Ancasing Panaliten Paedahing Panaliten
9
ingkang kathah, saha wonten papan ingkang wiyar. Tuladhanipun basa Indonesia ingkang dipunginakaken saking Sabang dumugi Merauke Chaer saha Agustina,
2010: 61. Panganggenipun basa wonten ing masarakat menika beda-beda. Miturut
pamanggihipun Wardaugh 1986: 22
variasi
basa inggih menika cara priyantun ngandharaken unen-unen, tembung, saha titikan
gramatikal
ingkang kadayan dening
faktor eksternal
.
Faktor eksternal
menika kadosta
faktor geografis
saha
faktor sosial
. Pamanggih sanes miturut Nababan 1984 : 13 bilih
variasi
basa menika dipunjalari saking asalipun panutur, klompok saha kahanan panutur,
tingkat formalitas
, saha wekdal tuturan menika. Tuladhanipun dipunpendhet jinis
variasi
basa adhedhasar panuturipun, salah satunggalipun inggih menika
dialek
. Pelafalan
dialek
Banyumas menika beda kaliyan pelafalan Yogyakarta. Wonten ing pelafalan tembung “sega”
ing basa Jawi
dialek
Banyumas dipunlisanaken [sega] dene ing basa Jawi dialek Yogyakarta tembung kasebut dipunlisanaken
[seg ɔ ].
Variasi
basa boten namung dipuntemtokaken dening
faktor linguistik
kemawon, ananging ugi
faktor nonlingistik
.
Faktor linguistik
menika ngengingi panganggening basa ingkang wonten gayutanipun kaliyan unen-unen, tata
tembung, tata ukara, saha tata makna.
Faktor nonlinguistik
inggih menika ngengingi panganggening basa ingkang wonten gayutanipun kaliyan
faktor sosial
. Awit saking menika, ingkang ngengingi bab
faktor sosial
saged dipunpirsani saking yuswa, jinis
kelamin
,
pendidikan
,
status sosial
, pakaryan, lan
sapanunggalanipun.
10
Miturut pamanggihipun Chaer saha Agustina 2010: 62 jinisipun
variasi
basa kaperang dados sekawan, inggih menika saking segi; 1 panutur, 2 tiyang ingkang ngginakaken, 3
keformalan
, saha 4 sarana.