Pengaruh Tingkat Pemberian Makanan Buatan terhadap Pertumbuhan dan Produksi Ikan Mas (Cyprinus carpio Linn) yang dipelihara di dalam Drum
I
PENGARUN TINGXAT PEMBEWIAN MAKANAN BUATAN TEWNADAP
-carpio Linn)
PEWTUMBUNAN DAN PXODIUKSl lKAN MAS (Cyprinus
YANG DIPELINBRA Dl DALAM DRUM
I
KARYA
ILMIAH
oleh
ERlGEMlUS PATONGLOAN
G 16.1191
I N S T I T U T P E R T A N I A N BOGOR
FAKULTAS
PERIKANAN
1984
PEPiGARUH TINGKAT PEMBERIAN MAKANAN GUATAN T E R H A ~ A P
PERTUMBUHAN DAN PRODUKSI IKAN M A S (-nus
-
carpi0 Linn)
YANG DIPELIHARA D I DALAM D R U M
KARYA I L M I A H
S e b a g a i S a l a h S a t u S y a r a t : u n t u k Memperol eh
G e l a r S a r j a n a pada F a k u l t a s P e r i k a n a n
I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
ERIGENIUS PATONGLOAN
C.
16 1191
Menyetu j u i
Dosen Pembimbing
,'
BAMBANG MURDIYANTO,
Ketua
E N A N G HARRIS, K e t u a
-
-Tanggal l u l u s
G,
Anggota
ERIGENIUS PATOEGLOAN.
P e n g a r u h T i n g k a t P e m b e r i a n M.akan-
a n B u a t a n t e r h a d a p P e r t u m b u h a n d a n P r o d u k s i I k a n Mas
( C y p r i n u s c a r p i o L i n n ) y a n g D i p e l i h a r a d i d a l a m Drum
( D i b a w a h b i m b i n g a n E N A N G HARRIS s e b a g a i k e t u a , d a n
DARNAS DAKA s e b a g a i a n g g o t a ) .
Penel i t i a n i n i b e r t u j u a n untu k mengetahui pengaru h
t i n g k a t p e m b e r i a n makanan b u a t a n t e r h a d a p pertumbuhan
d a n p r o d u k s i i k a n mas,
yang d i p e l i h a r a d i dalam drum.
P e r c o b a a n d i l aku k a n d i p e r k o l a m a n S h i d o r a ,
C i a m p e a U d i k,
Kabupaten Bogor selama 8 minggu y a i t u d a r i t a n g g a l 3 0
S e p t e m b e r s a m p a i 25 Nopember 1 3 8 3 .
Wadah y a n g d i g u n a k a n u n t u k p e n e l i t i a n a d a l a h d r u m
p l a s t i k O e r b e n t u k s i l i n d e r d e n g a n v o l u m e t o t a l 1 2 5 1 it e r
sebanyak 1 2 buah.
liter,
S e t i a p drum d i i s i a i r sebanyak 100
dan d e b i t a i r dipertahankan sebesar 1 0 l i t e r per
m e n i t u n t u k s e t i a p drum.
r i saluran irigasi.
A i r yang d i g u n a k a n b e r a s a l da-
P e m b e r s i h a n wadah d i l a k u k a n s e k a l i
seminggu.
Rancangan percobaan yang digunakan a d a l a h Rancangan
Acak L e n g k a p (RAL) dengan 4 p e r l a k u a n d a n 3 u l a n g a n .
P e r l a k u a n d a l a m ha1 i n i a d a l a h t i n g k a t p e m b e r i a n m a k a n a n
s e b a n y a k 0,
2,
4, dan 6 % d a r i b e r a t t u b u h p e r h a r i .
K h u s u s u n t u k t i n g k a t p e m b e r i a n rnakanan 0 %,
iii
akan d i l i h a t
a p a k a h p r o t e i n , l e m a k , a t a u k a h k a r b o h i d r a t yang d i g u n a kan s e b a g a i s u m b e r e n e r g i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p .
M a k a n a n b u a t a n y a n g d i g u n a k a n b e r u p a p e l e t ( Comf e e d ) , s e d a n g k a n f r e k w e n s i pemberian makanan 5 k a l i s e h a r i y a i t u pada pukul c60°,
C915, 1z3',
1 5 4 5 , d a n 1 90 0 .
P e n y e s u a i a n ransurn d i l a k u k a n 1 4 h a r i s e k a l i , y a i t u s e t e l a h penimbangan ikan.
B e r a t awal r a t a - r a t a
ikan perco-
baan 1 3 5 , 6 5 gram, p a d a t penebaran 22 ekor a t a u s e b e r a t
3 kg p e r wadah.
Kual i t a s a i r d i u k u r p a d a a w a l , p e r t e n g a -
han, d a n a k h i r penel i t i a n .
tiasil perbandingan l a j u pertumbuhan h a r i a n i n d i v i d u ,
p r o d u k s i , perturnbuhan b e r a t d a n panjang rnutlak i n d i v i d u
d a r i s e t i a p p e r l a kuan menunju kkan p e r b e d a a n s a n g a t n y a t a
a n t a r a t i n g k a t pernberian makanan 0 % d e n g a n k e t i g a p e r l a k u a n p e r n b e r i a n rnakanan s e b a n y a k 2 , 4 , d a n 6 %,
k e p e r c a y a a n 99%.
pada t a r a f
Sedangkan a n t a r k e t i g a p e r l a k u a n 2, 4 ,
d a n 6 % makanan, t i d a k menunjukkan p e r b e d a a n n y a t a pada
t a r a f k e p e r c a y a a n 95%.
Untu k k e e m p a t p a r a m e t e r y a n g d i -
b a n d i n g kan d i a t a s , t e r d a p a t k e c e n d e r u n g a n mer?ing,kat d e ngan makin banyaknya makanan yang d i b e r i k a n .
Kelangsungan hidup d a n r e t e n s i p r o t e i n t i d a k menunjukkan
p e r b e d a a n a n t a r p e r l a k u a n , namun p a d a p e r h i t u n g a n t e r l i h a t bahwa n i l a i t e r t i n g g i r e t e n s i p r o t e i n d i c a p a i o l e h
p e r l a k u a n p e m b e r i a n m a k a n a n 2 % y a i t u 1 4 , 1 3 %.
P e r b a n d i n g a n k e e f i s i e n a n pemberian makanan memberiiv
kan h a s i l bahwa t e r d a p a t p e r b e d a a n n y a t a a n t a r p e r l a k u a n
dengan n i l a i t e r t i n g g i d i c a p a i o l e h perlakuan pemberian
makanan 2% s e b e s a r 4 0 , 9 6 %. S e l a n j u t n y a a n a l i s a r e t e n s i l e m a k d a n r e t e n s i e n e r g i m e n y i m p u l k a n bahwa t e r d a p a t
p e r b e d a a n a n t a r a p e r l a k u a n p e m b e r i a n makanan 2 % d e n g a n
6 %,
t e t a p i u n t u k p e r l a k u a n p e m b e r i a n makanan 4 % d e n g a n
2 % t i d a k m e n u n j u k k a n p e r b e d a a n pada t a r a f k e p e r c a y a a n
95%.
Dari dua parameter t e r a k h i r t e r s e b u t , t e r l i h a t
bahwa n i l a i t e r t i n g g i j u g a p a d a t i n g k a t p e m b e r i a n makana n 2 % b e r t u r u t - t u r u t s e b e s a r 1 2 2 , 6 7 %,
d a n 2 4 , 7 7 %.
D a r i p e n e l i t i a n i n i d i p e r o l e h i n f o r m a s i bahwa i k a n
mas membutuhkan makanan s e b a n y a k 0 , 3 6 8 % d a r i b e r a t t u b u h
p e r h a r i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p , d a n 1.35
pertumbuhan optimum.
% untuk
D i s a m p i n g i t u d i s i m p u l kan bahwa
i k a n mas m e r u b a h p r o t e i n d a l a m t u b u h m e n j a d i l e m a k , s e b a g a i c a d a n g a n e n e r g i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p .
Hal
i n i t e r l iha t p a d a i k a n y a n g d i l a p a r kan d i m a n a t e r j a d i p e n u r u n a n k a n d u n g a n p r o t e i n t u b u h s e b e s a r 1 7 3 , 1 6 3 g p e r wadah.
S e l ama p e n e l i t i a n p a r a m e t e r k u a l i t a s a i r y a n g d i u k u r
y a i t u s u h u , o k s i g e n t e r l a r u t , d a n pH, m e n u n j u k k a n bahwa
t e r d a p a t p e r u b a h a n k a d a r o k s i g e n t e r l a r u t pada p a g i d a n
s o r e h a r i y a n g c u k u p b e s a r , s e r t a pH a i r y a n g r e n d a h , d a n
d i d u g a merupakan penyebab pertumbuhan i k a n menjadi l a m b a t .
I
PENGARUN TINGXAT PEMBEWIAN MAKANAN BUATAN TEWNADAP
-carpio Linn)
PEWTUMBUNAN DAN PXODIUKSl lKAN MAS (Cyprinus
YANG DIPELINBRA Dl DALAM DRUM
I
KARYA
ILMIAH
oleh
ERlGEMlUS PATONGLOAN
G 16.1191
I N S T I T U T P E R T A N I A N BOGOR
FAKULTAS
PERIKANAN
1984
PEPiGARUH TINGKAT PEMBERIAN MAKANAN GUATAN T E R H A ~ A P
PERTUMBUHAN DAN PRODUKSI IKAN M A S (-nus
-
carpi0 Linn)
YANG DIPELIHARA D I DALAM D R U M
KARYA I L M I A H
S e b a g a i S a l a h S a t u S y a r a t : u n t u k Memperol eh
G e l a r S a r j a n a pada F a k u l t a s P e r i k a n a n
I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
ERIGENIUS PATONGLOAN
C.
16 1191
Menyetu j u i
Dosen Pembimbing
,'
BAMBANG MURDIYANTO,
Ketua
E N A N G HARRIS, K e t u a
-
-Tanggal l u l u s
G,
Anggota
ERIGENIUS PATOEGLOAN.
P e n g a r u h T i n g k a t P e m b e r i a n M.akan-
a n B u a t a n t e r h a d a p P e r t u m b u h a n d a n P r o d u k s i I k a n Mas
( C y p r i n u s c a r p i o L i n n ) y a n g D i p e l i h a r a d i d a l a m Drum
( D i b a w a h b i m b i n g a n E N A N G HARRIS s e b a g a i k e t u a , d a n
DARNAS DAKA s e b a g a i a n g g o t a ) .
Penel i t i a n i n i b e r t u j u a n untu k mengetahui pengaru h
t i n g k a t p e m b e r i a n makanan b u a t a n t e r h a d a p pertumbuhan
d a n p r o d u k s i i k a n mas,
yang d i p e l i h a r a d i dalam drum.
P e r c o b a a n d i l aku k a n d i p e r k o l a m a n S h i d o r a ,
C i a m p e a U d i k,
Kabupaten Bogor selama 8 minggu y a i t u d a r i t a n g g a l 3 0
S e p t e m b e r s a m p a i 25 Nopember 1 3 8 3 .
Wadah y a n g d i g u n a k a n u n t u k p e n e l i t i a n a d a l a h d r u m
p l a s t i k O e r b e n t u k s i l i n d e r d e n g a n v o l u m e t o t a l 1 2 5 1 it e r
sebanyak 1 2 buah.
liter,
S e t i a p drum d i i s i a i r sebanyak 100
dan d e b i t a i r dipertahankan sebesar 1 0 l i t e r per
m e n i t u n t u k s e t i a p drum.
r i saluran irigasi.
A i r yang d i g u n a k a n b e r a s a l da-
P e m b e r s i h a n wadah d i l a k u k a n s e k a l i
seminggu.
Rancangan percobaan yang digunakan a d a l a h Rancangan
Acak L e n g k a p (RAL) dengan 4 p e r l a k u a n d a n 3 u l a n g a n .
P e r l a k u a n d a l a m ha1 i n i a d a l a h t i n g k a t p e m b e r i a n m a k a n a n
s e b a n y a k 0,
2,
4, dan 6 % d a r i b e r a t t u b u h p e r h a r i .
K h u s u s u n t u k t i n g k a t p e m b e r i a n rnakanan 0 %,
iii
akan d i l i h a t
a p a k a h p r o t e i n , l e m a k , a t a u k a h k a r b o h i d r a t yang d i g u n a kan s e b a g a i s u m b e r e n e r g i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p .
M a k a n a n b u a t a n y a n g d i g u n a k a n b e r u p a p e l e t ( Comf e e d ) , s e d a n g k a n f r e k w e n s i pemberian makanan 5 k a l i s e h a r i y a i t u pada pukul c60°,
C915, 1z3',
1 5 4 5 , d a n 1 90 0 .
P e n y e s u a i a n ransurn d i l a k u k a n 1 4 h a r i s e k a l i , y a i t u s e t e l a h penimbangan ikan.
B e r a t awal r a t a - r a t a
ikan perco-
baan 1 3 5 , 6 5 gram, p a d a t penebaran 22 ekor a t a u s e b e r a t
3 kg p e r wadah.
Kual i t a s a i r d i u k u r p a d a a w a l , p e r t e n g a -
han, d a n a k h i r penel i t i a n .
tiasil perbandingan l a j u pertumbuhan h a r i a n i n d i v i d u ,
p r o d u k s i , perturnbuhan b e r a t d a n panjang rnutlak i n d i v i d u
d a r i s e t i a p p e r l a kuan menunju kkan p e r b e d a a n s a n g a t n y a t a
a n t a r a t i n g k a t pernberian makanan 0 % d e n g a n k e t i g a p e r l a k u a n p e r n b e r i a n rnakanan s e b a n y a k 2 , 4 , d a n 6 %,
k e p e r c a y a a n 99%.
pada t a r a f
Sedangkan a n t a r k e t i g a p e r l a k u a n 2, 4 ,
d a n 6 % makanan, t i d a k menunjukkan p e r b e d a a n n y a t a pada
t a r a f k e p e r c a y a a n 95%.
Untu k k e e m p a t p a r a m e t e r y a n g d i -
b a n d i n g kan d i a t a s , t e r d a p a t k e c e n d e r u n g a n mer?ing,kat d e ngan makin banyaknya makanan yang d i b e r i k a n .
Kelangsungan hidup d a n r e t e n s i p r o t e i n t i d a k menunjukkan
p e r b e d a a n a n t a r p e r l a k u a n , namun p a d a p e r h i t u n g a n t e r l i h a t bahwa n i l a i t e r t i n g g i r e t e n s i p r o t e i n d i c a p a i o l e h
p e r l a k u a n p e m b e r i a n m a k a n a n 2 % y a i t u 1 4 , 1 3 %.
P e r b a n d i n g a n k e e f i s i e n a n pemberian makanan memberiiv
kan h a s i l bahwa t e r d a p a t p e r b e d a a n n y a t a a n t a r p e r l a k u a n
dengan n i l a i t e r t i n g g i d i c a p a i o l e h perlakuan pemberian
makanan 2% s e b e s a r 4 0 , 9 6 %. S e l a n j u t n y a a n a l i s a r e t e n s i l e m a k d a n r e t e n s i e n e r g i m e n y i m p u l k a n bahwa t e r d a p a t
p e r b e d a a n a n t a r a p e r l a k u a n p e m b e r i a n makanan 2 % d e n g a n
6 %,
t e t a p i u n t u k p e r l a k u a n p e m b e r i a n makanan 4 % d e n g a n
2 % t i d a k m e n u n j u k k a n p e r b e d a a n pada t a r a f k e p e r c a y a a n
95%.
Dari dua parameter t e r a k h i r t e r s e b u t , t e r l i h a t
bahwa n i l a i t e r t i n g g i j u g a p a d a t i n g k a t p e m b e r i a n makana n 2 % b e r t u r u t - t u r u t s e b e s a r 1 2 2 , 6 7 %,
d a n 2 4 , 7 7 %.
D a r i p e n e l i t i a n i n i d i p e r o l e h i n f o r m a s i bahwa i k a n
mas membutuhkan makanan s e b a n y a k 0 , 3 6 8 % d a r i b e r a t t u b u h
p e r h a r i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p , d a n 1.35
pertumbuhan optimum.
% untuk
D i s a m p i n g i t u d i s i m p u l kan bahwa
i k a n mas m e r u b a h p r o t e i n d a l a m t u b u h m e n j a d i l e m a k , s e b a g a i c a d a n g a n e n e r g i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p .
Hal
i n i t e r l iha t p a d a i k a n y a n g d i l a p a r kan d i m a n a t e r j a d i p e n u r u n a n k a n d u n g a n p r o t e i n t u b u h s e b e s a r 1 7 3 , 1 6 3 g p e r wadah.
S e l ama p e n e l i t i a n p a r a m e t e r k u a l i t a s a i r y a n g d i u k u r
y a i t u s u h u , o k s i g e n t e r l a r u t , d a n pH, m e n u n j u k k a n bahwa
t e r d a p a t p e r u b a h a n k a d a r o k s i g e n t e r l a r u t pada p a g i d a n
s o r e h a r i y a n g c u k u p b e s a r , s e r t a pH a i r y a n g r e n d a h , d a n
d i d u g a merupakan penyebab pertumbuhan i k a n menjadi l a m b a t .
PENGARUN TINGXAT PEMBEWIAN MAKANAN BUATAN TEWNADAP
-carpio Linn)
PEWTUMBUNAN DAN PXODIUKSl lKAN MAS (Cyprinus
YANG DIPELINBRA Dl DALAM DRUM
I
KARYA
ILMIAH
oleh
ERlGEMlUS PATONGLOAN
G 16.1191
I N S T I T U T P E R T A N I A N BOGOR
FAKULTAS
PERIKANAN
1984
PEPiGARUH TINGKAT PEMBERIAN MAKANAN GUATAN T E R H A ~ A P
PERTUMBUHAN DAN PRODUKSI IKAN M A S (-nus
-
carpi0 Linn)
YANG DIPELIHARA D I DALAM D R U M
KARYA I L M I A H
S e b a g a i S a l a h S a t u S y a r a t : u n t u k Memperol eh
G e l a r S a r j a n a pada F a k u l t a s P e r i k a n a n
I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
ERIGENIUS PATONGLOAN
C.
16 1191
Menyetu j u i
Dosen Pembimbing
,'
BAMBANG MURDIYANTO,
Ketua
E N A N G HARRIS, K e t u a
-
-Tanggal l u l u s
G,
Anggota
ERIGENIUS PATOEGLOAN.
P e n g a r u h T i n g k a t P e m b e r i a n M.akan-
a n B u a t a n t e r h a d a p P e r t u m b u h a n d a n P r o d u k s i I k a n Mas
( C y p r i n u s c a r p i o L i n n ) y a n g D i p e l i h a r a d i d a l a m Drum
( D i b a w a h b i m b i n g a n E N A N G HARRIS s e b a g a i k e t u a , d a n
DARNAS DAKA s e b a g a i a n g g o t a ) .
Penel i t i a n i n i b e r t u j u a n untu k mengetahui pengaru h
t i n g k a t p e m b e r i a n makanan b u a t a n t e r h a d a p pertumbuhan
d a n p r o d u k s i i k a n mas,
yang d i p e l i h a r a d i dalam drum.
P e r c o b a a n d i l aku k a n d i p e r k o l a m a n S h i d o r a ,
C i a m p e a U d i k,
Kabupaten Bogor selama 8 minggu y a i t u d a r i t a n g g a l 3 0
S e p t e m b e r s a m p a i 25 Nopember 1 3 8 3 .
Wadah y a n g d i g u n a k a n u n t u k p e n e l i t i a n a d a l a h d r u m
p l a s t i k O e r b e n t u k s i l i n d e r d e n g a n v o l u m e t o t a l 1 2 5 1 it e r
sebanyak 1 2 buah.
liter,
S e t i a p drum d i i s i a i r sebanyak 100
dan d e b i t a i r dipertahankan sebesar 1 0 l i t e r per
m e n i t u n t u k s e t i a p drum.
r i saluran irigasi.
A i r yang d i g u n a k a n b e r a s a l da-
P e m b e r s i h a n wadah d i l a k u k a n s e k a l i
seminggu.
Rancangan percobaan yang digunakan a d a l a h Rancangan
Acak L e n g k a p (RAL) dengan 4 p e r l a k u a n d a n 3 u l a n g a n .
P e r l a k u a n d a l a m ha1 i n i a d a l a h t i n g k a t p e m b e r i a n m a k a n a n
s e b a n y a k 0,
2,
4, dan 6 % d a r i b e r a t t u b u h p e r h a r i .
K h u s u s u n t u k t i n g k a t p e m b e r i a n rnakanan 0 %,
iii
akan d i l i h a t
a p a k a h p r o t e i n , l e m a k , a t a u k a h k a r b o h i d r a t yang d i g u n a kan s e b a g a i s u m b e r e n e r g i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p .
M a k a n a n b u a t a n y a n g d i g u n a k a n b e r u p a p e l e t ( Comf e e d ) , s e d a n g k a n f r e k w e n s i pemberian makanan 5 k a l i s e h a r i y a i t u pada pukul c60°,
C915, 1z3',
1 5 4 5 , d a n 1 90 0 .
P e n y e s u a i a n ransurn d i l a k u k a n 1 4 h a r i s e k a l i , y a i t u s e t e l a h penimbangan ikan.
B e r a t awal r a t a - r a t a
ikan perco-
baan 1 3 5 , 6 5 gram, p a d a t penebaran 22 ekor a t a u s e b e r a t
3 kg p e r wadah.
Kual i t a s a i r d i u k u r p a d a a w a l , p e r t e n g a -
han, d a n a k h i r penel i t i a n .
tiasil perbandingan l a j u pertumbuhan h a r i a n i n d i v i d u ,
p r o d u k s i , perturnbuhan b e r a t d a n panjang rnutlak i n d i v i d u
d a r i s e t i a p p e r l a kuan menunju kkan p e r b e d a a n s a n g a t n y a t a
a n t a r a t i n g k a t pernberian makanan 0 % d e n g a n k e t i g a p e r l a k u a n p e r n b e r i a n rnakanan s e b a n y a k 2 , 4 , d a n 6 %,
k e p e r c a y a a n 99%.
pada t a r a f
Sedangkan a n t a r k e t i g a p e r l a k u a n 2, 4 ,
d a n 6 % makanan, t i d a k menunjukkan p e r b e d a a n n y a t a pada
t a r a f k e p e r c a y a a n 95%.
Untu k k e e m p a t p a r a m e t e r y a n g d i -
b a n d i n g kan d i a t a s , t e r d a p a t k e c e n d e r u n g a n mer?ing,kat d e ngan makin banyaknya makanan yang d i b e r i k a n .
Kelangsungan hidup d a n r e t e n s i p r o t e i n t i d a k menunjukkan
p e r b e d a a n a n t a r p e r l a k u a n , namun p a d a p e r h i t u n g a n t e r l i h a t bahwa n i l a i t e r t i n g g i r e t e n s i p r o t e i n d i c a p a i o l e h
p e r l a k u a n p e m b e r i a n m a k a n a n 2 % y a i t u 1 4 , 1 3 %.
P e r b a n d i n g a n k e e f i s i e n a n pemberian makanan memberiiv
kan h a s i l bahwa t e r d a p a t p e r b e d a a n n y a t a a n t a r p e r l a k u a n
dengan n i l a i t e r t i n g g i d i c a p a i o l e h perlakuan pemberian
makanan 2% s e b e s a r 4 0 , 9 6 %. S e l a n j u t n y a a n a l i s a r e t e n s i l e m a k d a n r e t e n s i e n e r g i m e n y i m p u l k a n bahwa t e r d a p a t
p e r b e d a a n a n t a r a p e r l a k u a n p e m b e r i a n makanan 2 % d e n g a n
6 %,
t e t a p i u n t u k p e r l a k u a n p e m b e r i a n makanan 4 % d e n g a n
2 % t i d a k m e n u n j u k k a n p e r b e d a a n pada t a r a f k e p e r c a y a a n
95%.
Dari dua parameter t e r a k h i r t e r s e b u t , t e r l i h a t
bahwa n i l a i t e r t i n g g i j u g a p a d a t i n g k a t p e m b e r i a n makana n 2 % b e r t u r u t - t u r u t s e b e s a r 1 2 2 , 6 7 %,
d a n 2 4 , 7 7 %.
D a r i p e n e l i t i a n i n i d i p e r o l e h i n f o r m a s i bahwa i k a n
mas membutuhkan makanan s e b a n y a k 0 , 3 6 8 % d a r i b e r a t t u b u h
p e r h a r i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p , d a n 1.35
pertumbuhan optimum.
% untuk
D i s a m p i n g i t u d i s i m p u l kan bahwa
i k a n mas m e r u b a h p r o t e i n d a l a m t u b u h m e n j a d i l e m a k , s e b a g a i c a d a n g a n e n e r g i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p .
Hal
i n i t e r l iha t p a d a i k a n y a n g d i l a p a r kan d i m a n a t e r j a d i p e n u r u n a n k a n d u n g a n p r o t e i n t u b u h s e b e s a r 1 7 3 , 1 6 3 g p e r wadah.
S e l ama p e n e l i t i a n p a r a m e t e r k u a l i t a s a i r y a n g d i u k u r
y a i t u s u h u , o k s i g e n t e r l a r u t , d a n pH, m e n u n j u k k a n bahwa
t e r d a p a t p e r u b a h a n k a d a r o k s i g e n t e r l a r u t pada p a g i d a n
s o r e h a r i y a n g c u k u p b e s a r , s e r t a pH a i r y a n g r e n d a h , d a n
d i d u g a merupakan penyebab pertumbuhan i k a n menjadi l a m b a t .
I
PENGARUN TINGXAT PEMBEWIAN MAKANAN BUATAN TEWNADAP
-carpio Linn)
PEWTUMBUNAN DAN PXODIUKSl lKAN MAS (Cyprinus
YANG DIPELINBRA Dl DALAM DRUM
I
KARYA
ILMIAH
oleh
ERlGEMlUS PATONGLOAN
G 16.1191
I N S T I T U T P E R T A N I A N BOGOR
FAKULTAS
PERIKANAN
1984
PEPiGARUH TINGKAT PEMBERIAN MAKANAN GUATAN T E R H A ~ A P
PERTUMBUHAN DAN PRODUKSI IKAN M A S (-nus
-
carpi0 Linn)
YANG DIPELIHARA D I DALAM D R U M
KARYA I L M I A H
S e b a g a i S a l a h S a t u S y a r a t : u n t u k Memperol eh
G e l a r S a r j a n a pada F a k u l t a s P e r i k a n a n
I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
ERIGENIUS PATONGLOAN
C.
16 1191
Menyetu j u i
Dosen Pembimbing
,'
BAMBANG MURDIYANTO,
Ketua
E N A N G HARRIS, K e t u a
-
-Tanggal l u l u s
G,
Anggota
ERIGENIUS PATOEGLOAN.
P e n g a r u h T i n g k a t P e m b e r i a n M.akan-
a n B u a t a n t e r h a d a p P e r t u m b u h a n d a n P r o d u k s i I k a n Mas
( C y p r i n u s c a r p i o L i n n ) y a n g D i p e l i h a r a d i d a l a m Drum
( D i b a w a h b i m b i n g a n E N A N G HARRIS s e b a g a i k e t u a , d a n
DARNAS DAKA s e b a g a i a n g g o t a ) .
Penel i t i a n i n i b e r t u j u a n untu k mengetahui pengaru h
t i n g k a t p e m b e r i a n makanan b u a t a n t e r h a d a p pertumbuhan
d a n p r o d u k s i i k a n mas,
yang d i p e l i h a r a d i dalam drum.
P e r c o b a a n d i l aku k a n d i p e r k o l a m a n S h i d o r a ,
C i a m p e a U d i k,
Kabupaten Bogor selama 8 minggu y a i t u d a r i t a n g g a l 3 0
S e p t e m b e r s a m p a i 25 Nopember 1 3 8 3 .
Wadah y a n g d i g u n a k a n u n t u k p e n e l i t i a n a d a l a h d r u m
p l a s t i k O e r b e n t u k s i l i n d e r d e n g a n v o l u m e t o t a l 1 2 5 1 it e r
sebanyak 1 2 buah.
liter,
S e t i a p drum d i i s i a i r sebanyak 100
dan d e b i t a i r dipertahankan sebesar 1 0 l i t e r per
m e n i t u n t u k s e t i a p drum.
r i saluran irigasi.
A i r yang d i g u n a k a n b e r a s a l da-
P e m b e r s i h a n wadah d i l a k u k a n s e k a l i
seminggu.
Rancangan percobaan yang digunakan a d a l a h Rancangan
Acak L e n g k a p (RAL) dengan 4 p e r l a k u a n d a n 3 u l a n g a n .
P e r l a k u a n d a l a m ha1 i n i a d a l a h t i n g k a t p e m b e r i a n m a k a n a n
s e b a n y a k 0,
2,
4, dan 6 % d a r i b e r a t t u b u h p e r h a r i .
K h u s u s u n t u k t i n g k a t p e m b e r i a n rnakanan 0 %,
iii
akan d i l i h a t
a p a k a h p r o t e i n , l e m a k , a t a u k a h k a r b o h i d r a t yang d i g u n a kan s e b a g a i s u m b e r e n e r g i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p .
M a k a n a n b u a t a n y a n g d i g u n a k a n b e r u p a p e l e t ( Comf e e d ) , s e d a n g k a n f r e k w e n s i pemberian makanan 5 k a l i s e h a r i y a i t u pada pukul c60°,
C915, 1z3',
1 5 4 5 , d a n 1 90 0 .
P e n y e s u a i a n ransurn d i l a k u k a n 1 4 h a r i s e k a l i , y a i t u s e t e l a h penimbangan ikan.
B e r a t awal r a t a - r a t a
ikan perco-
baan 1 3 5 , 6 5 gram, p a d a t penebaran 22 ekor a t a u s e b e r a t
3 kg p e r wadah.
Kual i t a s a i r d i u k u r p a d a a w a l , p e r t e n g a -
han, d a n a k h i r penel i t i a n .
tiasil perbandingan l a j u pertumbuhan h a r i a n i n d i v i d u ,
p r o d u k s i , perturnbuhan b e r a t d a n panjang rnutlak i n d i v i d u
d a r i s e t i a p p e r l a kuan menunju kkan p e r b e d a a n s a n g a t n y a t a
a n t a r a t i n g k a t pernberian makanan 0 % d e n g a n k e t i g a p e r l a k u a n p e r n b e r i a n rnakanan s e b a n y a k 2 , 4 , d a n 6 %,
k e p e r c a y a a n 99%.
pada t a r a f
Sedangkan a n t a r k e t i g a p e r l a k u a n 2, 4 ,
d a n 6 % makanan, t i d a k menunjukkan p e r b e d a a n n y a t a pada
t a r a f k e p e r c a y a a n 95%.
Untu k k e e m p a t p a r a m e t e r y a n g d i -
b a n d i n g kan d i a t a s , t e r d a p a t k e c e n d e r u n g a n mer?ing,kat d e ngan makin banyaknya makanan yang d i b e r i k a n .
Kelangsungan hidup d a n r e t e n s i p r o t e i n t i d a k menunjukkan
p e r b e d a a n a n t a r p e r l a k u a n , namun p a d a p e r h i t u n g a n t e r l i h a t bahwa n i l a i t e r t i n g g i r e t e n s i p r o t e i n d i c a p a i o l e h
p e r l a k u a n p e m b e r i a n m a k a n a n 2 % y a i t u 1 4 , 1 3 %.
P e r b a n d i n g a n k e e f i s i e n a n pemberian makanan memberiiv
kan h a s i l bahwa t e r d a p a t p e r b e d a a n n y a t a a n t a r p e r l a k u a n
dengan n i l a i t e r t i n g g i d i c a p a i o l e h perlakuan pemberian
makanan 2% s e b e s a r 4 0 , 9 6 %. S e l a n j u t n y a a n a l i s a r e t e n s i l e m a k d a n r e t e n s i e n e r g i m e n y i m p u l k a n bahwa t e r d a p a t
p e r b e d a a n a n t a r a p e r l a k u a n p e m b e r i a n makanan 2 % d e n g a n
6 %,
t e t a p i u n t u k p e r l a k u a n p e m b e r i a n makanan 4 % d e n g a n
2 % t i d a k m e n u n j u k k a n p e r b e d a a n pada t a r a f k e p e r c a y a a n
95%.
Dari dua parameter t e r a k h i r t e r s e b u t , t e r l i h a t
bahwa n i l a i t e r t i n g g i j u g a p a d a t i n g k a t p e m b e r i a n makana n 2 % b e r t u r u t - t u r u t s e b e s a r 1 2 2 , 6 7 %,
d a n 2 4 , 7 7 %.
D a r i p e n e l i t i a n i n i d i p e r o l e h i n f o r m a s i bahwa i k a n
mas membutuhkan makanan s e b a n y a k 0 , 3 6 8 % d a r i b e r a t t u b u h
p e r h a r i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p , d a n 1.35
pertumbuhan optimum.
% untuk
D i s a m p i n g i t u d i s i m p u l kan bahwa
i k a n mas m e r u b a h p r o t e i n d a l a m t u b u h m e n j a d i l e m a k , s e b a g a i c a d a n g a n e n e r g i u n t u k k e b u t u h a n pokok h i d u p .
Hal
i n i t e r l iha t p a d a i k a n y a n g d i l a p a r kan d i m a n a t e r j a d i p e n u r u n a n k a n d u n g a n p r o t e i n t u b u h s e b e s a r 1 7 3 , 1 6 3 g p e r wadah.
S e l ama p e n e l i t i a n p a r a m e t e r k u a l i t a s a i r y a n g d i u k u r
y a i t u s u h u , o k s i g e n t e r l a r u t , d a n pH, m e n u n j u k k a n bahwa
t e r d a p a t p e r u b a h a n k a d a r o k s i g e n t e r l a r u t pada p a g i d a n
s o r e h a r i y a n g c u k u p b e s a r , s e r t a pH a i r y a n g r e n d a h , d a n
d i d u g a merupakan penyebab pertumbuhan i k a n menjadi l a m b a t .