Prioritas Mode Query. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84

  4.1.10 Mengawasi Perubahan Dimensi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84

  4.1.9 Memilih Durasi Database. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84

  4.1.8 Rounding Out Tabel Dimensi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

  4.1.7 Menyimpan Pre-Calculation Dalam Tabel Fakta. . . . . . . . . . . . . . . . .83

  4.1.6 Skema Bintang. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81

  4.1.5 Penentuan Fakta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80

  4.1.4 Penentuan Dimensi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

  4.5.3 Rancangan Layar Utama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105

  4.5.4 Rancangan Menu LayarUtama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107

  4.5.5 Rancangan Layar Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108

4.6 Implementasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

4.6.1 Pengadaan Hardware dan Software. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

  Daftar Pustaka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Riwayat Hidup. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 Lampiran. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L1-L50 Surat Keterangan Survey Perusahaan

  BAB 5 SIMPULAN DAN SARAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122

  4.7.2 Evaluasi Aplikasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .120

  4.7.1 Evaluasi Perancangan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

  4.6.1.5.2 Restore. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

  4.6.1.5.1 Backup. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

  4.6.1.5 Operasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .115

  4.6.1.4 Transformasi Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114

  4.6.1.3 Instalasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

  4.6.1.2 Pengadaan Software. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113

  4.6.1.1 Pengadaan Hardware. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

  4.5.8 Rancangan Layar About. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

  4.5.7 Rancangan Layar Star Scheme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

  4.5.6 Rancangan Layar Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

4.7 Evaluasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

5.1 Simpulan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122

5.1.1 Saran. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122

  Kuisioner Kinerja Staff Customer Care Pada PT Broadband Multimedia Tbk. Hasil Kuisioner Kinerja Staff Customer Care Pada PT Broadband Multimedia Tbk. Interview Bagian Customer Care Pada PT Broadband Multimedia Tbk. Interview Evaluasi Aplikasi Bagian Customer Care Pada PT Broadband Multimedia Tbk.

  DAFTAR GAMBAR

Gambar 2.1 Struktur Data Warehouse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17Gambar 2.2 Data Warehouse Fungsional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18Gambar 2.3 Data Warehouse Terpusat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19Gambar 2.4 Data Warehouse Terdistribusi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20Gambar 2.5 Gambar Arsitektur Data Warehouse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22Gambar 3.1 Struktur Organisasi PT. Broadband Multimedia Tbk. . . . . . . . . . . . . . . . . 44Gambar 4.1 Arsitektur Data Warehouse Customer Care. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77Gambar 4.2 Skema Bintang Inbound . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81Gambar 4.3 Skema Bintang Outbound . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82Gambar 4.4 Skema Bintang Tingkat Penjualan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83Gambar 4.5 Rancangan Layar Login . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103Gambar 4.6 Rancangan Layar Ganti Password . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104Gambar 4.7 Rancangan Layar Utama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105Gambar 4.8 Rancangan Menu LayarUtama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107Gambar 4.9 Rancangan Layar Report . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108Gambar 4.10 Rancangan Layar Graph . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109Gambar 4.11 Rancangan Layar Star Scheme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110Gambar 4.12 Rancangan Layar About . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111Gambar 4.13 Proses Transformasi Data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 xx

DAFTAR LAMPIRAN I.

  TAMPILAN LAYAR. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L1 Lampiran 1 Tampilan Layar Login. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L1 Lampiran 2 Tampilan Layar Change Password. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L1 Lampiran 3 Tampilan Layar Setelah Memasukkan Password Baru. . . . . . . . . . . . . L2 Lampiran 4 Tampilan Layar Ketika Password Berhasil Diganti. . . . . . . . . . . . . . . .L2 Lampiran 5 Tampilan Layar Utama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L2 Lampiran 6 Tampilan Layar All Report Inbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L3 Lampiran 7 Tampilan Layar Inquiry Inbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L3 Lampiran 8 Tampilan Layar Request Inbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L4 Lampiran 9 Tampilan Layar Others Inbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L4 Lampiran 10 Tampilan Layar Billing Inbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L5 Lampiran 11 Tampilan Layar Programming Inbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . .L5 Lampiran 12 Tampilan Layar Internet Inbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L6 Lampiran 13 Tampilan Layar Technical Inbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L6 Lampiran 14 Tampilan Layar Sales And Marketing Inbound Report. . . . . . . . . . . . L7 Lampiran 15 Tampilan Layar AP & P Inbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L7 Lampiran 16 Tampilan Layar Installation Inbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L8 Lampiran 17 Tampilan Layar Customer Communication Inbound Report. . . . . . . .L8 Lampiran 18 Tampilan Layar Outage Inbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L9 Lampiran 19 Tampilan Layar All Report Outbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L9 Lampiran 20 Tampilan Layar Billing Calling Outbound ReportL10 xxi

  Lampiran 21 Tampilan Layar Financial Sattlement And Admin Support Outbound

  

Report . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L10

  Lampiran 22 Tampilan Layar CS Communication Outbound Report. . . . . . . . . . .L11 Lampiran 23 Tampilan Layar Dispatch Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . L11 Lampiran 24 Tampilan Layar Internet Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L12 Lampiran 25 Tampilan Layar AP & P Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L12 Lampiran 26 Tampilan Layar Abort Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L13 Lampiran 27 Tampilan Layar Promo 2003 Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . .L13 Lampiran 28 Tampilan Layar Content Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L14 Lampiran 29 Tampilan Layar Pricing Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L14 Lampiran 30 Tampilan Layar Promo 2003 Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . .L15 Lampiran 31 Tampilan Layar Promo 2003 Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . .L15 Lampiran 32 Tampilan Layar Pause Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L16 Lampiran 33 Tampilan Layar Others Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L16 Lampiran 34 Tampilan Layar Exit Interview Outbound Report. . . . . . . . . . . . . . . L17 Lampiran 35 Tampilan Layar Rating Sales Report. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L17 Lampiran 36 Tampilan Layar Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L18 Lampiran 37 Tampilan Layar Inqury Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L18 Lampiran 38 Tampilan Layar Request Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L19 Lampiran 39 Tampilan Layar Others Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L19 Lampiran 40 Tampilan Layar Billing Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L20 Lampiran 41 Tampilan Layar Programming Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . .L20 Lampiran 42 Tampilan Layar Internet Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L21 Lampiran 43 Tampilan Layar Technical Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L21 xxii

  Lampiran 44 Tampilan Layar Sales dan Marketing Inbound Graph. . . . . . . . . . . .L22 Lampiran 45 Tampilan Layar APP Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L22 Lampiran 46 Tampilan Layar Installation Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . .L23 Lampiran 47 Tampilan Layar Customer Communication Inbound Graph. . . . . . . L23 Lampiran 48 Tampilan Layar Outage Inbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L24 Lampiran 49 Tampilan Layar Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L24 Lampiran 50 Tampilan Layar Billing Calling Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . .L25 Lampiran 51 Tampilan Layar Financial Settlement and Admin Support Outbound

  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L25

  Graph

  Lampiran 52 Tampilan Layar CS Communication Outbound Graph. . . . . . . . . . . L26 Lampiran 53 Tampilan Layar Internet Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L26 Lampiran 54 Tampilan Layar AP & P Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L27 Lampiran 55 Tampilan Layar Abort Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L27 Lampiran 56 Tampilan Layar Promo 2003 Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . .L28 Lampiran 57 Tampilan Layar Content Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L28 Lampiran 58 Tampilan Layar Pricing Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L29 Lampiran 59 Tampilan Layar Moving Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L29 Lampiran 60 Tampilan Layar Paused Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L30 Lampiran 61 Tampilan Layar Others Outbound Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L30 Lampiran 62 Tampilan Layar Rating Sales Graph. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L31 Lampiran 63 Tampilan Layar Inbound Star Scheme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L31 Lampiran 64 Tampilan Layar Outbound Star Scheme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L32 Lampiran 65 Tampilan Layar Rating Sales Star Scheme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L32 II. SINTAKS CREATE TABLEL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 xxiii

  A.

  Create Table Dim_Area. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L33 B. Create Table Dim_CtypeL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L33 C. Create Table Dim_Customer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L33 D.

  Create Table Dim_Date. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L34 E. Create Table Dim_Dwell. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L34 F. Create Table Dim_FTax. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L34 G.

  Create Table Dim_Inbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L35 H. Create Table Dim_Inbound_Group. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L35 I. Create Table Dim_Outbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L36 J.

  Create Table Dim_Outbound_Group. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L36 K.

  Create Tabel Dim_Opr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L36 L. Create Tabel Dim_Product. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L37 M.

  Create Tabel Dim_Stat_Service. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L37 N. Create Tabel Fact_Inbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L37 O. Create Tabel Fact_Outbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L38 P. Create Tabel Fact_Tingkat_Penjualan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L39 III. SINTAKS DTS(Data Transformation Services) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L40 A.

  DTS Dim_Area. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L40 B. DTS Dim_Ctype. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L40 C. DTS Dim_Customer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L41 D.

  DTS Dim_Date. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L41 E. DTS Dim_Dwell. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L43 F. DTS Dim_FTax. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L43 G.

  DTS Dim_Inbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L43 xxiv H.

  DTS Dim_Inbound_Group. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L44 I. DTS Dim_Opr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L45 J.

  DTS Dim_Outbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L45 K.

  DTS Dim_Outbound_Group. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L45 L. DTS Dim_Product. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L47 M.

  DTS Dim_StatService. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L47 N. DTS Fact_Inbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .L47 O. DTS Fact_Outbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L48 P. DTS Fact_Tingkat_Penjualan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . L49 xxv

  

DAFTAR TABEL

Tabel 2.1 Perbandingan OLTP (Data Operasional) dan OLAP (Data Warehouse) . . . . 13Tabel 3.1 Tabel Subjek Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Tabel 3.2 Tabel Fungsi Bisnis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Tabel 3.3 Tabel Unit Organisasi VS Subjek Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Tabel 3.4 Tabel Unit Organisasi VS Fungsi Bisnis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Tabel 3.5 Tabel Fungsi Bisnis VS Subjek Data. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53Tabel 3.6 Tabel Spesifikasi Hardware. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Tabel 3.7 Tabel CODE 36. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Tabel 3.8 Tabel CODE 95. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Tabel 3.9 Tabel CUST_SERVICE_GROUP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58Tabel 3.10 Tabel CUSTMASTER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61Tabel 3.11 Tabel HISTCONTACT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Tabel 3.12 Tabel HISTMASTER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66Tabel 3.13 Tabel HOUSEMASTER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Tabel 3.14 Tabel HISTCUSTRATE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Tabel 3.15 Tabel OPRIDS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Tabel 3.16 Tabel M_Fibernode. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Tabel 3.17 Tabel M_Ftax. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72Tabel 3.18 Tabel M_IBND. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72Tabel 3.19 Tabel M_OBND. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73Tabel 3.20 Tabel m_status_service. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 xviiTabel 3.21 Tabel CODE_RATE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73Tabel 4.1 Matriks Fact VS Dimensi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80Tabel 4.2 Meta-data Fakta Inbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85Tabel 4.3 Meta-data Fakta Outbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86Tabel 4.4 Meta-data Fakta Tingkat Penjualan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87Tabel 4.5 Meta-data Dimensi Date. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88Tabel 4.6 Meta-data Dimensi Operator. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88Tabel 4.7 Meta-data Dimensi Area. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88Tabel 4.8 Meta-data Dimensi Ftax. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89Tabel 4.9 Meta-data Dimensi Dwell. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89Tabel 4.10 Meta-data Dimensi Ctype. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90Tabel 4.11 Meta-data Dimensi Status Service. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90Tabel 4.12 Meta-data Dimensi Inbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90Tabel 4.13 Meta-data Dimensi Inbound Group. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91Tabel 4.14 Meta-data Dimensi Outbound. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91Tabel 4.15 Meta-data Dimensi Outbound Group. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92Tabel 4.16 Meta-data Dimensi Customer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92Tabel 4.17 Meta-data Dimensi Product. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93Tabel 4.18 Tabel Index. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93Tabel 4.19 Tabel Analisis Kapasitas Tabel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94Tabel 4.20 Tabel Analisis Kapasitas Tabel tanpa Clustered Index. . . . . . . . . . . . . . . . . 96Tabel 4.21 Tabel Analisis Kapasitas Tabel dengan Clustered Index. . . . . . . . . . . . . . . 98Tabel 4.22 Tabel Analisis Kapasitas Tabel untuk tiap Clustered Index. . . . . . . . . . . . .100Tabel 4.23 Tabel Analisis total Kapasitas Tabel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 xviiiTabel 4.24 Jadwal Implementasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111Tabel 4.25 Tabel Primary Key. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117Tabel 4.26 Tabel Foreign Key. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117Tabel 4.27 Tabel Security dan User. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118

  xix