Staff Site Universitas Negeri Yogyakarta
PENENTUAN KEGIATAN
BELAJAR MENGAJAR
OLEH: ANNISA RATNA SARI, M.S.ED
PENGEMBANGAN KBM
Me nurut BSNP:
• Ke g ia ta n p e m b e la ja ra n d ira nc a ng
untuk m e m b e rika n p e ng a la m a n
b e la ja r ya ng m e lib a tka n p ro se s
m e nta l d a n fisik m e la lui inte ra ksi
a nta rp e se rta d id ik, p e se rta d id ik
d e ng a n g uru, ling kung a n, d a n sum b e r
b e la ja r la innya d a la m ra ng ka
p e nc a p a ia n ko m p e te nsi d a sa r.
PENGEMBANGAN KEGIATAN
PEMBELAJARAN (CONT.)
• Pe ng a la ma n b e la ja r ya ng d ima ksud
d a p a t te rwujud me la lui p e ng g una a n
p e nd e ka ta n p e mb e la ja ra n ya ng
b e rva ria si d a n b e rp usa t p a d a p e se rta
d id ik.
• Pe ng a la ma n b e la ja r me mua t
ke c a ka p a n hid up ya ng p e rlu d ikua sa i
p e se rta d id ik.
(Sum b e r: http :/ / b snp -ind o ne sia .o rg / id / w p c o nte nt/ up lo a d s/ ko m p e te nsi/ Pa nd ua n_Um um _KTSP.p d f)
HAL-HAL YANG HARUS
DIPERHATIKAN DALAM
MENGEMBANGKAN KBM
a . Ke g ia ta n p e mb e la ja ra n d isusun untuk
me mb e rika n b a ntua n ke p a d a p a ra
p e nd id ik, khususnya g uru, a g a r d a p a t
me la ksa na ka n p ro se s p e mb e la ja ra n
se c a ra p ro fe sio na l.
b . Ke g ia ta n p e mb e la ja ra n me mua t
ra ng ka ia n ke g ia ta n ya ng ha rus
d ila kuka n o le h p e se rta d id ik se c a ra
b e ruruta n untuk me nc a p a i ko mp e te nsi
d a sa r.
HAL-HAL YANG HARUS
DIPERHATIKAN DALAM
MENGEMBANGKAN KBM (CONT.)
c . Pe ne ntua n uruta n ke g ia ta n
p e mb e la ja ra n ha rus se sua i d e ng a n
hie ra rki ko nse p ma te ri p e mb e la ja ra n.
d . Rumusa n p e rnya ta a n d a la m ke g ia ta n
p e mb e la ja ra n minima l me ng a nd ung
d ua unsur p e nc iri ya ng me nc e rminka n
p e ng e lo la a n p e ng a la ma n b e la ja r siswa ,
ya itu ke g ia ta n siswa d a n ma te ri.
(Sum b e r: http :/ / b snp -ind o ne sia .o rg / id / w p c o nte nt/ up lo a d s/ ko m p e te nsi/ Pa nd ua n_Um um _KTSP.p d f)
PENGELOLAAN KELAS
a . g uru m e ng a tur te m p a t d ud uk se sua i d e ng a n
ka ra kte ristik p e se rta d id ik d a n m a ta p e la ja ra n, se rta
a ktivita s p e m b e la ja ra n ya ng a ka n d ila kuka n;
b . vo lum e d a n into na si sua ra g uru d a la m p ro se s
p e m b e la ja ra n ha rus d a p a t d id e ng a r d e ng a n b a ik
o le h p e se rta d id ik;
c . tutur ka ta g uru sa ntun d a n d a p a t d im e ng e rti o le h
p e se rta d id ik;
d . g uru m e nye sua ika n m a te ri p e la ja ra n d e ng a n
ke c e p a ta n d a n ke m a m p ua n b e la ja r p e se rta d id ik;
PENGELOLAAN KELAS (CONT.)
e . g uru m e nc ip ta ka n ke te rtib a n, ke d isip lina n,
ke nya m a na n, ke se la m a ta n, d a n ke p a tuha n p a d a
p e ra tura n d a la m m e nye le ng g a ra ka n p ro se s
p e m b e la ja ra n;
f. g uru m e m b e rika n p e ng ua ta n d a n um p a n b a lik
te rha d a p re sp o ns d a n ha sil b e la ja r p e se rta d id ik
se la m a p ro se s p e m b e la ja ra n b e rla ng sung ;
g . g uru m e ng ha rg a i p e se rta d id ik ta np a
m e m a nd a ng la ta r b e la ka ng a g a m a , suku, je nis
ke la m in, d a n sta tus so sia l e ko no m i;
PENGELOLAAN KELAS (CONT.)
h. g uru m e ng ha rg a i p e nd a p a t p e se rta d id ik;
i. g uru m e m a ka i p a ka ia n ya ng so p a n, b e rsih, d a n
ra p i;
j. p a d a tia p a w a l se m e ste r, g uru m e nya m p a ika n
sila b us m a ta p e la ja ra n ya ng d ia m p unya ; d a n
k. g uru m e m ula i d a n m e ng a khiri p ro se s
p e m b e la ja ra n se sua i d e ng a n w a ktu ya ng
d ija d w a lka n.
KEGIATAN PEMBELAJARAN
Me nurut Pe rm e nd ikna s No . 41
Ta hun 2007 Ta ng g a l 23 No ve m b e r
2007 Te nta ng Sta nd a r Pro se s untuk
Sa tua n Pe nd id ika n Da sa r d a n
Me ne ng a h:
a . Pe nd a hulua n
b . Inti
c . Pe nutup
PENDAHULUAN
• Pe nd a hulua n m e rup a ka n
ke g ia ta n a wa l d a la m sua tu
p e rte m ua n p e m b e la ja ra n ya ng
d itujuka n untuk m e m b a ng kitka n
m o tiva si d a n m e m fo kuska n
p e rha tia n p e se rta d id ik untuk
b e rpa rtisipa si a ktif d a la m p ro se s
p e m b e la ja ra n.
PENJABARAN PENDAHULUAN
Da la m ke g ia ta n p e nd a hulua n, g uru:
a . m e nyia p ka n p e se rta d id ik se c a ra p sikis d a n fisik
untuk m e ng ikuti p ro se s p e m b e la ja ra n;
b . m e ng a juka n p e rta nya a n-p e rta nya a n ya ng
m e ng a itka n p e ng e ta hua n se b e lum nya d e ng a n
m a te ri ya ng a ka n d ip e la ja ri;
c . m e nje la ska n tujua n p e m b e la ja ra n a ta u
ko m p e te nsi d a sa r ya ng a ka n d ic a p a i;
d . m e nya m p a ika n c a kup a n m a te ri d a n p e nje la sa n
ura ia n ke g ia ta n se sua i sila b us.
INTI
• Ke g ia ta n inti m e rup a ka n p ro se s p e m b e la ja ra n
untuk m e nc a p a i Ko m p e te nsi Da sa r (KD).
• Ke g ia ta n p e m b e la ja ra n d ila kuka n se c a ra inte ra ktif,
insp ira tif, m e nye na ng ka n, m e na nta ng , m e m o tiva si
p e se rta d id ik untuk b e rp a rtisip a si a ktif, se rta
m e m b e rika n rua ng ya ng c ukup b a g i p ra ka rsa ,
kre a tivita s, d a n ke m a nd iria n se sua i d e ng a n b a ka t,
m ina t, d a n p e rke m b a ng a n fisik se rta p siko lo g is
p e se rta d id ik.
• Ke g ia ta n ini d ila kuka n se c a ra siste m a tis d a n siste m ik
m e la lui pro se s e ksplo ra si, e la b o ra si, da n ko nfirm a si.
PENJABARAN INTI
a . Eksplo ra si
Da la m ke g ia ta n e ksp lo ra si, g uru:
1) me lib a tka n p e se rta d id ik me nc a ri info rma si ya ng lua s
d a n d a la m te nta ng to p ik/ te ma ma te ri ya ng a ka n
d ip e la ja ri d e ng a n me ne ra p ka n p rinsip a la m ta ka mb a ng
ja d i g uru d a n b e la ja r d a ri a ne ka sumb e r;
2) me ng g una ka n b e ra g a m p e nd e ka ta n p e mb e la ja ra n,
me d ia p e mb e la ja ra n, d a n sumb e r b e la ja r la in;
3) me mfa silita si te rja d inya inte ra ksi a nta rp e se rta d id ik se rta
a nta ra p e se rta d id ik d e ng a n g uru, ling kung a n, d a n sumb e r
b e la ja r la innya ;
4) me lib a tka n p e se rta d id ik se c a ra a ktif d a la m se tia p
ke g ia ta n p e mb e la ja ra n; d a n
5) me mfa silita si p e se rta d id ik
PENJABARAN INTI (CONT.)
b . Ela b o ra si
Da la m ke g ia ta n e la b o ra si, g uru:
1) me mb ia sa ka n p e se rta d id ik me mb a c a d a n me nulis
ya ng b e ra g a m me la lui tug a s-tug a s te rte ntuya ng
b e rma kna ;
2) me mfa silita si p e se rta d id ik me la lui p e mb e ria n tug a s,
d iskusi, d a n la in-la in untuk me munc ulka n g a g a sa n b a ru
b a ik se c a ra lisa n ma up un te rtulis;
3) me mb e ri ke se mp a ta n untuk b e rp ikir, me ng a na lisis,
me nye le sa ika n ma sa la h, d a n b e rtind a k ta np a ra sa ta kut;
4) me mfa silita si p e se rta d id ik d a la m p e mb e la ja ra n
ko o p e ra tif d a n ko la b o ra tif;
5) me mfa silita si p e se rta d id ik b e rko mp e tisi se c a ra se ha t
untuk me ning ka tka n p re sta si b e la ja r;
PENJABARAN INTI (CONT.)
b . Ela b o ra si (c o nt.)
6) m e m fa silita si p e se rta d id ik m e m b ua t la p o ra n
e ksp lo ra si ya ng d ila kuka n b a ik lisa n m a up un te rtulis,
se c a ra ind ivid ua l m a up un ke lo m p o k;
7) m e m fa silita si p e se rta d id ik untuk m e nya jika n ha sil
ke rja ind ivid ua l m a up un ke lo m p o k;
8) m e m fa silita si p e se rta d id ik m e la kuka n p a m e ra n,
turna m e n, fe stiva l, se rta p ro d uk ya ng d iha silka n;
9) m e m fa silita si p e se rta d id ik m e la kuka n ke g ia ta n
ya ng m e num b uhka n ke b a ng g a a n d a n ra sa p e rc a ya
d iri p e se rta d id ik.
PENJABARAN INTI (CONT.)
c . Ko nfirm a si
Da la m ke g ia ta n ko nfirm a si, g uru:
1) m e m b e rika n um p a n b a lik p o sitif d a n p e ng ua ta n
d a la m b e ntuk lisa n, tulisa n, isya ra t, m a up un ha d ia h
te rha d a p ke b e rha sila n p e se rta d id ik,
2) m e m b e rika n ko nfirm a si te rha d a p ha sil e ksp lo ra si
d a n e la b o ra si p e se rta d id ik m e la lui b e rb a g a i sum b e r,
3) m e m fa silita si p e se rta d id ik m e la kuka n re fle ksi untuk
m e m p e ro le h p e ng a la m a n b e la ja r ya ng te la h
d ila kuka n,
PENJABARAN INTI (CONT.)
c . Ko nfirm a si (c o nt.)
4) me mfa silita si p e se rta d id ik untuk me mp e ro le h
p e ng a la ma n ya ng b e rma kna d a la m me nc a p a i ko mp e te nsi
d a sa r:
a ) b e rfung si se b a g a i na ra sumb e r d a n fa silita to r d a la m
me nja wa b p e rta nya a n p e se rta d id ik ya ng me ng ha d a p i
ke sulita n, d e ng a n me ng g una ka n b a ha sa ya ng b a ku d a n
b e na r;
b ) me mb a ntu me nye le sa ika n ma sa la h;
c ) me mb e ri a c ua n a g a r p e se rta d id ik d a p a t me la kuka n
p e ng e c e ka n ha sil e ksp lo ra si;
d ) me mb e ri info rma si untuk b e re ksp lo ra si le b ih ja uh;
e ) me mb e rika n mo tiva si ke p a d a p e se rta d id ik ya ng kura ng
a ta u b e lum b e rp a rtisip a si a ktif.
PENUTUP
• Pe nutup m e rup a ka n ke g ia ta n
ya ng d ila kuka n untuk m e ng a khiri
a ktivita s p e m b e la ja ra n ya ng
d a p a t d ila kuka n d a la m b e ntuk
ra ng kum a n a ta u ke sim pula n,
pe nila ia n da n re fle ksi, um pa n
b a lik, da n tinda k la njut.
PENJABARAN PENUTUP
Da la m ke g ia ta n p e nutup , g uru:
a . b e rsa m a -sa m a d e ng a n p e se rta d id ik d a n/ a ta u se nd iri
m e m b ua t ra ng kum a n/ sim p ula n p e la ja ra n;
b . m e la kuka n p e nila ia n d a n/ a ta u re fle ksi te rha d a p ke g ia ta n
ya ng sud a h d ila ksa na ka n se c a ra ko nsiste n d a n te rp ro g ra m;
c . m e m b e rika n um p a n b a lik te rha d a p p ro se s d a n ha sil
p e m b e la ja ra n;
d . m e re nc a na ka n ke g ia ta n tind a k la njut d a la m b e ntuk
p e m b e la ja ra n re m e d i, p ro g ra m p e ng a ya a n, la ya na n ko nse ling
d a n/ a ta u m e m b e rika n tug a s b a ik tug a s ind ivid ua l m a up un
ke lo m p o k se sua i d e ng a n ha sil b e la ja r p e se rta d id ik;
e . m e nya m p a ika n re nc a na p e m b e la ja ra n p a d a p e rte m ua n
b e rikutnya .
DAFTAR PUSTAKA
• Pe rm e nd ikna s No . 41 Ta hun 2007 Ta ng g a l 23
No ve m b e r 2007 Te nta ng Sta nd a r Pro se s untuk
Sa tua n Pe nd id ika n Da sa r d a n Me ne ng a h
• Ba d a n Sta nd a r Na sio na l Pe nd id ika n. (2006).
Pa nd ua n Pe nyusuna n Kurikulum Ting ka t Sa tua n
Pe nd id ika n Je nja ng Pe nd id ika n Da sa r Da n
Me ne ng a h. Dia kse s m e la lui http :/ / b snp ind o ne sia .o rg / id / w p c o nte nt/ up lo a d s/ ko m p e te nsi/ Pa nd ua n_Um um _KTS
P.p d f ta ng g a l 8 No ve m b e r 2011
BELAJAR MENGAJAR
OLEH: ANNISA RATNA SARI, M.S.ED
PENGEMBANGAN KBM
Me nurut BSNP:
• Ke g ia ta n p e m b e la ja ra n d ira nc a ng
untuk m e m b e rika n p e ng a la m a n
b e la ja r ya ng m e lib a tka n p ro se s
m e nta l d a n fisik m e la lui inte ra ksi
a nta rp e se rta d id ik, p e se rta d id ik
d e ng a n g uru, ling kung a n, d a n sum b e r
b e la ja r la innya d a la m ra ng ka
p e nc a p a ia n ko m p e te nsi d a sa r.
PENGEMBANGAN KEGIATAN
PEMBELAJARAN (CONT.)
• Pe ng a la ma n b e la ja r ya ng d ima ksud
d a p a t te rwujud me la lui p e ng g una a n
p e nd e ka ta n p e mb e la ja ra n ya ng
b e rva ria si d a n b e rp usa t p a d a p e se rta
d id ik.
• Pe ng a la ma n b e la ja r me mua t
ke c a ka p a n hid up ya ng p e rlu d ikua sa i
p e se rta d id ik.
(Sum b e r: http :/ / b snp -ind o ne sia .o rg / id / w p c o nte nt/ up lo a d s/ ko m p e te nsi/ Pa nd ua n_Um um _KTSP.p d f)
HAL-HAL YANG HARUS
DIPERHATIKAN DALAM
MENGEMBANGKAN KBM
a . Ke g ia ta n p e mb e la ja ra n d isusun untuk
me mb e rika n b a ntua n ke p a d a p a ra
p e nd id ik, khususnya g uru, a g a r d a p a t
me la ksa na ka n p ro se s p e mb e la ja ra n
se c a ra p ro fe sio na l.
b . Ke g ia ta n p e mb e la ja ra n me mua t
ra ng ka ia n ke g ia ta n ya ng ha rus
d ila kuka n o le h p e se rta d id ik se c a ra
b e ruruta n untuk me nc a p a i ko mp e te nsi
d a sa r.
HAL-HAL YANG HARUS
DIPERHATIKAN DALAM
MENGEMBANGKAN KBM (CONT.)
c . Pe ne ntua n uruta n ke g ia ta n
p e mb e la ja ra n ha rus se sua i d e ng a n
hie ra rki ko nse p ma te ri p e mb e la ja ra n.
d . Rumusa n p e rnya ta a n d a la m ke g ia ta n
p e mb e la ja ra n minima l me ng a nd ung
d ua unsur p e nc iri ya ng me nc e rminka n
p e ng e lo la a n p e ng a la ma n b e la ja r siswa ,
ya itu ke g ia ta n siswa d a n ma te ri.
(Sum b e r: http :/ / b snp -ind o ne sia .o rg / id / w p c o nte nt/ up lo a d s/ ko m p e te nsi/ Pa nd ua n_Um um _KTSP.p d f)
PENGELOLAAN KELAS
a . g uru m e ng a tur te m p a t d ud uk se sua i d e ng a n
ka ra kte ristik p e se rta d id ik d a n m a ta p e la ja ra n, se rta
a ktivita s p e m b e la ja ra n ya ng a ka n d ila kuka n;
b . vo lum e d a n into na si sua ra g uru d a la m p ro se s
p e m b e la ja ra n ha rus d a p a t d id e ng a r d e ng a n b a ik
o le h p e se rta d id ik;
c . tutur ka ta g uru sa ntun d a n d a p a t d im e ng e rti o le h
p e se rta d id ik;
d . g uru m e nye sua ika n m a te ri p e la ja ra n d e ng a n
ke c e p a ta n d a n ke m a m p ua n b e la ja r p e se rta d id ik;
PENGELOLAAN KELAS (CONT.)
e . g uru m e nc ip ta ka n ke te rtib a n, ke d isip lina n,
ke nya m a na n, ke se la m a ta n, d a n ke p a tuha n p a d a
p e ra tura n d a la m m e nye le ng g a ra ka n p ro se s
p e m b e la ja ra n;
f. g uru m e m b e rika n p e ng ua ta n d a n um p a n b a lik
te rha d a p re sp o ns d a n ha sil b e la ja r p e se rta d id ik
se la m a p ro se s p e m b e la ja ra n b e rla ng sung ;
g . g uru m e ng ha rg a i p e se rta d id ik ta np a
m e m a nd a ng la ta r b e la ka ng a g a m a , suku, je nis
ke la m in, d a n sta tus so sia l e ko no m i;
PENGELOLAAN KELAS (CONT.)
h. g uru m e ng ha rg a i p e nd a p a t p e se rta d id ik;
i. g uru m e m a ka i p a ka ia n ya ng so p a n, b e rsih, d a n
ra p i;
j. p a d a tia p a w a l se m e ste r, g uru m e nya m p a ika n
sila b us m a ta p e la ja ra n ya ng d ia m p unya ; d a n
k. g uru m e m ula i d a n m e ng a khiri p ro se s
p e m b e la ja ra n se sua i d e ng a n w a ktu ya ng
d ija d w a lka n.
KEGIATAN PEMBELAJARAN
Me nurut Pe rm e nd ikna s No . 41
Ta hun 2007 Ta ng g a l 23 No ve m b e r
2007 Te nta ng Sta nd a r Pro se s untuk
Sa tua n Pe nd id ika n Da sa r d a n
Me ne ng a h:
a . Pe nd a hulua n
b . Inti
c . Pe nutup
PENDAHULUAN
• Pe nd a hulua n m e rup a ka n
ke g ia ta n a wa l d a la m sua tu
p e rte m ua n p e m b e la ja ra n ya ng
d itujuka n untuk m e m b a ng kitka n
m o tiva si d a n m e m fo kuska n
p e rha tia n p e se rta d id ik untuk
b e rpa rtisipa si a ktif d a la m p ro se s
p e m b e la ja ra n.
PENJABARAN PENDAHULUAN
Da la m ke g ia ta n p e nd a hulua n, g uru:
a . m e nyia p ka n p e se rta d id ik se c a ra p sikis d a n fisik
untuk m e ng ikuti p ro se s p e m b e la ja ra n;
b . m e ng a juka n p e rta nya a n-p e rta nya a n ya ng
m e ng a itka n p e ng e ta hua n se b e lum nya d e ng a n
m a te ri ya ng a ka n d ip e la ja ri;
c . m e nje la ska n tujua n p e m b e la ja ra n a ta u
ko m p e te nsi d a sa r ya ng a ka n d ic a p a i;
d . m e nya m p a ika n c a kup a n m a te ri d a n p e nje la sa n
ura ia n ke g ia ta n se sua i sila b us.
INTI
• Ke g ia ta n inti m e rup a ka n p ro se s p e m b e la ja ra n
untuk m e nc a p a i Ko m p e te nsi Da sa r (KD).
• Ke g ia ta n p e m b e la ja ra n d ila kuka n se c a ra inte ra ktif,
insp ira tif, m e nye na ng ka n, m e na nta ng , m e m o tiva si
p e se rta d id ik untuk b e rp a rtisip a si a ktif, se rta
m e m b e rika n rua ng ya ng c ukup b a g i p ra ka rsa ,
kre a tivita s, d a n ke m a nd iria n se sua i d e ng a n b a ka t,
m ina t, d a n p e rke m b a ng a n fisik se rta p siko lo g is
p e se rta d id ik.
• Ke g ia ta n ini d ila kuka n se c a ra siste m a tis d a n siste m ik
m e la lui pro se s e ksplo ra si, e la b o ra si, da n ko nfirm a si.
PENJABARAN INTI
a . Eksplo ra si
Da la m ke g ia ta n e ksp lo ra si, g uru:
1) me lib a tka n p e se rta d id ik me nc a ri info rma si ya ng lua s
d a n d a la m te nta ng to p ik/ te ma ma te ri ya ng a ka n
d ip e la ja ri d e ng a n me ne ra p ka n p rinsip a la m ta ka mb a ng
ja d i g uru d a n b e la ja r d a ri a ne ka sumb e r;
2) me ng g una ka n b e ra g a m p e nd e ka ta n p e mb e la ja ra n,
me d ia p e mb e la ja ra n, d a n sumb e r b e la ja r la in;
3) me mfa silita si te rja d inya inte ra ksi a nta rp e se rta d id ik se rta
a nta ra p e se rta d id ik d e ng a n g uru, ling kung a n, d a n sumb e r
b e la ja r la innya ;
4) me lib a tka n p e se rta d id ik se c a ra a ktif d a la m se tia p
ke g ia ta n p e mb e la ja ra n; d a n
5) me mfa silita si p e se rta d id ik
PENJABARAN INTI (CONT.)
b . Ela b o ra si
Da la m ke g ia ta n e la b o ra si, g uru:
1) me mb ia sa ka n p e se rta d id ik me mb a c a d a n me nulis
ya ng b e ra g a m me la lui tug a s-tug a s te rte ntuya ng
b e rma kna ;
2) me mfa silita si p e se rta d id ik me la lui p e mb e ria n tug a s,
d iskusi, d a n la in-la in untuk me munc ulka n g a g a sa n b a ru
b a ik se c a ra lisa n ma up un te rtulis;
3) me mb e ri ke se mp a ta n untuk b e rp ikir, me ng a na lisis,
me nye le sa ika n ma sa la h, d a n b e rtind a k ta np a ra sa ta kut;
4) me mfa silita si p e se rta d id ik d a la m p e mb e la ja ra n
ko o p e ra tif d a n ko la b o ra tif;
5) me mfa silita si p e se rta d id ik b e rko mp e tisi se c a ra se ha t
untuk me ning ka tka n p re sta si b e la ja r;
PENJABARAN INTI (CONT.)
b . Ela b o ra si (c o nt.)
6) m e m fa silita si p e se rta d id ik m e m b ua t la p o ra n
e ksp lo ra si ya ng d ila kuka n b a ik lisa n m a up un te rtulis,
se c a ra ind ivid ua l m a up un ke lo m p o k;
7) m e m fa silita si p e se rta d id ik untuk m e nya jika n ha sil
ke rja ind ivid ua l m a up un ke lo m p o k;
8) m e m fa silita si p e se rta d id ik m e la kuka n p a m e ra n,
turna m e n, fe stiva l, se rta p ro d uk ya ng d iha silka n;
9) m e m fa silita si p e se rta d id ik m e la kuka n ke g ia ta n
ya ng m e num b uhka n ke b a ng g a a n d a n ra sa p e rc a ya
d iri p e se rta d id ik.
PENJABARAN INTI (CONT.)
c . Ko nfirm a si
Da la m ke g ia ta n ko nfirm a si, g uru:
1) m e m b e rika n um p a n b a lik p o sitif d a n p e ng ua ta n
d a la m b e ntuk lisa n, tulisa n, isya ra t, m a up un ha d ia h
te rha d a p ke b e rha sila n p e se rta d id ik,
2) m e m b e rika n ko nfirm a si te rha d a p ha sil e ksp lo ra si
d a n e la b o ra si p e se rta d id ik m e la lui b e rb a g a i sum b e r,
3) m e m fa silita si p e se rta d id ik m e la kuka n re fle ksi untuk
m e m p e ro le h p e ng a la m a n b e la ja r ya ng te la h
d ila kuka n,
PENJABARAN INTI (CONT.)
c . Ko nfirm a si (c o nt.)
4) me mfa silita si p e se rta d id ik untuk me mp e ro le h
p e ng a la ma n ya ng b e rma kna d a la m me nc a p a i ko mp e te nsi
d a sa r:
a ) b e rfung si se b a g a i na ra sumb e r d a n fa silita to r d a la m
me nja wa b p e rta nya a n p e se rta d id ik ya ng me ng ha d a p i
ke sulita n, d e ng a n me ng g una ka n b a ha sa ya ng b a ku d a n
b e na r;
b ) me mb a ntu me nye le sa ika n ma sa la h;
c ) me mb e ri a c ua n a g a r p e se rta d id ik d a p a t me la kuka n
p e ng e c e ka n ha sil e ksp lo ra si;
d ) me mb e ri info rma si untuk b e re ksp lo ra si le b ih ja uh;
e ) me mb e rika n mo tiva si ke p a d a p e se rta d id ik ya ng kura ng
a ta u b e lum b e rp a rtisip a si a ktif.
PENUTUP
• Pe nutup m e rup a ka n ke g ia ta n
ya ng d ila kuka n untuk m e ng a khiri
a ktivita s p e m b e la ja ra n ya ng
d a p a t d ila kuka n d a la m b e ntuk
ra ng kum a n a ta u ke sim pula n,
pe nila ia n da n re fle ksi, um pa n
b a lik, da n tinda k la njut.
PENJABARAN PENUTUP
Da la m ke g ia ta n p e nutup , g uru:
a . b e rsa m a -sa m a d e ng a n p e se rta d id ik d a n/ a ta u se nd iri
m e m b ua t ra ng kum a n/ sim p ula n p e la ja ra n;
b . m e la kuka n p e nila ia n d a n/ a ta u re fle ksi te rha d a p ke g ia ta n
ya ng sud a h d ila ksa na ka n se c a ra ko nsiste n d a n te rp ro g ra m;
c . m e m b e rika n um p a n b a lik te rha d a p p ro se s d a n ha sil
p e m b e la ja ra n;
d . m e re nc a na ka n ke g ia ta n tind a k la njut d a la m b e ntuk
p e m b e la ja ra n re m e d i, p ro g ra m p e ng a ya a n, la ya na n ko nse ling
d a n/ a ta u m e m b e rika n tug a s b a ik tug a s ind ivid ua l m a up un
ke lo m p o k se sua i d e ng a n ha sil b e la ja r p e se rta d id ik;
e . m e nya m p a ika n re nc a na p e m b e la ja ra n p a d a p e rte m ua n
b e rikutnya .
DAFTAR PUSTAKA
• Pe rm e nd ikna s No . 41 Ta hun 2007 Ta ng g a l 23
No ve m b e r 2007 Te nta ng Sta nd a r Pro se s untuk
Sa tua n Pe nd id ika n Da sa r d a n Me ne ng a h
• Ba d a n Sta nd a r Na sio na l Pe nd id ika n. (2006).
Pa nd ua n Pe nyusuna n Kurikulum Ting ka t Sa tua n
Pe nd id ika n Je nja ng Pe nd id ika n Da sa r Da n
Me ne ng a h. Dia kse s m e la lui http :/ / b snp ind o ne sia .o rg / id / w p c o nte nt/ up lo a d s/ ko m p e te nsi/ Pa nd ua n_Um um _KTS
P.p d f ta ng g a l 8 No ve m b e r 2011