GAMBARAN KEBERSIHAN MULUT DAN KARIES GIGI PADA ANAK PENDERITA DOWN SYNDROME DI SDLB NEGERI PATRANG DAN SLB BINTORO JEMBER (Penelitian Deskriptif)
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
GAMBARAN KEBERSIHAN MULUT DAN KARIES GIGI PADA
ANAK PENDERITA DOWN SYNDROME DI SDLB NEGERI
PATRANG DAN SLB BINTORO JEMBER
(Penelitian Deskriptif)
SKRIPSI
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thtmemenuhi
diajukan
salah satu syarat untuk
tp
hthttpguna melengkapi tugas akhir hdan
hthmenyelesaikan
ttp
Program Strata Satu (S1) Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember
dan mencapai gelar sarjana Kedokteran Gigi
h
Oleh
Diska Mawardiyanti
NIM 071610101017
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne BAGIAN PEDODONSIA
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
FAKULTAS KEDOKTERAN
GIGI
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
UNIVERSITAS
JEMBER
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
2012
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
neKarya Tulis Ilmiah ini kepada:
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Kupersembahkan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/:d
/karya
//:d
/SWT,
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
1.
Allah
dengan
taufik
dan
rahmat-Nya
saya
dapat
menyelesaikan
tulis
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id 2.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
3.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
4.
idgigili
//:d
p //
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
5.
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
PERSEMBAHAN
ini;
Ibunda Suyanti, yang.atelah
membawaku ke dunia ini,.amengasuhku
dengan penuh
c.cid.id
c.cid.id
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
j.
nekasih
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
kasih sayang.
Terima
untuk
curahan
semangat,
pengorbanan,
serta
rangkaian
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
do’a
hidup ananda. Terima
hthttpyang senantiasa menyertaihthperjalanan
hthttp kasih tak
ttp
h
terhingga karena Ibunda selalu ada saat aku rapuh, selalu menopangku dan selalu
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
ej
nej
nteladani
nemenjalani
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
akan selalu
ananda
di
setiap
langkah
ananda
hidup.
Tidak
ada
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
yang
semua yang Ibundahberikan,
hhttpbisa ananda lakukan untukhhmembalas
ttp
http hanya
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Ibunda, Amin;
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Ayahanda
Harnoto, sebagai sumber
hthttpinspirasi dan keteladanan.hthKarena
hthttp
ttp Ayah,
h
id
.idid kegigihan Ibunda
membantuku untuk jbangkit
.ac.c.idsaat aku terpuruk. Semangat
j.ac c.dan
terima kasih dan do’a yang bisa ananda haturkan. Semoga apa yang ananda
.i
.i
lakukan dan perjuangkan
j.ac c.iddan membanggakan
j.ac c.idsekarang bisa membahagiakan
ananda bisa menjadi perempuan yang kuat, tegar, dan selalu bersemangat dalam
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej dan kebahagiaan ananda.
nej pengorbanan demi keberhasilan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
untaian do’a
dan
segala
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Tidak
hhAyah
hhtt untuk membalas semua yang
hhtt ada yang bisa ananda lakukan
tt berikan,
.i
.i .id tak terhingga atas kasih.asayang,
menjalani hidup. Terima
j cac.id semangat, nasehat,
j.acackasih
h
hanya terima kasih dan do’a yang bisa ananda haturkan. Semoga ananda bisa
id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
e
e
n
nej.
nejyang
nej.Bagus Adianto, terima
.bu.n
.bu.n
.bukasih
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Adikku tercinta
Arif
tak
terhingga
untuk
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp doa-doanya selama ini. hthMbak
hthttp
keceriaan,
motivasi, semangat hdan
ttp bangga
id
. .id tidak mengecewakan Ayah.
. .id
memberikan yang terbaik
j.acacdan
j.acacAmin;
h
mempunyai adik sepertimu. Semangat terus adikku sayang. Semoga kita selalu
id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
drg. Sulistiyani
M.Kes,
drg.
Kiswaluyo
M.Kes,
dan
drg.
Niken
Probosari,
M.Kes
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt kasih telah meluangkan waktu
hhtt untuk memberi pengarahanhdan
terima
htt bimbingan
id
ca.c.id untuk Ayah dan Ibu, Amin.
c. id
bisa memberikan yang
ej.a.terbaik
ej.a.ac.
sejak awal sampai selesainya penulisan karya tulis ini;
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
6. Syahrul Mubarok, terima kasih untuk semua curahan kasih sayang, motivasi,
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id bimbingan, dan doanya;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
neTK sampai PerguruaniliTinggi
neyang terhormat, yang iltelah
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
7. Guru-guruku
sejak
b
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
memberikan
ilmu,
mendidik
dan
membimbingku
dengan
penuh
kesabaran
dan
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
ca.cid.id 8.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
9.
p
h
kasih sayang;
d
idid
Sahabat-sahabat terbaikku
Rahayu, Meganita .Utami,
ac.ci .iddan Rika Anggraini,
.ac.c.Febrina
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej. semangat, doa dan
nej. kalian;
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
terima kasih
atas
keceriaan,
dukungan
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Almamater
Fakultas KedokteranhtGigi
hthttp
hthttp menimba
http Universitas Jember, tempatku
h
ilmu.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e kaum hingga merekab.u.n
ne
ne tidak akan merubah keadaan
nsuatu
.bu.n
.bu.n
u
u
u
“ Sesungguhnya
Allah
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
merubah
keadaan
yang
ada
pada
diri
mereka
sendiri.”
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
MOTTO
(QS. Ar-Ra’d: 11)
*)
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. orang-orang yang beriman
nej. kamu dan orang-orang
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
“Allah
akan
meninggikan
diantara
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
yang diberi ilmu pengetahuan
beberapa derajat.” ht ttp
p
hthttp
hthttp
h
(QS. Al-Mujadalah: 11)
h
**)
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
.cid.id 1999. Al-Qur’an dan Terjemahnnya.
caIndonesia.
ca.cid.id *)Departemen Agama Republik
ca.cid.id Semarang: CV. Asy- j.aca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
Shyfa’
u.n
u.n
u.n
nej.
nej.
nej.
nej.
.
.bu.n
.
.
u
u
u
u
**)
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
b
b
Departemenig
Agama
AligQur’an
idgigili
idgig:iliPT
igili dan Terjemahannya. pSemarang
igili Republik Indonesia. 1998.
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
d
d
:
:
:
Kumudasworo
Grafindo.
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
________________________________
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id menyatakan dengan sesungguhnya
ca.cid.id bahwa karya ilmiah
ca.cid.idberjudul Gambaran j.aca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
yang
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
gigili dan Karies Gigi pada//Anak
ili
Kebersihan
Down Syndrome/ddiigiSDLB
idgigili
idMulut
idgigPenderita
gili
d
/:d
//:d
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
:
t
t
t
thttp adalah benar-benar hasilhthkarya
p
hthttp
ttp sendiri,
Negeri
Patrang dan SLB Bintoro hJember
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERNYATAAN
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
Saya
ini:
idgyang
idgigil
igil bertanda tangan dibawah
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Nama : Diska Mawardiyanti
NIM
: 071610101017
kecuali jika dalam pengutipan substansi disebutkan sumbernya, dan belum pernah
d
d
d
id.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id diajukan pada institusiemanapun,
aj.ca.ci .id serta bukan karya jiplakan.
aj.ca.cSaya
.
.
.
.
j
j
j
j
bertanggung
jawab
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il kebenaran isinya sesuai
idgigil
idgigil
idgigdan
idgigil sikap ilmiah yang harus
atas keabsahan
dengan
d
//:dijunjung
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
tinggi.
h
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
dan paksaan dari pihak
mana pun serta bersedia mendapat
sanksi akademik jika neej.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
iibli.bu.un
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
dikemudian
ig pernyataan ini tidak benar.
//d ig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig
/dhari
/
/
/
p
p
t
t
t
t
p://d
t
t
t
h
h
hthtp
t
ht
ht
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
h t
hhtt
Jember, 20 Januariht2012
Yang menyatakan,
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Diska Mawardiyanti
d
a.ca.ci .id
NIM
ej.071610101017
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
GAMBARAN KEBERSIHAN MULUT DAN KARIES GIGI PADA
SYNDROME DI
NEGERI
d
id
ca.cid.id ANAK PENDERITA
ca.cid.iDOWN
ca.cidSDLB
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
PATRANG
nej.
nej. DAN SLB BINTORO
nejJEMBER
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
digigili
digigili
digigili
//:d
//dig
tp://://d
tp://://d
tp://://d
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
SKRIPSI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
Oleh
id.id
.
ca.cid.id
c
a
a
c
.
.
j
j
a
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Diska Mawardiyanti
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hth071610101017
hthttp
ttp
NIM
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l Kiswaluyo, M.Kes. //digigil
Pembimbing Anggota
:igdrg.
il
idgigDosen
digi
:p//:d
: /d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hthtp
hhtt
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
.idd
Pembimbing
Dosen e
Pembimbing
j.aj.cac.i Utama
.idd
c i
: drg. Sulistiyani,
ej.aj.ac.M.Kes.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e dan Karies Gigi pada
ne
ne
ne
nMulut
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Skripsiiliyang
berjudul
Gambaran Kebersihan
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Anak
Penderita
Down
Syndrome
di
SDLB
Negeri
Patrang
dan
SLB
Bintoro
t
t
t
p
hhttp Jember
hhttp
hhttp
h
PENGESAHAN
telah diuji dan disahkan oleh Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember pada:
: Jum’at .ac.cid
id
ca.cid.id Hari
ca.cid.id
.
a
a
.
.
j
j
j
a
e
e
e
n
nej.
nej. 2012
nej.
.bu.n
.bu.Januari
.bu.n
u
u
u
b
b
b
Tanggal
:
20
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
Tempat
: Fakultas Kedokteran
p
hthttp
hthGigi
ttp Universitas Jember
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.iddrg. Sulistiyani, M.Kes j.aca.cid.id
a
.
j
NIP 196601311996012001
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
Anggota
II,
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
Mengesahkan
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
drg.
Hj.
Herniyati,
M.Kes
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
NIP
195909061985032001
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
Anggota I,
drg. Kiswaluyo, M.Kes
NIP196708211996011001
d
Tim Penguji
aj.ca.ci .id
.
j
e
Ketua, b.un
une
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
drg. Niken Probosari, M.Kes
NIP 196702201999032001
Dekan,
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne Mulut dan Karies ilGigi
ne Anak Penderita Down
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Gambaran Kebersihan
pada
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Syndrome
di
SDLB
Negeri
Patrang
dan
SLB
Bintoro
Jember
;
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp Diska
h
RINGKASAN
Mawardiyanti; 071610101017; 44 halaman; Bagian Pedodonsia Fakultas Kedokteran
Gigi Universitas Jember.
Retardasi mental merupakan istilah yang dipakai terhadap orang yang
mempunyai batasan tertentu dalam fungsi mental, keterampilan komunikasi, menjaga
diri sendiri, dan keterampilan sosial. Retardasi mental yang terbanyak diakibatkan
kelainan kromosom yaitu down syndrome. Down syndrome merupakan 10-32% dari
penderita retardasi mental. Perkembangan anak dengan down syndrome, lebih lambat
dari anak normal. Keterlambatan perkembangan tersebut menjadikan penderita
retardasi mental tidak bisa menjaga kesehatan diri sendiri, sehingga kemungkinan
besar problema kesehatan gigi dan mulut banyak dijumpai pada penderita retardasi
mental. Penderita retardasi mental khususnya akibat down syndrome, sering kali
dijumpai keadaan maloklusi.
Penderita down syndrome mempunyai susunan geligi yang tidak beraturan, dan
ini merupakan faktor predisposisi dari retensi plak dan mempersulit upaya
menghilangkan plak. Macam maloklusi yang sering ditemukan adalah gangguan
pertumbuhan dentokraniofasial yaitu mikrodonsi, anomali struktur fasial, oligodontia,
prognatism, gigi berdesakan, gigitan silang dan gigitan terbuka. Berdasarkan berbagai
fenomena dari penderita down syndrome, sehingga peneliti ingin mengetahui
bagaimanakah gambaran kebersihan gigi dan mulut yang terjadi pada anak-anak
penderita down syndrome. Penelitian ini bertujuan untuk mempelajari gambaran
kebersihan mulut dan karies gigi pada anak-anak penderita down syndrome.
Jenis penelitian ini adalah penelitian deskriptif dengan pendekatan cross
sectional. Penelitian dilakukan pada bulan Desember-Juni 2011. Subyek penelitian
ialah anak-anak SLB penderita down syndrome di SDLB Negeri Patrang dan SLB
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
Bintoro Jember. Besar sampel yaitu 15 sampel di SDLB Negeri Patrang dan 9 sampel
di SLB Bintoro. Data hasil penelitian yang diperoleh ditabulasi dan dikelompokkan
berdasarkan tingkat kebersihan mulut dan tingkat karies gigi dalam bentuk tabel dan
gambar. Data tersebut kemudian diuji menggunakan uji korelasi Pearson untuk
mengetahui hubungan antara variabel-variabel diatas.
Gambaran kebersihan mulut pada anak penderita down syndrome secara garis
besar baik. Keadaan itu disebabkan oleh beberapa faktor misalnya keberhasilan orang
tua dalam mendidik anak tersebut untuk sejak dini menjaga kesehatan giginya.
Perawatan sejak awal dari dokter gigi dan perawatan sehari-hari di rumah dapat
memungkinkan individu dengan down syndrome dapat merasakan manfaat mulut
yang sehat. Gambaran karies gigi pada anak penderita down syndrome ialah rendah.
Hasil tersebut didukung pula oleh pernyataan Sitepu (2006), yang menyatakan bahwa
penderita down syndrome memiliki tingkat karies lebih rendah yaitu 1:3 dari saudara
kandungnya yaitu ditemukannya bebas karies pada penderita down syndrome dewasa
dan rendahnya jumlah streptococcus mutans dibandingkan dengan pasien karies gigi.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e atas segala karunia b
ne
ne
ne panjatkan kehadiratilAllah
nSWT
.bu.n
.bu.n
.bupenulis
.bu.n
u
u
u
u
Puji syukur
dan
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/Gambaran
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
rahmat
yang
telah
diberikan
sehingga
penulisan
skripsi
yang
berjudul
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
PRAKATA
Kebersihan Mulut dan Karies Gigi pada Anak Penderita Down Syndrome di SDLB
Bintoro
dengan
baik. Penulisan
id
ca.cid.id Negeri Patrang dan SLB
ca.cid.id Jember dapat terselesaikan
ca.cid
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. untuk memenuhi persyaratan
nej. akademis dalam rangka
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
skripsi
ini
dimaksudkan
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
menyelesaikan
program Strata Satuht(S1)
p
hthttp
hthttpUniversitas
http di Fakultas Kedokteran Gigi
h
Jember.
d
d
did terlepas atas bantuan cdari
d
Penyusunan skripsi
aj.ca.ci .id
aj.caini.ci .tidak
aj.a.ci .idberbagai pihak, oleh ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne
ne
ne terima kasih sedalam.bu.n
.bu.n
.bu.kesempatan
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
karena
itu
dalam
ini
penulis
menyampaikan
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
dalamnya
p
hhttp
hhttp kepada:
hhttp
h
1) drg. Hj Herniyati, M.Kes selaku Dekan Fakultas Kedokteran Gigi Universitas
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
2)
l
i
idgigili
//:d
p //
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j.
nej.
neUtama
nej. selaku Dosen Pembimbing
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
drg. Sulistiyani,
M.Kes
dan
drg.
Kiswaluyo,
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp selaku Dosen Pembimbing
p untuk
yang telah meluangkan
tp
hthttwaktu
hthtAnggota
hM.Kes
Jember;
h
memberikan pengarahan, bimbingan dan ilmu hingga terselesainya penulisan
d
d
d
d
skripsi ini;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne penguji atas saranilibdan
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bProbosari,
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3)
drg.
Niken
M.Kes
selaku
sekertaris
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
demi kesempurnaan
hhttp
hhskripsi
hpetunjuknya
ttp ini;
http
h
4) drg. Sulistiyani, M.Kes selaku Dosen Pembimbing Akademik yang telah
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
5)
idgigili
//:d
p //
id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
neej.
n
nej.
nej. Dasar Luar Biasa ilyang
.bu.n
.buSekolah
u
u
b
b
.
i
i
liibli.bu.unbeserta Staf Guru pengajar
l
i
i
Kepala ig
Sekolah
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
thttpmembantu
hmenjadi
hthttptelah memberikan izin hdan
tempat penelitian yang
ca.c.id mahasiswa;
membimbing selama
j.amenjadi
pelaksanaan penelitian;
id
d
aj.ca.ci .id 6)
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
:// /di
hthtp
ttp:/
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
id
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
. .id
.
Adik-adik yang e
telah
menjadi sampel epenelitian,
j.a.cacbersedia
j.a.cac.id terima kasih atas
.unnej
.u
liiblibkerjasamanya;
kesediaan
digigdan
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
7) Ibunda Suyanti dan Ayahanda Harnoto tercinta yang senantiasa memberikan
d
.cid.idoa
curahan kasih sayangac
dan
d serta dukungan baik secara
id maupun materiil j.aca.cid.id
ca.cid.moril
aj.ca.ci .id
a
.
.
.
j
j
j
a
.
.
e
e
e
e
n
n
n
n
ej.
e
ej dan ketulusan untukbkeberhasilanku;
ej
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
dengan
penuh
kesabaran
b
b
b
.
.
.
.
i
i
i
i
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
d
d
d
/
/
/
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
8) hAdikku
dan
thtp
p
hthtkeceriaan
hthtp
ttp:
ttp: tercinta Arif Bagus Adianto,
ttp: yang selalu menghadirkan
selalu mengajarkanku untuk bersyukur dan senantiasa berbagi.
ca.cid.id 9)
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
idd di saat susah maupun
idid
Seseorang yang selalu
dan selalu
.ac.c.iada
.ac.c.senangku
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
n
nej. terus berjuang dalam
nej.
nej.
.bu.n
.bu.menggapai
.bu.n
u
u
u
b
b
b
memotivasiku
untuk
cita-citaku,
Syahrul
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
Terima kasih yang tak
untuk kasih sayang,htdoa,
hMubarok.
hthterhingga
ttp
http dukungan
h
dan perhatiannya selama ini.
d
d
d
d
banyak
aj.ca.ci .id 10) Keluarga Budhe Mujiatin,
aj.ca.ci .idterima kasih karena telah
aj.ca.ci .idmembantuku saat di ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Jember.
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
11)hKeluarga
Besar Mbah Kabul dan
p
hhttpsegala doa
hhMbah
ttp Samijan, terima kasih untuk
http
h
dan dukungannya.
d.id
id.id sayang, doa dan
ca.cid.id
ca.kasih
ca.ciPranoto,
ca.cid.id 12) Keluarga Bapak Dwi
terima kasih untuk
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej.ini.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bselama
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
dukungannya
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttdi
thttp
p setiap keceriaan dan kesedihanku
p
13)hSahabat-sahabatku
yang selalu h
ada
hthttp Febrina
h
Rahayu, Meganita Utami, dan Rika Anggraini semangat dari kalian akan
d
d
d
d
ca.cid.imenjadi
memotivasiku untuk
yang lebih baik lagi;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
ajterus
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
ne
ne Anggreni dan Selviawati
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
14)
Kakak-kakakku
tersayang
di
kos
biru
Yulita
Resti
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhilmu
hKurnia,
ttp dan petuah yang kau bagihkepadaku;
http
http terima kasih untuk semua
h
15) Keluarga besar Bapak Sarida Nova (Kos Biru) yang telah memberiku tempat
id aku sayangi yang j.aca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cidyang
.
berteduh di Jember,j.akakak-kakak
kos dan adik-adikj.a
kos
a
.
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.
nkeceriaan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
telah
memberikan
hari-hariku.
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
p
hthttpAkbar dan
16)hKeluarga
besar KKN di Desahth
Suco
ttp Bayu, Yudha, Andri, Novi,
h
Isfahani terima kasih atas doa dan semangatnya semoga persaudaraan serta
d
d
d
ca.cid.id
aj.terjaga;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
silaturahmi kita tetap
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
17)
Teman-teman
yang
telah
membantu
penelitianku,
Febrina,
Mega,
Rika,
Aisyah,
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp tenaga
hZoraya,
hhtuntuk
hhttpAmel, dan Arum, terima kasih
http Andika, Swandini , Desiana,
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
dan waktu yang kalian luangkan untuk membantu penelitianku;
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
18) Teman-teman angkatan 2007 yang bersama-sama ingin meniti kesuksesan,
d
d
d
d
terima kasih atas semangat
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idyang kalian berikan; ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e membantu dalam menyelesaikan
u.n
ne
ne
nturut
ne skripsi ini;
.bu.n
.bu.n
.byang
.bu.n
u
u
u
u
19) Semua pihak
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
Penulis menyadari bahwa masih banyak kekurangan, oleh karena itu saran dan
d
penulis harapkan untuk
melengkapi
id
ca.cid.id kritik yang membangunj.aakan
ca.cid.isangat
ca.cid.membantu
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ej. ini. Semoga skripsibini
nej.
nskripsi
nej. memberikan manfaatilibagi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
dan
menyempurnakan
dapat
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Amin.
kitahsemua.
p
hthttp
hthttp
h
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
:
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Penulis
hhttp
hhtt
h
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
/
/
/
/
p
t
t
Jember,
p
hhttp20 Januari 2012
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Halaman
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
JUDUL
.........................................................................................
i
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
DAFTAR ISI
HALAMAN PERSEMBAHAN ....................................................................... ii
iv
ca.cid.id HALAMAN MOTTOj.......................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERNYATAAN
..........................................................................
v
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
vi
p
hthttp PEMBIMBINGAN .....................................................................
hthttp
hthttp
HALAMAN PENGESAHAN ..........................................................................
vii
d
d
d
d
viii
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id RINGKASAN ...................................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
PRAKATA
......................................................................................................
x
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
DAFTAR
xiii
p
hhttp
hhttp ISI ......................................................................................................
hhttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
DAFTAR TABEL ............................................................................................. xvi
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR GAMBAR.........................................................................................
xvii
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
nej.
nej.
nej....................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
DAFTAR
LAMPIRAN
xviii
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
BAB
1
hthttp
hthttp
hth1.ttpPENDAHULUAN................................................................................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
h
h
1.1 Latar Belakang ............................................................................ 1
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nnej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
liibli.bu.uPenelitian
1.3 ig
Tujuan
.........................................................................
3
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
3
hhtt
hhtt
hhtt 1.4 Manfaat Penelitian ......................................................................
.i
1.2 Rumusanj.Masalah
3
aca.ci .id .......................................................................
j.acac.id
BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA.....................................................................
4
.cid.iddan Mulut........................................................
caGigi
ca.cid.id
ca.cid.id
2.1 Kebersihan
4
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej. ...............................................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.1.1
Definisi
4
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
hthttp 2.1.2 Faktor-Faktor yang
hthttdan
hthttMempengaruhi
Kebersihan Gigi
Mulut .................................................................................
h
h
4
did
d
d
aj.ca.ci .Kebersihan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
2.1.3 Indikator
Gigi dan Mulut................................
6
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.2
Karies
Gigi...................................................................................
8
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
2.2.1 Definisi...............................................................................
8
h
2.2.2 Patogenesis Karies Gigi...................................................... 8
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
2.2.3 Indeks Karies Gigi.............................................................. 9
10
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
2.3.1
Definisi................................................................................
10
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.3.2
Faktor
yang
Mempengaruhi
Terjadinya
Karies
Gigi..........
11
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
id
.cid.id Anak-anak ...................................................
2.3 Karies Gigi
.acpada
.ac.c.id
2.3.3 Prevalensi Karies Gigi pada Anak-anak.............................
14
id
id
2.4 Anak Berkebutuhan
14
.ac.c.id Khusus (ABK) .........................................
.ac.c.id
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej. ...............................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2.4.1
Definisi
14
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Berkebutuhan Khusus (ABK)
15
tp
hthttp 2.4.2 Macam-macamhAnak
htht........
2.5 Down Syndrome ..........................................................................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
15
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
2.5.2
Klasifikasi
dan
Etiologi
......................................................
16
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
:p//:d
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.5.3 Gambaran Karakteristik
17
hhttp
hhtt
hhttp .....................................................
.id.id
.id
2.5.1 Definisi
15
j.ac c...............................................................................
j.ac c.id
h
2.5.4 Gejala Klinis ...................................................................... 17
d
d
ca.cid.id
19
a
.
j
a
a
e
e
e
nej.
nej. Khusus
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
2.6.1
Kesehatan
Gigi
pada
Anak
Berkebutuhan
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Temporer ...........................................................................
19
hthttp
hthttp
hthttp
c.ci .id ...............
c.ci .id
2.6 Kesehatan
pada Anak Berkebutuhan
j.aKhusus
j.aGigi
h
2.6.2 Kesehatan Gigi pada Anak Berkebutuhan Khusus
d
d
d
d
Permanen
19
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id...........................................................................
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne PENELITIAN........................................................
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
BAB
3.
METODOLOGI
20
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
20
hhttp
hhttp
hhttp3.1 Jenis Penelitian ...........................................................................
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
3.2 Rancangan Penelitian ................................................................
h
20
.cid.id Penelitian ..................................................
caWaktu
ca.cid.id
ca.cid.id
3.3 Tempat dan
20
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej. Penelitian ..............................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.3.1
Tempat
20
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 3.3.2 Waktu Penelitianhth................................................................
hthttp
20
ttp
h
3.4 Identifikasi Variabel Penelitian ................................................ 20
id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.4.2
Variabel
Karies
Gigi
...........................................................
21
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 3.5 Populasi dan Sampel Penelitian
hhtt
hhtt
..................................................
22
id
c. id
c. id
3.4.1 Variabel
20
ej.a.ac.Kebersihan Mulut ..................................................
ej.a.ac.
3.5.1
h
Populasi Penelitian ............................................................ 22
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
GAMBARAN KEBERSIHAN MULUT DAN KARIES GIGI PADA
ANAK PENDERITA DOWN SYNDROME DI SDLB NEGERI
PATRANG DAN SLB BINTORO JEMBER
(Penelitian Deskriptif)
SKRIPSI
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thtmemenuhi
diajukan
salah satu syarat untuk
tp
hthttpguna melengkapi tugas akhir hdan
hthmenyelesaikan
ttp
Program Strata Satu (S1) Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember
dan mencapai gelar sarjana Kedokteran Gigi
h
Oleh
Diska Mawardiyanti
NIM 071610101017
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne BAGIAN PEDODONSIA
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
FAKULTAS KEDOKTERAN
GIGI
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
UNIVERSITAS
JEMBER
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
2012
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
neKarya Tulis Ilmiah ini kepada:
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Kupersembahkan
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/:d
/karya
//:d
/SWT,
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
1.
Allah
dengan
taufik
dan
rahmat-Nya
saya
dapat
menyelesaikan
tulis
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
ca.cid.id 2.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
3.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
4.
idgigili
//:d
p //
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
5.
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
PERSEMBAHAN
ini;
Ibunda Suyanti, yang.atelah
membawaku ke dunia ini,.amengasuhku
dengan penuh
c.cid.id
c.cid.id
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
j.
nekasih
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
kasih sayang.
Terima
untuk
curahan
semangat,
pengorbanan,
serta
rangkaian
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
do’a
hidup ananda. Terima
hthttpyang senantiasa menyertaihthperjalanan
hthttp kasih tak
ttp
h
terhingga karena Ibunda selalu ada saat aku rapuh, selalu menopangku dan selalu
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
ej
nej
nteladani
nemenjalani
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
akan selalu
ananda
di
setiap
langkah
ananda
hidup.
Tidak
ada
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
yang
semua yang Ibundahberikan,
hhttpbisa ananda lakukan untukhhmembalas
ttp
http hanya
h
d
d
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
Ibunda, Amin;
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Ayahanda
Harnoto, sebagai sumber
hthttpinspirasi dan keteladanan.hthKarena
hthttp
ttp Ayah,
h
id
.idid kegigihan Ibunda
membantuku untuk jbangkit
.ac.c.idsaat aku terpuruk. Semangat
j.ac c.dan
terima kasih dan do’a yang bisa ananda haturkan. Semoga apa yang ananda
.i
.i
lakukan dan perjuangkan
j.ac c.iddan membanggakan
j.ac c.idsekarang bisa membahagiakan
ananda bisa menjadi perempuan yang kuat, tegar, dan selalu bersemangat dalam
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nej
nej dan kebahagiaan ananda.
nej pengorbanan demi keberhasilan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
untaian do’a
dan
segala
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
Tidak
hhAyah
hhtt untuk membalas semua yang
hhtt ada yang bisa ananda lakukan
tt berikan,
.i
.i .id tak terhingga atas kasih.asayang,
menjalani hidup. Terima
j cac.id semangat, nasehat,
j.acackasih
h
hanya terima kasih dan do’a yang bisa ananda haturkan. Semoga ananda bisa
id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
e
e
n
nej.
nejyang
nej.Bagus Adianto, terima
.bu.n
.bu.n
.bukasih
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Adikku tercinta
Arif
tak
terhingga
untuk
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp doa-doanya selama ini. hthMbak
hthttp
keceriaan,
motivasi, semangat hdan
ttp bangga
id
. .id tidak mengecewakan Ayah.
. .id
memberikan yang terbaik
j.acacdan
j.acacAmin;
h
mempunyai adik sepertimu. Semangat terus adikku sayang. Semoga kita selalu
id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
drg. Sulistiyani
M.Kes,
drg.
Kiswaluyo
M.Kes,
dan
drg.
Niken
Probosari,
M.Kes
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt kasih telah meluangkan waktu
hhtt untuk memberi pengarahanhdan
terima
htt bimbingan
id
ca.c.id untuk Ayah dan Ibu, Amin.
c. id
bisa memberikan yang
ej.a.terbaik
ej.a.ac.
sejak awal sampai selesainya penulisan karya tulis ini;
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
6. Syahrul Mubarok, terima kasih untuk semua curahan kasih sayang, motivasi,
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id bimbingan, dan doanya;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
neTK sampai PerguruaniliTinggi
neyang terhormat, yang iltelah
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
7. Guru-guruku
sejak
b
b
b
b
i
i
i
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
memberikan
ilmu,
mendidik
dan
membimbingku
dengan
penuh
kesabaran
dan
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
ca.cid.id 8.
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
9.
p
h
kasih sayang;
d
idid
Sahabat-sahabat terbaikku
Rahayu, Meganita .Utami,
ac.ci .iddan Rika Anggraini,
.ac.c.Febrina
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej. semangat, doa dan
nej. kalian;
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
terima kasih
atas
keceriaan,
dukungan
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Almamater
Fakultas KedokteranhtGigi
hthttp
hthttp menimba
http Universitas Jember, tempatku
h
ilmu.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e kaum hingga merekab.u.n
ne
ne tidak akan merubah keadaan
nsuatu
.bu.n
.bu.n
u
u
u
“ Sesungguhnya
Allah
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
merubah
keadaan
yang
ada
pada
diri
mereka
sendiri.”
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
MOTTO
(QS. Ar-Ra’d: 11)
*)
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. orang-orang yang beriman
nej. kamu dan orang-orang
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
“Allah
akan
meninggikan
diantara
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
yang diberi ilmu pengetahuan
beberapa derajat.” ht ttp
p
hthttp
hthttp
h
(QS. Al-Mujadalah: 11)
h
**)
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
.cid.id 1999. Al-Qur’an dan Terjemahnnya.
caIndonesia.
ca.cid.id *)Departemen Agama Republik
ca.cid.id Semarang: CV. Asy- j.aca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
Shyfa’
u.n
u.n
u.n
nej.
nej.
nej.
nej.
.
.bu.n
.
.
u
u
u
u
**)
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
b
b
Departemenig
Agama
AligQur’an
idgigili
idgig:iliPT
igili dan Terjemahannya. pSemarang
igili Republik Indonesia. 1998.
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
d
d
:
:
:
Kumudasworo
Grafindo.
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
________________________________
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id menyatakan dengan sesungguhnya
ca.cid.id bahwa karya ilmiah
ca.cid.idberjudul Gambaran j.aca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
yang
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
gigili dan Karies Gigi pada//Anak
ili
Kebersihan
Down Syndrome/ddiigiSDLB
idgigili
idMulut
idgigPenderita
gili
d
/:d
//:d
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
:
t
t
t
thttp adalah benar-benar hasilhthkarya
p
hthttp
ttp sendiri,
Negeri
Patrang dan SLB Bintoro hJember
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
PERNYATAAN
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
Saya
ini:
idgyang
idgigil
igil bertanda tangan dibawah
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
Nama : Diska Mawardiyanti
NIM
: 071610101017
kecuali jika dalam pengutipan substansi disebutkan sumbernya, dan belum pernah
d
d
d
id.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id diajukan pada institusiemanapun,
aj.ca.ci .id serta bukan karya jiplakan.
aj.ca.cSaya
.
.
.
.
j
j
j
j
bertanggung
jawab
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il kebenaran isinya sesuai
idgigil
idgigil
idgigdan
idgigil sikap ilmiah yang harus
atas keabsahan
dengan
d
//:dijunjung
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
tinggi.
h
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
dan paksaan dari pihak
mana pun serta bersedia mendapat
sanksi akademik jika neej.
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
iibli.bu.un
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
dikemudian
ig pernyataan ini tidak benar.
//d ig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/dig
/dig
/dhari
/
/
/
p
p
t
t
t
t
p://d
t
t
t
h
h
hthtp
t
ht
ht
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
h t
hhtt
Jember, 20 Januariht2012
Yang menyatakan,
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
Diska Mawardiyanti
d
a.ca.ci .id
NIM
ej.071610101017
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
GAMBARAN KEBERSIHAN MULUT DAN KARIES GIGI PADA
SYNDROME DI
NEGERI
d
id
ca.cid.id ANAK PENDERITA
ca.cid.iDOWN
ca.cidSDLB
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
PATRANG
nej.
nej. DAN SLB BINTORO
nejJEMBER
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
digigili
digigili
digigili
//:d
//dig
tp://://d
tp://://d
tp://://d
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
SKRIPSI
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
p
hthttp
hthttp
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
Oleh
id.id
.
ca.cid.id
c
a
a
c
.
.
j
j
a
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Diska Mawardiyanti
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hth071610101017
hthttp
ttp
NIM
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
l Kiswaluyo, M.Kes. //digigil
Pembimbing Anggota
:igdrg.
il
idgigDosen
digi
:p//:d
: /d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hthtp
hhtt
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
.idd
Pembimbing
Dosen e
Pembimbing
j.aj.cac.i Utama
.idd
c i
: drg. Sulistiyani,
ej.aj.ac.M.Kes.
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
e dan Karies Gigi pada
ne
ne
ne
nMulut
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Skripsiiliyang
berjudul
Gambaran Kebersihan
b
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Anak
Penderita
Down
Syndrome
di
SDLB
Negeri
Patrang
dan
SLB
Bintoro
t
t
t
p
hhttp Jember
hhttp
hhttp
h
PENGESAHAN
telah diuji dan disahkan oleh Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember pada:
: Jum’at .ac.cid
id
ca.cid.id Hari
ca.cid.id
.
a
a
.
.
j
j
j
a
e
e
e
n
nej.
nej. 2012
nej.
.bu.n
.bu.Januari
.bu.n
u
u
u
b
b
b
Tanggal
:
20
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
//:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
Tempat
: Fakultas Kedokteran
p
hthttp
hthGigi
ttp Universitas Jember
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.iddrg. Sulistiyani, M.Kes j.aca.cid.id
a
.
j
NIP 196601311996012001
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
d
Anggota
II,
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
Mengesahkan
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
drg.
Hj.
Herniyati,
M.Kes
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
NIP
195909061985032001
t
t
hhtt
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
Anggota I,
drg. Kiswaluyo, M.Kes
NIP196708211996011001
d
Tim Penguji
aj.ca.ci .id
.
j
e
Ketua, b.un
une
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
drg. Niken Probosari, M.Kes
NIP 196702201999032001
Dekan,
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne Mulut dan Karies ilGigi
ne Anak Penderita Down
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Gambaran Kebersihan
pada
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Syndrome
di
SDLB
Negeri
Patrang
dan
SLB
Bintoro
Jember
;
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp Diska
h
RINGKASAN
Mawardiyanti; 071610101017; 44 halaman; Bagian Pedodonsia Fakultas Kedokteran
Gigi Universitas Jember.
Retardasi mental merupakan istilah yang dipakai terhadap orang yang
mempunyai batasan tertentu dalam fungsi mental, keterampilan komunikasi, menjaga
diri sendiri, dan keterampilan sosial. Retardasi mental yang terbanyak diakibatkan
kelainan kromosom yaitu down syndrome. Down syndrome merupakan 10-32% dari
penderita retardasi mental. Perkembangan anak dengan down syndrome, lebih lambat
dari anak normal. Keterlambatan perkembangan tersebut menjadikan penderita
retardasi mental tidak bisa menjaga kesehatan diri sendiri, sehingga kemungkinan
besar problema kesehatan gigi dan mulut banyak dijumpai pada penderita retardasi
mental. Penderita retardasi mental khususnya akibat down syndrome, sering kali
dijumpai keadaan maloklusi.
Penderita down syndrome mempunyai susunan geligi yang tidak beraturan, dan
ini merupakan faktor predisposisi dari retensi plak dan mempersulit upaya
menghilangkan plak. Macam maloklusi yang sering ditemukan adalah gangguan
pertumbuhan dentokraniofasial yaitu mikrodonsi, anomali struktur fasial, oligodontia,
prognatism, gigi berdesakan, gigitan silang dan gigitan terbuka. Berdasarkan berbagai
fenomena dari penderita down syndrome, sehingga peneliti ingin mengetahui
bagaimanakah gambaran kebersihan gigi dan mulut yang terjadi pada anak-anak
penderita down syndrome. Penelitian ini bertujuan untuk mempelajari gambaran
kebersihan mulut dan karies gigi pada anak-anak penderita down syndrome.
Jenis penelitian ini adalah penelitian deskriptif dengan pendekatan cross
sectional. Penelitian dilakukan pada bulan Desember-Juni 2011. Subyek penelitian
ialah anak-anak SLB penderita down syndrome di SDLB Negeri Patrang dan SLB
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
Bintoro Jember. Besar sampel yaitu 15 sampel di SDLB Negeri Patrang dan 9 sampel
di SLB Bintoro. Data hasil penelitian yang diperoleh ditabulasi dan dikelompokkan
berdasarkan tingkat kebersihan mulut dan tingkat karies gigi dalam bentuk tabel dan
gambar. Data tersebut kemudian diuji menggunakan uji korelasi Pearson untuk
mengetahui hubungan antara variabel-variabel diatas.
Gambaran kebersihan mulut pada anak penderita down syndrome secara garis
besar baik. Keadaan itu disebabkan oleh beberapa faktor misalnya keberhasilan orang
tua dalam mendidik anak tersebut untuk sejak dini menjaga kesehatan giginya.
Perawatan sejak awal dari dokter gigi dan perawatan sehari-hari di rumah dapat
memungkinkan individu dengan down syndrome dapat merasakan manfaat mulut
yang sehat. Gambaran karies gigi pada anak penderita down syndrome ialah rendah.
Hasil tersebut didukung pula oleh pernyataan Sitepu (2006), yang menyatakan bahwa
penderita down syndrome memiliki tingkat karies lebih rendah yaitu 1:3 dari saudara
kandungnya yaitu ditemukannya bebas karies pada penderita down syndrome dewasa
dan rendahnya jumlah streptococcus mutans dibandingkan dengan pasien karies gigi.
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
e atas segala karunia b
ne
ne
ne panjatkan kehadiratilAllah
nSWT
.bu.n
.bu.n
.bupenulis
.bu.n
u
u
u
u
Puji syukur
dan
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/Gambaran
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
rahmat
yang
telah
diberikan
sehingga
penulisan
skripsi
yang
berjudul
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
PRAKATA
Kebersihan Mulut dan Karies Gigi pada Anak Penderita Down Syndrome di SDLB
Bintoro
dengan
baik. Penulisan
id
ca.cid.id Negeri Patrang dan SLB
ca.cid.id Jember dapat terselesaikan
ca.cid
ca.cid.id
.
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej. untuk memenuhi persyaratan
nej. akademis dalam rangka
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
skripsi
ini
dimaksudkan
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
menyelesaikan
program Strata Satuht(S1)
p
hthttp
hthttpUniversitas
http di Fakultas Kedokteran Gigi
h
Jember.
d
d
did terlepas atas bantuan cdari
d
Penyusunan skripsi
aj.ca.ci .id
aj.caini.ci .tidak
aj.a.ci .idberbagai pihak, oleh ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
n
ne
ne
ne
ne terima kasih sedalam.bu.n
.bu.n
.bu.kesempatan
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
karena
itu
dalam
ini
penulis
menyampaikan
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
dalamnya
p
hhttp
hhttp kepada:
hhttp
h
1) drg. Hj Herniyati, M.Kes selaku Dekan Fakultas Kedokteran Gigi Universitas
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
2)
l
i
idgigili
//:d
p //
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
j.
nej.
neUtama
nej. selaku Dosen Pembimbing
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
drg. Sulistiyani,
M.Kes
dan
drg.
Kiswaluyo,
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp selaku Dosen Pembimbing
p untuk
yang telah meluangkan
tp
hthttwaktu
hthtAnggota
hM.Kes
Jember;
h
memberikan pengarahan, bimbingan dan ilmu hingga terselesainya penulisan
d
d
d
d
skripsi ini;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne penguji atas saranilibdan
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bProbosari,
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
3)
drg.
Niken
M.Kes
selaku
sekertaris
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
demi kesempurnaan
hhttp
hhskripsi
hpetunjuknya
ttp ini;
http
h
4) drg. Sulistiyani, M.Kes selaku Dosen Pembimbing Akademik yang telah
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
5)
idgigili
//:d
p //
id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
neej.
n
nej.
nej. Dasar Luar Biasa ilyang
.bu.n
.buSekolah
u
u
b
b
.
i
i
liibli.bu.unbeserta Staf Guru pengajar
l
i
i
Kepala ig
Sekolah
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
thttpmembantu
hmenjadi
hthttptelah memberikan izin hdan
tempat penelitian yang
ca.c.id mahasiswa;
membimbing selama
j.amenjadi
pelaksanaan penelitian;
id
d
aj.ca.ci .id 6)
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
:// /di
hthtp
ttp:/
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
id
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
. .id
.
Adik-adik yang e
telah
menjadi sampel epenelitian,
j.a.cacbersedia
j.a.cac.id terima kasih atas
.unnej
.u
liiblibkerjasamanya;
kesediaan
digigdan
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
7) Ibunda Suyanti dan Ayahanda Harnoto tercinta yang senantiasa memberikan
d
.cid.idoa
curahan kasih sayangac
dan
d serta dukungan baik secara
id maupun materiil j.aca.cid.id
ca.cid.moril
aj.ca.ci .id
a
.
.
.
j
j
j
a
.
.
e
e
e
e
n
n
n
n
ej.
e
ej dan ketulusan untukbkeberhasilanku;
ej
u
u
u
u
n
n
n
n
.
.
.
.
u
u
u
u
dengan
penuh
kesabaran
b
b
b
.
.
.
.
i
i
i
i
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
idgiigl ilib
d
d
d
/
/
/
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
8) hAdikku
dan
thtp
p
hthtkeceriaan
hthtp
ttp:
ttp: tercinta Arif Bagus Adianto,
ttp: yang selalu menghadirkan
selalu mengajarkanku untuk bersyukur dan senantiasa berbagi.
ca.cid.id 9)
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
idd di saat susah maupun
idid
Seseorang yang selalu
dan selalu
.ac.c.iada
.ac.c.senangku
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
n
nej. terus berjuang dalam
nej.
nej.
.bu.n
.bu.menggapai
.bu.n
u
u
u
b
b
b
memotivasiku
untuk
cita-citaku,
Syahrul
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
Terima kasih yang tak
untuk kasih sayang,htdoa,
hMubarok.
hthterhingga
ttp
http dukungan
h
dan perhatiannya selama ini.
d
d
d
d
banyak
aj.ca.ci .id 10) Keluarga Budhe Mujiatin,
aj.ca.ci .idterima kasih karena telah
aj.ca.ci .idmembantuku saat di ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
Jember.
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
11)hKeluarga
Besar Mbah Kabul dan
p
hhttpsegala doa
hhMbah
ttp Samijan, terima kasih untuk
http
h
dan dukungannya.
d.id
id.id sayang, doa dan
ca.cid.id
ca.kasih
ca.ciPranoto,
ca.cid.id 12) Keluarga Bapak Dwi
terima kasih untuk
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej.
nej.
nej.ini.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bselama
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
dukungannya
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttdi
thttp
p setiap keceriaan dan kesedihanku
p
13)hSahabat-sahabatku
yang selalu h
ada
hthttp Febrina
h
Rahayu, Meganita Utami, dan Rika Anggraini semangat dari kalian akan
d
d
d
d
ca.cid.imenjadi
memotivasiku untuk
yang lebih baik lagi;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
ajterus
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
ne
ne Anggreni dan Selviawati
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
14)
Kakak-kakakku
tersayang
di
kos
biru
Yulita
Resti
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhilmu
hKurnia,
ttp dan petuah yang kau bagihkepadaku;
http
http terima kasih untuk semua
h
15) Keluarga besar Bapak Sarida Nova (Kos Biru) yang telah memberiku tempat
id aku sayangi yang j.aca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cidyang
.
berteduh di Jember,j.akakak-kakak
kos dan adik-adikj.a
kos
a
.
j
e
e
e
e
ej.
nej.
nej.
nkeceriaan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
telah
memberikan
hari-hariku.
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
//:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
p
hthttpAkbar dan
16)hKeluarga
besar KKN di Desahth
Suco
ttp Bayu, Yudha, Andri, Novi,
h
Isfahani terima kasih atas doa dan semangatnya semoga persaudaraan serta
d
d
d
ca.cid.id
aj.terjaga;
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
silaturahmi kita tetap
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
17)
Teman-teman
yang
telah
membantu
penelitianku,
Febrina,
Mega,
Rika,
Aisyah,
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
tp tenaga
hZoraya,
hhtuntuk
hhttpAmel, dan Arum, terima kasih
http Andika, Swandini , Desiana,
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
dan waktu yang kalian luangkan untuk membantu penelitianku;
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
18) Teman-teman angkatan 2007 yang bersama-sama ingin meniti kesuksesan,
d
d
d
d
terima kasih atas semangat
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .idyang kalian berikan; ej.aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e membantu dalam menyelesaikan
u.n
ne
ne
nturut
ne skripsi ini;
.bu.n
.bu.n
.byang
.bu.n
u
u
u
u
19) Semua pihak
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
Penulis menyadari bahwa masih banyak kekurangan, oleh karena itu saran dan
d
penulis harapkan untuk
melengkapi
id
ca.cid.id kritik yang membangunj.aakan
ca.cid.isangat
ca.cid.membantu
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
ej. ini. Semoga skripsibini
nej.
nskripsi
nej. memberikan manfaatilibagi
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
dan
menyempurnakan
dapat
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Amin.
kitahsemua.
p
hthttp
hthttp
h
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
:
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Penulis
hhttp
hhtt
h
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
/
/
/
/
p
t
t
Jember,
p
hhttp20 Januari 2012
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
Halaman
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
JUDUL
.........................................................................................
i
t
t
t
p
hhttp
hhttp
hhttp
h
DAFTAR ISI
HALAMAN PERSEMBAHAN ....................................................................... ii
iv
ca.cid.id HALAMAN MOTTOj.......................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
HALAMAN
PERNYATAAN
..........................................................................
v
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
//:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
HALAMAN
vi
p
hthttp PEMBIMBINGAN .....................................................................
hthttp
hthttp
HALAMAN PENGESAHAN ..........................................................................
vii
d
d
d
d
viii
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id RINGKASAN ...................................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
PRAKATA
......................................................................................................
x
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
DAFTAR
xiii
p
hhttp
hhttp ISI ......................................................................................................
hhttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
DAFTAR TABEL ............................................................................................. xvi
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id DAFTAR GAMBAR.........................................................................................
xvii
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
nej.
nej.
nej....................................................................................
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
DAFTAR
LAMPIRAN
xviii
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
BAB
1
hthttp
hthttp
hth1.ttpPENDAHULUAN................................................................................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
h
h
1.1 Latar Belakang ............................................................................ 1
d
d
ca.cid.id
a
.
j
.
.
.
e
e
e
nnej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
liibli.bu.uPenelitian
1.3 ig
Tujuan
.........................................................................
3
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
dig
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
3
hhtt
hhtt
hhtt 1.4 Manfaat Penelitian ......................................................................
.i
1.2 Rumusanj.Masalah
3
aca.ci .id .......................................................................
j.acac.id
BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA.....................................................................
4
.cid.iddan Mulut........................................................
caGigi
ca.cid.id
ca.cid.id
2.1 Kebersihan
4
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej. ...............................................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.1.1
Definisi
4
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
p
hthttp 2.1.2 Faktor-Faktor yang
hthttdan
hthttMempengaruhi
Kebersihan Gigi
Mulut .................................................................................
h
h
4
did
d
d
aj.ca.ci .Kebersihan
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
2.1.3 Indikator
Gigi dan Mulut................................
6
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
2.2
Karies
Gigi...................................................................................
8
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
2.2.1 Definisi...............................................................................
8
h
2.2.2 Patogenesis Karies Gigi...................................................... 8
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
2.2.3 Indeks Karies Gigi.............................................................. 9
10
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
2.3.1
Definisi................................................................................
10
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
2.3.2
Faktor
yang
Mempengaruhi
Terjadinya
Karies
Gigi..........
11
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
id
.cid.id Anak-anak ...................................................
2.3 Karies Gigi
.acpada
.ac.c.id
2.3.3 Prevalensi Karies Gigi pada Anak-anak.............................
14
id
id
2.4 Anak Berkebutuhan
14
.ac.c.id Khusus (ABK) .........................................
.ac.c.id
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej. ...............................................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
2.4.1
Definisi
14
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Berkebutuhan Khusus (ABK)
15
tp
hthttp 2.4.2 Macam-macamhAnak
htht........
2.5 Down Syndrome ..........................................................................
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
15
ca.cid.id
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
2.5.2
Klasifikasi
dan
Etiologi
......................................................
16
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:
:p//:d
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2.5.3 Gambaran Karakteristik
17
hhttp
hhtt
hhttp .....................................................
.id.id
.id
2.5.1 Definisi
15
j.ac c...............................................................................
j.ac c.id
h
2.5.4 Gejala Klinis ...................................................................... 17
d
d
ca.cid.id
19
a
.
j
a
a
e
e
e
nej.
nej. Khusus
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
2.6.1
Kesehatan
Gigi
pada
Anak
Berkebutuhan
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Temporer ...........................................................................
19
hthttp
hthttp
hthttp
c.ci .id ...............
c.ci .id
2.6 Kesehatan
pada Anak Berkebutuhan
j.aKhusus
j.aGigi
h
2.6.2 Kesehatan Gigi pada Anak Berkebutuhan Khusus
d
d
d
d
Permanen
19
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id...........................................................................
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne PENELITIAN........................................................
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
BAB
3.
METODOLOGI
20
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
p
20
hhttp
hhttp
hhttp3.1 Jenis Penelitian ...........................................................................
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
h
3.2 Rancangan Penelitian ................................................................
h
20
.cid.id Penelitian ..................................................
caWaktu
ca.cid.id
ca.cid.id
3.3 Tempat dan
20
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej. Penelitian ..............................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.3.1
Tempat
20
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 3.3.2 Waktu Penelitianhth................................................................
hthttp
20
ttp
h
3.4 Identifikasi Variabel Penelitian ................................................ 20
id
ca.cid.id
a
.
j
.
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.4.2
Variabel
Karies
Gigi
...........................................................
21
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 3.5 Populasi dan Sampel Penelitian
hhtt
hhtt
..................................................
22
id
c. id
c. id
3.4.1 Variabel
20
ej.a.ac.Kebersihan Mulut ..................................................
ej.a.ac.
3.5.1
h
Populasi Penelitian ............................................................ 22
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
h
idgiigliilib.
//:d
p //
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
giigliilib.
i
d
/
/
: /d
hthtp
ttp:/
h
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
//:d
/
/
p
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i