Pengaruh Pemberian Makanan yang Berbeda terhadap Pertumbuhan Ikan Mas, Cyprinus Capio L, dalam Bak Percobaan
kuselGsail:an tuge.s teralchir
illi .. セ@ ..
0
••••
dengan doll. -culus marnmie dan
kehangatall Imsih kelima
kakaklm ••.•.•
aida, -Co, bu thea, sonny
dan bu decley
sort8, konangnn kopada pappio
I,sj;?~x
s'l#'A>iSTm
z>ri.px 1 1.
:
B
I
R
A .
L
A R
U
DA1.AZ.I BAIT PTCOz2;.:A$: ( d i
d& GZIAl? 1:TIlXA .kTPXDJA )
p ' ~ ~ ~ ~ Gp.3-1;B:;R1-417
~ ~ T J ~ ~~::AI:A~~A$T yA$TG
B A
4
CYMII'T~JS
CIXPIO
"-'-"-----
--.-
5 3 . t j ~ i 3biubFng,-n
I;CI.;iR
IS.,
55iTF:id: TA3Il$l!Tk
.
Percoba.a.r b e r t u j u m ui?tu.k mengeta:hu.j. 2 e ~ i g a r u hi>el-!berian
n i k a n a n pix S e r b e d a t e r h a d a i ~!,ertux!:buh~.n i l r m mas.
Percoba-
all i n i d i l :...l~:::cn:,!;:n
da.&.n bak--bal% percobaan F a k u l t as Pe rilranan
I
1 n s t i t v . t P e r t a i i i s n Bogor s e l z n a satv. s e t e n g & bv.lm, m l a i
t a n g g a l 31 Olrtober 1978 s&mpai dengan t a n g g z l 1 2 D e s a ~ b e r
1378.
T~letodaranca.ngm yang digu_o.%ksn i e l a h Ran.caiiga1 Acak
~ e k g k a pdengan t i g ? " p e r l a k u a n &slam 'ciga ulzi.ngzlm.
m&anul,
Tiga jenis
y a i t u p e l l e t c m p m a antark? dedal: hz.1u.s dan mpa.s
t a h u , p e l l e t yang c!.iha,silira~io l e h i.ern'baga P e n e l i t i a n P e r i k a
n q Dzrst Bogor d m ? e l l e t y2ng dial?ju:-!r,m
o l e h ?~s.'cioiie.l Re
s e a r c h ~ o u n c i l(1:)77j s e b ~ , g a i;cerlula~.ar, g.aI.az1. p e r c o b a a n i n i .
P e n g a r c . t a i dil3i;vl;an
d+
terha,clni? _uer.t-onbuAem G.z:.la!~ vlruran b e r a t
pziijang t o t a l , fsk:tor k o g C i s i s e r t a m o r t z . l i t a s
.
Sebsgai
da?z. pen~mjz-,ngdil-nlrv!;eii pengul-uran 'terh;?.at d i b ~ c d i n gdv.?. pe;.la!.ru.eii
P a k t o r 1;ondis j. ;?&.a
laimiya.
d;hlr p e : r c o l ~ ~ z'cernyata.
~?
v.e?a.an?n, k e c u z , l i
pada p e n ~ b e r n~akman
i~
b e r u p a pel.l.et d a r i Lec~bz.ga.P e n e l i t i a n
P e r i k a n a a Darzt Bogor.
8
bebas d.alam air, kandungan amoniak dan ruang gerak.
NTAC (dalam Team Survai JJkologi Perikanan, 1977) menga-
takan, l'Fl1dungan karbon dioksidi1 babas dengan ukuran lebih
kecil dari 25 milligl°2lIl per l i tor masih dap8.t menj =in
kelangsungan
hidul) ibm.
Untnk 2.monialr, Pascocl HSN_セ[lᆪjLヲA@
"arcl0Yo, 1975) menger.lUki'~>.lal?.
Javra
y a i t u 23.1 1 1 hekt2.r d.m 49.102 t o n (knonpaous, 1 S 7 5 ) .
D i samping i t u , mina:t s e h a g i a x b e s a r Bol?suxcn akan i k m
mas - t e i ~ . t ~ f id. &
i Ja,~;a E a r a t , s s n g n t b e s a r .
Dari k e n y a t a a n ini,
pars, p e t a i i k ~ nb e r u s z h e densan b e r b a g a i c e r a a g a r d i s e t i a p
. . ikm- rr;: ..a d;.~a-Y cl.iJ~i;?gkat!i2~~.
kesenll~;l'ix~,yj:.oc:-o.irsi
Untuli menin@atl;al i3roduksi cl2:sat dils,!cuJ:r?a deugan bebe
r a p a c a r a , sa1a.h sa-LLIc c a ia25;:1 6el:gan
yang s e s u n i
.
-i:ellu.rut
..
------
-
;3el?yeLiz&r_i;nc.l::,znm
- ..--...1.. ,I 969)
Ya,shou.v (drl.z.rd i-Tzl.6j r a u l i ; ~..-. b.
dengau pemb c r i a1 nni:L::n~~n i:?r?l;?$knilpr o d r k s i ds:?:?,t d i t i q ; k a t k e n
m e n j z d i 600 $ dzri ;$rodc.L:,c;i n l a n i .
Akhj.r..-akhir iini, s e b a g i ~ n:)e -:mi i k a i nembe rilr an nakanan
t m b a h a n i;epa.da iir::d~ mas beru.:>~. csrcguren. deG2L h z l u s d m am-
?as t e h u .
Pads :;,-L
372.ng bers3s~e,nn, Lenbaga P e r . e l l t i a n
.
P e r i k a n a n Darat Bogor juga menggundxan s e j e n i s me1:zna.n dalam
bentulr p e l l e t unt~~!is e r a n g k a i a p e r c o b a m j ~ e ~ idilz.kvkan
g
.
(Jangkzrx~., persoos.1 c o m u n i c ~ . t i o n )
S e l m j u t n y z ITational
Research C o u n c i l ( 1 977), mengaijurkan r a n s m nz.ks;mn ddaam
bent*
p e l l e t vn.tuk pertwnbuhm i k c n raa,3.
Boranja,k 6s.-i beragunnya p i l i h a n j e n i s iilzkaaan yang da-.
p a t digundcsn untulr ri~enghasillianprodulisi iks.n
b a i k , ra.$:s.
212s
yang 1.eb:ih
p e n u l i s nelakulcsn s u a t u p e r c o b u n ~~.?-iig
bertujum
w ~ t v k??.eilgetz.hui j e n i s makanan man?. yang
L?.E,,?~
h z s i l p e r 4 ~ 1 ~ b u l ii~km
a n inas y ~ n gl e b i h c e p z t .
n~i!enberLkan
Daler~?h a 1 i n i ,
p i l i h a n d - i b a t a s i hanjia 2t:da j e n i s m a l ~ a ~ z ibe~ben-b~d.:
?
?ellet
c a l p w a n deda,lr h2.u.s d m ampas t a h u , j e n i s rn? !i:
i;;.hirz. !-rrnd~~:ngo.n pro~ e f i i s;';
h.. 3;y.n l"L::.ru.s be;'~:j.:;;~:;.
t e i n su.:.tu
SeC. ?ng!cz,n :iehrocdcr ( 1 575 ) zene-t:-lr::n
; e i n g:jfig l e b i h -iiingsi
( .-...~"..-*-.cl i 2 1 ~ Ei:I:li3,5
, ~
x,].arili ikz.11
~ 1 : 2 ~ 1i 1i 7 . i
:,.~?.t
;+xa -.:be
I 962) r~cn;;:?, kc !:;.
,
37
:...
;I
?I 42zhrz,
.1.i2C L.:. ,
;?1-ott.i.l?.. TIeaurv-t
;,:
6,:;ri
.
.
1:)i-:?.
$.i,ri
~:!.l
pro-
~?zk:;~.ai
d
P l' --1 . -, b
;L t i . ~ s b
;i-'-,-'
g.i,?:@rj.:1&z,n9 ];-,&c, ~~Sfi>b
6;x. !.:z?.
h,i.! .:.. $1.2
LI.?,!.;;:,?.:;~
a ~ i ~ a
.. n
2.::: c
vz ~ l g
jv.-,
A . L ' ~ . c ' ~ l r e c i l dil?ai?d.iiig l,, c?.;!~h .P.L
... ,
..1.
sj
.;:rLt:\i2,
e:
?;.
,j~.::j.ii.
: jv.25.
'x? p~2,:~-
( 3 ,?';???)x:,~~~~~!:~ii.~:~,ll-
:,
;.:,4.rl ~ c r n ~ : ~d: i, a-LZS 2 ,.1(>
il-. balTa1l
0
13 C, umwiinya. i k a n -tj.do.l; berlceingincm untuk ~-r;ller.atur a i r jimg
optiraxun vn'cuk budidey?. il:;2,,.n I-,,. .z, y:.i.tu
0
70 c , Sedanglcaz~aenuru:t R; rc?.j;rr;uli.a
ant arp. 23
be:rl;io?.r
.-
t c:~:l~~er.idv,air
( 1 97G)
0
yang o p t i n v ~ .berkj.sar ;xt?--,
, - i i . 20 .-. 25 C.
Uii-bulr b u d i d a y a i k a n
1-1. ;1;,
f:i butuhl:s.:n
lc;*rdunyzn o!:sig::e:ri
.bcrl~.l:i>.td a l a ? ? a.ir r:~.L::!ici -1 1j.i:i.c. r i i l ~ . i . ~ 132~
~ a ~ l?i t e r
( 8 .j v
i
a i 7
)
.
,
Y;.~~oLI.~'
( -i956 ) r??eng:p,-i.i..1~an
b i 1 2 Ban?.u.-
;,i
I
,.
- iacnc ;ij;; i O 9 5 x:;illig--, L ~ . i p~e ri
ng?n olcsigen 'ccrls,?:~it d.: l ? ~
I.i-ber 2.l::on r n e n . ~ i , i n'
I c i 8pj:i:n
. 1
I
$21.1 jr : ~ n z brii1:: J J ~ I - ~ L
l>?j.$i?.
I ~ : : z.:y;>
,
.
Sefian,ul.-.an
a*..
j-1: :.~ 2 . yq.iJ~,~?.
'!.)cricj-sa,r
:a..
-tarz. 6,s -- 9?0(Si:ii?i.;:lc, .1957).
Scl.:~,f~ntcripcrz:tu.r,
..
iilcn.~j..l>.t! ,ez.'ihe:cley ( 1
'?.? i .
::~
!r.,-?du,i-:
) , :,::>;:!:..::]a
n ol:sj.:;ci?
fc>,l:.i;
cyr.
-terl?,r~l-;;?
1Ffi$~ > ~ ? ~ ~ E ~ ~ ,7p>,22? I : ~ku.~.;fl:.~~.?~;..~~,
I:~L
L.., f ~ . i ; l ~!-7yLf1x~iiL:.::n
>:;l:cb
oj:i
c l j. 01~s
j.6. e,
8
bebas dalam a i r , kandungm anoni~tkd m ruang geralr.
-
VTAC (dalam Team S u r v a i 2kologi Perikanan, 1977) raenga-
t&m, lr~lidunganlsarbon dioksidr-? bebas dengm ukuran l e b i h
l r e c i l d a r i 25 m i l l i g - P E
kslangsungan
"ardcyc,
i
per l i t e r masili dap3.t m e n j m i n
d i n .
Unt~~lc
~ & ~ o n i a Pcscod
~c,
(c;;i;lfzw
1375 1 iiiengel;luE;;:l.;~a~diurml.;andungrn ; ~ m o n i a kd i
bawah s z t u n i l l i @ a m p e r
sungan hidup i k m
.
1 i . t ~ belur?
~ ) be:rbehqra b?.gi keI.,n.ng-
rn.so dcn!;,. a
-er1.aliua.n I aiixiyr: ~ c l a hme nuruli ( I,=pir?.n 5 )
Pei-tu~bulianys.ng kurzng c e l a t ~ a d aperla.l:uan
ding duc~,prlaliuaii laiimga, cliduga !:a;*enn
fi
.
dibali-.
mdcunali ber1c;:dar
p r o t e i n rendah dengall 1.cs.dar lrzrbohidrat gang t i n g g i .
Ne-.,
nurut P h i l l i p s ( 1972), m:~!rz?la.n b e r k z ~ b o h i d r a t ti.nggi kusmg
bailc d i b e r i k a n ke pada 'ikun, lcarcna kc tidzlc-nampuzln z l a t
pencernam ikan u n t ~ d rnci1gu.l~a.hk:,rboliidrat
secara efisien.
mei?jn.di o n e r s i
Penurunan berat pada p e r l a l a ~ a nA d a r i h a r i ke no1
s w p a i h a r i ire 2 8 (Gmbar 1 ), s e l a i n disebabkan oleh rendahnya kual it a s nakanan, d iduga nafsu melran i k a n berk ura.ng
a k i b a t memburulrnya k u a l i t z s a i r , terutar~lakadar oksigen
t e r l a r u t gang s ~ a g a trendah, s c p e r t i t e r t e r a pada Lampiran
6.
National Besearch Co-i~nc
il ( 1 977 ) nengatalcan bahtia 1ct.n-
dungm oksigen t c r l a r u t yang tidnlc menenulii kcbutuhan,
mempengaruhi keinginzn mclcoa i k a n
.
Nenurut Yashouv ( 1956 ) ,
b i l a kandungan olcsigen t e r l a r u t mencapai ukuran d i bawah
0,5 milligram per l i t e r , ~
~ ikan-ikan
k a
dapat lrehilangan
berat.
B i l a digunokan sebagei nL&anan tanbahan d i kolan,
nakanan c~mpurana n t a r a deeak hcalus dan a l p a s tahu, menurut
p e t a n i imsih memberilsan h a s i l yang baik.
Hal i t u d i duga
karena d i kolam t e n p a t p e t a n i nenanam ikan masih t e r d a p a t
makanan alami, sehingga kebutuhan i k a n a.lr,ul p r o t e i n n a s i h
daprat dipenuhi
.
Prosentase n o r t a l i t c s pada a k h i r pcrcobazn (Lampiran
7) menunjulzkan bahria ti&&t e r d a p a t perbedaan yang nyata
a n t a r a k e t i g a p e r l a k ~ .pada
~
t a r a f k e p r c a y a a n 95 $6
(Tabel 5 ) .
(Cabel 5.
i i n a l i s a Keraganan Nort a l i t a s pada .?l;hir
porcobaan
-
-.
Sunber
--
JK
db
i
i
KT
F Hitung
F (i),05)
_
Total
8
10.308
N i l a i Tengcah
1
7 442
Perlakum
2
Galat Percobaan
5
2 1 7 ~ 2 8 108,64
2.646,72
M o r t a l i t a s yang t e r j a d i se-a
0,21
5,79 ( n s )
529,74
percobzan, diduga
sebagai a k i b a t kandungan oksigen t e r l a r u t yang rendah
dan serangan p a r a s i t .
Penematan se1,ama percobazn t e r -
hadap i k a n yang t e l a h n a t i mcnunjuk!can bahwa s a l a h s a t u
penyebab m o r t a l i t a s adalah lcarena serangan g t h g o p t h i r i u e
sp.
P a m s i t tersebutmenyerang ba.k p e r c o b a n perlalsuan B
ulangan ke-3 sehingga nenyebabkan m o r t a l i t a , ~95 $.
Dengan d e n i l ~ i a nt e r n y a t a bahwa pencelupan ("dipping")
dengan f o r n a l i n 250 m i l l i g r m per l i t e r se1,una 10 n e n i t ,
t i d a k cukup e f e k t i f menberantas adanya Ichthsoth-
sp.
Dari percobaan untuk mengetahui pengaruh pemberian
ndisnan yang berbeda terhadap pertu?bv.han iltan mas se-
lama s a t u setengah bulan, di-pemleh beberapa kcsimpulan
sebagai berilcut :
1.
Pengar~thp a b e r i a n nalcanan berupa dedak ha1u.s dan
m p a s tahu, p e l l e t yeng dihasillcan oleh Lembaga
P e n e l i t i a n Perikanan Darat Bogor dsln p e l l e t yang
dianjurkan oleh National Research Council (1977)
terhadap pertmbuha.n r e l a t i f ikan mas t i d a k berbeda
nyata pada t a r a f kepcrcayaan 95
5. Nanun demikian,
p e a b e r i m makanan p e l l e t yang d i h a s i l k a n oleh
iembaga P e n c l i t i ~ nPerikanan Darat Bogor nenghasil!can pertmbuhan ik.an yeng l c b i h cepat dibanding
pemberian dur: j e n i s mal.canan l a i n n y a .
Sndangkan
pert~mbuhani k a n yang d i b e r i nakanan p e i i c t anjuran
Nationa.1 Research Council
(1977) l e b i h cepat d i
-
banding pemberian nalianan cmpuran dedak h a l u s dan
ampas t ahu,
2.
N i l a i f a k t o r k o n d i s i pada alrhir percobam yang d i h a s i l k a n akibad; penberian ndcanan c~unpur~m
dedak
h a i u s den arilpas tahu, p e l l e t yxng d i h a s i l k a n o l e h
Lembaga P e n e l i t i a n Perilranan i l a r a t Bogor dan p e l l e t
yang d i a n j u r k a n o l e h N a t i o n a l Research C o u n c i l
( 1977)
t e r n y a t a tidalc r.lenun jukkan perbedaan n i l a i
kegenulcan yang n y a t a pada t e . r a f lrepercayaen 95 q'o.
T e t a p i d a r i h a s i l perbandingan f a k t o r k o n d i s i pada
& h i r percobnan d i h a n d i n g e.~ralprcobnaiz, t c r n y a t a
bahwa p e n b e r i a n maks?iic.n berupa p e l l e t d a s i Lenbaga
P e n e l i t i a n Perilranan Dnrat Bogor mempcrlihatkan lcen a i k a n n i l a i kegenukan c l i & h i r percobaan.
Sedang-
kan dua ~ m b e r i a nnalr8ne.n l a i n n y a i ~ . e n p e r l i h a t k a n
p e n u r n a n n i l a i f a k t o r k o n d i s i d i a k h i r percobazn.
3.
M o r t a l i t a s yang t e r j a d i sela,na yercoba'an
akibat
pemberian t i g a j e n i s ndr8.nan yang berbeda, t e r n y a t a
t i d a k nemper l i h a t k a n perbedaan yang n y a t a pada t a r a f
kepercayaan 95 $.
illi .. セ@ ..
0
••••
dengan doll. -culus marnmie dan
kehangatall Imsih kelima
kakaklm ••.•.•
aida, -Co, bu thea, sonny
dan bu decley
sort8, konangnn kopada pappio
I,sj;?~x
s'l#'A>iSTm
z>ri.px 1 1.
:
B
I
R
A .
L
A R
U
DA1.AZ.I BAIT PTCOz2;.:A$: ( d i
d& GZIAl? 1:TIlXA .kTPXDJA )
p ' ~ ~ ~ ~ Gp.3-1;B:;R1-417
~ ~ T J ~ ~~::AI:A~~A$T yA$TG
B A
4
CYMII'T~JS
CIXPIO
"-'-"-----
--.-
5 3 . t j ~ i 3biubFng,-n
I;CI.;iR
IS.,
55iTF:id: TA3Il$l!Tk
.
Percoba.a.r b e r t u j u m ui?tu.k mengeta:hu.j. 2 e ~ i g a r u hi>el-!berian
n i k a n a n pix S e r b e d a t e r h a d a i ~!,ertux!:buh~.n i l r m mas.
Percoba-
all i n i d i l :...l~:::cn:,!;:n
da.&.n bak--bal% percobaan F a k u l t as Pe rilranan
I
1 n s t i t v . t P e r t a i i i s n Bogor s e l z n a satv. s e t e n g & bv.lm, m l a i
t a n g g a l 31 Olrtober 1978 s&mpai dengan t a n g g z l 1 2 D e s a ~ b e r
1378.
T~letodaranca.ngm yang digu_o.%ksn i e l a h Ran.caiiga1 Acak
~ e k g k a pdengan t i g ? " p e r l a k u a n &slam 'ciga ulzi.ngzlm.
m&anul,
Tiga jenis
y a i t u p e l l e t c m p m a antark? dedal: hz.1u.s dan mpa.s
t a h u , p e l l e t yang c!.iha,silira~io l e h i.ern'baga P e n e l i t i a n P e r i k a
n q Dzrst Bogor d m ? e l l e t y2ng dial?ju:-!r,m
o l e h ?~s.'cioiie.l Re
s e a r c h ~ o u n c i l(1:)77j s e b ~ , g a i;cerlula~.ar, g.aI.az1. p e r c o b a a n i n i .
P e n g a r c . t a i dil3i;vl;an
d+
terha,clni? _uer.t-onbuAem G.z:.la!~ vlruran b e r a t
pziijang t o t a l , fsk:tor k o g C i s i s e r t a m o r t z . l i t a s
.
Sebsgai
da?z. pen~mjz-,ngdil-nlrv!;eii pengul-uran 'terh;?.at d i b ~ c d i n gdv.?. pe;.la!.ru.eii
P a k t o r 1;ondis j. ;?&.a
laimiya.
d;hlr p e : r c o l ~ ~ z'cernyata.
~?
v.e?a.an?n, k e c u z , l i
pada p e n ~ b e r n~akman
i~
b e r u p a pel.l.et d a r i Lec~bz.ga.P e n e l i t i a n
P e r i k a n a a Darzt Bogor.
8
bebas d.alam air, kandungan amoniak dan ruang gerak.
NTAC (dalam Team Survai JJkologi Perikanan, 1977) menga-
takan, l'Fl1dungan karbon dioksidi1 babas dengan ukuran lebih
kecil dari 25 milligl°2lIl per l i tor masih dap8.t menj =in
kelangsungan
hidul) ibm.
Untnk 2.monialr, Pascocl HSN_セ[lᆪjLヲA@
"arcl0Yo, 1975) menger.lUki'~>.lal?.
Javra
y a i t u 23.1 1 1 hekt2.r d.m 49.102 t o n (knonpaous, 1 S 7 5 ) .
D i samping i t u , mina:t s e h a g i a x b e s a r Bol?suxcn akan i k m
mas - t e i ~ . t ~ f id. &
i Ja,~;a E a r a t , s s n g n t b e s a r .
Dari k e n y a t a a n ini,
pars, p e t a i i k ~ nb e r u s z h e densan b e r b a g a i c e r a a g a r d i s e t i a p
. . ikm- rr;: ..a d;.~a-Y cl.iJ~i;?gkat!i2~~.
kesenll~;l'ix~,yj:.oc:-o.irsi
Untuli menin@atl;al i3roduksi cl2:sat dils,!cuJ:r?a deugan bebe
r a p a c a r a , sa1a.h sa-LLIc c a ia25;:1 6el:gan
yang s e s u n i
.
-i:ellu.rut
..
------
-
;3el?yeLiz&r_i;nc.l::,znm
- ..--...1.. ,I 969)
Ya,shou.v (drl.z.rd i-Tzl.6j r a u l i ; ~..-. b.
dengau pemb c r i a1 nni:L::n~~n i:?r?l;?$knilpr o d r k s i ds:?:?,t d i t i q ; k a t k e n
m e n j z d i 600 $ dzri ;$rodc.L:,c;i n l a n i .
Akhj.r..-akhir iini, s e b a g i ~ n:)e -:mi i k a i nembe rilr an nakanan
t m b a h a n i;epa.da iir::d~ mas beru.:>~. csrcguren. deG2L h z l u s d m am-
?as t e h u .
Pads :;,-L
372.ng bers3s~e,nn, Lenbaga P e r . e l l t i a n
.
P e r i k a n a n Darat Bogor juga menggundxan s e j e n i s me1:zna.n dalam
bentulr p e l l e t unt~~!is e r a n g k a i a p e r c o b a m j ~ e ~ idilz.kvkan
g
.
(Jangkzrx~., persoos.1 c o m u n i c ~ . t i o n )
S e l m j u t n y z ITational
Research C o u n c i l ( 1 977), mengaijurkan r a n s m nz.ks;mn ddaam
bent*
p e l l e t vn.tuk pertwnbuhm i k c n raa,3.
Boranja,k 6s.-i beragunnya p i l i h a n j e n i s iilzkaaan yang da-.
p a t digundcsn untulr ri~enghasillianprodulisi iks.n
b a i k , ra.$:s.
212s
yang 1.eb:ih
p e n u l i s nelakulcsn s u a t u p e r c o b u n ~~.?-iig
bertujum
w ~ t v k??.eilgetz.hui j e n i s makanan man?. yang
L?.E,,?~
h z s i l p e r 4 ~ 1 ~ b u l ii~km
a n inas y ~ n gl e b i h c e p z t .
n~i!enberLkan
Daler~?h a 1 i n i ,
p i l i h a n d - i b a t a s i hanjia 2t:da j e n i s m a l ~ a ~ z ibe~ben-b~d.:
?
?ellet
c a l p w a n deda,lr h2.u.s d m ampas t a h u , j e n i s rn? !i:
i;;.hirz. !-rrnd~~:ngo.n pro~ e f i i s;';
h.. 3;y.n l"L::.ru.s be;'~:j.:;;~:;.
t e i n su.:.tu
SeC. ?ng!cz,n :iehrocdcr ( 1 575 ) zene-t:-lr::n
; e i n g:jfig l e b i h -iiingsi
( .-...~"..-*-.cl i 2 1 ~ Ei:I:li3,5
, ~
x,].arili ikz.11
~ 1 : 2 ~ 1i 1i 7 . i
:,.~?.t
;+xa -.:be
I 962) r~cn;;:?, kc !:;.
,
37
:...
;I
?I 42zhrz,
.1.i2C L.:. ,
;?1-ott.i.l?.. TIeaurv-t
;,:
6,:;ri
.
.
1:)i-:?.
$.i,ri
~:!.l
pro-
~?zk:;~.ai
d
P l' --1 . -, b
;L t i . ~ s b
;i-'-,-'
g.i,?:@rj.:1&z,n9 ];-,&c, ~~Sfi>b
6;x. !.:z?.
h,i.! .:.. $1.2
LI.?,!.;;:,?.:;~
a ~ i ~ a
.. n
2.::: c
vz ~ l g
jv.-,
A . L ' ~ . c ' ~ l r e c i l dil?ai?d.iiig l,, c?.;!~h .P.L
... ,
..1.
sj
.;:rLt:\i2,
e:
?;.
,j~.::j.ii.
: jv.25.
'x? p~2,:~-
( 3 ,?';???)x:,~~~~~!:~ii.~:~,ll-
:,
;.:,4.rl ~ c r n ~ : ~d: i, a-LZS 2 ,.1(>
il-. balTa1l
0
13 C, umwiinya. i k a n -tj.do.l; berlceingincm untuk ~-r;ller.atur a i r jimg
optiraxun vn'cuk budidey?. il:;2,,.n I-,,. .z, y:.i.tu
0
70 c , Sedanglcaz~aenuru:t R; rc?.j;rr;uli.a
ant arp. 23
be:rl;io?.r
.-
t c:~:l~~er.idv,air
( 1 97G)
0
yang o p t i n v ~ .berkj.sar ;xt?--,
, - i i . 20 .-. 25 C.
Uii-bulr b u d i d a y a i k a n
1-1. ;1;,
f:i butuhl:s.:n
lc;*rdunyzn o!:sig::e:ri
.bcrl~.l:i>.td a l a ? ? a.ir r:~.L::!ici -1 1j.i:i.c. r i i l ~ . i . ~ 132~
~ a ~ l?i t e r
( 8 .j v
i
a i 7
)
.
,
Y;.~~oLI.~'
( -i956 ) r??eng:p,-i.i..1~an
b i 1 2 Ban?.u.-
;,i
I
,.
- iacnc ;ij;; i O 9 5 x:;illig--, L ~ . i p~e ri
ng?n olcsigen 'ccrls,?:~it d.: l ? ~
I.i-ber 2.l::on r n e n . ~ i , i n'
I c i 8pj:i:n
. 1
I
$21.1 jr : ~ n z brii1:: J J ~ I - ~ L
l>?j.$i?.
I ~ : : z.:y;>
,
.
Sefian,ul.-.an
a*..
j-1: :.~ 2 . yq.iJ~,~?.
'!.)cricj-sa,r
:a..
-tarz. 6,s -- 9?0(Si:ii?i.;:lc, .1957).
Scl.:~,f~ntcripcrz:tu.r,
..
iilcn.~j..l>.t! ,ez.'ihe:cley ( 1
'?.? i .
::~
!r.,-?du,i-:
) , :,::>;:!:..::]a
n ol:sj.:;ci?
fc>,l:.i;
cyr.
-terl?,r~l-;;?
1Ffi$~ > ~ ? ~ ~ E ~ ~ ,7p>,22? I : ~ku.~.;fl:.~~.?~;..~~,
I:~L
L.., f ~ . i ; l ~!-7yLf1x~iiL:.::n
>:;l:cb
oj:i
c l j. 01~s
j.6. e,
8
bebas dalam a i r , kandungm anoni~tkd m ruang geralr.
-
VTAC (dalam Team S u r v a i 2kologi Perikanan, 1977) raenga-
t&m, lr~lidunganlsarbon dioksidr-? bebas dengm ukuran l e b i h
l r e c i l d a r i 25 m i l l i g - P E
kslangsungan
"ardcyc,
i
per l i t e r masili dap3.t m e n j m i n
d i n .
Unt~~lc
~ & ~ o n i a Pcscod
~c,
(c;;i;lfzw
1375 1 iiiengel;luE;;:l.;~a~diurml.;andungrn ; ~ m o n i a kd i
bawah s z t u n i l l i @ a m p e r
sungan hidup i k m
.
1 i . t ~ belur?
~ ) be:rbehqra b?.gi keI.,n.ng-
rn.so dcn!;,. a
-er1.aliua.n I aiixiyr: ~ c l a hme nuruli ( I,=pir?.n 5 )
Pei-tu~bulianys.ng kurzng c e l a t ~ a d aperla.l:uan
ding duc~,prlaliuaii laiimga, cliduga !:a;*enn
fi
.
dibali-.
mdcunali ber1c;:dar
p r o t e i n rendah dengall 1.cs.dar lrzrbohidrat gang t i n g g i .
Ne-.,
nurut P h i l l i p s ( 1972), m:~!rz?la.n b e r k z ~ b o h i d r a t ti.nggi kusmg
bailc d i b e r i k a n ke pada 'ikun, lcarcna kc tidzlc-nampuzln z l a t
pencernam ikan u n t ~ d rnci1gu.l~a.hk:,rboliidrat
secara efisien.
mei?jn.di o n e r s i
Penurunan berat pada p e r l a l a ~ a nA d a r i h a r i ke no1
s w p a i h a r i ire 2 8 (Gmbar 1 ), s e l a i n disebabkan oleh rendahnya kual it a s nakanan, d iduga nafsu melran i k a n berk ura.ng
a k i b a t memburulrnya k u a l i t z s a i r , terutar~lakadar oksigen
t e r l a r u t gang s ~ a g a trendah, s c p e r t i t e r t e r a pada Lampiran
6.
National Besearch Co-i~nc
il ( 1 977 ) nengatalcan bahtia 1ct.n-
dungm oksigen t c r l a r u t yang tidnlc menenulii kcbutuhan,
mempengaruhi keinginzn mclcoa i k a n
.
Nenurut Yashouv ( 1956 ) ,
b i l a kandungan olcsigen t e r l a r u t mencapai ukuran d i bawah
0,5 milligram per l i t e r , ~
~ ikan-ikan
k a
dapat lrehilangan
berat.
B i l a digunokan sebagei nL&anan tanbahan d i kolan,
nakanan c~mpurana n t a r a deeak hcalus dan a l p a s tahu, menurut
p e t a n i imsih memberilsan h a s i l yang baik.
Hal i t u d i duga
karena d i kolam t e n p a t p e t a n i nenanam ikan masih t e r d a p a t
makanan alami, sehingga kebutuhan i k a n a.lr,ul p r o t e i n n a s i h
daprat dipenuhi
.
Prosentase n o r t a l i t c s pada a k h i r pcrcobazn (Lampiran
7) menunjulzkan bahria ti&&t e r d a p a t perbedaan yang nyata
a n t a r a k e t i g a p e r l a k ~ .pada
~
t a r a f k e p r c a y a a n 95 $6
(Tabel 5 ) .
(Cabel 5.
i i n a l i s a Keraganan Nort a l i t a s pada .?l;hir
porcobaan
-
-.
Sunber
--
JK
db
i
i
KT
F Hitung
F (i),05)
_
Total
8
10.308
N i l a i Tengcah
1
7 442
Perlakum
2
Galat Percobaan
5
2 1 7 ~ 2 8 108,64
2.646,72
M o r t a l i t a s yang t e r j a d i se-a
0,21
5,79 ( n s )
529,74
percobzan, diduga
sebagai a k i b a t kandungan oksigen t e r l a r u t yang rendah
dan serangan p a r a s i t .
Penematan se1,ama percobazn t e r -
hadap i k a n yang t e l a h n a t i mcnunjuk!can bahwa s a l a h s a t u
penyebab m o r t a l i t a s adalah lcarena serangan g t h g o p t h i r i u e
sp.
P a m s i t tersebutmenyerang ba.k p e r c o b a n perlalsuan B
ulangan ke-3 sehingga nenyebabkan m o r t a l i t a , ~95 $.
Dengan d e n i l ~ i a nt e r n y a t a bahwa pencelupan ("dipping")
dengan f o r n a l i n 250 m i l l i g r m per l i t e r se1,una 10 n e n i t ,
t i d a k cukup e f e k t i f menberantas adanya Ichthsoth-
sp.
Dari percobaan untuk mengetahui pengaruh pemberian
ndisnan yang berbeda terhadap pertu?bv.han iltan mas se-
lama s a t u setengah bulan, di-pemleh beberapa kcsimpulan
sebagai berilcut :
1.
Pengar~thp a b e r i a n nalcanan berupa dedak ha1u.s dan
m p a s tahu, p e l l e t yeng dihasillcan oleh Lembaga
P e n e l i t i a n Perikanan Darat Bogor dsln p e l l e t yang
dianjurkan oleh National Research Council (1977)
terhadap pertmbuha.n r e l a t i f ikan mas t i d a k berbeda
nyata pada t a r a f kepcrcayaan 95
5. Nanun demikian,
p e a b e r i m makanan p e l l e t yang d i h a s i l k a n oleh
iembaga P e n c l i t i ~ nPerikanan Darat Bogor nenghasil!can pertmbuhan ik.an yeng l c b i h cepat dibanding
pemberian dur: j e n i s mal.canan l a i n n y a .
Sndangkan
pert~mbuhani k a n yang d i b e r i nakanan p e i i c t anjuran
Nationa.1 Research Council
(1977) l e b i h cepat d i
-
banding pemberian nalianan cmpuran dedak h a l u s dan
ampas t ahu,
2.
N i l a i f a k t o r k o n d i s i pada alrhir percobam yang d i h a s i l k a n akibad; penberian ndcanan c~unpur~m
dedak
h a i u s den arilpas tahu, p e l l e t yxng d i h a s i l k a n o l e h
Lembaga P e n e l i t i a n Perilranan i l a r a t Bogor dan p e l l e t
yang d i a n j u r k a n o l e h N a t i o n a l Research C o u n c i l
( 1977)
t e r n y a t a tidalc r.lenun jukkan perbedaan n i l a i
kegenulcan yang n y a t a pada t e . r a f lrepercayaen 95 q'o.
T e t a p i d a r i h a s i l perbandingan f a k t o r k o n d i s i pada
& h i r percobnan d i h a n d i n g e.~ralprcobnaiz, t c r n y a t a
bahwa p e n b e r i a n maks?iic.n berupa p e l l e t d a s i Lenbaga
P e n e l i t i a n Perilranan Dnrat Bogor mempcrlihatkan lcen a i k a n n i l a i kegenukan c l i & h i r percobaan.
Sedang-
kan dua ~ m b e r i a nnalr8ne.n l a i n n y a i ~ . e n p e r l i h a t k a n
p e n u r n a n n i l a i f a k t o r k o n d i s i d i a k h i r percobazn.
3.
M o r t a l i t a s yang t e r j a d i sela,na yercoba'an
akibat
pemberian t i g a j e n i s ndr8.nan yang berbeda, t e r n y a t a
t i d a k nemper l i h a t k a n perbedaan yang n y a t a pada t a r a f
kepercayaan 95 $.